Wa R T O Ści Składające Się Na Tożsamość Europy Dzajami Powołań: Brat Franciszkanin Będzie Mógł Je Wypełniać W Duchu Większego Radykalizmu, Wywiad Z Kard

MO D L I T WA MARYJNA Z PAPIEŻEM

W obliczu sytuacji tak wielu osób, bliskich i da- lekich, żyjących w biedzie, te słowa Jezusa AR T Y KU ŁY mogłyby się wydawać mało realistyczne, jeśli nie wymijające. W rzeczywistości Pan chce wyraźnie dać do zrozumienia, że nie można służyć dwóm panom: Bogu i bogactwu. Ten, kto wierzy w Boga, Ojca pełnego miłości do swoich dzieci, stawia na pierwszym miejscu dążenie do Jego królestwa, do realizacji Jego woli. To zaś jest dokładnie przeci- wieństwem fatalizmu czy naiwnego irenizmu. Wia- ra w Opatrzność nie zwalnia bowiem od żmudnej walki o godne życie, ale uwalnia od zabiegania o rzeczy i lęków o dzień jutrzejszy. Jest oczywiste, że to nauczanie Jezusa, choć pozostaje zawsze prawdziwe i dotyczy wszystkich, jest realizowane w praktyce na różne sposoby, zgodnie z różnymi ro- Wa r t o ści składające się na tożsamość Europy dzajami powołań: brat franciszkanin będzie mógł je wypełniać w duchu większego radykalizmu, Wywiad z kard. Péterem Erdő, podczas gdy ojciec rodziny musi pamiętać o swo- przewodniczącym Rady Konferencji Episkopatów Europy ich obowiązkach względem żony i dzieci. W każdym przypadku chrześcijanin wyróżnia się jed- VI KT Ó R I A SOMO GYI się na ogół z osób odpowiedzial- p owołaniem jest rozwijanie sto- nak bezwzględnym zaufaniem do Ojca niebieskie- nych w poszczególnych konferen- sunków z instytucjami Unii Euro- go, jak ufał Jezus. To właśnie związek z Bogiem Do Rady Konferencji Episkopa- cjach episkopatu za określone pejskiej; za pośrednictwem nasze- Ojcem nadaje sens całemu życiu Chrystusa, Jego tów Europy (CCEE) należą obec- dziedziny (szkołę, uniwersytety, go sekretariatu informuje ona o 27 lutego słowom, Jego zbawczym czynom, aż po Jego nie istniejące na kontynencie nauczanie, powołania kapłańskie). tym, co dzieje się w poszczegól- mękę, śmierć i zmartwychwstanie. Jezus pokazał 33 konferencje episkopatu, do za- Komisja Caritas in veritate zajmu- nych strukturach UE, a niekiedy Uczmy się żyć z większą nam, co znaczy żyć mocno stąpając po ziemi, z siadania w niej mają prawo ich je się sprawami związanymi ze pomaga w ustaleniu wspólnego wrażliwością na konkretne sytuacje bliźniego, a za- przewodniczący, a oprócz nich sprawiedliwością i pokojem, mi- stanowiska katolików w odniesie- prostotą i skromniej razem z sercem zwróconym zawsze ku niebu, za- członkami Rady są arcybiskupi gracjami i środowiskiem, które są niu do poruszanych kwestii. Jeśli nurzonym w miłosierdziu Bożym. Luksemburga i Księstwa Monako ze sobą ściśle powiązane. Są też chodzi o Radę Europy w Stras- Drodzy bracia i siostry! oraz biskup Kiszyniowa w Moł- burgu, to właśnie nasza organiza- Drodzy przyjaciele, w świetle Słowa Bożego z komisje, które raz do roku bądź dawii. Przewodniczącym CCEE cja utrzymuje z nią kontakty za W dzisiejszej liturgii ponownie słyszymy jedne z co dwa lata organizują swoje sym- tej niedzieli zachęcam was do wzywania Maryi jest arcybiskup Ostrzyhomia-Bu- pomocą przedstawicielstwa Stoli- najbardziej ujmujących słów Pisma Świętego. Prze- pozja i realizują programy, zgod- Panny, obdarzonej tytułem Matki Opatrzności dapesztu kard. Péter Erdő, które- cy Apostolskiej, ponieważ Rada kazał nam je Duch Święty za pośrednictwem tak nie z planem ustalonym z naszym Bożej. Powierzajmy Jej nasze życie, wędrówkę mu zadaliśmy kilka pytań na te- zgromadzeniem plenarnym. Pro- Europy obejmuje bardziej roz- zwanego «Deutero-Izajasza», który aby pocieszyć Ko ścioła, wydarzeniahistorii. Wzywajmy Jej wsta- mat działalności tej instytucji. wadzimy współpracę instytucjo- ległe terytorium niż Unia Euro- Jerozolimę, nękaną przez nieszczęścia, tak oto się wiennictwa szczególnie po to, abyśmy nauczyli się nalną z innymi organizacjami, pejska. Dlatego w zebraniach wypowiada: «Czyż może niewiasta zapomnieć o wszyscy żyć z większą prostotą i skromniej, zacho- Jakie zadania stawia sobie CCEE? zwłaszcza z Sympozjum Konfe- uczestniczą również Rosja, Turcja swym niemowlęciu, ta, która kocha syna swego wując codzienną pracowitość i szacunek dla świata i inne państwa członkowskie; Należy do nich wszystko, co rencji Episkopatów Afryki i Ma- łona? A nawet gdyby ona zapomniała, Ja nie za- trzeba zatem współpracować z stworzonego, który Bóg nam powierzył, abyśmy go dotyczy życia duszpasterskiego dagaskaru; co roku odbywa się pomnę o tobie» (Iz 49, 15). To wezwanie do uf- przywódcami tych państw, gdy strzegli. Ko ścioła, a więc wszystko to, spotkanie, raz w Europie, a raz w ności w doskonałą miłość Boga jest zestawione z konieczne jest zajęcie stanowiska czym zajmują się konferencje epi- Afryce, poświęcone określonemu równie wymownym fragmentem Ewangelii Mate- po polsku: w kwestiach istotnych z punktu skopatu. CCCE nie jest organem tematowi. Utrzymujemy kontakty Serdeczne pozdrowienie kieruję do Polaków. Li- widzenia nauczania Kościoła. usza, w której Jezus zachęca swych uczniów do za- decyzyjnym, ma charakter dorad- ekumeniczne z Konferencją Ko- ufania opatrzności Ojca niebieskiego, który karmi turgia dzisiejszej niedzieli wzywa nas, abyśmy ufali czy i organizuje wzajemną po- ściołów Europejskich, organizacją Na zgromadzeniu plenarnym CCEE, ptaki podniebne i przyodziewa lilie polne oraz zna Bożej Opatrzności i zawierzyli jej wszystkie nasze moc. Mamy program i metodę gromadzącą wszystkie Kościoły i które odbywało się od 30 września wszystkie nasze potrzeby (por. 6, 25-34). Takie oto troski, kłopoty i niepokoje o przyszłość. «Starajcie działania, co roku organizujemy niekatolickie wspólnoty chrześci- do 3 października 2010 r. w Za- słowa wypowiada Nauczyciel: «Nie martwcie się się naprzód o królestwo Boga i o Jego sprawiedli- sesję plenarną, której główny te- jańskie Europy. Jest też forum ka- grzebiu, głównymi tematami debaty zatem i nie mówcie: co będziemy jedli? co będzie- wość, a (...) wszystko będzie wam dodane» — mó- mat nawiązuje do prac przepro- tolicko-prawosławne, które regu- były demografia i rodzina w Euro- my pili? czym będziemy się przyodziewali? Bo o wi Chrystus (Mt 6, 33). Niech nie gaśnie w nas ta wadzonych w poprzednim roku. larnie urządza zebrania na tematy pie. W jaki sposób Kościół może po- to wszystko poganie zabiegają. Przecież O jciec ufność i niech budzi gotowość do pomocy tym, Przeprowadzamy kontynentalne dotyczące kwestii nie tyle dogma- budzać do dyskusji, prowadzącej do badania dotyczące takich zagad- tycznych, co etycznych i społecz- wasz niebieski wie, że tego wszystkiego potrzebuje- którzy ją tracą na skutek trudnych doświadczeń znalezienia odpowiedniego rozwiąza- nień, jak nauczanie religii, wol- nych; inicjatywa ta okazuje się cie» (6, 31-32). życiowych. Niech Bóg wam błogosławi. nia tego coraz bardziej niepokojącego ność religijna, sytuacja Kościoła w bardzo użyteczna w odniesieniu problemu współczesnego społeczeń- różnych krajach lub, jak w tym do różnych aspektów codzienne- stwa? roku, sytuacja demograficzna, go życia. Utrzymujemy stałe kon- będąca kwestią bardzo złożoną. takty z Komisją Episkopatów Względnie zrównoważony bi- Są też różne komisje, składające Wspólnoty Europejskiej, której lans demograficzny naszego kon-

38 Numer 4/2011 L’OSSERVATORE ROMANO 39 AR T Y KU ŁY AR T Y KU ŁY

tynentu bierze się z tego, że imi- autentyczny nauki społecznej Ko- jach, będących nowymi członkami na przykład 1,80 euro za godzinę, gracja prawie trzykrotnie prze- ścioła i dawanie świadectwa. Unii Europejskiej, do końca okre- wszyscy zostają u siebie. Nie są to wyższa liczbę urodzeń. Oznacza su socjalizmu wszyscy mieli pracę, bowiem osoby, które nie chcą to, że Europa nie jest dziś w sta- W uprzemysłowionym świecie próbu- niezbyt dobrze płatną, może na- pracować. Każdy na tym świecie nie zapewnić sobie pozytywnego je się rozwiązać, przynajmniej czę- wet ekonomicznie nieuzasad- chce zostać tam, gdzie się urodził, bilansu demograficznego w spo- ściowo, problem demograficzny, uła- nioną, ale ją mieli, i świat pracy i chce żyć w sposób godny, chce sób naturalny. Fakt ten ma różne twiając imigrację, co — jak się wy- był środowiskiem integracji spo- móc pracować i zarabiać na swoje następstwa, takie jak wzrost liczby daje — stanowi rozwiązanie doraźne. łecznej również dla grup osób, o utrzymanie. Odnosi się to także mniejszości religijnych, języko- Jednakże, przynajmniej w Europie, których mowa. Po upadku syste- do tych ludów. Tak więc bardziej wych, etnicznych, a także imi- powoduje to napięcia między miesz- mu przemysł budowlany, który konkretna współpraca i pomoc w grantów, którzy niekiedy stwa- kańcami poszczególnych krajów i z a t ru d n i a ł tę liczną siłę roboczą, tworzeniu miejsc pracy w tych re- rzają problemy duszpasterskie ja- imigrantami, zwłaszcza niechrześcija- został sprywatyzowany. Wiele gionach Europy Wschodniej mo- ko katolicy lub jako chrześcijanie nami. Jak Eminencja widzi przy- przedsiębiorstw zostało zamknię- głaby przyczynić się do złago dze- niekatolicy, domagając się specjal- szłość Europy pod tym względem? tych, inne poddano modernizacji, nia napięć społecznych w niektó- nej opieki duszpasterskiej bądź a nowe technologie spowodowały, rych krajach zachodnich. Kwestię możliwości korzystania z naszych Nie jestem prorokiem. Z pew- że już nie potrzeba takiej liczby tę na podstawie posiadanych struktur. Zresztą osoby wychowa- nością stanowisko wielu krajów robotników. Z tego powodu masy przez nas danych możemy przy- ne w innych kulturach, które wy- zachodniej Europy charakteryzują ludzi zostały bez pracy, i sytuacja najmniej przedstawić, uczestni- znają inną religię, muszą mieć dwie tendencje. Z jednej strony, ta trwa już od pokolenia. Te oso- cząc w organizowaniu sympozjów możliwość nie tylko pokojowego, chcą i potrzebują imigrantów, poby nie prowadzą wędrownego try- i zapraszając instytucje Unii Eu- nieważ mniej kosztuje przyjmo- ropejskiej do udziału w spotka- ale konstruktywnego współżycia z Katedra w Akwizgranie bu życia w żadnym z wymienio- ludnością tego kontynentu. W tej wanie dorosłej siły roboczej niż nych krajów. Mają stałe miejsce niach tematycznych, poświęco- dziedzinie Kościół kieruje się kształcenie i formacja w Europie zamieszkania, choć problemów nych temu poważnemu proble- dwiema podstawowymi wartościa- W Europie musimy bronić tych broni Kościół katolicki, pokrywają mło dzieży, która tu przychodzi na nie brakuje. Możemy zatem wska- mowi. mi: pierwszą jest wolność religij- wartości. Jeśli chodzi o sytuację się z wartościami uznawanymi świat. Jest to rachunek czysto zać z całą pewnością, gdzie na, zakorzeniona w godności oso- imigrantów, którzy już mieszkają przez prawosławie. Wspólnym za- ekonomiczny, finansowy, w któ- mieszkają, ile ich jest, jaki jest ich Jeśli mówimy o imigracji, to CCEE by, jak naucza Sobór Watykań- w jakimś kraju lub przybywają w daniem jest zatem zabieganie o rym nie bierze się pod uwagę średni wiek, jakie mają wy- nawiązało stosunki z biskupami afrykańskimi. W jakich głównie ski II. Oznacza to, że również tym momencie, zdecydowanie za- to, by zostały one uznane przez go dności ludzkiej.W tym sposo- kształcenie bądź nie, zważywszy mniejszości i imigranci mają swo- biegamy o uznanie ich godności. prawodawstwa krajowe, bądź bie myślenia traktuje się człowie- że większość nie ma żadnych dziedzinach rozwija się ta współ- p ra c a ? ją godność i należy się im posza- Jedno cześnie uznajemy suweren- umacnianie ich za pośre d n i c t w e m ka jak narzędzie, nie jak cel. Z kwalifikacji. Trzeba brać pod nowanie ich wolności religijnej. ność państw i wartość systemów działalności społecznej różnych drugiej strony, pewne siły poli- uwagę również tę okoliczność. W Afryce nawet biskupi mają Drugą wartością jest tożsamość prawnych poszczególnych krajów. Ko ściołów. W wielu państwach, w tyczne krajów zachodnich hamują Gdy się rozmawia z biskupami z ciężkie życie. Wielu z nich nie historyczna, kulturowa i religijna Europa jest atrakcyjna dla imi- tym również w krajach bałtyckich imigrację, odmawiają przyjęcia tych krajów wschodniej Europy, jest w stanie opłacić kosztów po- narodów europejskich. Ten aspekt grantów z innych kontynentów, istnieją różne formy współpracy nowo przybyłych, ponieważ alb o nabiera się przekonania, że nawet dróży na doroczne spotkania. jest coraz bardziej brany pod p onieważ dysponuje narzędziami katolików i prawosławnych, trze- nie udaje się im zintegrować ze w zamian za bardzo niską płacę, Musimy szukać sposobów wspie- uwagę również przez ruchy poli- gwarantującymi ochronę prawną ba podkreślić także zbieżność sta- sp ołeczeństwem, albo chcą dalej tyczne i przez rządy europejskie. jednostek i porządku społeczne- nowisk w bardzo aktualnych spra- żyć w sposób, który — w opinii Trzeba jednak znaleźć formy go, które niestety nie są zagwa- wach, takich jak prawo do sprze- kraju przyjmującego — przysparza prawne, które będą wyrażały, z rantowane w pewnych regionach, ciwu sumienia lekarzy i pielęgnia- problemów mieszkańcom. W tym jednej strony, uznanie tych wszy- takich jak te, gdzie dochodzi do rzy oraz pielęgniarek w przypad- kontekście zajęliśmy się proble- stkich wartości, a z drugiej, bez- gwałtownych walk politycznych ku zabiegów sprzecznych z god- mem Romów, szczególnie w kra- warunkowe poszanowanie osobo- (terroryzm, wojny domowe) bądź nością życia ludzkiego (kwestia ta jach Unii Europejskiej. Nie mó- wej godności wszystkich. Wydaje gdzie panuje skrajne ubóstwo, ko- była omawiana ostatnio przez wię o imigrantach pochodzących się, że to, co przedtem nazywano rupcja, chaos. Musimy zatem do- Radę Europy). spoza Unii Europejskiej, ale z w i e l o k u l t u ro w o ścią, było zwykłą ceniać poszanowanie prawa i krajów unijnych: na przykład w kategorią polityczną. Również porządek, które są gwarantowane Czy możliwe jest zorganizowanie z Bułgarii, Rumunii na Węgrzech i odrzucanie wielokulturowości jest, przez społeczeństwa europejskie. inicjatywy CCEE europejskiej manife- Słowacji bardzo liczni są Cyganie jak się wydaje, kwestią bardziej stacji prorodzinnej, która odbywałaby lub Romowie, którzy często sta- polityczną niż teologiczną. Musi- Jednym z ważnych zadań CCEE jest się równocześnie w każdym kraju? rają się wyjechać do krajów za- utrzymywanie relacji ekumenicznych. my patrzeć na człowieka oczami Rada Konferencji Episkopatów chodnich, do Kanady, Francji, Istnieje na przykład konkretna wiary, a więc z szacunkiem dla je- Europy nie zajmuje się organizo- Skandynawii, Niemiec itd. Rów- współpraca z Kościołami prawosław- go godności. Również wsp ólnoty waniem manifestacji publicznych. nież w tym przypadku konieczne nymi w kwestii rodziny. tworzące naród, kultury narodo- Wielkie manifestacje, w których jest zrozumienie problemu. Na we są w oczach Stwórcy cenne. Dwa lata temu w Trydencie od- uczestniczyli przede wszystkim Zachodzie społeczeństwo widzi Jeśli cenimy sobie różne gatunki było się wspólne forum, a wystą- katolicy, odbyły się na przykład w problem, ale nie wszyscy widzą zwierząt, roślin, tym bardziej mu- pienia i deklaracja końcowa po- Hiszpanii, a ich celem była obro- przyczyny tej imigracji bądź simy szanować to cudowne stwo- święcone rodzinie zostały opubli- na zagrożonych wartości chrześci- wewnętrznej migracji w Unii Eu- rzenie, jakim jest społeczeństwo, kowane w formie książki. War- jańskich. Naszym zadaniem jest ropejskiej. Trzeba przypomnieć, kultura, ludzki język. tości związane z rodziną, których przekazywanie światu w sposób że w wymienionych wcześniej kra-

40 Numer 4/2011 L’OSSERVATORE ROMANO 41 AR T Y KU ŁY AR T Y KU ŁY

rania ich finansowo, aby ci nasi szego powołania, podobnie jak miast, do tych narodów. Nikt nie nowią właśnie dla świata świeckie- po to właśnie, by pokazać lu- wsp ółbracia mieli środki potrzeb- wolność zachowania tych instytu- ma wystarczającego powodu, by go wyzwania o wiele silniejsze i dziom, często obojętnym, czym ne do utrzymywania regularnych cji należy do naszego życia, do to wszystko usunąć. Myślę, że bardziej radykalne. Obecność Ko- jest nasza wiara i w jaki sposób kontaktów ze światem zewnę- naszej europejskiej tożsamości. zdrowa współpraca z państwem w ściołów nie jest absolutnie rzeczą może dać nowe światło i energię trznym. Istnieje oczywiście imi- poprawny sposób oddzielonym negatywną, ale bogactwem, nawet całemu społeczeństwu. Może ona gracja afrykańska, często nielegal- Na Rodos była poruszona także od Kościoła — a zatem między z punktu widzenia porządku pu- także przyczynić się do humani- na, spowodowana koniecznością kwestia obrony krzyża w miejscach państwem, które jak się mawia, blicznego. Przekonanie moralne, zacji społeczności wielkich miast, bądź pod presją niepewnej sytu- publicznych i, bardziej ogólnie, spra- cechuje pozytywna laickość, i szeroko rozpowszechnione, oparte które bardzo często są pozbawio- acji politycznej czy prześladowań. wa symboli religijnych. Ko ściołem tradycyjnie obecnym w na realistycznym obrazie istoty ne osobowości, są zimne, brak im kraju — może również w przy- Wielu katolików migruje z Afryki Cho ciażpaństwo w Europie na ludzkiej, świata, na zdolności ludzkiego oblicza. Musimy zatem szłości być bardzo poprawna, ko- w kierunku Zatoki Arabskiej bądź ogół nie ma charakteru wyznanio- człowieka do poznania rzeczywi- rozbudzić w sobie potrzebę i rzystna dla dobrego samopoczu- do Europy. Ważne jest, by na na- wego, to z pewnością umieszcza- stości świata i kryteriów ludzkich zdolność humanizowania otacza- cia fizycznego, psychicznego i du- szym kontynencie nie zmuszać nie symboli religijnych w miej- zachowań, jest bogactwem, które jącego nas świata. Jezus Chrystus chowego całych społeczeńs t w. tych osób do jak najszybszego in- scach publicznych nie narusza może przyczynić się do stabil- jest Odkupicielem całej ludzkości. tegrowania się z miejscowymi pa- ro z d z i a łu między państwem i Ko- ności społeczeństwa, chroniąc je Jego osoba jest drogą do praw- Również Kościół p ra w o s ławny ape- rafiami, lecz pozwolić, by towa- ściołem, lecz jest ważnym przeja- przed anarchią i przestępczością. dziwego szczęścia, do życia spo- luje o obronę chrześcijańskich korzeni rzyszył im kapłan z ojczystego wem tożsamości kulturowej lu- Dlatego jest rzeczą zrozumiałą, że łecznego opartego na miłości. Europy. Czy są jeszcze możliwości kraju, ponieważ w ich krajach styl dów europejskich. Zarówno pań- w krajach byłego bloku komuni- interweniowania i w jakich dziedzi- życia religijnego jest oczywiście stwo, jak Kościół pracują dla lu- stycznego liczni politycy popie- Musimy bronić chrześcijańskich ko- nach, aby ten cel zrealizować w dzi- inny. Otoczenie ich opieką przez dzi. Ludzie zaś, zgodnie ze swoją rają tradycyjne Kościoły, dostrze- rzeni. Jak mamy zatem działać? siejszym kontekście ogólnym, w któ- Ko ściół, z którego się wywodzą, kulturą, własnymi przekonaniami gając potrzebę odbudowania god- rym prawie na wszystko, co propo- Na tysiąc sposobów: w śro d- może im pomóc także w zacho- i tradycjami, mogą posługiwać się ności, tożsamości swojego społe- nują Kościoły, patrzy się z uprzedze- kach przekazu i za pomocą języ- waniu własnej tożsamości, sprzyja symbolami religijnymi, do któ- czeństwa, by zapobiec upadkowi niem i podejrzliwością? ków kultury, muzyki, tańca, wido- wzajemnej pomocy imigrantów, a rych są przywiązani. Obraz urba- kulturowemu i będącemu jego Matka Boża «Mater Ecclesiae», wisk, ale także wprost przez gło- także w zacieśnianiu coraz lep- nistyczny, typowy dla miast na- Myślę, że obecność wiary następstwem brakowi wartości, co mozaika na fasadzie Pałacu Apostolskiego szenie kazań, nawet na ulicach, szych więzów z Kościołem lokal- szego kontynentu, na który skła- chrześcijańskiej czy chrześcijań- widać w zsekularyzowanych spo- czemu nie? Trzeba pokazywać lu- nym w kraju, do którego przy- dają się kościoły, posągi i wize- skie korzenie Europy nie są naj- łeczeństwach pewnych krajów, w dziom, że jesteśmy katolikami, bywają. Myślę, że ta opieka dusz- runki (na przykład kapliczki z wi- większym problemem społe- których po upadku komunizmu we Mszy niedzielnej, podczas gdy muszą mówić, że Kościół jest pasterska może się przyczynić do zerunkiem Maryi na fasadach do- czeństw europejskich. Przeciwnie, p ozostała wielka pustka. protestant, który idzie do kościoła obecny, ma coś do przekazania. dobrej integracji tych osób ze mów, na ulicach Rzymu), należy są problemy takie jak kryzys fi- raz w roku, uchodzi za prakty- Trzeba umacniać rodziny, parafie, sp ołeczeństwami europejskimi, do tożsamości i fizjonomii tych nansowy i inne rzeczy, które sta- Czy zdaniem Eminencji w świecie kującego, bo w jego wspólnocie również jako wspólnoty, jako bez przymusowej asymilacji. zachodnim dzieje się podobnie? nie ma obowiązku uczestnictwa w miejsca spotkania i wzajemnej po- niedzielnej Mszy. Kryteria socjo- W świecie zachodnim procesy mocy. Trzeba ze szczególną wra- W tej optyce coraz bardziej decy- logiczne nie są zatem wystar- żliwością traktować najuboższych, te były bardziej organiczne, a czającym miernikiem przynależ- dujące stają się stosunki między więc nie dochodziło do gwałtow- tych, którzy nie są objęci siecią państwem i Kościołem. Ten właśnie ności religijnej, bo każdy człowiek opieki społecznej i nie mają już nych «zwrotów», takich jak wpro- ma święte prawo powiedzieć o so- temat omawiany był na forum kato- wadzenie komunizmu za pomocą ani domu, ani pracy, ani punktu l i c k o - p ra w o s ławnym, które odbyło się bie, że jest na przykład katoli- odniesienia we wspólnocie. Trze- dyktatury czy tak szybkie i wy- kiem. Człowiek ochrzczony w na Rodos w październiku 2010 r. raźne zmiany jak te, które na- ba ich szukać i zaopiekować się Biorąc pod uwagę różne wyzwania, Ko ściele katolickim, który mówi o nimi. Nie wystarczy utrzymywa- stąpiły u nas w latach 1989-1990, sobie, że jest katolikiem, musi być stawiane przez sekularyzację i kul- kiedy runął Mur, a z nim również nie anonimowych systemów, któ- turę niekiedy antychrześcijańską, ja- za takiego uznany. Nie możemy rych funkcjonowanie ma charak- bariery ideologiczne. Uświado- dać się zbytnio zasugerować staty- kie są główne punkty tych stosun- mienie sobie naszych tradycyj- ter wyłącznie ekonomiczny, ale ków, mające istotne znaczenie dla stykom. Na przykład w Buda- trzeba patrzeć na osobę w sytuacji nych wartości i wcześniejsza seku- peszcie liczba ochrzczonych ka- przyszłości? laryzacja były zatem procesami kryzysowej, osobę bezrobotną, tolików, którzy w ostatnich la- bez dachu nad głową, chorą, Z jednej strony, wolność religij- powolniejszymi i bardziej orga- tach uczestniczyli w niedzielnej nicznymi, jednakże pewne analo- starszą. Ten wysiłek ze strony na i obrona godności ludzkiej, z Mszy św., proporcjonalnie była Ko ścioła jestmożliwy, ponieważ giczne zjawiska występują także drugiej — uznanie tożsamości kul- taka sama jak na początku XX w. istnieje, dzięki Bogu, wiele osób na Zachodzie. turowej narodów, co bardzo czę- W międzyczasie liczba ta naj- angażujących się w wolontariat. sto dotyczy także tradycji religij- pierw się zwiększyła, a potem We d ług statystyk praktykujących W parafiach — bez organizacji nych. Poza tym jesteśmy wszyscy spadła, ale wszystko to trzeba ob- wiernych jest w Europie coraz mniej. posiadających osobowość prawną przekonani, że Kościoły muszą serwować stosując kryteria histo- i bez struktur finansowanych mieć możliwość uczestniczenia w A kto to mówi? To nieprawda. ryczne. Nie sądzę, żeby istniała tu przez państwo — istnieje goto- edukacji młodych pokoleń zgo d- Co to znaczy praktykować? Pewni droga jednokierunkowa. Musimy wość do pomocy, której należy się nie z wolą rodziców. Istnienie socjolodzy uznają za nieprakty- o czywiście zabiegać o rozbudze- uznanie i szacunek, i to właśnie szkół prowadzonych przez Ko- kujących tych katolików, którzy nie poczucia tożsamości i poczu- jest tym promieniem nadziei, au- ściół bądź inne instytucje kultu- nie 52 razy (liczba tygodni w ro- cia religijności oraz zintensyfiko- tentycznym świadectwem, że na- ralne i społeczne jest wyrazem na- ku), ale tylko 30 razy uczestniczą wać misję w wielkich miastach, leżymy do Chrystusa.

42 Numer 4/2011 L’OSSERVATORE ROMANO 43 AR T Y KU ŁY AR T Y KU ŁY

dziennika, który od pierwszego zainteresowaniem i uznaniem religijnej, jak i praw mniejszości Jak powstała książka «Niezwykła gazeta. dnia mojej pracy w Palazzo Bor- traktowany jest prezydent Repu- chrześcijańskich, wszędzie tam, romeo stał się dla mnie nie- bliki. Skrupulatność, z jaką odno- gdzie są one zagrożone lub dep- 150 lat 'L'Osservatore Romano'» zbędnym narzędziem poznania, a towywane są na pierwszej stronie tane. bardzo często prawdziwym «pa- dziennika wizyty zagraniczne i Giovanni Maria Vian i ja je- pierkiem lakmusowym», pozwa- wystąpienia głowy państwa, są z steśmy również świadomi, że ta lającym lepiej zrozumieć życie drugiej strony odzwierciedleniem książka może być uważana jedy- Ko ścioła, ale i rzeczywistość mię- szczególnej więzi, która łączy Be- nie za początek głębszych i peł- dzynarodową. Obserwowałem w nedykta XVI i prezydenta Napoli- niejszych badań nad życiem i tych latach, że nie tylko zwię- tana, co dobrze opisuje w swoim wpływem dziennika na debatę kszała się liczba stron poświęco- eseju Carlo Cardia. Wiele miejsca nych kulturze, ale z wielką wrażli- p oświęca się także inicjatywom kulturalną i polityczną we Wło- wością i przenikliwością starano rządu włoskiego i ministra spraw szech. się szanować równowagę poli- zagranicznych Franca Frattiniego, tyczną, ekonomiczną i społeczną tym zwłaszcza, które dotyczą * Ambasador Włoch naszego kraju. Ze szczególnym kwestii ochrony zarówno wolności przy Stolicy Apostolskiej

Biblia a homilia

CHINO BISCONTIN Z niego bowiem pochodzą czyta- zawsze mające odpowiednie od- nia, które wyjaśnia się w homilii, zwierciedlenie w praktyce. W 1. «Ojcowie synodalni po ponad oraz psalmy przeznaczone do szczególności w odniesieniu do czterdziestu latach od promulgo- śpiewu. Z niego czerpią natchnie- przepowiadania homiletycznego wania Konstytucji dogmatycznej nie i ducha prośby, modlitwy i pozostają otwarte niektóre proble- Soboru Watykańskiego II o Obja- pieśni liturgiczne. W nim też my, zarówno natury teoretycznej, wieniu Bożym Dei verbum wdzię- trzeba szukać sensu czynności i jak i praktycznej. Wymienię trzy, cznym sercem uznają wielkie ko- znaków». Powyższe przekonanie które wydają mi się szczególnie znaczenie i wpływ miały Pakty ANTONIO ZANARDI LANDI* Z drugiej strony, stopniowa rzyści, jakie przyniósł dla życia znajduje wyraz w posoborowych pilne. transformacja «L’Osservatore Ro- Laterańskie z 1929 r. oraz później- Ko ścioła ten dokument w wymia- dokumentach kościelnych, mó- 2. Pierwszy problem dotyczy Pomysł, by na 150-lecie «L’O sser- mano» odzwierciedla także rów- sza, dalekowzroczna rewizja kon- rze egzegetycznym, teologicznym, wiących o związku, jaki powinien poprawnej hermeneutyki biblij- vatore Romano» wydać książkę, nie ważny proces dojrzewania sto- kordatu w 1984 r., a także, że jeśli duchowym, duszpasterskim i eku- istnieć między homiliami i Biblią. nych fragmentów, której Ve r b u m naro dził się podczas rozmowy z sunków między katolikami i dzisiaj, kiedy zbliża się 150-lecie menicznym». Kto mógł obserwo- Oto przykład dla wszystkich, za- Domini p oświęca wiele pełnych dyrektorem tej gazety Giovannim świeckimi we Włoszech, co pod- narodzin naszego państwa, jest wać to, co nastąpiło w przepowia- czerpnięty z dokumentu Kongre- t re ści stron, poczynając od n. 29 Marią Vianem w związku ze k re ślił prezydent Republiki w coś, co kładzie się cieniem na daniu homiletycznym w ostatnich gacji ds. Duchowieństwa z 19 aż do n. 50. Hermeneutyka, do zbliżającą się rocznicą założenia przemówieniu, które wygłosił, gdy zjednoczeniu Włoch, to nie ma to dziesięcioleciach, nie może nie marca 1999 r. Prezbiter — mistrz której dalej nawiązuję, związana dziennika, która zbiega się z ob- zostało mu nadane honorowe związku ze stosunkami między podpisać się pod tym, co ojcowie słowa, szafarz sakramentów i prze- jest z naturą homilii. Są bowiem chodami 150-lecia zjednoczenia obywatelstwo Rzymu: «Pamięta- świeckimi i katolikami, między in- synodalni stwierdzili w P ro p o s i t i o wodnik wspólnoty wobec trzeciego kaznodzieje pojmujący swoje za- Wło ch. my oczywiście, że podejście Ca- stytucjami państwa republikań- n. 2, przytoczonej również w ad- milenium chrześcijaństwa: «Logicz- danie tak, jakby chodziło o krótki Prawdą jest, że «L’O sservatore voura, inspirowane przez zasadę: skiego i instytucjami Kościoła ka- hortacji Verbum Domini, która ze nie zasadniczym źró dłem przepo- wykład egzegezy, dlatego ograni- Romano» powstało po to, by ’Wolny Kościół w wolnym pań- tolickiego, a wręcz przeciwnie, swej strony potwierdza w n. 3: wiadania powinno być Pismo czają się do przekazania wy- przeciwstawić się zjednoczeniu stwie’, nie zdołało zapobiec tra- jedność państwa jest przez nie «Powszechnie wiadomo, jak wiel- Święte, głęboko rozważane pod- jaśnień koniecznych do zrozumie- Włoch i jego głównym twórcom. gicznemu konfliktowi, który potwierdzana i umacniana». ki impuls do odkrywania na nowo czas modlitwy osobistej i poznania sensu dosłownego czytań bi- Jednakże fakt ten ani nas nie ciągnął się przez lata, mimo licz- Książka ta zawiera publikowa- słowa Bożego w życiu Kościoła, wane przez studium i lekturę od- blijnych. Często dodają w trakcie przestraszył, ani nie zniechęcił do nych prób doprowadzenia do po- ne po raz pierwszy eseje, które do refleksji teologicznej na temat powiednich książek. Doświadcze- coś, co można nazwać transkody- projektu, który wydawał się nam jednania oraz poufnych negocja- napisało kilku najwybitniejszych Bożego Objawienia oraz do stu- nie duszpasterskie poucza, że siła fikacją, polegającą na powtórze- bardzo obiecujący, także dlatego, cji, i właśnie tu, w stolicy, przy włoskich historyków, by opowie- dium Pisma świętego dała Kon- i wymowa świętego Tekstu poru- niu przesłania biblijnego w po- że w ciągu półtora wieku istnienia okazji różnych późniejszych ob- dzieć, czym było «L’O sservatore stytucja dogmatyczna Dei ver- szają głęboko słuchaczy. (...) Pe- tocznym języku. dziennik zasadniczo zmienił cha- chodów wielokrotnie przybierał Romano» w minionych 150 la- bum». dagogika, z jaką liturgia Kościoła O czywiście, zadaniem homilii rakter: początkowy sprzeciw wo- formę (również podczas obcho- tach. Pozostaje jeszcze wiele do zro- odczytuje, interpretuje i stosuje jest również wyjaśnienie sensu bec narodzin państwa narodowe- dów 50-lecia zjednoczenia w Ze swojej strony mogę powie- bienia, ale reforma soborowa słowo Boże w różnych okresach dosłownego fragmentów biblij- go ustąpił miejsca innej funkcji — 1911 r.) głośnych napięć między dzieć, że pełniąc funkcję ambasa- u g ru n t o w a ła powszechne przeko- roku liturgicznego, powinna także nych i, ogólniej, przyczynienie się z czasem stał się on ważnym i no- państwem i Kościołem, między dora Włoch przy Stolicy Apostol- nanie odnośnie do słów zawar- stanowić punkt odniesienia w — obok katechezy — do zaznajo- wym głosem w świecie informacji Kwirynałem i Watykanem. Wie- skiej, widziałem podczas ostat- tych w n. 24 Sacrosanctum Conci- przygotowaniu przepowiadania». mienia wiernych z językiem, w języku włoskim i w kulturalnej my też, jak wiele się od tamtej nich trzech lat, z jakim wysiłkiem lium: «Pismo święte ma doniosłe Jest to więc przekonanie moc- głównymi wydarzeniami oraz debacie naszego kraju. pory wydarzyło nad Tybrem, jakie dokonywana była dalsza odnowa znaczenie w sprawowaniu liturgii. no już ugruntowane, chociaż nie istotnymi pojęciami i symbolami

44 Numer 4/2011 L’OSSERVATORE ROMANO 45 AR T Y KU ŁY AR T Y KU ŁY

świata biblijnego. Jednakże nie n. 2 Verbum Domini: «Chciałbym wydarzeniu eucharystycznym i na których występuje narracja. Co może ograniczyć się do tego. Jej przede wszystkim przypomnieć, prowadzi Pismo Święte do jego nam pozostanie w ręku? Z całym natura wymaga, aby kaznodzieja jak piękne i fascynujące było po- sp ełnienia. Eucharystia stanowi prawdop o dobieństwem wszystko! wskazał w sposób przekony- nowne spotkanie z Panem Jezu- hermeneutyczną zasadę Pisma Oczywista różnica rezultatów jest wający, że to, co Pisma opowia- sem w czasie zgromadzenia syno- świętego, tak jak Pismo święte symptomem, że coś nie jest w dają i głoszą, staje się tu i teraz dalnego». Warto również ro z - oświeca i wyjaśnia tajemnicę eu- porządku z naszym przepowiada- dla tego zgromadzenia uczniów ważyć n. 51, zatytułowany: «Stała charystyczną». Verbum Domini niem, jeśli ma mieć ono w Piśmie Pana Jezusa, ludu Bożego. Tak ob ecność Chrystusa w życiu mówi natomiast w n. 52: «Należy swój wzór. Verbum Domini zawiera więc homileta nie może ograni- Ko ścioła». pojąć i wykorzystać zasadniczą interesujący fragment narracyjny czać się do interpretacji biblijnych Być sługami Słowa Bożego wartość, jaką czynność liturgiczna w n. 4, gdzie mówi: «Wspólnie fragmentów, ale czerpiąc z nich oznacza również i zasadniczo być ma dla zrozumienia słowa słuchaliśmy słowa Bożego i je ce- światło, powinien ukazać słucha- p ośrednikami obecności i spotka- Bożego. W pewnym sensie punk- l e b ro w a l i śmy. Opowiadaliśmy so- czom interpretację wiary tego, co nia. Można o tym wnioskować z tem odniesienia hermeneutyki bie nawzajem o tym, czego Pan ma miejsce w tej celebracji. n. 11 Verbum Domini, gdzie przy- wiary dotyczącej Pisma świętego dokonuje w ludzie Bożym, dzieli- Obserwacje bieżącego przepo- toczony jest ważny fragment en- powinna być zawsze liturgia, w liśmy się nadziejami i troskami». wiadania upoważniają do stwier- cykliki Deus caritas est w kon- której słowo Boże jest celebrowa- Powracając do tego, co nie dzenia, że nie jest jeszcze wystar- tekście fascynującej «Chrystologii ne jako aktualne i żywe słowo». funkcjonuje w przepowiadaniu czająco rozpowszechniona świa- Słowa»: «Słowo nie wyraża się tu W świetle tych rozważań należy Słowa, chodzi o zadanie właściwe domość tego zadania, właściwego przede wszystkim w sposób dys- stwierdzić, że liturgia słowa, homilii, które zwykło się nazywać i charakterystycznego dla głosze- kursywny, poprzez pojęcia lub re- łącznie z homilią, stanowi sakra- «aktualizacją». Jak przypomina nia Słowa Bożego. Zbyt często guły. Obcujemy tutaj z osobą sa- mentalne pośrednictwo obecności również P ro p o s i t i o n. 15, «dzięki homilie przybierają formę krótkiej mego Jezusa. Jego jedyna i szcze- Boga i Pana Jezusa, Ich przema- homilii głoszone Słowo staje się konferencji bez powiązania z kon- gólna historia jest ostatecznym wiania do zgromadzenia tu i te- aktualne: 'Dziś sp ełniły się te tekstem podczas celebracji. Ilu słowem, jakie Bóg kieruje do raz. Mówi o tym wyraźnie cały słowa Pisma, któreście słyszeli' przeciw Panu i przeciw Jego Po- zań moralnych, ale nie ma w nim kaznodziejów ma świadomość, że ludzkości. W tej perspektywie n. 56 Verbum Domini: «Głoszenie (Łk 4, 21)». Również to zadanie mazańcowi. Zeszli się bowiem takiego samego miejsca dla świa- mówiąc o Bogu i o Jezusie w ho- można zrozumieć, dlaczego 'u po- słowa Bożego podczas celebracji nie jest, jak się wydaje, wypełnia- rzeczywiście w tym mieście prze- dectwa przez narracje wydarzeń milii, czynią to w obecności Boga czątku bycia chrześcijaninem nie pociąga za sobą uznanie, że sam ne w sposób zadowalający w zwy- ciw świętemu Słudze Twemu, Je- historyczno-zbawczych, w których i Pana Jezusa? Nie mówimy w ten ma decyzji etycznej czy jakiejś Chrystus jest obecny i mówi do czajnym przepowiadaniu. zusowi, którego namaściłeś, He- sami uczestniczymy. Tylko jeśli sam sposób o kimś obecnym i o wielkiej idei, jest natomiast spo- nas, abyśmy Go przyjęli». A da- Aby zrozumieć, w czym rzecz, rod i Poncjusz Piłat z poganami i odnajdziemy spojrzenie wiary, kimś nieobecnym. Głoszący ho- tkanie z wydarzeniem, z Osobą, lej: «Chrystus, rzeczywiście obec- należy wyjaśnić pojęcie aktualiza- pokoleniami Izraela, aby uczynić które w świetle Biblii potrafi roz- milię nie może się ograniczyć do która nadaje życiu nową perspek- ny pod postaciami chleba i wina, cji. Możemy zauważyć, że już w to, co ręka Twoja i myśl zamie- poznać działanie Boga w naszej p ośredniczenia w zrozumieniu tywę, a tym samym decydujące w analogiczny sposób jest obecny samej Biblii wydarzenie rozgry- rzyły'. Wersety Psalmu 2 oświe- historii, przepowiadanie będzie doktrynalnych treści fragmentów u k i e ru n k o w a n i e ' » . w Słowie głoszonym w liturgii». wające się obecnie, właśnie tu i cają to, co przydarza się mło de- zdolne dokonać autentycznej ak- biblijnych. Powinien on także W tej perspektywie należy ro- Żywa świadomość tego zadania teraz, nabiera szczególnego zna- mu Kościołowi, a z kolei rozgry- tualizacji, co jest jego zadaniem. p ośredniczyć w uobecnianiu Prze- zumieć to, co ojcowie synodalni powinna prowadzić do większego czenia. Dla wykazania tego wy- wające się w nim wydarzenia Konstytucja Dei verbum w n. 2, mawiającego. Benedykt XVI daje piszą w P ro p o s i t i o 7: «Słowo Boże zaangażowania w przygotowywa- starczy m.in. uważna lektura o dsłaniają w tych wersetach bardzo często cytowanym, uka- przykład takiego odczytywania w staje się sakramentalnym ciałem w nie homilii i dbałości o jej wysoki Dziejów Apostolskich. Jeśli jest p ełniejszy sens, przezktóry Bóg zała wybrany przez Boga sposób poziom religijny co do treści i prawdą, że teksty święte rzucają przemawia do prześladowanych objawienia się i przedstawienia lu- sposobów wyrazu, zauważa się światło na historyczno-zbawczy uczniów, podtrzymując ich wier- dziom: «Ta ekonomia Objawienia bowiem tego rodzaju potrzebę. sens chwili obecnej, również jest ność i nadzieję. W ten sposób realizuje się przez czyny i słowa 3. Z tym pierwszym problemem prawdą, że chwila obecna, pojmo- Przemawiający staje się obecny w wewnętrznie ze sobą połączone, łączy się następny. Niech mi wol- wana jako historyczno-zbawcza, wydarzeniu i słowie, ściśle ze tak że czyny dokonane przez Bo- no będzie wprowadzić do niego pozwala Pismom odsłonić się, jak sobą powiązanych, a to wszystko ga w dziejach zbawienia ujaw- przez odwołanie się do ćwiczenia gdyby wzrastały do pełni swojego można przekazać jedynie dzięki niają i potwierdzają doktrynę i umysłowego. Wyobraźmy sobie, sensu. Podajmy przykład z Dzie- narracji. sprawy wyrażone w słowach, że bierzemy do ręki Biblię i jów Apostolskich 4, 23-28: Dlaczego w Biblii spotykamy słowa zaś obwieszczają czyny i przeglądamy ją z zamiarem usu- «Uwolnieni [Piotr i Jan] przybyli tyle narracji, a w przepowiadaniu ro z świetlają zawartą wnich tajem- nięcia z niej wszystkich kart, na do swoich i opowiedzieli, co do jest ona nieobecna? Ponieważ ci, nicę». W tej perspektywie homilia których występuje narracja. Co nich mówili arcykapłani i starsi. A którzy przekazali nam Pismo, byli jawi się jako słowo, które może nam pozostanie w ręku oprócz ci, wysłuchawszy tego, wznieśli świadomi tego, że uczestniczą w p ośredniczyć w samoobjawieniu okładki i niektórych fragmentów jednomyślnie głos do Boga i mó- świętej historii, w której działa się Boga tylko wtedy, gdy jest m ą d ro ściowych? A następnie wili: 'Wszechwładny Stwórco nie- sam Bóg, natomiast my zbyt ono ściśle związane z dotyczący- spróbujmy nagrać homilie wygła- ba i ziemi, i morza, i wszystkiego, często żyjemy w historii, również mi nas bezpośrednio wydarzenia- szane w ciągu jednego roku litur- co w nich istnieje, Ty przez Du- w skromnej historii naszych mi historyczno-zbawczymi. Jedy- gicznego przez jakiegoś księdza i cha Świętego powiedziałeś ustami wspólnot chrześcijańskich, jak nie mając świadomość, że je- spisać je na papierze. Przeglądnij- sługi Twego, Dawida: Dlaczego gdyby to była historia świecka. steśmy uczestnikami świętej histo- my wszystkie wydrukowane stro- burzą się narody i ludy knują da- Dlatego w naszym przepowiada- rii, jesteśmy w stanie aktualizować ny i powtórzmy eksperyment, to remne spiski? Powstali królowie niu znajduje miejsce wykład dok- teksty biblijne odczytywane pod- Duccio di Boninsegna, «Powołanie Piotra i Andrzeja» (XIV w., katedra w Sienie) znaczy usuńmy wszystkie strony, ziemi i książęta zeszli się razem trynalny i przedstawienie przyka- czas liturgii, ponieważ mostem

46 Numer 4/2011 L’OSSERVATORE ROMANO 47 AR T Y KU ŁY AR T Y KU ŁY

łączącym nas z nimi jest przyna- ten, kto sam przeżył to, o czym formie zbyt ogólnej w: Fo r m a c j a leżność do tej samej historii mówi tekst'». prezbiterów w Kościele włoskim. świętej. Piękny przykład tego wszyst- Orientacje i normy dla seminariów, Pojmowana w ten sposób aktu- kiego znajdujemy w 2 Kor 5, 19-6, z listopada 2006 r. Brakuje nawet alizacja może dokonać się tylko 2: «Albowiem w Chrystusie Bóg programów specyficznej formacji wtedy, gdy interweniuje Duch jednał ze sobą świat, nie poczy- dla ewentualnych przyszłych wy- Święty, który przez Pisma głoszo- tując ludziom ich grzechów, nam kładowców tej materii. ne w wierze oświeca drogę prze- zaś przekazując słowo jednania. O czywiście przedmioty normal- mierzaną przez tę wspólnotę i Tak więc w imieniu Chrystusa nego kursu instytucjonalnego sta- swoją mocą ją kształtuje oraz sp ełniamy posłannictwo jakby nowią nieodzowne przygotowanie wskazuje kierunek. Verbum Domi- Boga samego, który przez nas do przepowiadania, ale coraz bar- ni mówi w n. 16: «Tak jak Słowo udziela napomnień. W imię dziej odczuwa się potrzebę specy- Boże przychodzi do nas w ciele Chrystusa prosimy: pojednajcie ficznej dyscypliny. Jej wyraźnym Chrystusa, w ciele eucharystycz- się z Bogiem! On to dla nas grze- symptomem jest P ro p o s i t i o n. 32, nym oraz w Pismach dzięki chem uczynił Tego, który nie znał wyrażająca postulat «pogłębienia działaniu Ducha, może też być grzechu, abyśmy się stali w Nim formacji do przepowiadania pod- ono przyjęte i naprawdę zrozu- sprawiedliwością Bożą. Współ- czas lat spędzonych w semina- miane jedynie dzięki owemu Du- działając z Nim, napominamy rium oraz troski o formację stałą chowi». was, abyście nie przyjmowali na podczas pełnienia posługi, tak by W związku z tym niech mi próżno łaski Bożej. Mówi bo- homilia mogła poruszyć słucha- wolno będzie wyrazić wątpliwość wiem [Pismo]: W czasie poczy». Ponadto ojcowie synodalni co do posługiwania się w przepo- myślnym wysłuchałem cię, w dniu uważają za konieczne «opracowa- wiadaniu metodą lectio divina,w zbawienia przyszedłem ci z po- nie 'Dyrektorium homiletyczne- jej kanonicznej formie, która doj- mocą. Oto teraz czas upragniony, go', które obok zasad homiletycz- rzała wśrodowisku monastycz- oto teraz dzień zbawienia». nych i sztuki komunikowania po- Gustave Doré, «Kazanie na Górze» (1865 r.) nym. Verbum Domini słusznie wy- 4. Trzecią kwestią jest aktualne winno omawiać treść tematów bi- przygotowywanie przyszłych ka- blijnych zawartych w lekcjona- powiada się o niej wielokrotnie w znodziejów. W przeszłości pro- rzach używanych w liturgii». winna być od samego początku powiedniej troski o przekazanie wielu kaznodziejów do pojmowa- formie pochwalnej, w szczegól- gram ich formacji zwykle przewi- Troskę ojców synodalnych po- praktyka świadomego i przemy- wiedzy i umiejętności dotyczących nia homilii jako krótkiej konferen- ności w nn. 86-87. Uznając wszak dywał naukę o przepowiadaniu. dziela wyraźnie Benedykt XVI w ślanego przepowiadania, aby mło- komunikowania. Naturalnie od- cji, zależnej od ich sądu, i do wielki pożytek duchowy tej meto- W ramach reform, jakie miały nn. 59 i 60 Verbum Domini. dzi homileci zdobywali odpo- nosi się to również do homiletyki. zbytniego skupiania się na włas- dy uważam, że odpowiada ona miejsce po Soborze Watykań- O dnośnie dotego trzeba wiednie doświadczenie. Następ- Poważne przygotowanie zarów- nym wystąpieniu i treści swojego poszukiwaniu, które nie wyczer- skim II, przedmioty cyklu instytu- stwierdzić, że troska o to, by ho- nie, biorąc za punkt wyjścia to no co do natury homilii, jak i wa- przemówienia. Asceza związana z puje poszukiwania właściwego ka- cjonalnego zostały poszerzone za- milia była owocem również o dp o- pierwsze doświadczenie, podczas runków poprawnego i skuteczne- p oważnym przygotowaniem spra- znodziei. Podczas gdy w lectio formacji stałej kaznodziejów po- go głoszenia pozwala kaznodzie- równo jakościowo, jak i ilościowo. wiedniej sztuki komunikowania, wia, że uwaga coraz bardziej skie- perspektywę wyznacza samotne winno się przeprowadzać kursy jom wejść na ambonę z głęb okim Sp owo dowało to konieczność wy- nie dotyczy tylko formy przepo- rowana jest na tych, którym ho- poszukiwanie treściwego pokarmu weryfikujące i ćwiczące w dobrym przeświadczeniem, że pełnią cen- borów, między innymi niemal wiadania. Jeśli posługę przepo- mileta służy: na Boga, na Pana duchowego, w przygotowaniu ho- wszędzie rezygnowano z kursu wiadania pojmować w sensie sa- przep owiadaniu. ną posługę wobec Boga i zgroma- milii perspektywę hermeneu- W ostatnich tylko pięćdzie- dzonych, i ze świadomością, że Jezusa, na zgromadzenie i jego oratoria sacra, czyli kaznodziej- kramentalnym, jako że słowo potrzeby duszpasterskie. A więc tyczną wskazuje caritas pastoralis, stwa, jak go nazywano. Różne są ludzkie ma być pośre d n i k i e m sięciu latach egzegeza i herme- potrafią to czynić w sposób profe- neutyka biblijna doznały istot- sjonalny, skuteczny. Wynikająca na tę troskę, jakiej oczekuje się jako troska o zbawienie danego motywy wyjaśniające ten wybór. przemawiającego samego Boga, nych przemian, a Verbum Domini stąd pogoda ducha i samoocena, od tego, kto jest sługą i pełni zgromadzenia zebranego na cele- Pośród nich wymienia się fakt, że słowo ludzkie musi być odpo- postuluje dalszy postęp i uboga- a nawet entuzjazm są ważnymi p osługę. brację, w jego wiernym dążeniu nierzadko przedmiotowi temu nie wiednie dla prawdziwej i skutecz- cenie. Kaznodzieja powinien być czynnikami, decydującymi o tym, Ko ńczę gorącą modlitwą, zna- do Boga przymierza, z jej wszyst- p oświęcano zbytniejuwagi, uzna- nej komunikacji. Jest to sprawa informowany i znać na bieżąco czy głoszenie Ewangelii dotarło jdującą się w Mszale w języku kimi wielorakimi wymiarami. Po- jąc go za mało pożyteczny, albo analogiczna do tego, co zaleca się wyniki tych badań oraz powinien do serca adresatów i dotknęło ich włoskim, wyrażającą wielką świa- nieważ Słowo święte jest dane naiwne przekonanie, że skoro w sferze sakramentów, gdzie skru- przede wszystkim dla nas, ludzi, i mieć możliwość lektury i zrozu- głęboko. Nie tylko, ale tego ro- domość związaną z posługą prze- ktoś wie, co ma powiedzieć, wie pulatność co do autentyczności mienia dobrych i popularnych dzaju przygotowanie ma także dla naszego zbawienia, ten aspekt powiadania: «Boże, Ty w swoim również, jak to powiedzieć. Fak- «materii» chroni prawdę znaku, a tekstów na wysokim poziomie, efekt ascetyczny i dobroczynny hermeneutyczny jest najbardziej tycznie ta dyscyplina zanikła. Na więc i samego sakramentu. Synu, który stał się człowiekiem, które o tym mówią. W ostatnich wpływ na duchowość homilety. p owiedziałeś nam wszystko i da- stosowny dla jego pełnego zrozu- przykład, we Włoszech można Uważam, że kurs homiletyczny sześćdziesięciu latach studia na Świadomość bowiem prawdziwej łeś nam wszystko, a ponieważ w mienia. Verbum Domini s t w i e rd z a uzyskać licencjat lub doktorat z b ezp ośrednio przygotowujący do temat komunikowania się doznały natury i prawdziwych celów ho- planach Twojej opatrzności po- w n. 29: «Właściwym miejscem liturgii pastoralnej bez uczęszcza- p osługi powinien mieć formę se- nadzwyczajnego rozwoju, w tym milii oraz poznanie funkcjonowa- interpretacji Biblii jest życie nia na jakikolwiek kurs poświęco- minarium albo laboratorium, również studia dotyczące publicz- nia komunikacji korygują i trzebujesz także ludzi, aby się ob- Ko ścioła». Aw n. 30 mówi: «Jak ny wyraźnie przepowiadaniu. O podczas którego nie tylko przeka- nego przemawiania, i przyniosły oczyszczają nierzadkie zachowa- jawić, i pozostajesz niemy bez na- bowiem stwierdziła Papieska Ko- ile wiem, jest niewiele seminariów zuje się wiedzę teoretyczną na te- solidne rezultaty. Jako że komuni- nia i postawy homiletów. W szego głosu, uczyń nas godnymi misja Biblijna, nawiązując do za- duchownych we Włoszech, mają- mat homilii, ale rozwija się odpo- kowanie jest zapośre d n i c z e n i e m szczególności zostaje zakwestio- zwiastunami i świadkami słowa, sady przyjętej we współczesnej cych w programie nauczanie w wiednie zdolności poszukiwania i wszelkiej działalności duszpaster- nowany pewien narcyzm, bardziej które zbawia» (Mszał Rzymski, hermeneutyce, 'tekst biblijny zakresie przepowiadania Słowa, nadawania odpowiedniej formy skiej, zadziwia fakt, że w studiach rozpowszechniony niż jesteśmy kolekta XIV na dni okresu może właściwie zrozumieć tylko przewidziane zresztą być może w t re ści przepowiadania. Celem po- dla przyszłych księży nie ma od- skłonni przyznać, który prowadzi zwykłego, s. 1020).

48 Numer 4/2011 L’OSSERVATORE ROMANO 49 AR T Y KU ŁY AR T Y KU ŁY

Kluczowym terenem rewolucji Równość społeczna a ideologia «gender» gender jest język, co można wy- wnioskować z pewnych prawo- dawstw, w których zmieniając tyl- LU C E T TA SCARAFFIA «naukowe», podobnie jak komu- wszechnienia się, w latach 60., ko parę terminów — o k re ślenie nizm Marksa, który sam się chemicznych środków antykon- «rodzic» zastosowane zamiast W ostatnich dziesięcioleciach o k re ślił jako «socjalizm na- cepcyjnych. Oddzielenie życia «matka» i «ojciec», «rodziciel- XX w. w krajach zachodnich by- ukowy». seksualnego od reprodukcji po- stwo» zamiast «rodzina» — liśmy świadkami rewolucji w za- Teoria gender jest ideologią o zwoliło bowiem kobietom przyjąć zdołano usunąć z dokumentów kresie pojęć, polegającej na języ- charakterze utopijnym, opartą na męską postawę seksualną — która rodzinę naturalną. Innym sztucz- kowej manipulacji, a mianowicie głoszonej wcześniej przez ideolo- być może nie odpowiada naturze nym zabiegiem jest zastępowanie pojęcie różnicy seksualnej zostało gie socjalistyczno-komunistyczne i kobiecej, a zatem prawdopodob- «płci» przez «płciowość», a zastąpione nieokreślonym termi- wraz z nimi upadłej idei, że rów- nie nie powoduje, że kobiety o k re ślenia «zróżnicowany płcio- nem g e n d e r. Krótko mówiąc, nie- ność stanowi główną drogę do będą bardziej szczęśliwe, choć jest wo» przez «seksualny», na po- którzy intelektualiści i politycy osiągnięcia szczęścia. Zanegowa- to już inna kwestia — a zatem potwierdzenie, że liczy się nie rze- próbowali nadać konkretną treść i nie faktu, że ludzkość jest podzie- zwala im odgrywać role męskie, czywistość, a jedynie orientacja powszechnie uznaną wartość lona na mężczyzn i kobiety, ja- usuwając wszelkie przeszkody, p ożądania. Jakjednak przypomi- stwierdzeniu Simone de Beauvoir wiło się jako sposób na zagwaran- czyli eliminując także macierzyń- na uczony Xavier Lacroix, pozo- ze słynnej książki Druga płeć: towanie najpełniejszej i absolutnej stwo. staje kwestią nieodzowną, że «to, «Nie rodzimy się kobietami — równości — a zatem możliwości Oddzielenie seksualności od co symboliczne i relacyjne, czer- stajemy się nimi». szczęścia — wszystkim istotom prokreacji spowodowało oddziele- pie z cielesności», to znaczy zro- Racje, które umożliwiły po- ludzkim. W przypadku teorii gen- nie prokreacji od małżeństwa, a zumienie, że fizyczna więź ojco- wstanie tej nowej ideologii i der aspektowi negatywnemu, któ- więc także życia seksualnego od stwa z ciałem mężczyzny, a ma- sprzyjały jej rozwojowi, są liczne i rym było zaprzeczenie różnicy małżeństwa, w tych warunkach cierzyństwa z ciałem kobiety jest różnej natury. Z jednej strony, wynikającej z płci, towarzyszył rodzą się wysuwane przez ugru- faktem nieodwołalnym i konstytu- upadek Muru Berlińskiego, a kil- aspekt pozytywny — p ełna wol- powania homoseksualne «prawa» tywnym, który powinien być po- ka lat później poważna światowa ność indywidualnego wyboru, mit do małżeństwa i do dziecka, ściśle strzegany nie tylko jako ograni- recesja gospodarcza doprowadziły leżący u podstaw nowoczesnego związane z ideą g e n d e r, czyli z ne- czenie, ale jako źró dło znaczenia. do kryzysu wszystkich systemów sp ołeczeństwa, które może po- gowaniem «naturalnej» tożsa- Trzeba uznać, że oprócz plemnika Auguste Rodin, «Ręka Boga» (1898 r.) ideologicznych, na których opie- sunąć się nawet do przekreślenia mości płciowej. i komórki jajowej jest jeszcze rało się życie polityczne; doszło tego, co do niedawna było Francuski filozof Marcel Gau- ktoś, podczas gdy pojęcie homo- bowiem do upadku wszystkich ty- uważane za cechę nieodwołalnie chet wykazał, że przemiany te rodzicielstwa eliminuje wszelką utopii socjalistycznej, której prak- Ideologia gender została pów ideologii komunistycznej i narzuconą przez naturę. Teoria mają głębokie konsekwencje w genezę cielesną. W różnych syste- tyczne urzeczywistnienie okazało przyjęta entuzjastycznie przede socjalistycznej, a potem także li- gender zawiera zatem aspekt poli- sferze społecznej: skoro płciowość mach więzi rodzinnych, ist- się katastrofalne w zeszłym stule- wszystkim przez organizacje beralizmu kapitalistycznego. W tyczny (urzeczywistnienie rów- przestaje być kwestią zbiorową, niejących w świecie, były arty- ciu — ale w tym przypadku do- międzynarodowe, odpowiada bo- tej próżni poszukiwanie nowych ności i nieograniczone możliwości związaną z przetrwaniem grupy kułowane więzi fizyczne i kulturo- chodzi do krańcowego efektu wiem polityce rozszerzania praw wartości, potrzebnych do uzasad- indywidualnego wyboru), aspekt ludzkiej w czasie, a staje się we na rozmaite sposoby, ale za- myśli dekonstrukcjonistycznej, a indywidualnych, uznawanej za niania wyborów politycznych, do- historyczno-sp ołeczny (uzasadnie- sprawą prywatną i wyrazem wsze jednak były artykułowane, mianowicie do zanegowania sa- fundament wolności demokra- p ro w a d z i ło do swoistego nadania nie a posteriori końca roli kobiecej własnej tożsamości, w sposób główne wyzwanie rodziny polega mego istnienia natury. Kiedy tycznej; problem rodzaju był w cech boskich prawom człowieka, w społeczeństwach zachodnich) i oczywisty dochodzi do kryzysu bowiem właśnie na łączeniu mał- wszelkiego rodzaju różnice, centrum batalii politycznej na które z celów, stawianych bardziej ogólny aspekt filozoficz- instytucji rodziny i zmiany statu- żeństwa i rodzicielstwa. usankcjonowane przez definicję konferencjach ONZ w Kairze i Pe- sp ołeczeństwu, stały się niekwe- no-antropologiczny, a mianowicie su homoseksualizmu. Bowiem Jest to zatem prawdziwe wy- sp ołeczną, są interpretowane za kinie. Jest to historia mało znana, stionowanymi wartościami prze- definicję istoty ludzkiej i jej relacji podczas gdy dawniej dziecko zwanie antropologiczne, stawiane Foucaultem jako system wła d z y, a mianowicie — by posłużyć się słowami Instytutu badań nad pro- wodnimi, choć często były mani- do natury. Ideologia gender jest było tworem rodziny jako natural- zasadom, na których opiera się każde przezwyciężenie paradyg- mocją kobiet (Instraw) — że pulowane, wyolbrzymiane i prze- zatem jednym z odgałęzień uto- ne następstwo życia seksualnego kultura nie tylko naszego matu może być postrzegane jako kształcane. Utopijna idea rów- pijnej idei równości. Michael małżonków, dzisiaj coraz częściej «przyjęcie perspektywy rodzaju sp ołeczeństwa, ale wszystkich ewolucyjny etap wyzwolenia, ności, która przyświecała walce Walzer pisze bowiem: «Znaczenie to właśnie wokół upragnionego sp ołeczności ludzkich,o czym oznacza (...) rozróżnianie między zgodnie z nową formą darwini- politycznej w XIX i XX w., odra- równości ma podłoże negatyw- dziecka powstaje rodzina. A za świadczy krytykowanie przez teo- tym, co naturalne i biologiczne, a zmu społecznego. Najbardziej dzała się w dziedzinach począt- ne», zmierza do usunięcia nie rodzinę może być uznany związek retyków gender (na przykład przez tym, co jest wytworem społecz- kowo marginalnych, takich jak fe- wszystkich różnic, ale szczególne- kogokolwiek, kto pragnie dziecka. amerykańską filozofkę Judith Bu- rozpowszechnione i najłatwiejsze nym i kulturowym, i stopniowe minizm, staje się w ten sposób go zespołu różnic, który jest inny Ok. 50 lat po tym, jak de tler) Lévi-Straussa i Freuda za to, formy związków uczuciowych i ustalenie relacji między tym, co główną formą ideologiczną, zdol- w zależności od epoki i miejsca. Beauvoir napisała przytoczone że swoje systemy myślowe budo- seksualnych są wówczas uważane naturalne — i względnie sztywne ną wypełnić pustkę powstałą po Dokonująca się przemiana p owyżej zdanie, wydawało się, że wali na różnicy seksualnej kobiet za ewolucyjnie bardziej rozwi- — a tym, co społeczne i względnie upadku ideologii komunistycz- sp ołeczna zmierza w kierunku jej idea nareszcie zatriumfowała. i mężczyzn. A demonizowanie nięte, a zatem powinny się sze- modyfikowalne». W gruncie rze- nych. Aby się umocnić, feminizm usunięcia wszelkich różnic — Skoro tożsamość płciowa jest je- wszelkiego rodzaju różnic nie tyl- rzyć, podczas gdy «heterocen- czy oznacza to zaprzeczanie, ja- musiał ukonstytuować się jako także podstawowej we wszystkich dynie tworem kultury, można do- ko bazuje na utopijnej idei rów- tryzm» uznawany jest za już nie- koby różnice między kobietami i utopijna ideologia, która nawiązy- kulturach różnicy między kobieta- konać jej dekonstrukcji, i to wła- ności, ukazywanej jako główna aktualny etap w dziejach rozwoju mężczyznami były naturalne, i wała do utopijnej idei równości, i mi i mężczyznami — w coraz śnie stawiały sobie za cel ruchy droga do szczęścia — utopii, która ludzkiego, który należy przezwy- przeciwne twierdzenie, że są wy- musiał uzyskać potwierdzenie szybszym tempie od czasu upo- feministyczne i homoseksualne. bez wątpienia ma swe początki w ciężyć. tworem kultury, a zatem mogą

50 Numer 4/2011 L’OSSERVATORE ROMANO 51 AR T Y KU ŁY AR T Y KU ŁY

mierze pełną godność i równe która wydaje się im bardziej bez- jaśnienia idei równości w sposób kard. Ratzingera. Jest jednak rze- prawa. pieczna. Zapominają przy tym, że tak radykalny, aby obejmowała czą interesującą, że elementy tej Nie jest to nic nowego, po- — jak pisze Sylvane Agacinski — ona zależność, bowiem żadna polemiki przeciwko teorii gender wiedzmy jasno: już od dawna «równość opiera się na uniwersal- kultura, trwająca dłużej niż jedno spotykamy również u wielu laic- prawo i filozofia twierdzą, że au- nej dwoistości rodzaju ludzkie- pokolenie, nie może uważać się kich feministek, które przyczy- tentyczne znaczenie zasady rów- go», czyli właśnie uznaniu za wolną od wymogów za- niają się do kształtowania opinii ności nie polega na nieuznawaniu «różnicy płci za różnicę uniwer- leżności. Kittay twierdzi zatem, publicznej, krytycznie nastawionej cech indywidualnych i udawaniu, salną». że równość zawsze będzie formal- do wprowadzania tego terminu w że wszystko jest jednorodne, ale Ten nurt krytyki został na czy wręcz pozbawiona treści, tekstach publicznych oraz do przeciwnie, polega właśnie na da- p ogłębiony przez Evę Feder Kit- dopóki perspektywa różnicy nie praw, które z tego wynikają. Ist- niu wszystkim jednakowych moż- tay (La cura dell’a m o re [Love's La- zostanie uznana i włączona w teo- nieją ponadto sprzeczności w liwości. Norberto Bobbio, myśli- bor], Vita e Pensiero, 2010). Au- rię i praktykę polityczną, choć łonie współczesnego społeczeń- ciel laicki, twierdził, że ludzie nie torka wychodzi od jednego z klu- zdaje sobie sprawę, że jest to stwa, które utrudniają rzeczywiste rodzą się równi; zadaniem pań- czowych pytań feminizmu: jak to trudne, bo zetknięcie z zależ- zastosowanie teorii g e n d e r, co do stwa jest stworzenie im możli- się dzieje, że kobiety, nawet gdy nością rzadko jest dobrze przy- której nie są zgodne także organi- wości, by stali się równi. Jak otrzymują równe prawa, nie uzy- jmowane przez osoby, które kar- zacje międzynarodowe. Jak sygna- skują faktycznej równości w mią się ideologiami wolności, sa- twierdzą m.in. Kościół katolicki i lizuje Giulia Galeotti (Gender. Ge- sp ołeczeństwie? Dlaczego rów- m o w y s t a rc z a l n o ści i równości. część nurtów feministycznych, n e re , Vivere In, 2010), istnieją co prawdziwa równość istnieje nie ność okazała się tak nieosiągalna Tworząc utopijne wizje równości i najmniej trzy nierozwiązane kwe- tylko wtedy, kiedy równe podmio- dla kobiet? Kittay odpowiada, że autonomii jednostki, stworzyliśmy stie: po pierwsze, obserwujemy ty są traktowane w taki sam spo- równość jest możliwa jedynie w szkodliwe dla nas fikcje, bowiem dzisiaj większe akcentowanie ko- sób, ale także kiedy różne pod- przypadku kobiet, które nie mają są one oparte na bardzo dalekim biecości i męskości u kobiet i mioty są traktowane jednakowo. obowiązku opieki, a prawdopo- od rzeczywistości ideale, zakłada- Parytetu płci nie uzyskuje się z dobnie nie jest to taki rodzaj rów- jącym niezależność. Kobiety mężczyzn Zachodu, również w p ewnością przez zaliczanie kobiet ności, jakiego pragną kobiety. wiedzą już — twierdzi Kittay — że sposobie ubierania mniej domi- do abstrakcyjnej kategorii indywi- We d ług Kittay, można poddać neutralność rodzaju jedynie nujące są modele nieokreślone; duum (kategoria taka zresztą nie ideał równości krytyce, którą na- utrwali różnice, o których mowa. po drugie, nikła obecność kobiet istnieje, odpowiada bowiem mo- zywa «krytyką zależności». Ta Z drugiej strony, jeśli uwydatnimy w parlamencie. Wola dzielenia delowi męskiemu), ale osiąga się krytyka zależności jest femini- różnice, grozi nam niebezpie- władzy między mężczyzn i kobie- go, wychodząc z założenia, że styczną krytyką równości i utrzy- czeństwo przedstawiania kobiet ty może być uzasadniona jedynie sp ołeczeństwo składa się z obywa- muje, że koncepcja społeczeństwa po prostu jako ofiar. wtedy, gdy uznaje się, że płeć nie teli i obywatelek. postrzeganego jako zbiór istot Znane jest stanowisko Kościoła jest cechą społeczną, ale uniwer- Radykalna krytyka ideologii równych zasłania lub kryje nie- w tej kwestii, jasno przedstawione salną cechą różnicującą; wreszcie g e n d e r, pojmowanej jako teoria sprawiedliwe zależności, związane w Liście do biskupów Kościoła kwestia aborcji, co do której pra- równości, rozwinęła się w śro do- z okresem dzieciństwa, starością, katolickiego na temat współdzia- wodawstwa stanowią, że decyduje wisku feministycznym: z jednej z chorobą i niepełnosprawnością. łania mężczyzny i kobiety w jedynie kobieta. A skoro tak jest, strony, w feminizmie amerykań- Konieczna jest zatem próba wy- Ko ściele i w świecie, ówczesnego to jednak kobiety istnieją! skim zaczęto rozróżniać odrębną etykę męską i żeńską. Inne inte- być zmieniane zgodnie z indywi- brakuje świadomości jego rewolu- lektualistki feministyczne odma- dualnym pragnieniem. «Perspek- cyjnego ideologiczno-kulturowego wiają jdnak kobiecie różnicy, na- tywa rodzaju» była kierunkiem znaczenia. A jednak, jak pokazały wet wówczas, gdy ta różnica jest ideologicznym przyjętym zdecy- i nadal pokazują badania nauko- przedstawiana w sensie pozytyw- dowanie przez niektóre główne we, mówienie o tożsamości mę- nym, jako wyższa moralność, agendy ONZ i przez ONG ( o rg a n i - skiej i tożsamości żeńskiej ma oparta na etyce opieki, przeciw- zacje pozarządowe), zajmujące się sens przede wszystkim właśnie z stawionej męskiej różnicy sprawie- kontrolą demograficzną, co po- punktu widzenia biologicznego. dliwości i praw, jak utrzymywała parła znaczna część feministek z Teoria gender jest nie tylko bez- filozofka Carol Gilligan. Ta teza krajów zachodnich, a czemu podstawna, ale zakłada nader nie- została ostro skrytykowana przez sprzeciwiły się liczne grupy, które bezpieczną wizję polityczną, bo inną filozofkę, Joan Tronto, która p owstały, by bronić macie- sugeruje, że różnica jest synoni- uważa predyspozycję do opieki za rzyństwa i rodziny. mem dyskryminacji. A przecież wytwór wyłącznie kulturowy. W Stąd określenie gender ( k t ó re zasada równości nie wymaga by- tej polemice dochodzi do głosu jest bardziej eleganckie i neutral- najmniej udawania, że wszyscy są poczucie zagrożenia pewnych ne niż «płeć») nie tylko weszło równi: tylko wówczas, gdy istnie- ugrup owań feministek, które do naszego języka, lecz jest uży- nie różnicy jest faktycznie uzna- usiłując położyć kres marginalnej wane nawet w terminologii pew- wane i brane pod uwagę, można kondycji kobiet w społeczeństwie, nego nurtu studiów akademickich rzeczywiście przyznać wszystkim wolą wyrzec się różnicy kobiecej — Gender Studies — często jednak w taki sam sposób i w równej na rzecz pewnej «neutralności»,

52 Numer 4/2011 L’OSSERVATORE ROMANO 53 KURIA RZ Y M S KA

URIA Z Y M S KA Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych Podsekretarz: ks. prał. Angelo Vincenzo Zani K R P re f e k t : kard. Angelo Amato SDB S e k re t a r z : abp Marcello Bartolucci Podsekretarz: o. Bogusław Turek CSMA S TA ŁE KOMISJE M I Ę D Z Y D Y KA S T E R I A L N E Kongregacja ds. Biskupów Stała Komisja Międzydykasterialna P re f e k t : kard. Marc Ouellet PSS ds. Kościołów Lokalnych, Sekretarz: abp Manuel Monteiro de Castro P o d s e k re t a r z e : ks. prał. Giovanni Maria Rossi, ich Obsadzania, Tworzenia i Zmian ks. prał. Serge Poitras Przewodniczący: kard. Tarcisio Bertone SDB

Abp Fernando Filoni Papieska Komisja ds. Ameryki Łacińskiej Przewodniczący: kard. Marc Ouellet PSS Stała Komisja Międzydykasterialna Wiceprzewodniczący: abp José Octavio Ruiz Arenas ds. Kościoła w Europie Wschodniej Przewodniczący: kard. Tarcisio Bertone SDB Kongregacja ds. Ewangelizacji Narodów S e k re t a r z : abp Dominique Mamberti P re f e k t : kard. Ivan Dias S e k re t a r z : abp Savio Hon Tai-Fai SDB Stała Komisja Międzydykasterialna Drugi sekretarz: abp Piergiuseppe Vacchelli ds. Zakonów Pracujących na Misjach P o d s e k re t a r z : o. Massimo Cenci PIME Przewodniczący: kard. Ivan Dias Najwyższy Komitet Papieskich Dzieł Misyjnych Przewodniczący: kard. Ivan Dias Stała Komisja Międzydykasterialna Wiceprzewodniczący: ds. Formacji Kandydatów do Kapłaństwa Kard. Tarcisio Bertone SDB Abp Dominique Mamberti abp Piergiuseppe Vacchelli Przewodniczący: kard. Zenon Grocholewski Kongregacja ds. Duchowieństwa Poniżej zamieszczamy zaktualizowany wykaz KO N G R E G A C J E P re f e k t : kard. Mauro Piacenza Stała Komisja Międzydykasterialna dykasterii Kurii Rzymskiej (poprzednie zamieściliśmy S e k re t a r z : abp Celso Morga Iruzubieta ds. Równomiernego Rozmieszczenia w nn. 10/2001, 6/2003, 7-8/2005 i 6/2007). Kongregacja Nauki Wiary P o d s e k re t a r z : wakans Ka p łanów w Świecie P re f e k t : kard. William Joseph Levada Międzynarodowa Rada ds. Katechezy Przewodniczący: kard. Zenon Grocholewski S e k re t a r z : abp Luis Francisco Ladaria Ferrer SJ SEKRETARIAT STANU P o d s e k re t a r z : ks. prał. Damiano Marzotto Caotorta Przewodniczący: kard. Mauro Piacenza Sekretarz Stanu: kard. Tarcisio Bertone SDB Wiceprzewodniczący: wakans Substytut do spraw ogólnych: abp Fernando Filoni TRYBUNAŁY Ko n g re g a c j a Asesor do spraw ogólnych: ks. prał. Peter Brian Wells Kongregacja ds. Instytutów dla Kościołów Wschodnich Penitencjaria Apostolska Sekretarz ds. relacji z państwami: Życia Konsekrowanego abp Dominique Mamberti P re f e k t : kard. Leonardo Sandri i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego Penitencjarz większy: kard. Fortunato Baldelli S e k re t a r z : abp Cyril Vasil' SJ Podsekretarz ds. relacji z państwami: P re f e k t : abp João Braz de Aviz Regens: bp Gianfranco Girotti OFMConv ks. prał. Ettore Balestrero P o d s e k re t a r z : ks. prał. Maurizio Malvestiti S e k re t a r z : abp Joseph William Tobin CSsR Delegat ds. nuncjatur: abp Luciano Suriani P o d s e k re t a r z e : s. Enrica Rosanna FMA, Najwyższy Trybunał Sygnatury Apostolskiej Szef Biura do specjalnych poruczeń: o. Sebastiano Paciolla O Cist ks. prał. Giampiero Gloder Kongregacja ds. Kultu Bożego P re f e k t : kard. Raymond Leo Burke i Dyscypliny Sakramentów Szef protokołu: ks. prał. Fortunatus Nwachukwu S e k re t a r z : bp Frans Daneels OPraem Kongregacja Edukacji Katolickiej Sekretarze osobiści Ojca Świętego: ks. prał. Georg P re f e k t : kard. Antonio Cañizares Llovera (Seminariów i Instytucji Naukowych) Gänswein, ks. prał. Alfred Xuereb S e k re t a r z : abp Joseph Augustine Di Noia OP Tr y b u n a ł Roty Rzymskiej Sekcja polska: ks. prał. Paweł Ptasznik, P o d s e k re t a r z e : o. Anthony Ward SM, P re f e k t : kard. Zenon Grocholewski ks. prał. Sławomir Nasiorowski ks. prał. Juan Miguel Ferrer Grenesche S e k re t a r z : abp Jean-Louis Bruguès OP Dziekan: bp Antoni Stankiewicz

54 Numer 4/2011 L’OSSERVATORE ROMANO 55 KURIA RZ Y M S KA KURIA RZ Y M S KA

PAPIESKIE RADY Papieska Rada Kultury Teolog Domu Papieskiego: o. Wojciech Giertych OP Przewodniczący: kard. Gianfranco Ravasi Kaznodzieja Domu Papieskiego: o. Raniero Papieska Rada ds. Świeckich S e k re t a r z : ks. Barthélemy Adoukonou Cantalamessa OFMCap Przewodniczący: kard. Stanisław Ryłko Podsekretarz: ks. prał. Melchor José Sánchez S e k re t a r z : bp Josef Clemens de Toca y Alameda Papieski Urząd ds. Celebracji Liturgicznych P o d s e k re t a r z : prof. Guzmán Carriquiry Mistrz ceremonii: ks. prał. Guido Marini Rada Koordynacyjna Akademii Papieskich Przewodniczący: kard. Gianfranco Ravasi Papieska Rada Biuro Prasowe Stolicy Apostolskiej

ds. Popierania Jedności Chrześcijan D y re k t o r : ks. Federico Lombardi SJ Papieska Rada Przewodniczący: kard. Kurt Koch W i c e d y re k t o r : o. Ciro Benedettini CP ds. Środków Społecznego Przekazu Sekretarz: bp Brian Farrell LC P o d s e k re t a r z : wakans Honorowy przewodniczący: kard. Andrzej Maria Deskur Wa t y k a ński Serwis Informacyjny Komisja ds. Kontaktów Religijnych Przewodniczący: abp Claudio Maria Celli D y re k t o r : Miguel Castellví Villaescusa z Judaizmem S e k re t a r z : ks. prał. Paul Tighe Przewodniczący: kard. Kurt Koch Drugi sekretarz: ks. prał. Giuseppe Antonio Scotti Centralny Urząd Statystyczny Kościoła P o d s e k re t a r z : Angelo Scelzo Wiceprzewodniczący: bp Brian Farrell LC Odpowiedzialny: ks. prał. Vittorio Formenti S e k re t a r z : ks. Norbert Hofmann SDB Papieska Rada ds. Krzewienia KOMISJE I KOMITETY Papieska Rada ds. Rodziny Nowej Ewangelizacji Przewodniczący: abp Salvatore Fisichella Przewodniczący: kard. Ennio Antonelli Papieska Komisja Dóbr Kultury Kościoła S e k re t a r z : wakans S e k re t a r z : bp Jean Laffitte P o d s e k re t a r z : wakans Przewodniczący: kard. Gianfranco Ravasi Podsekretarz: ks. prał. Carlos Simón Vazquez Wiceprzewodniczący: o. Michael John Zielinski OSBO liv Papieska Rada «Iustitia et Pax» URZĘDY S e k re t a r z : Francesco Buranelli P o d s e k re t a r z : ks. prał. José Manuel Przewodniczący: kard. Peter Kodwo P o d s e k re t a r z : ks. prał. Jean-Marie Musivi Kamera Apostolska Appiah Turkson Mp endawatu Del Río Carrasco Kamerling Świętego Kościoła Rzymskiego: S e k re t a r z : bp Mario Toso SDB kard. Tarcisio Bertone SDB P o d s e k re t a r z : Flaminia Giovanelli Papieska Komisja Archeologii Sakralnej Papieska Rada ds. Tekstów Prawnych Wicekamerling Świętego Kościoła Rzymskiego: Przewodniczący: abp Francesco Coccopalmerio abp Santos Abril y Castelló Przewodniczący: kard. Gianfranco Ravasi Papieska Rada «Cor Unum» S e k re t a r z : bp Juan Ignacio Arrieta Audytor generalny: wakans Wiceprzewodniczący: o. Michael John Zielinski OSBO liv Przewodniczący: kard. Robert Sarah Ochoa de Chinchetru S e k re t a r z : ks. prał. Giovanni Carrù S e k re t a r z : ks. prał. Giovanni Pietro Dal Toso P o d s e k re t a r z : ks. prał. José Aparecido Administracja Dóbr Stolicy Apostolskiej Gonçalves de Almeida P o d s e k re t a r z : ks. prał. Segundo Tejado Muñoz Przewodniczący: kard. Attilio Nicora Papieska Komisja Biblijna S e k re t a r z : abp Domenico Calcagno Przewodniczący: kard. William Joseph Levada Papieska Rada ds. Duszpasterstwa Papieska Rada ds. Dialogu Międzyreligijnego S e k re t a r z : ks. Klemens Stock SJ Migrantów i Podróżujących Przewodniczący: kard. Jean-Louis Tauran Prefektura Spraw Ekonomicznych Przewodniczący: abp Antonio Maria Vegliò S e k re t a r z : abp Pier Luigi Celata Stolicy Apostolskiej S e k re t a r z : bp Joseph Kalathiparambil P o d s e k re t a r z : ks. prał. Andrew Thanya-Anan Przewodniczący: kard. Velasio De Paolis CS Papieska Komisja «Ecclesia Dei» Vi s s a n u P o d s e k re t a r z : ks. Gabriele Ferdinando Bentoglio CS S e k re t a r z : wakans Przewodniczący: kard. William Joseph Levada S e k re t a r z : Komisja ds. Kontaktów Religijnych ks. prał. Guido Pozzo Papieska Rada ds. Duszpasterstwa z Muzułmanami Prefektura Domu Papieskiego Służby Zdrowia i Chorych Przewodniczący: kard. Jean-Louis Tauran P re f e k t : abp James Michael Harvey Międzynarodowa Komisja Teologiczna Przewodniczący: abp Zygmunt Zimowski Wiceprzewodniczący: abp Pier Luigi Celata Regens: bp Paolo De Nicolò Przewodniczący: kard. William Joseph Levada S e k re t a r z : bp José Luis Redrado Marchite OH S e k re t a r z : ks. prał. Khaled Akasheh Szef protokołu: o. Leonardo Sapienza RCI Sekretarz generalny: o. Charles Morerod OP

56 Numer 4/2011 L’OSSERVATORE ROMANO 57 KURIA RZ Y M S KA KURIA RZ Y M S KA

Papieski Komitet ds. Międzynarodowych «L'Osservatore Romano» Kongresów Eucharystycznych D y re k t o r : Giovanni Maria Vian Przewodniczący: abp Piero Marini W i c e d y re k t o r : Carlo Di Cicco Sekretarz redakcji: Gaetano Vallini Red. wyd. francuskiego: Jean-Michel Coulet Papieski Komitet Nauk Historycznych Red. wyd. angielskiego: wakans Przewodniczący: o. Bernard Ardura OPraem Red. wyd. portugalskiego: wakans S e k re t a r z : ks. Cosimo Semeraro SDB Red. wyd. hiszpańskiego: ks. Arturo Gutiérrez Gómez LC Red. wyd. niemieckiego: Astrid Haas Komisja Dyscyplinarna Kurii Rzymskiej Red. wyd. polskiego: Władysław Gryzło SJ Przewodniczący: bp Giorgio Corbellini

Wa t y k a ńska Księgarnia Wydawnicza Papieska Gwardia Szwajcarska P re z e s : ks. prał. Giuseppe Antonio Scotti Komendant: płk Daniel Rudolf Anrig D y re k t o r : ks. Giuseppe Costa SDB Zastępca komendanta: ppłk Christoph Graf

Radio Watykańskie Suwerenny Zakon Kawalerów Maltańskich Dyrektor generalny: ks. Federico Lombardi SJ P ro t e k t o r : kard. Paolo Sardi Dyrektor programów: ks. Andrzej Koprowski SJ Wielki mistrz: Matthew Fersting Kierownik programu polskiego: ks. Tadeusz Cieślak SJ

Zakon Rycerski Grobu Bożego w Jerozolimie Wa t y k a ński Ośrodek Telewizyjny Papieska Komisja ds. Państwa Watykańskiego Papieska Akademia Nauk Społecznych Wielki mistrz: kard. John Patrick Foley Prezes Rady Administracyjnej: abp Claudio Przewodniczący: kard. Giovanni Lajolo P re z e s : prof. Mary Ann Glendon Maria Celli Wielki przeor: patriarcha Fouad Twal Kanclerz: bp Marcelo Sánchez Sorondo As e s o r : abp Giuseppe De Andrea Dyrektor generalny: ks. Federico Lombardi SJ Sekretarz do spraw administracyjnych: Gubernatorat Państwa Watykańskiego Roberto Romolo Przewodniczący: kard. Giovanni Lajolo Papieska Akademia «Pro Vita» INSTYTUCJE ZWIĄZANE Sekretarz generalny: abp Carlo Maria Viganò P re z e s : bp Ignacio Carrasco de Paula ZE STOLICĄ APOSTOLSKĄ Administracja Bazyliki św. Piotra Zastępca sekretarza generalnego: Kanclerz: wakans bp Giorgio Corbellini Przewodniczący: kard. Angelo Comastri Tajne Archiwum Watykańskie Delegat: bp Vittorio Lanzani Papieska Akademia Niepokalanej Archiwista Świętego Kościoła Rzymskiego: Instytut Dzieł Religijnych Przewodniczący: kard. Andrzej Maria Deskur kard. Raffaele Farina SDB Prezes Rady Nadzorczej: Urząd Dobroczynności Apostolskiej prof. Ettore Gotti Tedeschi Wiceprzewodniczący: kard. Angelo Comastri P re f e k t : bp Sergio Pagano B D y re k t o r : Paolo Cipriani Drugi wiceprzewodniczący: abp Stanisław Nowak W i c e p re f e k t : ks. Marcel Chappin SJ Jałmużnik papieski: abp Félix del Blanco Prieto

Papieska Akademia Nauk Synod Biskupów Apostolska Biblioteka Watykańska Biuro Pracy Stolicy Apostolskiej P re z e s : prof. Werner Arber Sekretarz generalny: abp Nikola Eterović Przewodniczący: Bibliotekarz Świętego Kościoła Rzymskiego: bp Giorgio Corbellini Kanclerz: bp Marcelo Sánchez Sorondo P o d s e k re t a r z : ks. prał. Fortunato Frezza kard. Raffaele Farina SDB D y re k t o r : Massimo Bufacchi P re f e k t : ks. prał. Cesare Pasini W i c e p re f e k t : Ambrogio M. Piazzoni Fundusz Opieki Medycznej Prezes Rady Administracyjnej: Drukarnia Watykańska abp Domenico Calcagno Dyrektor generalny: ks. Pietro Migliasso SDB D y re k t o r : Bruno Lilli

58 Numer 4/2011 L’OSSERVATORE ROMANO 59 DZIAŁALNOŚĆ STOLICY APOSTOLSKIEJ

ZIAŁALNOŚĆ TOLICY POSTOLSKIEJ Nowe D S A «Annuario Pontificio»

19 lutego br. Sekretarz Stanu kard. Tarcisio Bertone SDB i substytut ds. ogólnych Sekretariatu Stanu abp Fernando Filoni przedstawili Ojcu Świętemu An - nuario Pontificio 2011 — ro cznik Stolicy Apostolskiej, zawierający najważniejsze informacje na temat liczebnego stanu Kościoła po- wszechnego, jego pasterzy i struktur. W prezentacji wzięli również K ro n i k a rzem ds. relacji z państwami nika br. Papież dokonał także udział: ks. prał. Vittorio For- abpem Dominikiem Mambertim. zmian w Kolegium Kardynalskim. menti, kierownik Centralnego Pięciu kardynałów diakonów zo- 16 II — Audiencja generalna była 18 II — Ojciec Święty spotkał Urzędu Statystycznego Kościoła, stało na własną prośbę kardy- p oświęcona św. Janowi od Krzy- się z drugą grupą biskupów fili- i prof. Enrico Nenna, którzy kie- nałami prezbiterami; są to: Zenon ża. Na zakończenie Papież p o- pińskich — z prowincji Visayas, rowali zespołem redakcyjnym, Grocholewski, Sergio Sebastiani, z d ro w i ł m.in. uczestników odby- Bicol oraz Palawan — o dby- oraz ks. Pietro Migliasso SDB, Jorge María Mejía, Roberto Tucci Benedykt XVI z uczestnikami prezentacji «Annuario Pontificio 2011» wającej się w Rzymie kapituły ge- wających wizytę ad limina Aposto- dyrektor generalny Drukarni Wa- i Walter Kasper. Wszyscy oni za- neralnej Zgromadzenia Księży lorum i wygłosił do nich przemó- tykańskiej, Antonio Maggiot- chowali swe dotychczasowe koś- Marianów Niepokalanego Poczę- wienie. W imieniu biskupów głos to SDB, jej dyrektor handlowy, i cioły tytularne w Rzymie, które 1181 mln, czyli wzrosła o 15 mln, 0,56%). W Europie nastąpił spa- cia Najświętszej Maryi Panny, sio- zabrał arcybiskup Cebu Jose Giuseppe Canesso SDB, dyrektor pro hac vice (czyli na czas pełnie- tzn. o 1,3%. W Ameryce w latach dek liczby kapłanów diecezjal- stry z założonego przez bł. Matkę S. Palma, przewodniczący Konfe- techniczny Drukarni. nia przez każdego z nich tej god- 2008-2009 mieszkało 49,4% kato- nych o 0,82% i zakonnych o Teresę z Kalkuty Zgromadzenia rencji Episkopatu Filipin. Dane zamieszczone w An n u a r i o ności) z diakonii stały się lików świata, w Europie — 24%, w 0,99%. Na wszystkich kontynen- Misjonarek Miłości oraz regional- pozwalają prześledzić zmiany, ja- 19 II — Benedykt XVI przyjął na kościołami prezbiteralnymi. W Afryce — 15,2%, w Oceanii — tach, z wyjątkiem Azji i Afryki, nych koordynatorów duszpaster- kie nastąpiły w Kościele katolic- specjalnej audiencji w Sali Kle- związku z zaliczeniem kardynała 0,8%. W Azji liczba katolików odnotowano spadek liczby ka- stwa ludzi morza, przybyłych do kim w 2010 r. mentyńskiej studentów i wykła- protodiakona Agostina Cacciavil- Ojciec Święty utworzył 10 no- w z ro s ła o 0,1%. płanów zakonnych. Rzymu na zjazd zorganizowany dowców Papieskiego Kolegium lana do grona kardynałów prezbi- W tym samym okresie liczba Liczba diakonów stałych wzro- przez Papieską Radę ds. Duszpa- wych diecezji, 1 egzarchat apo- Filipińskiego z okazji 50. rocznicy terów nowym protodiakonem zo- stolski i 1 wikariat apostolski; biskupów na świecie wzrosła z sła z 37 203 w 2008 r. do 38 155 w sterstwa Migrantów i Podróżu- założenia tej instytucji. Kolegium stał przewodniczący Papieskiej 5002 do 5065, czyli o 1,3% (w 2009 r., czyli o ponad 2,5% (w jących (słowo Papieża do Pola- p o dniósł: 1diecezję do rangi me- p owstało z woli papieża Ja- Rady ds. Dialogu Międzyreli- tropolii, 2 prałatury do rangi die- Afryce o 1,8%, w Oceanii o 1,5%, Oceanii o 19%, w Azji o 16%). ków zamieszczamy na s. 32) * W na XXIII 7 października 1961 r. gijnego kard. Jean-Louis Tauran. w Europie o 1,3%, w Ameryce o Spadła natomiast liczba zakon- Watykanie zakończyło się 2-dnio- cezji oraz 2 prefektury i 1 admini- Ka rd y n a ł protodiakon ogłasza straturę apostolską do rangi wika- 1,2%, w Azji o 0,8% ). nic — w 2008 r. było ich na świe- we posiedzenie Rady Kardynałów 20 II — An i o ł Pański z Ojcem Ko ściołowii światu z głównej riatów apostolskich. Natomiast liczba kapłanów na cie 739 068, a w 2009 r. 729 371 — ds. Studium Problemów Organi- Świętym (słowo do Polaków za- loggii Bazyliki Watykańskiej wia- Dane statystyczne dotyczące świecie (diecezjalnych i zakon- choć wzrosła ona w Afryce i Azji. zacyjnych i Ekonomicznych Stoli- mieszczamy na s. 37). domość o wyborze nowego pa- 2009 r. ukazują główne zmiany, nych) wzrosła w latach 2000-2009 W tym samym okresie liczba cy Apostolskiej, któremu prze- II XVI 21 — Benedykt przewo d- pieża * Trzecia grupa biskupów z jakie zaszły w 2956 jednostkach z 405 178 do 410 593, czyli o 1,34% kandydatów do kapłaństwa na wo dniczył Sekretarz Stanu niczył Zwyczajnemu Konsysto- Filipin rozpoczęła wizytę ad limi- administracyjnych Kościoła kato- (z czego tylko w 2009 r. o 0,34%, świecie wzrosła z 117 024 do kard. Tarcisio Bertone. Przedmio- rzowi Publicznemu, podczas któ- na Apostolorum. lickiego na świecie; liczba wier- co spowodowane było spadkiem 117 978, czyli o 0,82% (w Azji o tem obrad był zaplanowany na rego zostało przedstawionych tro- 22 II — W Biurze Prasowym nych ochrzczonych w 2008 r. liczby kapłanów zakonnych o 2,39%, w Afryce o 2,20%, w Euro- 2011 r. bilans Stolicy Apostolskiej je kandydatów do kanonizacji; są Stolicy Apostolskiej kard. Robert wynosiła 1166 mln, a w 2009 r. — 0,08% i wzrostem diecezjalnych o pie o 1,64% i w Ameryce o 0,17%). to: parmeński arcybiskup Gwidon i Gubernatoratu Państwa Waty- Sarah, przewodniczący Papieskiej Maria Conforti (1865-1931), za- kańskiego. Weryfikacji poszcze- Rady «Cor Unum», dokonał p re - łożyciel Pobożnego Stowarzysze- gólnych pozycji wykazanych w zentacji Orędzia Benedykta XVI nia św. Franciszka Ksawerego dla bilansie dokonała Prefektura na Wielki Post. Spraw Ekonomicznych Stolicy Misji Zagranicznych; ks. Alojzy tiochii. Jego uczniowie założyli Rzeźba o wysokości 5,40 m, lejman z małżonką i osobami to- Ap ostolskiej. Guanella (1842-1915), założyciel 23 II — Przed audiencją gene- Ko ściółmaronicki, który zawsze ważąca 20 ton, przedstawia warzyszącymi * Audiencja gene- Zgromadzenia Sług Miłości i ralną Papież p oświęciłustawioną zachowywał jedność z Kościołem świętego ze stułą, na której wid- ralna była poświęcona św. Rober- 17 II — Benedykt XVI przyjął na Zgromadzenia Córek Maryi Mat- w zewnętrznej niszy Bazyliki Wa- rzymskokatolickim. Statuę wyko- nieją napisy w języku syryjskim, towi Bellarminowi. Na zakończe- audiencji prezydenta Federacji ki Bożej Opatrzności, oraz hisz- tykańskiej statuę św. Marona, sy- nał z kararyjskiego marmuru hisz- trzymającego w dłoni kościół w nie Papież wezwał wiernych do Rosyjskiej Dmitrija Miedwiedie- pańska zakonnica Bonifacja Ro- ryjskiego mnicha, pustelnika, ka- pański rzeźbiarz Marco Augusto stylu maronickim. W ceremonii modlitwy za ofiary trzęsienia zie- wa, który następnie wraz mini- dríguez de Castro (1837-1905), płana, nauczyciela, cudotwórcy i Dueñas na zamówienie katolic- jej poświęcenia uczestniczyli m.in. mi w Nowej Zelandii (słowo do strem spraw zagranicznych Sier- założycielka Zgromadzenia Misjo- uzdrowiciela, żyjącego na przeło- kiego Kościoła maronickiego, w Sekretarz Stanu kard. Tarcisio Polaków zamieszczamy na s. 34) giejem Ławrowem odbył ro z - narek Służebnic św. Józefa. Pa- mie IV i V w. w górach Taurus którym zakończyły się obchody Bertone, maronicki patriarcha An- * Kardynał Sekretarz Stanu wy- mowy z Sekretarzem Stanu pież ogłosił, że zostaną oni kano- nad rzeką Orontes, ówcześnie w Roku Jubileuszowego z okazji tiochii kard. Nasrallah Pierre Sfe- stosował w imieniu Papieża tele- kard. Tarcisiem Bertone i sekreta- nizowani w niedzielę 23 paździer- Syrii, na terenie patriarchatu An- 1600-lecia śmierci św. Marona. ir i prezydent Libanu Michel Su- gram kondolencyjny do bpa Bar-

60 Numer 4/2011 L’OSSERVATORE ROMANO 61 DZIAŁALNOŚĆ STOLICY APOSTOLSKIEJ DZIAŁALNOŚĆ STOLICY APOSTOLSKIEJ

ry'ego Philipa Jonesa, ordynariu- Święty spotkał się z 60-osobową przewodniczący Konferencji Epi- wym Stolicy Apostolskiej abp Ni- powodu globalnego ocieplenia na sie, szczególnie Haitańczykom * sza nowozelandzkiej diecezji grupą uczestników sesji plenarnej skopatu Filipin. Papież, mówiąc o kola Eterović, sekretarz generalny naszej planecie oraz zachodzą- W związku z silnym trzęsieniem Christchurch, w związku z Papieskiej Rady ds. Śro dków p osłudze wierzącym w Chrystusa, Synodu Biskupów, i ks. prał. For- cych zmian klimatycznych * Kate- ziemi w Japonii i będącym jego trzęsieniem ziemi, które ponownie Sp ołecznego Przekazu. zalecił filipińskim biskupom, by tunato Frezza, podsekretarz tegoż chezę podczas audiencji general- następstwem tsunami, które spo- dotknęło to miasto i spowodo- zwracali szczególną uwagę na ka- Synodu, dokonali prezentacji Li- nej w Środę Popielcową Bene- wo dowały wielkie ofiary w lu- 1 III — We s z ła wżycie promul- neamenta XIII XVI wało wiele ofiar w ludziach. gowana 22 lutego br. przez Bene- techizację, która pomaga wiernym Zwyczajnego Zgro- dykt p oświęcił rozp o czynają- dziach, Sekretarz Stanu wystoso- w zrozumieniu nauczania Koś- madzenia Ogólnego Synodu Bi- cemu się w Kościele okresowi wał w imieniu Papieża telegram 24 II — Ojciec Święty przyjął na dykta XVI «Ustawa o obywatel- skupów, które w dniach 7-28 Wielkiego Postu. Po audiencji prywatnej audiencji prezydenta stwie, zamieszkaniu i wstępie do cioła, i na stałą formację ducho- kondolencyjny do przewod- października 2012 r. będzie obra- Ojciec Święty spotkał się z wy- Libanu Michela Sulejmana wraz Watykanu», która zastąpiła wieństwa, a także, aby prowadzili niczącego Konferencji Episkopatu dowało w Watykanie na temat: dawcami drugiej części książki Je- z małżonką oraz towarzyszącymi «Ustawę o obywatelstwie i poby- dialog z wyznawcami innych reli- tego kraju, abpa Lea Juna Ikena- «Nova evangelizatio ad christianam zus z Nazaretu, która ukazała się im osobami. Następnie prezydent cie» z 7 czerwca 1929 r. Od kwiet- gii * Ojciec Święty przyjął na gi S J. fidem tradendam — Nowa ewange- w różnych wersjach językowych * sp otkałsię z Sekretarzem Stanu nia 2009 r. nad nową ustawą pra- prywatnej audiencji prezydenta lizacja mająca na celu przekazy- Po południu Papież przewo dni- 12 III — Benedykt XVI przyjął na Stolicy Apostolskiej i sekretarzem cowała specjalna komisja waty- Chile Sebastiana Piñerę Echeni- wanie wiary chrześcijańskiej» * czył liturgii pokutnej w rzymskiej audiencji w Sali Klementyńskiej ds. relacji z państwami. Rozmowy kańska, która w czerwcu 2010 r. que, który następnie spotkał się z Wieczorem Ojciec Święty odwie- bazylice św. Sabiny na Awentynie. członków Krajowego Stowarzy- były poświęcone dalszemu poko- przekazała jej definitywny projekt kard. Tarcisiem Bertone i abpem dził Rzymskie Wyższe Semina- szenia Gmin Włoskich (ANCI). jowemu współżyciu w tym kraju Sekretarzowi Stanu, po czym Dominikiem Mambertim. Roz- 10 III — W Auli Błogosła- rium Duchowne, w którym dla je- chrześcijańskich i muzułmańskich tekst został przedłożony do za- mowy dotyczyły obrony życia wieństw odbyło się tradycyjne 13 III — An i o ł Pański z Ojcem go alumnów oraz wszystkich se- wsp ólnot. twierdzenia Ojcu Świętemu. Oby- ludzkiego, rodziny, walki z ubó- spotkanie Ojca Świętego z pro- Świętym. Po modlitwie maryjnej minarzystów diecezji rzymskiej watelstwo watykańskie mają Pa- stwem, respektowania praw czło- boszczami diecezji rzymskiej. Pa- Benedykt XVI mówił m.in. o tra- 26 II — W związku z rezygnacją wygłosił ro z w a żanie w formie lec- pież i kardynałowie Kurii Rzym- wieka, sprawiedliwości, a także pież wygłosił ro z w a żanie w formie gedii w Japonii * Rozpoczęły się 90-letniego zwierzchnika Kościoła tio divina. skiej, pracownicy dyplomacji Sto- roli Kościoła w społeczeństwie lectio divina, poświęcone mowie rekolekcje dla Papieża i jego maronickiego, kard. Nasrallaha wsp ółpracowników z Kurii Rzym- licy Apostolskiej, a także osoby chilijskim * Kkard. Tarcisio Ber- 6 III — An i o ł Pański z Papieżem. p ożegnalnej św. Pawła do «star- Pierre'a Sfeira z urzędu patriarchy mieszkające w Watykanie z racji tone, Sekretarz Stanu, wystosował Po modlitwie maryjnej Ojciec szych» Kościoła w Efezie (Dz skiej, które potrwają do 19 marca. Antiochii, Benedykt XVI wystoso- służbowych. Nowa ustawa prze- w imieniu Papieża telegram kon- Święty skierował apel o pomoc 20). Powiedział m.in., że słowa Prowadzi je prof. François-Marie wał do niego list, w którym po- widuje, że członkowie rodzin dolencyjny po śmierci paki- humanitarną dla Libii, wyraził też Ap ostoła skierowane są nie tylko Léthel O CD, Francuz, wykładowca dziękował mu za długoletnią, gor- osób, które pełnią obowiązki lub stańskiego ministra Shahbaza zaniepokojenie sytuacją w Afryce do prezbiterów tego miasta, ale teologii na Te re s i a n u m w Rzymie; liwą posługę Kościołowi * W służbę w Watykanie, nie będą już Bhattiego, katolika, «wiernego i i Azji oraz wspomniał zabitego w do prezbiterów wszystkich cza- ich temat brzmi: «Światło Chry- p ołudnie Ojciec Święty przyjął w uzyskiwali obywatelstwa waty- o dważnego sługi pakistańskiego Pakistanie ministra Shahbaza sów; że kapłanem nie jest się tyl- stusa w sercu Kościoła — Jan Pa- Sali Klementyńskiej ok. 250 ucze- kańskiego automatycznie, lecz po narodu», który 2 marca zginął w Bhattiego. ko przez pewien czas, ale jest się weł II i teologia świętych». stników zgromadzenia plenarnego złożeniu odpowiedniego podania, zamachu dokonanym przez tali- nim zawsze, całą duszą, całym Papieskiej Akademii «Pro Vita». 7 III — Kard. Attilio Nicora, które będzie musiało zostać roz- b ów. sercem. W swym rozważaniu przewodniczący Urzędu Informa- 27 II — An i o ł Pański z Papieżem patrzone. Normuje też ona zasa- p o djął wiele aktualnych proble- 4 III — Wizyta, którą złożył Be- cji Finansowej Stolicy Apostol- (słowo do Polaków zamieszczamy dy wstępu na teren Watykanu i mów dotyczących kapłanów * Po nedyktowi XVI prezydent Islandii skiej (AIF), mianował mec. Fran- Audiencje na s. 38). przyznawania mieszkań. Wstęp p ołudniu w watykańskim biurze Ólafur Ragnar Grímsson, była cesca De Pasquale dyrektorem te- do Watykanu jest ograniczony i prasowym kard. Marc Ouellet, 28 II — Pa p i e ż udzielił audien- okazją do wspomnienia 1000-le- goż Urzędu. Od 16 lutego do 15 marca zostali przyjęci możliwy tylko za przepustkami, prefekt Kongregacji ds. Bisku- cji przewodniczącemu Parlamentu cia chrześcijaństwa w tym kraju. przez Benedykta XVI na audiencjach okolicznościowymi bądź stałymi, 8 III — Abp Silvano Tomasi, pów, i Claudio Magris, publicysta Europejskiego Jerzemu Buzkowi, Grímsson podarował Pa p i e żowi prywatnych: z wyjątkiem placu św. Piotra i Ba- stały przedstawiciel Stolicy Apo- i germanista, dokonali prezentacji który przybył z osobami towarzy- figurę pionierki chrześcijaństwa, zyliki oraz Muzeów Waty- stolskiej przy ONZ, wystąpił na książki Josepha Ratzingera — Be- 17 II — Kard. Leonardo Sandri, szącymi. Jerzy Buzek spotkał się Gudridur Thorbjarnardottir, żyją- kańskich. 16. sesji zwyczajnej Rady Praw nedykta XVI Jezus z Nazaretu. prefekt Kongregacji dla Kościołów także z Sekretarzem Stanu kard. cej na przełomie X i XI w., która Człowieka w Genewie, poświęco- Część druga. Od wjazdu do Jerozo- Wscho dnich. Tarcisiem Bertone i sekretarzem 2 III — Audiencja generalna o dbyła pielgrzymkędo Rzymu, nej prawom dostępu do żywności limy do Zmartwychwstania, wyda- Dmitrij Anatoljewicz Miedwiediew, ds. relacji z państwami abpem p oświęcona była św. Franciszkowi gdzie spotkała się z ówczesnym i do życia. nej po włosku przez Watykańską prezydent Federacji Rosyjskiej, z D ominikiem Mambertim. Roz- Salezemu, doktorowi Kościoła * następcą św. Piotra, a po powro- Księgarnię Wydawniczą. W pol- małżonką i osobami towarzyszącymi. mowy przebiegały w serdecznej Stały przedstawiciel Stolicy Apo- cie do kraju została mniszką pu- 9 III — Zostało opublikowane skim przekładzie papieska książka 18 II — Bp Patricio A. Buzon SDB, atmosferze i dotyczyły relacji stolskiej przy ONZ abp Silvano stelnicą. Figurę wyrzeźbił zmarły przesłanie Papieża do abpa Geral- ukazała się nakładem kieleckiego ordynariusz diecezji Kabankalan; między Kościołem katolickim Tomasi zabrał głos na 16. sesji przed 30 laty islandzki artysta da Lyria Rochy, przewodniczące- wydawnictwa «Jedność». bp Jose F. Advincula, ordynariusz oraz instytucjami unijnymi, wol- zwyczajnej Rady Praw Człowieka Ásmundur Sveinsson. Prezydent go Konferencji Episkopatu Brazy- w Genewie, poświęconej wolności diecezji San Carlos; bp Jose Romeo ności religijnej, obrony mniej- sp otkał się również z Kardynałem lii, na rozpoczęcie Kampanii Bra- 11 III — Ojciec Święty przyjął w re l i g i j n e j . O. Lazo, ordynariusz diecezji San szości chrześcijańskich w świecie, Sekretarzem Stanu i sekretarzem terstwa, organizowanej tam w Sali Konsystorza członków belgij- Jose de Antique; bp Gilbert szczególnie na Bliskim Wschodzie 3 III — Przed południem Papież ds. relacji z państwami. Podczas Wielkim Poście od 1964 r. W tym skiego stowarzyszenia «Pro Petri A. Garcera, ordynariusz diecezji Daet; i w północnej Afryce. Wymienio- sp otkałsię w Sali Konsystorza z audiencji rozmawiano m.in. o roku temat Kampanii brzmi: Sede», którzy rokrocznie przeka- bp Joel Z. Baylon, ordynariusz no również opinie odnośnie do trzecią grupą biskupów fili- tym, że w Islandii niewielka «Braterstwo i życie na ziemi», zują mu pieniądze na cele chary- diecezji Legazpi; bp Jose R. Rojas, relacji między Kościołem katolic- pińskich odbywających wizytę ad wspólnota katolicka (2,5% liczące- mottem natomiast są słowa apo- tatywne; co 2 lata natomiast przy- ordynariusz diecezji Libmanan — kim a Parlamentem Europejskim limina Apostolorum. W imieniu bi- go 306 tys. mieszkańców kraju stoła Pawła z Listu do Rzymian bywają z pielgrzymką do Rzymu. wszyscy z Filipin z wizytą ad limina oraz innymi instytucjami unijny- skupów z prowincji kościelnych jest katolikami, a 82% stanowią (8, 22): «Stworzenie jęczy w bó- Pa p i e ż p owiedział im m.in., że Ap o s t o l o r u m . mi, a także wkładu, jaki Kościół Mindanao i Lipa Ojca Świętego luteranie) cieszy się uznaniem lach rodzenia», a jej głównym ce- dzięki ofiarom stowarzyszenia Po południu: kard. William Joseph może wnieść w działalność UE * p owitałbp Nereo P. Odchimar, tamtejszego społeczeństwa * Pod- lem jest uświadamianie ludziom może pomagać ludziom ciężko Levada, prefekt Kongregacji Nauki W Sali Klementyńskiej Ojciec ordynariusz diecezji Tandag i czas konferencji w Biurze Praso- nieb ezpieczeństwa grożącego z doświadczonym w ostatnim cza- W i a r y.

62 Numer 4/2011 L’OSSERVATORE ROMANO 63 DZIAŁALNOŚĆ STOLICY APOSTOLSKIEJ DZIAŁALNOŚĆ STOLICY APOSTOLSKIEJ

19 II — Bp Arturo M. Bastes SVD, Michel Sulejman, prezydent Libanu, Islandii, z małżonką i osobami ks. José Francisca Falcāo de Barrosa z dotychczas koadiutor w tej diecezji; Concordia-Pordenone (Wło chy); ordynariusz diecezji Sorsogon; z małżonką i osobami towarzyszącymi. duchowieństwa diecezji Palmeira dos bpa Eugène'a Tremblaya z urzędu nowym ordynariuszem tej diecezji bp Manolo A. de los Santos, towarzyszącymi. Emilio Marin, ambasador Chorwacji, Índios, dotychczas proboszcza parafii ordynariusza diecezji Amos (Kanada) mianował ks. prał. Giuseppe ordynariusz diecezji Virac; 25 II — Wielce Błogosławiony z małżonką, z wizytą pożegnalną. św. Wincentego a Paulo w Palmeira — nowym ordynariuszem tej diecezji Pellegriniego, dotychczas wikariusza bp Leopoldo S. Tumulak, ordynariusz kard. Nasrallah Pierre Sfeir, 5 III — Kard. Marc Ouellet PSS, dos Índios i kapelana Policji mianował bpa Gilles'a Lemaya generalnego diecezji Werona. polowy Filipin; bp Pedro D. Arigo maronicki patriarcha Antiochii prefekt Kongregacji ds. Biskupów; Wojskowej w stanie Alagoas, (tyt. Eguga), dotychczas biskupa Ojciec Święty mianował ks. Williama (tyt. Mactaris), ordynariusz wikariatu (Liban). abp Leopoldo Girelli (tyt. Capri), biskupem pomocniczym (tyt. pomocniczego w archidiecezji J. Waltersheida z duchowieństwa apostolskiego w Puerto Princesa; Abp Ramon C. Argüelles, metropolita nuncjusz apostolski w Singapurze i w Auguro) w brazylijskim ordynariacie Queb ec. diecezji Harrisburg (USA), wikariusza bp Edgardo S. Juanich archidiecezji Lipa; abp Romulo Timorze Wschodnim, delegat p olowym. Biskupami pomocniczymi w ds. duchowieństwa i osób (tyt. Ausuaga), ordynariusz wikariatu konsekrowanych, biskupem G. Valles, metropolita archidiecezji apostolski w Malezji i Brunei, 18 II — Pa p i e ż mianował: archidiecezji Malines-Bruksela pomocniczym (tyt. California) w apostolskiego w Taytay; Zamboanga; abp Jesus przedstawiciel papieski w Wietnamie ks. Stephena Dami Mamzę z (Belgia) Ojciec Święty mianował: diecezji Pittsburgh. ks. prał. Claro M. Caluya, A. Dosado CM, metropolita nierezydujący w tym kraju. duchowieństwa diecezji Maiduguri ks. Jeana Kockerolsa z administrator diecezjalny w Masbate archidiecezji Ozamiz; abp Antonio Bp Guillermo V. Afable, ordynariusz (Nigeria), dotychczas przebywającego duchowieństwa archidiecezji Malines- 26 II — Benedykt XVI przyjął — wszyscy z Filipin z wizytą ad limina J. Ledesma S J, metropolita diecezji Digos; bp Patricio H. Alo, w Irlandii, gdzie odbywa studia w -Bruksela, dotychczas dziekana rezygnację Wielce Błogosławionego Ap o s t o l o r u m . archidiecezji Cagayan de Oro — ordynariusz diecezji Mati; zakresie rozwoju ludzkiego, p ołudniowego sektora Brukseli, kard. Nasrallaha Pierre'a Sfeira — Po południu: PSS kard. Marc Ouellet , wszyscy z Filipin z wizytą ad limina bp Wilfredo D. Manlapaz, ordynariuszem diecezji Yola; któremu nadał stolicę tyt. Ieper; złożoną zgodnie z kan. 126, § 2 prefekt Kongregacji ds. Biskupów. Ap o s t o l o r u m . ordynariusz diecezji Tagum; ks. kan. Pia Gonçala Alvesa ks. kan. Jeana-Luca Hudsyna z KKKW — z urzędu maronickiego 24 II — Bp Reynaldo G. Evangelista, Bp Pierre Morissette, ordynariusz bp Angelito R. Lampon OMI De Sousę, dotychczas dziekana duchowieństwa archidiecezji Malines- patriarchy Antiochii. ordynariusz diecezji Boac; diecezji Saint-Jérôme, przewodniczący (tyt. Valliposita), ordynariusz kapituły katedralnej w Bradze -Bruksela, dotychczas wikariusza 28 II — Ojciec Święty przyjął bp Buenaventura M. Famadico, Konferencji Episkopatu Kanady; wikariatu apostolskiego w Jolo; (Portugalia), biskupem pomocniczym biskupiego w Brabancji Walońskiej, rezygnację bpa Victora Alejandra ordynariusz diecezji Gumaca; abp Richard William Smith, bp Warlito I. Cajandig (tyt. Ausafa), (tyt. Acque Flavie) w diecezji Porto. któremu nadał stolicę tyt. Apt; Corrala Mantilli — złożoną zgodnie z bp Julius S. Tonel, ordynariusz metropolita archidiecezji Edmonton, ordynariusz wikariatu apostolskiego w ks. kan. Léona Lemmensa z kan. 401, § 1 KPK — z urzędu 19 II — Ojciec Święty mianował: diecezji Ipil; bp Elenito R. Galido, wiceprzewodniczący tej Konferencji; Calapan; bp Antonio Palang SVD duchowieństwa diecezji Hasselt, abpa Ivana Jurkoviča (tyt. Corbavia), ordynariusza diecezji Riobamba ordynariusz diecezji Iligan; ks. prał. Patrick Power, sekretarz (tyt. Tuburbo minore), ordynariusz dotychczas pracownika Kongregacji dotychczas nuncjusza apostolskiego (Ekwador). bp Emilio Z. Marquez, ordynariusz generalny tej Konferencji. wikariatu apostolskiego w San Jose dla Kościołów Wschodnich, któremu Pa p i e ż mianował: abpa Nikolę na Ukrainie, nuncjuszem apostolskim diecezji Lucena; bp Rolando Joven Po południu: kard. Ivan Dias, prefekt in Mindoro — wszyscy z Filipin z nadał stolicę tyt. Municipa. Eterovicia (tyt. Cibale), sekretarza w Federacji Rosyjskiej; ks. Juana T. Tirona O CD, ordynariusz prałatury Kongregacji ds. Ewangelizacji wizytą ad limina Apostolorum. generalnego Synodu Biskupów, Nsue Edjanga Mayé, dotychczas 23 II — Pa p i e ż przyjął re z y g n a c j ę terytorialnej Infanta; bp Martin Naro dów. radnym Papieskiej Komisji 7 III — Kard. Angelo Bagnasco, proboszcza parafii Matki Bożej del bpa Francisca de Pauli Victora S. Jumoad, ordynariusz prałatury ds. Ameryki Łacińskiej; 26 II — Bp Emmanuel metropolita archidiecezji genueńskiej Carmen i Maryi Wspomożycielki na (tyt. Torri di Numidia) — złożoną terytorialnej Isabela — wszyscy z T. Cabajar CSsR, ordynariusz diecezji (Włochy), przewodniczący zgodnie z kan. 401, § 1, kard. Jaime Lucasa Ortegę y Alamina, Filipin z wizytą ad limina Apostolorum. wyspie Bioko (Gwinea Równikowa), metropolitę archidiecezji Pagadian; bp Juan de Dios Konferencji Episkopatu Wło ch. ordynariuszem diecezji Ebebiyin; i kan. 411 KPK — z urzędu biskupa M. Pueblos, ordynariusz diecezji 11 III — Kard. Robert Sarah, ks. prał. Miguela Angela D’Annibale, pomocniczego w archidiecezji Butuan; bp Jose A. Cabantan, przewodniczący Papieskiej Rady «Cor dotychczas wikariusza generalnego Brasilia. ordynariusz diecezji Malaybalay; Unum»; abp Héctor Miguel Cabrejos diecezji San Isidro (Argentyna), 24 II — Ojciec Święty przyjął bp Antonieto D. Cabajog, ordynariusz Polskie wydanie Vidarte, metropolita archidiecezji biskupem pomocniczym (tyt. Nasai) rezygnację kard. Georga Maximiliana Audycje diecezji Surigao; bp Nereo Trujillo (Peru), przewodniczący w diecezji Río Gallegos. Sterzinsky'ego — złożoną zgodnie z «L'Osservatore Romano» P. Odchimar, ordynariusz diecezji Pe ru w i a ńskiej Konferencji kan. 401, § 1 KPK — z urzędu Radia Watykańskiego Tandag; bp Romulo T. de la Cruz, 22 II — Ojciec Święty mianował: «L'Osservatore Romano» jest Episkopatu. abpa Edwarda Josepha Adamsa metropolity archidiecezji berlińskiej po polsku ordynariusz diecezji Kidapawan; O. Bruno Cadoré O P, mistrz (Niemcy). pismem wydawanym w Wa- bp Dinualdo D. Gutierrez, (tyt. Scala), dotychczas nuncjusza 16.15 Serwis informacyjny generalny Zakonu Braci apostolskiego na Filipinach, Pa p i e ż mianował: bpa Franza-Josefa tykanie, które ukazuje się w ordynariusz diecezji Marbel — Kaznodziejów — d o m i n i k a n ó w. Overbecka, ordynariusza diecezji — fale krótkie: 5885 kHz (49 m), wszyscy z Filipin z wizytą ad limina nuncjuszem apostolskim w Grecji; wersji polskiej jako miesięcznik Prof. Claudio Magris z małżonką. Essen (Niemcy), ordynariuszem 9645 kHz (31 m); Ap o s t o l o r u m . bpa Josepha Kalathiparambila, od 31 lat i zawiera teksty prze- III PSS polowym w tym kraju; — fala śre d n i a : (we Włoszech) Po południu: PSS 12 — Kard. Marc Ouellet , dotychczas ordynariusza diecezji mówień i dokumentów Ojca kard. Marc Ouellet , ks. Helmuta Diesera z duchowieństwa prefekt Kongregacji ds. Biskupów. prefekt Kongregacji ds. Biskupów. Calicut (India), sekretarzem 1530 kHz (196 m); Świętego oraz dokumentów Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa diecezji Trewir (Niemcy), proboszcza — UKF: (w Rzymie) 93,3 MHz. 28 II — Abp Orlando Stolicy Apostolskiej. Migrantów i Podróżujących; w Adenau, Dümpelfeld, Kaltenborn 20.00 Program wieczorny B. Quevedo OMI, metropolita bpa Géralda Cypriena Lacroix z i Kaltenborn-Herschbach, biskupem Nakład pisma nie jest ogra- archidiecezji Cotabato; biskup Nominacje — fale krótkie: 4005 kHz (75 m), Instytutu Świeckiego św. Pio X pomocniczym (tyt. Narona) w diecezji niczony i każdy może stać się pomocniczy w archidiecezji Cotabato i decyzje papieskie 5885 kHz (49 m), 7250 kHz (tyt. Ilta), biskupa pomocniczego w Tre w i r. jego stałym odbiorcą. Zamó- Jose Colin M. Bagaforo (tyt. Vazari (41 m); archidiecezji Quebec (Kanada), Biskupami pomocniczymi w wienia należy kierować do pa- Didda); abp Fernando R. Capalla, 16 II — Pa p i e ż przyjął re z y g n a c j ę arcybiskupem metropolitą tejże archidiecezji Puebla (Meksyk) Ojciec — fala śre d n i a : 1467 kHz metropolita archidiecezji Davao — bpa Helia Gonçalvesa Helena — rafii, kurii biskupich lub pod archidiecezji; ks. prał. Charlesa Święty mianował: ks. Eugenia (204,5 m), a we Włoszech rów- wszyscy z Filipin z wizytą ad limina złożoną zgodnie z kan. 401, § 1 KPK a d re s e m : Drennana z duchowieństwa diecezji Andresa Lirę Rugarcię, nież 1530 kHz (196 m); Ap o s t o l o r u m . — z urzędu ordynariusza diecezji Księża Pallotyni Christchurch (Nowa Zelandia), przewodniczącego Diecezjalnej — UKF: (w Rzymie) 93,3 MHz. Jerzy Buzek, przewodniczący Caratinga (Brazylia); nowym kanclerza w tej diecezji i Komisji ds. Duszpasterstwa ul. Wilcza 8 Parlamentu Europejskiego, z osobami ordynariuszem tej diecezji mianował 6.00 Powtórka programu wie- 05091 Ząbki k. Warszawy bpa Emanuela Messiasa de Oliveirę, administratora katedry w Pracowników Środków Przekazu, czornego z poprzedniego dnia towarzyszącymi. któremu nadał tyt. Capo della Prenumeratę zagraniczną dotychczas ordynariusza diecezji Christchurch, biskupem koadiutorem — na tych samych falach, z 3 III — Sebastián Piñera, prezydent Foresta; ks. Dagoberta Sosę Arriagę, można zamawiać w Rzymie Guanhães. w diecezji Palmerston North. wyjątkiem śre d n i e j Chile, z małżonką i osobami Ojciec Święty mianował: o. Teodora Pa p i e ż przyjął rezygnacje, złożone wikariusza biskupiego do spraw pod adresem: 1467 kHz (204,5 m). towarzyszącymi. Mendesa Tavaresa CSSp, dotychczas zgodnie z kan. 401, § 1 KPK: duszpasterskich, któremu nadał «L'Osservatore Romano» 4 III — Abp Luis Francisco Ladaria wikariusza generalnego prałatury bpa Jorge Luisa Lona z urzędu stolicę tyt. Gummi di Bizacena. W internecie: Amministrazione Ferrer SJ (tyt. Tibica), sekretarz terytorialnej Tefé (Brazylia), ordynariusza diecezji San Luis 25 II — Pa p i e ż przyjął re z y g n a c j ę w w w. r a d i o v a t i c a n a . o rg via del Pellegrino Kongregacji Nauki Wiary. biskupem pomocniczym (tyt. Verbe) (Argentyna) — rządy przejmuje bpa Ovidia Poletta z urzędu www.op oka.org.pl 00120 Città del Vaticano Ólafur Ragnar Grímsson, prezydent w archidiecezji Belém do Pará; bp Pedro Daniel Martínez Perea, ordynariusza diecezji e-mail: [email protected]

64 Numer 4/2011 L’OSSERVATORE ROMANO 65 DZIAŁALNOŚĆ STOLICY APOSTOLSKIEJ

San Cristóbal de La Habana (Kuba), pracownika Sekretariatu Stanu Kurii złożoną zgodnie z kan. 401, § 2 KPK członkiem tejże Komisji; Rzymskiej, ordynariuszem tej diecezji. — z urzędu ordynariusza diecezji Stefana Di Pinta, pracownika 5 III — Ojciec Święty przyjął Vigevano (Włochy); jego następcą Funduszu Emerytalnego, dyrektorem rezygnacje, złożone zgodnie mianował abpa Vincenza Di Maura, tego Funduszu; z kan. 401, § 2 KPK: bpa Giovanniego koadiutora w tej diecezji. Stefana Loretiego, dotychczas Scanavina OSA z urzędu ordynariusza Pa p i e ż przyjął re z y g n a c j ę kierownika biura Sekcji Zwyczajnej diecezji Orvieto-Todi (Włochy) — bpa Emmanuela A. Mapundy — Administracji Dóbr Stolicy administratorem apostolskim ad złożoną zgodnie z kan. 401, § 1 KPK Apostolskiej (APSA), kierownikiem, na nutum Sanctae Sedis tej diecezji — z urzędu ordynariusza diecezji pięć lat, Sektora Kontroli Zarządzania mianował abpa Giovanniego Marrę, Mbinga (Tanzania); nowym biskupem i Procedur tej Administracji; byłego metropolitę Mesyny-Lipari- ordynariuszem tej diecezji mianował Francesca Anastasiego, dotychczas -Santa Lucia del Mela; bpa Patricka ks. Johna Chrisostoma Ndimba, pracownika Sekcji Nadzwyczajnej Josepha Harringtona SMA z urzędu sekretarza Wydziału Edukacji Administracji Dóbr Stolicy ordynariusza diecezji Lodwar (Kenia) Konferencji Episkopatu Tanzanii. Apostolskiej, kierownikiem biura — ordynariuszem tej diecezji Ojciec Święty mianował w Indiach: Sekcji Zwyczajnej tej Administracji; mianował bpa Dominica Kimengicha bpa Thummę Balę, dotychczas Roberta Carullego i Stefana Loriego, (tyt. Tanaramusa), biskupa ordynariusza diecezji Warangal, dotychczas pracowników Sekcji pomocniczego w diecezji Lodwar. arcybiskupem metropolitą Nadzwyczajnej APSA, kierownikami Pa p i e ż przyjął re z y g n a c j ę archidiecezji Hyderabad; biura tej Sekcji. bpa Henry'ego Theophilusa bpa Thomasa D’Souzę, dotychczas Howańca OFM — złożoną zgodnie z 1 III — Pa p i e ż przyjął re z y g n a c j e : ordynariusza diecezji Bagdogra, kan. 401, § 1 KPK — z urzędu kard. Rogera Michaela Mahony'ego — arcybiskupem koadiutorem metropolii ordynariusza diecezji Najświętszej Ka l k u t a . złożoną zgodnie z kan. 401, § 1 KPK Trójcy w Ałma Acie (Kazachstan); — z urzędu metropolity archidiecezji Pa p i e ż utworzył diecezję Kondoa nowym ordynariuszem tej diecezji (Tanzania), z terytorium odłączonego Los Angeles (USA), a na jego miejsce mianował ks. José Luisa Mumbielę od diecezji Dodoma, która będzie mianował abpa José Horacia Sierrę, rektora Międzydiecezjalnego p o dlegała stolicy metropolitalnej Gomeza, koadiutora w tej Seminarium Wyższego w Dar es-Salaam; pierwszym a rc h i d i e c e z j i ; Ka r a g a n d z i e . bpa Martina Williama Currie — Ojciec Święty mianował: ordynariuszem nowo powstałej złożoną zgodnie z kan. 401, § 2 KPK bpa Dieudonné Watia, dotychczas diecezji mianował ks. Bernardine'a — z urzędu ordynariusza Grand Falls ordynariusza diecezji Nkongsamba Mfumbusę z duchowieństwa (Kanada), a nowym ordynariuszem (Kamerun), ordynariuszem diecezji diecezji Dodoma, wicekanclerza tej diecezji mianował bpa Roberta Bafoussam; o. Atanáza Orosza, ds. studenckich Uniwersytetu Anthony'ego Danielsa (tyt. mnicha z Dámóc (Węgry), obecnie św. Augustyna w Mwanzie. Scebaziana), dotychczas biskupa przełożonego roku propedeutycznego KAT O L I C K I E KOŚCIOŁY WSCHODNIE w Głównym Seminarium w pomocniczego w diecezji London, 1 III — Benedykt XVI zaaprob ował Budapeszcie, biskupem (tyt. Panio) O ntario; wybór, dokonany zgodnie z kanonami egzarchatu apostolskiego w bpa Iwannisa Louisa Awada Ko ściołów Wschodnich przez Synod Miszkolcu. (tyt. Zeugma di Siria) — złożoną Biskupów Patriarchalnego Kościoła zgodnie z kan. 210, §§ 1-2 KKKW 8 III — Pa p i e ż mianował ks. Rolanda syrokatolickiego: ks. chorepiskopa — z urzędu ordynariusza egzarchatu José Alvareza Lagosa z Boutrosa Moshe, dotychczas apostolskiego dla katolików syryjskich duchowieństwa archidiecezji Managua protosyncellusa w syryjskiej mieszkających w Wenezueli, a nowym (Nikaragua), dotychczas proboszcza archieparchii Mosul, na arcybiskupa egzarchą (tyt. Sabrata) tegoż parafii św. Franciszka z Asyżu w tej archieparchii, której egzarchatu mianował ks. c h o re p i s k o p a Managui, sekretarza Wydziału dotychczasowy zwierzchnik, Hikmata Beylouniego, dotychczas ds. Środków Społecznego Przekazu abp Georges Casmoussa, został Konferencji Episkopatu Nikaragui i protosyncellusa w tym egzarchacie. przeniesiony — zgodnie z kan. 85, drugiego sekretarza Sekretariatu Ojciec Święty mianował: bpa Petera §§ 2 i 4 KKKW — na urząd biskupa Episkopatu Ameryki Śro dkowej, Josepha Hundta (tyt. Tarasa Kurii Patriarchatu Syrokatolickiego; biskupem ordynariuszem diecezji di Bizacena), biskupa pomocniczego ks. chorepiskopa Yousifa Abby, Matagalpa. w archidiecezji Toronto (Kanada), kanclerza syrokatolickiej eparchii w ordynariuszem diecezji Corner Brook 10 III — Ojciec Święty mianował Stanach Zjednoczonych Ameryki i and Labrador; bpa Antoine'a Vu Huy księgowego Bruna Lillego, dotychczas Kanadzie, na arcybiskupa syryjskiej Chuonga, dotychczas ordynariusza kierownika biura Funduszu Opieki archieparchii Bagdad, której diecezji Hung Hoá (Wietnam), Medycznej (FA S ) w Watykanie, dotychczasowy zwierzchnik, ordynariuszem diecezji Ðà Lat; dyrektorem tegoż Fu n d u s z u . abp Athanase Matti Shaba Matoka, bpa Jeana Marie Vu Tata 11 III — Pa p i e ż przyjął re z y g n a c j ę złożył — zgodnie z kan. 210, §§ 1-2 (tyt. Tisiduo), biskupa pomocniczego bpa Johna H. Ricarda SSJ — złożoną KKKW — rezygnację ze swego urzędu; w diecezji Hung Hoá (Wietnam), zgodnie z kan. 401, § 2 KPK —z ks. Jihada Battaha, dotychczas ordynariuszem tej diecezji. urzędu ordynariusza diecezji protosyncellusa syryjskiej 3 III — Pa p i e ż mianował ks. prał. Jana Pensacola-Tallahassee (USA). archieparchii Damaszek, na urząd Vokála z duchowieństwa diecezji 12 III — Ojciec Święty przyjął biskupa (tyt. Fena) Kurii Patriarchatu Hradec Králové (Czechy), dotychczas rezygnację bpa Claudia Bagginiego — S y ro k a t o l i c k i e g o .

66 Numer 4/2011