STAN SANITARNO – HIGIENICZNY W POWIECIE LIMANOWSKIM W ROKU 2015
Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Limanowej
0
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
SPIS TREŚCI
Wstęp …………………………………………………………………………. 2
Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych ..……………………………… 6
Zaopatrzenie w wodę…………………………………………………………. 26
Stan sanitarno - techniczny placówek opieki zdrowotnej …………………… 44
Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej …..…………………..….. 67
Warunki sanitarno – higieniczne środowiska pracy ..……………………….. 78
Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku ……… 90
Warunki sanitarne w placówkach oświatowo wychowawczych ……….…. 117
Zapobiegawczy nadzór sanitarny …………………………………….……. 127
Działania w zakresie promocji zdrowia………………….…..….………… 132
1
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
WSTĘP
Niniejszy raport o stanie sanitarno – higienicznym w powiecie limanowskim za rok 2015 opracowana został na podstawie wyników kontroli, wizytacji, analiz przeprowadzonych przez pracowników Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Limanowej i przedstawia stan bezpieczeństwa sanitarnego poszczególnych obszarów życia publicznego w naszym powiecie. Wskazuje również najważniejsze zagrożenia dla zdrowia jego mieszkańców, przyczyny ich powstawania oraz kierunki dalszych działań zapobiegawczych.
Państwowa Inspekcja Sanitarna powołana jest do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego. Zgodnie z ustawą z dnia z 14 marca 1985r.o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, ochrona zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobieganiu powstawania chorób zakaźnych i zawodowych realizowana jest poprzez nadzór sanitarny nad warunkami:
- higieny środowiska, - higieny pracy w zakładach pracy, - higieny radiacyjnej, - higieny procesów nauczania i wychowania, - higieny wypoczynku i rekreacji, - zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku, - higieniczno – sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których udzielane są świadczenia zdrowotne.
2
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
W ramach nadzoru sanitarnego jednym z kluczowych zadań PIS jest podejmowanie czynności związanych z monitorowaniem sytuacji epidemiologicznej poprzez m.in. wykrywanie źródeł zakażenia, rozpoznawanie czynnika chorobotwórczego, a w przypadku wystąpienia zachorowań podejmowanie działań przeciwepidemicznych mających na celu zapobieganie rozprzestrzeniania się choroby. Istotną częścią działań Inspekcji stanowią również przedsięwzięcia z zakresu edukacji i promocji zdrowia poprzez inicjowanie, organizowanie oraz koordynowanie działalności oświatowo-zdrowotnej w celu kształtowania odpowiednich postaw i zachowań zdrowotnych, inicjowanie i wytyczanie kierunków przedsięwzięć zmierzających do zaznajamiania społeczeństwa z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, popularyzowanie zasad higieny i racjonalnego żywienia, aktywizowanie do działań na rzecz własnego zdrowia. Państwowa Inspekcja Sanitarna prowadzi szeroko rozumianą działalność nadzorowa: zapobiegawczą i bieżącą, polegającą na kontroli i czuwaniu nad spełnianiem wymogów przepisów w zakresie utrzymania pożądanych norm zdrowotnych. Dzięki pracy zgodnie z systemem zarzadzania jakością, wprowadzeniu jednolitych zasad prowadzenia i dokumentowania postępowania kontrolnego oraz profesjonalnej i stale podnoszącej swoje kwalifikacje kadrze pracowników, tut. Stacja swoje powołanie realizuje na właściwie wysokim poziomie.
Przedstawiając niniejszą ocenę pragnę zwrócić uwagę na złożoność i wagę zagadnień leżących w gestii Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz szeroki zakres zadań wykonywanych przez pracowników Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Limanowej na rzecz poprawy zdrowia ludzi. Materiał ten winien stanowić pomoc w podejmowaniu przez organy działań na rzecz dalszej poprawy warunków życia i bezpieczeństwa zdrowotnego osób przebywających na naszym terenie.
Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Limanowej swoim działaniem obejmuje cały powiat limanowski liczący 2 miasta i 10 gmin wiejskich o łącznej powierzchni 951 km2 zamieszkiwany przez 130 370 mieszkańców ( dane z urzędów gmin 31 XII 2015r)
3
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Liczba nadzorowanych przez PIS obiektów w poszczególnych gminach powiatu limanowskiego przedstawia się następująco:
g.Jodłownik g.Laskowa
g.Tymbark m.Limanowa
g.Dobra m.Mszana Dolna g.Limanowa 183 284 g.Słopnice g.Mszana Dolna 69 265 g.Łukowica g.Niedźwiedź g.Kamienica
179
W roku 2015 liczba obiektów objętych nadzorem sanitarnym wynosiła ogółem 2684, w których przeprowadzono 2242 kontroli i wizytacji.
W wyniku czynności kontrolnych, w związku ze stwierdzonymi naruszeniami wymagań higieniczno – zdrowotnych wydano 112 decyzji administracyjnych, nałożono 32 mandaty karne na łączną kwotę 3 200,00 zł.
4
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Zestawienie realizacji zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej w Limanowej w latach 2013 - 2015
Lp. Rodzaj działania 2013 2014 2015
1. Liczba obiektów nadzorowanych 2709 2605 2684
2. Liczba przeprowadzonych kontroli i wizytacji 2687 2466 2242 Liczba kontroli, w wyniku których wykryto 3. 113 165 114 nieprawidłowości 4. Liczba decyzji administracyjnych 320 334 284
5. Liczba decyzji płatniczych 476 532 516 34 44 32 6. Liczba i kwota nałożonych mandatów 5 300zł 6 950zł 3 200 zł 7. Liczba unieruchomień obiektów 1 0 0
8. Liczba zgłoszonych chorób zakaźnych 1 454 1479 1421
9. Procent wyszczepienia dzieci i młodzieży 99,8% 99,9%
10. Liczba postępowań dot. chorób zawodowych 7 23 7
11. Liczba stwierdzonych chorób zawodowych 6 1 41
12. Programy i akcje prozdrowotne 12 11 10
13. Imprezy, happeningi , konkursy prozdrowotne 10 9 9 Liczba pobranych próbek do badań 14. 475 479 604 laboratoryjnych * * próbki zostały zbadane przez laboratorium WSSE w Krakowie
5
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA CHORÓB ZAKAŹNYCH
Sytuację epidemiologiczną chorób zakaźnych w powiecie limanowskim w 2015 roku należy uznać za ogólnie dobrą. Nie obserwowano epidemicznego występowania chorób zakaźnych, zaś wzrost liczby zachorowań na niektóre choroby zakaźne miał, podobnie jak w latach ubiegłych, charakter sezonowy. Dane epidemiologiczne dotyczące występowania wybranych chorób zakaźnych zostały przedstawione w formie tabelarycznej, w oparciu o dane liczbowe o zachorowaniach na choroby zakaźne pochodzące z wszystkich zakładów leczniczych z terenu naszego powiatu. Dane epidemiologiczne dotyczące występowania wybranych chorób zakaźnych w powiecie limanowskim w latach 2014-2015
Liczba zachorowań /hospitalizacji Jednostka chorobowa 2014rok 2015rok zatrucia pokarmowe 15/14 40/36 salmonellozy posocznica - - zakażenia - - pozajelitowe Wirusowe ogółem 62/60 160/143 zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2-ch 57/47 77/13 Biegunki i ogółem 64/32 146/15 zapalenia żołądkowo- u dzieci do lat 2-ch 29/14 77/13 jelitowe BNO Krztusiec - 9/5 Płonica (szkarlatyna) 62 66 Odra - - Ospa wietrzna 1020/16 393/2 Różyczka 11 6 Świnka(nagminne zapalenie przyusznic ) 2 2 Zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych 8/8 9/9 Zapalenie mózgu - 1/1 Borelioza z Lyme 79/7 174 ogółem 141/2 189 Osoby pokąsane narażone na przez zwierzęta 49/2 61 wściekliznę *
Grypa i zachorowania grypopodobne 1041 1743 * - pokąsania, po których podjęto szczepienia przeciwko wściekliźnie
6
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
W 2015roku do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Limanowej zgłoszono z terenu powiatu ( nie licząc zachorowań na grypę i zachorowań grypopodobnych) 1062 przypadki chorób zakaźnych i zatruć - podlegających obowiązkowemu zgłoszeniu z czego 212 przypadków wymagało hospitalizacji. Przeważającą liczbę zachorowań (ok. 54%) stanowiły zachorowania na ospę wietrzną i boreliozę.
Choroby przenoszone drogą pokarmową
Zakażenia jelitowe i zatrucia pokarmowe
W 2015 r. zaobserwowano 2,5 krotny wzrost liczby bakteryjnych zatruć i zakażeń pokarmowych, z czego 90% wymagało hospitalizacji. Wśród przyczyn zatruć pokarmowych nadal najczęstszą jest zakażenie wywołane odzwierzęcymi pałeczkami jelitowymi Salmonella. Zakażenia wywołane Salmonella powszechnie występują u zwierząt hodowlanych. W 2014 r. potwierdzono 15 zachorowań w tym 14 hospitalizacji. Zarówno w roku 2015 jak i 2014 nie występowały ogniska zbiorowych zatruć pokarmowych oraz nie notowano przypadków salmonelloz o lokalizacji innej niż przewód pokarmowy. Obserwuje się ponad dwukrotny wzrost liczby biegunek i zapaleń żołądkowo jelitowych o nieznanej etiologii (BNO). Świadczy to o pogorszeniu się diagnozowania czynników chorobotwórczych wywołujących biegunki bakteryjne. W 2015r odnotowano 146 takich przypadków natomiast w 2014r było ich 64, zachorowania u dzieci do lat 2-ch stanowiły 50% wszystkich zachorowań. W 2015r 15 przypadków zachorowań wymagało hospitalizacji natomiast w roku 2014 - 50% przypadków było hospitalizowanych. W 2015 r. zgłoszono 160 wirusowych zakażeń pokarmowych, 62 przypadki zgłoszono w 2014 r. (ponad 2,5 krotny wzrost ). W większości były one spowodowane przez rotawirusy. Biegunki i zatrucia pokarmowe nadal są istotną przyczyną chorobowości u dzieci do lat 2. Do tych zakażeń i zatruć pokarmowych dochodzi niemal wyłącznie w środowisku domowym. W zapobieganiu pewien wpływ może odgrywać oświata zdrowotna poprzez kształtowanie zachowań prozdrowotnych na rzecz zwiększania higieny osobistej, otoczenia oraz higieny przygotowania posiłków, a także propagowania szczepień ochronnych małych dzieci przeciw rotawirusom.
7
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Wirusowe zapalenie wątroby typu A Obecnie od wielu lat na terenie całej Polski zachorowania na wzw A (żółtaczka pokarmowa) występują sporadycznie i dotyczą głównie osób podróżujących do krajów o wyższej niż Polska endemiczności zakażeń HAV. Zarówno w roku 2015 jak i 2014 na terenie naszego powiatu nie odnotowano zachorowań na żółtaczkę pokarmową
Dury i paradury – nosicielstwo pałeczek durowych i paradurowych
W Polsce zakażenia pałeczkami durowymi od wielu lat notowane są na niezmiennie niskim poziomie i głównie u osób powracających z regionów, gdzie pałeczki duru nadal powszechnie bytują w środowisku. W powiecie limanowskim od szeregu lat nie notuje się nowych zachorowań na dur brzuszny i dury rzekome. W nadzorze pozostaje 3 nosicieli duru brzusznego (w wieku 49, 84 i 87 lat). dotyczy to gmin: Limanowa, Tymbark i Niedźwiedź.
Choroby przenoszone drogą naruszenia ciągłości tkanek
W powiecie limanowskim jest korzystna sytuacja epidemiologiczna , zarówno w 2015r jak i w 2014r nie odnotowano ani jednego przypadku zachorowania na WZW-B oraz WZW-C. W Polsce od czasu wprowadzenia szczepień ochronnych przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, oraz poprawy skuteczności procesów sterylizacji sprzętu medycznego, zapadalność na WZW-B systematycznie się obniża. Natomiast obserwuje się trend wzrostowy zachorowań spowodowanych wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV). Choroba ta z uwagi na brak swoistej profilaktyki oraz następstwa, stanowi istotny problemem zdrowotny i epidemiologiczny. Szacunkowe dane epidemiologiczne pozwalają sądzić, że liczba osób, które miały kontakt z wirusem typu C w Polsce sięga ok. 1,1% populacji. Dostępne dane pokazują także, że tylko co 10 dorosła osoba zakażona wirusem HCV wie o swojej chorobie. W obliczu narastającego w Polsce problemu występowania WZW- C Państwowa Inspekcja Sanitarna kontynuuje działania edukacyjno-szkoleniowe. W maju 2012 r. rozpoczęto realizację programu pn.: „Zapobieganie zakażeniom HCV”. Liderem programu jest Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH w Warszawie, który realizuje łącznie 5 podprojektów. Informacje na temat programu „Zapobieganie zakażeniom HCV” są dostępne pod adresem: www.hcv.pzh.gov.pl.
8
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Celem programu i wszystkich projektów jest stworzenie długofalowej i kompleksowej strategii przeciwdziałania i zwalczania zakażeń HCV w Polsce.
Ogółem na terenie naszego powiatu zarejestrowanych jest : • 1313 nosicieli antygenu HBs, w tym 8 zarejestrowanych w 2015r. W nadzorze pozostaje ogółem 1882 osób z otoczenia nosicieli antygenu HBs, do szczepień p/wzwB skierowano 10 dorosłych osób z otoczenia nosicieli antygenu HBs. • 148 nosicieli wirusa HCV, w tym 14 nosicieli zarejestrowanych w 2015r (w roku 2014 zarejestrowano 7 nosicieli )
Poniższa tabela przedstawia liczbę nosicieli HBV, HCV oraz osób z ich otoczenia w latach 2014-2015
2014r. 2015r. Nosiciele zarejestrowani zarejestrowani nowo nowo objęci objęci wykryci wykryci nadzorem nadzorem HBV 8 1313 6 1319 HCV 7 134 14 148
14
14 2014r. 12 10 8 6 2015r. 8 7 6 4 2 2015r. 0 2014r. HBV HCV
Liczba nowo wykrytych nosicieli HBV, HCV w latach 2015-2014
9
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Choroby, którym zapobiega się poprzez szczepienia ochronne
Krztusiec W 2015r odnotowano 9 przypadków zachorowań na krztusiec, w tym 8 przypadków dotyczyło dzieci zaszczepionych 4 dawkami, a 1 przypadek dotyczył dziecka niezaszczepionego. Hospitalizacji wymagało 5 dzieci. W roku 2014 na terenie powiatu nie odnotowano ani jednego zachorowania.
Odra W 2015r podobnie jak w roku 2014 i 2013 na terenie naszego powiatu nie odnotowano ani jednego zachorowania na odrę. Odra została objęta przez WHO programem eliminacyjnym.
Różyczka W 2015r zgłoszono 6 przypadków zachorowań na różyczkę, to o połowę mniej jak w roku 2014 ( 11 zachorowań ). Wystąpiły po 2 przypadki zachorowań wśród dzieci w grupach wiekowych: 0-4 lata, 5 lat i 10-14 lat .Liczba zachorowań na różyczkę cechuje się dużą zmiennością. W 2013 r. miała bowiem miejsce epidemia wyrównawcza w Polsce. Różyczka została włączona do wspólnego z odrą programu eliminacji.
Świnka Zachorowania na świnkę utrzymuje się na niskim i względnie stałym poziomie. W 2015r odnotowano 2 zachorowania na świnkę, dotyczyły one dzieci w wieku 4 lat, z których jedno nie było w ogóle zaszczepione a drugie zaszczepione jedną dawką. W przebiegu tych zachorowań nie obserwowano powikłań.
Ospa wietrzna Ospa wietrzna obok grypy i zachorowań grypopodobnych jest najczęściej występującą chorobą zakaźną. Cechuje ją epidemiczny wzrost zachorowań występujący co klika lat. W 2015 roku odnotowano 393 przypadki, (2 hospitalizacje), w co stanowiło trzykrotny spadek w porównaniu do roku 2014 ( 1020 przypadków ). Ospa wietrzna jest chorobą, której można zapobiegać poprzez szczepienie. W Polsce szczepienia są nadal szczepieniami zalecanymi (z wyjątkiem dzieci z wybranych grup ).
10
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Zachorowania i podejrzenia zachorowań na grypę
W 2015 roku zgłoszono łącznie 1743 zachorowania na grypę i zachorowania grypopodobne zapadalność znacznie wrosła w porównaniu z rokiem 2014 (1041 zachorowań ). Wzrost zachorowań dotyczył wszystkich grup wiekowych.
2000 1743
1500 1041
1000
500
0 2014 2015r. Liczba zgłoszonych zachorowań na grypę i zach. grypopodobne w latach 2015 – 2014
Natomiast rozkład wiekowy zachorowań kształtował się następująco:
Liczba Liczba Jednostka Chorobowa Grupy wiekowe zachorowań zachorowań 2014rok 2015rok 0-4 267 445
5-14 Grypa 251 553
i zachorowania 15- 64 grypopodobne 466 626 / wg grup wiekowych / 65 i więcej 57 119
11
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Zachorowania przebiegały bez powikłań, żaden przypadek nie wymagał hospitalizacji. Zgonów z powodu infekcji górnych dróg oddechowych nie odnotowano. Zgłoszone przypadki nie były potwierdzone laboratoryjnie. Nadzór epidemiologiczny nad grypą prowadzony jest w ciągu całego roku, ze szczególnym wzmożeniem nadzoru wirusologicznego w okresie zwiększonej liczby zachorowań, która w Polsce trwa zwykle od września do kwietnia następnego roku. Każdego roku prowadzony jest zintegrowany program nadzoru epidemiologicznego z uwzględnieniem diagnostyki wirusologicznej typu sentinel. Uczestniczą w nim wybrani lekarze świadczący podstawową opiekę zdrowotną, stacje sanitarno- -epidemiologiczne oraz Krajowy Ośrodek ds. Grypy NIZP-PZH, pełniący rolę koordynatora. Pomimo, iż szczepienia przeciw grypie są jedyną i bezpieczną metodą profilaktyki przeciw tej chorobie oraz jej powikłaniom, w całej Polsce co roku szczepi się jedynie ok. 4% populacji, w powiecie limanowskim ok 1% ( rok 2015- 1253 osoby, rok 2014- 1307 osób ).
Płonica (szkarlatyna ) Jest to choroba najczęściej występująca po grypie i zachorowaniach grypopodobnych. W roku 2015 odnotowano 66 zachorowań o 4 zachorowania więcej jak w roku 2014. Większość zachorowań wystąpiło w grupie wiekowej 3-15 lat jedno zachorowanie dotyczyło grupy wiekowej 60-64 lata. Wszystkie zachorowania na płonicę zgłaszane są jako przypadki możliwe tzn. rozpoznane na podstawie obrazu klinicznego nie potwierdzone laboratoryjnie.
Zakażenia ośrodkowego układu nerwowego
Zapalnie opon mózgowo-rdzeniowych i/lub mózgu W 2015 w powiecie limanowskim odnotowano 9 przypadków zapalenia opon mózgowo rdzeniowych (w roku 2014 było 8 przypadków ) oraz 1 zapalenie mózgu. ▪ 2 - dotyczyły bakteryjnego zapalenia opon mózgowych, ▪ 1 - wirusowe zapalenie opon mózgowych ▪ 6 - zapaleń opon mózgowych nieokreślonych . Wśród zapaleń bakteryjnych nie notowano zachorowań o etiologii meningokokowej. Zakażeniom meningokokowym można zapobiegać poprzez szczepienia ochronne.
12
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Choroby przenoszone przez wektory i inne choroby odzwierzęce
Borelioza Jest to najczęściej występującą w Polsce chorobą przenoszoną przez kleszcze. W powiecie limanowskim w 2015 roku odnotowano 174 zachorowań. Wśród zgłoszonych zachorowań zdecydowanie przeważała postać wczesna w postaci rumienia wędrującego.
50 50
45 40 40
35 Liczba zachorowań 30 26 na boreliozę 25
20 15 15 14 10 8 5
0
Liczba zachorowań na boreliozę w poszczególnych gminach
Najwięcej zachorowań odnotowano w gminach: Mszana Dolna – 50, Słopnice - 40, natomiast najmniej w gminie Tymbark - 8 zachorowania.
13
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
70 62 60 52 50
liczba zachorowań na boreliozę 40 36 2014 27 30 liczba zachorowań na boreliozę 24 24 2015
20 15 13
10
0 5-15 25-44 45-64 >65
Rozkład wiekowy zachorowań na boreliozę
Od 2012 w powiecie limanowskim obserwuje się wzrost zachorowań na boreliozę, a w roku 2015 odnotowano ponad dwukrotny wzrost zachorowań w porównaniu do roku 2014.
174 180 160 140 120 100 79 80 59 60 40 18 20 8 0 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. 2015r.
Liczba zachorowań na boreliozę na naszym terenie w latach 2011-2015
14
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Pokąsania przez zwierzęta / narażenie na wściekliznę W Polsce ostatni przypadek wścieklizny u człowieka miał miejsce w 2002 roku w woj. podkarpackim. W 2015roku na terenie powiatu limanowskiego zgłoszono 189 pogryzień przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę, u 61 osób pogryzionych podjęto szczepienia p/ wściekliźnie W 2014 roku odnotowano 141 pogryzień, dwa przypadki wymagały hospitalizacji, szczepienia podjęto u 49 osób. Zarówno w roku 2015 jak i 2014 pogryzienia przez psy stanowiły ponad 90% wszystkich pogryzień.
Przypadki pokąsań na terenie powiatu limanowskiego zarejestrowanych w latach 2014- 2015
2015 2014 Liczba przypadków Liczba przypadków
Pokąsania ogółem 189 141
Podjęte szczepienia przeciwko 61 49 wściekliźnie
Pokąsania przez psy 172 138
Pokąsania przez koty 7 2
Inne zwierzęta Chomik 1 domowe
Zwierzęta dzikie: Kuna 1
Lis 5 Wiewiórka 1 Osoby 0 2 hospitalizowane
Gruźlica W 2015 roku zarejestrowano 49 zachorowań na gruźlicę tj. o16 przypadków więcej niż w roku poprzednim ( 33 zachorowania ). W 2015r chorzy z postacią płucną gruźlicy stanowili 98% ogółu zgłoszonych zachorowań, w tym 1przypadków gruźlicy pozapłucnej. Odnotowano jeden zgon z powodu gruźlicy, który dotyczył 26-letniej kobiety.
15
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
50 49 40 33 30 20 10 0 2014r. 2015r.
Liczba zarejestrowanych zachorowań na gruźlicę
W 2015 roku zarejestrowano i objęto nadzorem epidemiologicznym 73 osoby z kontaktu z chorymi na gruźlicę ( w 2014 r. - 67 osób ). Problem stanowi braku aktywnego wykrywania gruźlicy w środowiskach bezdomnych oraz wśród przebywających w przytuliskach.
Szczepienia profilaktyczne dzieci i młodzieży
Szczegółowe wskazania dotyczące stosowania poszczególnych szczepionek w ramach Programu Szczepień Ochronnych (PSO) są publikowane w formie komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego na podstawie art. 17 ust. 11 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Wykaz chorób zakaźnych objętych obowiązkiem
16
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
szczepień ochronnych oraz m.in. osoby lub grupy osób obowiązane do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych.
PSO - szczepienia obowiązkowe ( bezpłatne )
Wiek Gruźlica WZW B* Błonica Tężec Krztusiec Hib ** polio*** Odra Świnka Różyczka
1 doba życia 2 mż 1 rż 3-4 mż 5-6 mż 7 mż 2 rż 13-14 mż 16-18 mż 6 rż 10 rż 14 rż 19 rż * wzw B oznacza wirusowe zapalenie wątroby typu B ** Hib oznacza inwazyjne zakażenie Haemofilusinfluenzae typu b *** polio oznacza ostre zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego ( choroba Heinego Medina )
Na terenie powiatu limanowskiego w 2015 r. szczepieniom ochronnym podlegało 33 644 dzieci i młodzieży do lat 19. Podobnie jak w poprzednich latach dzieci z określonych grup ryzyka podlegały obowiązkowemu szczepieniu przeciwko inwazyjnym zakażeniom Streptococcus pneumoniae i ospie wietrznej. W roku 2015 na terenie powiatu zaszczepiono 79 dzieci uczęszczających do żłobka przeciwko ospie wietrznej oraz podano 489 dawek szczepionki przeciwko pneumokokom wcześniakom czyli dzieciom urodzonym poniżej 37 tygodnia ciąży lub urodzone z niską masą urodzeniową i z przeciwwskazaniami do szczepienia krztuścem, jest to w porównaniu do roku ubiegłego więcej o 44 dzieci w 1 i 2 roku życia.
Szczepienia realizowane były w 36 podmiotach leczniczych w punktach szczepień spełniających wymogi gabinetu diagnostyczno -zabiegowego o charakterze zabiegowym.
17
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Realizacja obowiązującego Programu Szczepień Ochronnych w powiecie limanowskim, w świetle danych statystycznych jest zadawalająca i kształtuje się na poziomie 61% –100 %. długotrwałe zwolnienia lekarskie ze szczepień ograniczyły się do 23 przypadków.
Corocznie opracowywana jest szczegółowa analiza wykonania szczepień ochronnych uwzględniająca stan zaszczepienia przeciwko poszczególnym chorobom w grupach wiekowych podlegających obowiązkowi szczepień ochronnych oraz analiza niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP).
Choroba, przeciwko której podejmowane są szczepienia % wyszczepienia
● przeciwko gruźlicy ( noworodki) 99, 5%
● przeciwko WZW typu B u dzieci w 2 roku życia 99,4%
●przeciwko Haemophilusinfluenzae typu b u dzieci w 2 roku życia 97,6%
● przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi u dzieci w 2 roku życia 97,6%
● przeciwko odrze, śwince i różyczce u dzieci w 2 roku życia 79,1%
● przeciwko poliomyelitis u dzieci w 2 roku życia 97,6%
● przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi u dzieci w 6 roku życia 61,0%
● przeciwko odrze, śwince i różyczce u dzieci w 10 roku życia 100%
● przeciwko błonicy i tężcowi u młodzieży w 14 roku życia 95,0%
● przeciwko błonicy i tężcowi u młodzieży w 19 roku życia 89,8%
Przeprowadzono 42 kontrole punktów szczepień. Kryteria kontroli obejmowały ocenę stanu sanitarno– technicznego punktów szczepień, zgodność realizacji szczepień z PSO, zachowanie łańcucha chłodniczego w obiekcie i podczas transportu preparatów szczepionkowych, prawidłowe dokumentowanie wykonanych szczepień, prowadzenie dokumentacji związanej ze zgłaszaniem niepożądanych odczynów poszczepiennych. 18
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
W 1 obiekcie wydano decyzję dotyczącą zapewnienia właściwych warunków przechowywania preparatów szczepionkowych z prawidłowym zachowaniem łańcucha chłodniczego. Wszystkie skontrolowane podmioty posiadają już całodobowy, elektroniczny system monitorowania warunków chłodniczych przechowywanych preparatów szczepionkowych i prowadzą monitoring uwarunkowań termicznych transportu. Nie odnotowano sytuacji przerwania łańcucha chłodniczego i niszczenia preparatów szczepionkowych.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Limanowej pracuje w ogólnopolskiej sieci informatycznej: Elektroniczny System Nadzoru nad Dystrybucją Szczepionek.
14 14 12 10 8 8 6 4 4 2 0 2013r. 2014r. 2015r.
zarejestrowane w powiecie limanowskim przypadki wystąpienia NOP
Wszystkie przypadki niepożądanych odczynów poszczepiennych były o przebiegu łagodnym ( obrzęk i zaczerwienienie w miejscu wkłucia, gorączka), nie była konieczna hospitalizacja, po okresie tygodnia dzieci wracały do prawidłowego stanu zdrowia.
19
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Analiza porównawcza wykonania szczepień w przedziale do 3 roku życia w latach 2014 -2015 100,00%
90,00%
80,00%
70,00%
60,00%
50,00%
40,00%
30,00%
20,00% Powiat limanowski -2014 10,00% Powiat limanowski -2015
0,00%
Gruzlica
Poliomyelistis 3x Poliomyelistis Poliomyelistis 2x Poliomyelistis
Wzw typu B 2+3 B Wzw typu 2+3 B Wzw typu
Poliomyelistis 2+3x Poliomyelistis
Odra-Świnka-Różyczka Odra-Świnka-Różyczka
Haemophilus infl. typu b typu infl. Haemophilus b typu infl. Haemophilus b typu infl. Haemophilus
Błonica-Tężec-Krztusiec3x
Błonica-Tężec-Krztusiec 4x Błonica-Tężec-Krztusiec Błonica-Tężec-Krztusiec 3+4x Błonica-Tężec-Krztusiec 1 rok zycia 2 rok życia 3 rok życia
20
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Analiza porównawcza szczepień u dzieci w 6 roku życia w latach 2014 - 2015 120,00%
100,00%
80,00%
60,00% powiat limanowski - 2014 powiat limanowski- 2015
40,00%
20,00%
0,00% Błonica- Krztusiec 5x Poliomyelitis Błonica- Krztusiec 5x Poliomyelitis Tężec 5x 4x Tężec 5x 4x 2009,201 2008,2009
21
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Analiza porównawcza szczepień p/odrze- śwince-różyczce w latach 2014-2015
100,00%100,00% 100,00% 1
0,999
0,998
Rok życia Rodzaj szczepień
0,997 10 lat Odra-Świnka-Różyczka 11 lat Odra-Świnka-Różyczka 12 lat Odra-Świnka-Różyczka 99,60% 0,996
0,995
0,994 Powiat limanowski - Powiat limanowski - 2014 2015
22
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Analiza porównawcza szczepień p/błonicy- tężcowi w latach 2014-2015
98% 97%
95% 96%
94%
92%
90% 2001-2002 Tężec-Błonica 90% 1996-1997 Tężec-Błonica
88% 88%
86%
84%
82% Powiat limanowski - Powiat limanowski - 2014 2015
Poza obowiązkowymi szczepieniami ochronnymi istotną rolę w uodpornianiu populacji odgrywają szczepienia zalecane nie finansowane ze środków znajdujących się w budżecie ministra właściwego do spraw zdrowia. Z tej formy profilaktyki mogą skorzystać osoby w różnym wieku w zależności od wskazań do stosowania danych preparatów szczepionkowych.
23
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Wybrane szczepienia zalecane w latach 2013-2015
Lp Liczba Liczba Liczba Rodzaj szczepienia zaszczepionych zaszczepionych zaszczepionych . 2013r. 2014 r. 2015r. 1. p/ospie wietrznej 94 120 79 2. p/grypie 1320 1307 1253 3. p/ rotawirusowym 145 169 131 4 p/wirusowi brodawczaka ludzkiego 6 7 5 5. p/Streptococcus pneumoniae 402 454 506 6. p/ Neisseria meningitidis 78 78 65 7. p/WZW typu A 7 2 9
Uchylanie się od obowiązku szczepień ochronnych – działania organów Państwowej inspekcji Sanitarnej w celu egzekwowania obowiązku szczepień
Niepokojącym zjawiskiem jest uchylanie się od obowiązku szczepień ochronnych, sytuacja ta może być związana z nasilającą się aktywnością ruchów antyszczepionkowych. Program Szczepień Ochronnych wpływa na stan zdrowia publicznego, dlatego jest jednym z najważniejszych społecznie programów polityki zdrowotnej. Obniżenie w kolejnych latach realizacji obowiązkowych szczepień ochronnych w Polsce przynieść może niekorzystne skutki zdrowotne w postaci wzrostu zachorowań na choroby zakaźne i liczbę ciężkich powikłań po przechorowaniu, często nieodwracalnych. W całej Polsce od 2012 roku obserwuje się tendencję wzrostową liczby dzieci nieszczepionych przeciw wybranym chorobom zakaźnym objętym obowiązkiem szczepień ochronnych. Wg danych opracowanych na zlecenie Głównego Inspektora Sanitarnego w Polsce w 2012 roku uchylało się – 5 314 osób, w 2013 roku – 7 248 osób, a w 2014 roku – 12 361 osób.
Przeprowadzono szczegółową analizę zjawiska uchylania się od obowiązku szczepień ochronnych przez osoby prawnie do tego zobowiązane ( do poddania się szczepieniom ochronnym lub do poddania dzieci szczepieniom). Wykazano w niej bowiem wyłącznie te osoby, które zostały zgłoszone przez lekarzy jako osoby uchylające się spełniając jednocześnie 4 kryteria:
24
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
• zostały powiadomione przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej o konieczności poddania się obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu w określonym terminie, • nie zgłosiły się do lekarza w celu przeprowadzenia badania kwalifikacyjnego do szczepienia i do samego szczepienia; • nie przedstawiły zaświadczenia o wcześniejszym poddaniu się szczepieniu w ramach szczepień zalecanych; • nie stwierdzono u nich przeciwwskazań zdrowotnych do szczepień lub wskazań do czasowego odroczenia ich przeprowadzenia.
Państwowy powiatowy inspektor sanitarny, jako organ administracji publicznej sprawujący nadzór nad realizacją szczepień ochronnych, jest uprawniony w trybie przewidzianym w przepisach ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2012 r. poz. 1015) do żądania w drodze egzekucji administracyjnej wykonania obowiązku szczepień. Przepisy ww. ustawy jednocześnie nakładają na organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, jako wierzycieli obowiązku szczepień ochronnych, prawny obowiązek podejmowania wszelkich czynności zmierzających do zastosowania przewidzianych prawem środków egzekucyjnych w celu nakłonienia osoby uchylającej się od wykonania obowiązku szczepień ochronnych. Organem egzekucyjnym właściwym w sprawie prowadzenia egzekucji obowiązku szczepień jest wojewoda, do którego kierowane są wnioski. Skierowanie wniosku do wojewody o egzekucję administracyjną obowiązku szczepień jest poprzedzone wystosowaniem do osoby uchylającej się upomnienia zawierającego wezwanie do wykonania obowiązku szczepień ochronnych z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę egzekucji administracyjnej, następnie sporządzeniem tzw. tytułu wykonawczego. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Limanowej w 2015 roku skierował do Wojewody Małopolskiego 4 wnioski o egzekucję administracyjną w celu nakłonienia do realizacji obowiązku szczepień u dzieci, w roku 2014 skierowano 19 takich wniosków.
25
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
ZAOPATRZENIE W WODĘ
Jakość wody przeznaczonej do spożycia
Woda z jakiej na co dzień korzystamy ma bez wątpienia wpływ na nasze zdrowie. Patrząc na nią, nie jesteśmy w stanie ocenić czy jest ona dla nas bezpieczna i dlatego konieczna jest jej stała kontrola.
Do jednych z zadań realizowanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną należy monitorowanie jakości wody przeznaczonej do spożycia. Monitoring ten jest gwarantem dla mieszkańców Limanowszczyzny, że woda rozprowadzana systemami wodociągowymi do ich domów w przypadkach, gdy jej parametry nie odpowiadają wymogom nie będzie dopuszczana do spożycia.
Kontrola sanitarna w zakresie zaopatrzenia ludności w wodę ma na celu: - zapobieganie epidemiom wodnym (chorobom zakaźnym przenoszonym przez wodę), - zapobieganie zatruciom i innym ujemnym skutkom, które mogą wystąpić w następstwie zanieczyszczenia wody substancjami chemicznymi.
System kontroli jakości wody obejmuje: ➢ nadzór nad technologiami i preparatami stosowanymi do uzdatniania i dezynfekcji wody jak również nad materiałami i wyrobami kontaktującymi się z wodą; ➢ kontrole działania systemu wodociągowego (ujmowanie wody, pompowanie, uzdatnianie, przesył wody, gromadzenie oraz dystrybucja wody do konsumenta) w celu sprawdzenia stanu zabezpieczenia przed możliwością skażenia wody; ➢ monitoring i ocenę zgodności z wymaganiami dotyczącymi jakości zdrowotnej wody.
26
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
W trakcie przeprowadzonych w 2015r. kontroli sanitarnych nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie stanu sanitarno – technicznego nadzorowanych urządzeń wodociągowych. Jak wynika z uzyskanych informacji właściciele wodociągów na bieżąco wykonywali prace konserwacyjne oraz w razie konieczności remontowo – naprawcze.
Wszystkie wodociągi były regularnie czyszczone i płukane, wymieniono wiele odcinków sieci na nowe, rozbudowano sieć przesyłową i rozdzielczą, wymieniono elementy uzdatniające wodę (filtry, lampy UV, pompy do płukania złoża filtracyjnego itp.). Prace te miały na celu poprawę oraz utrzymanie dobrej jakości zdrowotnej produkowanej wody pitnej oraz minimalizowanie lub zapobieganie występowania negatywnych skutków jakie mogą wystąpić w wyniku nagłych i nieoczekiwanych zdarzeń. - wodociąg miejski w Limanowej - przeprowadzono modernizację sposobu filtracji wody – zamontowano 6 par filtrów pospiesznych ciśnieniowych z wypełnieniem piaskowo- antracytowym, które mają poprawić jakość wody w zakresie mętności. Ponadto zamontowano generator dwutlenku chloru w celu poprawy skuteczności dezynfekcji wody – zmiana dezynfekcji będzie wprowadzana stopniowo, a całkowite wdrożenie może potrwać ok. 1,5 roku. - wodociąg miejski „Adamczyki” w Mszanie Dolnej – wybudowano drugą studnię zasilającą wodociąg oraz stację uzdatniania dla wody podziemnej (aeracja wstępna, filtracja na filtrach ciśnieniowych, ozonowanie, lampa UV, dezynfekcja ClO2, redukcja azotanów za pomocą odwróconej osmozy).
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny obejmuje stałym nadzorem 43 wodociągów zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę pitna, które posiadają zróżnicowana dobową produkcję wody: < 100 m3/dobę – 27 wodociągów; 100 m3/dobę - 1000 m3/dobę – 15 wodociągów >1000 m3/dobę – 1 wodociąg
27
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Stopień zwodociągowania powiatu limanowskiego praktycznie nie uległ zmianie w stosunku do roku poprzedniego. W 2015r. oddano do użytku jeden wodociąg gminny w m. Wysokie, natomiast wodociąg w Słupi został wyłączony z eksploatacji z uwagi na ponadnormatywne zawartości żelaza oraz manganu w wodzie i konieczność zmiany sposobu uzdatniania wody. Nadal powiat limanowski należy do najsłabiej zwodociągowanych w województwie małopolskim. Obecnie tylko 39% mieszkańców powiatu ma możliwość korzystania z wodociągów publicznych o stale kontrolowanej jakości produkowanej wody pitnej.
2% < 100 m3/dobę 35% 100 - 1000 m3/dobę 63% 1000-10000 m3/dobę
Ilość (w%) wodociągów w zależności od wielkości produkcji wody.
Z uwagi na niski procent zwodociągowania powiatu limanowskiego, celem poprawy zaopatrzenia mieszkańców powiatu w dobrą i systematycznie nadzorowaną wodę wskazanym jest rozbudowanie istniejących wodociągów oraz budowa nowych w rejonach pozbawionych zbiorowego zaopatrzenia w wodę. Takie przedsięwzięcia zapewniłoby mieszkańcom możliwość korzystania z wody bezpiecznej pod względem zdrowotnym.
Sieć wodociągowa na terenie powiatu nie istnieje w następujących wsiach : Olszówka, Raba Niżna, Lubomierz, Łostówka, Łętowe, Kasina Wielka, Jurków, Chyszówki, Wilczyce, Półrzeczki, Porąbka, Stróża, Piekiełko, Nowe Rybie, Sechna, Krosna, Kamionka, Jaworzna, Kanina, Stronie, Jastrzębie, Roztoka, Jadamwola, Zalesie, Zasadne, Zbludza.
28
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Ludność w tych miejscowościach korzysta z wody dostarczanej przez wodociągi lokalne bądź studnie przydomowe.
80 70 60 50 40 30 20 10 0
Liczba osób ( w %) korzystających z wodociągów publicznych w poszczególnych gminach
liczba osób (w tys.) korzystajacych z wodociagów sieciowych
51 liczba osób (w tys.) 79 korzystajacych z indywidualnych ujęć wody
Zaopatrzenie ludności w wodę pitną w powiecie limanowskim w roku 2014
29
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Wykaz wodociągów sieciowych nadzorowanych przez PSSE (stan na 31.12.2014r.)
Zaopatrywa- Produk- Liczba Producent wody / właściciel Lp. Nazwa wodociągu ne cja wody odbior- wodociągu miejscowości m3/dobę ców Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej 1. w. miejski - Limanowa Limanowa 2500 12000 ul. Rzeczna 7 34-600 Limanowa Zakład Gospodarki w. miejski „Adamczyki” Mszana 2. Komunalnej Mszana Dolna Dolna 360 2500 Ul. Starowiejska 2
Mszana Dolna Zakład Gospodarki w.miejski „Szklanówka” Mszana Komunalnej 3. Mszana Dolna Dolna 450 2500 Ul. Starowiejska 2
Mszana Dolna
Gmina Dobra Urząd Gminy Dobra 4. w. wiejski nr I - Dobra Dobra 200 1700 34-642 Dobra Urząd Gminy Dobra 5. w. wiejski nr II – Dobra Dobra 30 360 34-642 Dobra Urząd Gminy Dobra Skrzydlna 34-642 Dobra Wola 6. w. wiejski - Skrzydlna 140 1400 Skrzydlańska Przenosza Urząd Gminy Dobra 7. w. wiejski - Półrzeczki Półrzeczki 105 650 34-642 Dobra Gmina Jodłownik Wiejska Spółka Wodociągowa Janowice Szczyrzyc, Adam Janowice 8. w. wiejski - Janowice Czepiel 80 900 Szczyrzyc Janowice 25 34-623 Szczyrzyc Urząd Gminy Jodłownik 9. w. wiejski - Jodłownik 34-620 Jodłownik Jodłownik 15 360 Spółka Wodociągowa Tadeusz Kolarczyk 10. w. wiejski - Kostrza Kostrza 60 Kostrza 12 420 34-620 Jodłownik
30
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Spółka Wodna Tadeusz Michalik 11. w. wiejski - Pogorzany Pogorzany 175, Pogorzany 12 228 34-623 Szczyrzyc Urząd Gminy Jodłownik Słupia, 12 w. wiejski – Słupia Wodociąg 400 34-620 Jodłownik Mstów wyłączony Gmina Kamienica
Zakład Gospodarki 13. w. gminny - Kamienica Kamienica 40 400 Komunalnej - Kamienica
Gmina Laskowa Spółka Wodociągowa 14. w. wiejski - Laskowa Anna Młynarczyk Laskowa 130 860 34-602 Laskowa 557 Spółka Wodociągowa w. wiejski „Nagórze” - 15. „Nagórze” Czesława Węglarz Laskowa 64 330 Laskowa 34-602 Laskowa 565 Zakład Usług Komunalnych 16. w. wiejski - Ujanowice Ul. Górki Zawadzkie 73 b Ujanowice 160 950 33-390 Łącko Spółka Wodociągowa Żmiąca- Strzeszyce, Żmiąca 17. w. wiejski - Żmiąca 90 450 Jerzy Rosiek Strzeszyce Żmiąca 53, Gmina Limanowa Spółka Wodociągowa Krzysztof Halota, 18. w. wiejski - Kisielówka Kisielówka 31 248 Kisielówka 68 34-652 Nowe Rybie Spółka Wodociągowa Kłodne, 19. w. wiejski- Kłodne Władysław Lachor 90 800 Męcina Kłodne 219 Spółka Wodno – Ściekowa 20. w. wiejski - Męcina 34-654 Męcina 30 Męcina 233 1400
Spółka Wodno – Kanalizacyjna 21. w. wiejski - Młynne Młynne 32 400 Kazimierz Grabiarz Młynne 230 Spółka Wodociągowa Danuta Bulanda 22. w. wiejski - Mordarka Mordarka 98 800 Mordarka 397 34-600 Limanowa Spółka Wodno – 23. w. wiejski - Pasierbiec Kanalizacyjna Pasierbiec 90 975 Jan Wiktor Pasierbiec 2
31
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Spółka Wodno – Kanalizacyjna 24. w. wiejski - Pisarzowa Grzegorz Krzyżak Pisarzowa 120 1500 Pisarzowa 34-654 Męcina Spółka Wodno–Ściekowa w. wiejski nr I Centrum 25. - Rupniów Stanisław Dudzik, Rupniów 42 395 Rupniów 170 34-625 Nowe Rybie Spółka Wodno – Kanalizacyjna w. wiejski nr II 26. Edward Opach, Rupniów 30 250 - Rupniów Rupniów 86 34-625 Nowe Rybie Spółka Wodno – Kanalizacyjna Siekierczyna 1 27. w. wiejski - Siekierczyna Jan Hutek Siekierczyna 43 850 Siekierczyna 336 34-600 Limanowa Spółka Wodociągowa w. wiejski „Wola” 28. Stanisław Pajor, Stara Wieś 80 650 – Stara Wieś Stara Wieś 752 w. wiejski „Morgi II” Urząd Gminy Limanowa 29. Stara Wieś 17 170 – Stara Wieś 34-600 Limanowa Urząd Gminy Limanowa 30. w. gminny - Wysokie Wysokie 73 620 34-600 Limanowa
Gmina Łukowica
31. Urząd Gminy Łukowica Łukowica w. wiejski - Łukowica 30 220 34-606 Łukowica Urząd Gminy Łukowica 32. w. wiejski - Przyszowa Przyszowa 17 90 34-606 Łukowica w. wiejski – Przyszowa- Urząd Gminy Łukowica 33. Berdychów 45 320 Berdychów 34-606 Łukowica
Urząd Gminy Łukowica 34. w. wiejski - Młyńczyska Młyńczyska 20 60 34-606 Łukowica
Gmina Mszana Dolna Osiedlowa Spółka Wodna- Stawisko Wojciech Mrożek, ul. Kasinka Mała 35. w. wiejski – Kasinka Mała Krakowska Mszana 130 1470 34-730 Mszana Dolna Dolna
32
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
w. wiejski nr I Spółka Wodna Jan Jarosz Mszana 36. 80 400 – Mszana Górna 34-733 Mszana Górna 350 Górna Osiedlowa Spółka Wodna w. wiejski nr II Mszana 37. Marian Dudzik 20 450 – Mszana Górna Górna 34-733 Mszana Górna 361 Gmina Niedźwiedź Urząd Gminy Niedźwiedź 38. w. wiejski - Konina Konina 20 250 34-735 Niedźwiedź Poręba Wlk. Urząd Gminy Niedźwiedź Niedźwiedź 39. w. wiejski - Koninki 120 2420 34-735 Niedźwiedź Podobin Koninki Gmina Słopnice Spółka Wodociągowa 40. w. wiejski - Słopnice Zdzisław Wikar Słopnice 280 950 34-615 Słopnice 943 Urząd Gminy Słopnice 41. w. gminny - Słopnice Słopnice 244 4220 34-615 Słopnice Gmina Tymbark Zakład Gospodarki Komunalnej Podłopień 42. w. wiejski - Podłopień 300 3372 i Mieszkaniowej, Tymbark 34-650 Tymbark Zakład Gospodarki Komunalnej Tymbark 43. w. wiejski - Tymbark 150 1400 i Mieszkaniowej, 34-650 Tymbark Zakład Gospodarki Komunalnej 44. w. wiejski - Zawadka Zawadka 14 300 i Mieszkaniowej, 34-650 Tymbark
Kolorem zielonym zaznaczono przedsiębiorstwa wodociągowe i wodociągi gminne.
Wymogi fizykochemiczne i mikrobiologiczne jakie musi spełniać woda przeznaczona do konsumpcji ujęte są w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi ( Dz. U. z 2015r. poz. 1989). Zgodnie z zapisem § 3 ust. 1 rozporządzenia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi: woda jest bezpieczna dla zdrowia ludzkiego - jeżeli jest wolna od mikroorganizmów chorobotwórczych i pasożytów w liczbie stanowiącej potencjalne zagrożenie dla zdrowia ludzkiego, wszelkich substancji w stężeniach stanowiących
33
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
potencjalne zagrożenie dla zdrowia ludzkiego oraz nie ma agresywnych właściwości korozyjnych i spełnia podstawowe dodatkowe wymagania określone w tym rozporządzeniu.
W ramach prowadzonego monitoringu PSSE w Limanowej sprawdza poziom zawartości w wodzie następujących parametrów: - wskaźniki fizyczne i organoleptyczne: mętność, barwa, zapach, smak, odczyn, przewodność właściwa; - parametry chemiczne: amonowy jon, azotany, azotyny, chlor wolny oraz dodatkowo żelazo i mangan (w wodach z ujęć powierzchniowych) i glin w wodociągu miejskim w Limanowej; fluorki, bromiany, cyjanki wolne, cyjanki związane, chlorki, siarczany, mangan, żelazo, utlenialność, antymon, sód, arsen, bor, chrom ogólny, kadm, miedź, nikiel, ołów, rtęć, selen, benzen, benzo(a)piren, 1,2-dichloroetan, ∑ pestycydów, ∑ trichloroetanu i tetrachloroetanu, OWO, ∑ WWA, ∑ THM. - parametry mikrobiologiczne: ogólna liczba bakterii w 1 ml wody: po 48h w 37oC i po 72h w 22oC oraz Escherichia coli, bakterie grupy coli, Enterokoki w 100 ml wody oraz dodatkowo w wodach z ujęć powierzchniowych Clostridium perfringens w 100 ml wody. Powyższe oznaczenia w próbkach wody pobranych przez pracowników PSSE Limanowa z urządzeń wodociągowych naszego powiatu w roku 2015 wykonywane były przez Dział Laboratoryjny Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Krakowie. W niniejszym opracowaniu wykorzystano również wyniki badań przeprowadzonych przez przedsiębiorstwa wodociągowe w ramach kontroli wewnętrznej. Umożliwiło to zebranie większej ilości danych i dokonanie pełnej oceny jakości wody przeznaczonej do spożycia. Na podstawie uzyskanych wyników badań laboratoryjnych na bieżąco sporządzane były oceny jakości wody, które przekazywano do wiadomości zainteresowanym stronom.
34
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Ocena sanitarna zdrowotnej jakości wody do picia polega na: ➢ ocenie wybranych właściwości wody: organoleptycznych, fizycznych, chemicznych i mikrobiologicznych; ➢ porównaniu otrzymanych wyników z obowiązującymi normami; ➢ właściwej interpretacji w/w wyników (opierając się na wiedzy medycznej głównie toksykologicznej oraz zakresu fizjologii człowieka); ➢ wydaniu orzeczenia o przydatności wody do picia.
W żadnej z pobranych w 2015r. próbek wody przeznaczonej do spożycia nie stwierdzono przekroczeń zawartości substancji chemicznych o istotnym i bezpośrednim znaczeniu dla bezpieczeństwa zdrowotnego konsumentów, takich jak: metale ciężkie, pestycydy, THM-y, WWA. Nie odnotowano zachorowań i zatruć, które można by powiązać ze złą jakością zdrowotną wody pitnej
Z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę pracownicy PSSE w 2015r. pobrali 276 próbek wody do badań laboratoryjnych fizykochemicznych i mikrobiologicznych. Jak wynika z przeprowadzonych analiz w 27 próbkach stwierdzono zanieczyszczenia mikrobiologiczne ( co stanowi 9,8% wszystkich próbek), w 29 przekroczenie dopuszczalnej wartości samego parametru mętności ( 7,6%) oraz w 13 próbkach dopuszczalnej wartości parametru żelaza, manganu, glinu, lub jonu amonowego (4,7%). W 2015r. wydano 5 decyzji administracyjnych o zakazie użytkowania wody z uwagi na wystąpienie zanieczyszczeń mikrobiologicznych. Dotyczyły one następujących wodociągów: wodociąg wiejski – Mordarka, wodociąg gminny – Młyńczyska, wodociąg wiejski – Ujanowice, wodociąg wiejski – Żmiąca, wodociąg wiejski – Przyszowa. Po przeprowadzonych zabiegach czyszczenia, płukania i dezynfekcji wszystkich elementów urządzeń wodociągowych każdorazowo uzyskiwano właściwą jakość zdrowotną wody. Okres niedopuszczenia do użytkowania wody o złej jakości wynosił max. 7 dni. W wielu wodociągach w ciągu roku odnotowano okresowe i krótkotrwałe wystąpienie ponadnormatywnej wartości parametru mętności, co nie miało znaczenia zdrowotnego, przyczyniało się natomiast do niepożądanych zmian cech organoleptycznych negatywnie przyjmowanych przez konsumentów. Takie pogorszenie jakości wody mogło być związane 35
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
z niskim poziomem wód gruntowych, spowodowanym zbyt długim okresem braku opadów atmosferycznych.. Przeprowadzenie płukania zbiorników i sieci dawały oczekiwane rezultaty i woda ponownie osiągała prawidłowe parametry. W wodzie nowo oddanego wodociągu gminnego w Słupi wykryto znaczne przekroczenie dopuszczalnej wartości manganu i żelaza. Wraz z władzami gminy Jodłownik ustalono, że zostaną zamontowane dodatkowe filtry usuwające mangan i żelazo. Do czasu uzyskania prawidłowych parametrów wody, wodociąg został wyłączony z eksploatacji. Zaopatrywanie miejscowej ludności w wodę odbywa się za pomocą studni przydomowych. W miejskiej wodzie wodociągowej w Limanowej nadal występuje podwyższona mętność, waha się ona od1,2NTU do 3 NTU, przy dopuszczalnej wartości 1NTU. Należy podkreślić, że wartości te nie stanowią zagrożenia dla zdrowia odbiorców, zgodnie z wytycznymi WHO dotyczącymi jakości wody do picia dopuszczalna wartość mętności nie została oparta na przesłankach zdrowotnych, a mętność do 5 NTU jest zazwyczaj do przyjęcia przez odbiorców. W roku 2015, na wniosek Burmistrza Miasta w Limanowej w związku z trwającymi pracami usprawniającymi system uzdatniania wody miejskiej, ponownie wydano decyzję administracyjną dot. przedłużenia terminu zakończenia działań naprawczych mających na celu doprowadzenie wartości parametru mętności wody w wodociągu limanowskim do wymagań sanitarnych. Na przełomie lipca i sierpnia 2015r. w wodzie wodociągowej w Limanowej pojawiły się bakterie grupy coli oraz Clostridium. W związku z powyższym Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Limanowej wydał decyzję o warunkowej przydatności wody do spożycia – mogła być ona używana do celów sanitarnych, natomiast do: bezpośredniego spożycia, przygotowywania posiłków, kąpieli niemowląt i małych dzieci – po kilkuminutowym przegotowaniu. Równocześnie zobowiązano miasto Limanowa do podjęcia niezbędnych działań naprawczych w celu uzyskania parametrów mikrobiologicznych wody zgodnych z wymaganiami sanitarnymi. Czyszczenie, płukanie sieci dochlorowywanie wody w punktach pośrednich, włączenie koagulacji siarczanem glinu, podwyższenie do max. dopuszczalnego poziomu chloru w punkcie podawania do sieci przyniosło pożądany efekt i ustabilizowanie się prawidłowego mikrobiologicznego składu wody. W związku z czym po 19 dniach warunkowa przydatność wody do spożycia została odwołana.
Często nie zdajemy sobie sprawy, jak bardzo ważnym elementem naszego życia jest woda. To, że bez niej nie możemy żyć uświadamiamy sobie zazwyczaj dopiero wtedy, gdy zaczyna 36
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
nam jej brakować. W okresie sierpień-wrzesień 2015r. dotknął nas deficyt wody spowodowany długotrwałym brakiem opadów atmosferycznych i związanym z tym wystąpieniem zjawiska niżówki hydrogeologicznej w płytko występujących warstwach wodonośnych. Najbardziej odczuwalne braki wody były w gminach: Limanowa, Dobra, Jodłownik, Laskowa, Tymbark, Mszana Dolna, gdzie wprowadzono racjonalne i oszczędne korzystanie z dostarczanej przez wodociągi wody, ograniczając jej zużycie do celów spożywczych i sanitarnych.
Wodociągi lokalne - placówki oświatowe oraz służby zdrowia
W 2015r. monitorowana była również woda pitna dostarczana lokalnymi wodociągami do obiektów użyteczności publicznej - placówek oświatowych i placówek służby zdrowia. Pobrano 57 próbek wody do badań laboratoryjnych, w 21 przypadkach odnotowano pogorszenie się jakości wody – przekroczenie parametru mętności, w 4 wodociągach wykryto nieznaczne zanieczyszczenie mikrobiologiczne. Po przeprowadzeniu zabiegów czyszczenia i płukania urządzeń wodociągowych uzyskiwano pożądaną poprawę i wszystkie wskaźniki fizyko – chemiczne jak i mikrobiologiczne mieściły się w normie. Okres utrzymywania się zanieczyszczeń we wszystkich tych przypadkach nie był dłuższy niż 10 dni.
Studnie publiczne
Na terenie powiatu limanowskiego brak jest studni publicznych, które mogłyby stanowić dla mieszkańców alternatywne, awaryjne źródło wody pitnej. W przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej np. awaria wodociągu, powódź, susza itp. powstaje niemały problem w zaopatrzeniu mieszkańców w wodę pitną. Każde ograniczenie ilości dostarczanej wody powoduje obniżenie standardów higienicznych dla mieszkańców, a tym samym stanowi potencjalne zagrożenie zdrowotne, co z kolei wskazuje na powagę problemu.
37
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Należy tu również podkreślić, że żaden z obiektów takich jak szpitale, DPS-y nie dysponują rezerwowym źródłem zaopatrzenia w wodę (jedynie Powiatowy Szpital w Limanowej ma możliwość zgromadzenia zapasu wody na 24 godziny). W przypadkach dłuższych awarii i przerw w dostawie wody pitnej prawidłowe funkcjonowanie tych placówek może być istotnie zagrożone.
Ujęcia powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrywania ludności w wodę przeznaczoną do spożycia
Wody powierzchniowe w przeciwieństwie do wód podziemnych są znacznie bardzie narażone na niekorzystny wpływ wielu zagrożeń związanych z działalnością człowieka, bytowaniem zwierząt, czy też samym środowiskiem naturalnym (susze, intensywne opady, butwiejące szczątki roślin i zwierząt itp.). Dlatego też ujęcia wody pitnej zlokalizowane na otwartych wodach muszą być szczególnie chronione, a sama woda musi bezwzględnie podlegać odpowiednio dobranemu systemowi uzdatniania.
Na terenie powiatu limanowskiego 11 wodociągów dostarczających wodę pitną zasilanych jest z rzeki lub potoku. Wodociąg miejski limanowski oraz wodociąg zakładowy korzysta z ujęć zlokalizowanych na rzece Łososina w pobliżu dróg, gdzie stopień zagrożenia zanieczyszczenia wody szacuje się jako duży. W celu zapewnienia właściwej jakości zdrowotnej wody podawanej do odbiorców, administratorzy tych wodociągów poza właściwą technologią uzdatniania wprowadzili, wykorzystując własne laboratoria wzmożoną kontrolę wewnętrzną wody. Ujęcie wody w Koninkach
38
Pozostałe 9 wodociągów do ujmowania wody wykorzystuje górskie potoki w miejscach oddalonych od domostw i terenów rolniczych, gdzie negatywny wpływ działalności człowieka na wodę jest stosunkowo mały. Wszystkie ujęcia powierzchniowe są typu dennego – w korycie rzeki lub potoku pod warstwą materiału filtracyjnego ułożone są rury perforowane, które doprowadzają wodę do studzienki brzegowej. Jak wynika z przeprowadzonych kontroli stan sanitarno – techniczny ujęć jest dobry, strefy ochronny bezpośredniej są oznakowane, ogrodzone, utrzymane czysto.
W porównaniu do 2014r. zwiększyła się liczba odbiorców wody pitnej pochodzącej z wód płynących powierzchniowych, z uwagi rozbudowę sieci rozdzielczej wodociagu limanowskiego zasilanego z rzeki Łososina.
liczba odbiorców wody pochodzącej z ujęć 20,8 powierzchniowych w tys. 30,2 liczba odbiorców wody pochodzącej z ujęć podziemnych w tys.
Liczba odbiorców wody wodociągowej sieciowej pochodzącej z różnych ujęć.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 listopada 2002r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia ustala trzy kategorie jakości wody, w zależności od wartości granicznych wskaźników, które z uwagi na ich zanieczyszczenie muszą być poddane standardowym procesom uzdatniania, w celu uzyskania wody przeznaczonej do spożycia: ❖ kategoria A1 – woda wymagająca prostego uzdatniania fizycznego, w szczególności filtracji oraz dezynfekcji; ❖ kategoria A2 – woda wymagająca typowego uzdatniania fizycznego i chemicznego, 39
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
w szczególności utleniania wstępnego, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji, dezynfekcji; ❖ kategoria A3 – woda wymagająca wysokosprawnego uzdatniania fizycznego i chemicznego, w szczególności utleniania, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji, adsorpcji na węglu aktywnym, dezynfekcji.
W roku 2015 pobrano 19 próbek wody, na podstawie których skategoryzowano ujęcia: 1.wodociąg miejski w Limanowej – rzeka Łososina – A2 2. wodociąg miejski „Szklanówka „ w Mszanie Dolnej - potok Szklanówka – A2 3. wodociąg miejski „Adamczyki „ w Mszanie Dolnej - potok Adamczykowy – A1 4. wodociąg zakładowy – Tymbark – rzeka Łososina – A2 5. wodociąg wiejski – Podłopień – potok Rybny – A1 6. wodociąg wiejski – Laskowa – potok Rozpite - A1 7. wodociąg gminny Słopnice – potok Mogielica– A1 - potok Czarny Potok – A1 8. wodociąg wiejski Skrzydlna - potok U Hanuli – A1 - potok Czarny – nie oceniano z uwagi na niski poziom wody w potoku 9. wodociąg wiejski – Koninki – potok Poręba - A1 10. wodociąg wiejski – Konina – potok Konina - A1 11. wodociąg wiejski – Półrzeczki – potok Krzystonów – A1
40
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
g. Jodłownik g.Laskowa
g.Tymbark ●←1 8→● 4→● m. Limanowa g. Limanowa g.Dobra g.Słopnice m.Mszana Dolna ●←7 11→● g. Łukowica g.Niedźwiedź g. Mszana Dolna
g. Kamienica ●←10
Usytuowanie na terenie powiatu limanowskiego ujęć powierzchniowych dla wodociągów zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę pitną
Analizując wyniki laboratoryjne pobranych próbek wody należy stwierdzić, że w roku 2015 w porównaniu do roku poprzedniego zwiększył się odsetek wód o kategorii A1 wynikający z poprawy jakości wody w potokach: - Adamczykowym iw Mszanie Dolnej - Mogielica w Słopnicach - U Hanuli w Skrzydlnej - Konina w Koninie - Poręba w Koninkach.
41
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
A1
A2 33%
67%
Kategorie jakości wody powierzchniowej powiatu limanowskiego w miejscach ujęć wodociągowych (w %) .
Ciepła woda użytkowa
Istotnym zagrożeniem, jakie może pojawić się w ciepłej wodzie użytkowej to obecność bakterii Legionella. Zjawisko to zostało rozpoznane stosunkowo niedawno, podczas zjazdu Legionistów Amerykańskich w Filadelfii 221 osób zachorowało na chorobę podobną do zapalenia płuc. Zmarły wówczas 34 osoby. Zakażenie to nazwano chorobą legionistów, a bakterie, które zakażenie to wywołało nazwano Legionella pneumophila. Rozwinęły się one w hotelowej instalacji wody ciepłej.
42
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Optymalna temperatura do rozwoju tych bakterii to ok. 30-45°C ale również przy temp. 55° C zachodzi jeszcze proces rozrodczy. Dopiero przy temperaturze powyżej 60°C następuje ich dezaktywacja. Sama choroba przebiega z objawami ciężkiego zapalenia płuc (suchy kaszel, zaburzenia w oddychaniu, bardzo wysoka gorączka, zaburzenia świadomości).
Bardzo ważne w zapobieganiu rozwoju bakterii Legionella jest przestrzeganie następujących zaleceń: ❖ utrzymanie temperatury wody zimnej poniżej 20°C a w instalacji wody gorącej powyżej 55°C; ❖ izolowanie rur wody ciepłej i zimnej od siebie, co nie zawsze jest respektowane przy projektowaniu instalacji, a jednocześnie może powodować podgrzewanie wody zimnej i prowadzić do rozwoju bakterii; ❖ unikanie tworzenia zastoin wody w instalacji; ❖ likwidacja ślepych odcinków instalacji zasilających, zapobieganie procesom korozji i tworzenia złogów w instalacjach; ❖ zapobieganie powstawaniu mikroaerozoli o średnicy kropel 2-5 mm; ❖ utrzymanie instalacji w czystości.
W roku 2015 Państwowa Inspekcja Sanitarna w Limanowej prowadziła nadzór nad jakością ciepłej wody użytkowej w budynkach użyteczności publicznej przeznaczonych na zbiorowy pobyt ludzi
tj.: domach pomocy społecznej w Limanowej, Mszanie Dolnej, Lubomierzu, Kasinie Wielkiej i Rabie Niżnej Szpital w Szczyrzycu. Pobrano do badań laboratoryjnych 17 próbek wody, których wyniki wykazały skażenie sieci dostarczającej ciepłą wodę w DPS w Limanowej i w Mszanie Dolnej. Po przeprowadzeniu przez zarządców placówek dezynfekcji sieci CWU uzyskano poprawę, wskazującą na zgodność jakości wody z wymogami sanitarnymi. Kontrola laboratoryjna wody ciepłej w pozostałych obiektach nie wykryła obecności Legionelli. 43
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
STAN SANITARNO – TECHNICZNY PLACÓWEK OPIEKI ZDROWOTNEJ
Działania podejmowane przez Państwową Inspekcję Sanitarną w 2015 roku w dziedzinie zapobiegania oraz zwalczania chorób zakaźnych i zakażeń u ludzi w placówkach opieki zdrowotnej obejmowały zadania dotyczące bieżącego nadzoru sanitarnego. Podczas kontroli sanitarnych dokonywana była ocena w zakresie: • dostosowania pomieszczeń i urządzeń medycznych do obowiązujących przepisów prawnych; • zaopatrzenia w jałowy sprzęt jednorazowego użytku i materiały opatrunkowe oraz prawidłowego ich przechowywania; • stosowania środków ochrony osobistej przez personel medyczny oraz zaopatrzenia w osłony dla pacjentów; • przeprowadzania kontroli skuteczności sterylizacji narzędzi i materiałów medycznych; • prawidłowej gospodarki odpadami medycznymi w zakresie ich gromadzenia, przechowywania oraz unieszkodliwiania; • prowadzenia systematycznych kontroli wewnętrznych w obszarze realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych; • sporządzania raportów BHP dotyczących zranień ostrymi narzędziami; • przestrzegania procedur higienicznych przez personel medyczny; • zaopatrzenia w preparaty dezynfekcyjne oraz prawidłowego ich zastosowanie.
Pod nadzorem Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Limanowej znajdują się następujące grupy podmiotów leczniczych: ➢ Szpitale ( w tym oddziały rehabilitacyjne) ➢ Niepubliczne i Publiczne Zakłady Opieki Zdrowotnej ➢ Praktyki Lekarzy Dentystów ➢ Zabiegowe Praktyki Lekarskie ➢ Niezabiegowe Praktyki Lekarskie
44
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
➢ Praktyki Pielęgniarek i Położnych ➢ Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa ➢ Centrum Dializ ➢ Punkty poboru materiału do badań laboratoryjnych ➢ Rehabilitacja (poza oddziałami) Nadzór sanitarny nad placówkami sprawowany przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Limanowej obejmował: Liczba obiektów podlegających Liczba obiektów Kategorie obiektów nadzorowi (wg skontrolowanych ewidencji na w 2015r. 31.XII.2015r.) Szpitale w tym oddziały rehabilitacyjne 3 3 Niepubliczne i Publiczne Zakłady Opieki 53 53 Zdrowotnej Niezabiegowe praktyki lekarskie 25 4
Zabiegowe praktyki lekarskie 28 18
Indywidualne praktyki lekarzy dentystów 73 49
Praktyki pielęgniarek i położnych 14 5
Rehabilitacje (poza oddziałami szpitalnymi) 13 6 Punkty poboru materiału do badań 7 6 laboratoryjnych Centrum Dializ (jako samodzielny podmiot) 1 1 Centrum Krwiodawstwa (jako samodzielny 1 1 podmiot)
W 2015 roku przeprowadzono 153 kontrole sanitarne w placówkach służby zdrowia lecznictwa zamkniętego, lecznictwa otwartego oraz praktykach zawodowych, w tym:
• 151 kontroli planowanych
• 2 kontrole sprawdzające wykonanie decyzji administracyjnych
• wydano 1 decyzję administracyjną
• wydano 1 decyzję płatniczą.
45
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
W powiecie limanowskim ponadto znajdują się obiekty służby zdrowia będące pod bezpośrednim nadzorem Oddziału Nadzoru Epidemiologii Wojewódzkiej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Krakowie, należą do nich: ➢ Szpital Powiatowy w Limanowej, 34- 600 Limanowa, ul. Piłsudskiego 61 ➢ Ambulatorium Nocnej i Świątecznej Opieki Zdrowotnej w Mszanie Dolnej działające w ramach SOR Szpitala Powiatowego w Limanowej, 34-730 Mszana Dolna, ul. Marka 2 ➢ Zespół Całodobowej Opieki Ambulatoryjnej– 34- 600 Limanowa, ul. Piłsudskiego 61 ➢ Filia Poradni Ginekologii i Położnictwa w budynku Gminnego Ośrodka Zdrowia w Słopnicach, Słopnice 518
➢ Zespoły Wyjazdowe Pogotowia Ratunkowego: • Zespół Wyjazdowy S i P, Szpitala w Limanowej , 34-600 Limanowa, ul. Piłsudskiego 61; • Zespół Wyjazdowy P, 34-608 Kamienica 426 (Szpital w Limanowej); • Zespół Wyjazdowy S i P, 34-730 Mszana Dolna , ul. Matejki 3 (Szpital w Limanowej); • Zespół Wyjazdowy P, 34-620 Wilkowisko - budynek OSP (Szpital w Limanowej).
W 2015r. w ramach sprawowania nadzoru sanitarnego Oddział Nadzoru Epidemiologii Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie przeprowadził: • 11 kontroli, w tym 6 ze stwierdzonymi nieprawidłowościami, na które wydano zalecenia pokontrolne; • 6 decyzji płatniczych
Placówki lecznictwa zamkniętego
Szpital Powiatowy im. Miłosierdzia Bożego w Limanowej
Podmiot został objęty programem dostosowawczym zaopiniowanym pozytywnie przez Małopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w 2012r., który pozostaje w trakcie realizacji. Szpital Powiatowy w Limanowej posiada certyfikat jakości ISO 9001:2008 oraz Akredytację nr Certyfikatu 2015/21.
46
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
W 2015 roku przeprowadzono 3 kontrole kompleksowe dot. stanu sanitarno-technicznego jednostek funkcjonalnych szpitala i przestrzegania w ich obrębie procedur higieniczno- sanitarnych. Przeprowadzono również 1 kontrolę zakażeń szpitalnych.
1. W wyniku przeprowadzenia pierwszej kontroli kompleksowej stwierdzono nieprawidłowości i wydano zalecenia pokontrolne w: ➢ Oddziale Pulmonologii: • w obrębie pomieszczeń izolatek przeznaczonych dla pacjentów z gruźlicą prątkujących – wszystkie odpady traktować jako odpady medyczne zakaźne w związku z czym stosować worki do zbierania odpadów tylko i wyłącznie koloru czerwonego; ➢ Pracowni Bronchoskopii: • bezwzględnie stosować procedurę „Postępowanie z bronchofiberoskopii” stosować sterylne szczotki do usuwania pozostałości materiału biologicznego wewnątrz kanału bronchofiberoskopu- bezzwłocznie; • skażony bronchofiberoskop po użyciu transportować w pojemniku twardościennym do pomieszczenia zmywalni w celu jego dekontaminacji; • zamontować umywalkę wraz z pojemnikami na mydło w płynie na ręczniki jednorazowego użycia, oraz środek do dezynfekcji rąk; ➢ Oddziale Medycyny Paliatywnej: • stosować wyłącznie preparaty przeznaczone do dezynfekcji z prawidłową datą ważności bezzwłocznie; ➢ Oddziale Chorób Wewnętrznych z pododdziałem Intensywnej Opieki i Rehabilitacji Kardiologicznej oraz na Oddziale Chirurgii Ogólnej i Chirurgii Urazowo- Ortopedycznej: • w gabinetach zabiegowych zapewnić fotele typowe do poboru krwi. ➢ Oddziale Chirurgii Ogólnej: • przeprowadzić szkolenie dla personelu oddziału z zakresu procedury „Dezynfekcji narzędzi i sprzętu medycznego”- notatkę służbową wraz z listą obecności przekazać do pielęgniarki epidemiologicznej. W związku ze stwierdzeniem ww. nieprawidłowości wydano decyzję płatniczą. 2. W wyniku przeprowadzenia drugiej kontroli kompleksowej stwierdzono nieprawidłowości wydano zalecenia pokontrolne:
47
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
• zapewnić zlew w pomieszczeniu porządkowym; • zapewnić zmywalność powierzchni krzeseł w pomieszczeniu przygotowawczym (SOR) oraz krzesła w punkcie pielęgniarskim (Oddział Dziecięcy); • zwiększyć nadzór przez Dyrekcję szpitala nad przestrzeganiem procedury dot. higieny rąk przez personel medyczny w szpitalu. W związku ze stwierdzeniem ww. nieprawidłowości wydano decyzję płatniczą. 3. W wyniku przeprowadzenia trzeciej kontroli kompleksowej stwierdzono nieprawidłowości i wydano zalecenia pokontrolne: • przeprowadzić szkolenie dla personelu Pracowni Tomografii Komputerowej z zakresu procedur: ,,Dezynfekcji narzędzi i sprzętu medycznego oraz Ochrona środowiska – Postępowanie z opadami – odpady medyczne”; • przeprowadzić szkolenie z zakresu procedury ,,Postępowania przy zanieczyszczeniu powierzchni materiałem organicznym”; • zapewnić zmywalną powierzchnię podłogi w sali operacyjnej nr 1 w obrębie Bloku Operacyjnego. W związku ze stwierdzeniem ww. nieprawidłowości wydano decyzję płatniczą.
Szpital Powiatowy w Limanowej im. Miłosierdzia Bożego w 2015r. przeprowadził następujące remonty i modernizacje:
Lp. Wykaz remontów i inwestycji za 2015r.
Oddział Urazowo-Ortopedyczny: remont i wyposażenie sali zabiegów gipsowych 1 i sali zabiegowej 2 Oddział Noworodkowy i Położniczy: przebudowa – II etap Oddział Chorób Wewnętrznych: remont odcinka kobiecego - wymiana drzwi, 3 modernizacja łazienek i WC, malowanie pomieszczeń, remont szatni 4 Oddział Chirurgii Ogólnej: malowanie sal chorych i korytarza 5 Korytarz główny w podpiwniczeniu Szpitala: remont posadzki I etap Plac w obrębie składu odpadów komunalnych i tlenowni: utwardzenie terenu, 6 ułożenie kostki brukowej w obrębie wjazdu/wyjazdu parkingu głównego 7 POZ Witosa: remont pomieszczeń Sekcja Żywienia: remont szatni i węzłów sanitarnych, 8 malowanie pomieszczeń biurowych i magazynu
48
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Oddział Noworodkowy
Sala zabiegów gipsowych
W 2015r przeprowadzono również kontrolę w zakresie sposobu i częstotliwości prowadzenia oraz dokumentowania kontroli wewnętrznej w obszarze realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych oraz w zakresie poprawności stosowanych procedur
49
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
higieniczno-sanitarnych. W wyniku działań inspekcyjnych nie stwierdzono żadnych uchybień, procedury higieniczno-sanitarne są na bieżąco opracowywane i aktualizowane.
W 2015 roku przedstawiciele Małopolskiego Państwowego Inspektora Sanitarnego przeprowadzili kontrole kompleksowe dot. stanu sanitarno-technicznego jednostek funkcjonalnych szpitala oraz przestrzegania procedur higieniczno – sanitarnych : 1. Ambulatorium Nocnej i Świątecznej Opieki Zdrowotnej w Mszanie Dolnej • W trakcie kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. 2. Zespół Całodobowej Opieki Ambulatoryjnej - Limanowej • W trakcie kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. 3. Filia Poradni Ginekologii i Położnictwa - Słopnice • W trakcie kontroli stwierdzono nieprawidłowości, w wyniku których wydano zalecenia pokontrolne tj.: o zamontować środki do dezynfekcji rąk w gabinecie lekarskim oraz w pomieszczeniu porządkowym; o zapewnić dostęp do procedur sanitarno-higienicznych w miejscu świadczenia usług medycznych. W związku ze stwierdzeniem ww. nieprawidłowości wydano decyzję płatniczą. 4. Zespół Wyjazdowy S i P - Limanowa • W trakcie kontroli stwierdzono nieprawidłowości, w wyniku których wydano zalecenia pokontrolne tj.: o zapewnić profesjonalny sprzęt – wózek dwuwiaderkowy, mop, środki chemiczne myjące i dezynfekcyjne – przeznaczone do sprzątania, zapewnić prawidłową liczbę mopów i ścierek służących do sprzątania (mycia i dezynfekcji) karetek pogotowania ratunkowego; o wydzielić odpowiednie miejsce lub pomieszczenie porządkowe do przygotowania roztworów roboczych służących do sprzątania oraz do przetrzymywania środków i sprzętu służącego do sprzątania karetek oraz pomieszczeń stacjonowania Ratownictwa Medycznego. W związku ze stwierdzeniem ww. nieprawidłowości wydano decyzję płatniczą. 5. Zespół Wyjazdowy P - Kamienica • W trakcie kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości.
50
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
6. Zespół Wyjazdowy S i P - Mszana Dolna • W trakcie kontroli stwierdzono nieprawidłowości, w wyniku których wydano zalecenia pokontrolne tj.: o przeprowadzić szkolenie dla personelu karetek zespołów wyjazdowych z zakresu procedury ,,Higieny rąk”; o przestrzegać procedurę ,,Sprzątanie i dezynfekcja karetek”; o stosować sprzęt jednorazowego użycia wyłącznie z terminami ważności; o zapewnić sprzęt oraz postępowanie z nim zgodnie z procedurą. W związku ze stwierdzeniem ww. nieprawidłowości wydano decyzję płatniczą. 7. Zespół Wyjazdowy P - Wilkowisko • W trakcie kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości.
Gospodarka odpadami stałymi. Umowa na odbiór, transport i utylizację odpadów pochodzących z działalności medycznej w tym niebezpiecznych. odpadów medycznych, Szpital Powiatowy w Limanowej zawarł z Firmą Usługowo-Handlową EKO-TOP z siedzibą w Rzeszowie ul. Hetmańska 120. Magazyn na odpady medyczne zlokalizowany w osobnym pomieszczeniu z przedsionkiem oraz wentylacją grawitacyjną. W przedsionku zamontowana umywalka, dozownik z mydłem, dozownik ze środkiem do dezynfekcji rąk, podajnik z papierowymi ręcznikami, waga, złączka z wężem, z wpustem podłogowym. Ściany i podłoga w pomieszczeniu magazynowania odpadów łatwo zmywalne, mycie, dezynfekcja, sprzątanie wykonywane przez pracowników sekcji higieny. W magazynie odpady gromadzone w workach koloru czerwonego, odpowiednio opisane. Odpady medyczne zwożone z oddziałów w wózkach przez pracowników sekcji higieny. Odpady odbierane są przez firmę co 72h i poddawane utylizacji w spalarni RAF-EKOLOGIA w Jedliczach lub sporadycznie w spalarni EKO-TOP w Rzeszowie. Szpital posiadał umowę na odbiór odpadów komunalnych z Przedsiębiorstwem Usług Komunalnych EMPOL Sp. z o.o. Odpady komunalne gromadzone w Szpitalu w pojemnikach, zwożone są z oddziałów przez pracowników sekcji higieny, a następnie umieszczane w kontenerze samozgniatającym usytuowanym w wiacie obok magazynu odpadów medycznych. Wywóz śmieci odbywa się po zgłoszeniu przez Szpital, nie rzadziej niż jeden raz na 1,5 tygodnia. W zakresie gospodarki odpadami nie stwierdzono nieprawidłowości.
51
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Szpital p.w. św. Jana Jerozolimskiego w Szczyrzycu przedsiębiorstwo podmiotu leczniczego Stowarzyszenia Ochrony i Promocji Zdrowia 34-623 Szczyrzyc 107
Szpital posiada certyfikat jakości ISO 9001:2008. Podmiot leczniczy objęty jest programem dostosowawczym, uzyskał pozytywną opinię Małopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Krakowie z ostatecznym terminem dostosowania do przepisów prawnych na dzień 30 grudnia 2016r. W 2015r. realizowano rozbudowę Szpitala rozpoczętą w drugim półroczu 2014r.
Rozbudowa Szpitala w Szczyrzycu
Niedostosowanie do wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. z 2012 r., Nr 123, poz. 739) wynika w szczególności z: • zbyt małej powierzchnią pokoi chorych w stosunku do ilości łóżek dla pacjentów; • braku stanowisk mycia rąk we wszystkich pokojach chorych; • braku zadaszenia nad wejściem głównym do Szpitala ; • braku dostosowanej do wymogów izolatki.
W trakcie przeprowadzonej kontroli sanitarnej stwierdzono, że: ➢ przestrzegany był reżim sanitarny podczas świadczenia usług medycznych: ➢ we wszystkich pokojach chorych zapewniono możliwość dezynfekcji rąk;
52
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
➢ nie było przypadku ogniska epidemicznego; ➢ wykonywano systematyczne kontrole wewnętrzne w obszarze realizacji zadań zapobiegających szerzeniu się zakażeń wewnętrznych; ➢ obiekt wyposażony był w dostateczną ilość jałowego sprzętu jednorazowego użytku, materiały opatrunkowe, podkłady z zachowanym terminem jałowości; ➢ personel medyczny stosował środki ochrony osobistej; ➢ prawidłowo przeprowadzano dekontaminację narzędzi, sprzętu wielorazowego użytku, powierzchni zgodnie z opracowanymi procedurami medycznymi; ➢ wyjaławianie narzędzi wielorazowego użytku przeprowadzano zgodnie z zachowanym ciągiem sterylizacyjnym; ➢ przeprowadzano systematyczne kontrole skuteczności sterylizacji pakietów i procesów ➢ pobór krwi odbywał się w systemie zamkniętym; ➢ łóżka dla chorych wyposażone są w materace o powierzchni łatwo zmywalnej lub pokryte zmywalnymi podkładami; ➢ sprzątanie pomieszczeń przy zastosowaniu systemu dwuwiaderkowego, mopów z wymiennymi nakładkami, ścierkami zróżnicowanymi kolorystycznie; ➢ pranie nakładek na mopy w przeznaczonej do tego celu pralce automatycznej; ➢ dezynfekcję basenów prowadzono metodą zanurzeniową.
W 2015r. przeprowadzono także kontrolę w zakresie systemu kontroli zakażeń szpitalnych, w wyniku której stwierdzono, że Zarządzeniem wewnętrznym Dyrektora podmiotu leczniczego powołany jest Komitet Kontroli Zakażeń Szpitalnych i Zespół Kontroli Zakażeń Szpitalnych. Członkowie KKZS oraz ZKZS posiadają kwalifikacje zgodne z przepisami prawa. Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie ich działania.
Gospodarka odpadami stałymi. W oddziale prowadzona jest segregacja gromadzenia odpadów medycznych i komunalnych. Odpady medyczne gromadzone w sztywnych pojemnikach jednorazowego użycia oraz czerwonych workach foliowych umieszczonych na stelażach. Przechowywanie odpadów medycznych w wydzielonym, odpowiednio przygotowanym do tego celu pomieszczeniu. Zawarta jest umowa o odbiór, transport i utylizację odpadów pochodzących z działalności medycznej w tym niebezpiecznych. odpadów medycznych, pomiędzy Szpitalem im. Św. Jana Jerozolimskiego w Szczyrzycu, a firmą specjalistyczną ”Zakłady
53
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Sanitarne”- Kraków ul. Dymarek 7. Szpital posiada dokumenty potwierdzające unieszkodliwienie odpadów medycznych. W oddziale odpady komunalne gromadzone są do kubłów i worków umieszczonych na stelażach, na zewnątrz budynku przechowywane w wiacie śmietnikowej. Zawarta jest umowa o odbiór odpadów komunalnych z firmą „TRASZKAN” – Zegartowice 105. W zakresie gospodarki odpadami nie stwierdzono nieprawidłowości.
Ponadto podmiot leczniczy zawarł umowę na świadczenie usług w zakresie przeprowadzania zabiegów dezynsekcyjnych i deratyzacyjnych z firmą Usługową „INSEKTUM” Zbigniew Janczukowicz 30-552 Kraków ul. Wielicka 76.
Pranie bielizny szpitalnej przeprowadzane w Pralni „MAGIELEK” – Młynne 199.
Szpital im. Św. Jana Jerozolimskiego w Szczyrzycu w 2015r. przeprowadził następujące remonty i modernizacje:
Lp. Wykaz remontów i inwestycji za 2015r.
1 Kontynuacja rozpoczętej w X 20124r. rozbudowy i modernizacji Szpitala
Wykonanie wejścia do Szpitala wraz podjazdem dla osób niepełnosprawnych oraz 2 zamontowanie drzwi automatycznych
3 Zakup kocy dla pacjentów
4 Wyposażenie brudownika w nową pralkę automatyczną do pranie nakładek na mopy
5 Zakup wózka na leki
6 Wyposażenie Pracowni RTG w nową automatyczną wywoływarkę RTG
7 Zakup koagulometru
8 Zakup kontenerów na odpady medyczne
54
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
NZOZ „Reh Stab” Oddział Rehabilitacji Ogólnoustrojowej 34-600 Limanowa ul. Piłsudskiego 61
Oddział Rehabilitacji Ogólnoustrojowej zajmuje częściowo IV i V piętro budynku Szpitala Powiatowego im. Miłosierdzia Bożego w Limanowej. Obiekt dostosowany jest do obowiązujących przepisów prawa. Do dyspozycji pacjentów są pokoje 2-osobowe i 3-osobowe oraz jeden pokój 1-osobowy z węzłem sanitarnym. Przeprowadzona w 2015r.kontrola sanitarna wykazała, że: ➢ przestrzegany był reżim sanitarny; ➢ nie było przypadku ogniska epidemicznego; ➢ opracowane i stosowane są procedury dekontaminacji sprzętu rehabilitacyjnego, powierzchni małych i dużych; ➢ przeprowadzano systematyczne kontrole wewnętrzne w obszarze realizacji zadań zapobiegających zakażeniom wewnętrznym; ➢ wszystkie pokoje chorych wyposażone są w stanowiska mycia rąk; ➢ stosowano preparaty dezynfekcyjne zgodnie z przeznaczeniem producenta; ➢ obiekt wyposażony był w dostateczną ilość jałowego sprzętu jednorazowego użytku, materiały opatrunkowe, podkłady z zachowanym terminem jałowości; ➢ personel medyczny stosował środki ochrony osobistej; ➢ pobór krwi odbywa się w systemie zamkniętym; ➢ łóżka dla chorych wyposażone w materace o powierzchni łatwo zmywalnej lub pokryte zmywalnymi podkładami; ➢ wyposażenie oddziału (meble, sprzęt) posiadają powierzchnię gładką i łatwo zmywalną; ➢ sprzątanie pomieszczeń przy zastosowaniu systemu dwuwiaderkowego, mopów z wymiennymi nakładkami, ścierkami zróżnicowanymi kolorystycznie; ➢ pranie nakładek na mopy przez Szpital Powiatowy w Limanowej; ➢ dezynfekcja basenów i kaczek w myjni-dezynfektorze firmy M-MEICO; ➢ w pomieszczeniu brudownika zamontowane jest urządzenie dozujące PRO-MAX Pers, przeznaczone do sporządzania i dozowania roztworów roboczych preparatów dezynfekcyjnych.
Ponadto przeprowadzono kontrolę w zakresie systemu kontroli zakażeń szpitalnych, w wyniku której stwierdzono, że Zarządzeniem wewnętrznym Dyrektora obiektu powołany
55
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
jest Komitet Kontroli Zakażeń Szpitalnych i Zespół Kontroli Zakażeń Szpitalnych. Członkowie KKZS oraz ZKZS posiadają kwalifikacje zgodne przepisami prawa. Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie ich działania.
Gospodarka odpadami stałymi. W oddziale prowadzona jest segregacja gromadzenia odpadów medycznych i komunalnych. Odpady medyczne gromadzone w sztywnych pojemnikach jednorazowego użycia oraz czerwonych workach foliowych umieszczonych w pojemnikach pedałowych z pokrywą. Zawarta jest umowa o odbiór, transport i utylizację odpadów pochodzących z działalności medycznej w tym niebezpiecznych. odpadów medycznych. Odpady komunalne zgodnie z umową odbierane są przez Sekcję Higieny Szpitalnej Szpitala Powiatowego w Limanowej. Gospodarka odpadami odbywała się prawidłowo.
Bielizna brudna w oddziale gromadzona jest do worka umieszczonego w pojemniku plastikowym, a następnie odbierana przez Sekcję Higieny Szpitalnej i przekazana do Pralni „ESTETA” w Limanowej.
Oddział Rehabilitacji Ogólnoustrojowej w 2015r. przeprowadził następujące remonty i inwestycje:
Lp. Wykaz remontów i inwestycji za 2015r.
1 Malowanie sal pacjentów (sala17,16,18)
2 Drobne poprawki kantów futryn drzwi wejściowych w salach
Zakup drobnego sprzętu do ćwiczeń ruchowych (piłki ,kijki, ekspandery, drobny 3 sprzęt do ćwiczeń rąk, stół do ćwiczeń manualnych , materace do ćwiczeń ,kostka)
4 Zakup krzyżaka-urządzenie do ćwiczeń kończyn dolnych
5 Zakup rotora elektrycznego- do ćwiczeń biernych kończyn dolnych.
6 Wymiana pościeli i wsadów
7 Wymiana tapicerki na kozetkach i klinach
56
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
NZOZ „Reh Stab” Oddział Rehabilitacji Neurologicznej 34-600 Limanowa ul. Piłsudskiego 53
Oddział Rehabilitacji Neurologicznej mieści się w pomieszczeniach wynajętych od Banku Spółdzielczego w Limanowej, działa od 1 października 2012 roku. Pomieszczenia i wyposażenie w pełni dostosowane do wymagań rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. Nr 123, poz. 739 z dnia 29 czerwca 2012 r.). Do dyspozycji pacjentów są pokoje 1-osobowe, 2-osobowe i 3-osobowe z węzłem sanitarnym oraz 4-osobowe i 5-osobowe bez węzła sanitarnego. Ponadto placówka wyposażona jest w specjalne łóżko przeznaczone do mycia osób niepełnosprawnych. Obiekt jest w pełni dostosowany dla osób niepełnosprawnych.
Oddział Rehabilitacji Neurologicznej wyposażony jest w nowoczesny sprzęt do terapii funkcji ruchowych i poznawczych spełniający standardy europejskie, w tym platformy do oceny parametrów statycznych i dynamicznych oraz treningu równowagi, chodu, oceny sił reakcji na stabilnym podłożu.
sprzęt rehabilitacyjny
57
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Przeprowadzona w 2015r. kontrola sanitarna wykazała, że: ➢ przestrzegany był reżim sanitarny; ➢ nie było przypadku ogniska epidemicznego; ➢ opracowane i stosowane są procedury dekontaminacji sprzętu rehabilitacyjnego, powierzchni małych i dużych; ➢ przeprowadzano systematyczne kontrole wewnętrzne w obszarze realizacji zadań zapobiegających szerzeniu się zakażeń wewnętrznych; ➢ wszystkie pokoje chorych wyposażone są w stanowiska mycia rąk; ➢ stosowano preparaty dezynfekcyjne zgodnie z przeznaczeniem producenta; ➢ obiekt wyposażony był w dostateczną ilość jałowego sprzętu jednorazowego użytku, materiały opatrunkowe, podkłady z zachowanym terminem jałowości; ➢ personel medyczny stosował środki ochrony osobistej; ➢ pobór krwi odbywa się w systemie zamkniętym; ➢ łóżka dla chorych wyposażone w materace o powierzchni łatwo zmywalnej lub pokryte zmywalnymi podkładami, wyposażone w uchwyty do podnoszenia pacjentów ➢ wszystkie powierzchnie dotykowe (wyposażenie oddziału m.in. meble, sprzęt) oraz bezdotykowe posiadają powierzchnię gładką i łatwo zmywalną; ➢ sprzątanie pomieszczeń przy zastosowaniu systemu dwuwiaderkowego, mopów z wymiennymi nakładkami, ścierkami zróżnicowanymi kolorystycznie; ➢ pranie nakładek na mopy w Szpitalu Powiatowym – Limanowa; ➢ dezynfekcja basenów, kaczek w myjni-dezynfektorze typu ECCOMAT; ➢ w pomieszczeniu brudownika zamontowane jest urządzenie dozujące PRO-MAX Pers, przeznaczone do sporządzania i dozowania roztworów roboczych preparatów dezynfekcyjnych.
Gospodarka odpadami stałymi.
W oddziale przestrzegana jest segregacja gromadzenia odpadów medycznych i komunalnych. Odpady medyczne gromadzone w pojemnikach twardościennych jednorazowego użycia oraz czerwonych workach foliowych umieszczonych w pojemnikach pedałowych z pokrywą. Przechowywanie odpadów medycznych przez okres 2 tygodni w wydzielonym pomieszczeniu wyposażonym w chłodnię. Zawarta jest umowa o odbiór,
58
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
transport i utylizację odpadów pochodzących z działalności medycznej w tym niebezpiecznych. odpadów medycznych z firmą „KOBOST” ”- Wola Rzędzińska.
Gromadzenie odpadów komunalnych na zewnątrz budynku w wiacie śmietnikowej. Zawarta jest umowa o odbiór odpadów z Miejskim Zakładem Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Limanowej.
Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki odpadami.
Bielizna brudna w oddziale gromadzona jest do worka umieszczonego na stelażu. Pranie odbywa się w Pralni „ESTETA” w Limanowej.
Oddział Rehabilitacji Neurologicznej w 2015r. przeprowadził następujące remonty i inwestycje:
Lp. Wykaz remontów i inwestycji za 2015r.
Malowanie sal pacjentów (sala11,16,25, 207), sali wyposażonej w stoły oraz 1 korytarza na II piętrze i łazienki
2 Zakup stołu pionizacyjnego
3 Zakup drobnego sprzętu do sal ćwiczeń
4 Zakup rotora kończyn górnych- ręcznego
5 Zakup roweru Kettler elektrycznego- do ćwiczeń biernych kończyn dolnych.
6 Zakup rotora elektrycznego kończyny górnej kończyny dolnej- ręcznego
7 Zakup urządzenia do nauki chodu –PARASTENT
8 Zakup materacy p/odleżynowych – 5 szt.
9 Zakup wózków inwalidzkich – 8 szt.
59
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Placówki lecznictwa otwartego, indywidualne praktyki dentystyczne i lekarskie, praktyki pielęgniarek i położnych, rehabilitacje, centrum dializ, centrum krwiodawstwa oraz punkty poboru materiału do badań laboratoryjnych
➢ Stacja Dializ firmy Fresenius Nephrocare Polska sp. z o.o. Ośrodek Dializ Nr 40 w Limanowej Obiekt mieści się w bocznym skrzydle budynku Szpitala Powiatowego im. Miłosierdzia Bożego w Limanowej, spełnia wymagania obowiązujących przepisów prawnych. Świadczone są usługi medyczne w zakresie wykonywania hemodializ. Zabiegi przeprowadzane są w trzech salach w zależności od statusu serologicznego pacjenta: ▪ sala dla pacjentów z ujemnym statusem serologicznym (10 stanowisk dializacyjnych) ▪ sala dla pacjentów z dodatnim statusem serologicznym (3 stanowiska dializacyjne) ▪ sala dla pacjentów z nieznanym statusem serologicznym (1 stanowisko dializacyjne).
Sala do zabiegów hemodializ
Każde stanowisko dializacyjne wyposażone jest w sprzęt i aparaturę niezbędną do wykonania zabiegu u jednego pacjenta. Przeprowadzona kontrola sanitarna wykazała, że; - przestrzegany był reżim sanitarny;
60
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
- dostateczne było zaopatrzenie w jałowy sprzęt jednorazowego użytku, materiały opatrunkowe- daty ważności aktualne; - stosowano preparaty dezynfekcyjne o pełnym spektrum działania, zgodnie z przeznaczeniem producenta; - używano środki ochrony osobistej dla personelu, osłony dla pacjentów; -zabiegi higieniczno-sanitarne przeprowadzano w oparciu o szczegółowo opracowane procedury medyczne; - personel medyczny przestrzegał zasad higieny rąk podczas pracy na każdym stanowisku; -systematycznie przeprowadzano kontrole wewnętrzne w obszarze realizacji zadań zapobiegających szerzeniu się zakażeń wewnętrznych oraz szkolenia dla pracowników; - przestrzegano segregacji odpadów medycznych i komunalnych, zapewnione prawidłowe przechowywanie, oraz udokumentowany systematyczny odbiór co 72 h przez firmę Zakłady Sanitarne.
➢ Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Krakowie - Oddział Terenowy w Limanowej Podmiot leczniczy mieści się w wynajętych pomieszczeniach Szpitala Powiatowego im. Miłosierdzia Bożego w Limanowej. Podczas kontroli nie wykryto zaniedbań przestrzegania procedur higienicznych przez personel medyczny w zakresie przyjmowania krwiodawców, utrzymania higieny wszystkich powierzchni dotykowych i bezdotykowych.. Stwierdzono prawidłowe zaopatrzenie w jałowy sprzęt jednorazowego użytku, materiały opatrunkowe i preparaty dezynfekcyjne, środki ochrony osobistej dla personelu. Gospodarka odpadami medycznymi prawidłowa. Wymagana dokumentacja z zakresu higieny prowadzona na bieżąco.
➢ Publiczne i Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej W 2012 roku niektóre Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej zostały objęte programem dostosowawczym, opartym na Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. z 2012 r., Nr 123, poz. 739). Ostateczny termin dostosowania do wymagań w/w rozporządzenia upływa 30 grudnia 2016r. W roku 2015 podczas kontroli sanitarnych tylko w jednym przypadku stwierdzono nieprawidłowości, w wyniku czego wydano decyzję administracyjną, dotyczącą: • zapewnienia prawidłowego technologicznego ciągu sterylizacji
61
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
• właściwego oznakowania wskaźników z kontroli skuteczności sterylizacji W wymaganym terminie polecenia zawarte w decyzji zostały przez podmiot leczniczy wykonane.
➢ Indywidualne Praktyki Dentystyczne W 2015r. wyegzekwowano 1 decyzję administracyjną wydaną w roku poprzednim, dotyczącą Indywidualnej Praktyki Lekarskiej w zakresie: • zapewnienia prawidłowego technologicznego ciągu sterylizacji
Przeprowadzone kontrole sanitarne w obiektach stosujących narzędzia wielorazowego użytku wykazały, że:
• przygotowanie narzędzi do stery- lizacji odbywało się z zacho- waniem ciągu sterylizacyjnego;
ciąg technologiczny procesu sterylizacji
• proces dezynfekcji narzędzi oraz drobnego sprzętu stomatologicznego przeprowadzano w profesjonalnych wanienkach. lub w urządzeniach myjąco- dezynfekcyjnych (myjki ultradźwiękowe lub myjnie–dezynfektory).
Wanienka dezynfekcyjna myjnia-dezynfektor-ultra 383 myjnia-dezynfektor-ultra 383
62
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
• używany był szeroki asortyment preparatów dezynfekcyjnych o pełnym spektrum działania oraz wg przeznaczenia producenta. • przygotowywano pakiety z narzędziami i materiałem opatrunkowym indywidualne dla pacjentów, zgodnie z zasadą:
jeden pakiet = jeden pacjent = jeden zabieg
torebka samoprzylepna lub rękaw papierowo-foliowy
• przeprowadzano wewnętrzne kontrole skuteczności sterylizacji pakietów z narzędziami i materiałem opatrunkowym oraz procesów sterylizacji za pomocą wskaźników chemicznych i wskaźników biologicznych
wskaźniki chemiczne wskaźniki biologiczne
Ponadto stwierdzono, że: • prowadzono segregację gromadzenia odpadów medycznych i komunalnych, zapewnione było prawidłowe ich przechowywanie oraz udokumentowane unieszkodliwianie przez specjalistyczne firmy utylizacyjne.
W powiecie limanowskim w autoklawy do sterylizacji narzędzi i materiałów opatrunkowych wyposażone są następujące podmioty lecznicze:
63
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
❖ Szpitale - 2 ❖ Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej, Przychodnie, Ośrodki Zdrowia – 18 ( w tym 10 przychodni stomatologicznych) ❖ Indywidualne Praktyki Lekarzy Dentystów – 28 ❖ Indywidualne Specjalistyczne Praktyki Lekarzy Dentystów -16
➢ Indywidualne Praktyki Lekarskie • Gabinety Ginekologiczne oraz Gabinet Urologiczny posiadają wydzieloną kabinę higieny osobistej dla pacjentów; • wszystkie Indywidualne Specjalistyczne Praktyki Lekarskie Zabiegowe używały sprzęt jednorazowego użytku i materiały opatrunkowe wyjałowione fabrycznie; • stosowano środki ochrony osobistej dla personelu medycznego oraz osłony dla pacjentów, stosownie do zakresu świadczonych usług medycznych; • prowadzono segregację przechowywania odzieży wierzchniej i ochronnej oraz bielizny czystej i brudnej; • prowadzono segregację gromadzenia odpadów medycznych i komunalnych, zapewnione było prawidłowe ich przechowywanie oraz udokumentowane unieszkodliwianie przez specjalistyczne firmy utylizacyjne; • .wymaganą dokumentację prowadzono na bieżąco.
➢ Punkty Poboru Materiału Do Badań Laboratoryjnych • do pobierania krwi stosowano jałowy sprzęt jednorazowego użytku oraz materiały opatrunkowe wyjałowione fabrycznie; • stosowano odpowiednie preparaty do dezynfekcji skóry i rąk i powierzchni; • obiekty zaopatrzone były w środki ochrony osobistej dla personelu medycznego; • prowadzono segregację przechowywania odzieży wierzchniej i ochronnej oraz bielizny czystej i brudnej; • prowadzono segregację gromadzenia odpadów medycznych i komunalnych, zapewnione było prawidłowe ich przechowywanie oraz udokumentowane unieszkodliwianie przez specjalistyczne firmy utylizacyjne.
64
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
➢ Zakłady Rehabilitacji • urządzenia oraz sprzęty stosowane do zabiegów rehabilitacyjnych posiadają powierzchnie łatwo zmywalne; • obiekty zaopatrzone w preparaty dezynfekcyjne, posiadają opracowane procedury higieniczne; • prowadzono segregację przechowywania odzieży wierzchniej i ochronnej oraz bielizny czystej i brudnej.
➢ Praktyki Pielęgniarek i Położnych • wszystkie Praktyki Pielęgniarek i Położnych posiadają gabinety pielęgniarskie; • do pracy w terenie wykorzystują torby pielęgniarskie wyposażone zgodne z prowadzoną działalnością. Kontrole sanitarne wykazały, że zawierają sprzęt medyczny, materiały opatrunkowe, preparaty dezynfekcyjne, środki ochrony osobistej, pojemnik na odpady medyczne; • zawarto umowy w zakresie odbioru i unieszkodliwiania odpadów medycznych, udokumentowane przez specjalistyczne firmy utylizacyjne.
W powiecie limanowskim przeważająca ilość podmiotów leczniczych spełnia wymagania sanitarno-higieniczne zgodne z aktualnie obowiązującymi wymogami. Podczas przeprowadzania kontroli sanitarnych na bieżąco przekazywane były informacje o aktualnie obowiązujących przepisach prawnych w zakresie wymogów sanitarnych. Ponadto informacje umieszczane są na stronie internetowej PSSE – Limanowa. Na podstawie prowadzonego nadzoru sanitarnego stwierdzono, że kierownicy podmiotów leczniczych przejawiają dbałość w zakresie zapewnienia właściwego stanu sanitarnego. W ostatnich latach znacznie podniósł się standard obiektów oraz dostosowanie ich do obowiązujących przepisów prawnych.
Pranie bielizny szpitalnej
Niektóre placówki medyczne korzystają z usług pralniczych Firmy Usługowej „ESTETA”, której pomieszczenia pralnicze znajdują się obok budynku Szpitala Powiatowego im. Miłosierdzia Bożego w Limanowej.
65
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Przeprowadzona w roku 2015 kontrola sanitarna nie wykazała uchybień sanitarno – technicznych. Jest to zakład o nowoczesnej linii technologicznej, posiada barierę higieniczną zapewniającą zachowanie właściwych standardów podczas prania bielizny.
Pralnia „ESTETA”
Przyjmowanie bielizny brudnej i wydawanie czystej odbywa się z zachowaniem rozdziału czasowego. Podczas cyklu pralniczego stosowane są środki piorąco – dezynfekujące. Urządzenia pralnicze, suszarki, magle sprawne technicznie. Czystość wszystkich pomieszczeń zachowana, dezynfekcja węzłów sanitarnych prowadzona na bieżąco. Pralnia dysponuje dwoma samochodami do przewozu bielizny, ich stan sanitarny nie budził zastrzeżeń.
Ponadto w Limanowej funkcjonuje jeszcze jedna pralnia świadcząca usługi dla zakładów opieki medycznej „MISTAN”. Obiekt ten również posiada barierę higieniczną, do prania wykorzystywane są środki piorąco – dezynfekujące. Czystość pomieszczeń i urządzeń zachowana. Do transportu bielizny wykorzystywany jest samochód dostawczy, który spełnia podstawowe wymogi higieniczne. Obie pralnie w roku 2015 pod względem sanitarno – technicznym oceniono jako dobre.
66
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI
PUBLICZNEJ
Nadzór nad obiektami użyteczności publicznej obejmuje szeroki wachlarz placówek ogólnodostępnych takich jak: zakłady fryzjerskie, kosmetyczne i odnowy biologicznej, obiekty świadczące usługi noclegowe, placówki kulturalno-widowiskowe, obiekty sportowe, ubikacje ogólnodostępne, cmentarze, zakłady pogrzebowe, transport osobowy, pralnie itp.
zakładypogrzebowe obiekty wczasowo- -10 turystyczne - 18 obiekty sportowe - stacje paliw - 9 26obiekty kulturalno- obiekty i środki widowiskowe - 25 transportu osobowego - 32
cmentarze - 48 tereny baseny kąpielowe - rekreacyjne - 36 6 biblioteki - 19 ustępy publiczne - 7 pralnie -3 hotele - 7 zakłady odnowy biologicznej -21
agroturystyka - 124
zakłady fryzjerskie i kosmetyczne - 142
domy pomocy społecznej - 6 Kategorie oraz ilość obiektów użyteczności publicznej nadzorowanych w 2015 roku przez Państwową Inspekcję Sanitarną
67
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Z uwagi na różnorodność obiektów, kryteria ich oceny stanu sanitarno – higienicznego w głównej mierze zależą od rodzaju świadczonych usług. Standardowy zakres kontroli obiektów obejmował głównie: gospodarkę odpadami, zaopatrzenie w wodę pitną, odprowadzanie ścieków, stan sanitarno – techniczny pomieszczeń, przestrzeganie zasad higieny podczas świadczenia usług, utrzymanie czystości wokół obiektu. Dotrzymanie wymagań sanitarnych stanowi warunek bezpiecznego pod względem zdrowotnym użytkowania zakładu zarówno przez osoby korzystające jak i wykonujące usługi.
W 2015r. w obiektach użyteczności publicznej przeprowadzono ogółem 291 kontroli, w trakcie których nie stwierdzono zagrożeń dla życia i zdrowia ludności. Wszystkie obiekty na koniec okresu sprawozdawczego oceniono pod względem sanitarno – technicznym jako dobre.
100 90 80 liczba obiektów w 70 nadzorze 60 50 liczba 40 skontrolowanych obiektów 30 20 10 0
68
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Obserwuje się sukcesywną poprawę stanu sanitarnego obiektów użyteczności publicznej w gminach, na co ma wpływ między innymi zwiększona odpowiedzialność administratorów obiektów za stan sanitarno-higieniczny oraz konkurencyjność na rynku, dużą wagę właściciele przykładają zarówno do estetyki i czystości pomieszczeń jak również zachowania właściwych standardów przy świadczeniu usług.
Hotele
Jakość i bezpieczeństwo usług hotelarskich w powiecie limanowskim nie budzi zastrzeżeń. Liczba nadzorowanych obiektów – 7, przeprowadzono 2 kontrole, w wyniku których nie stwierdzono zaniedbań natury sanitarno – higienicznej. W Hotelu „Jaworz” w Limanowej w roku 2015 rozpoczęto generalną przebudowę pomieszczeń. Obiekty tego typu posiadają wysoki standard wyposażenia i świadczonych usług. Właściciele dążą do poprawy funkcjonalności pomieszczeń, zmiany wystroju wnętrz i wyposażenia na bardziej estetyczne i komfortowe.
Hotel Siwy Brzeg w Limanowej
69
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
We wszystkich placówkach gospodarka odpadami stałymi i płynnymi prowadzona bez zastrzeżeń, postępowanie z bielizną czystą i brudną prawidłowe, zapas środków do utrzymania czystości i dezynfekcji wystarczający, wszystkie pomieszczenia utrzymane czysto. Pomieszczenia sanitarne z umywalką, kabiną natryskową, muszlą ustępową zlokalizowane przy pokojach. Dostępność ciepłej i zimnej wody oraz środków higienicznych i czystościowych zapewniona.
Obiekty wczasowo – turystyczne
W roku 2014 z pośród 18 obiektów wczasowo – wypoczynkowych skontrolowano 6. Placówki posiadały zadawalający stan sanitarno – techniczny. Stwierdza się, że czystość we wszystkich pomieszczeniach była zachowana, postępowanie z bielizną czystą i brudną prawidłowe, dezynfekcja sanitariatów prowadzona na bieżąco, zapas środków higienicznych, czystościowych i dezynfekcyjnych wystarczający do utrzymania czystości. Gospodarka odpadami stałymi i ciekłymi nie budziła zastrzeżeń.
Baseny kąpielowe
W ramach nadzoru nad bezpiecznymi warunkami rekreacji Nadzorem objęto:
❖ krytą pływalnię w Limanowej przy ul.Z.Augusta ❖ basen kryty –„Wyspa Mszanka” w Mszanie Dolnej ❖ basen kryty przy Ośrodku kolonijnym „Franio” – Mszana Dolna ❖ basen kryty przy Hotelu „Górski Raj” w Porębie Wielkiej ❖ basen odkryty w Limanowej, przy ul. Spacerowej, ❖ basen odkryty przy ośrodku kolonijnym w Mszanie Górnej; ❖ basen odkryty w Porębie Wielkiej przy gospodarstwie agroturystycznym WATRA – jest to nowo powstały obiekt.
70
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Kryta pływalnia w Limanowej (Zdjęcie z archiwum Starostwa Powiatowego w Limanowej)
Skontrolowano jakość wody w nieckach basenowych, procesy dezynfekcji i oczyszczania wody jak również stan sanitarno – techniczny pomieszczeń i urządzeń w pływalniach. Pobrano 18 próbek wody z niecek basenowych. Zakres badań obejmował wskaźniki mikrobiologiczne: E.coli, gronkowce koagulazododatnie, ogólna liczba bakterii oraz parametry fizykochemiczne: pH, jon amonowy, chlorki, azotany, azotyny. Tylko w jednym przypadku wykryto zanieczyszczenia mikrobiologiczne w wodzie (odkryty basen w Limanowej), po czym przeprowadzono wymianę wody i ponownie uzyskano prawidłowe parametry mikrobiologiczne. Należy tu podkreślić, że źródłem zanieczyszczenia wody bakteriami są najczęściej sami użytkownicy basenów. Przestrzeganie zasad higieny osobistej, dokładne mycie ciała przed kąpielą w basenie pozwala w dużej mierze uniknąć zanieczyszczenia wody. Stan sanitarno - techniczny pomieszczeń i urządzeń we wszystkich tych obiektach jak również procesy uzdatniania i oczyszczania wody w nieckach basenowych nie budził zastrzeżeń.
71
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Kąpieliska
Podmiotem odpowiedzialnym za gospodarowaniem wodami w zakresie wyznaczania kąpielisk jest samorząd gminny. Obowiązek ten wynika m.in. z ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym, która nakłada na gminy działania należące do wszystkich spraw publicznych o znaczeniu lokalnym, w tym z zakresu ochrony zdrowia, kultury fizycznej i turystyki, terenów rekreacyjnych i urządzeń wodnych. Zadania te powinny być realizowane poprzez tworzenie, organizowanie i utrzymanie bazy sportowo – rekreacyjnej. Niestety, podobnie jak w latach ubiegłych brak jest zainteresowania władz lokalnych organizowaniem tego typu miejsc wypoczynku na naszym terenie. W związku z powyższym niepokojącym problemem jest wykorzystywanie przez mieszkańców i turystów do kąpieli wszelkich cieków wodnych, o nieznanej jakości wody i mogącej być źródłem wielu zakażeń u ludzi.
rzeka Mszanka w Mszanie Dolnej
72
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Zakłady fryzjerskie i fryzjersko – kosmetyczne, kosmetyczne,
odnowy biologicznej, solaria
Na terenie powiatu limanowskiego funkcjonuje 98 zakładów fryzjerskich (skontrolowano – 58), 28 gabinetów kosmetycznych (skontrolowano – 27), 16 gabinetów odnowy biologicznej (skontrolowano-11) oraz 16 zakładów świadczących więcej niż jeden rodzaj tego typu usługi, które wszystkie skontrolowano.
W obiektach tych ogółem przeprowadzono 112 kontroli, które nie wykazały istotnych uchybień sanitarnych, a stwierdzone niewielkie usterki, zostały niezwłocznie usunięte.
Zdecydowana większość obiektów, to zakłady nowoczesne, estetycznie urządzone i dobrze wyposażone. Przy wykonywaniu usług używane są technicznie sprawne narzędzia i urządzenia oraz kosmetyki o aktualnym terminie ważności. Czystość pomieszczeń, stanowisk pracy jak i również narzędzi i sprzętu na ogół była zachowana. Elementy wyposażenia (meble) posiadają powierzchnie umożliwiające ich mycie i dezynfekcję. Pranie bielizny brudnej (ręczniki, pelerynki, fartuchy) z reguły wykonywane we własnym zakresie. Coraz częściej stosuje się ręczniki i podkłady jednorazowego użytku jako bardziej praktyczne w użyciu. Zakłady wyposażone były w dostateczną ilość środków do utrzymania czystości oraz preparatów dezynfekcyjnych o pełnym spektrum działania.
73
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
W zakładach kosmetycznych, z uwagi na stosowanie narzędzi mogących naruszać ciągłość tkanki istnieje wysokie ryzyko narażenia na przeniesienie zakażeń. Dlatego ważnym kryterium podczas przeprowadzonych kontroli jest sprawdzenie sposobu prowadzenia dezynfekcji i sterylizacji używanych
narzędzi. Gabinet Kosmetyczny YASUMI w Limanowej
Jak wynika z przeprowadzonych kontroli, w tym zakresie przestrzegane były procedury zapewniających ochronę przed zakażeniami i chorobami zakaźnymi. Stosowane są narzędzia jednorazowego użytku oraz narzędzia wielokrotnego użytku , które poddawane są sterylizacji w autoklawach. W zakładach kosmetycznych , które nie posiadają własnych autoklawów sterylizacja zlecana jest innym podmiotom posiadającym odpowiedni sprzęt do sterylizacji. Narzędzia te pakietowane są w specjalne torebki foliowo – papierowe, które oznakowane są datą sterylizacji. Dezynfekcja narzędzi i powierzchni prowadzona prawidłowo, preparatami o szerokim spektrum działania. Postępowanie z bielizna czystą i brudną nie budzi zastrzeżeń. Należy podkreślić, iż w zdecydowanej większości salonów fryzjerskich i kosmetycznych stwierdza się wysoki standard sprzętu wyposażeniowego oraz profesjonalną obsługę znającą procedury higieny. Obserwuje się również dużą dbałość o estetykę pomieszczeń.
Domy pomocy społecznej
Na terenie powiatu znajduje się 6 domów pomocy społecznej, świadczących opiekę całodobową tj. w: ✓ Limanowej; ✓ Mszanie Dolnej; ✓ Szczyrzycu; ✓ Rabie Niżnej; ✓ Kasinie Wielkiej;
74
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
✓ Lubomierzu.
Wszystkie te placówki skontrolowano i stwierdzono, że są one utrzymywane w należytym stanie higieniczno – technicznym. Pensjonariusze mają do dyspozycji odpowiednio wyposażone pokoje, czystość pomieszczeń zachowana. Zapewniona bieżąca woda ciepła i zimna, jak również środki higieniczne, czystości i dezynfekcyjne. Stan sanitarno- techniczny węzłów sanitarnych zadawalający, dezynfekcja sanitariatów prowadzona na bieżąco.
Dom Pomocy Społecznej w Limanowej Postępowanie z bielizną czystą i brudną jak również z odpadami – prawidłowe. Placówki posiadają umowy na odbiór odpadów komunalnych (śmieci gromadzone w pojemnikach lub kontenerach) oraz na utylizację odpadów medycznych z firmami specjalistycznymi. Otoczenie obiektów utrzymane czysto. Zarządzający placówkami dużą wagę przywiązują do estetyki pomieszczeń i otoczenia.
Ustępy publiczne
W 2015 r. nadzorem sanitarnym objęto 7 toalet publicznych - 6 zostało skontrolowanych, jeden ( w Przyszowej) został zlikwidowany z uwagi na rozbiórkę budynku, w którym się znajdował.
75
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Stan sanitarno – techniczny tych obiektów ocenia się jako zadawalający, czystość pomieszczeń zachowana, dezynfekcja prowadzona na bieżąco, urządzenia sanitarne są w dobrym stanie technicznym, zapas środków higieny i do utrzymania czystości. Na terenie powiatu brak jest toalet przystosowanych dla osób niepełnosprawnych. Należy tu podkreślić, że im większa ilość toalet dostępnych publicznie tym mniej zagrożeń wynikających z zanieczyszczenia terenów użytku publicznego. Brak toalet publicznych powoduje pogarszanie stanu środowiska, a tym samym może być przyczyną szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Obiekty i środki transportu
W roku 2015 skontrolowano 6 parkingów, 11 środków transportu publicznego, 2 stacje CPN oraz dwa dworce autobusowe (w Limanowej i w Mszanie Dolnej ).
Podczas przeprowadzanych czynności kontrolnych nie stwierdzono poważnych naruszeń natury sanitarno – higienicznej. Należy tu jednak wyraźnie podkreślić, że dworzec autobusowy w Limanowej nadal pod względem estetyki budzi wiele zastrzeżeń.
Na terenie powiatu limanowskiego tylko parkingi zlokalizowane przy stacjach paliwowych posiadają odpowiednią infrastrukturę. Pozostałe parkingi wyposażone są jedynie w pojemniki do gromadzenia odpadów. Zapewnienie podróżującym właściwych warunków w takich miejscach gwarantuje zachowanie dobrego stanu sanitarno – porządkowego terenów wokół parkingów. 76
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Inne obiekty użyteczności publicznej
Przeprowadzono 49 kontrole sanitarne w obiektach użyteczności publicznej takich jak: obiekty sportowe, pralnie, cmentarze, zakłady pogrzebowe, prosektorium. Szczególna uwagę zwracano na utrzymanie czystości pomieszczeń, przyległego terenu, gospodarkę odpadami stałymi i ciekłymi. Należy podkreślić, że zdecydowana większość obiektów spełniała wymogi sanitarno – higieniczne.
W 2015r. wydano decyzję administracyjną nakazującą przeprowadzenie remontu w prosektorium prowadzonym przez Zakład pogrzebowy CATALEIA – dot. wymieniony oflizowania podłóg i ścian, wymiany stolarki wewnętrznej.
Na wniosek rodzin wydano 16 decyzji zezwalających na przeprowadzenie ekshumacji oraz 11 postanowień w sprawie sprowadzenia z zagranicy zwłok do Polski. Prowadzony nadzór sanitarny nad postępowaniem ze zwłokami oraz szczątkami ludzkimi, nie wykazał nieprawidłowości sanitarno-higienicznych.
Ponadto, w roku 2015 kontynuowano nadzór nad przestrzeganiem warunków sanitarno – higienicznych w trakcie organizowania na terenie powiatu limanowskiego imprez masowych. Obowiązek uzgadniania z organami Inspekcji Sanitarnej sposobu zabezpieczenia pod względem sanitarnym imprezy masowej wynika z ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych. Zaopiniowano a następnie skontrolowano 6 imprez masowych w miejscowościach: Limanowa, Mszana Dolna, Mszana Górna, Dobra, Laskowa, Kamienica. W trakcie prowadzonych czynności kontrolnych nie stwierdzono naruszeń higienicznych podczas trwania imprez.
77
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
WARUNKI SANITARNO – HIGIENICZNE ŚRODOWISKA PRACY
Główne zadania Higieny Pracy w roku 2015 ukierunkowane były na prowadzenie nadzoru nad warunkami zdrowotnymi środowiska pracy celem wzmocnienia ochrony zdrowia pracowników przed negatywnym oddziaływaniem szkodliwych i uciążliwych czynników występujących w miejscu pracy oraz minimalizacji zagrożeń zdrowia publicznego stwarzanych przez środki zastępcze. Państwowa Inspekcja Sanitarna sprawuje nadzór nad warunkami pracy, kontrolując przestrzeganie przepisów dotyczących utrzymania należytego stanu higienicznego zakładów oraz zapobiegania powstawaniu chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami wykonywania pracy.
Nadto w 2015 roku Inspekcja Sanitarna prowadziła działania związane z nadzorem nad: ❖ substancjami chemicznymi i ich mieszaninami;
❖ prekursorami narkotyków kategorii 2 i 3;
❖ produktami biobójczymi;
❖ detergentami;
❖ zakładami produkującymi artykuły spożywcze (kontynuacja zamierzenia realizowanego w roku 2014); ❖ przestrzeganiem przez pracodawców przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny podczas prac związanych z usuwaniem bądź zabezpieczaniem wyrobów zawierających azbest, w ramach realizacji rządowego „Programu Oczyszczania Kraju z Azbest na lata 2009 – 2032”.
W 2015 roku w nadzorowanych 405 zakładach pracy zatrudnionych było ogółem 6 524 pracowników. W dalszym ciągu przeważają zakłady małe zatrudniające do 9 pracowników (246 obiektów). Skontrolowano warunki pracy dla 3 777 pracowników w 181 zakładach pracy.
78
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Struktura zakładów pracy w zależności od ilości zatrudnionych - rok 2015.
18 6
135 do 9 pracowników od 10 do 49 246 od 50-do 249 ponad 250
Najliczniejszą grupę zakładów w ewidencji stanowią zakłady sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Działalności ( PKD ) 16 - Produkcja wyrobów z drewna oraz korka, z wyłączeniem mebli - 79 zakładów.
Ilość zakładów Lp. Polska klasyfikacja Działalności (PKD) objętych ewidencją PSSE w 2015r. 16 - Produkcja wyrobów z drewna oraz korka, 1. 79 z wyłączeniem mebli
2. 10- Produkcja artykułów spożywczych 53
25- Produkcja metalowych wyrobów gotowych, 3. 52 z wyłączeniem maszyn i urządzeń
4. 45 – Naprawa pojazdów samochodowych 47
5. 86 – Opieka Zdrowotna 47
79
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Przedsiębiorstwo Produkcyjno- Handlowo- Usługowe „Pawlimex”, 34-654 Męcina 950 (specjalizuje się w przeróbce piaskowca, wykonując elementy cięte, łupane wykorzystywane w budownictwie)
W 2015 r. przeprowadzono 224 kontrole, w tym : ➢ 181 - kontroli planowych zgodnie z harmonogramem nadzoru ➢ 7 - ocen narażenia zawodowego w związku z podejrzeniem choroby zawodowej, ➢ 36 – kontroli doraźnych ( rozpatrywanie skarg, kontrole sprawdzające, tematyczne – np. nadzór nad usuwaniem azbestu).
Ogółem wydano 77 decyzje administracyjne, w tym:
• 29 merytorycznych w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości; • 4 decyzje dot. choroby zawodowej; • 4 decyzje zmieniająca termin wykonania nałożonych na stronę obowiązków; • 6 decyzji umarzających wszczęte postępowanie administracyjne z uwagi na bezprzedmiotowość postępowania; • 34 decyzje płatnicze.
80
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Skutkiem stwierdzonych nieprawidłowości było nakazanie pracodawcom w formie decyzji administracyjnych usuniecie wszystkich uchybień (ogółem 125 nakazów).
450 405 400 350 300 250 224 181 200 150 100 77 50 0 Liczba zakładów w Liczba Liczba zakładów Liczba wydanych ewidencji przeprowadzonych skontrolowanych decyzji kontroli
Działalność kontrolno- represyjna prowadzona w roku 2015.
Rodzaje wydanych nakazów:
• Zapewnić prawidłowy stan sanitarno-higieniczny pomieszczeń oraz ich wyposażenia (2). • Przeprowadzić pomiary czynników szkodliwych na stanowiskach pracy (22). • Zapewnić lub zaktualizować ocenę ryzyka zawodowego (17). • Zapewnić lub zaktualizować rejestr oraz karty badań i pomiarów czynników szkodliwych na stanowiskach pracy (27). • Usunąć uchybienia w zakresie substancji i ich mieszanin niebezpiecznych (15). • Usunąć uchybienia w zakresie czynników rakotwórczych (6). • Zapewnić pomieszczenia i urządzenia higieniczno-sanitarne odpowiednio do liczby pracowników i rodzaju działalności (7). • Zapewnić środki ochrony indywidualnej dla pracowników (1). • Oznakować znakami bezpieczeństwa miejsca w zakładzie pracy, w których występują zagrożenia dla pracowników (1).
81
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
• Zapewnić aktualne badania lekarskie pracowników (1). • Obniżyć wartości czynników szkodliwych przekraczające NDS (2). • Sporządzić i wprowadzić w życie program działań organizacyjno-technicznych zmierzających do ograniczenia narażenia na hałas (2). • Założyć rejestr chorób zawodowych (7). • Poinformować pracowników o wynikach badań i pomiarów czynników szkodliwych (4). • Opracować i udostępnić pracownikom stanowiskowe instrukcje bhp (3). • Poinformować pracowników o występującym ryzyku zawodowym na stanowiskach pracy (5). • Opracować dokumentacje odnośnie ustaleń, co do występowania czynników chemicznych stwarzających zagrożenie w środowisku pracy (1). • Wdrożyć procedury działania w celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników w przypadku obecności w miejscu pracy czynnika chemicznego stwarzającego zagrożenie wypadku (1). • Podjąć działania zapobiegawcze w związku ze stwierdzonymi przekroczeniami normatywów higienicznych (1).
W roku 2015 ogółem wyegzekwowano 20 decyzji administracyjnych, nie nałożono żadnego mandatu karnego, wydano 1 upomnienie.
Warunki sanitarno-higieniczne kontrolowanych zakładów były bardzo zróżnicowane. Funkcjonują zakłady, w których brak było zastrzeżeń, oraz takie, w których stwierdzono uchybienia. Dotyczyły one: złego stanu higienicznosanitarnego ścian, sufitów, braku wydzielonego pomieszczenia do przechowywania odzieży własnej, roboczej i ochronnej, braku pomieszczeń socjalnych, złego stanu sanitarno-technicznego pomieszczenia jadalni, braku szafek na odzież i miejsc siedzących w szatni dla co najmniej 50 % zatrudnionych na najliczniejszej zmianie, oraz braku podkładek izolujących w pomieszczeniu natrysków. W związku ze stwierdzonymi powyżej uchybieniami wydano stosowne decyzje administracyjne.
Jednocześnie należy stwierdzić, że pracownicy w większości objęci byli profilaktyczną opieką lekarską, zapoznani z oceną ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz posiadali możliwość korzystania z zaplecza sanitarno-higienicznego.
82
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Najczęściej stosowanymi zabezpieczeniami pracowników przed działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia na stanowiskach pracy były:
- hermetyzacja procesów technologicznych, - wentylacja ogólna i miejscowa, klimatyzacja - stosowanie ochron osobistych z certyfikatem Centralnego Instytutu Ochrony Pracy - właściwa organizacja pracy
Kopp Sp. z o.o., Zakład Produkcyjny ul. Bednarzy 4, 34-600 Limanowa (zakład specjalizuje się w produkcji od podstaw podłóg drewnianych wielowarstwowych, litych, bambusowych itp.)
83
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Nie zmienia się w sposób istotny specyfika produkcji zakładów działających na terenie powiatu limanowskiego. Zasadniczym zagrożeniem dla zdrowia zatrudnionych pracowników jest narażenie znacznej grupy osób na szkodliwe działanie hałasu w miejscu pracy. W roku sprawozdawczym 2015 w wyniku sprawowania bieżącego nadzoru sanitarnego stwierdzono narażenie pracowników na ponadnormatywny hałas w 14 zakładach pracy. Przeprowadzone kontrole podmiotów gospodarczych wykazały, że w narażeniu na hałas powyżej dopuszczalnego natężenia zatrudnionych było 288 pracowników ( w roku 2014-245 pracowników). Wydano 2 decyzje administracyjne dotyczące sporządzenia programu działań organizacyjno - technicznych zmierzającego do ograniczenia narażenia na hałas. Obie decyzje wydane w zakładach o PKD 16 (Produkcja wyrobów z drewna) zostały już wyegzekwowane, dzięki temu poprawiały się warunki pracy dla 4 pracowników.
Pracodawcy wiedząc już wcześniej o przekroczeniach hałasu, które wynikały głównie z prowadzonego procesu technologicznego podejmowali działania mające na celu zmniejszenie ryzyka zawodowego. Najczęściej podejmowane działania przez pracodawców w tym zakresie zawarte w programach organizacyjno – technicznych dotyczyły: a) rozwiązań technicznych:
- projektowanie miejsc pracy i rozmieszczenie stanowisk pracy w sposób umożliwiający izolację od nadmiernych źródeł hałasu,
- wymiana zużytego parku maszynowego na nowy (w tym modernizacja),
- systematyczne dokonywanie przeglądów technicznych i konserwacji maszyn oraz urządzeń. b) rozwiązań organizacyjnych:
- skrócenie czasu ekspozycji pracowników na hałas poprzez zastosowanie rotacji pracowników i przerw w pracy. c) powszechnie podejmowanych działań: - zastosowanie odpowiednio dobranych środków ochrony indywidualnej,
- monitorowanie poziomu narażenia poprzez wykonywanie pomiarów środowiska pracy,
- wydzielenie i oznakowanie stref ponadnormatywnego hałasu,
- objęcie pracowników eksponowanych na ponadnormatywny hałas specjalistycznymi badaniami lekarskim (audiometria słuchu).
84
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
W roku 2015 wydano także 2 decyzje administracyjne dotyczące obniżenia NDS; pierwsza związana z przekroczeniami zapylenia w zakładzie produkującym palety, gdzie narażonych jest 12 pracowników, natomiast druga związana z przekroczeniami czynników chemicznych (ksylen) w lakierni samochodowej, w której narażony jest 1 pracownik. Obydwie decyzje mają termin realizacji w roku 2016.
Liczba zatrudnionych w zakładach objętych ewidencją Liczba zatrudnionych pracujących w przekroczeniach NDN hałasu Liczba zatrudnionych pracujących w przekroczeniach NDS zapylenia Liczba zatrudnionych pracujących w przekroczeniach NDS czynników chemicznych
7000 6524 6269 6225 5998 6000
5000
4000
3000
2000
1000 354 198 245 288 10 0 0 0 0 0 12 1 0 2012 2013 2014 2015
Liczba pracowników pracujących w przekroczeniach normatywów higienicznych w latach 2012 – 2015
85
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Nadzór nad środowiskiem pracy, w których występują substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym
Na terenie powiatu limanowskiego pod stałym nadzorem pozostaje 21 zakładów pracy, w których występują czynniki rakotwórcze między innymi takie jak: pyły drewna twardego, benzen, dichromian potasu, chromian potasu, o-tolidyna, promieniowanie jonizujące. Liczba osób narażonych na czynniki rakotwórcze ogółem 115, w tym 35 kobiet i 80 mężczyzn.
W roku 2015 zostało skontrolowanych 13 zakładów pracy - przeprowadzono 16 kontroli. Wydano 2 decyzje administracyjne dot. usunięcia uchybień w zakresie czynników rakotwórczych i mutagennych. Uchybienia dotyczyły głównie: 1) braku rejestru prac, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym; 2) braku rejestru pracowników narażonych na konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym; 3) braku przekazania właściwemu Państwowemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Sanitarnemu informacji o substancjach chemicznych, ich mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym według obowiązującego wzoru.
W powiecie limanowskim w 2015 roku nadzorowano również prace związane z usuwaniem azbestu. Przeprowadzono 2 kontrole, w wyniku których nie stwierdzono nieprawidłowości. Firmy zajmowały się kompleksowym unieszkodliwianiem materiałów zawierających azbest oraz transportem wytworzonych odpadów na składowisko. W głównej mierze wykonywane były usługi polegające na usuwaniu wyrobów azbestowo-cementowych z dachów i elewacji budynków. Pracownicy firm wyposażeni byli w odpowiednie narzędzia do odspajania azbestu, środki ochrony osobistej, sprzęt do prac technikami alpinistycznymi, rusztowania typu warszawskiego ( zabezpieczenie przed upadkiem z wysokości ), samochody ciężarowe przystosowane do przewozu odpadów azbestowych na składowisko, odkurzacze 86
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015 z wysokowydajnym filtrem. Odpady azbestowe po zakończeniu prac były przewożone na składowisko odpadów azbestowych prowadzone przez firmę Środowisko i Innowacje Sp. z o.o. Dobrów 8.
Nadzór w zakresie czynników biologicznych
W 2015 r. przeprowadzono ogółem 33 kontrole w zakresie występowania szkodliwych czynników biologicznych w środowisku pracy, w tym:
lp. Branża/zakład Ilość kontroli 1. Służba zdrowia 11
2. Oczyszczalnie ścieków 10
3. Przemysł spożywczy 8
4. Przemysł drzewny 2
5. Zakład krawiecki 1
6. Produkcja ziemi 1
Ogółem pracowników narażonych na szkodliwe czynniki biologiczne w nadzorowanych zakładach pracowało 372. W wyniku przeprowadzonych kontroli wydano 1 decyzję administracyjną odnośnie czynników biologicznych – decyzja została wyegzekwowana. Nakaz dotyczył przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego w zakresie występowania szkodliwych czynników biologicznych w środowisku pracy.
87
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Nadzór nad zakładami stosującymi lub wprowadzającymi do obrotu substancje i ich mieszaniny niebezpieczne
W ewidencji Stacji obecnie zarejestrowanych jest 249 podmiotów stosujących substancje i mieszaniny chemiczne, 1 dalszy użytkownik – formulator, oraz 13 dystrybutorów substancji chemicznych i ich mieszanin.
Przeprowadzono 1 kontrole u dalszego użytkownika w rozumieniu rozporządzenia REACH – kontrola dot. wprowadzania do obrotu detergentów, oraz ogólnych wymogów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
W roku 2015 skontrolowano 71 zakładów stosujących w swojej działalności substancje i preparaty chemiczne. Ogółem przeprowadzono 74 kontrole w tym zakresie. Wydano 7 decyzji merytorycznych, w których nakazy dotyczyły:
❖ braku aktualnego spisu stosowanych substancji i ich mieszanin chemicznych; ❖ braku kart charakterystyki stosowanych substancji i ich mieszanin chemicznych; ❖ braku dostępu do informacji zawartych w kartach charakterystyki dla pracowników stosujących mieszaniny niebezpieczne. W ramach nadzoru nad wprowadzaniem do obrotu produktów biobójczych przeprowadzono 4 kontrole w 4 zakładach – sklepach. Kontrole nie wykazały żadnych nieprawidłowości.
Nadzór w zakresie „środków zastępczych” – dopalaczy
W roku 2015 nie odnotowano przypadków wprowadzania środków zastępczych na terenie powiatu limanowskiego. Podkreślenia wymaga fakt, że skoordynowano działania organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej z tutejszą Policją w Limanowej oraz Izbą Celną w Nowym Sączu w celu ciągłego prowadzenia monitoringu mającego za zadanie wyeliminowanie negatywnego zjawiska, jakim jest wprowadzanie do obrotu środków zastępczych.
88
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Choroby zawodowe
W 2015 roku do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Limanowej wpłynęły 3 zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej. Przeprowadzono 7 postępowań w sprawie chorób zawodowych. Wydano 3 decyzję o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej oraz 1 decyzje o stwierdzeniu choroby zawodowej wymienioną w pozycji 20.1 wykazu chorób zawodowych - przewlekła choroba zawodowa obwodowego układu nerwowego wywołana sposobem wykonywania pracy pod postacią zespołu cieśni w obrębie nadgarstka. Wystawiono 1 kartę stwierdzenia choroby zawodowej i wydano 3 postanowienia w sprawie chorób zawodowych.
Liczba decyzji dot. chorób zawodowych 4 4 3 3
2 1 1 1
0 2012r. 2013r. 2014r. 2015r.
Liczba chorób zawodowych potwierdzonych w powiecie limanowskim w latach 2012-2015.
89
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU
W świetle obowiązujących regulacji prawnych, każdy producent żywności ponosi pełną odpowiedzialność za bezpieczeństwo zdrowotne produkowanych i wprowadzanych do obrotu artykułów spożywczych. Prawo stanowi, że żywność niebezpieczna nie może być wprowadzana do obrotu. Działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej podejmowane w ramach urzędowej kontroli żywności mają zapewnić stałe monitorowanie jej bezpieczeństwa i jednocześnie zapobiegać potencjalnym zagrożeniom dla zdrowia konsumentów. Głównym zadaniem nadzoru higieny żywności i żywienia jest zapobieganie, eliminowanie lub ograniczenie zagrożeń związanych z żywnością wprowadzaną do obrotu. W celu zapewnienia skutecznego działania w zakresie nadzoru nad bezpieczeństwem żywności, urzędowe kontrole żywności przeprowadzane są zgodnie z kompetencjami określonymi w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia, ustawie z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2015 r., poz. 1412) oraz w oparciu o rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 882/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt. Państwowa Inspekcja Sanitarna przeprowadziła kontrole urzędowe w następujących grupach obiektów: produkcji oraz obrotu środkami spożywczymi, zakładach żywienia zbiorowego oraz w wytwórniach i miejscach obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością. Kontrole te obejmowały : ✓ ocenę warunków sanitarno-higienicznych i technicznych produkcji, dystrybucji sprzedaży, transportu środków spożywczych, kosmetyków oraz materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością;
90
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
✓ ocenę jakości zdrowotnej produkowanej i wprowadzanej do obrotu żywności, materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością krajowych oraz importowanych ✓ wdrażanie i skuteczne stosowanie systemów kontroli wewnętrznej w obiektach żywności i żywienia, zasad dobrej praktyki higienicznej (GHP), dobrej praktyki produkcyjnej (GMP) oraz systemu HACCP. ✓ identyfikowalność (traceability ) surowców i gotowych produktów; ✓ prawidłowe znakowanie żywności; ✓ nadzór nad kosmetykami, w tym ocena ich znakowania; ✓ monitorowanie wycofanej z obrotu żywności, kosmetyków i przedmiotów użytku w ramach systemu wczesnego ostrzegania o pojawiających się produktach niebezpiecznych na rynku (system RASFF i RAPEX); ✓ realizacja zamierzeń zaplanowanych corocznie w polityce przedsięwzięć w oparciu o wytyczne GIS. W 2015 r. stan sanitarno – higieniczny zakładów produkcji i obrotu żywnością oraz zakładów żywienia zbiorowego nie odbiegał zasadniczo od stanu z lat ubiegłych. Zwiększyła się liczba obiektów posiadających wdrożoną dokumentację GHP/GMP oraz procedur opartych na podstawie zasad systemu HACCP, niemniej jednak w znacznej liczbie skontrolowanych zakładów stwierdza się brak utrzymania i prowadzenia bieżących zapisów wynikających z dokumentacji zapewniającej bezpieczeństwo żywności. Stwierdzone podczas prowadzonego nadzoru sanitarnego nieprawidłowości wynikały głównie z nieznajomości prawa żywnościowego, braku środków finansowych umożliwiających zapewnienie właściwego stanu sanitarno – technicznego w zakładach; niewystarczających lub niewykwalifikowanych zatrudnionych pracowników, braku praktycznego zastosowania dobrej praktyki higienicznej i produkcyjnej oraz procedur opartych na zasadach systemu HACCP.
Na terenie powiatu limanowskiego w 2015r. nadzorem objęto : • 1204 obiekty żywnościowo -żywieniowe • 1 zakład produkcji kosmetyków • 10 obiektów obrotu kosmetykami. Skontrolowano 722 obiekty (59,42 % ). Przeprowadzono ogółem 1004 kontroli sanitarnych, w tym 599 planowanych i 405 pozaplanowych. Wydano 57 decyzji, w tym 4 decyzje o zakazie wprowadzania do obrotu produktów żywnościowych zagrażających zdrowiu człowieka, oraz 178 decyzje płatnicze. Zatwierdzono łącznie 113 zakładów do prowadzenia działalności żywnościowo – żywieniowej. 91
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
W następstwie stwierdzenia zaniedbań sanitarnych w zakładach branży żywnościowej nałożono 32 mandaty karne na sumę 3200,00 zł. Skierowano 4 wnioski o ukaranie do Małopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego za popełnienie wykroczenia określonego w art.103 ust.1 pkt. 5 art. 103 ust. 1 pkt 1b lit. c, ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t.j. Dz.U. z 2015r. poz. 594 ) tj.: wprowadzanie do obrotu żywności w zakresie niezgodnym z decyzją o zatwierdzenie zakładu oraz nie przestrzegania wymagań w zakresie znakowania środków spożywczych określonych w przepisach rozporządzenia 1169/2011. Szczególnym nadzorem objęto zakłady, które w latach poprzednich wykazywały zły stan sanitarny. Podobnie jak w roku ubiegłym, najliczniejszą grupę stanowiły sklepy spożywcze – 383. Ponadto nadzorowano supermarkety - 20. zakłady produkcji żywności – 138 kioski spożywcze – 32, magazyny hurtowe – 36, zakłady żywienia zbiorowego otwartego – 158, w tym 80 zakładów małej gastronomii, zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego – 235, obiekty ruchome i tymczasowe – 40, środki transportu – 55, inne obiekty obrotu żywnością – 91, wytwórnie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością – 1, miejsca obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością – 15 oraz zakłady produkcji i konfekcjonowania kosmetyków – 1 i obiekty obrotu kosmetykami – 10.
Liczba zakładów nadzorowanych w 2015 roku 450 zakłady produkcji żywności
400 383 sklepy supermarkety 350 kioski spożywcze
magazyny hurtowe 300 obiekty ruchome i tymczasowe
250 środki transportu 215 inne obiekty obroru żywnością 200 158 żywienie zbiorowe otwarte 150 żywienie zbiorowe zamknięte
wytwórnie materiałów i wyrobów do kontaktu z 100 91 91 żywnością miejsca obrotu materiałami i wyrobami do 55 kontaktu z żywnością 40 50 32 36 zakłady produkcji kosmetyków 20 15 10 1 1 obrót kosmetykami 0
92
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Na 2015 r. zaplanowano 653 kontroli, wykonano 599 kontroli co stanowi 91,73% wykonania planu. Kontrole przeprowadzano zgodnie z ustalonym harmonogramem kontroli, przy planowaniu których uwzględniono: ▪ wyniki ostatnich kontroli, ocenę stanu sanitarnego z lat poprzednich (analiza stwierdzonych niezgodności, rodzaje niezgodności), ▪ rodzaj zakładu, jego strukturę i stan techniczny (produkcja, obrót, żywienie zbiorowe), ▪ rodzaj produkowanych lub wprowadzanych do obrotu środków spożywczych, ▪ znaczenie zakładu i zasięg działalności, ▪ podejmowane działania represyjne (mandaty, decyzje), ▪ własne systemy kontroli wewnętrznej (GHP, GMP, HACCP). W nadzorowanych zakładach przeprowadzono dodatkowo 405 pozaplanowych kontroli w związku z: ❖ sprawdzeniem wykonanie wydanych decyzji administracyjnych, ❖ wnioskiem strony (np. nowo otwierane obiekty, zmiana podmiotu prowadzącego działalność czy poszerzenie działalności), ❖ poborem próbek do badań laboratoryjnych, ❖ sygnałami dotyczącymi nieprawidłowości w funkcjonowaniu placówek ( interwencje), ❖ poleceniami Głównego Inspektora Sanitarnego, ❖ systemem wczesnego ostrzegania o produktach niebezpiecznych RASFF.
W liczbie 405 kontroli pozaplanowych przeprowadzono 71 kontroli interwencyjnych, w tym 35 kontroli w ramach funkcjonowania systemu RASFF i RAPEX oraz 36 kontroli w związku ze skargami konsumentów. Interwencje dotyczyły przede wszystkim niewłaściwej jakości zdrowotnej środków spożywczych, niewłaściwego stanu sanitarno-higienicznego obiektów, prowadzenie działalności bez zgody Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Limanowej, niewłaściwych warunków sprzedaży środków spożywczych, niewłaściwego podawania przygotowywanych posiłków, brak higieny personelu sklepu. Konsumenci rynku spożywczego w dobie daleko posuniętego dostępu do środków masowego przekazu, jakimi są telefon, czy internet zgłaszają coraz częściej i więcej skarg/interwencji (anonimowych) na zły stan sanitarno – higieniczny obiektów i na jakość zdrowotną środków spożywczych wprowadzanych do obrotu, które po przeprowadzeniu kontroli przez upoważnionych przedstawicieli Inspekcji Sanitarnej w większości nie są potwierdzone.
93
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Stan sanitarny obiektów branży spożywczej w 2014 roku:
1175 1200
1000 756 800 584 600
400
200 15
0 Liczba obiektów wg. Liczba obiektów Liczba obiektów Liczba obiektów rejestru zakładów skontrolowanych ocenionych niezgodnych
Stan sanitarny obiektów branży spożywczej w 2015 roku:
1400 1204 1200
1000 715 800 592 600
400
200 16
0 Liczba obiektów wg. Liczba obiektów Liczba obiektów Liczba obiektów rejestru zakładów skontrolowanych ocenionych niezgodnych
94
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Kontrole interwencyjne podejmowano również na podstawie otrzymywanych zgłoszeń w ramach systemu RASFF (systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach). We wszystkich przypadkach przedsiębiorcy podjęli działania zmierzające do wycofania produktów niezgodnych z wymaganiami w ramach funkcjonujących procedur wycofania. Oceniono na podstawie arkuszy oceny stanu sanitarnego 592 zakłady. Za niezgodne z wymaganiami uznano 16 obiektów. Na koniec 2015 roku system HACCP w pełni wdrożono w 214 zakładach branży żywnościowej.
Rodzaje nadzorowanych i skontrolowanych w 2015r. obiektów branży spożywczej:
% obiektów Liczba niezgodnych % obiektów Liczba obiektów z wymaganiami niezgodnych Rodzaj obiektu obiektów pod w których sanitarnymi z wymaganiami (grupy obiektów) nadzorem w dokonano oceny (w stosunku do sanitarnymi roku 2015 stanu obiektów w roku 2014 sanitarnego ocenionych) Sklepy 403 186 7,3% 5 % spożywcze Inne 19 15 6,66% 0% zakłady żywienia Zakłady żywienia 158 127 3 % 3,76% zbiorowego otwartego w tym : 80 62 0 % 3,39% mała gastronomia Kioski spożywcze 32 12 0 % 7,69%
Stołówki pracownicze 1 0 0 % 0 % stołówki w domach 11 9 0 % 0 % wczasowych bloki żywienia 1 1 0 % 0 % w szpitalach bloki żywienia w domach opieki 3 3 0 % 0 % społecznej stołówki 4 3 0 % 0 % w żłobkach stołówki szkolne 56 48 0 % 0 %
95
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
stołówki 2 2 0 % 0 % w internatach stołówki w 39 28 0 % 0 % przedszkolach stołówki w zakładach specjalnych 2 1 0 % 0 % i wychowaw - czych Piekarnie 22 19 0 % 0%
Ciastkarnie 12 10 0 % 0 %
Automaty do lodów 20 19 0 % 0 %
Wytwórnie lodów 6 5 0 % 0 % Przetwórnie owocowo 3 3 0 % 0 % warzywne Wytwórnie napojów 1 1 0 % 0 % Wytwórnie naturalnych wód 1 1 0 % 0 % mineralnych Zakłady garmażeryjne 8 7 0 % 0 % Wytwórnie wyrobów 3 2 0 % 0 % cukierniczych Wytwórnie koncentratów 1 1 0 % 0 % spożywczych Wytwórnie octu 1 1 0 % 0 %
Wytwórnie 1 1 0 % 0 % suplementów diety Inne wytwórnie 9 6 0 % 0 % żywności Obiekty ruchome 40 5 0 % 0 % i tymczasowe Magazyny hurtowe 36 14 0 % 0 %
Środki transportu 55 0 0 % 0 %
Inne obiekty obrotu 158 0 0 % 0 % żywnością
96
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Ocenę negatywną niezgodną z wymaganiami otrzymały te zakłady, w których stwierdzono odstępstwa od wymagań istotnych dla bezpieczeństwa żywności. W oparciu o te kryteria w 2015 r. wśród obiektów sklasyfikowanych stwierdzono 16 obiektów niezgodnych, co stanowi 2,7 % ocenionych na podstawie arkuszy ocen (w roku 2013r. - 15 obiektów uzyskało ocenę negatywną co stanowiło 2,57 % obiektów). Obiekty niezgodne stwierdzono głównie w grupie sklepów spożywczych, żywieniu zbiorowym otwartym oraz żywieniu zbiorowym zamkniętym. Przyczyną niezgodności w większości przypadków było wprowadzanie do obrotu przeterminowanych środków spożywczych, brak orzeczeń lekarskich do celów sanitarno-epidemiologicznych, nie zachowaną ciągłość łańcucha chłodniczego środków spożywczych łatwo psujących się.
% obiektów niezgodnych z wymaganiami sanitarnymi w stosunku do obiektów ocenianych w 2014r.
180 200 133 150
100 59
50 13 15 7,69 5 3,76 3,39 0 0 Kioski spożywcze Sklepy spożywcze Zakłady żywienia Zakłady małej Inne zakłady zbiorowego gastronomii żywienia otwarte
oceniane w 2014 niezgodne w 2014
% obiektów niezgodnych z wymaganiami sanitarnymi w stosunku do obiektów ocenianych w 2015r.
186 200
150 127
100 62
50 12 15 0 7,3 3 0 6,66 0 Kioski spożywcze Sklepy spożywcze Zakłady zywienia Zakłady małej Inne zakłady zbiorowego gastronomii żywienia otwarte
oceniane w 2015 niezgodne w 2015
97
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Obiekty produkcji żywności
W zakładach produkcji żywności kontrola urzędowa prowadzona jest w zakresie: jakości surowców, ich składowania i przetwarzania, stanu sanitarno – technicznego zakładów i sprzętu, przestrzegania higieny przez pracowników oraz skuteczności wdrożonego systemu. Obiekty produkcji żywności stanowią nieliczną grupę nadzorowanych zakładów tj. 7,5 %; ich liczba na przestrzeni ostatnich lat pozostaje na stałym poziomie. Należy tu podkreślić, że zakłady te są niezwykle istotne ze względu bezpieczeństwo zdrowotne konsumentów. Wśród 91 zakładów produkcji żywności najliczniejszą grupę stanowiły piekarnie - 22, ciastkarnie - 12, automaty do lodów - 20, zakłady garmażeryjne - 8, wytwórnie lodów -6. Skontrolowano 82 zakłady, oceniono na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego – 77. Wszystkie zakłady oceniono jako zgodne z wymaganiami. W wyniku działań kontrolnych wydano 7 decyzji administracyjnych w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami, 14 decyzji zatwierdzających obiekty do prowadzenia działalności. W 91 zakładach (100%) wdrożono zasady GHP/GMP, natomiast system HACCP wdrożyły tylko 54 zakłady (59%). Ogółem przeprowadzono 128 kontroli i rekontroli. Nałożono 1 mandat na kwotę 100,00 zł Pobrano do badania w ramach planu pobierania 81 próbek, żadna z pobranych próbek nie została zakwestionowana. Stan sanitarny i techniczny w/w obiektów w stosunku do roku poprzedniego nie zmienił się.
Wytwórnie lodów W roku 2015 zarejestrowanych było 6 wytwórni lodów, zatwierdzono 1 zakład, skontrolowano 6, oceniono – 5, wszystkie zakłady były zgodne z wymaganiami. Przeprowadzono ogółem 10 kontroli, pobrano do badań 10 próbek lodów, pobrane próbki nie zostały zakwestionowane. Liczba zakładów w porównaniu z rokiem 2014 nie uległa zmianie. 98
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
W w/w zakładach prowadzona jest kontrola wewnętrzna i wszystkie zakłady posiadają wdrożone zasady GHP i GMP oraz system HACCP.
Automaty do lodów W roku 2015 zarejestrowanych było 20 automatów do lodów działających sezonowo (od maja do września); gdzie produkcja lodów odbywa się głównie w oparciu o koncentraty lodów w proszku na bazie wody. Przeprowadzono 30 kontroli w 19 zakładach. Zasady GHP/GMP zostały wdrożone w 20 zakładach, systemu HACCP wdrożyły 3 zakłady. Nie wydano decyzji administracyjnych. Nie nałożono mandatów karnych. Zatwierdzono 9 zakładów. Pobrano do badań laboratoryjnych 6 próbek lodów.
Piekarnie Według ewidencji zarejestrowane były 22 piekarnie, skontrolowano 20 zakładów i oceniono – 20. Ogółem w piekarniach przeprowadzono 35 kontroli i rekontroli,. Liczba obiektów w porównaniu z rokiem 2014 zwiększyła się o 1 zakład. Zasady GHP/GMP zostały wdrożone w 22 piekarniach, 18 zakładów wdrożyło system HACCP. W 2015 r. wydano 3 decyzje administracyjne . Pobrano do badania 14 próbek żywności, żadna z nich nie została zakwestionowana. Nałożono 1 mandat karny na kwotę 100,00zł, za stwierdzone artykuły spożywcze niewłaściwej jakości zdrowotnej. Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości: - niewłaściwy stan sanitarno-techniczny pomieszczeń wchodzących w skład zakładu (ściany, sufity brudne z łuszczącą się farbą, ubytki w posadzce) - zły stan techniczny urządzeń , sprzętu wykorzystywanego do produkcji, powierzchni w obszarach w których pracuje się z żywnością. Pieczywo rozwożone jest własnymi środkami transportu przystosowanymi do tej działalności. Pod względem wielkości są to zakłady małe, w których produkcja jest częściowo zmechanizowana przy dużym udziale pracy ręcznej. Produkowane wyroby piekarnicze przeznaczane są głównie na zaopatrzenie rynku lokalnego.
99
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Ciastkarnie W roku 2015 zarejestrowanych było 14 zakładów, skontrolowano 10, oceniono na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego 10 zakładów; wszystkie uzyskały ocenę pozytywną. Ogółem przeprowadzono 17 kontroli i rekontroli. W 12 zakładach wdrożone zostały zasady GHP/GMP, natomiast w 8 wdrożono zasady systemu HACCP. Stan sanitarny tych obiektów ulega systematycznej poprawie z uwagi na prowadzoną modernizację pomieszczeń oraz doposażenie zakładów w odpowiednie urządzenia i sprzęt. Wydano 2 decyzje administracyjne dotyczące: poprawy stanu sanitarno - technicznego ścian, sufitów w pomieszczeniach produkcyjnych zakład, postępu we wdrażania systemu HACCP. Pobrano do badania 25 próbek żywności, żadna z nich nie została zakwestionowana. Liczba obiektów w porównaniu z rokiem 2014 uległa zmianie - zmniejszyła się o 2 zakłady.
Przetwórnie owocowo-warzywne
Zarejestrowane były 3 obiekty wszystkie skontrolowano, 3 obiekty oceniono jako „zgodne” z wymaganiami na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego. W 2015r zatwierdzono 1 zakład. Ogółem przeprowadzono 5 kontroli. Zasady GHP/GMP oraz system HACCP został wdrożony w 3 zakładach. Nie pobrano do badania próbek żywności.
100
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Browary i słodownie W tej grupie obiektów zarejestrowano 2 zakłady, który skontrolowano i nie stwierdzono nieprawidłowości. Jeden zakład zlokalizowany jest przy zakładzie żywienia zbiorowego otwartego i produkcja prowadzona jest na potrzeby tego zakładu.
W roku sprawozdawczym zatwierdzono 1 zakład. Zasady GHP/GMP wdrożono w 2 zakładach , system HACCP został wdrożony w 1 zakładzie.
Wytwórnie napojów bezalkoholowych i rozlewnie piwa Wg. ewidencji zarejestrowany jest 1 zakład, który skontrolowano i oceniono na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego . W przedmiotowym zakładzie wdrożono zasady GHP/GMP oraz system HACCP.
Wytwórnie naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych i stołowych. Na terenie powiatu limanowskiego funkcjonuje jeden tego typu zakład, który został skontrolowany i oceniony jako zgodny z wymaganiami prawa żywnościowego. Ogółem przeprowadzono 3 kontrole. W zakładzie zostały wdrożone zasady GHP/GMP oraz system HACCP. Pobrano do badania 5 próbek wody mineralnej, próbki nie zostały zakwestionowane.
Zakłady garmażeryjne Zarejestrowanych było 8 obiektów, 7 skontrolowano, w 1 zakładzie działalność została zawieszona, wszystkie skontrolowane zakłady oceniono jako zgodne z wymaganiami. Ogółem w ww. zakładach przeprowadzono 8 kontroli. Wytwórnie garmażeryjne posiadają własne, środki transportu – samochody chłodnie do przewozu produkowanej żywności. W 8 zakładach wdrożone zostały zasady GHP/GMP, 6 zakładów wdrożyło system HACCP.
101
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Nie wydawano decyzji administracyjnych. Liczba obiektów w porównaniu z rokiem 2014 nie wzrosła.
Wytwórnie makaronów W roku sprawozdawczym zatwierdzono i zarejestrowano 1 zakład, który nie został oceniony. W tej grupie obiektów w 2014r roku nie było zakładów.
Wytwórnie wyrobów cukierniczych Wg ewidencji zarejestrowane były 3 zakłady, skontrolowano 2, na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego oceniono je jako zgodne z wymaganiami. Działalność jednego zakładu została zawieszona. Zasady GHP/GMP zostały wdrożone we wszystkich zakładach, system HACCP w 2 zakładach. W ww. zakładach przeprowadzono 3 kontrole. W trakcie kontroli nie wniesiono zastrzeżeń w zakresie funkcjonowania wdrożonego systemu HACCP. W wyniku kontroli sanitarnych oraz działań podejmowanych przez PIS, stan sanitarno- techniczny wytwórni wyrobów cukierniczych ulega sukcesywnej poprawie. Pobrano do badania 10 próbek żywności, żadna z nich nie została zakwestionowana.
Wytwórnie koncentratów spożywczych Na naszym terenie funkcjonuje jeden tego typu zakład, który skontrolowano i oceniono na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego jako zgodny z wymaganiami podobnie jak w 2014r. W zakładzie wdrożono zasady GHP/GMP, natomiast system HACCP jest w trakcie wdrażania.
Wytwórnia octu W powiecie limanowski działa tylko jedna wytwórnia octu, którą skontrolowano i oceniono na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego jako zgodny z wymaganiami podobnie jak w 2013r. Ogółem przeprowadzono 1 kontrole. Wdrożono zasady GHP/GMP oraz system HACCP. W 2015 roku wydano 1 decyzję administracyjną dotyczącą doprowadzenia do należytego stanu sanitarno-technicznego ścian, sufitów, podłóg i drzwi w pomieszczeniach zakładu.
102
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Wytwórnie suplementów diety Na terenie powiatu funkcjonuje 1 wytwórnia. Obiekt został skontrolowany i oceniony na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego jako zgodny z wymaganiami. W obiekcie wdrożono zasady GHP/GMP oraz system HACCP. Stan sanitarno-techniczny oraz higieniczny w omawianej wytwórni nie budził zastrzeżeń.
Inne wytwórnie żywności W roku sprawozdawczym zarejestrowanych było 56 obiektów. Zatwierdzono 1 nowe obiekty. Przeprowadzono 14 kontroli. Na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego oceniono 6 zakładów jako zgodne z wymaganiami. W zakładach wdrożone są zasady GHP/GMP . System HACCP wdrożono w 2 zakładach. W tej grupie obiektów wydano 1 decyzje administracyjne dot. poprawy stanu sanitarno- technicznego zakładu. Pobrano do badania 11 próbkę żywności, które nie zakwestionowano. Liczba obiektów w porównaniu z rokiem 2014 zwiększyła się. W tej grupie obiektów zarejestrowanych jest 47 gospodarstw rolnych zlokalizowanych na podległym terenie prowadzących produkcje pierwotną żywności pochodzenia roślinnego. Reasumując stan sanitarno-techniczny zakładów produkcji żywności jest zróżnicowany, tj. od obiektów zmodernizowanych, dobrze wyposażonych, po zakłady o gorszym stanie technicznym. Wśród zakładów produkcji żywności obserwuje się w ostatnich latach systematyczną poprawę stanu technicznego. Przedsiębiorcy przeprowadzają modernizację pomieszczeń wraz z kompleksową wymianą sprzętu i wyposażenia oraz montują nowoczesne linie produkcyjne.
Obiekty obrotu żywnością To najliczniejsza w powiecie limanowskim grupa zakładów, najbardziej zróżnicowana pod względem wielkości, warunków sanitarno-technicznych, wyposażenia, asortymentu wprowadzanych do obrotu artykułów. Należą do niej sklepy różnej wielkości, markety, hurtownie, kioski, obiekty ruchome i tymczasowe, środki transportu i inne obiekty obrotu żywnością (apteki, sklep zielarski itp. ). Stan sanitarny placówek jest zróżnicowany, w tej grupie 13 obiektów oceniono jako niezgodnych z wymaganiami w tym – 13 wśród sklepów spożywczych. Przyczyną
103
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015 niezgodności była niewłaściwa jakość zdrowotna wprowadzanych do obrotu środków spożywczych (po upływie terminów ważności), brak orzeczeń lekarskich do celów sanitarno – epidemiologicznych personelu sklepu, nieprawidłowe przechowywanie artykułów spożywczych, naruszanie ciągłości łańcucha chłodniczego. W nowych, dużych sklepach dobrze oceniono wyposażenie sal sprzedaży, elektroniczne monitorowanie temperatury w ladach i urządzeniach chłodniczych. Nadal jednak najwięcej zastrzeżeń, podobnie jak w latach ubiegłych stwierdzono w małych sklepach. Nowopowstałe obiekty handlu wielkopowierzchniowego (markety) posiadają wystarczającą ilość pomieszczeń, wyposażone są w odpowiednią ilość urządzeń i sprzętu, zapewniającego prawidłowe warunki do przechowywania i sprzedaży żywności. Zdecydowaną większość placówek obrotu stanowią jednak sklepy małe, o ograniczonej powierzchni, pozbawione możliwości rozbudowy i modernizacji, a wprowadzające do obrotu szeroki asortyment środków spożywczych, często również artykuły przemysłowe i chemii gospodarczej. W tej grupie nadzorem objętych było 724 zakłady, w tym 403 sklepy spożywcze, 32 kioski spożywcze, 36 hurtowni, 40 obiektów ruchomych i tymczasowych, 55 firm transportowych oraz 158 innych obiektów obrotu żywnością, w których są apteki i sklep zielarski oraz gospodarstwa rolne prowadzące sprzedaż bezpośrednią i produkcje pierwotną.
W 2015 r. skontrolowano 319 zakładów, co stanowi 44,0% wszystkich obiektów wprowadzających żywność do obrotu. Przeprowadzono 481 kontroli, w tym 62 interwencyjne.
W wyniku przeprowadzonych kontroli wydano 109 decyzji administracyjnych, w tym 77 zatwierdzających obiekty do prowadzenia działalności i 32 w związku z naruszeniem przepisów prawnych; nałożono 19 mandatów karnych na kwotę 1800,00 zł. Do badań laboratoryjnych pobrano 108 próbek środków spożywczych, z czego 7 zakwestionowano.
Najczęściej stwierdzane podczas kontroli nieprawidłowości to: niewłaściwa jakość zdrowotna artykułów spożywczych wprowadzanych do obrotu, brak czystości i porządku w pomieszczeniach sklepu, nie przestrzeganie zasad GHP, brak segregacji żywności w urządzeniach chłodniczych, nie zachowanie ciągłości łańcucha chłodniczego produktów nietrwałych mikrobiologicznie, niewłaściwa odzież personelu.
104
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Sklepy spożywcze, w tym supermarkety Najliczniejsza grupę obiektów obrotu środkami spożywczymi stanowią sklepy. W 2015 r. nadzorem było objętych 403 sklepy spożywcze (w tym 20 supermarketów).
Skontrolowano 248 sklepów spożywczych, oceniono wg arkusza oceny 186 obiektów, z czego 13 obiektów oceniono jako niezgodne z wymogami prawa żywnościowego. Na ocenę negatywną wpłynęły m.in.: niewłaściwa jakość zdrowotna artykułów spożywczych wprowadzanych do obrotu, brak orzeczeń lekarskich do celów sanitarno – epidemiologicznych personelu sklepu, niezachowana ciągłość łańcucha chłodniczego. Supermarkety w porównaniu z małymi sklepami spożywczymi dzięki odpowiedniemu wyposażeniu w sprzęt i urządzenia zapewniają prawidłowe warunki przechowywania i sprzedaży żywności. Ogółem w tej grupie przeprowadzono 392 kontroli, w tym 59 kontroli interwencyjnych. W wyniku przeprowadzonych kontroli wydano 28 decyzji administracyjnych. Wydane decyzje administracyjne dotyczyły: poprawy stanu sanitarno technicznego pomieszczeń, urządzeń i sprzętu. W liczbie decyzji 3 dotyczyły zakazu wprowadzenia do obrotu produktu niewłaściwej jakości zdrowotnej. Zatwierdzono 52 obiekty. Nałożono 19 mandatów karnych na kwotę 1800,00 zł. Karanie mandatowe stosowano między innymi z uwagi na: niewłaściwą jakość zdrowotną artykułów spożywczych wprowadzanych do obrotu, brak orzeczeń lekarskich do celów sanitarno– epidemiologicznych personelu sklepu, brak czystości i porządku w pomieszczeniach sklepu, przechowywanie środków spożywczych poza urządzeniem chłodniczym. W 2015 roku zatwierdzono 52 nowe obiekty. Prawie we wszystkich skontrolowanych obiektach obrotu żywnością są opracowane i wdrożone zasady GHP, w 62 obiektach wdrożono system HACCP. Pobrano do badań laboratoryjnych 101 próbek środków spożywczych, z których 6 zostało zakwestionowanych. Złożono 3 wnioski do MPWIS w Krakowie o nałożenie kary pieniężnej wprowadzanie do obrotu żywności w zakresie niezgodnym z decyzją o zatwierdzenie zakładu.
Kioski spożywcze Wg ewidencji w 2015 roku zarejestrowane były 32 obiekty, zatwierdzono 4 nowopowstałe, skontrolowano 14. Przeprowadzono ogółem 18 kontroli. 105
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Oceniono na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego 12 kiosków. Wszystkie zakłady uzyskały ocenę zgodny. Wydano 1 decyzję administracyjną. Opracowane i wdrożone zasady GHP posiadają 32 kioski natomiast wszystkie obiekty są w trakcie wdrażania zasad systemu HACCP. Pobrano do badania 1 próbkę żywności, której nie zakwestionowano.
Magazyny spożywcze hurtowe Zarejestrowane były 36 obiektów, zatwierdzono 6 nowych, 18 skontrolowano, 14 oceniono jako zgodne z wymaganiami. Przeprowadzono 29 kontroli, w tym 1 interwencyjną. Większość hurtowni prowadzi dystrybucję środków spożywczych własnym transportem odpowiednio przystosowanym do ich przewozu. Zasady GHP zostały wdrożone w 36 zakładach, system HACCP w 1 obiekcie. Wydano 2 decyzje administracyjne, które dotyczyła poprawy stanu sanitarno-technicznego ścian i posadzek w pomieszczeniach magazynowych zakładu. Pobrano do badania 3 próbki żywności, 1 z nich zakwestionowano z uwagi na niewłaściwe oznakowanie. Na podstawie art. 103 ust. 1 pkt 1b lit. c, ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t.j. Dz.U. z 2015r. poz. 594 ) skierowano wniosek o ukaranie do Małopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego.
Obiekty ruchome i tymczasowe W roku 2015 zarejestrowanych było 40 tego typu obiektów, zatwierdzono 5 nowopowstałych. Skontrolowano 20 obiektów, 13 oceniono na podstawie arkusza oceny 5 jako niezgodne z wymaganiami. Ogółem przeprowadzono 12 kontroli, w tym 1 interwencyjną. Wydano 1 decyzję administracyjną nakazującą poprawę stanu technicznego obiektu. Zasady GHP/GMP zostały wdrożone we wszystkich obiektach.
Środki transportu żywności W roku 2015 w rejestrze było 55 firm przewozowych, które posiadają środki transportu do przewozu żywności, zatwierdzono 5, skontrolowano 7 i nie stwierdzono naruszeń wymagań prawa żywnościowego. Kontrole sanitarne z oceną środków transportu na podstawie arkuszy ocen przeprowadzane były w miarę ich dostępności. Kontrolą objęto stan techniczny i sanitarno-higieniczny pojazdów, dostosowanie powierzchni ładunkowej do rodzaju przewożonej żywności, warunki
106
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015 przewozu (w tym warunki termiczne transportu środków spożywczych i sposób monitorowania temperatur), stan opakowań, higienę osobista i stan zdrowia pracowników, a także stosowanie procesów mycia i dezynfekcji wraz z prowadzeniem odpowiedniej dokumentacji w tym zakresie.
Zakłady żywienia zbiorowego otwartego
W 2015 r. nadzorem sanitarnym było objętych 158 obiektów, w tym: 78 zakładów żywienia zbiorowego otwartego (restauracje, kawiarnie) oraz 80 punktów małej gastronomii .
Tę grupę obiektów cechuje różnorodność pod względem zakresu prowadzonej działalności, wielkości pomieszczeń, poziomu wyposażenia i jakości świadczonych usług – od zakładów produkujących szeroki asortyment posiłków w pełnym zakresie (od surowców do gotowych dań), do ruchomych punktów gastronomicznych oferujących dania typu „fast food” z gotowych półproduktów. Można wyodrębnić w tej grupie zakładów obiekty nowe, zbudowane od podstaw, z przeznaczeniem do takiej działalności oraz obiekty zlokalizowane w istniejących budynkach, często starych, które zostały adaptowane. W 2015 r. skontrolowano 132 obiekty, co stanowi 83,5% wszystkich obiektów. Przeprowadzono 161 kontroli, w trakcie których szczególną uwagę zwracano na jakość zdrowotną oraz pochodzenie surowców, warunki przechowywania surowców i posiłków gotowych, prawidłowość procesów technologicznych, z uwzględnieniem poszczególnych etapów procesu produkcyjnego, prawidłowość prowadzenia procesów dezynfekcji termicznej naczyń, funkcjonalność pomieszczeń z uwzględnieniem stref krzyżowania się dróg „czystych” i „brudnych”, sposób gromadzenia i usuwania odpadów pokonsumpcyjnych i poprodukcyjnych, prawidłowość dokumentowania czynności związanych z realizacją zasad GHP/GMP, stopień wdrożenia systemu HACCP, procedury zabezpieczenia i wycofania z obrotu partii żywności nie odpowiadającej wymaganiom jakości zdrowotnej, a także funkcjonowanie systemu traceability. W wyniku przeprowadzonych kontroli wydano 21 decyzji administracyjnych, w tym 10 zatwierdzających zakłady do prowadzenia działalności i 11 wynikających z naruszenia przepisów prawnych, które dotyczyły wyegzekwowania właściwego stanu sanitarno- 107
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015 technicznego pomieszczeń, wyposażenia, urządzeń, braku postępu we wdrażaniu HACCP. Nałożono 10 mandatów karnych na kwotę 1100,00 zł. W tej grupie obiektów stwierdzono 2 obiekty niezgodne z wymaganiami. Obiekty oceniono jako niezgodne z wymaganiami z uwagi na: brak orzeczeń lekarskich do celów sanitarno – epidemiologicznych personelu, artykuły spożywcze niewłaściwej jakości zdrowotnej. Wyniki kontroli pokazują, że stan sanitarno-techniczny obiektów żywienia systematycznie poprawia się m.in. poprzez regularne i konsekwentne kontrole oraz dzięki rosnącej świadomości przedsiębiorców w zakresie obowiązujących wymagań i stosowaniu zasad dobrej praktyki higienicznej (GHP), dobrej praktyki produkcyjnej (GMP), a także wprowadzaniu systemu HACCP. Zasady GHP/GMP wdrożyło dotychczas 146 obiektów, co stanowi 92,4% zakładów będących pod nadzorem. W 37 zakładach wdrożono system HACCP.
Zakłady żywienia zbiorowego - zamknięte Ta kategoria zakładów, wykonujących działalność w zakresie zorganizowanego żywienia określonych grup konsumentów, obejmuje m.in. stołówki szpitalne, przedszkolne, szkolne, na koloniach, zimowiskach, bufety przyzakładowe, stołówki pracownicze, stołówki w obiektach wczasowych, bloki żywienia w domach opieki społecznej, stołówki w żłobkach, zakładach specjalnych i wychowawczych, internatach oraz inne zakłady żywienia.
W roku 2015 zarejestrowano 215 zakładów żywienia zbiorowego zamkniętego, zatwierdzono 12, skontrolowano 174. Na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego oceniono 164 obiekty z czego 1 obiekt oceniono jako „niezgodny”. Przeprowadzono 190 kontrole. W 210 obiektach zostały wdrożone zasady Dobrych Praktyk Higienicznych i Dobrych Praktyk Produkcyjnych oraz w 59 system HACCP. Wydano 7 decyzji administracyjnych, które dotyczyły: wyegzekwowania właściwego stanu sanitarno-technicznego pomieszczeń zakładów, elementów wyposażenia, postępu we wdrażaniu zasad systemu HACCP, utwardzenia nawierzchni drogi dojazdowej do zakładu. Nałożono 2 mandaty karne na kwotę 200,00 zł z uwagi na: zły stan sanitarno porządkowy obiektu, brak orzeczeń lekarskich do celów sanitarno – epidemiologicznych. W roku sprawozdawczym do badań laboratoryjnych nie pobrano próbek żywnościowych.
108
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Liczba zakładów żywienia zbiorowego zamkniętego utrzymuje się, w stosunku do roku ubiegłego, na zbliżonym poziomie. W zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego istotnym elementem kontroli była także ocena żywienia, będąca szczególnie ważnym elementem podstawowej formy wyżywienia dla określonych grup ludności tj. dzieci w szkołach i przedszkolach, młodzieży w internatach. Regularne spożywanie posiłków, podczas wielogodzinnego pobytu w placówce oświatowo wychowawczej jest bardzo istotne ze zdrowotnego.
Konieczne jest zagwarantowanie dzieciom i młodzieży prawidłowo zbilansowanych posiłków, o właściwej wartości energetycznej. Zapewnienie dzieciom i młodzieży prawidłowo zbilansowanych posiłków wymaga wielu działań mobilizujących, wsparcia w tym zakresie powinny udzielić także lokalne władze samorządowe, które niewątpliwie mogą wspomóc placówki poprzez m.in. zwiększone nakłady finansowe na żywienie. W stołówkach szkolnych i przedszkolnych posiłki w większości są refundowane przez lokalne Ośrodki Pomocy Społecznej. Zauważa się wzrost ilości dzieci korzystających z całodziennego wyżywienia. Pomimo niskich stawek żywieniowych, dyrektorzy szkół i przedszkoli starają się, aby posiłki były w miarę możliwości urozmaicone. We wszystkich skontrolowanych szkołach przestrzega się przepisów zawartych rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach.
Wytwórnie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością Na terenie powiatu limanowskiego pod nadzorem znajduje się 1 zakład produkujący materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością. Przeprowadzono 2 kontrole sanitarne. W wyniku oceny stanu sanitarnego, zakład otrzymał ocenę „zgodny” z wymaganiami. W zakładzie produkowane są woreczki z granulatu polietylenowego do pakowania żywności. W zakładzie wdrożono GHP i GMP. Pobrano do badania 1 próbkę materiału do pakowania żywności, która nie została zakwestionowana.
109
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Miejsca obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywności
W 2015r. zewidencjonowano 15 miejsc obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością. w tym 1 hurtownia, skontrolowano 7 miejsc obrotu. W obiektach tych przeprowadzono 12 kontroli, w tym 2 kontrole interwencyjne. Oceniono na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego 6 zakładów. Wszystkie skontrolowane obiekty oceniono jako zgodne z wymaganiami określonymi w obowiązujących przepisach prawnych. Pobrano 5 próbek materiałów do kontaktu z żywnością, żadna z nich nie została zakwestionowana.
Jakość zdrowotna środków spożywczych, materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością oraz kosmetyków
Liczba % Powód zdyskwalifikowania Liczba próbek próbek Grupa fizykochem. Próbek zdyskwa- zdyskwa- mikrobiolo- produktów w tym zbadanych lifikowa- lifikowa- gicznie oznakowanie nych nych Mięso, podroby 19 1 0,50 0 1 i produkty mięsne Drób, podroby i produkty 2 0 0 0 0 drobiarskie, jaja i ich przetwory Ryby, owoce morza 0 0 0 0 0 i ich przetwory Mleko 52 5 2,52 5 0 i przetwory mleczne
110
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Ziarna zbóż i przetwory 4 0 0 0 0 zbożowo-mączne
Wyroby cukiernicze 56 0 0 0 0 i ciastkarskie
Orzechy 0 0 0 0 0
Warzywa 0 0 0 0 0
Owoce 18 0 0 0 0
Grzyby 3 0 0 0 0
Wody mineralne i napoje 8 0 0 0 0 bezalkoholowe
Tłuszcze roślinne 0 0 0 0 0
Ziarna roślin 0 0 0 0 0 oleistych Koncentraty 0 0 0 0 0 spożywcze Zioła, 14 0 0 0 0 przyprawy Kawa, herbata, kakao, herbatki 0 0 0 0 0 owocowe i ziołowe Wyroby garmażeryjne 1 0 0 0 0 i kulinarne Środki spożywcze specjalnego 4 0 0 0 0 przeznaczenia żywieniowego
Suplementy diety 4 1 0,5 0 1
111
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Materiały i wyroby przeznaczone 5 0 0 0 0 do kontaktu z żywnością/wyroby z melaminy Produkty wzbogacone ogólnego spożycia 0 0 0 0 0 (ze wszystkich grup produktów) Pobór próbek – Interwencja 0 0 0 0 0 (suplementy, woda gazowana, mleko)
Kosmetyki 8 0 0 0 0
2 ( w tym Razem 198 7 3,53 5 niewłaściwe oznakowanie)
Zatrucia pokarmowe W 2015r. w powiecie limanowskim nie odnotowano ognik zbiorowych zatruć pokarmowych.
Działania w ramach systemu RASFF Informacje o produktach, które stanowiły potencjalne zagrożenie dla zdrowia lub życia konsumentów, były przesyłane w ramach Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach (RASFF).
W przypadku zidentyfikowania jakiegokolwiek zagrożenia zdrowia konsumentów umożliwia on sprawne i szybkie przekazywanie informacji między Komisją Europejską, urzędami ds. kontroli żywności i pasz oraz organizacjami Państw Członkowskich. Informacje
112
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015 są przekazywane w celu dokonania oceny, czy istnieje zagrożenie na terenie kraju i ewentualnego podjęcia działań określonych procedurami systemowymi. Do najczęściej występujących rodzajów zagrożeń zgłaszanych w ramach systemu RASFF należały zanieczyszczeni chemiczne żywności oraz materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością,. Liczba prowadzonych postępowań w ramach systemu RASFF – 11 Dotyczyły one : ➢ stwierdzenia wysokiego poziomu cynku w suplemencie diety „Zink 100” pochodzącym z Austrii, ➢ stwierdzenia obecności bakterii Listeria monocytogenes w produkcie pn. „Łosoś norweski w plastrach” (łosoś wędzony na zimno) Marinero, pochodzącym z Polski, ➢ stwierdzenie w produkcie pn. „Szprot wędzony w oleju roślinnym” wyprodukowanym na Łotwie przekroczenia maksymalnego dopuszczalnego poziomu sumy benzo(a)pirenu, benzo(a)tracenu, benzo(b)fruorantenu i chryzenu. ➢ wykrycia arsenu w substancji dodatkowej do żywności – cytrynian trisodowy (E331) pochodzącej z Chin, która została wykorzystana do produkcji produktu pn. „Jack & Ginger”, ➢ stwierdzenia obecności substancji alergennej – glutenu w produkcie pn. „Ryż Dziki & Paraboiled KUPIEC Produkt bezglutenowy, ➢ przekroczenia najwyższego dopuszczalnego poziomu rtęci w produkcie pn. „Stek z rekina” wyprodukowane w Portugalii, ➢ migracja ołowiu i kadmu z obszaru obrzeża kubków szklanych, kraj pochodzenia Chiny, importer PEPCO Poland, ➢ migracja ołowiu z obszaru obrzeża wyrobu pn. Kieliszek zdobiony do szampana, dystrybutor FLORENTYNA, ➢ przekroczenia maksymalnego dopuszczalnego poziomu barwnika E-124 czerwień koszenilowa w produkcie pn. „Koktajl o smaku porzeczki NOVELLO – dieta bardzo niskokaloryczna”, ➢ przekroczenia limitu migracji pierwszorzędowych amin aromatycznych z wyrobu pn. „Łopatka do przewracania ze stali nierdzewnej i tworzywa sztucznego”, kraj pochodzenia Chiny, importer TESCO, ➢ przekroczenia NDP jodku potasu w soli morskiej jodowanej drobnoziarnistej producent: Prymat.
113
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Działania w ramach systemu RAPEX RAPEX to wspólnotowy system wczesnego ostrzegania obejmujący wszystkie produkty nieżywnościowe przeznaczone dla konsumentów oraz takie, co do których istnieje prawdopodobieństwo, że mogą być przez nich użyte. W 2015 roku nie otrzymano powiadomień w ramach systemu Rapex.
Nadzór nad kosmetykami Aktualnie na terenie działalności Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Limanowej znajduje się 1 Zakład Produkujący Kosmetyki tj. P.H.U. „Gorvita” Szczawa, w którym produkowane i konfekcjonowane są produkty w postaci żelu, balsamu, płynu, maści i pianki. Przeprowadzono 1 kontrole, dokonano oceny zgodności dokumentacji kosmetyku oraz oceny w zakresie warunków produkcji – nieprawidłowości nie stwierdzono. Kosmetyki produkowane w tym zakładzie nie są testowane na zwierzętach. Wg ewidencji w 2015r zarejestrowanych było 10 sklepów kosmetycznych, przeprowadzono 6 oceny zgodności oznakowania kosmetyków z obowiązującymi przepisami – nieprawidłowości nie stwierdzono. Przeprowadzono 7 kontroli sanitarnych. Pobrano do badania 4 próbki kosmetyków, które w wyniku badań nie zostały zakwestionowane.
Kontrola graniczna Łączna liczba odprawionych partii środka spożywczego – 27 z wydaniem świadectw spełnienia wymagań zdrowotnych przez środek spożywczy, w tym : - puree bananowe import z Ekwadoru – odprawiono 15 partii wydano 15 świadectw, - puree bananowe import z Kostaryki – odprawiono 7 partii wydano 7 świadectw, - soki naturalne eksport do Chin – wydano 2 świadectwa Świadectw nie zezwalających wprowadzenia produktu do obrotu w roku 2015 nie wydano.
Kontrola aptek
Liczba obiektów wpisanych do rejestru – 44. Przeprowadzono 12 kontroli sanitarnych aptek, w trakcie których nie stwierdzono nieprawidłowości.
114
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Dodatkowe informacje W 2015r. prowadzono wzmożony nadzór : - nad jakością stosowanych tłuszczów smażalniczych w zakładach produkcyjnych oraz zakładach żywienia zbiorowego. W trakcie bieżących kontroli zakładów przeprowadzono 5 ocen tłuszczów smażalniczych za pomocą szybkich testów oceny jakości. Wyniki uzyskiwane na podstawie analizy porównawczej nie dały podstaw do kwestionowania. - czystością wózków i koszyków w sklepach spożywczych oraz supermarketach. W celu utrzymania w nadzorowanych obiektach właściwego stanu higieniczno-sanitarnego oraz w związku z docierającymi do tutejszego inspektora informacjami dotyczącymi niewłaściwego stanu sanitarno-technicznego wózków i koszyków w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego przeprowadzano kontrole sanitarne tematyczne. W wyniku przeprowadzonych kontroli w jednym przypadku stwierdzono zły stan sanitarny koszyków. Za stwierdzone nieprawidłowości ukarano kierownika sklepu grzywna w drodze mandatu karnego w wysokości 150 zł. - wzmożony nadzór stołówek prowadzących żywienie w obiektach wypoczynku dzieci i młodzieży.
Na terenie powiatu limanowskiego, w 74 zorganizowanych formach wypoczynku zimowego i letniego (kolonie, półkolonie, obozy sportowe) w związku z nadzorem nad stołówkami prowadzącymi żywienie w w/w placówkach, dokonano oceny warunków zdrowotnych żywności przeprowadzając 53 kontrole.
Realizacja planu pobierania próbek i badania żywności oraz materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością
Plan poboru próbek w 2015 roku został zrealizowany w 100%. Zaplanowano do pobrania 189 próbek żywności i 8 próbek kosmetyków.
115
stanstan sanitarno sanitarno – higieniczny – higieniczny w powiecie w powiecie limanowskim limanowskim w roku w roku 201 20155
Z puli zaplanowanych 26 próbek doraźnych pobranych zostało 9 próbek: - 8 próbki kosmetyków pobrane zgodnie z planem poboru kosmetyków na 2015r. - 1 próbka środka spożywczego pobrana w związku z wzmożonym nadzorem nad stosowaniem substancji dodatkowych do żywności Z pobranych do badań laboratoryjnych 198 próbek, 7 zostało zakwestionowanych tj.: - suplement diety pn.: „PNEUMOVIT SEPT pastylki do ssania na gardło” - nieprawidłowości w oznakowaniu; - kiełbasa wędzona, pieczona, wiejska, wieprzowa - ponadnormatywna zawartość benzo(a) pirenu dla przedmiotowego produktu oraz sumy WWA; - „Mleko górskie” spożywcze pasteryzowane - zanieczyszczenie bakteriami z rodziny Enterobacteriaceae.
Skargi, wnioski, zażalenia na stan sanitarny
Sygnały pochodzące od klientów są każdorazowo rozpatrywane i skutkują podjęciem natychmiastowych działań wyjaśniających a w sytuacjach które tego wymagają także działań represyjnych. W roku 2015 do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego wpłynęło 15 skarg od ludności, z których tylko jedna była zasadna. Dotyczyły one: ➢ niewłaściwej jakości zdrowotnej środków spożywczych (wystąpienie dolegliwości zdrowotnych po spożyciu) – 8 interwencji – wszystkie bezzasadne; ➢ niewłaściwy stan czystości obiektów żywnościowo-żywieniowych – 2 skargi bezzasadne; ➢ nieprawidłowości dotyczące posiłków w zakładach żywienia (sposób wydawania) - 1 skarga zasadna; ➢ brak decyzji PIS na prowadzenie działalności – 1 skarga bezzasadna.
116
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
WARUNKI SANITARNE W SZKOŁACH I INNYCH PLACÓWKACH OŚWIATOWO-WYCHOWAWCZYCH
Higiena procesów nauczania i wychowania ma na celu ochronę dzieci i młodzieży przed niekorzystnymi warunkami związanymi z pobytem, pracą, nauką i wypoczynkiem w placówkach oświatowo – wychowawczych. To właśnie te warunki mają ogromny wpływ na zdrowie, prawidłowy, wszechstronny rozwój i efekty uczenia się młodego człowieka. Dlatego też Państwowa Inspekcja Sanitarna w ramach realizacji zadań związanych z ochroną zdrowia publicznego czuwa nad spełnieniem prawidłowych wymogów dot. pomieszczeń i wyposażenia w placówkach oraz sposobem organizacji pracy ucznia, tak aby skutecznie chronić zdrowie dzieci i młodzieży przed ujemnymi zjawiskami związanymi z ich pobytem w żłobku, przedszkolu czy szkole.
Realizując powyższy cel w roku 2015 stałym nadzorem sanitarnym objęto 183 stałych placówek oświatowo – wychowawczych, w tym 11 obiektów nadzorowanych przez WSSE – Kraków, w których przeprowadzono łącznie 16 kontroli sanitarnych. Pod bezpośrednim nadzorem Małopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego pozostają szkoły ponadgimnazjalne, dla których organem założycielskim jest Starosta Limanowski.
Na terenie powiatu działają 2 uczelnie wyższe, wykłady prowadzone w dni wolne od pracy (sobota, niedziela), w budynku Zespołu Szkół Technicznych Ogólnokształcących w Limanowej będącym pod stałym nadzorem sanitarnym WSSE w Krakowie.
117
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Wykaz obiektów nadzorowanych przez PSSE Limanowa:
Liczba dzieci i młodzieży Liczba Lp. Rodzaj placówki w placówkach skontrolowanych obiektów w 2015r.
168 1. Żłobki 7
1889 2. Przedszkola 32
2607 3. Szkoły podstawowe 43
1122 4. Gimnazja 5 Placówki kształcenia 5. Nie kontrolowano ustawicznego 1 166 6. Zasadnicze szkoły zawodowe 1
12820 7. Zespoły szkół ogólnokształcących 40 Zespoły Szkół 8. 791 ponadgimnazjalnych 1 nie kontrolowano 9. Szkoły wyższe 2
1 67 10. Placówki pobytem całodobowym 5
2 975 11. Placówki pracy pozaszkolnej 32
21 12. „Zielone szkoły” i schroniska 5
RAZEM 173 20526
1 – do tej grupy wliczono: Młodzieżowy Ośrodek Szkolno – Wychowawczy, Opiekuńczy Ośrodek Wychowawczy, Socjalizacyjna Placówka Opiekuńczo – Wychowawcza; 2 – do tej grupy zaliczono: Szkoły Muzyczne, Domy Kultury, ogniska wsparcia dziennego.
118
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Lp. Treść zadania 2013r. 2014r. 2015r.
1. Liczba placówek stałych 176 179 183 Liczba kontroli w placówkach 2. 132 160 159 stałych 3. Liczba placówek sezonowych 133 141 140 Liczba kontroli w placówkach 4. 110 103 105 sezonowych Liczba wydanych decyzji 5. 4 3 9 merytorycznych 6. Liczba decyzji przedłużających 2 2 6 Liczba decyzji 7. 4 3 9 wyegzekwowanych Liczba decyzji finansowych 8. 7/979,45 6/653,00 11/1081,00 /kwota w zł Liczba nałożonych mandatów 9. 0/0 0/0 0/0 /kwota w zł Liczba placówek, w których 10. przeprowadzono remonty 4 3 15 kapitalne Liczba placówek, w których 11. 36 92 89 przeprowadzono remonty bieżące Liczba wystosowanych wystąpień 12. w związku ze stwierdzonymi 3 0 0 nieprawidłowościami Liczba placówek zaopatrywanych z: 15. - wodociągu publicznego 82 98 99 - wodociągu lokalnego 94 81 74 - studni 0 0 0
Zestawienie porównawcze danych z lat 2013 - 2015
119
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Struktura nadzorowanych przez PIS placówek/obiektów oświatowo wychowawczych w powiecie limanowskim.
żłobki
7 przedszkola
43 32 szkoły podstawowe
gimnazja
2 szkoły zawodowe
11 zespoły szkół ogólnokształcących 43 szkoły ponadgimnazjalne
40 szkoły wyższe 5 inne 1
Stan sanitarno – techniczny szkół i innych placówek oświatowo- wychowawczych
Stan sanitarno-techniczny nadzorowanych obiektów oświatowych z roku na rok ulega poprawie. W 2015 r. wydano łącznie 15 decyzji administracyjnych tj. 9 dotyczących poprawy stanu sanitarno- technicznego i 6 decyzje przedłużających termin realizacji nałożonych obowiązków. Nakazy dotyczyły: ➢ poprawy stanu sanitarno – technicznego ścian, sufitów, posadzek (w 2 zespołach szkół i w 1 szkole podstawowej); ➢ poprawy stanu sanitarno - technicznego ogrodzenia oraz dróg dojścia (przedszkole, zespół szkół);
120
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
➢ brak potwierdzenia badaniami prawidłowości natężenia oświetlenia sztucznego w salach i pracowni komputerowej,(zespół szkół, młodzieżowy ośrodek wychowawczy); ➢ złego stanu sanitarno-technicznego stolarki drzwiowej w salach lekcyjnych).
Wyegzekwowano 9 decyzji administracyjnych, dotyczyły one właściwego ogrodzenia placówek (przedszkole, zespół szkół) oraz poprawę warunków sanitarno – technicznych w sanitariatach, salach lekcyjnych.
Wszystkie placówki oświatowo – wychowawcze podłączone są do wodociągów lokalnych lub publicznych. Zdrowotna jakość wody dostarczanej do obiektów pod względem fizyko – chemicznym i bakteriologicznym jest zadawalająca.
Ścieki bytowe z budynków odprowadzane są do kanalizacji (miejskiej, wiejskiej, lokalnej ) lub do szczelnych zbiorników. W 2015 roku nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki ściekami. Odpady stałe gromadzone są w workach foliowych lub w kontenerach, pojemnikach o dobrym stanie technicznym, śmieci wywożone systematycznie przez podmioty upoważnione do odbioru odpadów (placówki posiadają stałe umowy). Zdecydowana większość placówek jest ogrodzona, otoczenie wokół budynków utrzymane czysto.
We wszystkich pomieszczeniach placówek utrzymywany jest dobry bieżący stan porządkowy. Sanitariaty wyposażone są
w odpowiednią ilość umywalek i urządzeń ustępowych, czystość zachowana, dezynfekcja prowadzona na bieżąco. Zespół Szkół Samorządowych nr 3 w Limanowej
Zapewniony jest dostęp do bieżącej ciepłej i zimnej wody i środków do utrzymania higieny. Żadna placówka nie posiada zewnętrznych ubikacji.
121
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Tylko 4 placówki na koniec roku oceniono jako złe pod względem technicznym. Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły: ✓ braku lub częściowego braku ogrodzenia, zabezpieczenia szlaku komunikacyjnego wychodzącego poza teren szkoły; ✓ złego stanu sanitarno-technicznego podłogi parkietowej na zastępczej sali gimnastycznej, holu, salach lekcyjnych; ✓ złego stanu sanitarno-technicznego ścian, sufitów w sanitariatach, sali gimnastycznej; ✓ braku przeprowadzenia pomiaru natężenia oświetlenia sztucznego w salach lekcyjnych. Generalne remonty, jakie przeprowadzono w 15 placówkach dotyczyły: - wymiany centralnego ogrzewania, remont kotła olejowego, zamontowanie solarów słonecznych, wymiana drzwi wejściowych do szkoły, wymiany stolarki okiennej oraz remontów sanitariatów, hydroforni, schodów wejściowych do budynku szkoły. Należy wskazać, że w większości placówek przeprowadzone zostały bieżące remonty, prace konserwatorskie i porządkowe. Dotyczyły one sal dydaktycznych, bloków sportowych, bloków żywieniowych i zaplecza sanitarnego (malowanie ścian i sufitów, wymiana glazury ściennej, wymiana paneli podłogowych, cyklinowanie, malowanie podłóg parkietowych, częściowa wymiana instalacji elektrycznej, częściowa wymieniono stolarek okiennych i drzwiowych, wymiana umywalek, armatury sanitarnej, remont sanitariatów - dostosowanie do wzrostu dzieci, zapewnienie prawidłowej wentylacji pomieszczeń, kuchni i zaplecza, założenie żaluzji okiennych, prace konserwatorskie mebli szkolnych, wydzielenie dla dzieci młodszych pomieszczeń świetlicowych, odnowienie sal zabaw dla dzieci, uporządkowanie otoczenia wokół budynków placówek, renowacja urządzeń na placach zabaw).
Nowe placówki i obiekty oddane do użytku w 2015r: ✓ Niepubliczny żłobek w Pisarzowej; ✓ placówki pracy pozaszkolnej ( świetlica w Siekierczynie i Szkoła Muzyczna w Niedźwiedziu); ✓ 1 placówka rekreacyjna (sala zabaw dla dzieci w Limanowej); ✓ sale gimnastyczne (Stronie i Łętowe); ✓ 2 boisko wielofunkcyjne (Zasadne, Stronie); ✓ 7 placów zabaw przy szkołach (Stronie, Wilczyce, Stróża, Chyszówki, Półrzeczki, Stare Rybie, Krosna). Ponadto nadzorem objęto Niepubliczny Dom Dziecka w Łukowicy. 122
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Warunki pobytu dzieci i młodzieży w szkołach i placówkach oświatowo – wychowawczych
Opieka medyczna w placówkach skontrolowanych w 2015 roku: a) opieka pielęgniarki/higienistki szkolnej zapewniona jest we wszystkich szkołach; b) opieka lekarza podstawowej opieki zdrowotnej zapewniona w Publicznych i Niepublicznych Ośrodkach Zdrowia na terenie powiatu;
c) opieka stomatologiczna - w 3 szkołach funkcjonują gabinety dentystyczne, w pozostałych placówkach dzieci i młodzież korzystają z gabinetów stomatologicznych w Publicznych i Niepublicznych Ośrodkach Zdrowia .
Właściwie dobrana do wieku aktywność ruchowa sprzyja rozwojowi organizmu i zachowaniu zdrowia. Szczególne znaczenie dla aktywności ruchowej ucznia ma infrastruktura do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego w szkołach. Należy wskazać, że dzieci i młodzież z 11 szkół w naszym powiecie musi korzystają z sal gimnastycznych lub hall sportowych w innych budynkach oświatowych lub publicznych. Ponadto, niezależnie od posiadanej infrastruktury, dzieci ćwiczą na korytarzach i holach szkolnych w 11 placówkach. Należy tu jednak podkreślić, iż w porównaniu do roku ubiegłego zaszły pozytywne zmiany - oddano do użytku: 2 sale gimnastyczne, 2 wielofunkcyjne boisko oraz 7 placów zabaw dla młodszych dzieci. Boisko szkolne - Zasadne
123
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
W 2015 roku oceniono bez zastrzeżeń rozkłady zajęć lekcyjnych w: • 27 placówkach szkół podstawowych oceniono 168 oddziałów; • 4 placówkach gimnazjum oceniono 42 oddziałów; • 41 obiektach zespołach szkół ogólnokształcących oceniono 440 oddziałów.
W żadnej z w/w placówek nie stwierdzono rażących nieprawidłowości. Zajęcia lekcyjne prowadzone w systemie dwuzmianowym występują w szkołach miejskich, przy czym ostatnia lekcja odbywa się o 1-2 godziny wcześniej niż w roku poprzednim.
Podczas kontroli szczególną uwagę zwracano na dostosowanie mebli przedszkolnych i szkolnych do wzrostu dzieci i młodzieży, gdyż niedostosowanie mebli do wzrostu ucznia może być przyczyną kształtowania nieprawidłowej postawy ciała (skoliozy). We wszystkich (62) skontrolowanych placówkach stoliki i krzesła w salach lekcyjnych były prawidłowo oznakowane, w trzech wielkościach, odpowiednio dostosowane do wzrostu korzystających z nich dzieci i młodzieży.
W 2015 roku oceniono dostosowanie mebli do zasad ergonomii w: - 25 przedszkolach w 26 oddziałach - 709 stanowisk - 20 szkołach podstawowych w 26 oddziałach - 410 stanowisk - 3gimnazjach w 6 oddziałach – 169 stanowisk - 14 zespołach szkół w 49 oddziałach – 954 stanowisk W placówkach nauczania i wychowania zostały zakupione nowe stoliki, krzesła oraz półki z możliwością – pozostawienia podręczników i pomocy naukowych dla dzieci z klas I – III. Kontrole wykazują, że we wszystkich placówkach oświatowo-wychowawczych sprzęt sportowy, meble posiadają atesty lub certyfikaty i spełniają wymagania bezpieczeństwa użytkowania. Odsetek atestowanych sprzętów sportowych i mebli z roku na rok wzrasta.
Dodatkowe informacje o nadzorowanych placówkach
W 2015 roku zwiększyła się liczba szkół biorących udział w programach „Owoce i warzywa w szkole” ( 80 placówek) i „Szklanka mleka” ( 97 placówek). Programem „Radosna Szkoła” objęte zostały szkoły podstawowe. 124
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Dyrektorzy szkół otrzymali dofinansowania do drugich śniadań, posiłków jednodaniowych i obiadów dla dzieci potrzebujących od: „Caritas”, anonimowych - prywatnych sponsorów, Parafii Rzymsko-katolickich oraz od Rady Rodziców.
W 2015r do Inspektora Sanitarnego wpłynęły dwie skargi: ✓ anonimowa skarga telefoniczna od rodziców dzieci uczęszczających do Przedszkola - dotyczyła spania 3-letniego dziecka na kocu na podłodze, po przeprowadzeniu kontroli skargę uznano za bezzasadną. ✓ skarga na występowanie złego stanu sanitarnego pomieszczenia oraz zabawek w oddziale przedszkolnym w Szkole Podstawowej - po przeprowadzonej kontroli skargę uznano za bezzasadną.
Placówki wypoczynku dzieci i młodzieży
W ramach nadzoru sanitarnego nad placówkami wypoczynku dzieci i młodzieży w okresie letnim oraz w trakcie ferii zimowych przeprowadzono 105 kontroli. W wyniku czynności kontrolnych w obiektach wczasowo – turystycznych oraz w obiektach okazjonalnie wykorzystywanych do zorganizowanego wypoczynku, nie stwierdzono nieprawidłowości natury higienicznej, bezpieczeństwo zdrowotne wypoczywających było zapewnione. Również stan sanitarno – techniczny tych placówek był zadawalający. Zauważa się poprawę w jakości wyposażenia obiektów, co wynika głównie z wymagań organizatorów wypoczynku.
Ponadto, w czasie wypoczynku zimowego prowadzono monitoring temperatur – nie stwierdzono nieprawidłowości. Dostarczano również materiały dla organizatorów wypoczynku na temat „Dopal Dopalaczom„ – celem przeprowadzenia pogadanek wśród dzieci i młodzieży.
W roku 2015 w elektronicznej bazie MEN zarejestrowanych było139 obiektów sezonowych tj. zimowiska, kolonie letnie, wypoczynek śródszkolny dla dzieci i młodzieży oraz szkolne schroniska młodzieżowe.
Należy tu jednak podkreślić, że z roku na rok spada liczba dzieci i młodzieży przyjeżdżających na wypoczynek do naszych miejscowości.
125 stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
liczba wypoczywających dzieci i młodzieży 6500
6000 5944 5500 5013 5000 4650 4476 4500 4867 4000 4252 4391 3500
3000 2009r. 2010r. 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. 2015r.
126
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY
Zadania realizowane w ramach sprawowania zapobiegawczego nadzoru sanitarnego mają charakter profilaktyczny. Ich celem jest przede wszystkim ochrona zdrowia ludzi przebywających w obszarze i sąsiedztwie planowanych przedsięwzięć. Polegają one na kontroli przestrzegania wymagań higienicznych i zdrowotnych na etapie projektowania różnego rodzaju zamierzeń inwestycyjnych. Ważną rolę w zapewnieniu zdrowia publicznego, odgrywa także prawidłowe wykonanie obiektów budowlanych Dlatego też podczas dokonywania odbiorów końcowych, przed oddaniem do użytku danej inwestycji egzekwowano prawidłowe rozwiązania zapewniające w trakcie jej eksploatacji bezpieczeństwo zdrowotne ludzi.
Działania pionu zapobiegawczego nadzoru sanitarnego polegają na opiniowaniu lub uzgadnianiu pod względem sanitarno – higienicznym: ❖ miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy; ❖ projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy; ❖ studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy; ❖ warunków zabudowy i zagospodarowania terenu planowanych inwestycji; ❖ dokumentacji projektowych inwestycji, w szczególności projektów budowlanych; ❖ wniosków dotyczących konieczności wykonania raportu oddziaływania inwestycji na środowisko i jego zakresu na etapie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu.
Realizując swoje ustawowe zadania zapobiegawczy nadzór sanitarny szczególną uwagę zwraca na: ❖ rozwiązania techniczne mające na celu zapewnienie odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych w środowisku pracy, w zakładach opieki zdrowotnej, w miejscach nauczania, w obiektach użyteczności publicznej, zapewnienie odpowiednich 127
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
warunków produkcji i obrotu artykułów spożywczych oraz innych wyrobów mogących mieć wpływ na zdrowie ludzi oraz zapewnienie odpowiednich warunków ochrony środowiska; ❖ zastosowane materiały i wyroby; ❖ rozwiązania organizacyjne.
Do działalności zapobiegawczego nadzoru sanitarnego należy rozpatrywanie wniosków co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby – co do zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko oraz uzgadnianie warunków realizacji przedsięwzięć przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. Największą liczbę przedsięwzięć realizowanych przez inwestorów prywatnych stanowiły zakłady produkcyjno- usługowe. Do przedsięwzięć realizowanych przez samorządy należą: sieci kanalizacyjne, oczyszczalnie ścieków, przebudowy ciągów komunikacyjnych (drogi gminne). Zapobiegawczy nadzór sanitarny brał czynny udział w procesie budowlanym realizowanych inwestycji. W trakcie opiniowania dokumentacji projektowej zwracano uwagę na takie zagadnienia, jak zapewnienie właściwych warunków sanitarno – zdrowotnych w miejscach pobytu ludzi, a także odpowiednich warunków pracy osobom zatrudnionym w zakładach pracy. W głównej mierze była to adaptacja istniejących lokali usługowych oraz budowa i rozbudowa obiektów z przeznaczeniem pod handel, usługi, warsztaty i zakłady produkcyjne, biura, magazyny, obiekty sportowe. Biorąc pod uwagę wymagania techniczno – sanitarne stan obiektów budowlanych oddawanych do użytkowania nie odbiegał od wymogów zawartych w przepisach.
W 2015 roku przeprowadzono ogółem 200 kontroli sanitarnych, w tym : - 193 kontroli odbiorowych - 7 kontroli w trakcie realizacji inwestycji . W trakcie kontroli szczególną uwagę zwracano na zgodność wykonania inwestycji z zatwierdzonym projektem oraz na stosowanie materiałów i wyrobów posiadających certyfikaty i atesty.
128
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
W roku 2015 wydano:
- 71 opinii sanitarnych do projektów budowlanych; - 18 uzgodnień dotyczących zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko; - 36 opinii w sprawie zapytania o konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko; - 3 opinie przed wydaniem decyzji środowiskowej; - 15 opinii do mpzp; - 18 opinii do podmiotów prowadzących działalność leczniczą; - 267 decyzji płatniczych.
91 18 odbiory-195 195 3 opinie o lokalach-200 36 uzgodnienia projektowe-71 opinie dot. raportów-36 71 uzgodnienia środowiskowe-3 opinie dot.prognoz-18 inne-91 200
Procentowy udział realizowanych zadań w 2015r. przez pion zapobiegawczego nadzoru sanitarnego.
W porównaniu z rokiem 2014 ogólna liczba opinii (opiniowanie dokumentacji, opinie w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, zapytania o konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko) wzrosła ze 124 do 143. Liczba kontroli sanitarnych spadła z 212 do 200.
129
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
250 211 197 195 200 143 150 124 2013r. 108 2014r. 100 2015r.
50
0 zgody na prowadzenie zajęte stanowiska (opinie) działalności
Wydane zgody na prowadzenie działalności oraz zajęte stanowiska (opinie)
W ramach Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego Małopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny: o wydał 16 opinii odnośnie uwarunkowań środowiskowych o uzgodnił 6 dokumentacji projektowych, w tym 5 dotyczących projektów RTG o przeprowadził 9 odbiorów obiektów wydając 7 decyzji wymaganych do rejestracji.
Zapobiegawczy nadzór sanitarny zajmuje stanowisko na różnych etapach procesu inwestycyjnego. Do przedsięwzięć realizowanych na różnych etapach i mających szczególne znaczenie dla powiatu limanowskiego należą m.in.: Etap zapytania o konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływani na środowisko: - budowa i przebudowa połączeń Rabka Zdrój-Raba Niżna-Olszówka-Poręba Wielka- Poręba Górna realizowanych w ramach projektu: ”Przygotowanie projektu budowy infrastruktury obszaru aktywności turystycznej na bazie potencjału wód geotermalnych w Porębie Wielkiej” - budowa kanalizacji sanitarnej w Słopnicach, Przyszowej, Łukowicy, Kłodnem, Męcinie, Starej Wsi - rozbudowa systemu wodno-kanalizacyjnego w gminie Dobra – III etap, gminie Jodłownik - rozbudowa sieci kanalizacyjnej w Podłopieniu i Tymbarku 130
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
- budowa sieci wodociągowej ze zbiornikiem i stacją uzdatniania w Nowym i Starym Rybiu - budowa oczyszczalni ścieków w Słupii - przebudowa i rozbudowa oczyszczalni ścieków w Szczyrzycu
Etap opinii do projektu: - rozbudowa Miejskiego Przedszkola nr 2 w Limanowej - rozbudowa sieci kanalizacyjnej i wodociągowej w Jodłowniku - budowa sieci wodociągowej ze zbiornikiem w Wilkowisku - przebudowa i rozbudowa sieci wodociągowych w Limanowej - rozbudowa sieci wodociągowej w Szczyrzycu, Męcinie, Słopnicach, Kamienicy, Nowym i Starym Rybiu
Etap odbioru: - system wodociągowy w gminie Dobra - budynek zaplecza sportowego przy boisku wielofunkcyjnym - sieć kanalizacyjna w Limanowej (ul. Krakowska) - sieć wodociągowa ze zbiornikiem w Wysokiem - rozbudowa sieci kanalizacyjnej w Tymbarku - odbudowa mostu przy ul. Grunwaldzkiej w Limanowej - wodociągowa sieć rozdzielcza w Kamienicy - Dzienny Dom Pobytu „Senior-Wigor” w Limanowej - sala gimnastyczna przy Szkole Podstawowej w Kamionce Małej - przebudowa i rozbudowa mostu w Rabie Niżnej
131
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
DZIAŁANIA W ZAKRESIE OŚWIATY ZDROWOTNEJ I PROMOCJI ZDROWIA
Głównym zadaniem oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia jest inicjowanie, organizowanie, koordynowanie i nadzór działalności w zakresie promocji zdrowego stylu życia i profilaktyki chorób. Ogólne kierunki działań w zakresie promocji zdrowia:
1. Realizowanie programów edukacyjnych i kampanii społecznych w obszarze profilaktyki chorób i promocji zdrowia.
2. Nawiązywanie współpracy w zakresie realizacji zadań, ze szczególnym uwzględnieniem władz lokalnych i organizacji rządowych oraz pozarządowych, realizujących zadania w zakresie ochrony zdrowia.
3. Inicjowanie zadań w obszarze edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia zgodne z aktualną sytuacją epidemiologiczną oraz potrzebami społeczeństwa. W ramach realizacji ustawowych zadań przeprowadzone zostały : • Programy edukacyjne skierowane do dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych • Interwencje nieprogramowe; • Szkolenia - dla pielęgniarek koordynujących pracę oz i pz w powiecie limanowskim; - dla szkolnych koordynatorów z zakresu programów antytytoniowych „Czyste Powietrze wokół nas”, „Nie pal przy mnie Proszę”, „Znajdź właściwe rozwiązanie”, „Trzymaj Formę”; • Konferencja w związku z obchodami Światowego Dnia Zdrowia; • Eventy prozdrowotne; • Konkursy plastyczne.
132
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Również w ramach prowadzonej działalności pracownik koordynował działania edukacyjne w zakładach służby zdrowia oraz placówkach nauczania i wychowania. Przeprowadzono 85 wizytacji w placówkach nauczania i wychowania.
REALIZACJA INTERWENCJI PROGRAMOWYCH
TRZYMAJ FORMĘ
Program edukacyjny dotyczący zapobiegania nadwadze i otyłości wśród młodzieży poprzez upowszechnienie racjonalnego odżywiania i aktywności fizycznej. Skierowany do uczniów szkół podstawowych (kl. V i VI) i gimnazjalistów. - ogólna liczba szkół realizujących program: 40 - liczba uczniów objętych edukacją: 2072 Zasadnicze działania: - zorganizowano szkolenie dla koordynatorów szkolnych z zakresu realizacji programu w roku szkolnym 2014/15. W szkoleniu uczestniczyło 40 osób. Realizacja programu oparta jest na metodzie projektu, dzięki której uczniowie wspólnie z nauczycielami, rodzicami i środowiskiem lokalnym, opracowują najlepsze i najciekawsze metody propagowania zasad zdrowego stylu życia zarówno w szkole jak i w rodzinie.
PROGRAM OGRANICZANIA ZDROWOTNYCH NASTĘPSTW PALENIA TYTONIU w POLSCE
Celem programu jest zmniejszenie zachorowań, inwalidztwa i zgonów wynikających z palenia tytoniu (choroby układu krążenia, nowotwory złośliwe, nienowotworowe choroby układu oddechowego, zgony niemowląt) przez zmniejszenie ekspozycji na dym tytoniowy. PSSE w Limanowej realizuje następujące zadania: 1. Organizowanie ogólnokrajowych kampanii edukacyjnych. a/ Światowy Dzień bez Tytoniu 133
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
– kampania społeczna skierowana do ogółu społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem młodych kobiet. W miesiącu maju w Zespole Szkół nr 1 im. Józefa Piłsudskiego w Limanowej - Powiatowa Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w Limanowej, zorganizowała event promujący zdrowy styl życia. W trakcie trwania eventu młodzież szkolna mogła skorzystać z badania słuchu, pomiaru ciśnienia tętniczego krwi, a także zbadać ilość tlenku węgla w wydychanym powietrzu. W trakcie trwania imprezy rozdawano ulotki antytytoniowe i jabłka. Na korytarzach szkoły – na telewizorach wyświetlany był spot kampanii „Rzuć dymka”. Uczestnicy eventu: 1051 uczniów i 113 nauczycieli. Partnerami eventu byli Akustyka Słuchu GEERS sp. z o.o. Limanowa, ul. Rynek 16 i Zespół Szkół Nr 1 w Limanowej, Gabinet Medycyny Szkolnej przy Zespole Szkół Nr 1 w Limanowej. b/ Światowy Dzień Rzucania Palenia – kampania społeczna skierowana do osób palących
• W dniu 5 listopada 2015r. w Zespole Szkół Techniczno - Informatycznych w Mszanie Dolnej zorganizowano Event pn. Profilaktyka alkoholowa i tytoniowa w praktyce - Działania połączono z obchodami Światowego Dnia Rzucania. 225 uczniów (z podziałem na grupy) wzięło udział w zajęciach teoretycznych, podczas których prezentowano filmy poglądowe oraz prowadzono zajęcia warsztatowe – prezentujące skutki palenia i nadużywania alkoholu. Prowadzono rozmowy indywidualne ponadto uczniowie mogli zmierzyć przy użyciu smokerlyzera, zawartość tlenku węgla w wydychanym powietrzu oraz sprawdzić swoją koordynacją ruchowo-wzrokową za pomocą alkogogli, czyli symulatora stanu wskazującego na zawartość alkoholu w organizmie.
• W dniu 26 listopada zorganizowano szkolenie dla nauczycieli, gdzie m.in. omówiono temat dotyczący Światowego Dnia Bez Tytoniu oraz Światowego Dnia Rzucania Palenia.
134
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
2. Prowadzenie działań edukacyjnych i programów skierowanych do różnych grup docelowych w szczególności do dzieci i młodzieży, ukazujących źródła i istotę zagrożeń związanych z inhalacją dymu tytoniowego. W zakresie tego zdania realizowane są następujące programy:
CZYSTE POWIETRZE WOKÓŁ NAS
Program ma na celu zwiększenie umiejętności dzieci w zakresie radzenia sobie w sytuacjach, gdy przebywają w pomieszczeniach gdzie pali się papierosy, a także wzrost kompetencji rodziców w zakresie ochrony dzieci przed ekspozycją na dym tytoniowy. Program skierowany do: - dzieci w wieku 5-6 lat uczęszczających do przedszkoli, ich rodziców i opiekunów. Liczba przedszkoli: 47; liczba uczestników: 1444
Zasadnicze działania: - przygotowano i rozesłano pismo intencyjne do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych przystępujących oraz kontynuujących program, - zorganizowano szkolenie dla koordynatorów z zakresu realizacji programu, - monitorowano i nadzorowano realizację programu, - PSSE w Limanowej zorganizowała powiatowy konkurs plastyczny dla dzieci uczestniczących w programie. Do PSSE w Limanowej wpłynęło 115 prac konkursowych dzieci 5 i 6 - letnich z 40 przedszkoli i oddziałów przedszkolnych powiatu limanowskiego. W dniu 13 maja w Bibliotece Pedagogicznej w Limanowej, zorganizowano uroczyste rozdanie nagród. Partnerem konkursu była Biblioteka Pedagogiczna w Limanowej oraz Limanowski Dom Kultury. Nagrody dla laureatów ufundowała Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Limanowej (600 zł). Dodatkowo dzieci otrzymały upominki od Biblioteki Pedagogicznej w Limanowej, Auto Moto Klubu Limanowa oraz Firmy „Gwarant” z Limanowej. Wystawę nagrodzonych prac przygotowała Biblioteka Pedagogiczna w Limanowej.
Realizacja programu odbywała się wg poradnika oraz pomysłów autorskich nauczycieli. Program został oceniony przez rodziców dzieci jako ciekawy i bardzo potrzebny. Dzieci z zainteresowaniem uczestniczyły w zajęciach i wycieczkach – w wyniku tego poszerzyły
135
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
swoją wiedzę na temat szkodliwości dymu papierosowego, skutków palenia papierosów oraz przebywania w zadymionych pomieszczeniach. Zdobyły umiejętność zachowania się w sytuacjach, kiedy znajdują się w towarzystwie osób palących.
NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ
Program edukacyjny dot. zmniejszenia narażenia dzieci na bierne palenie - skierowany do uczniów klas I-III szkół podstawowych - liczba osób objętych edukacją – 1685 - liczba szkół podstawowych realizujących program – 37
Zasadnicze działania: - przygotowano i rozesłano pisma intencyjnego do szkół przystępujących oraz realizujących program; - zorganizowano konkurs plastyczny dla dzieci z klas I – III szkół podstawowych realizujących program. Do konkursu zgłoszono 128 prac konkursowych uczniów klas I-III z 37 szkół powiatu limanowskiego. W dniu 13 maja w Bibliotece Pedagogicznej w Limanowej, zorganizowano uroczyste rozdanie nagród. Partnerem konkursu była Biblioteka Pedagogiczna w Limanowej oraz Limanowski Dom Kultury. Nagrody dla laureatów ufundowała Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Limanowej (600 zł). Dodatkowo dzieci otrzymały upominki od Biblioteki Pedagogicznej w Limanowej, Auto Moto Klubu Limanowa oraz Firmy „Gwarant” z Limanowej. Wystawę nagrodzonych prac przygotowała Biblioteka Pedagogiczna w Limanowej. Można ją było obejrzeć do końca czerwca br. w budynku biblioteki.
- zorganizowano szkolenie dla koordynatorów z zakresu realizacji programu, - monitorowano realizację programu w szkołach, - realizacja programu odbywa się wg poradnika oraz pomysłów autorskich nauczycieli, - opracowano sprawozdanie z realizacji programu, - wszystkie placówki realizujące program otrzymały certyfikat.
136
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
ZNAJDŹ WŁAŚCIWE ROZWIĄZANIE Program edukacyjny dot. zapobiegania palenia tytoniu wśród młodzieży szkolnej . Skierowany do uczniów starszych klas szkół podstawowych i gimnazjów.
- liczba uczniów objętych edukacją –1797 - liczba szkół realizujących program – 37 Zasadnicze działania: - przygotowano i rozesłano pisma intencyjne do szkół przystępujących oraz realizujących program, - zorganizowano szkolenie dla szkolnych koordynatorów z zakresu realizacji programu, - monitorowano realizację programu, - zorganizowano 2 powiatowe konkursy plastyczne: 1) powiatowy konkurs plastyczny na plakat dla uczniów klas IV – VI szkoły podstawowej uczestniczących w programie, pod hasłem „Zdrowie w cenie – rzuć palenie”. Do konkursu zgłoszono 75 prac plastycznych ze szkół powiatu limanowskiego. W dniu 13 maja 2015 roku w Bibliotece Pedagogicznej w Limanowej, zorganizowano uroczyste rozdanie nagród. Partnerem konkursu była Biblioteka Pedagogiczna w Limanowej oraz Limanowski Dom Kultury. Nagrody dla laureatów ufundowała Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Limanowej (600zł). Dodatkowo dzieci otrzymały upominki od Biblioteki Pedagogicznej w Limanowej, Auto Moto Klubu Limanowa oraz Firmy „Gwarant” z Limanowej.
2) powiatowy konkurs plastyczny dla uczniów szkól gimnazjalnych pt. „ Młodzież wolna od dymu tytoniowego”. Do PSSE w Limanowej wpłynęło 45 prac ze szkół gimnazjalnych. W dniu 8 grudnia 2015 roku w Bibliotece Pedagogicznej w Limanowej, zorganizowano podsumowanie konkursu i rozdanie nagród. Sporządzono wystawę prac plastycznych, która pozostanie w Bibliotece na okres 1 miesiąca. Sponsorem nagród była PSSE w Limanowej (700 zł) oraz Starostwo Powiatowe w Limanowej (nagroda wyróżnienie), upominki Auto Moto Klub Limanowa . - opracowano sprawozdanie z realizacji programu, - wszystkie placówki realizujące program otrzymały certyfikat.
137
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
PROFILAKTYKA HIV/AIDS Celem programu jest - ograniczenie rozprzestrzeniania się zakażeń i HIV wzrost poziomu wiedzy na temat HIV/AIDS u ogółu społeczeństwa oraz zmiany postaw, ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności za własne zdrowie i życie.
• Zasadnicze działania - przekazano materiały oświatowo – zdrowotnych do podmiotów leczniczych, - w dniu 3 grudnia 2015r. przeprowadzono prelekcję z zakresu problematyki HIVAIDS dla pielęgniarek, podczas szkolenia organizowanego przez dział Epidemiologii. Liczba uczestników: 39 osób. - edukacja młodzieży szkołach prowadzona przez nauczyciela oraz higienistkę szkolną, - pielęgniarki oraz położne realizowały tematykę HIV/AIDS w podmiotach leczniczych, - we współpracy ze Starostwem Powiatowym w Limanowej oraz Biblioteką Pedagogiczną w Limanowej, zorganizowano powiatowy konkurs plastyczny dla młodzieży ponadgimnazjalnej pn. „Nie daj szansy AIDS”. W dniu 8 grudnia 2015r. odbyło się rozdanie nagród. Fundatorem nagród było Starostwo Powiatowe w Limanowej, upominki Auto Moto Klub. Prace konkursowe zostały wyeksponowane w Bibliotece Pedagogicznej. Prace pozostawiono na okres 1 miesiąca;
PROFILAKTYCZNY PROGRAM W ZAKRESIE PRZECIWDZIAŁANIU UZALEŻNIENIU OD ALKOHOLU TYTONIU I INNYCH ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH
Projekt realizowany od 1 lipca 2012r. do 31 grudnia 2016 r., w partnerstwie 4 instytucji: Instytutu Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki w Lublinie, Instytutu Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera w Łodzi, Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Krajowego Biura do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii. Program ma zasięg ogólnopolski.
138
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Głównym celem projektu jest ograniczenie używania tytoniu, alkoholu i innych substancji psychoaktywnych przez kobiety w wieku prokreacyjnym, tj. między 15 a 49 rokiem życia. W projekcie uczestniczyło 852 uczniów szkół ponadgimnazjalnych.
Zasadnicze działania :
- Szkolenia dla kadry medycznej - Programy edukacyjne w zakładach pracy i w szkołach ponadgimnazjalnych - Kampania społeczna. - Badania ankietowe kobiet w ciąży. - Platforma internetowa -System Elektronicznego Monitorowania i Promocji Zdrowia
1. W dniu 26.11.2015r. zorganizowano naradę połączoną z wykładem z zakresu tematu uzależnień dla szkolnych koordynatorów programu. Liczba uczestników: 3 koordynatorów realizujących program ARS w 6 typach szkół
2. Nawiązano współpracę z Firmą Gravity Media, która bezpłatnie emitowała spot „Nie pozwól odlecieć swojemu szczęściu” na nośnikach w sześciu punktach w powiecie limanowskim
3.Zorganizowano dwa eventy prozdrowotne połączone z obchodami „Światowego Dnia Rzucania Palenia” : a) w Zespole Szkół Techniczno – Informatycznych w Mszanie Dolnej - zorganizowano stoisko z materiałami informacyjno – edukacyjnymi z zakresu tematu . ponadto 225 uczniów (z podziałem na grupy) wzięło udział w zajęciach teoretycznych, podczas których prezentowano filmy poglądowe m.in. ”Wieczne dziecko”, oraz warsztatowych – prezentujących skutki palenia i nadużywania alkoholu. Uczniowie mogli zmierzyć przy użyciu smokerlyzera, zawartość tlenku węgla w wydychanym powietrzu oraz sprawdzić swoją koordynacją ruchowo-wzrokową za pomocą alko – gogli, b) w Zespole Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych im. ks. prof. Józefa Tischnera w Limanowej, zorganizowano stoisko z materiałami informacyjno – edukacyjnymi z zakresu tematu. 120 uczniów uczestniczyło w badaniu smokerlyzerem na zawartość tlenku węgla w wydychanym powietrzu. Badanie poprzedzone było zajęciami teoretycznymi z zakresu profilaktyki antytytoniowej prowadzonymi przez wychowawców klas.
139
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
4. Przeprowadzono prelekcję nt. uzależnień podczas szkolenia dla pielęgniarek w dniu 3 grudnia 2015r. - liczba uczestników 39 osób
REALIZACJA INTERWENCJI NIEPROGRAMOWYCH
ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA obchodzony pod hasłem „Z pola na stół – uczyń jedzenie bezpiecznym”
Zasadnicze działania: - informacja na temat Światowego Dnia Zdrowia na stronie internetowej PSSE w Limanowej, - promocja hasła Światowego Dnia Zdrowia poprzez przesłanie pisma informacyjno – edukacyjnego do podmiotów leczniczych, samorządów terytorialnych oraz szkół ponadgimnazjalnych, - W dniu 10 kwietnia 2015 roku odbyła się konferencja zakresu tematu, na którą zaproszono nauczycieli oraz pracowników stołówek szkolnych. Podczas konferencji przeprowadzono dwa wykłady: „Prawidłowe żywienie dzieci i młodzieży” - Pani Wiesława Bubula – dietetyk Szpitala Powiatowego w Limanowej, „Bezpieczeństwo i higiena wprowadzanej do obrotu żywności” - Renata Krzysztof – kierownik Sekcji Nadzoru Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku PSSE w Limanowej. Liczba uczestników: 51 osób - W dniu 9 kwietnia w Zespole Szkół Nr 1 w Limanowej, ul. W. Witosa 5, odbył się VIII Międzyszkolny Konkurs Prozdrowotny „Zdrowie To Twój Skarb” dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych, zorganizowany z okazji Światowego Dnia Zdrowia. Hasło przewodnie tegorocznej edycji brzmiało: „Skóra pod lupą”. Organizator: Zespół Szkół Nr 1 w Limanowej Współpraca: Starostwo Powiatowe w Limanowej, Oświata Zdrowotna i Promocja Zdrowia PSSE w Limanowej. Liczba uczestników konkursu: 21 Udział pracownika OZ i PZ PSSE w Limanowej: - opracowanie testu wiedzy do konkursu pt. „Skóra pod lupą” - przewodniczenie komisji konkursowej.
140
stan sanitarno – higieniczny w powiecie limanowskim w roku 2015
Ponadto prowadzono działania w ramach Kampanii społecznych : - „Tak szczepię”, - „Światowy dzień wiedzy o antybiotykach”, - „Dopal dopalaczom” , - Kleszczowe zapalenie mózgu- Szczepimy, zapobiegamy, - w okresie wakacyjnym we współpracy z Higieną Dzieci i Młodzieży prowadzono dystrybucję materiałów oświatowo - zdrowotnych (profilaktyka HIV/AIDS, dopalaczy) do obiektów wypoczynku letniego.
141