Public Expres

halve pag

Genieten van kunst in Noord-Duitsland! Erleben Sie Kunst und Kultur in Groningen! Het hoogtepunt is vanaf oktober 2011: Ob beeindruckender Bau oder de Munch-tentoonstelling in Bremen, Oldenburg, spektakulŠre Ausstellungen: Delmenhorst, Syke en Worpswede. das Groninger Museum wird Sie begeistern! www.hinschauen.org www.groningermuseum.nl/de Groningen Ð Oldenburg Ð Bremen Bremen Ð Oldenburg Ð Groningen Dagelijks meermaals met de lijndienst Mehrmals tŠglich mit dem Fernbus Ð voordelig, snel en direct gŸnstig, bequem und direkt! Ê

www.publicexpress.nl www.publicexpress.de

ExPosiTiEruimTE DE GAlErij in DrAchTEn Burgemeester Wuiteweg 24 (ingang Gauke Boelensstraat) Postbus 31 , 9200 AA Drachten Tel: 0512 - 335025, Fax: 0512 - 335090 www.lawei.nl, [email protected]

Expositieruimte De Galerij is voor Fries- land een unieke expositieruimte voor hedendaagse kunst. Expositieruimte De Galerij Beeldend kunstenaars uit Noord-Neder- Expositie : Tussen wijving en verwondering, 2011 land exposeren hedendaagse beeldende openingstijden: kunst. Maar ook kunstenaars uit de rest woensdag t/m zondag 14.00 - 17.00 uur, van Nederland die belangwekkend, vernieuwend, of avontuurlijk zijn, en dus voorafgaand aan, tijdens de pauze van, na voor Friesland interessant zijn om te laten afloop van voorstellingen in Schouwburg zien, vinden er hun expositieruimte. Vaak De Lawei. hebben de exposities raakvlakken met dat Kom en kijk! wat op het podium in Schouwburg De Zie voor het laatste nieuws www.lawei.nl Lawei te zien is.

KUNSTiS iNMEPPEL loopgratisbinnenofsurfnaar Hoofdstraat 22 Meppel www.kunsthuissecretarie.nl [t] 0522 850 644 Venner Straße 69 | 49565 Bramsche | Tel: +49 [0] 5468 9204-0 | www.kalkriese-varusschlacht.de “Ontdek de culturele rijkdom van het Noorden” “ Entdecken Sie den kulturellen Reichtum des Nordens”

Een ontdekkingstocht door het Noorden van Nederland Eine Entdeckungstour durch den Norden der Niederlande und en Duitsland is een ware belevenis. De aaneenschakeling Deutschlands ist ein wahres Erlebnis. Das Zusammenspiel von Landschaft, van landschap, historische steden en dor Wad en een grote historischen Städten und Dörfern, des Wattenmeeres und der großen dichtheid aan musea, kunst en cultuur maken het verblijf Dichte an Museen, Kunst und Kultur machen einen Aufenthalt hier zu tot een mooie ervaring. Dat geldt niet alleen voor bewoners einer schönen Erfahrung. die steeds meer van hun eigen regio, maar ook een andere Dies gilt für Bewohner, die mehr über ihre eigene Region und darüber provincie of zelfs een ander land willen leren kennen. Ook hinaus - sogar über ein anderes Land - erfahren wollen. Es ist auch für toeristen zullen verrast zijn over het grote aanbod aan grote en Touristen interessant, die sich vom umfangreichen Angebot an großen kleine musea waar mensen met passie en enthousiasme hun und kleinen Museen überraschen lassen wollen, in denen Menschen mit kunst en cultuur presenteren. Leidenschaft und Enthusiasmus ihre Kunst und Kultur präsentieren. Voor eenieder die een duik willen nemen in de culturele Für alle Menschen, die einmal in den kulturellen Reichtum unserer rijkdom van onze provincies en landsdelen hebben wij dit Provinzen und Landesteile eintauchen wollen, haben wir das Museummagazine gemaakt. Voor de liefhebbers van moderne MuseumMagazin gemacht. Für die Liebhaber moderner Kunst, regionaler kunst, regionale geschiedenis, van ambacht en techniek, Geschichte, von Handwerk und Technik, von Natur und Landwirtschaft, voor natuur en boerenbedrijf, voor iedereen is een museum für jeden findet sich ein Museum. te vinden. Wij hopen dat u met onze internationale gids Wir hoffen, dass Sie mit unserem internationalen Leitfaden ermutigt wordt aangemoedigd om nieuwe ontdekkingen te doen en werden, neue Entdeckungen zu machen und alles Schöne zu genießen, te genieten van alle schoonheid die onze musea te bieden was unsere Museen zu bieten haben. hebben.

De Museumfederatie Fryslân, het Museumhuis Groningen, Die Museumfederatie Fryslân, das Museumhuis Groningen, die Plattform het Platform Drentse Musea, de Ostfriesische Landschaft, de Drentse Musea, die Ostfriesland Stiftung der Ostfriesischen Landschaft, Oldenburgische Landschaft alsmede de Landkreis Emsland die Oldenburgische Landschaft sowie der Landkreis Emsland.

C o l o f o n Het Museummagazine 2011/2012 is een uitgave van Diese Ausgabe ist unter Mithilfe der Ostfriesland Stiftung der Ostfriesischen Landschaft, der Das Museumsmagazin(e) 2011/2012 wurde herausgegeben von Oldenburgischen Landschaft sowie der Landkreise Cloppenburg und Emsland erschienen.

Platform Drentse Musea De gegevens in deze gids zijn gebaseerd op de huidige stand van zaken; er kunnen zich in de Postbus 117, 9400 AC Assen loop van het seizoen wijzigingen voordoen. tel. (0592) 30 59 34 Actuele informatie kunt u vinden onder www.ostfriesischelandschaft.de www.federatiedrentsemusea.nl De redactie is niet aansprakelijk voor foutieve vermeldingen in deze brochure. Die Angaben in dieser Broschüre basieren auf dem heutigen Sachstand, im Laufe dieser Saison Museumfederatie Fryslân können sich jedoch Änderungen ergeben. Turfmarkt 12B, 8911 KT Leeuwarden Aktuelle Informationen finden Sie unter www.ostfriesischelandschaft.de tel. (058) 21 391 85 Die Redaktion ist für die Angaben in dieser Broschure nicht verantwortlich. www.museumfederatiefryslan.nl Verspreiding magazine & acquisitie advertenties Nederland: Museumhuis Groningen Volle Zalen v.o.f. Cultuurpromotie in Noord-Nederland en Noord-Duitsland Lopende Diep 8, 9712 NW Groningen tel. (050) 313 00 52 Coördinatie en eindredactie: www.museumhuisgroningen.nl Koordination und Endredaktion: Mirjam Pragt, Museumfederatie Fryslân Ostfriesland Stiftung der Ostfriesischen Landschaft / Willem Kuppers, Ostfriesische Landschaft Museumsverbund Ostfriesland Sabine Gronewold, Ostfriesland Stiftung der Ostfriesischen Landschaft Postfach 1580, 26585 Aurich Tel. +49 4941 1799-50 Vormgeving en opmaak: www.ostfriesischelandschaft.de Design und Gestaltung: dT concept & ontwerp, www.dt.nl Oldenburgische Landschaft oldenburgische Gartenstraße 7, 26122 Oldenburg Druk: Tel. +49 441 77918-0 landschaft Druck: www.oldenburgische-landschaft.de Senefelder Misset, Doetinchem

Landkreis Emsland Ordeniederung 1, 49716 Meppen Tel. +49 5931 441468 www.emsland.de I n h o u d I n h a l t

Index Duitsland 4 Register Deutschland 4 Index Nederland 5 Register Niederlande 5 Musea in Ostfriesland 8 Museen in Ostfriesland 8 Musea in het Oldenburger land 18 Museen im Oldenburger Land 18 Muea in Bremen 28 Museen im Bremen 28 Musea in het Emsland 29 Museen im Emsland 29 Musea in de provincie Drenthe 30 Museen in der Provinz Drenthe 30 Musea in de provincie Groningen 39 Museen in der Provinz Groningen 39 Musea in de provincie Friesland 51 Museen in der Provinz Friesland 51

­Verklaring van de gehanteerde BTB-code: BTB-Code: 1 Tot 25 meter afstand van de ingang bestaan geen Vorkehrungen für Besucher mit Behinderungen: ­hoogteverschillen of andere belemmeringen en/of Im Museum wurden die folgenden für Besucher mit Behinderun- er is een goede hellingbaan gen wichtigen Vorkehrungen getroffen: 2 Er zijn geen drempels of ze zijn lager dan 2 cm 1 Bis auf 25 m vom Eingang entfernt gibt es keine Höhenunter- 3 Doorgangen zijn minimaal 85 cm breed schiede oder andere Behinderungen bzw. Gefälle 4 Er zijn geen trappen in het gebouw of er is een 2 Es gibt keine Schwellen, wenn dann niedriger als 2 cm ­personenlift, geschikt voor rolstoelgebruikers 3 Die Durchgänge sind mindestens 85 cm breit 5 Een aangepast toilet is aanwezig 4 Es gibt keine Treppen im Gebäude oder es gibt einen Perso- nenaufzug, der von Rollstuhlfahrern benutzt werden kann Voor informatie over de bereikbaarheid van de diverse mu- 5 Es gibt eine Toilette, die für Behinderte geeignet ist sea wordt verwezen naar het Informatienummer openbaar­ vervoer: 0900 9292 Für Informationen über die Erreichbarkeit der Museen verweisen wir auf die Informationsnummer: 0049 4941-93377 (Weser-Ems- Bus) und www.weser-ems-bus.de / [email protected] ­

R e g i s t e r D e u t s c h l a n d

AURICH GEESTE-GROSS HESEPE Ovelgönne Historisches Museum Aurich 8 Emsland Moormuseum 29 Handwerksmuseum Ovelgönne 24 Mühlenfachmuseum Stiftsmühle Aurich 8 GROSSENFEHN Pewsum Bad Zwischenahn Fehnmuseum eiland 11 Burgmuseum / Mühlenmuseum 14 Park der Gärten - Die Gartenschau in Jaderberg RASTEDE Bad Zwischenahn 18 Künstlerhaus Jan Oeltjen 20 Palais Rastede 24 Borkum Jever RHAUDERFEHN Nationalpark-Schiff Feuerschiff Borkumriff 8 Blaudruckerei im Kattrepel 20 Fehn- und Schiffahrtsmuseum 14 Bösel Feuerwehrmuseum Jever 21 Sande Heimatmuseum „Am Pallert“ 18 Schlossmuseum Jever 21 Küstenschutzausstellung Küsteum 24 Brake JUIST Sande-Neustadtgödens Schiffahrtsmuseum der oldenburgischen Küstenmuseum Juist 11 Museum im Landrichterhaus 24 Unterweser e.V. 18 LEER SUURHUSEN BREMEN Bünting-Teemuseum 11 Landarbeitermuseum 14 Kunsthalle Bremen 28 Heimatmuseum Leer 12 Sögel Butjadingen-Fedderwardersiel LINGEN Emslandmuseum Schloss Clemenswerth 29 Nationalparkhaus Museum Butjadingen 18 Emslandmuseum Lingen 29 Varel - Dangast CAMPEN Lohne Franz Radziwill Haus 25 Ostfriesisches Landwirtschaftsmuseum 8 Industrie Museum Lohne 21 Vechta CAROLINENSIEL Löningen Museum im Zeughaus 25 Deutsches Sielhafenmuseum 9 Heimatzentrum Löningen 21 WEENER Cloppenburg MEPPEN Museum Hasenkabinett 15 Museumsdorf Cloppenburg - Ausstellungszentrum für die Heimatmuseum Rheiderland 15 Niedersächsisches Freillichtmuseum 19 Archäologie des Emslandes 29 Organeum 15 Damme Midlum WESTOVERLEDINGEN Stadtmuseum Damme 19 Ziegeleimuseum Midlum 12 Museumsbauernhaus Neemann 15 Delmenhorst MOORDORF Mühlenensemble Mitling-Mark 16 Nordwolle Delmenhorst - Nordwestdeutsches Moormuseum Moordorf 12 Ostfriesisches Schulmuseum Folmhusen 16 Museum für Industriekultur 19 Münkeboe WIESMOOR Städtische Galerie Delmenhorst 19 Dörpmuseum 12 Torf- und Siedlungsmuseum 16 DORNUMERSIEL Neuharlingersiel Wilhelmshaven Zwei-Siele-Museum 9 Buddelschiffmuseum Neuharlingersiel 13 Aquarium Wilhelmshaven 25 Elisabethfehn NORDEN Küstenmuseum Wilhelmshaven 25 Moor- und Fehnmuseum Elisabethfehn 20 Kunsthaus Norden/Kunstverein Norden 13 Nationalparkzentrum Wilhelmshaven - EMDEN Ostfriesisches Teemuseum 13 Das Wattenmeerhaus 26 Kunsthalle in Emden 9 TeeMuseum 13 Stiftung Deutsches Marinemuseum 26 Ostfriesisches Landesmuseum 9 NORDERNEY Zetel-Bohlenbergerfeld Museumsfeuerschiff Amrumbank/ bade~museum 14 Nordwestdeutsches Schulmuseum 26 Deutsche Bucht 10 Nordenham Rettungskreuzer „Georg Breusing“ 10 Museum Moorseer Mühle 22 ESENS Museum Nordenham 22 August-Gottschalk-Haus/ Oldenburg = Museen des Museumsverbundes Jüdisches Museum 10 Edith-Ruß-Haus für Medienkunst 22 Ostfriesland Museum „Leben am Meer“ 10 Horst-Janssen-Museum-Oldenburg 22 Friedeburg Landesmuseum für Kunst und Kulturgeschichte 23 Heimatkundliches Museum - Landesmuseum für Natur und Mensch 23 “Friesischer Heerweg” 11 Oldenburger Kunstverein 23 = Registriertes Museum Friesoythe Stadtmuseum Oldenburg 23 Postgeschichtliches Museum Friesoythe 20 I n d e x N e d e r l a n d

ADUARD Hindeloopen Sloten Kloostermuseum Sint Bernardushof 39 Museum Hindeloopen 57 Museum Stedhûs Sleat 63 Allingawier Hooghalen Sneek Aldfaers Erf Route 51 Herinneringscentrum Kamp Westerbork 33 Fries Scheepvaart Museum 63 Ameland Hoogezand STADSKANAAL Natuurcentrum Ameland en Vuurtoren 51 Nationaal Bus Museum 43 Museumspoorlijn S.T.A.R. 47 Amelander Musea 51 HOUWERZIJL Streekhistorisch Centrum 47 Anjum De Theefabriek 43 Surhuisterveen Molenmuseum ‘De Eendracht’ 51 Jelsum Munt- en Penningkabinet 65 APPIN­GEDAM Dekema State 57 Terschelling-west Museum Møhlmann 39 Joure Centrum voor Natuur en Landschap en Museum Stad Appingedam 39 Museum Joure 58 Zee-aquarium 65 Assen Kollum Visserijmuseum ‘Aike van Stien’ 65 Drents Museum 30 Oudheidkamer ‘Mr. Andreae’ 58 TER APEL Museum Regiment Stoottroepen Prins Bernhard 30 Kornwerderzand Klooster Ter Apel 47 Bears Kazemattenmuseum 58 UITHUIZEN Uniastate Bezoekerscentrum 52 LEEK Menkemaborg 47 BELLINGWOLDE Nationaal Rijtuigmuseum 43 uithuizermeeden Museum De Oude Wolden 39 LEENS Oudheidkamer 49 Bolsward Landgoed Borg Verhildersum 44 Valthermond It Gysbert Japicxhûs 52 Leeuwarden Tractor en werktuigen museum Drenthe 36 Oudheidkamer Bolsward 52 Fries Museum 58 VEENDAM Titus Brandsma Museum 52 Keramiekmuseum Princessehof 59 Veenkoloniaal Museum Veendam 49 Barger-compascuum Museum De Grutterswinkel 59 Veenhuizen Veenpark 30 Natuurmuseum Fryslân 59 Glasmuseum 36 beilen Tresoar 59 Gevangenismuseum Veenhuizen 37 Stichting oudheidkamer Beilen 30 Verzetsmuseum Friesland 61 Veenklooster Borger Lemmer Fogelsangh State 65 Hunebedcentrum 31 Stichting Oudheidkamer ‘Lemster Fiifgea’ 61 Landbouwmuseum De Brink 66 BorgerCompagnie lutjegast Veenwouden Museum Lammert Boerma 41 Abel Tasman Kabinet 44 De Schierstins 66 Buitenpost Makkinga Vledder Botanische tuin ‘De Kruidhof’ 53 Museum ‘Oold Ark’ 61 Miramar Zeemuseum Vledder aan zee 37 Burgum Marssum Museum Hedendaagse Glaskunst/ Beeldentuin 37 Streekmuseum – Volkssterrenwacht Burgum 53 Popta Slot / Heringastate 61 Museum Valse Kunst 37 Coevorden Moddergat Vlieland Stedelijk Museum Coevorden 31 Museum ’t Fiskershúske 62 Museum Tromp’s Huys 66 Dalen NIEBERT WARFFUM Museummolen “Jan Pol” 31 Ambachtelijk streekmuseum ‘t Steenhuus 44 Openluchtmuseum Het Hoogeland 49 damwoude NIEUWESCHANS Wergea De Sûkerei 53 Vestingmuseum Nieuweschans 44 Museum ’t Ald Slot’ Roorda state 66 Delfzijl NIEUWOLDA Westerbork Muzeeaquarium Delfzijl 41 Het Kinderwagenmuseum 45 Museum van Papierknipkunst 38 De WESTEREEN Nieuw-Roden WESTEREMDEN Oudheidkamer Dantumadeel 53 Kunstpaviljoen 34 De Weem 49 Diever Nieuw buinen WINSCHOTEN Archeologischcentrum Z.W. Drenthe 31 Keramisch Museum Goedewagen 33 Museum Stoomgemaal 50 Dokkum nieuw-dordrecht Wolvega Museum het Admiraliteitshuis 54 Studiecentrum en rairteitenkabinet 34 Oudheidkamer Weststellingwerf 67 Drachten Nij Beets Wommels Museum Drachten 54 Openluchtmuseum ‘it Damshûs’ 62 Museum It Tsiispakhûs 67 Earnewâld Noardburgum Workum Frysk Lânbou Museum 54 Klompenmuseum 62 Jopie Huisman Museum 67 It Kokelhûs fan Jan en Sjut 54 NOORDHORN Museum Kerkelijke Kunst 67 Eelde Kostuummuseum/galerie De Gouden Leeuw 45 ZOUTKAMP Klompenmuseum Gebr. Wietzes 32 Noordwolde Visserijmuseum Zoutkamp 50 Museum De Buitenplaats 32 Nationaal Vlechtmuseum 62 Zuidlaren Museum Vosbergen, muziekinstrumenten 32 NUIS Molenmuseum “De Wachter” 38 emmen ‘t Rieuw 45 Zuidwolde Museumboerderij Nabershof 32 ONSTWEDDE Cultuurhistorisch streek- en Erica Radio- en Speelgoedmuseum 45 handkarrenmuseum “De Wemme” 38 Industrieel Smalspoortmuseum 33 OUDESCHANS EZINGE Vestingmuseum Oudeschans 46 Museum Wierdenland 41 Orvelte Franeker Informatiepunt Orvelte 34 Kaatsmuseum KNKB 55 Oudemirdum Koninklijk Eise Eisinga Planetarium 55 Informatiecentrum Mar en Klif 63 Museum Martena 55 PEKELA Frederiksoord Kapiteinshuis Pekela 46 Museum De Koloniehof 33 Raard Gorredijk OerKa Irene Verbeek Museum 63 Museum Opsterlân 55 Roden GRONINGEN Speelgoedmuseum “Kinderwereld” 34 Grafisch Museum Groningen 41 Roderwolde Groninger Museum 42 Olie- en korenmolen “Woldzigt”, en Het Nederlands Stripmuseum Groningen 42 Nederlands Graanmuseum 35 Noordelijk Scheepvaartmuseum 42 Rolde Universiteitsmuseum Groningen 42 Streekmuseum “ Het Dorp van Bartje” 35 Grou Ruinen De Trije Gritenijen 56 Museumboerderij “Pasmans Huus” 35 Mineralogisch Museum 56 Ruinerwold Harkema Museumboerderij “De Karstenhoeve” 35 Openluchtmuseum Themapark de Harkema 56 Schoonebeek Harlingen Museum Zandstrooiboerderij 36 Gemeentemuseum Het Hannemahuis 56 Schoonoord Heerenveen Openluchtmuseum “Ellert en Brammert” 36 Museum Belvédère 57 SLOCHTEREN Museum Willem van Haren / Ferdinand Domela Landgoed Fraeylemaborg 46 Nieuwenhuis Museum 57 Boerderij Museum Duurswold 46 HEILIGERLEE Klokkengieterijmuseum/ Museum ‘Slag bij Heiligerlee’ 43 Spiekeroog Wangerooge

Carolinensiel Baltrum Langeoog Norderney Neuharlinger siel Butjadingen- Dornumersiel Fedderwardersiel Esens Juist

Jever Borkum Wittmund Norden Wilhelmshaven Nordenham Sande Nordenham - Münkeboe Sande-Neustadtgödens Abbehausen Marienhafe Varel-Dangast Moordorf Friedeburg Aurich Brake Pewsum Wiesmoor Zetel-Bohlenbergerfeld Suurhusen Ovelgönne Grossefehn Schiermonnikoog Uithuizermeeden Campen Jaderberg Emden Warffum Uithuizen Ameland Delfzijl Westerstede Rastede Moddergat Leens Westeremden Appingedam Anjum Winsum Midlum Zoutkamp Ezinge Nieuwolda Leer Bad Zwischenahn Houwerzijl Raard Oldenburg Terschelling Dokkum Noordhorn Hude Damwoude Kollum N335 Aduard Nieuweschans Elisabethfehn Groningen Slochteren Bremen Veenklooster Weener Buitenpost Heiligerlee A7 Rhauderfehn Lutjegast Wardenburg Delmenhorst Veenwouden A7 Oudeschans Hoogezand-Sappemeer Winschoten Jelsum Noardburgum Westoverledingen Harkema Leek Roderwolde Borgercompagnie Friesoythe Surhuisterveen Pekela Bellingwolde Marssum Niebert Vlieland Leeuw arden Burgum Roden Eelde Nuis Zuidlaren Veendam Papenburg Bösel A31 Nieuw Roden Onstwedde Franeker A7 Earnewâld Vries Harlingen Wergea Bears Drachten Norg Wildeshausen Stadskanaal Nij Beets Gieten Wommels Grou Rolde Veenhuizen Assen Kornwerderzand Allingawier N34 Nieuw Buinen Cloppenburg Bolsward Makkinga Gorredijk A7 Borger Sögel Sneek A7 Ter Apel Hooghalen Heerenveen Workum Joure A31 Noordwolde Westerbork Valthermond Vechta Schoonoord Beilen Hindeloopen Orvelte Barger- A6 Vledder Diever Löningen A32 Emmen Compascuum Wolvega Sloten Frederiksoord Lohne Nieuw-Dordrecht Den Helder Lemmer Stavoren Meppen Diepholz Oudemirdum Damme Steenwijk Ruinen Dalen Erica Hoogeveen Schoonebeek Coevorden Meppel Ruinerwold Zuidwolde Geeste Schagen Emmeloord Vollenhove Enkhuizen Dedemsvaart Hardenberg Lingen Hasselt Nieuwleusen

Ommen Bramsche Heerhugowaard IJsselmuiden Bergen Hoorn Zwolle Kampen Dalfsen Alkmaar Osnabrück Dronten Ootmarsum Tubbergen Denekamp Vriezenveen Spiekeroog Wangerooge

Carolinensiel Baltrum Langeoog Norderney Neuharlinger siel Butjadingen- Dornumersiel Fedderwardersiel Esens Juist

Jever Borkum Wittmund Norden Wilhelmshaven Nordenham Sande Nordenham - Münkeboe Sande-Neustadtgödens Abbehausen Marienhafe Varel-Dangast Moordorf Friedeburg Aurich Brake Pewsum Wiesmoor Zetel-Bohlenbergerfeld Suurhusen Ovelgönne Grossefehn Schiermonnikoog Uithuizermeeden Campen Jaderberg Emden Warffum Uithuizen Ameland Delfzijl Westerstede Rastede Moddergat Leens Westeremden Appingedam Anjum Winsum Midlum Zoutkamp Ezinge Nieuwolda Leer Bad Zwischenahn Houwerzijl Raard Oldenburg Terschelling Dokkum Noordhorn Hude Damwoude Kollum N335 Aduard Nieuweschans Elisabethfehn Groningen Slochteren Bremen Veenklooster Weener Buitenpost Heiligerlee A7 Rhauderfehn Lutjegast Wardenburg Delmenhorst Veenwouden A7 Oudeschans Hoogezand-Sappemeer Winschoten Jelsum Noardburgum Westoverledingen Harkema Leek Roderwolde Borgercompagnie Friesoythe Surhuisterveen Pekela Bellingwolde Marssum Niebert Vlieland Leeuw arden Burgum Roden Eelde Nuis Zuidlaren Veendam Papenburg Bösel A31 Nieuw Roden Onstwedde Franeker A7 Earnewâld Vries Harlingen Wergea Bears Drachten Norg Wildeshausen Stadskanaal Nij Beets Gieten Wommels Grou Rolde Veenhuizen Assen Kornwerderzand Allingawier N34 Nieuw Buinen Cloppenburg Bolsward Makkinga Gorredijk A7 Borger Sögel Sneek A7 Ter Apel Hooghalen Heerenveen Workum Joure A31 Noordwolde Westerbork Valthermond Vechta Schoonoord Beilen Hindeloopen Orvelte Barger- A6 Vledder Diever Löningen A32 Emmen Compascuum Wolvega Sloten Frederiksoord Lohne Nieuw-Dordrecht Den Helder Lemmer Stavoren Meppen Diepholz Oudemirdum Damme Steenwijk Ruinen Dalen Erica Hoogeveen Schoonebeek Coevorden Meppel Ruinerwold Zuidwolde Geeste Schagen Emmeloord Vollenhove Enkhuizen Dedemsvaart Hardenberg Lingen Hasselt Nieuwleusen

Ommen Bramsche Heerhugowaard IJsselmuiden Bergen Hoorn Zwolle Kampen Dalfsen Alkmaar Osnabrück Dronten Ootmarsum Tubbergen Denekamp Vriezenveen AURICH AURICH

Historisches Museum Aurich Mühlenfachmuseum Stiftsmühle

Burgstr. 25 Oldersumer Str. 28 26603 Aurich 26603 Aurich Telefon: +49 4941-123600 Telefon: +49 4941-994290 Fax: +49 4941-123650 [email protected] www.museum-aurich.de [email protected] Sie gilt als ein Wahrzeichen der Stadt Aurich und ist nun schon über stolze 150 Jahre alt, die Das Museum für die ganze Familie erzählt die größte Kornwindmühle Ostfrieslands. Die Galerie- Geschichte der ostfriesischen Residenzstadt: Holländermühle weist die stattliche Höhe von Der Pflug von Walle gilt als der älteste 29,95 m auf. Nach gründlicher Renovierung Pflug Europas. „Eala frya Fresena“ erklärt wieder voll funktionsfähig, veranschaulicht das die viel beschworene Freiheit aller Friesen. Brokatkleid, Wachsbüste und Mühlenfachmuseum dem Besucher auf fünf Böden Abendmahlssilber stammen aus dem Erbe der Fürstenfamilie Cirksena. Wir folgen Einblicke in die Geschichte des Windmühlenwesens in Ostfriesland. Modelle, den Bürgern ins Kaiserreich, begegnen ihrer Not in den beiden Weltkriegen Originalexponate, Schautafeln und vor allem das intakte Mahlwerk vermitteln und erfahren, wie Aurich am Kriegsende 1945 gerettet wurde. Infotheken und Wissenswertes über den Weg vom Korn zum Brot, geben Einblicke in die audiovisuelle Medien regen zum selbstständigen Entdecken an. Für Kinder gibt es Arbeit und den Beruf des Müllers und zeigen die Einbindung der Mühle in das eigene Beschriftungen, Spiele sowie den Kindermuseumsführer. gesellschaftliche Umfeld. Auf der Galerie hat man einen herrlichen Überblick über die Stadt. Nach alter Sitte wird im ostfriesischen Backhaus auf dem Gelände Brot Öffnungszeiten 16. Jan. - 4. Dez. 2011 Di - So 11 - 17 Uhr (Gruppen auf gebacken. Im alten Müllerhaus lädt die „Kluntje“-Teestube zu einem gemütlichen Anmeldung auch außerhalb dieser Zeiten) Ausklang des Museumsbesuches ein. Eintrittspreise Erwachsene € 2,50; Kinder, Schüler/Studenten € 1,- ; Familien € 5,- Öffnungszeiten Mrz. - Okt. Di - Sa 11 - 17 Uhr, So 15 - 17 Uhr Ausstellungen 16. Jan. - 11. Sept. 2011: „Oben nicht ohne - Hut“, regelmäßige Eintrittspreise Erwachsene € 2,50; Kinder € 1,50; Gruppen auf Anmeldung auch Sonderveranstaltungen außerhalb der Öffnungszeiten BTB 1, 3, 5 BTB 3, 5

Hier beleeft u Oostfriese cultuur en Aurichse geschiedenis in de stedelijke Stiftsmühle Aurich - het vakmuseum voor molengeschiedenis, maaltechniek residentie van graaf Enno en molenkunde in Oostfriesland

8 BORKUM CAMPEN

Nationalpark-Schiff Ostfriesisches Land- Feuerschiff Borkumriff wirtschaftsmuseum

Am neuen Hafen Krummhörner Straße 26757 Borkum 26736 Krummhörn-Campen Telefon: +49 4922-2030 Telefon: +49 4927-939523 Fax: +49 4922-990410 oder +49 4923-8095590 www.feuerschiff-borkumriff.de Fax: +49 4923-805827 [email protected] www.olmc.de [email protected]

Die BORKUMRIFF ist das Nationalpark-Informationszentrum der Insel Borkum Von der muskelbetriebenen zur vollautomatisierten Landwirtschaft. mit einer eigenen Ausstellung zur natürlichen Vielfalt im Wattenmeer. Erleben Sie die technische Revolution in der Landwirtschaft Ostfrieslands In der einzigartigen Atmosphäre des Feuerschiffes werden erstaunliche zwischen 1850-1950. Naturphänomene und aktuelle Themen aus dem Bereich Meeresumwelt In vier Gebäuden finden Sie eine umfangreiche Sammlung zum behandelt. Ein besonderes Augenmerk gilt dabei dem Naturraum Borkumriff, landwirtschaftlichen Arbeitsjahr und Leben auf dem Lande. Unsere kleinen dem früheren Ankergrund des Feuerschiffes. Ein Rundgang gewährt Besucher können mit unserem Museumsschaf Schkoppi Schkopp das Museum gleichermaßen Einblicke in die Technik, den Alltag der Besatzung und die aktiv erleben: Mitmachstationen, alte Kinderspiele, Museumsrallye, Suchspiele, Geschichte der schwimmenden Leuchttürme. Detektivspiel und natürlich ein Trecker zum Klettern. Stöbern Sie in unserem kleinen Museumslädchen „1900“ und entdecken Sie Öffnungszeiten Ostern bis 31. Okt. täglich außer montags; übrige Zeit Di, Do u. Email- und Porzellangeschirr, Spielzeug und Bücher rund um das Jahr 1900. Sa; Gruppen nur nach Anmeldung! Naturkundliche Wanderung öffentlich und auf Anfrage. Öffnungszeiten Di - Fr 10 - 17; Sa u. So 10 - 13 Uhr Eintrittspreise Führung (inkl. Eintritt) Erwachsene € 4,-; Kinder (6-17 J.) € 2,-; Eintrittspreise Erwachsene € 3,-; Kinder, Jugendliche (bis 16 J.) € 1,50; eigenständige Schiffserkundung Erwachsene € 3,-; Kinder (6-17 J.) € 2,-; Kinder Familienkarte € 8,- unter 6 J. frei BTB 3

Begeleidende teksten in het Nederlands of Engels staan bij een bezoek Hier maakt u de technische revolutie mee, die zich tussen 1850 en 1950 ter beschikking in de Oostfriese landbouw voltrok CAROLINENSIEL DORNUMERSIEL

Deutsches Zwei-Siele-Museum Sielhafenmuseum

Pumphusen 3 Ostfreesenstraat 2-4 26409 Wittmund-Carolinensiel 26553 Dornumersiel Telefon: +49 4464-8693-0 Telefon: +49 4933-91810 (Wilters) Fax: +49 4464-8693-29 o. +49 4933-2713 (Wiechers) www.dshm.de o. +49 4941-5535 (Runkel) [email protected] Fax: +49 4933-918117

Die Sielhäfen der tideabhängigen Nordseeküste waren in der Vergangenheit Eine Besonderheit an der ostfriesischen Küste sind zwei ehemals unmittelbar von den Niederlanden bis nach Dänemark lebendige Handelsorte. Die drei nebeneinander liegende Sielorte (Dornumersiel und Westeraccumersiel), weil denkmalgeschützten Häuser des Museums liegen am historischen Sielhafen, mitten durch sie hindurch die Grenze zwischen Ostfriesland (Herrlichkeit Dornum) der heute als Museumshafen genutzt wird. In den Ausstellungen wird das und dem Harlingerland verlief (heute Mitgliedsorte der Gemeinde Dornum). historische Leben rund um einen Sielhafen gezeigt: Handelsschifffahrt unter Das Museum dokumentiert deren interessante wechselvolle Geschichte mit vielen Segeln, Fischerei, Leben an Land, Küstenschutz und Deichbau sind nur einige der maritimen Objekten und Modellen. Themen in der Dauerausstellung. Eine Vielzahl von Veranstaltungen lassen die Vergangenheit lebendig werden. Öffnungszeiten Mai - Okt. (sowie in den Ferien von Nds. u. NRW) Di, Do, Sa 15.30 - 17.30 Uhr sowie nach Vereinbarung Öffnungszeiten Ende Mrz. - Anf. Nov. / Weihnachtsferien tägl. 10 - 18 Uhr. Eintrittspreise freiwillige Spende Eintrittspreise Erwachsene € 5,-; Kinder bis zum 16. Geburtstag frei; BTB 1, 2, 3, 4, 5

Kurkarteninhaber € 4,75; Gruppenermäßigung € 4,50 p. P. ostfriesland Ausstellungen Ganzjährig: “Der Frachtsegler ORA ET LABORA - Schifferalltag contra Seemannsromantik”; 20.03. - 24.07.: Sirma Kekeç - Vom Fels zum Meer - Malerei, Zeichnung und Druckgrafik; 31.07. - 06.11.: Tradition trifft Moderne - Maritime Kunst von Albert van der Ploeg und dem Künstlerpaar Margit und Rolf Hillen. BTB 5

Een plaats waar het hele gezin van alles kan beleven, gewijd aan aan het Zwei-Siele-Museum-Dornumersiel - een klein museum met een collectie leven en werken in een zeilhaven in de tijd van de grote zeilschepen over de historie van het dorp met twee spuisluizen

EMDEN EMDEN 9

Kunsthalle Emden Ostfriesisches Landesmuseum Emden

Hinter dem Rahmen 13 Rathaus am Delft, Brückstr. 1 26721 Emden 26725 Emden Telefon: +49 4921-975050 Telefon: +49 4921-872058 Fax: +49 4921-975055 Fax: +49 4921-872063 www.kunsthalle-emden.de www.landesmuseum-emden.de [email protected] [email protected]

Das Jubiläum „25 Jahre Kunsthalle Emden“ feiert das Museum 2011 mit einem Das Ostfriesische Landesmuseum Emden ist das kultur-, kunst- und besonders vielfältigen Programm an internationalen Ausstellungen zur Kunst landesgeschichtliche Museum Ostfrieslands. Es versteht sich als ein europäisches des 20. und 21. Jahrhunderts. Besonders Kinder und Familien sind willkommen. Regionalmuseum, in dem Geschichte, Kunst und historische Lebenswelten Rund 100.000 Besucher jährlich finden rund um den Museumsbesuch anhand zahlreicher authentischer Zeugnisse dargeboten werden. viele Möglichkeiten für einen schönen Ausflug in die Kunst: kreative Auf fast 3000 m² finden Münzen genauso ihren Platz wie das Ratssilber der Stadt Mitmachangebote, Kunst-Pausen im Museums-Bistro „Henri’s“, Stöbern im Emden, archäologische Funde wie die Moorleiche von Bernuthsfeld oder auch Museumsshop und Rundfahrten mit dem Grachtenboot. Gemälde der Niederländischen Schule. Einen Höhepunkt im Rathaus am Delft Öffnungszeiten Di - Fr 10 - 17 Uhr, Sa, So und feiertags 11 - 17 Uhr, montags stellt die Emder Rüstkammer dar, die die Bewaffnung einer nordwestdeutschen sowie 24., 25. und 31. Dez. geschlossen. Jeden ersten Dienstag im Monat „Langer Stadt des 16./17. Jahrhunderts widerspiegelt. Kunstabend“ 10 - 21 Uhr Eintrittspreise Erwachsene € 8,-; Kinder bis 15 J. frei; Schüler/Studenten und Öffnungszeiten Di - So 10 - 18 Uhr Gruppen ab 10 Personen € 6,- Eintrittspreise Erwachsene € 6,-; ermäßigt € 3,-; Kinder bis 12 J. frei; Familien Ausstellungen 15. Jan. - 19. Juni: „Franz Radziwill. 111 Meisterwerke € 12,-; Gruppen ab 10 Personen € 4,- p. P.; Schulklassen pro Schüler € 1,- aus privaten Sammlungen“; 16. Apr. - 17. Juli: „Zwischen Film und Kunst - BTB 2, 3, 4, 5 Storyboards von Hitchcock bis Spielberg“; 30. Juli. - 25. Sept.: „Ich zog 14 Tage durch die Ateliers junger russischer Künstler“; 30. Juli - 25. Sept. „Christof Mascher. Colour Island“; 1.- 3.10. : Geburtstagswochende; 8.Okt. - 29.Jan. 2012: „25 Jahre! Sammlung Henri Nannen und Überraschungsgäste“ BTB 1, 2, 3, 4, 5 Het sinds september 2005 heropende en compleet gerenoveerde Een levendige plaats waar mensen en schilderijen elkaar kunnen ontmoeten Europäische Regionalmuseum toont regionaal- en cultuurhistorische thema’s in hun Europese samenhang EMDEN EMDEN

Museumsfeuerschiff Rettungskreuzer Amrumbank/Deutsche „Georg Breusing“ Bucht Georg-Breusing-Promenade Georg-Breusing-Promenade/ 26721 Emden Ratsdelft Telefon: +49 4921-23285 26721 Emden Fax: +49 4921-33203 Telefon: +49 4921-20541 www.amrumbank.de Fax: +49 4921-450103 [email protected] www.georg-breusing.de [email protected]

Die Amrumbank wurde 1983 außer Dienst gestellt und liegt nach erfolgter Der Seenotkreuzer liegt seit dem 23. Dezember 1988 im Emder Ratsdelft Renovierung seit dem 3. August 1984 im Emder Ratsdelft mitten in der und vermittelt Eindrücke von den Einsätzen der Seenotretter. Das Schiff ist Stadt. Unser Schiff beherbergt ein schifffahrtshistorisches Museum mit dem 47 Jahre nach seiner Indienststellung und 25 Jahren Einsatz ab Borkum in Schwerpunkt “Seezeichentechnik”, die Funkstation des OV Emden im Deutschen betriebsbereitem Originalzustand. Amateur-Radio-Club und ein Schiffsrestaurant mit Kapitäns-Salon. Dieser Salon Führungen durch das Schiff geben einen Überblick über dieses besondere ist gleichzeitig ein offizielles Trauzimmer des Standesamtes Emden. Fahrzeug.

Öffnungszeiten Mrz. - Okt. Mo - Fr 11 - 16 Uhr; Sa u. So 11 - 13 Uhr Öffnungszeiten 1. Apr. - 23. Juni u. 11. Sept. - 5. Nov. 2011 10.30 - 13 u. Eintrittspreise Erwachsene € 2,-; Jugendliche € 1,-; Führung 10,- €/Grp. 15 - 16.30 Uhr; 24. Juni - 10. Sept. 2011 durchgehend von 10.30 - 17 Uhr Ausstellungen Maschinenlauf auf Anfrage, Seezeichentechnik, Funkwesen, Eintrittspreise Erwachsene € 2,-; Kinder € -,50; Gruppen nach Vereinbarung Lotswesen, Navigation BTB 1

Aan boord van een reddingsboot kunt u zich de gevaarlijke acties van de zeeredders heel direct voorstellen

10 ESENS ESENS

August-Gottschalk-Haus/ Museum „Leben am Meer“ Jüdisches Museum

Burgstr. 8 Bensersieler Str. 1 26427 Esens 26427 Esens Telefon: +49 4971-5232 Telefon: +49 4971-5232 www.august-gottschalk-haus.de www.leben-am-meer.de [email protected] [email protected]

Das Jüdische Museum - Gedenkstätte und Ausstellung zur neueren Geschichte Das Harlingerland erinnert an das antike Atlantis, der ostfriesischen Juden - hat im ehemaligen Gemeindehaus der Esenser Juden, denn einige Teile der Marschenlandschaft, mit ganzen neben den Resten der 1938 von den Nazis zerstörten Synagoge, einen guten Dörfern sind in den letzten Jahrhunderten durch den Platz gefunden. Im Erdgeschoss des Hauses werden neben der historischen steigenden Meeresspiegel versunken. Ohne Deiche war eine sichere Besiedlung Dokumentation Gegenstände zum religiösen Leben gezeigt. Eine Besonderheit nur auf der höher gelegenen Geestlandschaft möglich. In Esens grenzt die im Haus ist das enthaltene Ritualbad - die Mikwe. NEU ab Juni 2011 begleitet Marsch an die Geest. Die Ausstellung in der Peldemühle und den angrenzenden Sie die Biografie des Esenser Juden Ludwig Levy durch die Ausstellung. Gebäuden zeigt eindrucksvolle Funde aus der versunkenen Landschaft sowie der I-Pods ermöglichen einen ganz besonderen Einblick in das jüdische Leben der Stadt Esens. ersten Hälfte des vorigen Jahrhunderts. Dieses Projekt erhielt den Förderpreis Museumspädagogik 2010 der VGH-Stiftung. NEU: Von Mai bis September können die speziellen Besiedlungsbedingungen und die Besonderheiten der Landschaft auf geführten Fahrradtouren des Museums Öffnungszeiten 15. März - 6. Nov. Di, Do u. So 15 - 18 Uhr u. nach Vereinbarung; erlebt werden. Führung: dienstags 15.30 Uhr (und nach Vereinbarung) Eintrittspreise Erwachsene € 1,50; Kinder (bis 6 J. frei) € -,75 Öffnungszeiten 15. März - 6. Nov. Di - So 10 - 17 Uhr und nach Vereinbarung; BTB 1, 3, 4, 5 Führung: mittwochs 15.00 Uhr (und nach Vereinbarung) Eintrittspreise Erwachsene € 3,50; Kinder bis 14 J. frei; Schüler/Studenten € 1,50; Gruppenermäßigung € 2,- p. P. BTB 1, 3, 5

Joods museum en gedenkplaats, gewijd aan de geschiedenis van de Leven aan zee – de strijd met de almaar stijgende zeespiegel Oostfriese Joodse bevolking FRIEDEBURG GROSSEFEHN

Heimatkundliches Museum Fehnmuseum Eiland „Friesischer Heerweg“

Friedeburger Hauptstr. 60 Leerer Landstr. 59 26446 Friedeburg 26629 Großefehn-Westgroßefehn Telefon: +49 4465-219 Telefon: +49 4945-1333 Fax: +49 4465-942919 o. +49 4945-959611 www.friedeburg.de www.fehnmuseum-eiland.de [email protected] [email protected]

Dokumentation der Geschichte des „Friesischen Heerweges“, einer uralten Das Fehnmuseum Eiland liegt nur 700m von der Fehnroute entfernt am Völkerstraße, aus vor- und frühgeschichtlicher Zeit. Die Entwicklung der westlichen Ortseingang von Westgroßefehn. Das kleine Museum zeigt die Grenzfestung „Friedeburg“ und die Geschichte der Klöster Reepsholt und Hopels. Entwicklung des „Großen Vehns“ von der Hochmoorgräberei zu einem Mit Schulklassen und Gruppen wird nach Absprache ein „Waschtag wie zu Zentrum der Segelschifffahrt im 19. Jahrhundert in einer festen Ausstellung Großmutters Zeiten“ durchgeführt oder auch im Backhaus gebacken. und einem Videofilm.

Öffnungszeiten Di, Mi, Do 15 - 17 Uhr Öffnungszeiten Das Museum ist zeitgleich mit der Teestube geöffnet: Eintrittspreise Erwachsene € 1,- ; Kinder € -,50 Di - So 13 - 17 Uhr. Im Nov. Geschlossen. BTB 1, 2, 3, 5 Eintrittspreise Für Schulklassen besondere Führungen - kein Eintritt; kein Eintritt - Führungen € 1,- p. P., mind. € 15,- v. Juni - Sept. jeden Mi um 15 Uhr.

Ausstellungen 1. - 8. Mai 2011: „Das Fehnmuseum Eiland feiert 20-jährigen ostfriesland Geburtstag“; 12. Sept. 2011: “Die Gattersäge” BTB 1, 2, 3, 5

In het Fehnmuseum wordt de geschiedenis van de oudste veenkolonie van Brengt de geschiedenis van de Friese heerweg in beeld Oostfriesland in documenten en maquettes aanschouwelijk verteld

JUIST LEER 11

Küstenmuseum Juist Bünting Teemuseum

Loogster Pad Brunnenstr. 33 26571 Nordseebad Juist 26789 Leer Telefon: +49 4935-1488 Telefon: +49 491-9922044 o. 990077 www.buenting-teemuseum.de Fax: +49 4935-921503 [email protected] www.juist.de

Das Küstenmuseum im Loog zeigt ganzjährig in elf Räumen Ausstellungen mit Im Teemuseum haben wir die „Geschichte folgenden Inhalten: Geomorphologie der südlichen Nordsee, Warfenkultur, des Tees“ liebevoll zusammengetragen. Sturmfluten/Deichbau/Küstenschutz, Inselgeschichte, Seebädergeschichte, Hier finden Sie alle Informationen Schifffahrt/Seezeichen, Fischerei, Seenot/Strandung/Rettung, Erdöl- und rund um den Tee. Vom Anbau in den Gasgewinnung in der Nordsee. Außerdem werden in zwei weiteren Häusern Ursprungsländern; von den Herstellungs- ganzjährig wechselnde Kunstausstellungen präsentiert. und Verarbeitungsverfahren; vom Prüfen, Mischen und Verkosten. Aber auch vom Öffnungszeiten 1. Apr. - 31. Okt. Mo - Fr 9 - 13 u. 14.30 - 17 Uhr; Teeschmuggel und der Teenot, und natürlich von der ostfriesischen Teekultur. 1. Nov. - 31. Mrz. Di u. Do 14 - 17 Uhr; Sondervereinbarungen möglich Während „Ihrer“ Teezeremonie erfahren Sie alles über den richtigen Teegenuss. Eintrittspreise Erwachsene € 2,50; Kinder € 1,50; Familien-Eintrittskarte € 5,-; Über die Beschaffenheit des Wassers, die Auswahl des richtigen Tees, die Gruppenermäßigung € 1,- p. P. dazugehörende Kanne und vieles mehr. Ausstellungen Kunstausstellungen im Haus des Kurgastes und im Alten Warmbad Öffnungszeiten Mo - Sa 10 - 18 Uhr; So (April - Okt.) 14 - 17 Uhr BTB 1, 3, 4 Eintrittspreise € 2,50

In het Küstenmuseum kunt u een denkbeeldige reis langs de Friese Thee - “Oostfriesenthee”: de geschiedenis en de praktijk van het Oostfriese Noordzeekust beleven theeritueel direct beleven in het Bünting Teemuseum Leer/Ostfriesland LEER MIDLUM

Heimatmuseum Leer Ziegeleimuseum Midlum Neue Str. 12-14 26789 Leer Achterweg 3 Telefon: +49 491-2019 26844 Jemgum-Midlum Fax: +49 491-9995754 Telefon: +49 4958-882 www.heimatmuseum-leer.de [email protected]

Eingerichtet ist das Museum in der Handels- und Hafenstadt Leer in zwei Das Ziegeleimuseum in der ehemalige Ziegelei Cramer in Midlum will die Handelshäusern aus dem 18. Jahrhundert im Herzen der Altstadt. Wir zeigen, besondere Bedeutung des Ziegeleiwesens in einer der an Ziegeleien reichsten wie die Menschen hierzulande wohnten, arbeiteten und sich kleideten. Bei uns Gegenden Deutschlands, dem Rheiderland, hervorheben. Der Ziegeleistandort entdecken sie u. a. einen Handwebstuhl von 1734, eine Goldschmiedewerkstatt Midlum gehört zu den ältesten am westlichen Emsufer. Auch aus diesem Grunde sowie die letzte 1906 auf einem Fehn gebaute hölzerne ostfriesische Tjalk ist es unser besonderes Anliegen, hier ein Stück Industriekultur zu erhalten. GRETJE und einen Laden für “Colonialwaren & Schiffs-Victualien” aus dem 18. Jahrhundert. Das Heimatmuseum Leer mit seinem Museumshafen ist Öffnungszeiten Für Führungen können Sie einen Termin vereinbaren ein Ort voller Erinnerungen an gelebtes Leben unserer Vorfahren. Hier wird (Tel. 04958-882 Kristian Scholz, Tel. 04958-699 Jan Ulferts, die Geschichte vom Leben und Arbeiten der Menschen in der Handels- und Tel. 04958-1329 Paul Zimmer) Hafenstadt Leer dokumentiert, weitergegeben, wach gehalten und für die Eintrittspreise Der Eintritt ist frei; für eine Spende sind wir dankbar Zukunft bewahrt.

Öffnungszeiten Di - Sa 11 - 17 Uhr, So 11 - 14 Uhr Eintrittspreise Erwachsene 3,- €; Schüler/Studenten 2,-€; Kinder 1,- €; Kinder (bis 6 J.) frei

Wonen en werken, zeevaart en schepen, midden in de oude stadskern

12 MOORDORF MÜNKEBOE

Moormuseum Moordorf Dörpmuseum

Victorburer Moor 7a Mühlenstr. 3a (Navigationszielpunkt: 26624 Südbrookmerland-Münkeboe Moordorf, Grenzstr. 8) Telefon: +49 4942-646 26624 Südbrookmerland-Moordorf www.doerpmuseum-muenkeboe.de Telefon: +49 4942-2734 [email protected] Fax: +49 4942-5346 www.moormuseum-moordorf.de [email protected]

In urwüchsiger Moorlandschaft stellt Das Dörpmuseum Münkeboe besteht aus der vollständig restaurierten das Moormuseum die unvorstellbar Windmühle mit einer Töpferei, einer Schuster-, Klumpenmacher-, Mühlenbau-, schwierige 200-jährige Entwicklung einer Maler-, Böttcher-, Schneider- und Instrumentenbauwerkstatt, dem ostfriesischen Moorkolonie dar. Das Museum besteht vor allem aus stilecht Dörpmuseumsplatz mit alter Schmiede, Stellmacherei, Gattersägewerk, nach gebauten Lehmhäusern. An den regelmäßig stattfindenden Aktionstagen Tante-Emma-Laden, Bäckerei, einklassiger Dorfschule, Torfschiff, Torfloren erhalten Besucher nicht nur Informationen, sondern können sich auch aktiv beim und Moorpflug, dem Dorfkrug mit Schnapsdestille, dem Kolonistenhaus mit Lehmwaltern oder Mattenflechten beteiligen. Blaufärberei und -druckerei, Glasmacherwerkstatt sowie Weberei, Goldschmiede und einer Ausstellung über das Waschen, Bügeln und Plätten, dem Spritzenhaus, Öffnungszeiten 20. Mrz. - 31. Okt. täglich 10 - 18 Uhr; Einlass bis 17 Uhr Kochhaus und einer Gulfhofanlage mit Remise für Landmaschinen, die einen Eintrittspreise Erwachsene 3,50 €; Kinder u. Jugendliche (bis 16 J.) 1,50 €; Überblick über die maschinelle Entwicklung in der Landwirtschaft vermitteln. Familienkarte 8,- € BTB 1, 3, 4, 5 Öffnungszeiten Frühlingsanfang bis 31.Okt. Di - So sowie an Feiertagen 10 - 17.30 Uhr. Ab Mai an jedem 1. Sonnabend im Monat und am letzten Sonnabend im August: Die „alten“ Handwerker bei der Arbeit Eintrittspreise Erwachsene € 3,-; Kinder, Jugendliche (ab 6 Jahren) € 1,50; Führung (nur nach Anmeldung) € 20,- Dauer: etwa 2 Stunden BTB 1, 2, 3, 5

Het “museum van de armoede” laat die andere kant zien: de strijd om het overleven van de mensen in het veen vanaf 1763 NEUHARLINGERSIEL NORDEN

Buddelschiffmuseum Kunsthaus Norden/ Neuharlingersiel Kunstverein Norden

Am Hafen West 7 Große Neustr. 13 26427 Neuharlingersiel Postanschrift: Kunstverein Norden, Telefon: +49 4974-224 Kleine Hinterlohne 13 www.buddelschiffmuseum.de 26506 Norden [email protected] Telefon: +49 4931-4249 (Walter Wolff) www.kunstverein-norden.de [email protected]

Mitten im malerischen Fischerort Neuharlingersiel an der ostfriesischen Der Kunstverein Norden e.V. hat in der Großen Nordseeküste liegt eine einmalige Flotte vor Anker. 90 Flaschen von 0,7 bis 60 Neustraße sein eigenes Domizil. Außerdem Liter mit originalgetreuen Modellen vom Einbaum bis zum Atom-U-Boot werden organisiert er Ausstellungen in der Volkshochschule, ausgestellt. Highlights sind u.a. das Flaggschiff Admiral Nelsons „Victory“ und Uffenstraße 1 der Untergang der „Titanic“, gebaut von dem legendären „King of the bottle ship“ Jonny Reinert. Zahlreiche Bauzeichnungen, seltene Fotos und Kapitänsbilder Öffnungszeiten Kunsthaus: Di - Fr 15 - 18 Uhr; Sa, So und feiertags 11 - 13 Uhr ergänzen die Ausstellung. Volkshochschule: Mo - Fr ganztags, in den Ferien bis 15 Uhr, Sa und So und an Jährlich wechselnde Sonderausstellungen werden zu Themen der Fischerei und Feiertagen geschlossen der Hochseeschifffahrt durchgeführt. Unser fachkundiges Personal beantwortet Eintrittspreise Kunsthaus: Erwachsene € 2,-; Volkshochschule: frei Ihnen alle Fragen rund ums Buddelschiff. Ausstellungen Kunsthaus 2011: 20. Mrz. - 1. Mai: Manfred Kiecol;

Besuchen Sie eins der kleinsten Museen der Deutschen Nordseeküste, das es in 8. Mai - 17. Juni: Andrej Pirrwitz; 26. Juni - 3. Aug.: Franziska Neubert; ostfriesland sich hat! 7. Aug. - 4. Sept.: Vera Kattler; 11. Sept. - 16. Okt.: Könitz & Könitz; 23. Okt. - 27. Nov.: Dieter Zirkel. Öffnungszeiten April - Okt. täglich 10 - 13 u. von 13.30 - 17 Uhr. In der Volkshochschule 2011: 20. Febr. - 7. April: Hermann Reimer; Weihnachtszeit und der Karnevalswoche ist ebenfalls geöffnet 17. April - 27. Mai: „Lieblingsbilder“; 11. Juli - 5. Aug.: Norder Sommerakademie Eintrittspreise Erwachsene € 2,-; Kinder € 1,- (www.sommerakademie-norden.de); 2. Okt. -11. Nov.: Jürgen Büse Filzen BTB 1, 3, 5 BTB 1,3,5 (Kunsthaus), 1,2,3,4,5 (Volkshochschule)

Hedendaagse kunst in oude muren en in een moderne onderwijsinstelling

NORDEN NORDEN 13

Ostfriesisches Teemuseum Norden TeeMuseum

Am Markt 36 Am Markt 33 26506 Norden 26506 Norden Telefon: +49 4931-12100 Telefon: +49 4931-13800 Fax: +49 4931-9189647 www.teemuseum-norden.de www.teemuseum.de [email protected] [email protected]

In den historischen Gebäuden des Ostfriesischen Teemuseum Norden erhalten 1000 Jahre Teekultur im 500 Jahre alten Ubbo Emmius-Haus Sie faszinierende Einblicke in die weltumspannende Teekultur. Ausgehend von mit historischem Gewölbekeller/Wirtschaftsküche. der Ostfriesischen Teetradition erfahren Sie Wissenswertes und Interessantes Auf drei Etagen wird die weltweit wohl bedeutendste Sammlung zur rund um den Tee - vom Anbau über die Herstellung der einzigartigen internationalen Kulturgeschichte des Tees präsentiert. Anhand von asiatischen Ostfriesischen Mischungen bis hin zur Teezeremonie. Kostbares Teeporzellan und und europäischen Porzellanen, Silber, Gemälden, Möbeln u. a. werden die Teegerätschaften weisen auf die gesellschaftliche Bedeutung des in Ostfriesland kulturhistorischen Verflechtungen und Auswirkungen gezeigt, die das Getränk und weltweit geliebten Tees hin. aus Asien in Europa bewirkte. Erleben Sie in einer kostenlosen Kurz-Führung Jeden Mittwoch und Samstag bietet das Museum Ostfriesische Teezeremonien an. eine Zeitreise durch Geschichte und Kulturgeschichte des Tees, sehen Sie Auftragsporzellane aus Fürsten- und Königshäusern und genießen Sie zum Öffnungszeiten Mrz./April Di - So 11 - 16 Uhr; Mai - Okt. Di - So 10 - 17 Uhr; Abschluss einen besonderen Tee. im Juli und August auch montags; Nov - Feb. Mi u. Sa. 11 - 16 Uhr; sowie in den Weihnachtsferien und Karneval Öffnungszeiten 2. Apr. - 31. Okt. täglich, auch Mo 12 - 18 Uhr Eintrittspreise Erwachsene € 4,-; Kinder € 1,50; Familien: € 9,50 Eintrittspreise (einschl. Kurzführung) Erwachsene € 3,50; Jugendliche € 1,-; Ausstellungen Mitte Januar - 30. April: Hans Trimborn - Gemälde; Familien und Gruppen reduziert. Bei Gruppen Anmeldung erwünscht. Nutzen 15. Mai - 11. September: TeeAnBau-Ausstellung zur Neustrukturierung des Sie die günstige Kombikarte, die auch im Ostfriesischen Teemuseum mit seinen Ostfriesischen Teemuseum anderen Schwerpunkten an mehreren Tagen gültig ist. BTB 1, 3, 5 Spezialführungen (auch in englisch, französisch, schwedisch, dänisch). Ausstellungen „Kostbarkeiten aus Japan - zur japanischen Tee-Kultur“

Oostfriese theecultuur - levende traditie van alledag 1000 jaar theecultuur in het 500 jaar oude Ubbo-Emmius-huis NORDERNEY PEWSUM

bade~museum Burgmuseum Pewsum galerie hans trimborn Mühlenmuseum Pewsum

Am Weststrand 11 Drostenplatz/Manningastraße 26548 Norderney 26736 Krummhörn-Pewsum Telefon: +49 4932-935422 Telefon/Fax: Fax: +49 4932-840725 +49 4923-7432 (H. Bensing) www.museum-norderney.de o. +49 4923-1483 (M. Mennenga) [email protected] www.heimatverein-krummhoern.de [email protected] „Reiselust und Badespaß“ vergangener Epochen, sowie die Entwicklung Häuptlinge und ihre Burgen. In der Burg der Manninga und Cirksena befindet des Nordseeheilbades Norderney, zeigt das „bade~museum norderney“, sich heute ein Museum zur Häuptlings- und Burgengeschichte. Im Großen Saal welches 2006 eröffnet wurde. Schwerpunkte der Dauerausstellung: „Die werden Wechselausstellungen präsentiert. Ebenso wie der Saal wird auch der Entdeckung des Strandes“ und die Gründung von Seebädern, Meeresheilkunde, Burginnenhof für musikalische Veranstaltungen genutzt. Reisemöglichkeiten, Reiseaccessoires, Mode/Bademode, Sonnenkult, Badesitten/ Mühle und Handwerk. Der Galerieholländer aus dem Jahr 1843 dient heute als Strandleben, Souvenirs, Fotografie, „Zeitfenster“ zur Inselgeschichte u. a. Die Mühlen- und Handwerksmuseum. Zugleich lädt die Mühle zu einem Blick über die galerie hans trimborn zeigt ab Aug 2011 Werke des Malers. Krummhörn ein. Historische Druckwerkstatt. Museumsladen und Erfrischungen. Öffnungszeiten 1. Mai 2011 - 31. Okt. 2011 Di. u. Do. 10 - 12.30 u. 15 -17 Uhr; Öffnungszeiten April - Nov. Di - So 11 - 16 Uhr; Dez. - Mrz. Mi, Sa, So 11 - 16 Uhr samstags und sonntags 15 - 17Uhr Eintrittspreise Erwachsene € 3,-; Kinder bis 8 J. gratis; Schüler/Studenten € 1,50; Eintrittspreise Erwachsene € 1,50; Kinder € -,75; Familien € 3,50; Führungen Gruppenermäßigung ab 10 Personen € 2,50 p. P.; Schüler/Studenten € 1,- p. P.; für Gruppen bis 30 Personen € 15,- und Gruppen bis 60 Personen € 30,- jeweils Museumsführung f. Gruppen/Seminare € 25,- zuzüglich Eintritt Ausstellungen 10. Apr. - 19. Juni 2011: “Norderney en detail”. Fotografien von Führungen nur nach telefonischer Rücksprache W. Kohlmeyer; 26. Juni 2011 - 15. Apr. 2012: Historische Karten und Ansichten der Insel Norderney BTB 2, 3, 5 Geschiedenis van het reizen en baden in het Nordseeheilbad Norderney - de eerste Duitse badplaats aan de Noordzee

14 RHAUDERFEHN SUURHUSEN

Fehn- und Schiffahrtsmuseum Landarbeitermuseum

Rajen 5 Smal Joed 5 (gegenüber des 26817 Westrhauderfehn schiefsten Kirchturms der Welt!) Telefon/Fax: +49 4952-903280 (Postanschrift: Suurhuser Warf 4) www.fehn-schiffahrtsmuseum.de 26759 Hinte-Suurhusen [email protected] Telefon: +49 4925-1080 Fax: +49 4925-990027 [email protected]

Das Fehn- und Schiffahrtsmuseum befindet sich Das Landarbeiterhaus wurde etwa 1748 erbaut, diente als Armen- und später in einer Jugendstilvilla direkt an der Fehnroute als Landarbeiterhaus. Heute zeigen die wiederhergestellten Räumlichkeiten im Zentrum von Westrhauderfehn. Im Kanal die bescheidene und beengte Wohn- und Lebenssituation einer traditionellen davor liegt die Tjalk „Engelina“. Träger ist der ostfriesischen Landarbeiterfamilie um 1900. Die ständige Ausstellung mit Heimatverein Overledingerland e. V. Fehnkultur, Schiffbau und Schiff-Fahrt sind die Bildern, Texten und Broschüren gibt einen tiefen Einblick in das Leben und die Hauptabteilungen. Museumsführer-Teestube-Museumsshop und Ton-Dia Schau Arbeit einer einfachen Landarbeiterfamilie. (auch in Niederländisch). Öffnungszeiten Mai - Okt. So 15 - 17 Uhr Öffnungszeiten Mrz., April, Okt., Nov. u. Dez. Mi - Sa 10 - 17 Uhr, Eintrittspreise Erwachsene € 1,50; Kinder € -,50; Schüler/Studenten € -,50; 1. Mai - 30. Sept. Di - So 10 - 17 Uhr, sonntags Teestube ab 14.30 Uhr Gruppenermäßigung ab 20 Personen Für geführte Gruppen (auch mit Teetafel) und Schulklassen ist der Besuch außerhalb der Öffnungszeiten nach vorheriger Anmeldung möglich Eintrittspreise Erwachsene € 3,-; Kinder bis 6 J. frei; Schüler/Studenten € 1,-; Gruppenermäßigung BTB 1, 2, 3, 4, 5

Veen, zee en nog veel meer! Veen- en scheepvaartmuseum Westrhauderfehn Landarbeiders - Speurtocht naar het leven en werken in het land aan het water WEENER WEENER

Museum Hasenkabinett Heimatmuseum Rheiderland Am Hafen 48, 26826 Weener Neue Str. 26 Telefon: +49 15229123708 DE 26826 Weener o. +31 508501707 NL Telefon: +49 4951-1828 www.albionputti.nl/hasenkabinett.htm [email protected] Das Heimatmuseum Rheiderland Das einzigartige Hasenkabinett hat 2010 seinen zeigt in 14 Abteilungen zur Platz am schönen alten Hafen in Weener, mit der Geschichte der Region von Ausstellung „Hasen von Dürer in Ostfriesland“, Archäologie, Landwirtschaft, bezogen. Inzwischen befinden sich viele Hasen von Handwerker, Kirchengeschichte und Wohnkultur bis zum Ziegeleiwesen, 12 Künstlern aus Bronze im Ausstellungsraum und im wie sich die rheiderländer Halbinsel in 3000 Jahren entwickelt hat. Garten. Es gibt verschiedene Arrangements im Angebot. Auch werden Hasen- Abende organisiert. Informieren Sie sich bitte bei uns über den V.I.P.-Hasen, den Öffnungszeiten Di, Sa, So 15 - 18 Uhr und nach Vereinbarung langen „Hasenschlaf”und den Hasen-Keks. Erleben Sie es! Führungen und ostfriesische Teetafel ab 15 Personen auf Voranmeldung. Gruppen ab 5 Pers. nach Anmeldung auch außerhalb der Öffnungszeiten Öffnungszeiten 30. Apr. - 18. Sept. 2011 Sa u. So 12.30 - 16 Uhr; Gruppen ab 10 Eintrittspreise Erwachsene € 3,-; Schüler (ab 12 J.) € 1,- Personen nur nach Vereinbarung BTB 3, 5 Eintrittspreise 5,- p. P. inkl. Gratis-Hasen-Kunstkarte, Kaffee/Tee/Limonade mit

Hasen-Keksen ostfriesland Ausstellungen 30. Apr. - 18. Sept. Ausstellungsraum und Garten: “Für die Ewigkeit: besondere Hasen aus Bronze” mit Hasen von 12 Künstlern. Hasenwohnzimmer: Hasenallerlei aus der wachsenden Kollektion und ein Tableau mit 12 Hasengemälden von Grundschulkindern aus Stapelmoor (Stadt Weener) BTB 4, 5

Museum Hasenkabinett, gelegen aan het mooie authentieke haventje te Het huis van de Rheiderlandse geschiedenis vlak bij de Nederlandse grens Weener, brengt elk jaar een bijzondere en kunstzinnige hazenexpositie

WEENER WESTOVERLEDINGEN 15

ORGANEUM Museumsbauernhaus Neemann Norderstr. 18 26826 Weener Nordwallschloot 4 Telefon: +49 4951-912203 26810 Westoverledingen-Grotegaste Fax: +49 4951-912205 Telefon/Fax: +49 4955 920040 www.organeum-orgelakademie.de www.westoverledingen.de [email protected] [email protected]

Das ORGANEUM ist das Zentrum für die Orgelkultur Bauernhaus auf dem historischen Dorfplatz beim „Ulenhoff“ (Freizeitpark Ostfrieslands. Es ist in einer prunkvollen romantischen „Am Emsdeich“): Ausstellung landwirtschaftlicher Geräte; Präsentation alter Villa beheimatet und beherbergt als klingendes Handwerke: Leben und Wohnen anno dazumal; Ausstellung „Tante-Emma-Laden“ Museum eine wertvolle Sammlung historischer Tasteninstrumente und antiker Möbel. Rund zwanzig Öffnungszeiten Apr. - Sept. So 13 - 17 Uhr und nach Vereinbarung Exponate, Kabinettorgeln, Orgelmodelle, Cembali, Eintrittspreise Erwachsene € 1,50; Kinder € -,50; Gruppen € 1,- p. P.; Clavichord, Hammerklaviere und Harmonien eröffnen ein musikalisches Spektrum Führung € 7,50 von der Spätrenaissance bis zur Spätromanik. BTB 1, 3, 4, 5

Öffnungszeiten Di - Fr: 10 - 12 Uhr, Di - Do 15 - 17 Uhr und nach Vereinbarung Eintrittspreise Eintritt frei; Musikalische Führungen laut Jahresprogramm bei freiem Eintritt. Individuelle musikalische Führungen auf Anfrage gegen Honorar. Angebot für Teetafel in Verbindung mit einer Führung. Weitere Leistungen: Konzerte, Orgelexkursionen Ausstellungen Themen der Sammlung: Historische Kabinettorgeln; Funktion der Orgel im Modell; Historische Stufen der Entwicklung des Klaviers; das Druckwindharmonium mit Expression. Eine Einrichtung in Kooperation von: Ostfriesland-Stiftung der Ostfriesischen Landschaft, ev.-ref. Kirche, Stadt Weener/Ems BTB 3

Verzameling historische toetseninstrumenten van de late Renaissance Boerderij met een agrarische expositie en een grutterswinkel tot de late romantiek in een representatieve stadsvilla van 1870 WESTOVERLEDINGEN WESTOVERLEDINGEN

Mühlenensemble Ostfriesisches Mitling-Mark Schulmuseum Folmhusen

Marker Mühlenweg 2 Leerer Str. 7-9 26810 Westoverledingen-Mitling-Mark 26810 Westoverledingen-Folmhusen Telefon/Fax: +49 4951-8872 Telefon: +49 4955-4989 www.westoverledingen.de Fax: +49 4955-936179 [email protected] www.ostfriesisches-schulmuseum.de [email protected]

Das Mühlenensemble (Müllerhaus und Mühle): „Omas Küche“, eine einmalige Hier können Sie was erleben! Mühlenmotivsammlung: vollfunktionsfähige Galerie-Mühle; Brotbackkurse. Im Schulhaus von 1904 ein Klassenraum und eine Ausstellung zur Schule in der Ausstellung: „Vom Korn zum Brot“ Kaiserzeit. Im Gulfhaus ein Schulraum mit Lehrerwohnung um 1800. Draußen der Schulgarten und der Spielplatz mit einer Reckstange und Turngeräten. Als Gruppe Öffnungszeiten Apr. - Okt. Fr u. So 14.30 - 17.30 Uhr; Gruppen und können Sie eine „Historische Schulstunde“ erleben. Mühlenführungen nach Vereinbarung Eintrittspreise Erwachsene € 1,50; Kinder € -,50; Öffnungszeiten Mi, Fr u. So 15 - 17 Uhr; 1. Dez. - 29. Febr. nur sonntags Gruppen ab 10 Personen € 1,- p. P.; Führung € 7,50 15 - 17 Uhr; 15. Juni - 31. Aug. zusätzlich Mo - Fr 10 - 13 Uhr Ausstellungen Ständige Ausstellung: Die Sammlung „Omas Küche“ erinnert an Gruppen/Historische Schulstunden jederzeit nach Vereinbarung die Küche anno dazumal. Über 800 historische Kirchengegenstände sind hier zu Eintrittspreise Erwachsene € 2,-, incl. Unterrichtsstunde € 4,- ; Schüler frei, sehen. Porzellan und Tonwaren sind im Delfter Blau Mühlenmotiv verziert. incl. Unterrichtsstunde € 2,- BTB 3, 5 BTB 1, 2, 3, 4, 5

Hier kunt u iets beleven! In het gebouw van 1904 een schoolklas en een expositie over de school in de Duitse keizertijd. In het veenhuis een klas en een lerarenwoning rond 1800. Buiten de schooltuin en het schoolplein met oude turntoestellen. Komt u graag met een groep en maak een “historische les” mee.

16 WIESMOOR

Torf- und Siedlungs­ museum Museum van Papierknipkunst - Westerbork In het afgelopen jaar heeft ons Resedaweg 18 museum nieuw knipwerk ver 26639 Wiesmoor Telefon: +49 4944-912253 o. 91980 worven van de Duitse knipster Fax: +49 4944-915322 Lotte Gützlaff. Deze knipster www.torf-und-siedlungsmuseum.de maakte haar ragfijne kunst [email protected] werkjes in het begin van de vorige eeuw, in de tijd van de Das Museum zeigt die Moorkolonisation knipwerk: Brief aan geliefde “Jugendstil”. In het museum is ab 1780 bis zur Urbarmachung des Wiesmoores ab 1906. Eine Museumsbahn een speciale expositie aan haar fährt die Besucher auf umgebauten Torfloren durch den Landschaftspark zum werk gewijd. Museumsdorf. Dieses besteht aus zwei Kolonistenhäusern - in einem werden Trauungen durchgeführt -, einer Schmiede, Schule von 1913, Scheune, Remise, Het Museum van Papierknip- Großgeräte zum Torfabbau, Gattersäge, zwei Fehnschiffen und einem Backhaus. kunst zet u en uw (klein) kinderen Im Backhaus wird an jedem ersten Samstag des Monats spezielles Kolonistenbrot gebacken und verkauft. zelf aan het werk! Tijdens de Im Jahr 2011 wird das neue Eingangsgebäude mit einem „Tante-Emma-Laden“ openingsuren is er doorlopend und einer historischen Dorfkneipe fertig sein. een ervaren knipster aanwezig die demonstraties geeft, maar Öffnungszeiten Mitte Mrz. - Mitte Okt. täglich 10 - 18 Uhr (auch montags) und die ook de bezoekers helpt de auf Anfrage (Tel.: +49 4944-2922) eerste beginselen van het Eintrittspreise Erwachsene € 2,-; Kinder ab 6 Jahre € -,50; Gruppenermäßigung “knippen” te leren. U zult ver- auf Anfrage baasd staan ten eerste om wat Ausstellungen Sonderausstellung: „Ein besonderer Blick“ - das Torfkraftwerk u kunt, en ten tweede hoe leuk aus der Sicht von Hans Saebens het is. Voor kinderen is er bovendien een “puzzeltocht” door het BTB 1, 2, 3, 4, 5 museum gemaakt. Zie onze openingstijden op: www.museumvanpapierknipkunst.nl of mail ons: [email protected] Museum Eddy Roos Emmaweg 48-50 Uithuizen Geopend zaterdag en zondag van 13.00 - 17.00 uur en na telefonische afspraak 0595 43 10 67 Wisselexposities door het hele jaar www.eddyroos.com

17

Expositie 19e eeuwse mode en dracht Mode en het met een groninger twist Groninger 1 april t/m 11 september 2011 Platteland

Textieldagen De textieldagen vinden dit jaar plaats op 4 en 5 juni 2011 (Hemelvaartsweekend) en staan ook in het teken van mode met als thema ’Nuttig en Fraai’ over textiel, mode en design.

Koetshuis Verhildersum Wierde 40 9965 tb Leens (Gr.) Dinsdag t/m zondag - 10.30 - 17.00 uur 0595 - 571430 www.verhildersum.nl BAD ZWISCHENAHN BÖSEL

Park der Gärten - Heimatmuseum Die Gartenschau in „Am Pallert“ Bad Zwischenahn Elmendorfer Str. 40 Overlaher Str. 10 26160 Bad Zwischenahn 26219 Bösel Telefon: +49 4403-81960 Telefon/Fax: +49 4494-758 Fax: +49 4403-819666 www.heimatverein-boesel.de www.park-der-gaerten.de [email protected]

Lust auf Garten? Dann sind Sie hier goldrichtig: Im Ammerland, wo der Garten Das kleine Museum zeigt eine Ausstellung alter landwirtschaftlicher zu Hause ist, erwartet Sie eine berauschende Vielfalt an gärtnerischen und Gerätschaften und Haushaltsgeräte sowie Strickerei und Stellmacherei. In kulturellen Attraktionen. Über 90 Themengärten, Pflanzensammlungen und der Nähe des Museums befinden sich ein altes Bauernhaus, das in liebevoller Beitäge bieten einen faszinierenden Einblick in die Gartenwelt. Tausende Blumen Kleinarbeit restauriert wurde (sogenanntes „Heimathaus“), sowie ein Göpel. verbinden als blühender Teppich die verschiedenen Bereiche dieser einzigartigen Im Museum befinden sich eine alte Bauernküche, ein Eheschlafzimmer und Gartenschau - Gartenlust pur! ein „Durk“ (Alkoven, Schrankbett). Außerdem ist ein Brotbackhaus nebst Kassenzeiten 2011 22. Apr. - 3. Okt. tägl. 9.30 - 18.30 Uhr Bauerngarten zu besichtigen. Eintrittspreise Erwachsene € 8,50; Begünstigte € 7,-; Gruppen € 7,- p. P.; Abendticket (ab 16 Uhr) € 6,-; Besucher bis 18 Jahre frei. Öffnungszeiten jeden 2. So im Monat 15 - 18 Uhr sowie nach Vereinbarung Ausgewählte Veranstaltungen 2011 1. Mai 2011: PflanzenWELTEN im Park; Eintrittspreise freiwillige Spende 28. Mai - 26. Jun. 2011: WohnWELTEN im Park; 10. Jul. 2011: OLB-SpielWELTEN im BTB 1, 2, 3, 5 Park; 5. Aug. bis 4. Sept. 2011: Illumination – Lange Abende im Park*; 9. bis 11. Sept. 2011: Mystische Nächte*; 3. Okt. 2011: Der Apfeltag * Sonderöffnungszeiten und -eintritt BTB 1, 2, 3, 4, 5

Met meer dan 90 thematuinen, plantencollecties en geleide routes biedt het 14 hectare grote ‚Park der Gärten’ een fascinerend kijkje in de cultuur van Expositie van oude landbouwgereedschappen en huishoudelijke apparaten, het tuinieren. breiwerk en wagenmakerij.

18 BRAKE BUTJADINGEN-FEDDERWARDERSIEL

Schiffahrtsmuseum der Nationalpark-Haus oldenburgischen Unterweser e.V. Museum Fedderwardersiel

Breite Str. 9 / Kaje 8 Am Hafen 4 26919 Brake 26969 Butjadingen-Fedderwardersiel Telefon: +49 4401-6791 und 4383 Telefon: +49 4733-8517 Fax: +49 4401-5266 Fax: +49 4733-8550 www.schiffahrtsmuseum-unterweser.de www.museum-fedderwardersiel.de [email protected] [email protected]

Entdecken Sie die faszinierende Welt der Schifffahrt Das Nationalpark-Haus Museum unter oldenburgischer Flagge. Das Schiffahrtsmuseum Fedderwardersiel liegt direkt am Kutterhafen von Fedderwardersiel. Die Unterweser zeigt seine Schätze in drei historischen Dauerausstellung mit dem Schwerpunkt Natur- und Kulturlandschaft Gebäuden: Dem Telegraphen von 1846 und dem 1808 Butjadingens befindet sich im Gebäude des 1846 erbauten ehemaligen erbauten Kaufmanns- und Reederhaus „Borgstede & Steueramtes des Großherzogtums Oldenburg. Küste, Kulturlandschaft Becker“ in Brake sowie in der gründerzeitlichen „Villa Steenken“ in Elsfleth. Butjadingens und Wattenmeer stehen in einem Wechselverhältnis, wir stellen Erleben Sie die weltumspannende Geschichte der oldenburgischen Schifffahrt dieses Verhältnis dar: Küstenarchäologie, Regionalgeschichte, Nationalpark und die maritime Vielfalt der Region Unterweser. und Meerwasseraquarium, Naturentdeckungspfad. Die Besichtigung eines Rettungsschuppens am Hafen ist möglich. Öffnungszeiten Apr. - Okt. Di - So 10 - 17 Uhr; Nov. bis Mrz. Di - Sa 11 - 17 Uhr, Unsere vielfältigen Angebote und Themenführungen finden Sie im Internet unter So 10 - 17 Uhr www.museum-fedderwardersiel.de Eintrittspreise Erwachsene € 3,50 (Einzelkarte), € 5,- (Kombikarte); Kinder bis 16 Jahre € 1,-; Familienkarte € 7,50; Gruppenpreise: ab 10 Personen € 2,50 Öffnungszeiten 1. Feb. - 14. Mrz. Di - So 10 - 17 Uhr; 15. Mrz. - 31. Okt. täglich (Einzelkarte), € 4,- (Kombikarte) 10 - 18 Uhr; Weihnachtsöffnung Ausstellungen wechselnde Sonderausstellungen Eintrittspreise Erwachsene € 4,-; Kinder € 2,-; Familienkarte € 8,-; BTB 1, 2, 3, 5 Gruppenermäßigung; Rollstuhlfahrer frei BTB 2, 3, 5

In drie historische momumenten wordt de spannende geschiedenis van de Het door mensen gemaakte landschap van Butjadingen en de Waddenzee Oldenburgse scheepvaart op een afwisselende manier gepresenteerd. beïnvloeden elkaar wederzijds. Deze wisselwerking krijgt u bij ons te zien: archeologie van de kust, zeewateraquarium, geschiedenis van de haven en het beschermd landschap van de Waddenzee. CLOPPENBURG DAMME

Museumsdorf Cloppenburg Stadtmuseum Damme – Niedersächsisches Freilichtmuseum

Bether Str. 6 49661 Cloppenburg Lindenstraße 20 Telefon: +49 4471-9484-0 49401 Damme Fax: +49 4471-9484-74 Telefon: +49 5491-4622 www.museumsdorf.de www.heimatverein-damme.de [email protected] [email protected]

In parkähnlicher Landschaft präsentiert das Niedersächsische Freilichtmuseum Weil Damme eine der ältesten Carnevalsgesellschaften beeindruckende Baudenkmale aus den letzten 500 Jahren. Die meisten der über in Deutschland hat, findet der Besucher einen in der Region einmaligen 60 Gebäude stammen aus der alten Kulturlandschaft zwischen Weser und Ems. Im Ausstellungsbereich zum Dammer Carneval seit 1614. Das Stadtmuseum Damme Museumsdorf Cloppenburg wurden sie wieder aufgebaut. Haben Sie Lust auf eine befasst sich grundsätzlich mit regionaler und Orts-Geschichte sowie mit deren Zeitreise in die Vergangenheit? Wir laden Sie herzlich dazu ein. spezieller Entwicklung. Es dokumentiert außer dem Carneval noch folgende Auch für Kinder hält das Museumsdorf ein umfangreiches Angebot bereit. Schwerpunkte: Aktuelle Veranstaltungen finden Sie im Internet unter www.museumsdorf.de - die Siedlungsspuren aus 6.600 Jahren - den Hoheitsstreit der Fürstbischöfe von Münster und Osnabrück um Damme OLDENBURGERLAND Öffnungszeiten ganzjährig geöffnet: Mrz. - Okt. 9 - 18 Uhr; - den Eisenerzbergbau im Untergrund der Dammer Berge. Nov. - Febr. 9 - 16.30 Uhr Weiterhin gibt es wechselnde Sonderaustellungen. Eintrittspreise Erwachsene € 6,-; Kinder € 2,50; Studenten/Auszubildende, Öffnungszeiten So u. Mi 15 – 18 Uhr Wehr- und Ersatzdienstleistende, Schwerbehinderte (nur mit Ausweis) € 3,-; Eintrittspreise Erwachsene € 1,-; Kinder bis 14 Jahre frei Familien-Tageskarte € 12,50; Familien-Jahreskarte € 35,-; Gruppenermäßigung Ausstellungen Sonderausstellung in der ehemaligen Frachtgüterhalle: „Damme ab 20 Personen Erwachsene: € 5,-; Studenten/Auszubildende, Wehr- und zwischen den Weltkriegen“ (bis auf Weiteres), danach „Der Weltkrieg und seine Ersatzdienstleistende, Schwerbehinderte (nur mit Ausweis) € 2,50; Schüler und Folgen in Damme“ Jugendliche (im Klassenverband) € 2,- BTB 1, 2, 3, 4, 5

Heropgebouwde originele boerenhuizen, arbeidershuisjes, molens en Naast andere aspecten van de geschiedenis van de regio presenteert werkplaatsen uit de afgelopen 500 jaar geven een compleet beeld van het het Stadtmuseum Damme de roemruchte geschiedenis van de Dammer leven en werken op het platteland en van de cultuur van de boeren. Carnevalsgesellschaft van 1614, en verder wisselende exposities.

DELMENHORST DELMENHORST 19

Nordwolle Delmenhorst - Städtische Galerie Nordwestdeutsches Museum Delmenhorst für IndustrieKultur

Am Turbinenhaus 10-12 Fischstr. 30 27749 Delmenhorst 27749 Delmenhorst Telefon: +49 4221-2985820 Telefon: +49 4221-14132 Fax: +49 4221-2985815 Fax: +49 4221-14192 www.delmenhorst.de/nordwolle/museen www.staedtische-galerie-delmenhorst.de [email protected] [email protected]

Das Nordwestdeutsche Museum für Industriekultur auf der Nordwolle in Idyllisch an der Delme gelegen, residiert die Städtische Galerie Delmenhorst Delmenhorst präsentiert in historischen und modernen Gebäuden auf 3.000 qm in einer ehemaligen Bürgervilla. Bundesweit beachtet werden die Ausstellungsfläche interessante Rundgänge zur Industrie- und Stadtgeschichte. Kunstausstellungen, die hier stattfinden. Die Kunst der Klassischen Moderne, die Dieser ehemalige Industriekomplex der Norddeutschen Wollkämmerei und Malerei des „Blauen Reiter“ und die internationale Avantgarde mit Kandinsky, Kammgarnspinnerei Delmenhorst/Bremen ist europaweit einmalig und heute Klee und Kirchner sind hier zu sehen. Auch die Ausstellungen mit internationaler denkmalgeschützt. Der Museumskomplex und das großflächige Außengelände zeitgenössischer Kunst sind Erlebnisse, die überregional Besucher anziehen. entführen Sie in die Welt der Industrialisierung. Öffnungszeiten Di - So 11 - 17 Uhr, Do 11 - 20 Uhr Von hier aus startet auch ein PDA-Rundgang zur Industriegeschichte durch die Eintrittspreise Erwachsene € 4,-; Kinder € 2,- (bis 12 Jahre frei); Delmenhorster Innenstadt. Schüler/Studenten € 1,-; Senioren € 3,-; Gruppen p. P. € 3,- BTB 1, 3, 5 Öffnungszeiten Di - Fr, So 10 - 17 Uhr, Mo, Sa geschlossen Eintrittspreise Erwachsene € 3,-; Schüler/Studenten € 2,-; Kinder € 2,- (bis 6 Jahre frei); Senioren € 2,-; Schulklassen € 1,- p. P. BTB 1, 2, 3, 4, 5

Expositie over industriële geschiedenis en stadsgeschiedenis in de De Städtische Galerie Delmenhorst is gevestigd in een voormalige voormalige textielfabriek van Nordwolle in Delmenhorst. patriciërsvilla. De collectie bevat werken van Feininger, Kandinsky, Macke, Marc, Stuckenberg e.v.a. ELISABETHFEHN FRIESOYTHE

Moor- und Fehnmuseum Postgeschichtliches Museum Elisabethfehn Friesoythe

Oldenburger Str. 1 Lange Str. 1a 26676 Elisabethfehn 26169 Friesoythe Telefon: +49 4499-2222 Telefon: +49 4491-1442 o. 3434 Fax: +49 4499-74477 Fax: +49 4491-919166 www.fehnmuseum.de www.postgeschichtliches-museum-friesoythe.de [email protected] [email protected]

Das Museum liegt an der „Deutschen Fehnroute“ im nördlichen Teil des Begründet wurde das Postgeschichtliche Museum 1988. Es zeigt die Post- und Oldenburger Münsterlandes zwischen Oldenburg und Leer. Es bietet eine Kommunikationsgeschichte von ca. 1750 bis in die Gegenwart. Schwerpunkt hochinteressante Sammlung und ausführliche Informationen über Moor, Torf bildet die postgeschichtliche Entwicklung im alten Amtsbezirk Friesoythe. Auf und Fehn. Auf dem Museumsgelände befinden sich ein Moorlehrgarten, ein Wunsch kann auch eine Stadtführung organisiert werden. Moortretbecken und eine gemütliche Teestube. Angebot: Postgeschichtlicher Spaziergang durch die Stadt Friesoythe zu den Öffnungszeiten 1. Apr. - 31. Okt. Di - So u. feiertags 10 – 17.30 Uhr historischen Poststandorten von 1800 bis heute. Dauer: ca. 90 min. Eintrittspreise Erwachsene € 3,-; Kinder € 2,-; Senioren € 3,-; Schüler/ Studenten € 2,-; Familienkarte € 10,-; Gruppen ab 10 Personen: Erwachsene € 2,-; Öffnungszeiten nach Vereinbarung Kinder € 1,- p. P.; Führung € 20,- Eintrittspreise Erwachsene € 2,50; Kinder € 1,-; Schüler € 1,-; Ausstellungen 8. Apr. – 31. Okt. 2011 Rückschau auf 25 Jahre Moor- und Postgeschichtlicher Spaziergang für Gruppen ab 8 Personen € 25,- Fehnmuseum BTB 2 BTB 1, 3, 5

Bij ons komt u alles te weten wat u altijd al wilde weten over turf en veen. Expositie over de geschiedenis van post en telecommunicatie van 1800 tot heden.

20 JADERBERG JEVER

Künstlerhaus Jan Oeltjen Blaudruckerei im Kattrepel

Bahnhofstr. 4 Kattrepel 3 26349 Jaderberg 26441 Jever Telefon: +49 4454-8229 Telefon/Fax: +49 4461-71388 Fax: +49 4454-8229 www.blaudruckerei.de www.kuenstlerhaus-jan-oeltjen.de [email protected]

Das „Künstlerhaus Jan Oeltjen“ in Jaderberg kümmert sich vorrangig um den „Lebendige Museumswerkstatt“: Handdrucke Nachlass des 1880 in Jaderberg geborenen Malers und Graphikers Jan Oeltjen. historischer Muster auf Leinen, Samt und Seide. Erst viele Jahre nach seinem Tod wird der künstlerische Nachlass gesichtet und Färbung mit Indigo wie vor 300 Jahren. Die wissenschaftlich aufgearbeitet. Ein zweiter Schwerpunkt sind Ausstellungen mit Muster sind 300 bis 100 Jahre alt und stammen Arbeiten von Künstler/Innen aus der vergessenen oder verschollenen Generation. aus den ehemaligen ostfriesischen und norddeutschen Blaudruckereien: ca. 480 In jedem Jahr gibt es aber auch Ausstellungsmöglichkeiten für „Junge Kunst“ aus Druckstöcke sind vorhanden. Besucher können bei der Arbeit zusehen. unserer Region. Konzerte und Lesungen runden das Programm ab. Das Haus ist in der Region zu einer beachteten Einrichtung geworden. Öffnungszeiten Mo - Fr 10 - 13 u. 14 - 18 Uhr, Sa 10 - 14 Uhr u. nach Vereinbarung Öffnungszeiten bei aktuellen Ausstellungen: Fr - So 15 - 18 Uhr und nach Eintritt frei telefonischer Vereinbarung Eintrittspreise frei

In het Künsterhaus Jan Oeltjen wordt de artistieke nalatenschap van Jan Combinatie van levendige werkplaats en museum: met de hand worden Oeltjen en Elsa Oeltjen-Kasimir bewaard; de vereniging presenteert kunst eeuwenoude textielmotieven op linnen, fluweel en zijde gedrukt. In de voor de streek in het openbaar. indigo-kuip wordt de stof geverfd. Jever JEVER

Feuerwehrmuseum Jever Schlossmuseum Jever

Florianstr. 1 Schlossplatz 26441 Jever 26441 Jever Telefon: +49 4461-918484 Telefon: +49 4461-969350 www.feuerwehrmuseum-jever.de Fax: +49 4461-9693599 [email protected] www.schlossmuseum.de [email protected]

Das Feuerwehrmuseum Jever, das einzige des Oldenburgischen Das Schloss Jever, umgeben von einem idyllischen englischen Garten, zählt zu Feuerwehrverbandes, präsentiert sich mit einer lebendigen und informativen den schönsten Baudenkmälern in Nordwestdeutschland. Einzigartig und von Ausstellung zu Themen wie Meldetechnik, alten Uniformen, Atemschutztechnik, europäischem Rang ist seine Ausstattung mit der Renaissancedecke und den Drehleitern und Oldtimerfahrzeugen. Das Museum ist in einem barocken Gobelins und Ledertapeten. Mit ihren faszinierenden Objekten bietet denkmalgeschützten ehemaligen Güterschuppen untergebracht. die Sammlung Einblicke in die Kulturgeschichte Frieslands.

Öffnungszeiten täglich von 14 - 17 Uhr oder nach Vereinbarung Öffnungszeiten ganzjährig geöffnet: Di - So 10 - 18 Uhr; 15. Jun. - 15. Sept. Eintrittspreise Erwachsene € 3,-; Kinder € 2,-; Gruppen ab 10 Personen auch Mo € 2,50 p. P.; Führungen € 15,- Eintrittspreise Erwachsene € 4,50; Jugendliche ab 14 Jahren € 2,-; Studenten, OLDENBURGERLAND BTB 2 (außer Eingangstür), 3, 4 Auszubildende, Schwerbehinderte, Arbeitslose € 2,-; Kinder unter 14 Jahren frei Ausstellungen 29. Mai – 2. Okt. 2011: „Frömmigkeit und Kunstgenuss – Kirchenausstattung auf der ostfriesische Halbinsel und dem Groninger Land“; 30. Okt. 2011 – 30. Jan. 2012: „‘Sie schauen noch?’ Historische Geschäfte in Jever – 475 Jahre Stadt Jever“ BTB 1, 4, 5

Levendige en informatieve expositie over het brandweerwezen in het Combinatie van slot met Engelse tuin. Museum met historisch interieur Oldenburger land. (Renaissance-plafond, gobelins en leren behang) en cultuurhistorische collectie.

LOHNE LÖNINGEN 21

Industrie Museum Lohne Heimatzentrum Löningen

Küstermeyerstr. 20 Zur Schutenmühle 10 49393 Lohne 49624 Löningen Telefon: +49 4442-730380 Telefon: +49 174-6978410 Fax: +49 4442-730381 o. +49 5432-904435, www.industriemuseum-lohne.de Fax: +49 5432-3748 (Mühlenwirt) [email protected] o. +49 5432-2181 o. +49 5432-3467 (Heimatverein Löningen e. V.)

Lohne hat etwas Besonderes: 200 Jahre Industriegeschichte und das Zum Heimatzentrum gehören die Schutenmühle, ein Backhaus und das Industrie Museum Lohne zum Sehen, Staunen, Ausprobieren. Gezeigt wird Heimathaus. In der Windmühle und dem Heimathaus finden auf Wunsch die Herstellung von Schreibfedern aus Gänsekielen, die Tabakverarbeitung Führungen statt. Trauungen sind in der Mühle möglich, Feiern und und Zigarrenherstellung, die Pinsel- und Bürstenfabrikation und die Empfänge im Heimathaus. Dort finden wechselnde Ausstellungen statt, Korkenproduktion. eine Heimatbibliothek und ein Archiv sind vorhanden. Ein gemütliches Zum Programm des Museums gehören Vorführungen, Aktionen, Mühlencafé lädt zum Verweilen ein. Sonderausstellungen, Exkursionen und Vorträge. Der Museumstreff bietet Kaffee und Kuchen an. Öffnungszeiten Sommeröffnungszeiten: 1. Mai – 14. Okt. Mi – Do 14 – 17 Uhr, Die Galerie Luzie Uptmoor ist zu den Öffnungszeiten des Museums zugänglich. Fr u. Sa ab 14 Uhr, So ab 10 Uhr; Winteröffnungszeiten: 15. Okt. – 30. Apr. Fr ab 16 Uhr, Sa ab 14 Uhr, So ab 10 Uhr Öffnungszeiten Di - So 14 - 18 Uhr, Do 14 – 20 Uhr; Gruppen und Schulklassen Eintrittspreise Gruppen nach Größe und Absprache nach Vereinbarung. Ausstellungen wechselnde Ausstellungen (2 - 3 pro Jahr) Eintrittspreise Erwachsene € 2,-; Kinder € 1,-; Familien € 4,- Bibliothek/Archiv nach Absprache Ausstellungen Dauerausstellung zur Industriegeschichte der Region mit dem BTB 1, 2 , 3, 5 Schwerpunkt Lohne B 1, 2, 3, 4, 5

200 jaar economische en industriële ontwikkeling op het platteland, met Heemhuis, kapmolen en bakhuis met heembibliotheek en archief, een accent op de werkende mensen en hun sociale leefomstandigheden. molencafé, wisselende exposities. NORDENHAM NORDENHAM

Museum Moorseer Mühle Museum Nordenham

Butjadinger Str. 132 Hansingstraße 18 26954 Nordenham-Abbehausen 26954 Nordenham Telefon: +49 4731-88983 Telefon: +49 4731-269975 Fax: +49 4731-206280 Fax:+49 4731-269977 www.museum-moorseer-muehle.de www.museum-nordenham.de [email protected] [email protected]

Das Museum Moorseer Mühle ist das Fachmuseum für regionale Das Museum Nordenham Mühlengeschichte und Mühlentechnik in der Wesermarsch und eines der größten präsentiert sich mit einer am Originalstandort bewahrten und museal erschlossenen Mühlenensembles in lebendigen und informativen Ausstellung zur Geschichte der Stadt am linken Ufer Niedersachsen. In der Dauerausstellung des Museums wird die Geschichte der der Unterweser. Kostbare Schaustücke und fein ausgearbeitete Modelle laden Mühlenlandschaft Wesermarsch, ihre Blütezeit am Anfang des 20. Jahrhunderts Kinder und Erwachsene zum Verweilen ein. Am Beispiel des lokalen Geschehens und das langsame Verschwinden der Mühlen in den letzten Jahrzehnten gezeigt. werden Tendenzen und Auswirkungen der deutschen Geschichte begreiflich gemacht. Anhand der originalen Objekte wird die Wirklichkeit historischer Öffnungszeiten 1. Apr. - 31. Okt. Di - So 10 - 17 Uhr; 1. Nov. - 31. Mrz. Sa und Prozesse belegt. So 14 - 17 Uhr. Für Schulklassen und Gruppen ist der Besuch außerhalb der Öffnungszeiten nach vorheriger Anmeldung möglich. Öffnungszeiten Sommersaison 15. Jun. - 14. Sept. Di - Fr. 10.30 - 17 Uhr, Eintrittspreise Erwachsene € 2,-; Kinder ab 6 Jahren € 1,-; Familienkarte € 5,-; Sa 14 - 17 Uhr, So 10.30 - 17 Uhr; Vor- und Nachsaison 1. Apr. - 14. Jun. u. Ermäßigungsberechtigte € 1,-; Gruppen ab 15 Pers. p. P. € 1,50 15. Sept. - 31. Okt. Di - Sa 14 - 17 Uhr, So 10.30 - 17 Uhr; BTB 1, 2, 3, 5 Winteröffnungszeiten 1. Nov. - 31. Mrz. Sa 14 - 17 Uhr, So 10.30 - 17 Uhr Eintrittspreise Erwachsene € 2,-; Kinder ab 6 Jahre € 1,-; Familienkarte € 5,-; Gruppen ab 15 Pers. € 1,50 p. P.; Führung € 20,-; Schulklassen pro Schüler € ,-50 BTB 1, 3, 5

Vakmuseum voor regionale molengeschiedenis en maaltechniek, met De opmerkelijke geschiedenis van de stad aan de Weser, de ontwikkeling een werkende Hollandse galerijmolen uit 1903-1904 en een historisch van haven en industire, wonen en vrije tijd, levendig en aantrekkelijk gebouwencomplex. gepresenteerd.

22 OLDENBURG OLDENBURG

Edith-Ruß-Haus für Medienkunst Horst-Janssen-Museum Oldenburg Katharinenstraße 23 26121 Oldenburg Telefon: +49 441-2353208 Fax: +49 441-2352161 Am Stadtmuseum 4-8 26121 Oldenburg www.edith-russ-haus.de Telefon: +49 441-2352891 [email protected] Fax: +49 441-2353350 www.horst-janssen-museum.de Das Edith-Ruß-Haus für Medienkunst ist eine im [email protected] norddeutschen Raum einzigartige Einrichtung, die sich den Medien widmet, die das private wie das öffentliche Das Horst-Janssen-Museum ist ein Haus, das sich der bildenden Kunst auf Leben im 21. Jahrhundert prägen. In einem regelmäßig Papier verschrieben hat. Der große norddeutsche Zeichner und Grafiker Horst wechselnden Programm von Ausstellungen mit aktuellen Janssen (1929 - 1995), dem das Museum gewidmet ist, hat in der zweiten Künstlern, die mit Technologien und Kommunikationsformen wie Video, Computer Hälfte des 20. Jahrhunderts Meisterwerke auf Papier geschaffen. Das Museum oder Internet arbeiten, setzt sich das Edith-Ruß-Haus mit einer wichtigen zeigt in wechselnden Ausstellungen die schönsten Beispiele seiner manischen Strömung der gegenwärtigen Kunst auseinander. In Künstlergesprächen, Selbstbildnisse, seiner hingebungsvoll gezeichneten Blumenstillleben, Vorträgen und Workshops, bietet sich die Möglichkeit, die zunehmende Präsenz entlarvenden Porträts und erotisch aufgeladenen *Fleischzeichnungen*. neuer Medien in der Alltagswelt zu reflektieren. In dem Museum auch für internationale Grafik werden In einem Wechsel­ ausstellungsbereich regelmäßig Künstler aus Kunstgeschichte und Gegenwart Öffnungszeiten Di - Fr 14 - 18 Uhr, Sa, So 11 - 18 Uhr, Mo geschlossen mit ihren Arbeiten auf Papier vorgestellt. Informationen zu den aktuellen Eintrittspreise Erwachsene € 2,50; Kinder € 1,50; Schüler/Studenten € 1,50; Sonderausstellungen finden Sie unter www.horst-janssen-museum.de. freier Eintritt: Schulklassen und Mitglieder des Fördervereins, Oldenburger Öffnungszeiten ganzjährig geöffnet: Di - So 10 - 18 Uhr Museumskarte (Preis auf Anfrage), Gruppenermäßigung ab 8 Personen (1. Mai, 24. Dez., 31. Dez. geschlossen) Veranstaltungen / Ausstellungen 11. Mrz. – 15. Mai 2011: Julius Popp, Eintrittspreise Erwachsene € 3,50; Kinder € 1,50; Schüler/Studenten € 1,50; Einzelausstellung; 27. Mai – 14. Aug. 2011: Wild Sky, Gruppenausstellung, Senioren € 3,50; Familien € 7,-; Gruppen ab 8 Pers. € 1,50 p. P.; Oldenburger künstlerische Positionen, die den Himmel als Raum romantischer Projektionen Museumskarte: Preis auf Anfrage; bei Sonderausstellungen Sonderpreise und als Wissenschaftsgebiet reflektieren; 25. Aug. – 13. Nov. 2011: Im Auftrag. Ausstellungshöhepunkte in 2011 27. Mrz. – 26. Jun. 2011: „Horst Janssen und Zehn Jahre Stipendium für Medienkunst, Gruppenausstellung zu zehn Jahren die Romantiker; ab Nov. 2011 Max-Klinger-Ausstellung mit dem Titel „Amor und Stipendium für Medienkunst Psyche“ BTB 1, 2, 3, 5 BTB 1, 3, 4, 5

In wisselexposities worden mediale kunstwerken van kunstenaars of over Museum over leven en werk van Horst Janssen. Actuele wisselende bepaalde thema’s gepresenteerd. exposities van internationale grafische kunst. OLDENBURG OLDENBURG

Landesmuseum für Kunst und Landesmuseum für Natur Kulturgeschichte und Mensch

Damm 1 (Verwaltung) 26135 Oldenburg Damm 38-44 26135 Oldenburg Telefon: +49 441-2207300 Telefon: +49 441-9244300 Fax: +49 441- 2207309 Fax: +49 441-9244399 [email protected] www.naturundmensch.de www.landesmuseum-oldenburg.niedersachsen.de [email protected]

Die Sammlungen des Landesmuseums für Kunst und Kulturgeschichte verteilen Moorleichen, seltene Schätze und Tiere der Region sich auf drei Standorte. Während im Schloss die Abteilungen Historische – in den prämierten künstlerischen Ausstellungen Schlosssäle, die Kunstgewerbesammlung, die Landesgeschichte und Teile der können Sie unsere heimischen Landschaften auf Galerie Alte Meister zu sehen sind, werden im Augusteum die Galerie Alte Meister ganz besondere Weise erkunden. Interaktive und im Prinzenpalais die Galerie Neue Meister des 19. und 20. Jahrhunderts Bildschirmpräsentationen machen selbst modernste Forschung erlebbar. Und präsentiert. im Aquarium der Hunte gibt es lebende Tiere – einfach einzigartig in einem der Zu den Höhepunkten der Sammlung gehören neben dem Gemäldebestand Alter ältesten Museen in Norddeutschland! Meister, der italienischen und niederländischen Malerei vom 15. bis zum 18. Die wechselnden Sonderausstellungen präsentieren überregionale Themen Jahrhundert, die Sammlung von Werken Johann Heinrich Wilhelm Tischbeins, die – stets lebendig, mit außergewöhnlichen Exponaten und mit spannenden Kunstgewerbesammlung sowie ein exzellenter Bestand an Werken der deutschen Wissenschaften! OLDENBURGERLAND klassischen Moderne. Das Museum ist ein Erlebnisort für Jung und Alt, Groß und Klein; Aktionen zum Öffnungszeiten Di – So 10 – 18 Uhr, Montag geschlossen Mitmachen, Programme für Schulen und Kindergärten, Freizeitangebote und im Eintrittspreise Erwachsene € 5,-; ermäßigt € 3,-; Oldenburger Museumskarte: Besonderen die Eventtage bieten Spaß und Abwechslung! Preis auf Anfrage Öffnungszeiten Di - Fr 9 - 17 Uhr, Sa, So 10 - 18 Uhr BTB 3, 4, 5 Eintrittspreise Erwachsene € 4,-; erm. € 2,-; Schüler € 1,-; Familien: € 6,-; Oldenburger Museumskarte: Preis auf Anfrage De collecties van het Landesmuseum für Kunst und Kulturgeschichte zijn Ausstellungen ab 29. Apr. 2011 - Sonderausstellung ”O schaurig ists übers Moor over drie locaties verdeeld. Terwijl in het Slot de afdelingen historische zu gehn ...” slotzalen, de kunstnijverheid-collectie, geschiedenis van de deelstaat en BTB 2, 3, 4, 5 delen van de Galerie Oude Meesters te zien zijn, worden in het Augusteum Moderne lichte expositieruimte, waarin aan de hand van archelogische de Galerie Oude Meesters en in het Prinsenpaleis de Galerie Nieuwe vondsten en voorwerpen uit de natuur het samenspel tussen mens en natuur Meesters van de 19e en 20e eeuw gepresenteerd. in de Noord-West-Duitse regio in beeld wordt gebracht.

OLDENBURG OLDENBURG 23

Oldenburger Kunstverein Stadtmuseum Oldenburg

Damm 2a Am Stadtmuseum 4-8 26121 Oldenburg 26135 Oldenburg Telefon: +49 441-2352881 Telefon: +49 441-27109 Fax: +49 441-2353145 Fax: +49 441-27101 www.oldenburg.de/stadtmuseum www.kunstverein-oldenburg.de [email protected] [email protected] Kunst-, Kultur- und Stadtgeschichte. Das Stadtmuseum Oldenburg präsentiert Der Oldenburger Kunstverein ist einer der ältesten Kunstvereine Deutschlands in seinen Dauerausstellungen die historische Entwicklung der Stadt, gibt einen und heute ein wichtiges Forum für die Vermittlung zeitgenössischer Kunst. Einblick in die Kunst- und Kulturgeschichte von der Barockzeit bis zum Jugendstil, Mit seinem regelmäßig wechselnden Ausstellungsprogramm und seinen zeigt eine kostbare Antikensammlung und wirft einen Blick auf den Oldenburger übergreifenden Programmangeboten der verschiedenen Sparten Literatur Maler Bernhard Winter. Die Dauerausstellungen sind in drei historischen Villen und Musik und durch Kooperationsprojekte ist der Oldenburger Kunstverein eingerichtet, die architektonisch miteinander verbunden sind. Eine direkte aktueller Impulsgeber der lokalen, regionalen und sogar nationalen Kunst- und Verbindung besteht auch zu den modernen Wechselausstellungssälen. Im Claus- Kulturszene. Auf die Museumslandschaft vor Ort bezogen, ist der Oldenburger Hüppe-Saal und in der Neuen Galerie werden auf rund 500 Quadratmetern Fläche Kunstverein die maßgebliche Institution, die ausschließlich Positionen jüngster Ausstellungen zur Kulturgeschichte der Stadt präsentiert. nationaler und internationaler Kunst ausstellt. Sein herausragendes Programm ist Öffnungszeiten Di - So 10 - 18 Uhr durchgehend in Deutschland und sogar darüber hinaus bekannt. Ausstellungshöhepunkte in 2011 13. Mrz. – 22. Mai 2011 „Radziwill im Norden – Die Schönheit des Alleinseins. Werke nach 1945“ Öffnungszeiten während der Ausstellungen Di - Fr 14 - 17 Uhr, Sa, So 11 - 17 Eintrittspreise Erwachsene € 1,50, ermäßigt € -,75; Führung für Gruppen € 35,- Uhr, Mo geschlossen zzgl. ermäßigter Eintritt; Führung für Schulklassen € 25,-, Eintritt frei; Öffentliche Eintrittspreise Erwachsene € 3,-; ermäßigt € 2,-; Mitglieder (AdKV) frei Führung: Eintrittspreis € 1,50 plus Führung € 1,50 (= € 3 p. P.); Oldenburger BTB 1, 2, 3, 4, 5 Museumskarte: Preis auf Anfrage BTB 5

Kunst-, cultuur- en stadsgeschiedenis: het Stadtmuseum Oldenburg brengt de historische ontwikkeling van de stad in beeld, geeft een indruk van de kunst en cultuur van de Barok tot aan de Jugendstil, heeft een kostbare verzameling oude schilderijen en werk van de Oldenburgse Binnen het geheel van plaatselijke musea is de Oldenburger Kunstverein schilder Bernhard Winter. In twee extra zalen vinden wisselende exposities gewoonweg dé plek waar de meest recente nationale en internationale plaats van moderne kunst en over de politieke, economische en sociale kunst te zien is. geschiedenis van de stad. OVELGÖNNE RASTEDE

Handwerksmuseum Palais Rastede Ovelgönne

Breite Str. 27 Feldbreite 23 26939 Ovelgönne 26180 Rastede Telefon: +49 4401-81955 Telefon: +49 4402-81552 Fax: +49 4401-704829 Fax: +49 4402-916910 www.handwerksmuseum-ovelgoenne.de www.palais-rastede.de [email protected] [email protected]

Museum für Handwerk und Gestaltung. Das Museum vertritt Handwerk und Das Palais Rastede liegt, umgeben von einer Handwerksgeschichte der Wesermarsch. kleinen Parkanlage im Stil des englischen Im Obergeschoss der Dauerausstellung wird die Bedeutung von Handwerk Landschaftsgartens, gegenüber dem Schloss und Gestaltung im gesellschaftlichen Wandel dargestellt: Material- und Rastede, der einstigen Sommerresidenz der Formgeschichten, Wiederentdeckung des Handwerklichen, auch als Großherzöge von Oldenburg. In den historischen Gegenbewegung zur Technisierung unserer Lebenswelten. Räumen finden regelmäßig Ausstellungen und Wechselnde Ausstellungen und Aktionen zur angewandten Kunst, zum andere kulturelle Veranstaltungen statt. gestaltenden Handwerk, zur Kreativität im Alltag vermitteln den veränderten Stellenwert des Handwerklichen in Alltag und Freizeit. Zum Programm gehören Öffnungszeiten Mi - Fr, So 11 - 17 Uhr und nach Vereinbarung technische Vorführungen, kunsthandwerkliche Aktionen und Kurse. Eintrittspreise Erwachsene € 2,50; Kinder frei; Schüler/Studenten € 1,50; Gruppen € 1,50 p. P. Öffnungszeiten So 14 - 18 Uhr und auf telefonische Vereinbarung; Führungen, Ausstellungen 2011 13. Mrz. – 1. Mai 2011: Eiko Borcherding; auch für Schulklassen, jederzeit nach Absprache 22. Mai – 24. Jul. 2011: Het Drents Schildersgenootschap; 31. Jul. – 25. Sept. Eintrittspreise Erwachsene € 2,- ermäßigt € 1,-; Kinder € -,75; 2011: Neuber-Wettermann; 23. Okt. – 18. Dez. 2011: Kunstpreis Gruppenführung auf tel. Anfrage BTB 3 BTB 1, 2 (= z.T. Rampen), 5

De expositie gaat over ambachten en de geschiedenis van de ambachten in Het Paleis Rastede, de voormalige zomerresidentie van de groothertogen de Wesermars van Oldenburg, heeft regelmatig wisselende tentoonstellingen van beeldende kunst en cultuurgeschiedenis.

24 SANDE SANDE-NEUSTADTGÖDENS

Küstenschutzausstellung Museum im Landrichterhaus Küsteum

Altmarienhausen Brückstr. 19 26452 Sande 26452 Sande-Neustadtgödens Telefon: +49 4422-95880 Telefon: +49 4422-4199 Fax: +4422-958840 Fax: +49 4422-958840 www.sande.de www.neustadtgoedens.de [email protected] [email protected]

Auf dem historischen Anwesen Altmarienhausen in Sande befindet sich das Religiöse Vielfalt findet sich noch heute in dem 1544 von niederländischen Küsteum. Ein Museum, welches sowohl eine regionale Küstenschutz-, eine Glaubensflüchtlingen gegründeten Neustadtgödens. Insgesamt fünf Haus- und Landwirtschaftsausstellung als auch eine komplett funktionsfähige Glaubensgemeinschaften lebten hier und bauten ihre Gotteshäuser. Das Museum Schmiede beherbergt. Erfahren Sie mehr über z.B. die tausendjährige Geschichte im Landrichterhaus ist Ausgangspunkt eines kulturhistorischen Rundgangs durch des Deichbaus oder schauen Sie einem Schmied bei seinem Handwerk über die diesen idyllischen Ort mit seinem historischen Dorfensemble, der schon oft als Schulter. „schönstes Dorf Frieslands“ prämiert wurde.

Öffnungszeiten Mai - Sept. Sa, So u. feiertags 14 - 18 Uhr sowie nach Öffnungszeiten Di - Fr 14 - 18 Uhr, Sa u. So 10 - 18 Uhr Vereinbarung; Schmiede jeden So sowie nach Vereinbarung Ausstellungen 26. Mrz. – 31. Okt. 2011 “Flachs zu Leinen – Stroh zu Gold” Eintrittspreise Eintritt frei; Führungen € 1,- p. P. Eintrittspreise Eintritt frei; Ortsführung (ca. 1 Std.) € 25,-; Ortsführung (ca. 2 Std.) € 40,-; Kostümführung (ca. 1 Std.) € 40,- BTB 1, 3

De werkplaats van het voormalige slot Marienhausen biedt onderdak aan In het voormalige huis van de landrechter komt u van alles te weten over de een tentoonstelling over de bescherming van de kust en de dijkbouw. geschiedenis en het religieuze verleden van Neustadtgöden. VAREL-DANGAST VECHTA

Franz Radziwill Haus Museum im Zeughaus

Sielstr. 3 Zitadelle 15 49377 Vechta 26316 Varel-Dangast Telefon: +49 4441-93090 Telefon/Fax: +49 4451-2777 Fax: +49 4441-93094 www.radziwill.de www.museum-vechta.de [email protected] [email protected]

Der Maler Franz Radziwill (1895 - 1983) Historisch – experimentell – anschaulich lebte 60 Jahre im von ihm selbst – übergreifend – das Museum im Zeughaus bietet seinen Besuchern Geschichte ausgebauten und erweiterten Haus, zum Anfassen aus den Epochen der Bronzezeit, des Mittelalters und der in dem über 800 Gemälde entstanden. Besichtigung der Wohnräume und frühen Neuzeit (der Zeit des Dreißigjährigen Krieges und des historischen jährlich wechselnde Ausstellungen. Strafvollzuges). Sie erfahren auf 1. 000 qm phantasievoll inszenierten Erlebnis- und Erfahrungswelten mehr über die Grafen von Ravensberg, den Münsteraner Öffnungszeiten Di - Mi 10 - 12 Uhr, Do - Sa 15 - 18 Uhr, Fürstbischof Christoph Bernhard von Galen (niederländischer Spottname So u. feiertags 11 - 18 Uhr „Bommen-Bernd) und den Baron von Münchhausen. Werden Sie selbst Eintrittspreise Erwachsene € 3,50; Kinder bis 6 Jahre frei; Schüler/Studenten aktiv in den besonderen Ausstellungsbereichen oder in unseren Kursen zum (mit Ausweis) € 2,-; Gruppenermäßigung ab 15 Pers. € 2,- p. P.; Führungen mittelalterlichen Handwerk. regelmäßig und nach Vereinbarung Sonderveranstaltungen: ständig wechselnde Sonderausstellungen. OLDENBURGERLAND Ausstellungen Als Jahresausstellung 2011 zeigen wir ab dem 13. März erstmals Öffnungszeiten Di - So 14 - 18 Uhr, Gruppen ganztägig nach Voranmeldung; zum Thema „Der Maler Franz Radziwill in der Zeit des Nationalsozialismus” Cafeteria So 14.30 - 17.30 Uhr eine reichhaltige Präsentation eindrucksvoller Gemälde aus dieser Zeit voller Eintrittspreise Erwachsene € 2,-; ermäßigt € 1,50; Kinder € 1,-; Studenten Wirren und Konflikte. Es sind Werke, die in ihrer Deutung wie Bedeutung (z. B. € 1,-; Familien (2 Erwachsene, 2 Kinder) € 4,50; Gruppen (ab 20 Pers.) „Dämonen“, „Riss im Hof“) Herausforderungen bleiben. € 1,50 p.P.; Eintritt für Schulklassen frei BTB 1, 3 Ausstellungen / Veranstaltungen 28./29. Mai 2011: 12. stadtgARTen - die Kunst- und Gartenschau; 11. Sept. 2011: 4. Weinbergfest; 24./25. Sept. 2011: 13. Burgmannen-Tage – die mittelalterliche Veranstaltung in Vechta; 10./11. Dez.: 2. Barbaramarkt Het Franz-Radziwill-huis, dat in 1923 door de kunstenaar Franz Radziwill BTB 1, 2, 3, 4, 5 (1895-1983) zelf verbouwd is, presenteert het atelier en een keus uit Voor alle (ge)zinnen: de Middeleeuwen, het gevangeniswezen en de het werk. geschiedenis van de vesting worden hier uiterst concreet gepresenteerd.

WILHELMSHAVEN WILHELMSHAVEN 25

Aquarium Wilhelmshaven Küstenmuseum Wilhelmshaven Südstrand 123 26382 Wilhelmshaven Weserstr. 58 Telefon: +49 4421-5066444 26382 Wilhelmshaven Fax: +49 4421 5066446 Telefon: +49 4421-400940 www.aquarium-wilhelmshaven.de Fax: +49 4421-7792785 [email protected] www.kuestenmuseum.de kuestenmuseum@ wilhelmshaven-touristik.de

MEER ! LIVE ! ERLEBEN ! Eine unkonventionell gestaltete Ausstellung lädt zur Erforschung von Erleben Sie eine einzigartige Reise durch die Meere und Lebensräume unserer Vergangenheit, Gegenwart und Zukunft der Küste ein. Erfahren Sie spannende Erde mit über 250 Tierarten in Groß- (600.000 l), Themen-, Spezialaquarien Geschichten über Sturmfluten, Deicharbeiter, Häuptlinge und Kaiser. Erkunden (0˚ C-Bereich) und einer Tropenhalle. Beobachten Sie Haie, Pinguine, Kaimane Sie die Sternstunden und Katastrophen der rund 150-jährigen Geschichte der oder die beliebten Seehunde, die während ihrer Fütterung kleine Kunststücke „Marinestadt Wilhelmshaven“. vorfüren. Besuchen Sie unsere Strandhalle mit Panoramarestaurant & Cafe (mit An Bord eines Containerschiffs informiert die Ausstellung „JadeWeserPort – blick auf das Weltnaturerbe Wattenmeer), Kinder-Spielpalast, Aquariumsshop Transport, Logistik, Seefahrt“ über die Entstehungsgeschichte des einzigen und Buddelschiffmuseum. Neu: Apart-Hotel Seenelke mit exklusiven Suiten, alle deutschen Tiefwasserhafen für die größten Containerschiffe der Welt. mit Balkon, Meerblick und freien Eintritt in das Aquarium. Öffnungszeiten Apr. - Okt. tägl. 10 - 18 Uhr; Nov. - Mrz. Di - So 10 - 17 Uhr; Öffnungszeiten ganzjährig 10 - 18 Uhr (außer 24. Dez.) jeden 2. Sonntag im Monat 14 Uhr öffentliche Führung Eintrittspreise Kinder bis 3 Jahre frei; 4 - 15 Jahre € 6,50; ab 16 Jahre € 8,50; Eintrittspreise Erwachsene € 4,70; Kinder € 2,10; Schüler/Studenten € 2,10; Familien-Eintrittskarte € 25,-; Schulgruppen € 4,50 pro Schüler Senioren € 2,10; Familien € 12,40; Führungen auf Anfrage BTB 2, 3, 4, 5 BTB 1, 2, 3, 4, 5

In het AQUARIUM WILHELMSHAVEN kunt u als bezoeker zeehonden bekijken, Een verrassende tentoonstelling over verleden, heden en toekomst en ook haaien in grote aquaria (naast 250 andere diersoorten). Voor de van de kust. kinderen is er bij het aquarium het KINDERSPEELPALEIS, met een CAFE/RESTAURANT- WILHELMSHAVEN WILHELMSHAVEN

Nationalpark-Zentrum Stiftung Deutsches Wilhelmshaven - Marinemuseum Das Wattenmeerhaus Südstrand 125 Südstrand 110b 26382 Wilhelmshaven 26382 Wilhelmshaven Telefon: +49 4421-910733 Telefon: +49 4421-400840 Fax: +49 4421-910712 Fax: +49 4421-4008499 www.wattenmeerhaus.de www.marinemuseum.de [email protected] [email protected]

Verborgene Welten entdecken: Vom Katzenhai bis zum Schlangenstern, von Unter dem Motto „Menschen, Zeiten, Schiffe“ zeigt das 2010 erweiterte und den Salzwiesen bis in die Tiefen der Nordsee – im Nationalpark-Zentrum neu aufgestellte Deutsche Marinemuseum im historischen Werftgebäude die Wilhelmshaven bekommen Sie den einzigartigen Lebensraum des Weltnaturerbes wechselvolle Geschichte Deutschlands und seiner Marinen. Zu den Höhepunkten Wattenmeer zu sehen und leicht verständlich erklärt. Gehen Sie auf eine des Museumsbesuchs gehört ein Rundgang über die Großexponate im einzigartige Entdeckungsreise in unserer 2.500 qm großen interaktiven Freigelände: den Zerstörer “Mölders”, ein Unterseeboot und ein Minenjagdboot. Erlebnisausstellung mit Aquarien, 100-jähriger Vogelwärterhütte sowie einem Original-Krabbenkutter oder nehmen Sie an den zertifizierten Nationalpark- Öffnungszeiten 1. Apr. - 31. Okt. tägl. 10 - 18 Uhr; 1. Nov. - 31. Mrz. tägl. 10 - 17 Erlebnisfahrten mit Schaufischen, Kutterfahrten und Watt-Exkursionen teil. Uhr (24. Dez. 2011 geschlossen) Öffnungszeiten Apr. - Okt. tägl. 10 - 18 Uhr; Nov. - Mrz. Di - So 10 - 17 Uhr Eintrittspreise Erwachsene € 9,50; Jugendliche (6 - 14 Jahre) € 5,-; Eintrittspreise Erwachsene € 6,-; Kinder (6 - 16 J.) € 3,- (unter 6 J. frei); Familienkarte € 22,- Familien € 13,-; Schüler (ab 17 J.), Studenten € 4,-; Senioren € 4,-; BTB 1, 2, 3, 4, 5 (Freigelände und Großexponate ausgenommen) Gruppen ab 10 Pers. p. P. € 5,- Ausstellungen Ab 1. Jul. 2011 neue Dauerausstellung: „Pottwal, Schweinswal und Co.“ BTB 1, 2, 3, 4, 5

U maakt een unieke ontdekkingsreis in onze 2.500 m2 grote interactieve “Mensen, tijden, schepen“: dit is het motto van de echte schepen en de tentoonstellingsruimte met aquaria, een 100 jaar oude vogelkijkhut en een permanente expositie van het Duitse Marinemuseum over de bewogen echte garnalenkotter. Een belevenis zijn ook onze gecertificeerde excursies geschiedenis van de Duitse marine. met showvissen, kottertochtjes en wadwandelingen.

26 ZETEL-BOHLENBERGERFELD

Nordwestdeutsches Schulmuseum

Wehdestr. 97 26340 Zetel-Bohlenbergerfeld Telefon: +49 4453-1381 Fax: + 49 4453-938275 www.schulmuseum.de [email protected] Ausstellungen 2011 • Jacke wie Hose - Einblicke in die Textilsammlung des Museumsdorfs Cloppenburg weiterhin in 2011 • Landwirtschaft und Technik im 20. Jahrhundert weiterhin in 2011 Eine der Attraktionen des Schulmuseums ist die Einrichtung einer Schulklasse • Adel auf dem Lande - Adel und Militär 3. April bis 31. Oktober 2011 um 1900. Des Weiteren werden wechselnde Sonderausstellungen sowie eine • Die Hummel - Instrumentenausstellung 10. April bis 10. Juli 2011 interessante Tonbildschau zur Schulgeschichte gezeigt. Das Museum ist so • Umbruchzeit - Kultureller Wandel in der eingerichtet, dass der Besucher den Eindruck erhält, die Kinder seien soeben zur ländlichen Gesellschaft von 1968 bis 1978 6. November 2011 bis August 2012 Pause hinausgegangen und würden gleich wieder hereinkommen. Man kann in die Hefte und auf den Schiefertafeln schreiben und so ein Stück Vergangenheit Erlebnistage 2011 unmittelbar erleben. • Gartenpartie im Museumsdorf 2. bis 5. Juni 2011 Für Gruppen bieten wir nach vorheriger Absprache eine Unterrichtsstunde im • Deutscher Mühlentag Pfingstmontag, 13. Juni 2011 Stile von 1910 an. • Historischer Jahrmarkt 30. Juni bis 3. Juli 2011 • Frischer Wind im Museumsdorf – Großer Mühlentag 7. August 2011 Öffnungszeiten 1. Apr. - 31. Okt. Sa, So u. feiertags 10 – 17 Uhr; Gruppen nach • Genuss im Nordwesten – Markt regionaler Produkte 25. September 2011 Vereinbarung (auch in den Wintermonaten) • Nikolausmarkt 3. bis 6. Dezember 2011 Eintrittspreise Erwachsene € 2,-; Schüler € 1,-; Senioren € 2,-; Kinder unter 6 Jahre frei Öffnungszeiten BTB 1, 2, 3 Täglich März - Oktober 9 - 18 Uhr, November - Februar 9 - 16.30 Uhr; Info Museumsdorf Cloppenburg / Niedersächsisches Freilichtmuseum Postf. 1344, 49643 Cloppenburg e-mail: [email protected] Historisch gebouw van een school op het platteland met een leslokaal rond Telefon 04471 - 9484-0, Fax 04471 - 9484-74 Internet www.museumsdorf.de 1900; permanente en wisselende exposities over de geschiedenis van het lagere-schoolwezen. galerie / manifestatie / boeken / projecten

Welkom bij Noorderlicht Noorderlicht Fotomanifestatie 2011 Dé plek voor fotografie in Groningen METROPOLIS - City Life in the Urban Age De Noorderlicht Fotogalerie is een permanente expositieruimte Der Aa-kerk e.a. 11 sept t/m 9 okt 2011 voor documentaire fotograf ie in het hartje van Groningen. De galerie toont het beste van wat de fotografie te bieden heeft, van internationale grootheden én lokaal talent. Altijd betrokken, met oog voor schoonheid en een kritische blik. Zie www.noorderlicht.com

Fotoclub Daguerre 120 jaar Jeffrey Silverthorne - Travel Plans 24 april t/m 22 mei 2011 28 mei t/m 10 juli 2011

Noorderlicht Fotogalerie +31 (0)50 318 22 27 Akerkhof 12 Groningen toegang gratis www.noorderlicht.com woe. t/m zon. 12-18 uur Bremen

Kunsthalle Bremen

Am Wall 207 28195 Bremen Telefon: +49 421-32908880 Fax: +49 421-32908470 www.munch-bremen.de [email protected]

Edvard Munch – Rätsel hinter der Leinwand vom 15. Okt. 2011 bis 26. Febr. 2012 in der Kunsthalle Bremen.

Unter der Leinwand Das Kind und der Tod fanden Restauratoren der Kunsthalle Bremen 2005 überraschend ein weiteres Ölgemälde Edvard Munchs, das über hundert Jahre im Verborgenen lag. Erleben Sie die Geschichte einer ungewöhnlichen Entdeckung in einer großen Ausstellung über den norwegischen Künstler – in der im Sommer 2011 wieder eröffnenden Kunsthalle Bremen. Öffnungszeiten Di 10 – 21 Uhr, Mi - So 10 - 18 Uhr, Mo geschlossen, 24. Dez. und 31. Dez. geschlossen, Neujahr 13 – 18 Uhr Eintrittspreise Erwachsene € 11,-; ermäßigt € 9,-; Kinder bis 5 Jahre frei, 6 – 21 Jahre € 4,-; Familien (2 Erwachsene mit bis zu 4 Kindern) € 22,-; Gruppen ab 10 Pers. € 9,- p.P. Ausstellungen 15. Okt. 2011 – 26. Febr. 2012 „Edvard Munch – Rätsel hinter der Leinwand“ BTB 2, 3, 4, 5

De geschiedenis van een ongewone ontdekking in een grote tentoonstelling over de Noorse kunstenaar

28W-E Kunst Text 190x133_nL 4c 28.02.2011 12:57 Uhr Seite 1

Kunst ist Vielfalt. Vielfalt ist Leben. Dafür setzen wir uns in der Region Weser-Ems ein.

Jeder Mensch hat etwas, das ihn antreibt.

Wir machen den Weg frei.

Wie vielfältig das Leben ist, zeigt sich vor allem in unserem kulturellen Umfeld. Mit unserem Engagement für die regionale Kunst geben wir dem Leben in der Region Weser-Ems vielfältige Impulse. Aus Verantwortung, aus Überzeugung, aus Freude an einem facettenreichen regionalen Leben. www.vr.de

Wir machen den Weg frei. Gemeinsam mit den Spezialisten der genossenschaftlichen FinanzGruppe Volksbanken Raiffeisenbanken: DZ BANK, Bausparkasse Schwäbisch Hall, DG HYP, easyCredit, Münchener Hyp, R+V Versicherung, Union Investment, VR LEASING,WLBANK. GEESTE LINGEN

Emsland Moormuseum EMSLANDMUSEUM LINGEN

Geestmoor 6 49744 Geeste Burgstr. 28b Telefon: +49 5937-709990 49808 Lingen Fax: +49 5937-7099930 Telefon: +49 591-47601 www.moormuseum.de Fax: +49 591-7106824 [email protected] www.museum-lingen.de [email protected]

Ein zentraler Anziehungspunkt im Bourtanger Moor, das mit annähernd 2.000 Das Museum präsentiert die km2 das größte zusammenhängende Hochmoor Europas bildete, ist das Emsland Geschichte des Lingener Landes vom Mittelalter bis zum Ende des Zweiten Moormuseum in Geeste. Das im Zentrum des Internationalen Naturparks Weltkrieges. Dabei widmet sich die Dauerausstellung u.a. den Themen: Bourtanger Moor im niederländisch-deutschen Grenz­­­­gebiet liegende Museum Kirchengeschichte, jüdische Kultur sowie Bau- und Wohnkultur im Emsland. Auch belegt anhand anschaulicher Zeugnisse das Entstehen, die Charakteristik und die umfangreiche Bestände an emsländischem Zinn sowie niederländischen Fayencen wirtschaftliche Nutzung dieser einzigartigen Natur­landschaft. Das Moormuseum und Wandfliesen sind zu sehen. verfügt über zwei moderne Ausstellungshallen und ein 30 ha großes Besonders museumspädagogische Angebote wie Führungen, Kinderrallye, Außengelände mit einer renaturierten Hochmoorfläche, welche zu Fuß oder mit Schatzsuche, Tatort: Museum, Kindergeburtstage machen unser Haus gerade auch Hilfe einer Feldbahn (Streckenlänge 3,4 km) zu besichtigen ist. für junge Besucher zu einem attraktiven Erlebnisort.

Öffnungszeiten 1. März - 31. Okt. Di - So 10 - 18 Uhr Öffnungszeiten Di - So 14.30 - 17.30 Uhr sowie nach Vereinbarung Museumscafé; 1. Apr. - 31. Okt. Di - So 11 - 18 Uhr. Für Gruppen auf Anfrage Eintrittspreise Erwachsene € 3,-; Kinder € 1,50 erweiterte Öffnungszeiten Eintrittspreise Erwachsene € 5,-; Kinder € 3,50; BTB 1, 2, 3, 4, 5 Familien (max. 4 Kinder) € 12,-; Jahreskarte € 30,-; Gruppen ab 14 Personen: Erwachsene € 4,50; Gruppe Schüler/Studenten/Behinderte/ALG-Empfänger € 2,50; Führung € 35,- Feldbahnfahrt: Erwachsene € 2,-; Gruppe Schüler/ emsLAND Studenten/Behinderte/ALG-Empfänger € 1,- BTB 1, 2, 3, 4, 5

De ontginning van het veen in al zijn facetten: van moeizaam handwerk tot Een spannende reis met de tijdmachine door de afwisselende aan fascinerende reuzenmachines geschiedenis van Lingen en omstreken

MEPPEN SÖGEL 29

Ausstellungszentrum für die Emslandmuseum Archäologie des Emslandes Schloss Clemenswerth

An der Koppelschleuse 19a Emslandmuseum 49716 Meppen Schloss Clemenswerth Telefon: +49 5931-6605 49751 Sögel Fax: +49 5931-594185 Telefon: +49 5952-932325 www.emsland.de Fax: +49 5952-932330 [email protected] www.clemenswerth.de [email protected]

Die Dauerausstellung vermittelt die wichtigsten Erkenntnisse der emsländischen Schloss Clemenswerth, 1737 - 47 für den Kurfürsten Clemens August von Köln Archäologie vom Hausbau der Jungsteinzeit über Bestattungssitten und kultische erbaut, gilt als eines der reizvollsten kulturgeschichtlichen Denkmäler des Gebräuche der Bronzezeit bis zum Siedlungswesen der Germanen der Römischen Spätbarock in Nord-Westdeutschland. Historische Ausstellungen u. a. zur Jagd, Kaiserzeit. Ausgestellt sind Originale, Rekonstruktionen und Modelle, die ein zum Deutschen Orden sowie zu Porzellan und Fayencen geben einen Einblick in lebendiges Bild längst vergangener Zeiten entstehen lassen. das barocke Leben. Mit der Ausstellungsreihe ForumFormClemenswerth ist das Sonderausstellungen und Veranstaltungen zu unterschiedlichen Themen Schloss gleichzeitig Zentrum für moderne Kunst und zeitgenössische Keramik. ergänzen das Angebot. Die 42 ha große Waldparkanlage, der Klostergarten mit seinen über 250 Jahre alten Hecken und acht strahlenförmig in den Schlossplatz mündende Alleen Öffnungszeiten 1. Apr. - 31. Okt. Di - Sa 14 - 18 Uhr, So 11 - 18 Uhr laden zum Spaziergang und Verweilen ein. 1. Nov. - 31. Mrz. Di - Sa 13 - 17 Uhr, So 11 - 17 Uhr Eintrittspreise Erwachsene € 4,-; Kinder/Schüler/Studenten € 2,-; Familien € 7,- Öffnungszeiten 1. Mrz.- 31. Mrz. Di - So 11 - 16 Uhr. BTB 1, 2, 3, 4, 5 1. Apr. - 31. Okt. Di - So 10 - 18 Uhr Eintrittspreise Erwachsene € 5,-; Kinder € 2,50; ab 15 Personen: Erwachsene € 4,50-; Kinder € 1,50; Familienkarte € 12,-

Archeologie wil zeggen: 40.000 jaar geschiedenis beleven van het stenen tijdperk tot aan de vroege Middeleeuwen. Tevens bijzondere Een juweeltje van de barok in het Emsland: Expositie over de geschiedenis wisselexposities van de 18de en 19de eeuw, alsmede moderne en contemporaine kunst Assen Assen

Drents Museum Museum Regiment Stoottroepen Prins Bernhard

Brink 1 JWF kazerne 9401 HS Assen Balkenweg 3, 9405 CC Assen telefoon (0592) 377773 telefoon (0592) 358163 www.drentsmuseum.nl fax (0592) 358162 www.stoottroepers.nl/rsmus.html

Het geheel vernieuwde Drents Museum opent zijn deuren in het najaar van Het Museum Regiment Stoottroepen Prins Bernhard, ook wel Stoottroepen 2011. Na een jaar van bouw en verbouw is het museum nu helemaal opnieuw Museum genoemd, is gevestigd op de Johan Willem Frisokazerne in Assen. Helder ingericht en up-to-date vormgegeven. Via de nieuwe entree komt u op een ruim en educatief toont dit museum de meer dan 65-jarige geschiedenis van De publieksplein waar de grote Museumwinkel zich bevindt. U kunt u in de nieuwe Stoottroepen of ‘Stoters’ zoals deze militairen van de Koninklijke Landmacht van tentoonstellingszaal genieten van de openingsexpositie over de Gouden Eeuw oudsher ook wel worden genoemd. De expositie begint met het ontstaan van De Van China, met de pracht en praal van de Tangdynastie (618 – 907 na Chr.). Stoottroepen vanuit het verzet gedurende de Tweede Wereldoorlog. Vervolgens Natuurlijk brengt u een bezoekje aan de nieuwe afdeling Archeologie, waar worden de inzet bij de bevrijding van Nederland en de inzet bij de politionele de veenlijken en het meisje van Yde een prominente plaats hebben gekregen. acties in het voormalig Nederlands-Indië en Nieuw-Guinea behandeld. Tot slot Kunstliefhebbers kunnen hun hart ophalen bij de prachtig ingerichte zalen van worden de verrichtingen van de Stoottroepen, als onderdeel van de Luchtmobiele de Kunst rond 1900 en bij de nieuwe afdeling hedendaagse Figuratieve kunst. Brigade, in het voormalig Joegoslavië, Irak en Afghanistan getoond. De collectie Kinderen vermaken zich in het nieuwe Kindermuseum, de Kunstkamers én in omvat een groot aantal foto’s, wapens, uniformen, schilderijen en films. Naast de CSI-achtige ruimtes waar ze van alles over archeologie kunnen ontdekken en de expositie is er ook een stilteruimte in het museum. Deze ruimte voorziet van leren. Kortom, tijd voor een hernieuwde kennismaking met het nieuwe Drents informatie over alle gesneuvelde Stoottroepers. Museum! Open vanaf najaar 2011. Openingstijden wo en do 13.00-16.00 uur, vrij 13.00-17.00 uur Openingstijden di t/m zo 11.00-17.00 uur (op feestdagen ook op maandag), Toegang en koffie gratis – legitimatie verplicht gesloten op 1e kerstdag en Nieuwjaarsdag. BTB 2,3,4,5 en rolstoel en lift aanwezig Entreeprijzen onder voorbehoud. Check onze website www.drentsmuseum.nl of bel met 0592 – 377 773.

30 Barger-Compascuum Beilen

Veenpark, wereld van veen Stichting Oudheidkamer “Beilen”

Berkenrode 4 Kampstraat 2a, 7884 TR Barger-Compascuum 9411 KS Beilen telefoon (0591) 324444 (naast de Bibliotheek). www.veenpark.nl telefoon (0593) 523334.

De Stichting Oudheidkamer “Beilen” is opgericht op 26 februari 1960. Drentse Veenhistorie De Stichting stelt zich ten doel het verzamelen van oudheidkundige en De enige plek in Nederland waar nog elke dag turf wordt gegraven. In het cultuurhistorische zaken, het ter bezichtiging stellen daarvan en het verspreiden zuidoosten van Drenthe kwam de vervening het laatst op gang en is veel bewaard van kennis en ontwikkeling op oudheidkundig en cultuurhistorisch gebied. gebleven. Het Veenpark is de enige plek waar het leven, wonen en werken, in de Drentse venen van 1866 tot 1966 tastbaar is. Volg Lieske van school naar huis. De collectie bestaat onder meer uit Chinees porselein, Delfts en ander aardewerk, Beleef haar leven, dat door alle gevolgen van de vervening wordt beïnvloed. gouden en zilveren voorwerpen en schilderijen met voorstellingen uit de Beleef hoe ze opgroeit, werkt en haar eigen gezin sticht. Bekijk de plaggenhut gemeente Beilen van Alphonse Stengelin, Reinhart Dozy en Louis Albert Roesing. van haar opa en oma en de winkel van haar broer, die na de oorlog radio’s Verder zijn ook oude gebruiksvoorwerpen tentoongesteld, evenals een fraaie verkoopt en repareert. Het park is groot, maar u reist met twee treinen en een collectie oorijzers. Sinds 2003 ook meubels en porselein van de Drentse dichter boot. (U krijgt twee musea voor één prijs, want het Harmonium Museum is in het en plaatsgenoot Roel Reijntjes (1923 – 2003). park gevestigd.) Daarnaast beschikt de Oudheidkamer over een zeer uitgebreide verzameling ansichtkaarten van Beilen en de tot de gemeente behorende dorpen. Tevens Openingstijden van 15 april t/m 30 oktober elke dag van 10.00-17.00 uur, in juli worden oude films getoond over het leven en werken in Beilen in de jaren dertig en augustus tot 18.00 uur. en zestig van de vorige eeuw. Toegang € 12,95 kinderen t/m 4 jaar gratis; groepen op aanvraag; basisscholen (min 20 pers) € 5,70 p.p. Openingstijden: het gehele jaar door geopend iedere vrijdag van 14.30–16.30 BTB 1,2,4,5 uur en voor groepen na afspraak op elk ander tijdstip. Toegang is gratis Borger Coevorden

Hunebedcentrum Stedelijk Museum Coevorden

Bronnegerstraat 12 Haven 6 9531 TG Borger 7741 JV Coevorden telefoon (0599) 236374 telefoon (0524) 516225 www.hunebedcentrum.nl www.museumcoevorden.nl

Het Hunebedcentrum is gelegen naast het grootste hunebed van Nederland. In De vestingstad Coevorden is in haar geschiedenis regelmatig veroverd, vernietigd het centrum kunt u het verhaal van de hunebedbouwers zien, horen, ruiken en en weer opgebouwd. Dat roemruchte verleden ziet u beleven. Uw bezoek begint met een film over de reis van de steen. Vervolgens in het Stedelijk Museum Coevorden. In de drie zalen ontdekt u de geschiedenis kunt u door middel van de nieuwste museumtechnieken, diorama’s op ware van Coevorden. Oude wapens, gereedschappen, tekeningen, schilderijen en grootte, een volledig nagebouwd hunebed met inhoud, een nagebouwd moeras een maquette geven een gevarieerd beeld van Koevern, dat teruggaat tot de met offers en nog veel meer het leven van de hunebedbouwers beleven. Nog vroege Middeleeuwen. nooit eerder is het verhaal over de oudste monumenten van Nederland op deze manier verteld. Openingstijden di t/m vrij 10.00-17.00 uur, za 10.00-15.00 uur Verder is er een winkel en museumcafé, de grootste keientuin van Nederland Vanaf 1 maart 2011 elke eerste zondag van de maand van 12.00 tot 16.00 uur en een prehistorische boerderij. geopend. Toegang € 3,50; kinderen tot 12 jaar gratis; MK geldig; CJP gratis; 65+ € 1,75; Openingstijden ma t/m vr 10.00-17.00 uur, groepen vanaf 10 personen € 1,75 p.p. za, zo en feestdagen 11.00-17.00 uur: BTB 1,2,3,4 gesloten op 25 en 31 december en 1 jan 2011 Toegang kinderen 0-3 jaar gratis; 4-11 jaar € 3,20,- p.p.; volwassenen € 7,10.:

MJK geldig/gratis: CJP € 2,40 (t/m 11 jaar), € 5,25 (va. 12 jaar): Drenthe groepen vanaf 15 pers. volwassenen € 5,25 p.p; kinderen € 2,40 p.p. BTB 1,2,3,4,5

Dalen Diever 31

Museummolen “Jan Pol” Archeologisch Centrum West Drenthe Molenwijk 8 Brink 7, 7981 BZ Diever 7751 CG Dalen telefoon (0521) 571412 telefoon (0524) 551458, (als centrum open is) voor afspraken en info: www.archeologie-westdrenthe.nl (0524) 553528, 551862 www.aolddaoln.nl Zet u op het spoor van de prehistorie. 15.000 jaar geleden: de rendierjagers; 5000 jaar geleden: de hunebedbouwers en De koren- en pelmolen “Jan Pol” is één van de 800 jaar geleden: de bisschoppelijke Hof Calthorne bij Diever. hoogste in Drenthe en biedt vanaf de stelling Wisseltentoonstellingen, een speurtocht voor de jeugd door het Centrum; films een prachtig uitzicht over Dalen. Niet alleen het en computerprogramma’s; winkel met boeken, fossielen, halfedelstenen enz. molengedeelte is te bezichtigen, maar ook de Wandeltochten langs historische gebouwen, hunebed, grafheuvels en essen. inrichting als kijk- en doe museum met o.a. op de begane grond diverse gebruiksvoorwerpen uit de prehistorie en het graan Openingstijden bezoek hiervoor de website www.archeologie-westdrenthe.nl malen uit die tijd. Op de eerste verdieping wordt een beeld gegeven van het Voor groepen, bedrijven en instellingen - speciale arrangementen op aanvraag. leven op het platteland rond 1900. Voor ouderen veelal herkenbaar met diverse BTB 1,3 herinneringen en voor kinderen leerzaam. Daarnaast mogen kinderen volop actief bezig zijn.

Openingstijden 1 april-1 november, di, wo, do en za 13.30-16.30 uur. Op afspraak gehele jaar bezoek mogelijk. (excursies en kinderfeestjes). Toegang € 3,00; kinderen tot 12jaar gratis; Vrienden gratis; groepen v.a. 20 personen op afspraak incl. rondleiding € 2,00 p.p. BTB 1,4 (personenlift naar 1e verdieping), 5 Eelde Eelde

Klompenmuseum Museum De Buitenplaats Gebr. Wietzes

Wolfhorn 1a, 9761 BA Eelde Hoofdweg 76 telefoon (050) 3091181 9761 EK Eelde www.klompenmuseum.nl telefoon (050) 3095818 www.museumdebuitenplaats.nl “Chique” op hout! Houten schoenen zijn hip. Wij Nederlanders weten In het museumpaviljoen en de beeldentuin wordt hedendaagse figuratieve kunst het al een paar eeuwen: al heeft het de schijn tegen, getoond, in combinatie met kunst uit andere stromingen, periodes en gebieden. houten schoenen zijn comfortabel. In de expositie Vaak is er binnen of buiten een podiumevenement, meest klassieke muziek 2011 staan klompen en modern schoeisel met houten of literatuur. Af en toe is het naastgelegen Nijsinghhuis open, een 17e eeuws zool van o.a. Jan Jansen en Lieke de Koning een jonge Rijksmonument met hedendaagse interieurschilderingen van o.a. Matthijs Röling, schoenontwerpster, op de “catwalk” in het Internationaal Klompenmuseum. Ook Olga Wiese en Wout Muller. staat het schoeisel van Miriam van Weeghel uit Zwolle in de expositie. Zij heeft Tentoonstellingen 2011: t/m 20-03: OIga Wiese – Het rijk der kneuzen, 26-03 schoeisel gemaakt bij kleding die ontworpen is door Janneke Verhoeven en dit t/m 19-06: Bloemen!, 01-06 t/m medio oktober: Jos Dirix, 25-06 t/m 24- schoeisel is later opgevraagd door het team van Lady GaGa. Christa van der Meer, 07: Eindexamenexpositie Klassieke Academie. Voor podiumevenementen, student aan de Kunstacademie in Den Haag, heeft haar schoeisel beschikbaar openingstelling Nijsinghhuis e.a.: zie www.museumdebuitenplaats.nl gesteld voor deze expositie. Een deel, van de in 2009 aangekochte collectie prachtige Franse klompen, staan ook dit jaar weer in de expositie. Het museum Openingstijden museum én museumtuin di t/m zo, Paas- en Pinkstermaandag, exposeert natuurlijk ook Nederlandse en andere internationale klompen. van 11.00 - 17.00 uur. Gesloten Eerste Kerstdag en Oud- en Nieuwjaarsdag en tijdens inrichting nieuwe exposities. Openingstijden 1 april-1 oktober, di t/m zo 14.00-17.00 uur, groepen Toegang € 7,-; kinderen t/m 12 jaar gratis; 65+ / MJK / € 7,-; groepen vanaf 10 op afspraak, apr. 2011 tot 24 dec. 2011, groepen ook buiten de normale personen 10% korting; Vrienden van het Museum gratis; minder validen 50% openingstijden, op afspraak. korting (in museumpaviljoen een trap; tuin niet toegankelijk met rolstoel) Toegang € 3,50; kinderen 6 t/m 12 jaar € 1,50; MK geldig; CJP € 1,-; Openstelling Nijsinghhuis (niet toegankelijk met rolstoel) in de weken 17, 20, 22, groepsarrangementen - prijs op aanvraag 28, 31, 34 en 37 en vaak op vrijdagen. Reserveren verplicht. Toegang € 7,-. BTB 1,2,3,4,5. Het museum heeft het internationaal toegankelijkheidssymbool BTB 1,2,3,5 voor gehandicapten

32 Eelde Emmen

Museum Vosbergen, Museumboerderij muziekinstrumenten Nabershof

Vosbergerlaan 35 Noordeind 21 9761 TJ Eelde 7815 PB Emmen telefoon (050) 3081291 telefoon (06) 50268840 / www.museumvosbergen.nl (0591) 302963 www.volkvangrada.nl

Museum Vosbergen toont muziekinstrumenten in een historisch perspectief en De Saksische boerderij de Nabershof stamt uit 1681. De boerderij is ingericht op is gevestigd in een statige villa in het fraaie landgoed Vosbergen, onderdeel de manier zoals de mensen omstreeks 1900 leefden. In de komende periode zal van de “landgoederengordel Eelde”. De collectie omvat westerse instrumenten de Nabershof veranderen in een centrum voor erfgoed educatie. De ligging van (waaronder volksinstrumenten), niet-westerse- en automatische instrumenten. de boerderij aan de rand van eeuwenoude essen en bij een aantal hunebedden Opmerkelijk zijn o.m. een Griekse aulos (dubbelklarinet) uit ca. 500 v.C., een zal worden benut. Een van de accenten komt te liggen op het gebied van Romeinse fluit uit ca 200 v.C., Mexicaanse dubbelfluiten uit ca. 100 n.C., veranderingen in de landbouw en voeding door de eeuwen heen. barokklarinetten uit ca 1730, een serpent, ophicleïdes, een tromba marina enz. enz. Het museum heeft bovendien een aantrekkelijke galerie en een gezellige Openingstijden mei t/m augustus iedere di t/m vr 11.00-16.00 uur. Verder op koffiekamer met theetuin. afspraak Het museum organiseert ca. 20 concerten en masterclasses per jaar. Zie onze Toegang volwassenen € 3,00; kinderen 5-15 € 1,50 website voor programma’s en details. BTB 1,2,3,4,5

Openingstijden vrij t/m zo 10.30-17.00 uur, groepen op afspraak ook op andere dagen. Toegang € 6,- incl. koffie of thee; kinderen 6 t/m 12 jr € 3,-; CJP € 5,- BTB 3. Erica Frederiksoord

Industrieel Museum Smalspoormuseum De Koloniehof

Griendtsveenstraat 140 Kon. Wilhelminalaan 87 7887 TK Erica 8382 GC Frederiksoord telefoon (0591) 303061 telefoon (0521) 382712 reserveringen voor groepen vanaf 15 www.dekoloniehof.nl personen 06 11111188 www.smalspoorcentrum.nl

Ga mee met een rit per smalspoortrein. Vanuit ons museumgebouw vertrekt u Beleef het unieke verleden van het leven, wonen en werken in de koloniën van voor een tocht door een prachtig gebied, grotendeels over het originele traject de Maatschappij van Weldadigheid in Museum De Koloniehof. De worsteling van zoals dat vroeger gebruikt werd voor turftransport. Gedurende de rit wordt de arme bevolking uit het begin van de 19e eeuw is op een bijzondere manier in regelmatig gestopt en uitleg gegeven over het smalspoor en het specifieke beeld gebracht. Op het buitenterrein een koloniehuisje, akkertjes met gewassen gebied. Tijdens de rit komt u langs de enig overgebleven turfstrooiselfabriek in die vroeger werden geteeld, een fraaie beeldentuin en een prachtige doolhof. ons land, met de daarbij behorende losinstallatie. In deze turfstrooiselfabriek U vindt hier ook een streekproductenwinkel en een quiltwinkel. Van april t/m bevinden zich nog de originele productiemachines. Hier krijgt u een indruk van oktober iedere zes weken een nieuwe wisselexpositie. het vroegere productieproces van turfstrooisel. Op het museumterrein staat ook de 4-sporige smalspoorremise gebouwd in 1910. Deze heeft jaren dienst gedaan Openingstijden april t/m oktober op di t/m zo. April en oktober van 13.00– als werkplaats voor het museum. Zowel de turfstrooiselfabriek als de remise 16.30 uur. Mei t/m september van 11.00–16.30 uur. November tot Kerst op zijn Rijksmonument. Aan het eind van de rit kunt u in het museumgebouw de donderdag t/m zaterdag - do en vr van 13.00–16.30 uur - za van 11.00–16.30 uur tentoonstelling van oude machines die in het veen gebruikt zijn bezichtigen. Toegang € 4,50; 4 t/m 12 jr. € 2,50; 65+ € 4,-; MK - geldig; groepen (v.a. 20 pers.) € 3,50 p.p. Openingstijden van 1 mei t/m 31 oktober, wo van 13.00-16.30 uur, BTB 3,4,5 do en za 10.00 - 16.30 uur, zo 11.00 - 16.30 uur.

20 en 21 augustus 10.00-17.00 uur. Drenthe In oktober alleen op woensdag en zondag geopend. Kerstfeest op wo 21 dec. 13.00 - 16.30 uur. Vertrektijden trein zie www.smalspoorcentrum.nl Toegang dagkaart (incl. rondrit) € 5,50, kinderen t/m 12 jaar € 4,00. Buiten openingstijden gelden aangepaste tarieven – Kinderverjaardagsfeest.

Hooghalen Nieuw Buinen 33

Herinneringscentrum Keramisch Museum Kamp Westerbork Goedewaagen

Oosthalen 8 Glaslaan 29a, 9521 GG Nieuw Buinen 9414 TG Hooghalen telefoon (0599) 616090 telefoon (0593) 592600 www.goedewaagen.nl www.kampwesterbork.nl

4 mei – nationale dodenherdenking Unieke collectie keramiek vanaf 1873. 5 mei – bevrijdingsdag Zwaartepunten Jugendstil, Art Déco, Amsterdamse 10 september – kamp Westerbork wandeltocht School, maar ook aardewerk van de jaren 50. 9 november – herdenking Reichskristallnacht Tot de collectie behoren sieraardewerk, serviezen, tegeltableaus en mozaïeken. Ooggetuigenlezing: iedere laatste zondag van de maand om 14.00 uur vertellen Regelmatig wisselexposities. Workshops: het museum biedt zowel voor ooggetuigen over hun leven tijdens de Tweede Wereldoorlog. volwassenen als voor kinderen een uitgebreid programma van workshops waarin Rondleidingen: van 2 april t/m 2 september dagelijks om 12.00 en 14.00 uur verschillende artikelen beschilderd kunnen worden. Het Keramisch Museum vanaf de ingang van het voormalig kampterrein. Goedewaagen verzorgt online determinaties en verzekering taxaties van Gouds plateel. Openingstijden ma t/m vrij 10.00-17.00 uur, za en zo 13.00-17.00 uur, april t/m augustus + feestdagen 11.00 -17.00 uur Toegang kinderen t/m 7 jaar gratis, 8 t/m 17 jaar en CJP € 3,00, 18 jaar en ouder Openingstijden ma t/m vrij 10.00-16.00 uur en za t/m zo 13.00–17.00 uur. € 6,50, veteranen gratis Van 23 december tot en met 2 januari 2012 is het museum gesloten. BTB 1,2,3,4,5 Toegang ma t/m vrij € 3,50; kinderen t/m 12 jaar € 2; toegang za t/m zo inclusief korte rondleiding om 13.30 uur of 15.30 uur € 5, kinderen t/m 12 jaar € 2. Rondleiding door ateliers en werkplaatsen incl. museumbezoek € 7,50 p.p. Schilderworkshop op afspraak dinsdag- en donderdagmiddag vanaf 14.00 uur, duur twee uur, € 17,50 p.p., minimaal 4 personen. Elke donderdagmorgen 10.15 uur en elke maandagmiddag vanaf 14.00 tussen 1 april en 1 november een rondleiding door fabriek en ateliers. Telefonische aanmelding voor rondleidingen en workshops minstens een dag van te voren. BTB 1,2,3,4,5 Nieuw-Dordrecht Nieuw-Roden

Studiecentrum en Kunstpaviljoen rariteitenkabinet Collectie Brands Zevenhuisterweg 4b 9311 VB Nieuw-Roden Herenstreek 11A telefoon (050) 5016383 7885 AT Nieuw-Dordrecht www.kunstpaviljoen.nl www.collectie-brands.nl

Collectie Brands geheel vernieuwd! Design en Kunstmuseum Kom kijken in ons splinternieuwe museum en laat u verrassen door zeldzame Het echtpaar Kuiper-Tonnis de Graaf munten, eeuwenoude geschriften en de vreemdste voorwerpen uit vervlogen woont in de stijlkamers van het tijden. Naast het bezoeken van de tentoonstelling wordt u in de gelegenheid Kunstpaviljoen. Een totaalkunstwerk van architectuur, interieur, kunst en natuur. gesteld zeldzame bronnen te bestuderen en door oude geschriften te bladeren. Geïnspireerd door het Museum Insel Hombroich en het gedachtegoed van Helene Voor kinderen hebben we een kinderhoek met leuke opdrachten maar ze mogen Kröller-Müller creëerden zij in 1999 hun museumhuis. Het Kunstpaviljoen oogt natuurlijk ook ravotten in de tuin. In ons museumcafé kunt u tenslotte genieten strak en statig van buiten, maar is intiem en modernistisch van binnen. Net als de van een heerlijk kopje koffie. Kijk op de website voor meer informatie over ligging op het Drentse platteland is ook de collectie spectaculair. De verzamelde tentoonstellingen, bronnen en bezienswaardigheden. topstukken vormen een voortreffelijke, gevarieerde en voortdurend verassende collectie. Deze bestaat uit unica of prototypes van hedendaagse Nederlandse Openingstijden di t/m vr 10.00-17.00 uur, kunstenaars en vormgevers. Met o.a. werk van Piet Hein Eek, Jurgen Bey, Job weekend en feestdagen 13.00-17.00 uur. Nieuwjaarsdag gesloten. Smeets, Maarten Baas en Joris Laarman gecombineerd met Amsterdamsen School Toegang € 5,-; kinderen tot 6 jr gratis; 6 t/m 14 jr € 2,50; 65+ € 5,-; MK gratis; meubelen en van Josef Hoffmann-Wiener Werkstätte. In het Kunstpaviljoen CJP € 2,50; groepen 6 t/m 14 jr €1,50 p.p.; groepen: vanaf 10 pers. € 4,- p.p laten zij zien dat kunst en vormgeving niet los is te zien van maatschappelijke BTB 1,2,3,4,5 ontwikkelingen. Het Kunstpaviljoen is een plek van inspiratie, bezinning en rust.

Openingstijden za en zo 13.00–17.00 uur, tevens op afspraak. Rondleidingen eventueel met lunch, op afspraak. Toegang € 7,00 p.p.; t/m 12 jaar gratis; rondleidingen en groepen op afspraak. Voor actuele informatie zie website.

34 Orvelte Roden

Informatiepunt Orvelte Speelgoedmuseum “Kinderwereld” Informatiepunt Orvelte Dorpsstraat 3 Brink 31 9441 PD Orvelte 9301 JK Roden + diverse locaties in Drenthe (050) 5018851 telefoon (0592) 313552 www.kinderwereld.nl www.drentslandschap.nl / www.orvelte.net

Stichting Het Drentse Landschap heeft naast het infopunt Orvelte, verspreid over Het speelgoedmuseum Kinderwereld beschikt over een Drenthe, nog vier informatiecentra. De Blinkerd, Vanweg 5 te Wijster - Dagelijks enorme collectie oud en antiek speelgoed vanaf ca. open van 10.00 tot 19.00 uur ’t Ende in de Stapel, Stapelerweg 20, 7957 NB De 1700 tot na WO II. Elk jaar wordt een tentoonstelling Wijk - Open van 1e weekeinde in april t/m laatste weekeinde van oktober van georganiseerd waarbij een bepaalde periode van het speelgoed wordt uitgelicht. 10.00 – 17.00 uur Informatiecentrum Hijkerveld, Hijkerweg te Hijken - Dagelijks In de Kaleidoscoop, de nieuwe multifunctionele ruimte van het museum, open tussen 10.00 en 17.00 uur. Informatiecentrum Huenderhoeve, Huenderweg worden gedurende het hele jaar o.a. activiteiten georganiseerd. Behalve kijken te Doldersum - open van 1e weekeinde in april t/m laatste weekeinde van naar speelgoed, staat het doe aspect hoog in het vaandel bij “Kinderwereld”. oktober van 10.00 – 17.00 uur Zowel binnen als buiten kan volop worden gespeeld. Binnen: o.a. in het kruidenierswinkeltje, expositieruimte, knutselkamer en op de speelzolder. Buiten: Openingstijden het toeristenseizoen loopt van het vroege voorjaar tot het late op het grote authentieke speelplein kan iedereen hoepelen, tollen, steltlopen, najaar. Openingstijden: ma tot en met vrij 10.00-17.00 uur, in het weekend en op touwtjespringen, blikgooien, hinkelen of een ritje maken op de vliegende feestdagen van 11.00-17.00 uur Hollander of vélocipède en een rondje draaien in de ouderwetse draaimolen. Toegang Alle informatiecentra zijn gratis toegankelijk. In het dorp Orvelte moet voor het parkeren en voor sommige attracties worden betaald. Openingstijden di t/m vrij 10-17 uur, za en zo 13-17 uur. Feestdagen 13-17 uur Gesloten: Koninginnedag, 4e dinsdag en woensdag in sept., 1e kerstdag, oud- en nieuwjaarsdag en de periode na de kerstvakantie tot de voorjaarsvakantie. Toegang volw. € 5,00 p.p., kinderen (4 t/m12 jr) € 4,00 p.p., 65+ € 4,50 p.p., MK Geldig, donateurs gratis. Groepen vanaf 20 pers. € 0,50 p.p. korting (reserveren). BTB 1,2,3,4,5 Roderwolde Rolde

Nederlands Streekmuseum Graanmuseum en “Het Dorp van Bartje” olie- en korenmolen Balloërstraat 2a “Woldzigt” 9451 AK Rolde telefoon (0592) 242674 Hoofdstraat 58 9315 PC Roderwolde telefoon (050) 5032198 www.woldzigt-roderwolde.nl Doorsnee Drentse boerderij met oudheidkamer en zandtapijt. Een plaggenhut, een schooltje van rond 1930 en een hunebed. Vaste expositie van de historie van Beleef de draaiende olie- en korenmolen Woldzigt. Ruik de ouderwetse geuren Rolde met wandschildering van de etstoelzitting, prehistorische vondsten van in het olieslag, geniet van de ruime uitzichten vanaf de stelling. Ervaar sfeer en Tjerk Vermaning en het nieuwe “Anne de Vries” museum. techniek van een regelmatig werkende olie- en korenmolen. Neem een kijkje in het Nederlands Graanmuseum met een unieke collectie gereedschappen ten Openingstijden vanaf 1 april tot 1 oktober dagelijks 9.00-18.00 uur, behoeve van de graanteelt en de graanhandel. ’s maandags gesloten. Toegang gratis, groepen voor rondleiding € 5,- p.p.. Openingstijden 29 april tot en met 23 september 2011 op woensdag t/m BTB 1,2,3,4,5 zaterdagmiddag van 13.30 uur tot 17.00 uur. Op de eerste zaterdag van de maand is er bij voldoende wind een demonstratie olie slaan. Toegang € 2,- per pers.; kinderen € 2,-; kinderfeest met koekjes bakken € 2,50 BTB 1,2 Drenthe

Ruinen Ruinerwold 35

Museumboerderij Museumboerderij “Pasmans Huus” “De Karstenhoeve”

Oosterstraat 16 Dokter Larijweg 21 7963 AC Ruinen 7961 NL Ruinerwold telefoon(0522) 471971 telefoon (0522) 481447 (b.g.g. 472631 of 472155) www.karstenhoeve.nl www.stichtinghistorievanruinen.nl

De museumboerderij geeft door zijn inrichting een idee van het huiselijk leven Rijk is het actueel erfgoed dat in en om museumboerderij De Karstenhoeve rond 1900, met in de keuken o.a. bedsteden, een open haardvuur en twee bewaard is gebleven. Tijdens de rondleidingen maakt u kennis met het verwerken volledig gevulde kabinetten. Op de opkamer is een fraaie collectie oorijzermutsen van vlas tot linnen. Doorspekt met uitdrukkingen en gezegdes “Boeiende te zien. Op de deel en in de schuur zijn oude landbouwwerktuigen en een Bakerpraat en Hete Hangijzers”. Gratis parkeerplaats. timmerwerkplaats uit begin 1900 te bezichtigen. Tevens trouwlocatie. Openingstijden 1 mei tot 1 oktober di t/m za 11.00-16.00 uur, groepen dienen Openingstijden mei en juni di, wo en do 13.30-16.00 uur, zich van te voren aan te melden en kunnen evt. buiten het seizoen terecht juli, augustus en september di, wo, do en za 13.30-16.00 uur, Toegang € 4,00; tot 6 jaar gratis; 6 tot 12 jaar € 1,50; groepen (v.a. 20) € 3,50 p.p. in de herfstvakantie wo 13.30-16.00 uur, BTB 1,2,5, rolstoel toegankelijk en voorzien van een traplift en ringleiding juni t/m september 1e zondag v.d. maand 13.30-16.00 uur en op afspraak Toegang € 3,00;; 65+ € 3,00; MK € 3,00; CJP € 3,00; 4 t/m 12 jaar en donateurs gratis. BTB 1,2,3 Schoonebeek Schoonoord

Museum Openluchtmuseum Zandstrooiboerderij “Ellert en Brammert” “Zwaantje Hans-Stokman’s Hof” Tram Burg. Osselaan 5 straat 73 7761 BS Schoonebeek 7848 BJ Schoonoord telefoon (0524) 531702 telefoon (0591) 382421 www.zandstrooiboerderij.nl www.ellertenbrammert.nl

Een gerestaureerde boerderij, waarschijnlijk uit de Dit openluchtmuseum geeft een 17e eeuw. In 1887 verbouwd of uitgebreid. In en om overzicht over het leven en wonen in Zuid Oost Drenthe in vroegere tijden. Naast de boerderij zijn voorwerpen, uit vroegere tijden, de bezienswaardigheden zijn er regelmatig demonstraties van oude ambachten tentoongesteld. In de keuken ligt een prachtig en schapendrijvers en wordt er voorgelezen in het oude schooltje. In het nieuwe zandtapijt. Voor groepen worden, op afspraak, prachtige expositiegebouw, in de vorm van een armenhuis, is vanaf 1 april zandstrooidemonstraties verzorgd. 2011 tot 29 juli een expositie van Arie Goedhart en een verzameling foto- en filmapparatuur ondergebracht. Op 11 en 12 juni 2011 is de jaarlijkse Trekkershow, Openingstijden ma t/m vrij, mei-juni 14.00-17.00 uur, juli-augustus 10.00- en op 26 juni is de Drentse dag met ’t Aol Volk. Zie voor bijzonderheden en 17.00 uur en op afspraak speciale evenementen de website. Toegang volw. € 2,50; t/m 12 jaar € 2,00, in gezinsverband gratis; 65+ € 2,00; MK € 2,00; groepen vanaf 20 pers. € 2,- p.p Openingstijden 1 april t/m 31 oktober 2011 dagelijks 9.00-18.00 uur, kassa sluit 17.00 uur Toegang € 6,00; kinderen 4 t/m 11 jaar en 65+ € 5,00; groepskorting (v.a. 20 pers.) € 0,50,- p.p. BTB 1,2,3,4,5

36 Valthermond Veenhuizen

Tractor en werktuigen- Glasmuseum museum Drenthe Veenhuizen

Zuiderdiep 521 Oude Gracht 4 7876 BG Valthermond 9341 AB Veenhuizen telefoon: (0599) 661321 telefoon (06) 11017511 www.glasmuseun.nl

Het museum is gehuisvest in de oude smederij en werkplaats van de Nederlands museum voor fa. A. Drenthe & Zn. uit de 50-er jaren waarin zich nog veel van de oude Glas en Glastechniek. Het apparatuur bevindt, alles nog in perfecte en authentieke staat. Te zien zijn museum is al 30 jaar actief en neemt u mee in de wondere wereld van het glas veenkoloniale landbouwmachines van voor en na de 2e Wereldoorlog, zoals en zijn geschiedenis. Glaskunstenaar Cees van Olst geeft dagelijks lezing en zelfgemaakte ploegen, eggen en schoffeltuigen. Voorts omvat de collectie een demonstratie glasblazen. grote McCormick-Deering / International Harvester / Farmall (IHC) verzameling, U vindt Glasmuseum tegen over het Gevangenismuseum Veenhuizen, aan de waaronder tractoren, zelfbinders, combines, ploegen, maaimachines, Oude Gracht in Veenhuizen. stationaire motoren en antieke miniaturen. Er zijn tevens kleine huishoudelijke gebruiksvoorwerpen uit de periode 1920 tot 1960 te zien en er is een Openingstijden di t/m zo 11.00-17.00 uur. Demonstratie: glasblazen 13.30 uur tentoonstelling over de vervening in de Veenkoloniën. Het Museum besteedt en 15.30 uur. Groepen en scholen op afspraak van 20 tot 65 personen. Eerste ook aandacht aan het Marshall Plan, een omvangrijk materieel hulpplan dat een kerstdag en 1 januari gesloten. belangrijke rol heeft gespeeld bij de naoorlogse ontwikkeling van de landbouw Toegang voor demonstratie volw., € 6.50; kinderen 4 t/m 12 jaar € 4.50; mechanisatie in de regio en de ontwikkeling van de firma A. Drenthe & Zn. winkel en museum entree vrij. Voor arrangementen met koffie/thee, gebak, in Valthermond. lunch of diner kunt u bellen met (0592) 304070 of combikaart met het Vaste evenementen: 1e weekend in juni: overzichtstentoonstelling van Gevangenismuseum. McCormick-Deering, IHC en veenkoloniale landbouwmachines uit het BTB 1,3,4,5 Museum, met demonstraties. 1e weekend in september: Oldtimer Festival Valthermond, tractoren, werktuigen, stationaire motoren, vrachtwagens, bussen, legervoertuigen, automobielen, koetsen en motorfietsen.

Openingstijden 1 juni t/m 30 september; elke woensdag en zaterdag van 14.00–17.00 uur; groepen of speciale verzoeken op afspraak. Toegang € 3,-; donateurs, sponsors en kinderen t/m 12 jaar gratis BTB 1,2,3,4 Veenhuizen Vledder

Nationaal Miramar zeemuseum Gevangenismuseum Vledderweg 25 Oude Gracht 1 8381 AB Vledder 9341 AA Veenhuizen telefoon (0521) 381300 telefoon (0592) 388264 of 06-41921514 www.gevangenismuseum.nl www.miramar-zeemuseum.nl

Heeft u wel eens aan de schandpaal Op reis door Drenthe, vindt u nergens gestaan? Een cel van binnen gezien? de zee. En toch herbergt Vledder al Op de stoel van de rechter gezeten? In het Gevangenismuseum kan het allemaal! sinds 1965 een zeemuseum met een zeer grote verzameling zeecuriosa. Een Misdaad en straf zijn van alle tijden, maar de manier waarop we straffen is door museum met een verhaal. De duizenden soorten schelpen, koralen, vissen en de eeuwen heen sterk veranderd. In het Gevangenismuseum ontdekt u welke andere zeedieren werden bijeengebracht door stichter mej. Jeanne Warners (1899 straffen in de verschillende perioden in zwang waren en hoe een strafinrichting – 1986). Tot haar zesentachtigste struinde zij de kusten van alle wereldzeeën af er vroeger uit zag. Ook kunt u, onder leiding van een gids, een kijkje nemen in de en sleepte de gevonden schatten in grote hutkoffers mee naar haar museum in beruchte strafgevangenis de Rode Pannen. Zo kunt u zelf ervaren hoe het is om in Vledder. Na haar dood is Zeemuseum Miramar uitgebreid en aangepast aan de de bajes te zitten. Kinderen kunnen met het stripfiguurtje Lange Leo hun eigen eisen van de tijd. Er zijn regelmatig nieuwe tentoonstellingen, waardoor een TijdReis door het museum maken. Op zondagmiddag en in de schoolvakanties bezoek aan Miramar nooit hetzelfde is. Voor groepen (jong en oud, op afspraak) is kunt u bovendien een rondrit maken in een echte oude boevenbus! U kunt ook er een speciaal programma. Voor kinderen is er een speurtocht. overnachten in het Gevangenismuseum. En dan niet in een kale cel op water en In de museumwinkel kunt u terecht voor een mooie schelp of sieraad van brood, maar in een aantal oude bewaarderswoningen, die zijn omgebouwd tot paarlemoer en in het gezellige museumcafé met buitenterras komt u heerlijk tot sfeervolle, luxe vakantiehuisjes. rust. Beide zijn gratis toegankelijk.

Openingstijden hele jaar: dinsdag t/m zondag van 10.00 – 17.00 uur. Maandag Openingstijden april t/m oktober en kerst- en voorjaarsvakantie, di t/m zo van gesloten, behalve in de schoolvakanties. Groepen dagelijks op afspraak 10.00-17.00 uur, maandag gesloten behalve paasmaandag en pinkstermaandag. Drenthe Toegang €7,00 Kinderen t/m 4 jaar gratis, 5t/m 12 jaar €3,50 MK geldig. Toegang € 4,50; kinderen t/m 12 jaar € 3,00; MJK geldig; speciale groeps- CJP/65+/DJI pers. €5,25 p.p. Kijk op www.gevangenismuseum.nl voor verdere tarieven vanaf 20 personen op afspraak. informatie en groepstarieven. BTB 1,2,3,4,5 - rolstoel aanwezig. BTB 1,2,3,4,5, rolstoelen aanwezig

Vledder Vledder 37

Museum Hedendaagse Museum Valse Kunst Glaskunst/Beeldentuin Brink 1 Brink 1, 8381 BE Vledder 8381 BE Vledder telefoon (0521) 383352 telefoon (0521) 383352 www.museums-vledder.nl www.museums-vledder.nl

Mooiere glaskunst vind je nergens. Het Het enige Valse Kunst Museum ter wereld. beste uit F, I, S, Cz en SF (Frankrijk, Italië, ‘The only fake art museum in the world. Zweden, Tsjechië en Finland.) De toplanden Das einzige Falsche Kunst Museum der van Europa. Maar de beste Nederlanders Welt’. Werk van bekende vervalsers, vals vind je er ook: Copier, Heesen, Meitner, én echt. Ook vervalsers maken echt werk, Groot, Stevens, Van den Ham. Grootspraak? dat ze met hun eigen naam signeren. In de recent verschenen monografie van de Maar door met een beroemde naam te Zweedse topkunstenaar Rolf Sinnemark staat signeren brengt het meer op. Een ramp op de laatste bladzijde een opsomming van voor de koper, het bedrog kost hem de museumkollekties waarin zijn werk is opgenomen: Louvre Parijs, Museums een hoop geld. Alles wat duur is wordt vervalst: merkhorloges, oude munten, Vledder, Hokkaido Museum Sapporo, Victoria & Albert Museum Londen, dagboeken, keramiek, glas, meubelen, edelstenen, maar vooral ook kunst Smithsonian Cooper Hewitt Museum New-York, Corning Museum of Glass New- van bekende kunstenaars. In Vledder vind je vals werk met de signatuur van York, National Museum of Fine Arts Stockholm, enz. Het nietige Vledder tussen Mondriaan, Appel, Picasso, Dali, Chagall, Ensor, Klee, Matisse, Heyboer, Slevogt, de wereldmuseums. Het staat er écht zo, aan de volgorde is niets veranderd. Nolde, Corinth, Remington, Rodin, e.v.a. Er is werk van meestervervalsers Geert In de Beeldentuin het werk van de Drentse glaskunstenaar Hermione Velthuis, Jan Jansen, Han van Meegeren, David Stein. Er zijn interessante rondleidingen van Nadjezda Schokker en Lucia Admiraal (Amsterdam) en anderen. Museums- en videopresentaties over vervalsers. Ga kijken en luisteren. Wapen je tegen Vledder kan een mooi programma bieden: ook voor uw groep. Reserveren vervalsers, word slimmer dan zij: volg eens zo’n rondleiding. gewenst. Openingstijden 1 april t/m 8 januari wo t/m zo 11.00-16.00 uur. Ook open op 2e Openingstijden 1 april t/m 8 januari wo t/m zo 11.00-16.00 uur. Ook open op 2e Paasdag, 2e Pinksterdag, Kerstdagen en Nieuwjaarsdag. Paasdag, 2e Pinksterdag, Kerstdagen en Nieuwjaarsdag. Toegang combikaart met Museum Hedendaagse Glaskunst, Beeldentuin en Toegang combikaart met Museum Hedendaagse Glaskunst, Beeldentuin en Museum Valse Kunst € 6,00; 65+ en groepen (v.a. 15 pers) € 5,50; t/m 12 jaar € Museum Valse Kunst € 6,00; 65+ en groepen (v.a. 15 pers) € 5,50; t/m 12 jaar € 3,00. Klas+ CJP € 2,50; rondleidingen gratis. 3,00. Klas+ CJP € 2,50; rondleidingen gratis. BTB 1,2,3,5 BTB 1,2,3,5 Westerbork Zuidlaren

Museum van Molenmuseum Papierknipkunst “De Wachter”

Burg. G. van Weezelplein 10 Havenstraat 36, 9471 AM Zuidlaren 9431 AG Westerbork (routeplanner parkeerplaats Bolwerk 11) telefoon (0593) 332924 telefoon (050) 409 0308 www.museumvanpapierknipkunst.nl b.g.g. (050) 409 4501, Website www.dewachter.nl Email: [email protected]

Nationale en internationale papierknipkunst. Naast de basiscollectie met o.a. In molen ‘De Wachter’ (1851) is een werk van W.Tj. Lever en Arie Tergant, bijzondere exposities van knipwerk van koren­­maalderij, een olieslagerij en een Conny Riemers. specerijenmaalderij. In het bijgebouw zijn Nieuwe aanwinsten o.a knipwerk van Lotte Gützlaf (Duitsland ca 1920). de bakkerij, een oud kruidenierswinkeltje Thema-expositie: “Vreugde”. en het molenmaker museum gevestigd. In Er wordt aan de geschiedenis van de knipkunst en verschillende vormen van de machinekamer staat een kolengestookte hedendaags knipwerk uitvoerig aandacht besteed. De film “kijk op de Knipkunst” stoomketel met vijf stoommachines. geeft hiervan een goed beeld. Doorlopende knipdemonstraties. Kom met uw In de bakkerswinkel zijn koffie, frisdranken en molenpannenkoeken verkrijgbaar. (klein)kinderen, zelf eens knippen onder deskundige leiding! Verder zijn er diverse demonstraties en exposities. In de Werkplaats Dieks Dele zijn de klompenmakerij, de smederij en de Openingstijden 26 april t/m 30 september ma van 13.30 - 17.00 stelmakerij gevestigd. Hierin is ook een grote tentoonstelling (400 m2), van en di t/m vr van 10.00-17.00 uur. gebruiks- en meetwerktuigen. Sinds 2008 is ook het originele beeld van Berend Herfstvakantie 17 t/m 28 oktober ma t/m vr van 13.30-16.00 uur. Botje in het museum aanwezig. Kerstvakantie 27 december t/m 6 januari 2012, ma t/m vr van 13.30-16.00 uur. Altijd knipdemonstraties en vooral ook ZELF KNIPPEN! Openingstijden 23 april t/m 1 oktober woensdag 13.30-16.30 uur, Toegang € 2,50; kinderen 4 tot 12 jaar € 1,-; groepen (v.a. 20) € 2,25 p.p. zaterdag 10.00-16.30 uur Groepen buiten normale openingstijden € 2.50 Toegang € 3,00; kinderen 6 - 11 jaar € 2,00; 25 pers. of meer € 2,50 p.p. BTB 1,2,3,4,5 BTB 3

38 Zuidwolde

Cultuurhistorisch streek- en GROOTSTE MUSEUM VAN NEDERLAND handkarrenmuseum “De Wemme” Toen alles nog heel gewoon was

Burg. Tonckensstraat 49 EEN V PA R 7921 KB Zuidwolde (Dr) K

a telefoon (0528) 373332 l

4

5

of 06-51267603 j

a

a

r

www.dewemme.nl d

e

e

v h

t e

n e

e n

r

g

D

e

n

s

a c

v

h

s i i e d n

Museum “De Wemme” heeft ieder jaar een nieuwe expositie. e Het thema voor 2011 is: Van springtouw tot spelcomputer – speelgoed uit vervlogen jaren. U kunt genieten van een spoortrein ‘op zolder’, spelletjes op de Drentse Veenhistorie zaterdagavond, de poppendokter en een speelgoedwinkel. In de vitrines veel oud De laatste turf werd gestoken in het speelgoed. Drentse veengebied bij Emmen. Gedu- In het handkarrenmuseum spelen kinderen tussen de handkarren die in het rende 100 jaar, veranderde de verve- begin van de 20e eeuw met negotie aan de deur kwamen, zoals hinkelen tussen ning niet alleen het landschap, maar de melkboer en de bakkerskar. In ‘de omloop’ zijn dit jaar naast bekende ook ook de mensen en het onbekende karren uit onze verzameling te zien. dagelijks leven. Lieske en Geert nemen u mee Openingstijden vanaf het Museumweekend t/m laatste zaterdag van oktober naar hun tijd van toen, di t/m vrij 10.00-17.00 uur, za 13.30-17.00 uur tot 1966. Toegang € 2,50; t/m 12 jaar gratis; MK + cultuurkaart - gratis; CJP € 1,50; groepsprijzen en arrangementen zie folder en website BTB 1,2,3,4,5

Veenpark Barger-Compascuum 0591-324444 www.veenpark.nl OFFEN und Gestaltung: www.arte-fakt.info

OPEN Foto groningen

Info Öffnungszeiten/openingstijden +49 (0) 49 21 97 50-50 Di bis Fr 10 bis 17 Uhr, Sa, So/Feiertage 11 bis 17 Uhr [email protected] di t/m vr 10 tot 17 uur, za, zo/feestdagen 11 tot 17 uur www.kunsthalle-emden.de Jeder erste Di/Monat 10 bis 21 Uhr (Langer Kunstabend), 1. Mai geöffnet Hinter dem Rahmen 13, D-26721 Emden Elke eerste di/maand 10 tot 21 uur (lange kunstavond), 1 mei geopend

Kunsth_RZ_AnzMuseumsmag175x120.indd 1 01.02.2011 20:48:52 Uhr 39 Welkom in Museum De Buitenplaats te Eelde

museumpaviljoen podium beeldentuin Nijsinghhuis

Hoofdweg 76, 9761 EK, Eelde tel: 050 - 309 58 18 Open di. t/m zo. van 11.00 - 17.00 uur www.museumdebuitenplaats.nl ADUARD APPINGEDAM

Kloostermuseum Museum Møhlmann Sint Bernardushof

Hofstraat 45 Westersingel 102-104 9831 RB Aduard 9901 GK Appingedam telefoon (050) 403 21 09 telefoon (0596) 68 28 56 www.kloostermuseumaduard.nl www.museummohlmann.nl

Museum Møhlmann is een uniek, particulier De middeleeuwse ziekenzaal is het enige museum voor hedendaagse realistische en overblijfsel van wat ooit een imposant figuratieve kunst. Het is in 1995 opgericht klooster was, het grootste van Noordwest- door kunstenaar Rob Møhlmann en zijn vrouw Europa. Elk jaar wordt aan de hand van een Laura. Er zijn altijd zo’n kleine 500 werken te thematentoonstelling een aspect belicht zien. Drie maal per jaar wisselt de expositie van deze rijke historie. In 2011 staat de en zijn er tevens verkooptentoonstellingen. teloorgang van het kloosterleven in Noord-Nederland centraal. Enthousiaste Bijzonder is ook het Rijksmonument de Muzeheerd, waarin het museum sfeervol rondleiders vertellen de bezoeker graag over het kloosterleven in Aduard. is ondergebracht. Er is gelegenheid voor een kop koffie of thee en bij mooi weer kan dat in de idyllische tuin. Op eigen terrein zijn Openingstijden 1 april tot 1 november di t/m za 10.00-17.00 uur; zo 13.00- 30 parkeerplaatsen. 17.00 uur; 1 november tot 1 april alleen op zondag 13.00 - 17.00 uur; op 25 december, 1 januari, 1e paas- en 1e pinksterdag gesloten; Openingstijden vrij, za en zo 13.00-17.00 uur; Paas- en de openingstijden gelden ook voor de koffie- en theeschenkerij Pinkstermaandagmiddag; 15 december tot 1e zondag van april gesloten Toegang € 3,50; 4 t/m 12 jaar € 2,-; met Stadjerspas in juli en augustus € 2,00 Toegang € 5.00; tot 6 jaar gratis, 6 tot 12 jaar € 2,50 p.p.; bezoek groepen van Thematentoonstelling over de teloorgang van het klooster onder invloed van minimaal 20 personen op afspraak mogelijk de Reformatie, Tachtigjarige oorlog en over de Reductie van Groningen Exposities tot en met 26 juni Alles uit de kast! De complete museum- en Arrangementen kloostermoppen maken in mei en juni bij mooi weer en huiscollectie; 3 juli t/m 11 september Mijn Muze. Ruim 50 bekende kunstenaars steenoven stoken in laatste week van september tonen wat hun muze is. 18 september t/m 11 december De 13e Onafhankelijke aangenaam verpozen in de tuin of op het terras, een waar stiltecentrum Realisten Tentoonstelling. Bijna 90 gerenommeerde kunstenaars tonen 500 BTB 1,2 werken Die Geschichte des berühmten mittelaterlichen Zisterzienserklosters in BTB 1,2,3 Aduard. Zeitgenössische und figurative Kunst renommierter Künstler

40 APPINGEDAM BELLINGWOLDE

Museum MOW - Museum Stad Appingedam De Oude Wolden

Wijkstraat 25 Hoofdweg 161 9901 AE Appingedam 9695 AE Bellingwolde telefoon (0596) 68 01 68 telefoon (0597) 53 15 09 www.museumstadappingedam.nl www.museumdeoudewolden.nl

Het museum toont de geschiedenis van de stad Appingedam en de streek Fivelingo en is gehuisvest in twee monumentale panden die op zich al een bezienswaardigheid vormen: het ene pand is een statig 19de –eeuws woonhuis, het andere pand heeft een middeleeuwse oorsprong, MOW is een museum voor kunst en geschiedenis te Bellingwolde, in het wat nog te zien is in de kelder. Topcollecties zijn de zilvercollectie en de prachtige Westerwolde, nog geen kwartier van Winschoten en slechts een half koperslagerscollectie van koperslager Houwerzijl, een unieke collectie landelijk uur van Groningen-stad. Tot de vaste collectie behoren werken van fijnschilder en gezien. Daarnaast worden er regelmatig wisselexposities georganiseerd. magisch realist Lodewijk Bruckman, enkele werken van de Ploeg en een diverse streekhistorische collectie. Openingstijden di t/m vrij 11.00-17.00 uur; za, zo en feestdagen 13.00-17.00 uur; 25 en 31 december en 1 januari gesloten Openingstijden wo tot en met vr 10.00-17.00 uur; zo 13.00-17.00 uur Toegang € 3,50; kinderen t/m 12 jaar gratis, 13 tot en met 17 jaar/groepen Toegang € 2,00; tot 12 jaar gratis; groepen volwassenen en kinderen maatwerk; kinderen en volwassenen vanaf 10 personen en 65+ € 2,00 p.p.; rondleiding met museumgids mogelijk MK en CJP geldig; arrangementen op maat op aanvraag; groepsbezoek buiten Exposities MOW organiseert elk jaar circa vier wisselexposities en diverse openingstijden en heksenfeestjes toeslag € 25,- activiteiten, voor zowel volwassenen als kinderen. Samenwerking met lokale Exposities 23 april t/m 10 juli Particuliere verzamelingen uit Fivelingo e.o. kunstinitiatieven als Kunst aan de Rand van Nederland en de Tweekarspelen 22 juli t/m 23 oktober 200 jaar Rechtsgeschiedenis in Appingedam; Kunstroute zijn vaste ingrediënten. Daarnaast staan dit jaar exposities op touw 4 november t/m 8 januari 2012 Kerkschatten uit Fivelingo rond Quilts en de artistieke verbeelding van de eigen regio. BTB 4 BTB 1,2,3,4

Schatzkammer der Vergangenheit der Stadt Appingedam: Keller, Zimmer und Dachböden erzählen die Geschichte einer Stadt in Museum De Oude Wolden, das bedeutet: überraschende Geschichte in der Entwicklung. Kunst und Kultur erleben. BORGERCOMPAGNIE DELFZIJL

Museum Muzeeaquarium Delfzijl Lammert Boerma Zeebadweg 7a 9933 AV Delfzijl Borgercompagniesterweg 44-46 telefoon (0596) 63 22 77 9632 TD Borgercompagnie www.muzeeaquarium.nl telefoon (0598) 39 33 81 www.museum-boerma.com NATUUR ‘Op de grens van land en water’ Geologie: stenen, kristallen, mineralen en fossielen Het museum toont verdeeld over vele vertrekken, waaronder atelier, werkplaats, Schelpen: schelpen in de meest expositieruimtes, caféruimte, zaal en woonkamers, werk en leven van de uiteenlopende kleuren, formaten en Groninger kunstenaar Lammert Boerma. Een soort hedendaags Rubens-/ vormen Zeeaquarium: in de bunker uit de Tweede Wereldoorlog bevinden zich Rembrandthuis. Te zien zijn schilderijen, beelden, foto’s, tekeningen, meubilair, aquaria met vissen, schaal- en weekdieren uit de Waddenzee en Noordzee. toegepaste architectuur, beeldentuin en een collectie old-timer bromfietsen. CULTUURHISTORIE ‘Het water wijst de weg’ Archeologie: een kijkje in het verleden van Delfzijl en omgeving met meest Openingstijden 1 april tot en met 30 november do, vrij en zo 12.00-18.00 uur noordelijk gevonden hunebed Toegang € 3,00; tot 16 jaar € 1,50; groepen vanaf 15 personen € 2,50 p.p.; Geschiedenis: aandacht voor de boeiende geschiedenis van Delfzijl en omgeving groepen kinderen vanaf 15 personen € 1,25 p.p. Scheepvaart: voorwerpen, modelschepen , foto’s en schilderijen belichten de Activiteiten incidenteel wisselexposities van diverse kunstenaars; mogelijkheid maritieme historie van Delfzijl tot overnachten in een museale kamer; mogelijkheid tot het organiseren van een besloten bijeenkomst of vergadering in een kleine theaterzaal Openingstijden dagelijks van 10.00-16.30 uur; Koninginnedag, Eerste en Tweede Pinksterdag, Eerste en Tweede Kerstdag en Nieuwjaarsdag gesloten

Toegang € 5,00; tot 4 jaar gratis; 4- t/m 12 jaar € 3,25; groningen groepen vanaf 10 personen € 4,00 p.p.; groepen kinderen vanaf 10 personen € 2,75 p.p; CJP geldig, MK in de loop van het jaar BTB 1,2,3,4,5 Ein modernes ‘Rembrandthaus’. Der Unterschied: Der Künstler ist für Sie lebendig da. Ein Meeresaquarium und vier aussergewöhnliche Museen in einem!!

EZINGE GRONINGEN 41

Museum Wierdenland Grafisch Museum Groningen

Van Swinderenweg 10 Rabenhauptstraat 65 9891 AD Ezinge 9725 CC Groningen telefoon (0594) 62 15 24 telefoon (050) 525 64 97 www.wierdenland.nl www.grafischmuseum.nl

Museum Wierdenland in Ezinge is in 2009 verhuisd naar een groot nieuw gebouw. De Het Grafisch Museum Groningen is een reacties van het publiek op het nieuwe museum museum voor grafisch ambacht, vormgeving zijn enthousiast. De vermaarde opgraving van en kunst. De vaste collectie bestaat uit Ezinge onder leiding van de beroemde archeoloog inrichtingen van een drukkerij, zetterij, Van Giffen is het hoofdonderwerp van het clichéfabriek, boekbinderij en steendrukkerij museum. Daarnaast wordt duidelijk waarom en het atelier van H.N. Werkman. het nationaal landschap Middag Humsterland Elk weekend en op bijzondere dagen vinden demonstraties, workshops zo bijzonder is. Een Archeologisch Informatiepunt, een filmzaal, een spannende en activiteiten plaats. kinderhoek en een gezellig café maken het museum compleet. Openingstijden di tot en met vrij 10.00-17.00 uur, za,en zo 13.00-17.00 uur; Openingstijden di t/m zo 13.00-17.00 uur; groepen alleen op afspraak; 25 december en 1 januari gesloten 1 januari, Pasen, 30 april, Hemelvaartsdag, Pinksteren, 24, 25 en 31 december Toegang € 5,00; 6 t/m 14 jaar € 2,50; groepen volwassenen € 4,00 p.p.; gesloten groepen kinderen € 1,50 p.p.; MK geldig; rondleiding in museum € 20,00 plus Toegang € 4,50; t/m 16 jaar, groepen volwassenen en groepen kinderen vanaf de groepsprijs per persoon; rondleiding in museum en excursie naar de kerk en 10 personen € 3,50 p.p.; MK en CJP geldig; rondleiding € 17,50; wierde van Ezinge € 25,- plus de groepsprijs per persoon Stadjerspas en donateurs gratis maximale groepsgrootte 20 personen Exposities t/m 24 april De Ploeg in de jaren ’20: Grafiek uit het Groninger Exposities t/m 31 augustus ‘Loving Flow’ van beeldend kunstenaar Jon Gardella Museum; mei t/m september Vrouwenmode in Prent; najaar/winter 2011 Evenementen begeleide fietsexcursies door Middag-Humsterland op 21 mei, ARABICA: de typografische band tussen Nederland en de Arabische wereld 18 juni, 16 juli en 17 september BTB 1,2,3,5 BTB 1,2,3,4,5

Wierdenland - Zentrum für Wurten und Landschaft. Drucken Sie wie Werkman es tat. GRONINGEN GRONINGEN

Groninger Museum Het Nederlands Stripmuseum Groningen Museumeiland 1 Westerhaven 71 9711 ME Groningen 9718 AC Groningen telefoon (050) 366 65 55 telefoon (050) 317 84 70 www.groningermuseum.nl www.stripmuseum.nl

Het Groninger Museum besteedt aandacht aan regionale, nationale en Een dagje uit in de hoofdstad van het noorden is niet compleet zonder een internationale ontwikkelingen. De vele tentoonstellingen laten oude beeldende bezoek aan het aller-, allerleukste museum van Nederland. In Het Nederlands kunst, regionale geschiedenis, porselein, zilver, hedendaagse kunst, vormgeving, Stripmuseum Groningen ontmoet je honderden strip- en tekenfilmhelden fotografie en mode zien. De vele tentoonstellingen hebben een connectie met de van toen en nu. Nergens anders vind je zo’n grote collectie met originele eigen collectie van het Groninger Museum. striptekeningen, Hollandse helden, stapels stripboeken en tekenfilmfiguren. Komt dat zien! Openingstijden di t/m zo 10.00-18.00 uur; ma, 1 januari en 25 december gesloten Openingstijden di t/m zo 10.00-17.00 uur; in de schoolvakanties ook op Toegang € 10,00; t/m 12 jaar gratis; 13 t/m 17 jaar € 5,00; groepen volwassenen maandag van 12.00-17.00 uur; 1e kerstdag en nieuwjaarsdag gesloten € 9,00 p.p.; basisschoolgroepen gratis; MK en CJP geldig; bij sommige Toegang €8,50; 3 t/m 11 jaar en senioren € 6,95; groepen vanaf 20 personen tentoonstellingen geldt een toeslag van € 2,00 € 6,50 p.p.; scholen en zorginstellingen € 5,95; MK en CJP geldig BTB 1,2,3,4,5 Exposities 1. Het onbekende Rusland. Oriëntalistische schilderkunst 1850-1920; Exposities najaar 2011 Paulus de Boskabouter 2. Jonge kunstenaars. Mode, vormgeving en beeldende kunst; 3. Famille Verte. BTB 1,2,3,4,5 Chinees Porselein; 4. Vormgeving BTB 1,2,3,4,5

Das Groninger Museum, ein außergewöhlich farbenfrohes Gebäude mit Comicfiguren im einzigen Comicmuseum der Niederlande aufregenden Ausstellungen und einer Sammlung, von der sich reden lässt.

42 GRONINGEN GRONINGEN

Noordelijk Scheepvaartmuseum Universiteitsmuseum Groningen Brugstraat 24-26 9711 HZ Groningen Oude Kijk in ’t Jatstraat 7a telefoon (050) 312 22 02 9712 EA Groningen www.noordelijkscheepvaartmuseum.nl telefoon (050) 363 50 83 www.rug.nl/museum Scheepvaart en scheepsbouw, bouw- en bewoningsgeschiedenis Het Noordelijk Scheepvaartmuseum is gevestigd De bovenzaal van het museum is ingericht als in de twee mooiste middeleeuwse gebouwen van klassieke museumzaal met grote vitrinekasten Groningen. Het museum laat de geschiedenis zien van waarin allerlei voorwerpen uit de 400-jarige de Noord-Nederlandse scheepsbouw en scheepvaart geschiedenis van de universiteit zijn vanaf de Middeleeuwen tot aan de dag van vandaag. tentoongesteld, van medische preparaten tot Bezoek voor actuele informatie over evenementen en tentoonstellingen de wetenschappelijke instrumenten. Daarnaast heeft het museum een ingerichte website. spreekkamer van Aletta Jacobs en een geologiekamer. Hier ziet u topstukken uit de geologische collectie van het museum onder meer kleurrijke en schitterende Openingstijden di t/m za 10.00-17.00 uur; zo en feestdagen 13.00-17.00 uur; mineralen. 1 januari, 30 april, 28 augustus en 25 december gesloten Toegang € 4,00; 7 tot 15 jaar, 65+ en groepen vanaf 20 personen € 2,50 p.p; Openingstijden di t/m zo 13.00-17.00 uur; feestdagen gesloten groepen kinderen vanaf 20 personen of in schoolverband € 1,75 p.p.; Toegang € 5,00; tot en met 12 jaar gratis; zie voor groepstarieven MK en CJP geldig; rondleiding op aanvraag € 30,-; informeer ook naar de www.rug.nl/museum/informatie/bezoek; MK en Stadjerspas geldig; mogelijkheden tot zaalhuur studenten gratis Exposities 8 mei t/m 4 september kunsttentoonstelling ‘Meer (in)zicht’; Exposities t/m 8 mei Bliep! Bliep!; t/m 8 mei Moving Machines van Paul van Twist; 13 mei Verken Groningen virtueel in 1470!, publiekspresentatie van de t/m januari 2012 Artificial: kunst in de vaste collectie; vernieuwde en uitgebreide versie van de spectaculaire virtuele animatie van 20 mei t/m januari 2012 Sterrenkunde Groningen; 17 september 2011 t/m 12 februari 2012 Kanalen in Nederland, BTB 1,2,3,4,5 tentoonstelling in het kader van de World Canals Conference 2011

Das Noordelijk Scheepvaartmuseum: Das Küstenfahrtmuseum schlechthin Das Universitätsmuseum zeigt eine Vielzahl von Sammlungen der mit Schiffern, Seeleuten und Schiffsbauern in den allerschönsten Groninger Universität, von Anatomie über Ethnologie bis Zoologie. hanseatischen Häusern der Stadt Groningen! HEILIGERLEE HOOGEZAND

Klokkengieterijmuseum/ Nationaal Bus Museum Museum ‘Slag bij Heiligerlee’

Provincialeweg 46, 9677 PD Heiligerlee Productieweg 13 Provincialeweg 55, 9677 PB Heiligerlee 9601 MA Hoogezand telefoon (0597) 41 81 99 telefoon (0598) 38 30 04 www.klokkengieterijmuseum.nl/ www.noordelijkbusmuseum.nl www.slagbijheiligerlee.nl

Het Klokkengieterijmuseum is gevestigd in het oude bedrijfs­pand van het klokkengietersgeslacht Van Bergen. Het museum vertelt het verhaal van het ontstaan van Het Nationaal Bus Museum toont de geschiedenis van het autobusvervoer in een klok. Er zijn rondleidingen, gietdemonstraties, Nederland. Een deel van onze ca. 45 historische bussen is liefdevol gerestaureerd carillionconcerten en regelmatig wisseltentoonstellingen. en staat in het museum. Verder is er een fraaie collectie foto’s, dvd’s, modellen, De collectie is uitgebreid met een speeltrommel voor een carillon voorzien van kostuums, documentatiemateriaal en originele voorwerpen. Het gebouw omvat 12 klokken. Het tegenovergelegen Museum ‘Slag bij Heiligerlee’ gaat terug naar een bezoekerscentrum dat geschikt is voor vergaderingen, feestjes e.d. de veldslag op 23 mei 1568, die het begin van de Tachtigjarige Oorlog tegen de Spanjaarden markeert. Openingstijden wo 13.00-17.00 uur en za 10.00-16.00 uur; Openingstijden 1 april tot 1 mei di t/m zo 13.00-17.00 uur; in de tweede helft van 2011 worden de openingsuren uitgebreid 1 mei tot 1 oktober di t/m za 10.00-17.00 uur en zo 13.00-17.00 uur; Toegang € 5,00; 6 t/m 12 jaar, 65+ en groepen € 4,00 p.p. 1 oktober tot 1 november di t/m zo 13.00-17.00 uur Activiteiten het Nationaal Bus Museum kan op afspraak rondritten verzorgen; Toegang (per museum) € 3,50; 6 t/m 17 jaar € 1,50; informeer bij het museum naar tarieven en voorwaarden of raadpleeg de website groepen volwassenen vanaf 10 personen € 3,00; combiprijs beide musea: € 5,- ; BTB 1,2,3,4

6 t/m 17 jaar € 2,50 p.p. ; MK geldig groningen Exposities 1 april tot 1 juli Schilderijen van Evelien Speelman; 1 juli tot 1 november Schilderijen van H. Koops-de Jonge BTB 1,2,3,4,5 Wie die Glocke, so der Klang. Entdecken Sie das Geheimnis des berühm- Die reiche Vergangenheit des Verkehrsmittels Bus in den nördlichten ten Glockengießergeschlechts Van Bergen. Niederlanden. Kämpfende Armeen im 16. Jahrhundert. Sie stehen Auge in Auge mit Wilhelm von Oranien, Urfater der Niederlanden.

HOUWERZIJL LEEK 43

De Theefabriek Nationaal Rijtuigmuseum

Hoofdstraat 15-25 Nienoord 1 9973 PD Houwerzijl 9351 AC Leek telefoon (0595) 57 20 53 telefoon (0594) 51 22 60 www.theefabriek.nl www.rijtuigmuseum.nl

De Theefabriek is een unieke combinatie van Nederlands enige theemuseum, een Het Nationaal Rijtuigmuseum is inmiddels een beroemde attractie met alle sfeervolle theeschenkerij met wellicht de meest uitgebreide theekaart ter wereld soorten Nederlandse koetsen en arrensleden. Jaarlijks wisselende exposities en een geurige theewinkel… voorwaar een paradijs voor de theeliefhebber! De geven de bezoeker een beeld van de tijd waarin paarden en koetsen tot het Theefabriek is gevestigd in de voormalige kerk en pastorie van het pittoreske straatbeeld behoorden. En het museum biedt méér: wat dacht u van een kijkje dorpje Houwerzijl, in 1989 gekocht voor het symbolische bedrag van 1 gulden (45 in koetshuis, stallen en de restauratiewerkplaats? In de borgtuin bevindt zich de eurocent) en nu uitgegroeid tot een ware thee-attractie waar jaarlijks ongeveer schelpengrot met een spannende legende over een arm dienstmeisje. Ieder uur 50.000 bezoekers komen. Houwerzijl ligt in het prachtige, rustige Noordwest- zijn er rondleidingen door de borg en het nationaal rijtuigdepot. Als bezoeker Groningen, aan de rand van Nationaal Park Lauwersmeer. kom je ogen tekort!

Openingstijden april tot en met oktober di t/m zo 10.00-17.00 uur; Openingstijden 1 april tot en met 31 oktober di t/m vrij 10.00-17.00 uur, za en november, januari (behalve nieuwjaarsdag), februari en maart za en zo 13.00-17.00 uur zo 10.00-17.00 uur; tweede paasdag en tweede pinksterdag 10.00-17.00 uur Toegang € 6,00; tot en met 17 jaar gratis; groepen volwassenen vanaf 10 Toegang € 3,00; 4 t/m 12 jaar € 2,00; groepen vanaf 21 personen en personen € 5,00; gids € 15,-. (tot 25 personen) 65+ € 2,50 p.p. Exposities en evenementen Voor activiteiten en tentoonstellingen kunt u de BTB 1,2,3 site in de gaten houden: www.rijtuigmuseum.nl; u kunt per koets een rondrit maken over het landgoed (alleen op afspraak) BTB 1,3,4,5

Die Teefabrik: Teemuseum, Teecafé und Teeladen...ein Paradies für Nationales Kutschenmuseum: die größte Droschkensammlung der Welt! Teegenießer! LEENS LUTJEGAST

Landgoed Abel Tasman Kabinet Borg Verhildersum

Wierde 40 Kompasstraat 1 9965 TB Leens 9866 TA Lutjegast telefoon (0595) 57 14 30 telefoon (06) 25 29 17 56 www.verhildersum.nl www.abeltasman.org

Op Verhildersum proeft u de sfeer van 1850. De 19de-eeuws ingerichte borg De collectie geeft een beeld van de in Lutjegast (Gr) geboren zeevaarder/ wordt omringd door tuinen, grachten en singels. In het Koetshuis worden ontdekkingsreiziger Abel Janszoon Tasman (1603-1659) en zijn reizen in dienst wisselexposities gehouden. Ook is de museumwinkel er gevestigd. De van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC). De kleine maar gevarieerde Museumboerderij herbergt exposities over landbouw en textiel. De landerijen collectie bestaat uit afbeeldingen, (zee)kaarten, gebruiksvoorwerpen, worden ecologisch beheerd. Het Schathoes is een restaurant. modelscheepjes van onder andere de ‘Heemskerck’ en de ‘Zeehaen’ (ontdekkingsreis 1642-1643), kunst- en verzamelobjecten. Ook is er aandacht Openingstijden 1 april tot en met 30 oktober di t/m zo 10.30-17.00 uur voor de culturen van de door Abel Tasman bezochte (ei)landen, zoals de Maori- Toegang € 5,00; 13 t/m 18 jaar € 3,00; 65+ en groepen volwassenen vanaf 20 bevolking in Nieuw-Zeeland en de Aboriginals van Australië. In het internationale personen € 4,00 p.p.; groepen kinderen in overleg; MK en CJP geldig; boekenhoekje is de Nederlandse Tasmanverzameling bijna compleet. Buiten diverse arrangementen mogelijk in overleg is een korte gedenkstenenroute te volgen, eventueel gecombineerd met een Exposities Borg 1 april t/m 30 oktober Beleef het verleden; avontuurlijke natuurwandeling (het ‘Abeltasmanpad, 1-3 km) over Tasman’s Koetshuis 1 april t/m 11 september Mode en het Platteland; geboortegrond en langs het bekende zwerfstenenmonument “De Baak” . 24 september t/m 30 oktober Amateurkunsttentoonstelling Vergane Glorie Museumboerderij 1 mei t/m 30 oktober Ploegencollectie in de nieuwe schuur Openingstijden do t/m za 13.30-16.30 uur; Activiteiten (o.a.) 4 en 5 juni Textieldagen; 13 en 14 augustus Historische overige tijden en groepen op afspraak Dagen; 29 oktober Fruitdag; Toegang gratis (donatie welkom) wijzigingen voorbehouden, zie voor actuele informatie de website. BTB 1,3,4 BTB 1,2,3,4,5

Groningen im Jahre 1850: die lebendige Geschichte von Adligen, Bauern und Auf den Spuren des Entdeckungsreisenden Abel Tasman. Bürgern.

44 NIEBERT NIEUWschans

‘t Steenhuus Vestingmuseum Nieuweschans

‘t Pad 15a 1e Kanonnierstraat 2 9365 TA Niebert 9693 EB Bad Nieuweschans telefoon (0594) 54 92 14 www.vriendenvandenieuweschans.nl of (0594) 54 96 57 telefoon (0597) 54 22 49 www.museagemeentemarum.nl b.g.g.-52 13 13

Schilders- en bakkerijmuseum en stijlkamer anno 1900. Bovenverdieping Een kleine maar overzichtelijke tentoonstelling over de geschiedenis van de ingericht met collectie gereedschappen. Schooltje, Grutters- en kapperswinkel vesting Nieuweschans en haar directie omgeving. Middelpunt van de expositie is en taveerne. Naast de gebruikelijke bakkers- en schilderartikelen dit jaar een een grote maquette waarop de vesting van circa 1825 is nagebouwd. wisselexpositie van kleding uit vervlogen tijden.

Openingstijden 29 april tot 31 oktober do, za en zo 13.30-17.00 uur; voor Openingstijden di t/m vrij 14.00-16.00 uur, of op afspraak groepen vanaf 10 personen zijn op afspraak ook andere dagen en tijden mogelijk Toegang € 1,00; kinderen € 0,50 Toegang € 2,50; tot 12 jaar gratis Activiteiten uitleg bij de maquette; rondleidingen buiten; bezichtiging kleine Activiteiten wisselexpositie over kleding uit vervlogen jaren; synagoge klootschieten op 3 juni,1 juli en 5 augustus; fietstochten op 27 en 28 augustus BTB 2 BTB 1,2, 4, 5

Ein kleines Museum und ein kurzer Spaziergang zeigen Ihnen die Geschichte Nostalgisches Handwerk in einem mittelalterlichen Gebäude. der Festung und des Grenzorts Neuschanz. NIEUWOLDA NOORDHORN

Het Kinderwagen­ Kostuummuseum/ museum galerie De Gouden Leeuw

Langestraat 48 Hoofdweg West 25 9804 PL Noordhorn 9944 EA Nieuwolda telefoon (0594) 50 38 04 telefoon (0596) 54 19 41 www.degoudenleeuw.nu www.kinderwagenmuseum.nl

De Gouden Leeuw is een gerestaureerde Dit jaar bestaat het museum 25 jaar. dorpsherberg uit de 18de en 19de eeuw, met De nieuwe expositie geeft een overzicht van de ontwikkeling van kinderwagens een jachtweide, stijlkamer, stijlkeuken en vanaf 1840 tot heden. Verder is er oud speelgoed te bewonderen en kleding van bovenzaal, alle authentiek ingericht. rond 1900 zowel voor volwassenen als voor kinderen. De oorijzerdracht van Friesland, Groningen en Drenthe vormt het centrale thema Openingstijden 1 april tot 1 oktober op afspraak van de privé kostuumverzameling. Er is een museumwinkel met antieke en Toegang € 3,00; 4 t/m 12 jaar € 1,00; groepen normaal entree maar met gratis bijzondere sieraden, antieke en bijzondere textilia en exclusieve, veelal oude, rondleiding woonaccessoires. Het heeft een aantrekkelijke ambiance voor intieme feesten. BTB 1,2,3,4,5 Openingstijden do t/m za 11.00-17.00 uur; februari gesloten Toegang € 4,00; tot 16 jaar € 1,75; arrangementen in overleg

Expositie Bloemrijk India, over sitsen en op sits geïnspireerde motieven groningen Activiteit iedere eerste donderdag van de maand cursus historisch kostuumnaaien; in de loop van de zomer op verschillende locaties kostuumpresentaties, voor nadere informatie raadpleeg de website BTB 1,2,3

Ein Sprung in die Nostalgie für die ganze Familie. Nordniederländische Regionaltrachten in einem restaurierten Landgasthaus.

NUIS ONSTWEDDE 45

Museum ‘t Rieuw Radio- en Speelgoedmuseum

Oudeweg 15b 9364 PP Nuis Boslaan 3a telefoon (0594) 64 11 20 (museum) 9591 BG Onstwedde b.g.g.(0594) 64 14 79 (contactpersoon) telefoon (0599) 33 33 20 www.museagemeentemarum.nl www.radioenspeelgoedmuseum.nl

Het landbouw- en streekmuseum ’t Rieuw is gevestigd in de Coendersborch. Een kleinschalig en zeer kindvriendelijk museum met persoonlijke aandacht Het schuurgedeelte en het erf toont een vaste expositie werktuigen, en rondleiding. Hoofdrolspelers: oude tot zeer oude radio’s, geluidsdragers en gereedschappen en voorwerpen uit het verdwenen gemengde boerenbedrijf. speelgoed uit lang vervlogen tijden. Wisselende exposities. Nostalgie ten top. Verschillende keren per jaar worden er activiteiten georganiseerd op het borgterrein en wordt er op ambachtelijke wijze kaas gemaakt. Openingstijden april t/m juni di t/m zo 13.00 – 17.00 uur; juli t/m september di t/m vrij 11.00 – 17.00 uur, za en zo 13.00 – 17.00 uur; Openingstijden 1 mei tot 1 november do, za en zo 13.30-17.00 uur oktober t/m maart wo t/m zo 13.00 – 17.00 uur Toegang € 2,50; t/m 12 jaar gratis; arrangementen in overleg Toegang € 2,50; tot 12 jaar € 1,00; 65+ € 2,00; Expositie Landgoed Coendersborch groepen volwassenen vanaf 20 personen € 5,00 korting per groep; BTB 1,2,3 groepen kinderen in overleg BTB 1, 2,3,4

Auf- und Niedergang des agrarischen Gemischtbetriebs. Für Jung und Alt ein stimmungsvolles Museum, gefüllt mit nostalgischen Radios, Zügen, Spielzeug, zum Sehen und zum Erleben! OUDESCHANS pekela (nieuwe)

Vestingmuseum Kapiteinshuis Pekela Oudeschans

Ds. Sicco Tjadenstraat C 95/96 Molenweg 6 9663 RD Nieuwe Pekela 9696 XN Oudeschans telefoon (0597) 64 59 05 telefoon (0597) 65 53 71 www.kapiteinshuis.nl www.vesting-oudeschans.nl

De rijke historie van het pittoreske Oudeschans krijgt in het Vesting­museum Ooit woonden in Pekela, zo ver van zee, tien­tallen kapiteins. Kapitein Kornelis nieuwe glans. In het museum worden, naast Oudeschans, ook de omliggende Jans Boon en zijn vrouw Jantje Roelofs Koop lieten aan de vooravond van de 19e schansen aan beide zijden van de grens belicht. Het is immers het gebied waar de eeuw een Kapiteinshuis bouwen in Nieuwe Pekela. Het Kapiteinshuis ontstond in 80-jarige oorlog met Spanje in 1568 begon. De boeiende geschiedenis met veel een periode dat de Veenkoloniale Zeevaart een eerste bloeiperiode doormaakte. oorlogsgeweld komt tot leven door de honderden gebruiksvoorwerpen die tijdens Men voer op bestemmingen rond de Oostzee, op Engeland en het Middellands archeologische opgravingen in de vesting zijn gevonden. Zeegebied. In dit museum maakt u kennis met deze bijna vergeten boeiende Bijzonder is de collectie schoenen en muiltjes. bloeiperiode van de Nederlandse zeevaart.

Openingstijden wo tot en met zo 12.00-18.00 uur Openingstijden 12 april-16 september di, wo, do,vrij en de eerste zondag van Toegang € 3,00; tot 6 jaar gratis; toegangsprijzen groepen in overleg de maand: 1 mei, 5 juni, 3 juli, 7 augustus, 4 september 14.00-17.00 uur; 11 juni BTB 1,2,3,4,5 (Schutsemarkt), 10 september (Open Monumentendag) Toegang € 3,00; 6 tot en met 12 jaar € 0,50; groepen volwassenen vanaf 12 personen € 2,00 p.p.; donateurs gratis Expositie 29 mei t/m 30 december Een wonderbaarlijke reis naar Italië BTB 1,2,3,4,5

Die Festung Oudeschans erzählt ihre spannende Geschichte. Ein intimes, stilecht eingerichtete Kapitänshaus aus dem Jahre 1799.

46 SLOCHTEREN SLOCHTEREN

Boerderij Museum Landgoed Duurswold Fraeylemaborg

Hoofdweg 271 Hoofdweg 30 9621 AK Slochteren 9621 AL Slochteren telefoon (0598) 42 15 73 telefoon (0598) 42 15 68 www.duurswold.nl www.fraeylemaborg.nl

Leven in een periode die voor velen van ons De Fraeylemaborg toont het leven in een huis van stand tot circa 1950, met haast ondenkbaar is, zonder tractor, het personeel ‘downstairs’ en de familie ‘upstairs’. Recent heringericht zijn de elektriciteit, riolering, auto en trein. Het Bibliotheek, Blauwe Logeerkamer en Eetkamer met Dienkamer. In het Koetshuis paard was nog de kameraad die de zware is de museumwinkel, de expositieruimte en de filmzaal. In de Oranjerie de klussen klaarde, de melk­bussen stonden tentoonstelling ‘Nederland aardgasland’. nog langs de weg….Maar met de opkomst van de industrie kwam de mechanisatie, ook in het boerenbedrijf: de tractor, Openingstijden di t/m vrij 10.00-17.00 uur; za, zo en machines, elektriciteit …. feestdagen 13.00-17.00 uur; 1 januari gesloten 150 jaar geschiedenis komt in ‘Boerderij Museum Duurswold’ tot leven. Toegang € 5,00; 6 t/m 12 jaar € 2,50; MK en CJP geldig Het museum telt tientallen collecties. Elk voorwerp uit de collecties heeft Exposities 15 april tot en met 23 oktober Trouwen op Fraeylema zijn eigen verhaal, dat maakt het museum juist zo mooi. Activiteiten 18 juni Kunstmarkt Fraeylema Rondom; 10 en 11 december Zweedse Kerstmarkt Openingstijden 1 maart tot 1 november wo 13.00-17.00 uur, za 10.00-17.00 uur; voor groepen zijn op afspraak andere dagen en tijden mogelijk Toegang € 3,50; 6-12 jaar € 1,75; groepen volwassenen € 3,00 p.p. groepen kinderen € 1,50 p.p.; BTB 1,2,3,4

150 Jahre Landwirtschaftsgeschichte. Eine einmalige Groninger Burg mit einem großzügigen und bemerkenswerten Park. STADSKANAAL STADSKANAAL

Museumspoorlijn S.T.A.R. Streekhistorisch Centrum

Stationsstraat 3 Ceresstraat 2 9503 AD Stadskanaal 9502 EA Stadskanaal telefoon (0599) 65 18 90 telefoon (0599) 61 26 49 www.stadskanaalrail.nl www.streekhistorischcentrum.nl

De Stichting Stadskanaal Rail rijdt met historische stoom- en dieseltreinen op het oude NS traject tussen Veendam en Musselkanaal. Het spoor loopt langs de Ontdek in het Streekhistorisch Centrum de geschiedenis van de Kanaalstreek en grens Groningen en Drenthe, de Semslinie. Met een lengte van 26 km is het de Westerwolde. Bezoek de tentoonstelling, bewonder het huis uit 1884 of ga zelf op langste museumspoorlijn van Nederland. onderzoek uit in het documentatiecentrum waar de collectie foto’s en dagbladen, In het hoogseizoen rijden we op woensdag, donderdag en zondag. In die teruggaat tot in de 18e eeuw, raadpleegbaar is. Vanaf de Watertoren naast vóór- en na seizoen rijden we beperkt en hebben themadagen. Ook is er Huize ter Marse heb je een prachtig uitzicht over de tijdens de rijdagen een mogelijkheid om gebruik te maken van een van onze wijde omgeving. arrangementen. Openingstijden mei tot oktober di t/m vrij van 13.00-17.00 uur Openingstijden mei t/m augustus; september t/m december thema rijdagen; en de eerste zo van de maand van 14.00-17.00 uur; rijtijden 10.45 en 14.45 uur vanuit Stadskanaal en 12.00 en 16.00 uur oktober tot en met april di t/m vrij van 13.00-17.00 uur en vanuit Veendam zo van 14.00-17.00 uur; gesloten op algemene feestdagen Toegang De tarieven zijn afhankelijk van de gekozen rit; groepskortingen Toegang € 2,00; 4-16 jaar € 1,50; groepen kinderen in schoolverband op mogelijk aanvraag; watertoren € 2,00 p.p.; MK en CJP geldig groningen BTB 1,2,3,4,5 Expositie t/m 6 mei De barre overwintering op Baffin Land. Over hoe Groninger zeelieden verzeild raakten tussen de Eskimo’s en zo de poolwinter overleefden. Activiteiten van oktober tot mei elke zondagmiddag een speciale activiteit. Raadpleeg de website BTB 1,2,3,5

Bitte einsteigen für eine Reise in die Vergangenheit! Haus Ter Marse, eine Villa voller Geheimnisse der Gegend.

TER APEL UITHUIZEN 47

Klooster Ter Apel Menkemaborg

Boslaan 3-5 Menkemaweg 2 9560 AC Ter Apel 9981 CV Uithuizen telefoon (0599) 58 13 70 telefoon (0595) 43 19 70 www.kloosterterapel.nl www.menkemaborg.nl

De Menkemaborg is een volledig ingericht kasteel met tuinen, grachten en singel, die samen een beeld geven van het leven en wonen Klooster Ter Apel: Domus Novae Lucis/Huis van het Nieuwe Licht. In 1465 gesticht op een Groninger borg in de 18e eeuw. Zeer door de Orde van het Heilig Kruis. Geregistreerd Museum voor Klooster- en bijzonder zijn de barokke schoorsteenmantels, Kerkgeschiedenis & Religieuze Kunst. Galerie I & II voor Hedendaagse Kunst, het staatsieledikant, de heren­kamer en de Concertpodium, Vergader- en Congrescentrum, Huwelijkslocatie. Rustiek gelegen keuken. Naast de formele tuin ligt een bijzondere in een oud, ca. 200 ha. groot bos met veel wandelmogelijkheden. UNESCO Top 100 zonnewijzer­tuin en er is een fruithof. De rozen­ Monument. tunnel in de groente- en kruidentuin bloeit in juli. Schathuis met pannenkoekenrestaurant. Openingstijden di t/m za 10.00-17:00 uur; zon- en feestdagen 13.00-17.00 uur; zomervakanties open tot 18.00 uur en dan ook op maandag geopend. Openingstijden maart tot en met september di t/m zo 10.00-17.00 uur; Oudejaarsdag 2011 en Nieuwjaarsdag 2012 gesloten juli en augustus ook op maandag open; oktober tot en met december di t/m Toegang € 6,00; 4-12 jaar € 3.00; gezinsentree € 15,00 (met maximaal 4 kinderen zo 10.00-16.00 uur; paasmaandag 25 april, pinkstermaandag 13 juni en beide tot 18 jaar); jongeren/studenten € 4,00; groepen volwassenen vanaf 15 personen kerstdagen open € 5,50 p.p.; MK, Cultuurkaart en ICOM-kaart geldig; Donateurs en Vrienden van Toegang € 6,00; 6 t/m 12 jaar € 2,00; CJP en groepen vanaf 20 personen € 4,50 Klooster Ter Apel gratis p.p.; groepen (school)kinderen € 1,00 p.p.; MK geldig; audiotour € 1,00 Exposities regelmatig wisselende exposities en evenementen; actuele gegevens Expositie Muziek in de Menkemaborg, centraal staat het gerestaureerde via de website kabinetorgel uit 1777 BTB 1,3,4,5 Activiteiten 16 en 17 april Muziek in de borg, orgeldemonstraties en concert; 16 september Kaarslichtavond (reserveren) Kloster Ter Apel: das einzige noch existierende Landkloster in BTB 1,2,3,5 Nordwesteuropa! Eine wunderschöne Burg des 18. Jahrhunderts mit reichem Interieur und stilvollem Garten. UITHUIZERMEEDEN VEENDAM

Oudheidkamer Veenkoloniaal Museum Uithuizermeeden Veendam

Stationsstraat 18 bis Museumplein 5 9982 HA Uithuizermeeden 9641 AD Veendam telefoon (0595) 41 21 78 telefoon (0598) 36 42 24 www.veenkoloniaalmuseum.nl en www.familietrouw.nl

Op zoek naar een museum waar veel tentoongesteld staat en waarvan u dacht dat Het Veenkoloniaal Museum presenteert op zeer verrassende wijze “Het verhaal dit niet meer bestond ? Oudheidkamer Uithuizermeeden: niet groot maar met een van de Veenkoloniën”. In een geheel vernieuwde opstelling maakt men kennis grote collectie,een sfeer uit het verleden en niet alles achter glas. Dit kan alleen met pioniers, schippers, zeelieden, kartonarbeiders en de zetmeelindustrie. nog bij musea die ontstaan zijn uit privé-verzamelingen. Voor kinderen is er de Tiemo Tijdloos Themaruimte. Het museum is gehuisvest Historie -Oude Kunst- Erfgoed en Herkenning. in Cultuurcentrum vanBeresteyn, recht tegenover het overdekte winkelcentrum van Veendam. Openingstijden do t/m zo 10.00-17.00 uur, andere dagen en tijden op afspraak; eventueel melden op nummer 18 of op het glasatelier maar telefonisch Openingstijden di t/m do 11.00-17.00 uur; vrij t/m ma 13.00-17.00 uur; informeren strekt tot aanbeveling Toegang € 5,00; 4-16 jaar € 1,00; groepen volwassenen € 3,50 p.p. Toegang € 1,50; tot 14 jaar gratis; groepstarieven in overleg; diverse Exposities 3 april tot en met 28 augustus Ze voeren over zee, Quilten van de arrangementen op afspraak quiltwerkgroep MeerArt; 29 mei tot en met 25 september De Oldenburgers en Activiteiten leerzame kinderfeestjes met educatieve onderwerpen en veel het beeld van de 19de eeuw; handarbeid; officiële trouwlocatie, B&B met eigen sanitair en keukentje; 9 oktober tot en met 13 november Geert Schreuder en de Veenkoloniën museumwinkel met antiek; groepsactiviteiten en vergaderingen 27 november tot en met 25 maart 2012 Hendrik en Willem Valk, kunstenaars in BTB 1,3 Arnhem en Groningen; 27 november tot en met 25 maart 2012 Valk, Von Kleist en Kotschergina in het Letse Riga van de jaren dertig BTB 1,2,3,4,5 Ein historisch eingerichtetes Museum mit überraschenden Raritäten und eigener Übernachtungsmöglichkeit. Das Veenkoloniaal Museum Veendam, mehr als Moor.

48 WARFFUM WESTEREMDEN

Openluchtmuseum De Weem Het Hoogeland Schoolstraat 4 Abt Emopad 2 9989 AG Warffum 9922 PJ Westeremden telefoon (0595) 42 22 33 telefoon (0596) 55 14 15 www.hethoogeland.com www.helmantel.nl

Het openluchtmuseum geeft een beeld van het wonen en werken op het In de geheel herbouwde middeleeuwse Weem worden ongeveer 70 schilderijen, platteland rond 1900. Een kleine 20 ingerichte gebouwen, waaronder een lagere stillevens en interieurs van kerken en kloosters,van Henk Helmantel getoond. school, een dorpscafé, een Joodse slagerij en een schilderswerkplaats brengen u Deze schilderijen zijn een onderdeel van zijn eigen vaste collectie, wel komen een eeuw terug in de tijd. In het oude dorpscafé kunt u nog steeds wat eten en er ieder jaar weer enkele nieuwe werken bij. In september en oktober zal de drinken. Kinderen kunnen steltlopen, hoepelen en touwtje springen. tentoonstelling ‘OOGST: tuinen bloemen en planten in de kunst’ te zien zijn. Deze tentoonstelling bevat schilderijen , tekeningen en etsen van diverse kunstenaars Openingstijden 27 maart tot en met 30 oktober di t/m za 10.00-17.00 uur; uit de 20e en 21e eeuw, waaronder natuurlijk ook Helmantel. zon- en feestdagen 13.00-17.00 uur Toegang € 6,00; 6 t/m 11 jaar € 2,00; groepen volwassenen € 4.00 p.p.; Openingstijden 1e tentoonstelling 28 april t/m 29 augustus; groepen kinderen € 2,00 p.p.; MK en CJP geldig 2e tentoonstelling 1 september t/m 29 oktober do tot en met za 13.00-17.00 uur; Exposities 27 maart tot en met 13 juni (Realisme)2, Jacqueline Kasemier groepen op afspraak en Hans Sas; 27 augustus tot en met 30 oktober 200 jaar Noordpolder. Toegang € 4,00, inclusief koffie, thee; t/m 12 jaar gratis BTB 1,4,5 BTB 1,2,3,4,5

Eind Dorf im Dorfe, das zeigt wie vor 1900 in Groningen gelebt und Ausstellungsraum im wiederaufgebauten mittelalterlichen Pfarrerhof mit gearbeitet wurde. Malerei von Henk Helmantel. WINSCHOTEN Zoutkamp

Museum Stoomgemaal Visserijmuseum Zoutkamp

Oostereinde 4 Reitdiepskade 11 9672 TC Winschoten 9974 PJ Zoutkamp telefoon (0597) 42 50 70 telefoon (0595) 40 19 57 www.stoomgemaalwinschoten.nl www.visserijmuseum.com

In de monumentale Rijks- betonningsloods, centraal Door stoommachine uit 1895 aangedreven vijzelbemaling (uniek in Europa). gelegen aan de oude binnenhaven, is sinds 1994 het Visserijmuseum Zoutkamp Door elektromotor (1929) aangedreven vijzelbemaling, diverse stationaire gevestigd. Hier krijgt de bezoeker de gelegenheid om de geschiedenis en de stoommachines. ontwikkeling van de Zoutkamper visserij te bekijken. Achter het museum staat Vaste expositie over de technieken die hier zijn toegepast en over de een geheel ingericht vissershuisje uit de vorige eeuw. Voor het museum ligt de waterbeheersing van de regio (Hunze en Aa’s). ZK4, het museumschip dat voor bezoekers te bezichtigen is. Snuif eens de geur van vis, teer, hout en diesel op, en vergeet even de huidige jachtige maatschappij. Openingstijden juli en augustus wo, za en zo 13.00-17.00 uur, alle zondagen in juli en augustus is de stoommachine in werking. Openingstijden 1 april tot 1 november ma t/m vr 10.00-17.00 uur, za 10.00- Toegang € 3,00; 4-12 jaar € 1,50; groepen vanaf 20 personen op afspraak 16.00 uur, zo 13.00-17.00 uur; juli en augustus ma t/m zo 10.00-17.00 uur BTB 1,2,3,4,5 Toegang € 2,50; 4 tot 12 jaar en 65+ € 1,50; op afspraak gratis rondleiding voor groepen Expositie Visserij, van Lauwerzee tot Dollard. Een overzichtstentoonstelling van

de visserij aan de Noord-Groninger kust, van Zoutkamp tot Termunterzijl. groningen Activiteiten In het pinksterweekend zijn er rondvaarten, demonstraties garnalenpellen en een visveiling. Gedurende het hele seizoen poppentheater in het museum ’t Stinkt op Soltcamp door Eya Popeya StiPP (op afspraak) BTB 1,2,3,4,5

Dampfangetriebenes Pumpwerk als Museum zeigt, wie es früher mit dem Öffnen Sie Ihre Sinne und erleben Sie den typischen Hafengeruch nach Wasser war, und wie es in der Zukunft sein wirdt. frischem Fisch kombiniert mit Teer, Holz und Dieselöl.

49

Het Groninger Museum heeft zijn deuren DE VUURVOGEL heropend op het Museumeiland. Het hele T/M 26 JUNI 2011 Beeldend kunstenaar Othilia Verdurmen liet zich inspireren gebouw heeft zijn glans terug en is volledig door de mythe van de vuurvogel. in kleur hersteld. Maarten Baas, Studio Job en Jaime Hayon hebben ruimten opnieuw ME, MYSELF AND I. CHI-PENG, FOTOGRAFIE 2003-2010 VAN 27 MAART T/M 25 SEPT. 2011 vormgegeven. De tentoonstellingen, activiteiten Bijzondere geënsceneerde foto’s van Chi-Peng geven uitdruk- en een hypermodern digitaal informatiecentrum king aan gevoelens van opwinding maar ook van twijfel en brengen u in de wereld van de kunsten voor jong onzekerheid over de effecten van deze tijd en de steeds groter en oud. Bezoek de vele tentoonstellingen en wordende druk om te presteren. activiteiten in het Groninger Museum NOG MEER TENTOONSTELLINGEN: JONGE KUNSTENAARS. VORMGEVING, HET ONBEKENDE RUSLAND MODE EN INSTALLATIES ORIËNTALISTISCHE SCHILDERKUNST 1850-1920 22 MEI T/M 28 AUGUSTUS 2011 T/M 8 MEI 2011 FAMILLE VERTE. CHINEES PORSELEIN Door het presenteren van meer dan 100 kunstwerken uit on- 19 JUNI 2011 T/M 20 MEI 2012 der andere Rusland, Oezbekistan en Armenië die gemaakt zijn DE PLOEG in de 19e en vroeg 20e eeuw, worden vele verhalen verteld. 25 JUNI T/M 6 NOVEMBER RUUD VAN EMPEL ZILVER IN GRONINGEN 11 SEPTEMBER T/M 27 NOVEMBER T/M 29 MEI 2011 STUDIO JOB Prachtige stukken zilver uit de late 16de tot in de 20ste eeuw 16 OKTOBER 2011 T/M 4 MAART 2012 tonen de rijkdom van Groningen. ACTIVITEITEN HOOGTEPUNTEN UIT DE EIGEN COLLECTIE In het Groninger Museum worden diverse activiteiten T/M 12 JUNI 2011 georganiseerd. Kijk voor masterclasses, lezingen, muziek, Hoogtepunten uit de eigen collectie in spannende confronta- dans, rondleidingen, workshops voor kinderen, educatie, ties. Het zwaartepunt ligt daarbij op hedendaagse kunst en multimedia tour en het Groninger Museummagazine op de design, de schilderkunst van De Ploeg en portretten. nieuwe website www. groningermuseum.nl

WWW.GRONINGERMUSEUM.NL Allingawier Ameland

Aldfaers Erf Route Natuurcentrum Ameland en Vuurtoren

Meerweg 4 Postbus 60 8758 LC Allingawier 9163 ZM Nes Ameland www.aldfaerserf.nl www.amelandermusea.nl [email protected] www.excursieameland.nl Tel. 0515-231631 www.natuurcentrumameland.nl Fax. 0515-231641 [email protected] Tel. 0519-542737 Fax. 0519-542136

Museumdorp Allingawier: Klein Fries dorp met een rijk erfgoed en authentieke Natuurcentrum Ameland, Standweg 38, Nes gebouwen. Speel/kinderboerderij met activiteiten voor kinderen t/m 14 jaar. Het centrum combineert ‘opdoen van kennis’ op een aantrekkelijke manier met Terrassen en gelegenheid tot koffie/thee drinken en het gebruiken van een lunch. ‘ervaren en beleven’. Hier word je op een spectaculaire wijze meegenomen op Exmorra, een grutterswinkel annex dorpschool uit de 19e eeuw. Stijlkamer, reis door de Amelander natuur. Het watertheater brengt je in de fascinerende tussenkamer en authentiek drankorgel. Landgoed Allingastate: een State in onderwaterwereld van de Noordzee en op het uitzichtplateau ervaar je de diverse bouwstijlen opgetrokken met schitterende rozentuin en boomgaard. uitgestrektheid van het Wadden- en Noordzeegebied. Stijlkamers en koffiesalon voor het drinken van koffie/thee. Een theehuis Zowel in het centrum als buiten worden tal van boeiende, spannende en en ingericht koetshuis staan ter bezichtiging open. Huwelijken kunnen hier educatieve activiteiten voor (school) groepen georganiseerd. Vraag ernaar bij het gesloten worden, recepties en vergaderingen gehouden en bruiloften gevierd. centrum. Overnachten op het landgoed kan ook. Vuurtoren Ameland, Oranjeweg 57, Hollum Openingstijden Museumdorp Allingawier, landgoed Allingastate en Exmorra. Het is een unieke ervaring om in Hollum de Amelander vuurtoren te beklimmen 1 apr t/m 31 okt di t/m zo 10.00-17.00 uur Paas/Pinkstermaandag geopend en het eiland van bovenaf te aanschouwen. De vuurtorenwachters van welleer jul/aug maandag ook geopend ontvangen nu bezoekers en vertellen boeiende verhalen. Toegang Museumdorp: € 4.50 Kind 2 t/m 4 jaar € 1.50 Kind 5 t/m 14 jaar € 2.75 Groepen vanaf 20 personen € 4.00 p.p. Fietsdagtocht langs de hele route – informatie kassa museumdorp Exmorra en landgoed Allingastate: Volwassenen € 2.50 Kind 5 t/m 14 jaar € 1.50 Groepen € 4.00 p.p. BTB 1.2.3.4.5.

51 Ameland Anjum

Amelander Musea Molenmuseum ‘De Eendracht’

Postbus 60 Mounebuorren 18 9163 ZM Nes Ameland 9133 MB Anjum www.amelandermusea.nl Tel. 0519-321926 www.excursieameland.nl www.anjumermolen.nl www.natuurcentrumameland.nl [email protected] [email protected] Tel. 0519-542737 Fax. 0519-542136

Landbouw – juttersmuseum ‘’Swartwoude’’, Hoofdweg 1, Buren Molenmuseum ‘De Eendragt’ is gevestigd in een koren- en pelmolen. Dit museum vertelt het verhaal van de Amelander boeren en hun Deze herbergt zes zolders kijkgenot. Op de begane grond bevind zich het nevenactiviteiten. U kunt zelf op zoek gaan naar jutters vondsten. De levende souvenir winkeltje met het Toeristisch Info Punt (TIP), speciaal voor het haven maakt het extra leuk voor kinderen! Lauwersmeergebied. Tevens vindt men er een gerestaureerde Kromhout middendruk motor 40k pk uit 1920. Op de eerste zolder is een techno-expositie te Cultuur – Historisch museum ‘’Sorgdrager’’, Herenweg 1, Hollum zien, waarbij kinderen interactief en op speelse wijze kennis kunnen maken met Hier komt u alles te weten over de vroegere walvisvaart en de bijzondere en eigen natuurkundige verschijnselen. Op de tweede zolder is een schelpenexpositie in cultuur van Ameland. Extra speciaal zijn de rondleidingen door het dorp Hollum. vitrines en een foto-expo van molens in Fryslân en Dongeradeel. De derde zolder is de ‘molen-modellenzolder’. En op de vierde zolder vindt u molenaarsattributen, Maritiem Centrum Abraham Fock, Oranjeweg 18, Hollum boerenspul en timmergereedschap. Het spoorwiel, de rondsels en vier assen treft Navigeer door het centrum en door de tijd aan de hand van sterren, kompas en u op de vijfde zolder aan. En vanaf de zesde zolder heeft u een prachtig uitzicht kustlijnen, neem deel aan een heuse reddingsactie, beleef de tijd van weleer in op het Lauwersmeer. de oude Commissiekamer. Vanaf het centrum vinden er regelmatig demonstratie van de Openingstijden 1 apr t/m 31 okt: dinsdag t/m zaterdag 10.00 - 17.00 uur. paardenreddingboot plaats. Zondag en maandag gesloten. 1 nov t/m 31 mrt: alleen zaterdags 10.00 - 17.00 Lancering vindt plaats ten ZW van Hollum uur. Zondag t/m vrijdag gesloten Toegang Volwassenen € 2.00 Kinderen 4 t/m 12 jr. € 1.00 Groepen v/a 10 personen € 1.50 p.p. BTB 1.2.3 friesland 52 11-03-2011 15:07:09

ab Juni 2011

Eröffnung im Eröffnung

in in

Drenthe 10 jaar jaar 10 Jever Schlossmuseum www.hethoogeland.com

jaar Openluchtmuseum Het HoogelandOpenluchtmuseum 4 t/m 12 Warffum Schoolstraat AG 4 - 9989 GRATIS GRATIS De middeleeuwse bewoners drukten hun identiteit en hun identiteit drukten De middeleeuwse bewoners uit in de kerken mate in belangrijke hun wereldbeeld Daarnaast hadden de kergebouwen en hun inrichting. functie en politieke maatschappelijke een belangrijke niet waren De kerken in het kustgebied. de mensen voor maar ook het activiteiten, stichtelijke van alleen plaatsen en van samenkomsten maatschappelijke van middelpunt vertegenwoordiging. en politieke economische de Noord van die de inwoners cultuurschat, Om deze nog steeds kustgebied Nederlandse Duitse en Noord de is een van krijgen, te het voetlicht over beter verbindt, is daarom De tentoonstelling de presentatie. doelen van de objecten van en ook in de keuzen uitgevoerd tweetalig tussen beide gebieden de verbinding en beelden komt schat uitzonderlijke doel is deze breder Een naar voren. uit bezoekers geïnteresseerde de cultureel ook voor ontsluiten. te Noordwest-Europa enerzijds uit origi- bestaat de tentoonstelling De basis van Anderzijds zullen nele middeleeuwse inrichtingsstukken. staan. centraal foto’s en stemmige betekenisvolle - Kinderen! opgelet naar museum, theater, bioscoop, galerie, galerie, bioscoop, theater, museum, naar dansschool, workshops en voorstellingen! workshops dansschool, www.kindermaand.nl 1, 2, 9, 15, 16, 19, 22, 23 en 30 oktober 2011 1, 2, 9, 15, 16, 19, 22, 23 Naast Noord-Nederland nu ook in Duitsland! Schlossmuseum Jever Schlossmuseum www.schlossmuseum.de Schlossplatz 1 - 26441 Jever Schlossplatz 1 - 26441 Jever AdvertentieOMKM2011 17,5x12cm.indd 1 “Frömmigkeit und Kunstgenuss / Vroomheid en Kunstmin” en Kunstmin” / Vroomheid und Kunstgenuss “Frömmigkeit Jever des Schlossmuseums Eine Ausstellung Het Hoogelandund des Openluchtmuseum Warffum Die Kirchen und ihre Ausstattungen waren einer der waren Ausstattungen und ihre Die Kirchen - Orte und Selbstvergewis wichtigsten der Identitätsfindung tritt noch die In Friesland der Menschen im Mittelalter. serung der gesellschaftliche und politische Funktion herausragende Die Kir- hinzu. für die Menschen an der Küste Kirchenbauten sondern nur Orte nicht der geistlichen Erbauung, chen waren des gesellschaftlichen und der auch Mittelpunkt Miteinanders wirtschaftlichen und politischen Repräsentation. der die Menschen an der niederländischen Diesen Kulturschatz, wie verbindet, noch heute Küstenregion und norddeutschen ist eines der Ziele der der mehr in das Bewusstsein zu rücken, angelegt ist daher zweisprachig Die Ausstellung Präsentation. das und Bilder wird der Objekte und auch in der Auswahl Ziel weiteres Als offenkundig. dieses Kulturraums Verbindende - interes auch den kulturell Schatz soll dieser außerordentliche sierten erschlossen werden. Besuchern des Nordseeraumes einerseits originale Stücke werden Grundlage der Ausstellung werden sein. Andererseits Kirchenausstattung mittelalterlicher im Mittelpunkt Photos und stimmungsvolle aussagekräftige stehen. Bears Bolsward

Uniastate It Gysbert Japicxhûs Bezoekerscentrum

Tsjerkepaed 3 Wipstraat 6 9025 BM Bears 8701 HZ Bolsward Tel. 058-2519263 Tel. 0515-573990 www.uniastatebears.nl www.gysbertjapicx.nl

Het bezoekerscentrum Uniastate te Bears geeft It Gysbert Japicxhûs is hét museum over de taal en cultuur van Friesland. Gysbert door een interactieve permanente tentoonstelling Japicx, dichter en grondlegger van de geschreven Friese taal, werd in 1603 in over Staten en Stinsen in Friesland op verrassende het huis aan de Wipstraat in Bolsward geboren. Pas na zijn dood werd zijn werk wijze een beeld van bewoners, interieur en als een parel voor de Friese taal en literatuur gezien. Om zijn werk en de Friese tuinarchitectuur in vroegere tijden. Ook bevind taal te eren, is er een museum ingericht dat door de jaren heen uitgebreid is met zich hier het documentatiecentrum over Staten en Stinsen in Friesland. Op het een filmprestatie en een Friese winkel. In de winkel zijn Friese teksten, kaarten, Uniastateterrein staat de oude poort en een unieke stalen luchtspiegeling naar de souvenirs en lekkernijen te verkrijgen. Je kunt er terecht met al je vragen over contouren van Uniastate anno 1756. Vanuit de toren heeft u een pracht uitzicht Friesland en over de inspirerende Hanzestad Bolsward. Zo kom je er achter dat de op het Friese weidelandschap. De kerk stamt uit de 13e eeuw en heeft een rijk taal en de cultuur in Friesland volop leven. Een stadswandeling langs prachtige interieur waaronder een fraai houtgesneden preekstoel. monumenten als het stadhuis, de Broerekerk en de Martinikerk of een rondvaart door de pittoreske grachten maken uw bezoek onvergetelijk. Voor kinderen is er Openingstijden 1 apr t/m 1 okt di t/m vr 10.00 t/m 17.00 uur, ook voldoende te beleven! Oant sjen yn it Gysbert Japicxhûs oan de Wipstrjitte 6 za en zo 14.00-17.00 uur, groepen op afspraak; winterseizoen wo t/m vr 10.00- yn Boalsert! www.visitbolsward.nl 15.00 uur op afspraak Toegang Volwassenen € 4.00 Kind t/m 10 jaar € 1.00 65+ € 2.00 MK geldig Openingstijden ma 13.30-17.00. di-vr 09.00-12.30 uur en 13.30-17.00 uur. BTB 2.3. apr-okt: zaterdag 13.30-16.00 uur. In juli en augustus: zaterdag van 12.00 – 16.00 uur. Toegang Volwassenen € 2.00 Kind t/m 12 jaar € 1.50 65+ € 1.50 Museumkaart geldig BTB 1.2.3.

53 Bolsward Bolsward

Oudheidkamer Bolsward Titus Brandsma Museum

Jongemastraat 2 Grote Dijlakker 11 8701 JD Bolsward 8701 KV Bolsward Tel. 0515-572028 Tel. 0515-581799 www.stichtingbolswardshistorie.nl/ www.titusbrandsmamuseum.nl oudheidkamer

In het tussen 1614 en 1617 gebouwde stadhuis is in de ruimte boven de Het Titus Brandsma Museum is gewijd aan Titus Brandsma (1881-1942), pater ‘vierschaar’ de oudheidkamer ondergebracht. De verzameling laat de historie Karmeliet, zijn veelzijdige activiteiten (o.a. verzetsheld, voorvechter van vrijheid zien van Bolsward. Bijzonder daarin zijn: de zilveren voorwerpen van de hand van meninguiting, hoogleraar, journalist, Friese taalbevorderaar, oprichter van van Bolswarder zilversmeden, in Bolsward geslagen munten en ter plaatse in de scholen) en zijn huidige betekenis. De permanente expositie toont Brandsma’s 18e eeuw vervaardigd aardewerk. Naast de oudheidkamer zijn de representatieve leven door persoonlijke eigendommen, kleding, foto’s, schilderijen, geschriften, ruimten: burgemeesterskamer, vierschaar en raadzaal te bezichtigen indien klooster- en gevangeniscel en authentiek stemgeluid. deze niet voor werkzaamheden in gebruik zijn. Er is een beschrijving van die representatieve ruimten beschikbaar (tevens in het Fries, Duits, Engels en Frans). Openingstijden 30 mrt t/m medio nov di t/m za 13.00 t/m 17.00 uur groepen buiten openingstijden op afspraak Openingstijden 1 apr t/m 31 okt ma t/m vr 9.00-12.00 uur en 14.00-16.00 uur Toegang Volwassenen € 3.00; Kind 6 t/m 16 jaar € 2.00; 65+ € 2.00; Op feestdagen gesloten. CJP € 2.00; Groepen > 15 p. € 1.50 p.p. Toegang Gratis Rondleiding op aanvraag (per groep van 12 p..) € 18.- Exposities 2011 – Beelden van Titus. Internationale beelden van Titus Brandsma. Permanent - Titus Brandsma: hier sta ik voor, hier ga ik voor; ’t Hemeltje: hoogtepunten van devotionalia BTB 1.2.3.4.5. friesland 54

di t/m za 13.00-17.00 uur, ook vr 19.00-22.00 uur za en wo 14.00-17.00 uur; groepen op afspraak tereen m t/m 28 mei: Pasja van het glas; 18 jun t/m 28 apr 2012: Sterrenkunde s Volwassenen € 3.00; Kind t/m 12 jaar € 1.50; MK geldig Volwassenen € 1.50; Kind t/m 12 jaar € 0.50; Lauwerspas gratis gu We r

e treekmuseum – D Bu in de Kunst / Replica van Oude Astronomisch Instrumenten Toegang BTB 1.3.4. Oudheidkamer Dantumadeel Sikke Boukesstraat9271 4 AR ZwaagwesteindeTel. 0511-443422 / 0511-441807 In 1958 vond de oprichting van de oudheidkamervolgende Dantumadeeljaren werden plaats.op diverse De daaropplaatsen onderwerpen.tentoonstellingen Sedert gehouden 1995 beschiktover vele het waarinbestuur jaarlijks over een 3eigen, á 4 tentoonstellingen royaal gebouw diverse worden gehouden.ruitmes, leent Het gebouw,zich uitstekendmet voor exposities en dergelijke. Openingtijden Menno van Coehoornweg9251 9 LV Burgum Tel. 0511-465544 www.streekmuseum- volkssterrenwachtburgum.nl Twee verschillende interessegebieden onder éénkijken dak: we innaar het zon, sterrenwachtgedeelte maan, sterren en planetenbij. Bijen daarbijzondere geven wehemelverschijnselen ook veel uitleg zijnbezoekers! we soms Helaas: zelfs we’s nachts kunnen open niet voor door dealtijd wolken eenheen aangepast kijken, maarprogramma. dan is Iner het museumgedeeltezwerfstenen in is de er afdeling een grote Geologie. collectie Archeologie en Streekgeschiedenis toont uitgebreidet/m herinneringen bewoning aan in lokaalde Steentijd, beroemde personen.de ontwerperWaaronder van Hendrikde BM-er. Bulthuis, Ook is er een grote collectie Burgumer Zilver. Openingstijden Toegang Exposities BTB 1.2.3.4.5. S Volkssterrenwacht Burgum Donateurs: €15,- per jaar ûkerei S De Trekweg 8a 9104 AB Damwoude 0511-420936 www.desukerei.nl [email protected]

Botanische tuin ‘De Kruidhof’ Schoolstraat 29B 9285 NE Buitenpost Tel. 0511-541253 www.dekruidhof.nl de u t o s Vanaf 1 april t/m 31 oktober 2011: di t/m zo 13.00 – 17.00 van za 3 apr t/m vr 9 okt 2011 w o variabel p am Volwassenen € 5.00; Kinderen vanaf 12 jaar € 2.00; Volwassenen € 4.50; Kind 5 t/m 12 jaar € 2.00; D ten Bui artemisia-project) en NME-Achtkarspelen (natuur- en milieu-educatie). samen metTalant (tuincafé en winkel), de Rijksuniversiteit Groningen (o.a. georganiseerd, zie agenda op de website. De Kruidhof werkt onder anderen mooie cadeau-artikelen.Tijdens het seizoen worden diverse evenementen educatieve speeltuin, een dierenlandje met konijnen en een giftshop voor uit eigen kwekerij. Er is een tuincafé voor koffie met gebak of een lunch, een De Kruidhof heeft een verkooptuin met een rijke collectie vaste planten, deels fruitrassen, een geurende keukenkruidentuin en een levendige vlindertuin. zijn een ware ontdekkingsreis die o.a. leidt langs oude cultuurgewassen, oude uitgestrekte Geneeskruidentuin. Ook de andere 16 kleurige en fleurige tuinen De Kruidhof is als botanische tuin van Friesland (3,5 ha) vooral bekend door de

Voor meer informatie: www.desukerei.nl of [email protected] uiterst geschikt. houden van vergaderingen e.d. Als trouwlocatie en/ of maken fotoreportage Openingstijden Sûkerei kan u verschillende arrangementen aanbieden, en leent zich voor het van een bakje koffie (cichorei) en het befaamde koekje“een sukereike”. De chicoreikoffie. U krijgt een rondleiding en kunt voor/ na de rondleiding genieten Het Noordoosten van Friesland was in die tijd een belangrijke producent van cichoreiplant, gedroogd en gebrand, men hiervan koffie (surrogaat) kon maken. met elk een ander thema. In de 18e eeuw ontdekte men dat de wortel van de 1900 centraal. Op het terrein staat de cichoreidrogerij en drie waldhuskes, In het Cultuur Historisch museum De Sûkerei staat het wonen en werken rond Openingstijden BTB 3.5. Toegang Evenementen BTB 1.2.3.4.5 Toegang open. Gehele jaar groepen op afspraak.Tel. 0511-420936 di t/m za 10.00-17.00 uur zo 12.00-17.00 uur, ma gesloten U kunt bij ons niet pinnen. Gids € 15.00 (> 15 personen € 1.00 p.p.) 65+ / groepen > 15 personen € 3.25; MK gratis; Dokkum Drachten

Museum Museum Drachten het Admiraliteitshuis

Diepswal 27 Museumplein 2 9101 LA Dokkum 9203 DD Drachten Tel. 0519-293134 Tel. 0512-515647 Fax. 0519-220510 Fax. 0512 541446 www.museumdokkum.nl www.museumdrachten.nl

Midden in het historische centrum van Dokkum ligt museum het Museum Drachten is gevestigd in een voormalig klooster gelegen in het centrum Admiraliteitshuis. Het museum bevindt zich in een aantal historische panden, van Drachten. Dit museum geeft een boeiend overzicht van de beeldende kunst waaronder het zeventiende eeuwse gebouw van de Admiraliteit van Friesland van de 20e eeuw t/m nu. De nadruk ligt hierbij op kunstenaars en stromingen en Groningen uit 1618. Het museum biedt een bijzonder beeld van 2000 jaar die op enigerlei verbonden waren in en rondom Drachten. De cultuurhistorische cultuur in Noordoost Friesland, waarbinnen Bonifatius een belangrijke plaats afdeling laat zien dat Drachten zich heeft ontwikkeld van een klein nijver dorpje inneemt, maar ook oude gebruiksvoorwerpen, volkskunst, schilderijen en Fries tot een grote stad met verschillende industrieën. aardewerk. Er is een uitgebreide Fries-zilvercollectie, waarvan een groot deel afkomstig is van Dokkumer goud- en zilversmeden. Daarnaast bezit het museum Openingstijden di t/m za 11.00-17.00 uur ; zon- en feestdagen 13.00-17.00 uur een belangwekkende collectie textiel, waaronder Friese kostuums, floddermutsen Toegang Volwassenen € 5.00; Kind t/m 12 jaar gratis; Kind 13 t/m 17 jaar € 2,00 en merklappen. of Cultuurkaart; 65+ € 2.50; MK geldig; CJP € 2.00; Groepen > 15 p. € 2.00 p.p. Exposities Diverse tentoonstellingen Openingstijden di t/m za 13.00-17.00 uur, groepen buiten openingstijden BTB 1.2.3.4.5. op afspraak Toegang Volwassenen € 4.00; Kind 5 t/m 16 jaar € 2.00; MK geldig; CJP € 1.00; Groepen > 15 € 3.50 p.p. Exposities 17 dec t/m 19 mrt 2011: Miskend natuurtalent? Houtsnijwerk, boetseerwerk en modelbouw van de Dokkumer Gerrit Visser (1911-1998); 8 apr t/m 29 okt: Dokkumer stadsgezichten 1897; 18 nov t/m 23 apr 2012: Kralen BTB 1.2.3.4.5

55 Earnewâld Earnewâld

Frysk Lânbou Museum It Kokelhûs fan Jan en Sjut

Koaidyk 8b It Fliet 16 9264 TP Earnewâld 9264 TD Earnewâld Tel. 0511-539420 Tel. 0511-539222 Fax. 0511-539697 www.kokelhus.nl www.frieslandbouwmuseum.nl

De bezoeker maakt op een levendige manier kennis met 2000 jaar agrarische Het museum bestaat uit een kamer met betegelde muren, twee bedsteden en geschiedenis van Fryslân. Je ziet de leef, werk en woonomstandigheden van een Earnewâldster matten (kokelmatten) op de vloer. Daarnaast is er een ouderwets boerengezin tijdens verschillende tijdsperioden zoals de terpentijd, de periode kruidenierswinkeltje met een zijkamer dat oorspronkelijk een veestalling rondom 1870 en voor en na de oorlog. Hoe hielden onze voorouders het hoofd was en waar men nu uniek turfsnijwerk, voorstellende bijbelse figuren, kan (soms letterlijk) boven water, hoe gingen ze te werk en wat voor problemen bewonderen. In een andere kamer is oud gereedschap te zien dat gebruikt werd kwamen ze tegen in hun strijd een bestaan op te bouwen. door boeren, vissers, rietsnijders en verveners. In deze kamer heeft ook de “duvel fan Earnewâld gewoond”. Openingstijden 1 apr – 31 okt ma t/m zo 10.00 – 17.00 uur; tijdens de noordelijke zomer-, herfst- en kerst basisschoolvakanties 10.00 – 17.00 uur. Openingstijden Iedere dag in juni, juli en aug van. 14.00 tot 17.00 uur, Gesloten op feestdagen Kerstdagen, Oud- en Nieuwjaarsdag, 1e paasdag, 1e vrijdags gesloten pinksterdag en koninginnedag, Toegang Volwassenen € 2.00; Kind 5 t/m 10 jaar € 0.50 Toegang Volwassenen € 6.00; Kind 6 t/m 12 jaar € 3.00; BTB 1.2.3.4. Gezinskaart > 3 p. € 15.00; MJK geldig (niet in combi met arrangementen en acties); Groepen volwassenen > 20 € 5.00 p.p.; Groepen kids > 20 € 2.00 p.p. (begeleiders gratis) BTB 1.2.3.4. friesland 56

apr tot sept 2011: Uit de schoolplaat gestapt, schoolplaten k di t/m za 11.00–17.00 uur, zondagen zie website di t/m za 10.00-17.00 uur, zo 13.00- 17.00 uur , ij Volwassenen € 4.50; Kind t/m 12 jaar € 1.50; Volwassenen € 4.50; Kind 4 t/m 13 jaar € 3.75; 65+ € 4.00; lanetarium raneker Gorred F vertellen hun verhaal; sept tot mrt 2012:de brugwachterFracht oer ’ten wetter,de boten over rondomde schippers, 1900 te Opsterland. Openingstijden Toegang Tentoonstellingen BTB 1.2.3.5. Museum Opsterlân Hoofdstraat 59 8401 BW Gorredijk Tel. 0513- 462930 www.museumopsterland.nl Museum Opsterlân, een museum waar verhalenvertellen. de geschiedenis Het verhaal van vanOpsterland de helden dievoor hun de hoofd arbeiders boven heten hetmaaiveld verhaal uitstaken van de 1937postbode een heelHein bijzonderevan deVliet. steen Hij invond het in veldandere rondom spannende het Koningsdiep verhalen. en Het nog museum vele isfilms, vernieuwd maakt en gebruikheeft tweevan hetnieuwe digitale tijdperk,heden ontmoet. de plek Een waar museum het voorverleden jong enen oudtekort en waar komt. u ogen, oren en handen Eise Eisingastraat8801 3 KE Franeker Tel. 0517-393070 www.planetarium-friesland.nl In de woonkamer van zijn grachtenhuis bouwdetussen de 1774wolkammer – 1781 Eise het Eisingazonnestelsel op schaaloudst werkendena. Na ruimplanetarium 225 jaar ter is werelddit het waar de uplaneten nog steeds kunt de aflezen. actuele Naast stand instrumenten van uit devan 18e amateur-sterrenkundigen en 19e eeuw, besteedt het Planetariumruimteonderzoek. ook aandacht Elke bezoekeraan modern krijgt uitleg in de planetariumkamer. Openingstijden Toegang BTB 1.3.5. Koninklijk Eise Eisinga P apr t/m okt ook op ma 13.00-17.00 uur Groepen > 10 p. € 3.50 Jongeren 13 t/m 18 € 3.50; 65+ € 3.50; MK gratis; CJP € 3.50; CJP € 3.75; Groepen > 20 p. € 3.50 p.p.

Kaatsmuseum KNKB Voorstraat 2 8801 LC Franeker Tel. 0517-393910/[email protected] Museum Martena Voorstraat 35 8801 LA Franeker Tel. 0517-392192 www.museummartena.nl Museum Martena is gevestigd in een beeldbepalend stadskasteel in de historischeelfstedenstad Franeker. Museum Martena verteltverhalen over de Franeker Universiteit, de geleerde 17de eeuwse Anna Maria van Schurman,de geschiedenis van Franeker, curieuze mechanische kunstwerken, maar heeft ook keer6 per jaar een wisselende tentoonstelling.Het stadkasteel stamt uit 1500 en is gebouwd di t/m vr 10.00–17.00 uur, medio mei t/m sep di t/m za 13.00 - 17.00 uur,

14 jan t/m 13 mrt: Gerlof Smit Knipkunst; 25 mrt t/m 22 mei: Ernst raneker Volwassenen € 5.00; Kind 4 t/m 12 jaar € 2.00; MK geldig; Volwassenen € 2.50; Kind t/m 6 jaar gratis; 65+ € 1.50; F raneker F Trude van Assem, beelden. Masterclass; 25 nov t/m 1 jan: Coba de Grootstipendium; 13 jan t/m 8 mrt: 16 sept t/m 30 okt: De academia vanVrieslant; 9 nov t/m 20 nov: Oladiacoba Schaap schilderijen; 3 jun t/m 4 sept Bartle Laverman schilderijen en gedichten; Openingstijden BTB 1.2.3.4.5. Exposities Toegang BTB 1.2.3.4. en arrangementen zijn gedurende het gehele jaar mogelijk. Toegang een afspraak maakt (0517-380602/[email protected]). Excursies (vanaf 8 pers.) Kaatsmuseum, tel. 058-2572590 of e-mail: [email protected]. Openingstijden van een ervaren kaatstrainer. Dit kan, als u in groepsverband komt, en daarvoor Voor informatie kunt u contact opnemen met de secretaris van het U kunt namelijk een balletje slaan op het nabij gelegen kaatsveld, onder leiding aan de kaatssport. weergegeven. Naast het bezoeken van het museum kunt u ook zelf meedoen wordt de geschiedenis en het cultuur-historische aspect van het kaatsen in het Kaatsmuseum. Naast originele kaatsprijzen en collecties eretekens Wie meer wil weten over de Friese sport bij uitstek, het ”kaatsen”, is welkom za, zo en feestdagen 13.00–17.00 uur op zon- en feestdagen gesloten kunt u Museum Martena en het wereldberoemde Planetarium bezoeken. stijlkamers waar de postelein- en zilvercollecties te zien zijn. Met de combikaart door edelman Hessel van Martena. Op de bel-etage vindt u prachtig ingerichte Kinderen (t/m 12 jaar): € 4,50 Combikaart met Planetarium (één jaar geldig):Volwassenen: € 7,50; Groepen > 10 p. € 4.00 Groepen (excursies) € 1.75 vanaf 8 personen. Museumbezoek en kaatsen/arrangementen Grou Grou

De Trije Gritenijen Mineralogisch Museum

Stationsweg 1 Leechlân 22 9001 ED Grou 9001 ZH Grou Tel. 0566-629311 Tel. 0566-623636 b.g.g. 0566-623016 www.mineralengrou.nl [email protected]

De geschiedenis van Mid Fryslân in een notendop. Historische presentatie van de Het museum bevindt zich in een boerderij halverwege Grou en Warten. U achttien dorpen in de gemeente Boarnsterhim. Overzicht van leven en werken maakt kennis met de wonderlijke wereld van de mineralen, de belangrijkste van de Bruorren Halbertsma, hun betekenis voor de Friese taal en letterkunde en bouwstenen van onze aarde. Een wereld vol prachtige kleuren en vormen, de economie van Grou. Collectie goud, zilver, porselein en textiel. Daarnaast zijn boeiend voor jong en oud! er wisselexposities en dorpswandelingen voor groepen. Speciale aandacht is er voor edelstenen en fluorescerende mineralen.

Openingstijden 1 apr t/m 30 sept en kerstvakantie di t/m za 13.30-17.00 uur jan en feb zo 13.30-17.00 uur Nieuwe openingstijden: 1 mei -1 nov. : 11.00 -17.00 uur; 1 mei - 30 juni: Toegang Volwassenen 3,00; Kind 6 t/m 12 jaar € 1,00; zaterdag en zondag; 1 juli - 31 aug.: dinsdag t/m zondag; 1 sept. - 31 okt: Groepen > 10 p. € 2.50 p.p.; Rondleiding € 10,00 zaterdag en zondag; buiten deze tijden op afspraak Exposities 5 apr t/m 30 sept, “De Boarn fan Boarnsterhim” ; Toegang Volwassenen € 2.50; Kind t/m 12 jaar € 1.00; MK niet geldig; 19 dec t/m 7 jan 2012, “Stekje foar stekje” (borduurwerk uit eigen collectie) CJP € 1.00 In verband met renovatiewerkzaamheden kan het museum tijdelijk gesloten zijn! Exposities Gehele seizoen expositie: Door het ijs gebracht: Zwerfstenen BTB 1.2.3.4.5. BTB 3.5.

57 Harkema Harlingen

Openluchtmuseum Gemeentemuseum Themapark de Harkema Het Hannemahuis

De Dunen 3 Voorstraat 56 9281 KT Harkema 8861 BM Harlingen Tel. 0512-840431 Tel. 0517-413658 www.despitkeet.nl www.hannemahuis.nl [email protected]

Het themapark (ruim 4 ha) toont o.a. middels een origineel ingerichte Spitkeet, Harlingen heeft een zeer rijke geschiedenis en het Hannema­huis geeft daarvan Wâldhúske en een Woningwetwoning hoe mensen tussen 1800-1950 op de arme een goede indruk. De inrichting van het museum is in 2008 veranderd en weer Friesch-Groningsche Heide leefden. Op het terrein is ook een armenkerkhof. geheel van deze tijd. Laat u verrassen door een interactieve kunsthandel uit 1800 Daarnaast is er een fruithof van oude hoogstamrassen, een pingo, een veldje of bekijk zelf hoe speels de fundamenten van een jeneverstokerij uit 1760 tot met vroegere akkerbouwrassen en zijn er Nederlandse landgeiten (origineel ras). leven worden gebracht. Een vaste expositie toont antiek gereedschap, kleding en huisinrichting uit de Een audiotour leidt u langs de hoogtepunten uit de verzameling en via een voorgaande eeuwen. Het ontvangstgebouw is in de vorm van een schaapskooi. touchscreen kunt uw weg vinden door historisch Harlingen. Onderweg komt u Er zijn mogelijkheden voor koffietafels, barbecues, kinderfeestjes etc. Ook zijn ook zilver, schilderijen, scheepsmodellen, tegels en aardewerk en Vestdijk tegen. wandelingen en fietstochten mogelijk en routekaarten aanwezig. Het een nog mooier en interessanter dan het ander. Geschikt voor jong en oud.

Openingstijden 1 apr t/m 31 okt di t/m za 10.00-17.00 uur, zo 13.00-17.00 uur Openingstijden dinsdag t/m vrijdag 11.00-17.00 uur; zaterdag en zondag Groepen op afspraak 13.30-17.00 uur Toegang Volwassenen € 3.50; Kind 4 t/m 12 jaar € 1.50; MK geldig; Toegang Volwassenen € 3,50; Kinderen t/m 12 jaar gratis; Groepskorting: gratis rondleiding op afspraak 12 jaar en ouder € 1,50; houders museumkaart gratis; ICOM kaart houders gratis; BTB 3.5. Leden Vereniging Rembrandt gratis BTB 1.3.4.5. friesland 58

illem van apr. t/m okt, za en zo 13.00 - 17.00 uur, di t/m vr 11.00-17.00 uur, za en zo 13.00-17.00 uur tate W S 16 apr voorjaarsfair. Archeologie, wat heeft de terp ons te vertellen. m Volwassenen € 3.50; Kind 4 t/m 18 jaar € 1.00; 65+ € 2.50; CJP € 2.50; Volwassenen € 4.00; Kind 6 t/m 17 jaar € 2.00; MK geldig; CJP gratis lsu aren / Ferdinand Je Heerenveen Toegang Exposities BTB 3.5. Dekema Dekemawei 5 9057 LC Jelsum Tel. 058-2570020 www.dekemastate.nl Dekema State, gelegen in Jelsum vlak ten oorspronkelijknoorden van Leeuwarden, 15e eeuws is huis een dat geheelvan in hetoude huis, glorie met is onder hersteld. andere De portrettengaleij inrichtingeeuwse beelden, en restanten ademt van de bijzonderesfeer van 16ebewoning van ronddoor 1930. een adellijkePark, tuinen, Friese boomgaard, familie singelshun oorspronkelijke en grachten completerenaanleg en bijzondere door oudbeplanting Fries landgoed. het beeld Speurtocht van een eeuwen en verkleedkledingPicknicken opvoor bestelling. kinderen aanwezig. Openingstijden 21 jun. t/m 11 sept. di t/m zo 13.00 - 17.00Pasen enuur, Pinksteren.gesloten: FeestdagenIn geval vanzoals verhuren publiek. kan de stateRaadpleeg gesloten verder zijn website. voor ander Groepen > 20 p. € 2.00 p.p.; Minimaal groepstariefKomt u van buiten ver: bel!opstelling € 40.00 Groepen op afspraak ook buiten openstelling. BTB 1.2.3.4.5. Minckelerstraat 11 8442 CE Heerenveen Tel. 0513-623408 Fax:www.willemvanharen.nl 0513-645782 www.fdnmuseum.nl MuseumWillem van Haren is een verrassend hetveelzijdig museum museum.is de indrukwekkende Blikvanger in maquettegewekt van Heerenveen in een uniekin 1830, multimediaspektakel. tot leven cultuurhistorische Het museum heeft eenpresentatie boeiende over vaste Heerenveen over de en omgevingSchoterlandse met Veencompagnie informatie en deHeerenveen. turfwinning Ook enkunstenaars de bedrijvigheid uit Heerenveen in collectie. en omgeving Er staanis een centraal zilverkamer in de en een vroegerestijlkamer slot gewijdvan de aanFriese de historieNassaus invan Oranjewoud. hetOp de 1e etage vindt u het Ferdinand Domela1919). Nieuwenhuis Deze strijder Museum tegen (1846- maatschappelijksocialist onrecht enwas anti-militarist. dominee, vrijdenker, Op de‘Zolder met van speelgoed, Pake’ viert degebruiksvoorwerpen nostalgie hoogtij en sportheldensfeervolle museumwinkeluit grootmoeders is ingericht tijd. De meteen een apotheek. origineel 19de-eeuws interieur van Openingstijden Toegang Museum H Domela Nieuwenhuis Museum Feestdagen gesloten Groepen > 10 p. € 3.00 p.p. Museum Belvédère Oranje Nassaulaan 844812 MT Heerenveen-Oranjewoud Tel. 0513-644999 Fax 0513-644998 www.museumbelvedere.nl indeloopen H en p Wie kent niet het Hindelooper schilderwerk?schilderkunst Door de ontwikkelde zich in de 18eaparte eeuw eenwooncultuur in dit Zuiderzeestadje.museum In hetmaakt u kennis met het oude Hindeloopen.een compleet In ingericht huis kunt u o.a. het prachtige Dijkweg 1 8713 KD HindeloopenTel. 0514-521420 [email protected] Museum oo l di t/m zo 11.00-17.00 uur, maandag gesloten 1 apr t/m 31 okt, ma t/m vr 11.00-17.00 uur, nde i Volwassenen € 6.00; Kind t/m 12 jaar gratis; 65+ € 5.50; MK geldig; Volwassenen € 3.00; Kind 6 t/m 16 € 1.80; 65+ € 2.25; MK geldig; H

Willem Hussem, Roger Raveel, J.C.J.Vanderheyden en Robert Zandvliet. BTB 1.2.3.4.5. HendrikWerkman, Thijs Rinsema, Jean Brusselmans, Jan Altink, Gerrit Benner, Toegang collectie van Museum Belvédère behoren onder andere werken van Jan Mankes, Openingstijden die relaties aangaan met de omliggende landschappelijke sfeer.Tot de vaste beeldende kunst uit Nederland enVlaanderen. Het accent ligt op schilderkunst eeuwse en eigentijdse beeldende kunst uit Friesland in directe relatie tot het Grand Canal. Het nog jonge, in 2004 geopende, museum toont twintigste museumcafé wordt een prachtig uitzicht geboden over het omliggende park, een speciaal aangelegd museumpark ligt Museum Belvédère.Vanuit het In de directe nabijheid van het landgoed Oranjewoud, temidden van Eerste kerstdag en nieuwjaarsdag gesloten

CJP € 4.20; Groepen > 10 p. € 5.25 p.p. Heerenveen Openingstijden Toegang za & zon- en feestdagen 13.30-17.00 uur, Buiten het seizoen op afspraak Museumwinkel aanwezig. Parkeergelegenheid op 50 m. afstand. eeuw. maquette van de haven van voor de Afsluitdijk en o.a. de visserij tonen de 20e meebeleven in een‘schip’, dat klaarligt om te vertrekken naar St. Petersburg. Een ontstaan en de ontwikkeling van de stad. Een handelsreis naar de Oostzee kunt u de stad in die tijd zeer welvarend. Prenten en schilderijen vertellen over het rijkdommen uit de 18e eeuw bezichtigen. Door de houtvaart op de Oostzee was beschilderde meubilair, de kleurrijke dracht, sieraden, schilderijen en andere CJP € 2.00; Groepen > 10 p. € 2.25 p.p.; Gezinskaart € 7.50 Joure Kollum

Museum Joure Oudheidkamer ‘Mr. Andreae’

Geelgietersstraat 1-11 Eyso de Wendtstraat 9-11 8501 CA Joure 9291 ES Kollum Tel. 0513-412283 Tel. 0511-452833 www.museumjoure.nl

Op de plaats waar Douwe Egberts in de 19e eeuw zijn koffie brandde is nu De Oudheidkamer “Mr. Andreae”, in het oude postkantoor te Kollum, heeft een Museum Joure gevestigd. De acht gebouwen op het voormalig industrieterrein vaste expositie van onder andere oude ambachten, klederdrachten en sieraden. en het woonhuis van directeur C.J. de Jong aan de Midstraat herbergen Verder vindt u er een grutterswinkeltje, stijlkamer, schoollokaal en fotoatelier. collecties op het gebied van koffie, thee en tabak en collecties die een Koffie-/theeschenkerij aanwezig, zowel binnen als in de tuin. ambachtelijk/industriële link hebben. Volop bedrijvigheid: geelgieterij, klokkenmakerij, zilversmederij en drukkerij (Fries Grafisch Museum). In de Openingstijden woensdag t/m zondag 14.00-17.00 uur van 19 mei t/m 30 zomer toont de ambachtsman op donderdagmiddag zijn vakmanschap. In oktober 2010 2011 is het laatste pand van het museumcomplex gereed gemaakt voor een Toegang Volwassenen € 3.00; Kind t/m 14 jaar € 1.00; 65+ € 2.00; MK geldig; unieke verzameling Friese klokken. In de sfeervolle tuin hangt er voor jong Groepen > 5 p. € 2.00 p.p. en oud het populaire schommelnetwerk. De natuurafdeling, de hedendaagse BTB 1.2.3. kunstexposities, de nostalgische winkel De Witte Os en het sfeervolle Koffie-en Theehuis zijn zeker een bezoekje waard.

Openingstijden di t/m vr 10.00-17.00 uur, za t/m ma 14.00-17.00 uur Toegang Volwassenen € 4.00; Kind 4 t/m 16 jaar € 2.00; 65+ € 3.50; Gezinskaart € 10.00; MK geldig; CJP € 2.50; Groepen > 15 p. € 3.00 BTB 1.2.3.4.5.

59 Kornwerderzand Leeuwarden

Kazemattenmuseum Fries Museum

Afsluitdijk 5 Turfmarkt 11 8752 TP Kornwerderzand 8911 KS Leeuwarden Tel. 0517-579453 Tel. 058-2555500 www.kazemattenmuseum.nl www.friesmuseum.nl [email protected]

Op Kornwerderzand bij de kop van de Afsluitdijk liggen de beroemde Kazematten, Het Fries Museum breekt uit! Op een niet-alledaagse manier komt in vier grotendeels verscholen onder zand. Binnen de metersdikke muren herleeft nieuwe presentaties de Friese kunst, cultuur en geschiedenis tot leven. Grutte de periode voor en van de meidagen 1940. In zeven kazematten wordt de Pier en andere opmerkelijke verhalen uit de Friese geschiedenis staan in de geschiedenis van de mobilisatie en het leven in en om de kazematten verteld. schijnwerpers. In de zilverkelder wordt het allermooiste Fries zilver getoond. De slaapplaatsen, de telefooncentrale, de stelling keuken en een uitgebreide Op de eerste verdieping is een compleet nieuwe opstelling te zien van Friese wapencollectie. Op deze unieke plek werd de Duitse Blitzkrieg een halt moderne en hedendaagse kunst, gecombineerd met de collectie Nederlandse toegeroepen daarbij ondersteund door de marine. kunst. Het Verzetsmuseum Friesland presenteert met Oorlog in Beweging een tentoonstelling, waarin de speelfilm een belangrijke Openingstijden mei t/m okt op wo en za 10.00-17.00 uur; juli en aug ook rol speelt. zondag 13.00-17.00 uur. Afspraken voor groepsbezoeken: 0517-452852 / 06- 81246870 Meer informatie over actuele tentoonstellingen op www.friesmuseum.nl Toegang Kind 4 t/m 12 jaar € 2.00; Vanaf 13 jaar € 4.00; Groepsbezoek scholen € 1.50 per leerling [ongeacht de leeftijd]; Openingstijden di t/m zo 11.00 t/m 17.00 uur, ma 25 dec en 1 jan gesloten Begeleiders € 4.00; 65+ € 3.00; MK geldig; Veteranenpas geldig; Toegang; Volwassenen € 6.00; Kind t/m 13 jaar gratis; Rondleider € 17.50; Rondleidingen min. 6 pers./max. 15 pers. per groep Kind 13 t/m 17 jaar € 3.00; MK geldig; CJP € 4.00 Audiotour: € 2.00 BTB 1.2.3.4.5 friesland 60 Ma, wo, do en vr 13.00-17.00, Di 9.00-21.00*, Za 9.00-13.00* di t/m za 10.00-17.00 uur,

arden arden 12 jan t/m 2 jul 2011 DeWasch, schoon en proper! (over € 1.00 Gratis; Exposities € 1.50; Rondleiding groepen € 2.50 p.p. (op afspraak) rutterswinkel uw uw G Lee Lee wasmiddelen en zeepproducten). 12 jul t/m 30 dec 2011 Genotmiddelen 17(over jan cacao, t/m 2koffie, jun 2012 tabak Van scheermesen thee). tot scheerapparaat. Openingstijden Toegang BTB 2.3.4.5. Tresoar Boterhoek 1 8911 DH Leeuwarden Tel. 057-7890789 Fax: 058-7890777 www.tresoar.nl Tresoar is hét centrum voor Friese historieschatkamer’ en letterkunde van het en geschreven daarom ook Friese wel ‘de culturelevoor niets.erfgoedTresoar genoemd. beheert En namelijk dat is niet collecties de geschiedenis die grotendeel en cultuur gebaseerd in zijnFriesland. op InTresoar zijn een wetenschappelijke bibliotheek,Fries Film het Archief rijksarchief gehuisvest. Fryslân Er is en op het de een studiezaal mogelijkheid een kaartenkamerom kaarten digitaal met o.a. tekleine bekijken. bioscoopruimteTresoar beschikt waar ook audiovisueel over een Permanentemateriaal kantentoonstelling: worden bekeken. de geschilderdede portretten(Friese literaire) van alle Gysbert winnaars Japicx-prijs van objecten zijn tevan bezichtigen. en digitale Daarnaast presentaties zijn over Wisselexposities:er de schrijvers ener dichters.zijn geregeld wisselexpositiesop onze website). (kijk voor actuele informatie Nieuwesteeg 5 8911 DT Leeuwarden Tel. 058-2153427 www.museum-de-grutterswinkel.nl In Leeuwarden bevindt zich aan de NieuwesteegGrutterswinkel 5 een prachtig uit het bewaarde begin van de 20stewaant eeuw. u Alsofzich terugde tijd in heeftgrootmoeders stilgestaan, tijd. teMaar zien: in heteen 17deoude eeuwsebediende pand kamer valt in meer het zijn achterhuis, er regelmatig een wijnkelder. wisselende Daarnaast exposities. Openingstijden Toegang Exposities BTB 1.3. Museum De * In juli en augustus vervalt de openstellingzaterdagochtend. op dinsdagavond en op juni t/m aug ook op ma 13.00-17.00 uur

Natuurmuseum Fryslân Schoenmakersperk 2 8911 EM Leeuwarden Tel. 058-2332244 Fax. 058-2332240 www.natuurmuseumfryslan.nl rincessehof Keramiekmuseum P Grote Kerkstraat 118911 DZ Leeuwarden Tel. 058-2 948 958Fax: 058-2 948 968www.princessehof.nl arden

di t/m zo van 11.00 tot 17.00 uur, di t/m zo 11.00-17.00 uur uw arden NieuwVerwonderland: permanente presentatie over de bijzondere Volwassenen € 6.00; Kind 0 t/m 3 jaar gratis; Kind 4 t/m 15 jaar € 4.50; Volwassenen € 8.00; Kind t/m 12 jaar gratis; Lee uw Lee Vanaf nov 2011: De GroteVarkenstentoonstelling 19 mrt t/m 8 mei 2011: Natuurfotografen in Friesland t/m 28 aug 2011: Spinnen, de mooiste dieren die er bestaan! wereld van de natuur; te worden. opdrachten, proefjes, spelletjes en andere verrassingen nodigen uit om ontdekt van Nederland! Drie verdiepingen vol informatie, bijzondere dieren en planten, Openingstijden Zelf doen en beleven staan centraal en maken dit museum tot het natuurleukste een rondje boven Fryslân wil vliegen of over de bodem van een sloot wil lopen. Voor natuurliefhebbers en iedereen die wel eens een potvis van nabij wil zien, Het Natuurmuseum Fryslân is een museum voor kinderen, ouders en grootouders. gepresenteerd. Kijk voor meer informatie op www.princessehof.nl. In deze historische omgeving worden de collecties fraai en eigentijds Kassel, prinses van Oranje-Nassau, voorouder van onze huidige koningin. monumentale achttiende-eeuwse stadspaleis van Maria Louise van Hessen- Openingstijden gelegen in de historische binnenstad van Leeuwarden en is gevestigd in het de veelzijdigheid van porselein, aardewerk en steengoed. Het museum is in het museum tentoonstellingen te zien die een verrassende kijk geven op Europese en moderne keramiek. Naast de omvangrijke eigen collectie zijn Keramiekmuseum Princessehof is beroemd vanwege de collecties Aziatische, BTB 1.2.3.4.5. Exposities Toegang BTB 1.2.3.4.5. Toegang Gesloten: 1 jan, 30 apr, 5 mei, 25 dec (maandags, 1ste kerstdag en Nieuwjaarsdag gesloten) Groepen > vanaf 9 personen € 5.00 p.p.; 65+ € 5,00 MK geldig; CJP/Cultuurkaart 50% korting; Groepen > 10 p. € 6.00 p.p. jongeren 13 t/m 18 jaar € 6.00; MK gratis; CJP € 6.00; BELEEF VERHALEN VAN FRIESLAND www.friesmuseum.nl

Turfmarkt 11, Leeuwarden open: di. t/m zo. 11.00 - 17.00 uur friesland 62 Van april t/m juni en sept t/m okt van ma t/m za: uitsluitend op di t/m vr 10.00-17.00 uur, groepen op afspraak ; m lot / S Volwassenen € 5.00; Kind t/m 12 jaar € 3.00; volwassen € 1,50; kind van 0 t/m 13 jaar € 0,50; 65+ € 1,50; ssu ar emster Fiifgea’ eringastate opta tichting L M Lemmer Openingstijden Toegang BTB 3. P Slotleane 1 9034 HM Marssum Tel. 058-2541231 www.poptaslot.nl Loop mee met een van onze gidsen en ontdekgeschiedenis de rijke en van interessante het Poptaslot, gesticht nagelatendoor de Heringa’sdoor deomstreeks rijke advocaat 1500 en HenricusStichting Popta in verantwoordelijk1712.Vanaf die tijd over is de de bezittingencomplete die erfgoed Popta heeft zoals nagelaten. de State metHet een 18einrichting eeuw, tuinen, en meubilair singels uiten vrouwengasthuis,de 17e en uitsluitend is bewaard met gebleven.gids te bezichtigen!Het slot is Nieuwburen 1 8531 EE Lemmer Tel. 0514-567595 In het museum wordt onder andere aandachtin geschonken Lemsterland, aan de de Zuiderzeevisserij verveningen en deverbonden binnenvisserij bedrijvigheid met de endaarmee het unieke Lemsterwordt erkerfsnede- een grote collectieaardewerk. Tevens foto`s van alleen zijn dorpen er wisselendein Lemsterland tentoonstellingen geëxposeerd van diverse aard. Openingstijden Toegang BTB 1.2.3.4. H S Oudheidkamer ‘ afspraak, minimaal 10 personen. In de maanden11.00 t/m juli 16.00 en auguur: van afspraak ma t/m nietza, vannodig, Gesloten geen min. nov aantalt/m maart personen. en op zon-en feestdagen. andere openingstijden mogelijk Groepen > 20 p. € 4.00 p.p. CJP cultuurkaart € 0,75 Museum Oold Ark Lyclamaweg 15 8423 TD Makkinga Tel. 0516-441734 www.vvvmakkinga.nl Verzetsmuseum Friesland Turfmarkt 11 8911 KS Leeuwarden Tel. 058-2555500 [email protected] a g n i

Iedere zaterdag van 9.30 tot 16.30. Groepen kunnen op di t/m zo 11.00 t/m 17.00 uur arden akk Volwassenen € 3.50; Kind t/m 12 jaar vrij; Volwassenen € 6.00; Kind 13 t/m 17 jaar € 3.00; CJP € 4.00; MK gratis; M uw Lee Openingstijden waarin de speelfilm een belangrijke rol speelt. Ook presenteert het museum met Oorlog in Beweging een tentoonstelling, Friesland verjaagde en vermoorde Joden. Een museum om bij stil te staan. die in het Friese verzet zijn omgekomen en de namen van de meer dan 600 uit Openingstijden een plek van herdenking en bezinning. U vindt er de namen van de 290 personen verborgen schatten van het museum vrij kan bekijken. HetVerzetsmuseum is ook geschiedenis 1914 – AnnoNu. Uniek is het open depot waar de bezoeker de Toen & Nu. Daarnaast wordt een chronologisch overzicht gegeven van de TweedeWereldoorlog. Het centrale thema van het museum is namelijk Kiezen, In hetVerzetsmuseum Friesland wordt u betrokken bij de dilemma’s uit de BTB 1.2.3.4.5. Toegang BTB 1.2.3.4.5. Toegang afspraak ook andere dagen terecht (0516-441734, b.g.g. 0516-441242) ontvangen. We beschikken over een ontvangstruimte en kunnen u met een kop koffie/thee gecombineerde excursies aan. We werken samen met naastgelegen korenmolen DeWeyert en bieden een boeiende excursie in het museum kunnen beleven. Er zijn educatieve programma’s ontwikkeld, zodat ook klassen van de basisschool Voor de jeugd is er een schoolklasje uit 1950 met spelletjes en oude lesboekjes. achterhuis heeft een prominente plaats gekregen. wagenmaker en paardentuig. Ook het woonhuis met een mooie kamer en is vergroot, er is plaats gekomen voor nieuwe werkplaatsjes, o.a. klompenmaker, werd van ± 1850 tot 1950. In 2010 is het museum vernieuwd. De expositieruimte De bezoeker gaat terug naar de tijd van het handgereedschap zoals dat gebruikt Groepen tot 15 personen € 60.00; Scholen tot 15 personen € 35.00 Vrienden gratis;Veteranenpas gratis; Onderwijs op afspraak gratis Moddergat Nij Beets

’t Fiskershúske Openluchtmuseum ‘it Damshûs’

Fiskerspaad 4-8a Domela Nieuwenhuisweg 49 9142 VN Moddergat 9245 VB Nij Beets Tel. 0519-589454 Tel. 0512-461599 / Fax. 0519-589512 0512-461111 www.museummoddergat.nl www.damshus.nl [email protected]

In het noordelijkste deel van Friesland, direct aan werelderfgoed de Waddenzee, De erbarmelijk werk- en woonomstandigheden in de laagveenderij rond 1900 en ligt in het beschermde dorpsgezicht van Moddergat museum ’t Fiskershúske. In de hiermee samenhangende veranderingen van het landschap worden op een dit bijzondere openluchtmuseum worden de herinneringen aan de verdwenen levendige wijze getoond. Het Sudergemaal, één van de eerste elektrische gemalen kustvisserij en de visserscultuur levend gehouden. Het prachtig gelegen museum in Friesland demonstreert het waterverzet van de veenpolder. Het is tevens een bestaat uit vier gerestaureerde vissershuizen en een expositieruimte. Het oudste galerie van schilders van het Friese landschap. huisje is uit 1794 en geeft een beeld van de inrichting van een vissershuis langs de waddenkust rond 1850. Museum ‘t Fiskershúske organiseert regelmatig Openingstijden It Damshûs: 1 mei tot en met 2 oktober, dinsdag tot en met nieuwe wisseltentoonstellingen over uiteenlopende onderwerpen, met accent zondag 13.30 uur tot 16.30 uur, Sudergemaal: 1 mei tot en met 2 oktober, op de scheepvaart, visserij of het dubbeldorp Paesens-Moddergat. Er zijn Zaterdag en zondag 13.30 uur tot 16.30 uur rondleidingen, een diavoorstelling en speurtochten voor kinderen. Toegang Volwassenen € 2.50; Kind t/m 12 jaar € 1.00; Groepen > 20 p. € 2.00 p.p. Activiteiten Vaartochten met excursie naar de natuurgebieden De Deelen en de Openingstijden mrt t/m okt, ma t/m za 10.00-17.00 uur, In juli en aug is het Kraanlânnen. Diverse jaarlijkse evenementen zoals een folkloredei, kinderfestival, museum ook op zo geopend [op maandag gesloten] oogstfeest, muziekfestival en zondagmiddagconcerten. Toegang Volwassenen € 4.00; Kind 6 t/m 16 jaar € 2.00; 65+ € 4.00; MK geldig; BTB 1.3.5. CJP € 1.00; Groepen > 15 p. € 3.50 p.p. Exposities mrt t/m jun 2011: Bijdehande, blauwoogige dolsters. Onmisbare schakels in de Friese beugvisserij van de 19de eeuw. jul t/m okt 2011: De fascinerende vissen van Nel Kamphuis BTB 1.2.3.4.5.

63 Noardburgum Noordwolde

Klompenmuseum Nationaal Vlechtmuseum

Dr. Ypeylaan 8 Mandehof 7 9257 MR Noardburgum 8391 BG Noordwolde Tel. 0511-472336 Tel. 0561-431885 Fax. 0511-473400 www.vlechtmuseum.nl www.klompen-scherjon.nl [email protected]

Waar zich eens het centrum van de Noordelijke klompenmakers bevond, is nu Midden in het vlechtdorp Noordwolde ligt het Nationaal Vlechtmuseum. het Klompenmuseum annex Scherjon’s klompenmakerij gevestigd. Sedert 1850 Een gastvrij, eigentijds museum in het monumentale pand van de oude worden hier nog steeds de ‘Fryske learkeklompen’ gemaakt en beschilderd in de Rijksrietvlechtschool. In een wisselende opstelling wordt een collectie traditionele kleuren. Het museum geeft een goed overzicht over het ontstaan, het nationaal- en internationaal vlechtwerk gepresenteerd. Van historische gebruik en de fabricage van de klomp. Klompen uit allerlei delen van de wereld voorwerpen tot modern design en wegwerpverpakkingen uit de hele wereld. zijn hier te bezichtigen. Nieuw in 2011: een uitgebreid en breed programma van cursussen en opleidingen, van snuffelworkshops tot specialistische vlechtonderwerpen. Voor Openingstijden half apr t/m half okt di t/m vr 14.00-17.00 uur, groepen en individuele cursisten. Vlechten kan toegepast worden in de mode, za 9.00-12.00 uur; zo en feestdagen gesloten tuinontwerpen, sieraden, meubels, kunst en gebruiksvoorwerpen. Actuele Toegang Volwassenen € 2.50; Kind t/m 12 jaar € 2.00; MK geldig informatie is steeds op de website te vinden.

Openingstijden di t/m vr 11 tot 17 uur, za en zo 13 tot 17 uur 1e Paasdag, 1e Pinksterdag, 1e Kerstdag en Nieuwjaarsdag gesloten Toegang Volwassen € 4,00; kind van 4 t/m jaar 12 € 1,50; 65+ € 4,00; Museumkaart geldig; CJP geldig; Groepskorting > 20 p. € 2,75 p.p. Expositie 22 mrt tot 19 jun 2011: Hoeden van stro, vlechtwerk van Meta leefkens; 2 jul tot 23 okt 2011: Urban Baskets, gereycyclede manden van Lois Walpole; 6 november 2011- 6 februari 2012 Under Construction 2, 18 februari tot 20 mei 2012: Ongebreidele groei, sieraadobjecten van Karin Kortenhorst, en van juni tot november 2012 de expositie Linking. BTB 1.2.3.4.5. friesland 64

ma t/m za 10.00- 17.00 uur, zo 12.00- 17.00 uur, 1 apr t/m 30 okt: vrijdag-zaterdag- en zondagmiddag rene Verbeek Museum Zie de website www.friesscheepvaartmuseum.nl cheepvaart I Zolang de verbouwing duurt gelden er nog gereduceerde tarieven S Volwassenen € 2,50; Kinderen gratis aard Sneek R Openingstijden Toegang Exposities BTB 1.2.3.4.5. Fries Museum Kleinzand 16 8601 BH Sneek Tel. 0515-414057 Fax. 0515-434155 www.friesscheepvaartmuseum.nl Het Fries Scheepvaart Museum is gehuisvestin hartjein vijf Sneek. monumentale De grootscheepse panden verbouwing,de zomer die van in 2011 2009 worden begon, afgerond. zal in In een moderneverassende museumzalen combinatie en van sfeervolle stijlkamersFriese scheepvaarthistorie worden de verhalen van verteld. de Honderdenscheepsinterieurs, scheepsmodellen, instrumenten, schilderijen, gereedschappen verhalen. en Ookcuriosa de geschiedenis illustreren dezevan Sneekbijvoorbeeld en omgeving inkomt de uitgebreid zilverzaal. aan In bod, de ijszaalijssport komt uen alles de Elfstedentocht. te weten overVoor de kinderenFriese speciale is er vanafafdeling. de zomerHet kindermuseumvan 2011 een is hetleerzame startpunt activiteiten.. van veel spannende en De Buorren 8, terpkerkjePostadres: van Postbus Raard Tel. 85, 050-52913609950 AB Winsumwww.oerka.nl De nieuwe expositie van 2011 met grote olieverfdoekende titel‘Moment’. Verder en wordeneen drieluik, er betonreliëfs, draagt sculpturengeëxposeerd. en Op grafisch verzoek werkzijn boeken, dvd’s enbekijken. werken uit de vaste collectie te Het museum, opgericht in 1992, is sindsRaard 2001 (bijgevestigd Dokkum). in het Het terpkerkje kerkje met van zijn eentyperende complete tongewelf metamorfose heeft ondergaan,daarvoor dieHet alleen interieur al het is bezichtigen door IreneVerbeek waard is.beschilderd symboliseren. in kleuren Jaarlijks die aarde worden en lucht hier nieuweVerbeek. exposities ingericht met werk van Openingstijden Entree BTB 1.2.3.4. Oerka feestdagen gesloten van 14.00u – 17.00u Na de verbouwingVolwassenen € 6.00 (inclusiefKind 6een t/m gratis 17 jaar kop €koffie 2.00; of 65+ thee); € 6,00; GroepenMK geldig; > 10 CJP p. € geldig;5,00 p.p. leat S Bezoekerscentrum Mar en Klif De Brink 4 8567 JD Oudemirdum Tel. 0514-571777 www.marenklif.nl tedhûs Museum S Heerenwal 48 8556 XW Sloten Tel. 0514-531541 Fax: 0514-531898 www.museumsloten.nl m u

1 apr t/m 31 okt di t/m vr 11.00-17.00 uur, 1 apr tot 1 nov: maandag t/m zaterdag 10.00-17.00 uur rd i oten l Volwassenen € 3.00; Kind 6 t/m 17 jaar € 2.00; MK geldig; Gratis S dem Ou en omgeving verkennen. Met zo’n audiotour komt de geschiedenis tot leven! Sloten en Gaasterland.Vanuit het museum kunt u met de‘Luistertochten’ Sloten Zuidwest Friesland. Museum Stedhûs Sleat biedt ook toeristische informatie over rol van de adellijke familieVan Harinxma thoe Sloten in Sloten en de regio Openingstijden In 2010 is er in Museum Stedhûs Sleat een expositie te zien over de bestuurlijke apparaten, verzameld door oud Slotenaar Peter Bonnet. een unieke collectie toverlantaarns, toverlantaarnplaatjes en andere optische vertrekken staat de historie van Sloten centraal. Op de museumzolder vindt u belicht met een multimediapresentatie over‘Sloten, de ideale stad’. In de andere stadhuis van Sloten uit 1759. De geschiedenis van de stad wordt in de raadzaal stadje van de Friese elf steden. Het museum is gehuisvest in het voormalige Museum Stedhûs Sleat is het ideale startpunt voor een bezoek aan het kleinste Toegang geschiedenis tot leven wordt gebracht. (historische) thema’s te koop. Bijzonder zijn de luistertochten, waarbij de Openingstijden Bij Mar en Klif zijn bovendien wandel- en fietsroutes rondom verschillende waarin doorlopend voorstellingen te bezichtigen zijn. gevormd. Het bezoekerscentrum heeft verder een heemtuin en een filmzaal laat u zien hoe het landschap is ontstaan en hoe het daarna door de mens is van natuur en landschap in Zuidwest Friesland. De permanente tentoonstelling Bezoekerscentrum Mar en Klif te Oudemirdum is het startpunt voor verkenning BTB 1.2.3.4.5. Toegang kerst- en voorjaarsvakantie maandag t/m zondag 11.00-16.00 uur 1 nov tot 1 apr maandag t/m vrijdag op afspraak, zaterdag 11.00-16.00 uur zondag 11.00-17.00 uur ; za en zo 13.00-17.00 uur;Tijdens feestdagen gesloten Groepen > 10 p. € 2.50 p.p.

een bedrijvig museum!

• koffie, thee en tabak • kopergieterij • klokken • drukkerij • bakkerij • koperslagerij • zilversmederij • natuur • hedendaagse kunst • Koffie- en Theehuis Open: di t/m vr: 10-17 u. • winkel De Witte Os za, zo, ma: 14-17 u.

Geelgietersstraat 1-11, 8501 CA Joure, tel. 0513-412283 [email protected] www.museumjoure.nl

65

www.vvvworkum.nl www.frieseijsselmeersteden.nl

Museum Kerkelijke kunst Noard 173 Workum - tel. 0515 542 023 www.kerkelijkkunst.workum.nl friesland 66 t s We g – tate n ter S s Het huis is geopend 30 apr t/m 31 okt di t/m za 10.00-17:00 1 apr tot 1 nov, ma t/m vr 9.00-17.00 uur za/zo en feestdagen lli oo e l Volwassenen € 5.50; Kind 4 t/m 11 jaar € 4.00; 65+ € 4.00; Volwassenen € 5.00; Kind 6 t/m 12 jaar € 2.50 ee-aquarium sch Z eenk er entrum voor Natuur en andschap V T Openingstijden Toegang BTB 1.2.3.4.5. Fogelsangh Kleasterwei 3 9297 WR VeenkloosterTel. 0511-441970 Fax. 0512-381861 www.fogelsangh-state.nl Fogelsangh State is een voor het publiek buitenhuis.opengesteld Sedert particulier de bouw historisch in 1646 is hetis nooitin particuliere verkocht, maar handen steeds geweest, overgeërfd. eeuws Het huisbuitenhuis is ingericht dankzij als de eenin bruikleen19de eigendom verworven vanVan de Iddekinge Nederlandse Collectie, Kastelenstichting. duizenden De objectencollectie zoals omvat kinderspeelgoed, vele prachtige kleding,VOC-kisten, meubels, koper,oosters drie porselein enhangen een uniek familieportretten Amstelservies. van Daarnaast de familie huis Hora behorendeSiccama eninboedelgoederen. traditioneel bij Fogelsangh het Veenkloosterbos, State ligt aaneen de40 randha grootvan hetwandelpark met vele attracties. Burg. Reedekerstraat8881 11 BZ TerschellingTel. 0562-442390 Fax: 0562-442534 www.natuurmuseumterschelling.nl In het museumgedeelte wandelt de bezoekerhet door eiland de diverse kent. Hij biotopen maakt erdie op een informatievedier en de manier wisselwerking kennis met tussen plant mens en en kinderennatuur inzijn verleden er in ende heden.presentatiesVoor allerleiwisseltentoonstelling speelse elementen.‘Wadden, Nieuw weer is & deklimaat’. Hetaf waddenweervan het gemiddelde. wijkt behoorlijkVoor eilandbezoeker tentoonstellingen eilander een omdat heel zeinteressante dagelijks met hetDoorlopend weer geconfronteerd zijn er voorstellingen worden. van uniekegrootte waddenfilms. variërend vanZee-aquaria, enkele duizenden in litersbezoeker tot oog40.000 in oogliter, met brengen het onderwaterleven.de puzzeltochten Er is een ‘roggen-aaibak’.om gerichter Er te zijn leren kijkengebruik en voor worden buitenwerkzaamheden gemaakt van zogenaamde kan veldwerkprojecten. Openingstijden Toegang C L en uur; zo van 13:00 tot 17:00 uur; Groepen op afspraak. 14.00-17.00 uur; 1 nov tot 1 apr za/zo enKerst- di 14.00-17.00 en krokusvakantie uur; alle dagen van 14.00-17.00 uur Groepen > 15 p. € 4.00 p.p.

tien’ S t s enningkabinet Munt- en P Jan Binneslaan 9a 9231 CA SurhuisterveenTel. 0512-366540 Visserijmuseum ‘Aike van Raadhuisstraat 4 8881 BM TerschellingTel. 0562-443388 Fax. 0562-442994 www.visserijmuseumaikevanstien.nl We g – n lli e 1 mei t/m 1 nov ma t/m vr 10.00-12.30 uur en 14.00-17.30 uur; di t/m vr 14.00-17.00 uur Groepen op afspraak terveen sch

Als een visser of zeeman vroeger het leven liet op zee was, naast er Volwassenen € 2.00; Kind 4 t/m 12 jaar € 1.00 Gratis T huis r u S Hoe deze weduwen dit oplosten, laat deze expositie zien. weduwe en kinderen verdwenen. Sociale voorzieningen waren er vroeger niet. het grote verdriet om dit verlies, ook de inkomstenbron van de achterblijvende speeltafeltje en voor de bovenbouw een ABC speurtocht. zolder een zeil hijsen, breeuwen en knopen maken.Voor de kleinsten is er een Openingstijden tentoongesteld. Foto’s en video illustreren het geheel. Kinderen kunnen op visserij werkzaam waren. Er worden verschillende soorten netten en voorwerpen hebben dit museum opgezet ter nagedachtenis aan hun voorouders die in de In een historisch pandje is dit visserijmuseum gevestigd. Achterkleinkinderen daarnaast wisselende exposities. Openingstijden wordt de collectie aangevuld met een aantal numismatische voorwerpen en Chinees Porselein uit gezonkenV.O.C. Schepen. Primitieve betaalmiddelen.Tevens munten tot heden. Gespecialiseerd in de Friese muntslag. Goud, zilverbaren en In het unieke Munt- en Penningkabinet wordtde handde geschiedenis van een zeer getoond zeldzame aan muntcollectie vanaf de Griekse en Romeinse BTB 1.2. Exposities Toegang Toegang BTB 1.2.3.4.5. groepen op afspraak. In de maand januari gesloten. schoolvakanties elke middag 14.00-17.00 uur; zon- en feestdagen gesloten; 1 nov t/m 1 mei do en za 14.00-17.00 uur; Veenklooster Veenwouden

Landbouwmuseum De Schierstins De Brink

Kleasterwei 2 Hoofdstraat 1 9297 WS Veenklooster 9269 SW Veenwouden Tel. 0511-445421 Tel. 0511-472937 www.landbouwmuseum.nl www.schierstins.nl

In een monumentale boerderij vind u Museum De Brink, wij bieden u een De Schierstins is de enige, originele middeleeuwse verdedigingstoren boven de overzicht van de landbouw in Friesland tussen 1850 – 1950. Ook komen IJssel. Hier hebben edelen, monniken en notabelen gewoond. De permanente het dagelijks leven en diverse ambachten op het platteland aan bod. Er zijn expositie ‘Ljocht en Skaad’ brengt bezoekers in de wereld van kloosters, kerken en wisselende thema’s en beeldmateriaal. Elk zomerseizoen is er de workshop adellijke gebouwen in noordoost Friesland. zeismaaien/zeis haren,(uitbreiding workshops wordt nog aan gewerkt) voor In de tuin bloeien in het voorjaar diverse stinsenplanten. actuele info zie de website. Neem ook eens een kijkje in de museumwinkel of kom naar de sfeervolle Openingstijden di t/m zo 13.30-17.00 uur koffiekamer. Toegang Volwassenen € 2.00; Kind 0 t/m 12 jaar gratis; Voor groepen zijn er extra activiteiten mogelijk van diverse spellen tot een Schoolgroepen € 1.00 p.p.; Groepen > 15 p. € 1.50 p.p.; Donateurs gratis arrangement met hooivork gooien, buks- en pijl en boogschieten. Ook kunt u bij Buiten openingstijden afwijkende entreeprijs ons terecht voor een boerenzakdoeklunch of een buffet. Tentoonstellingen za 2 apr t/m zo 8 mei – ‘Markante Landschappen’- Heeft u speciale wensen? In overleg is veel mogelijk! Graag tot ziens bij Museum schilderijen van groep Kwartziet; vr 13 mei t/m zo 12 jun – ‘Vogels en De Brink. Landschappen’- schilderijen van Evert Meilink; za 18 jun t/m zo 21 aug – Zomerexpositie ‘Transitions’- kunstquilts van TeXui; vr 26 aug t/m zo 9 okt – foto’s Openingstijden apr t/m okt di t/m za 13.00-17.30 uur; en/of schilderijen van Walter Soelwinder; za 15 okt t/m zo 17 nov – schilderijen buiten deze tijden op afspraak van trees de Vries en beelden van Kees Hoogendam; za 3 dec t/m zo 8 jan – ‘Licht Toegang Volwassenen € 3,00; Kind 4 t/m 12 jaar € 1.00; Groepskorting in overleg na het donker’ en ‘Levensboom’ van kunstkring De Archipel Exposities meer info www.landbouwmuseum.nl BTB 1.2.3.4.5. BTB 1.2.3.5.

67 Vlieland Wergea

Museum Tromp’s Huys Museum ’t Ald Slot’ Roorda State

Dorpstraat 99 Ald Slotwei 1-5 8899 AD Oost-Vlieland 9005 NK Wergea Tel. 0562-451600 Tel. 058-2553152 / 2550898 www.trompshuys.nl www.roordastate.com [email protected]

Een van de oudste panden op Vlieland (1575) en tevens een van de weinige en De gerestaureerde stijlkamers, ingericht met stijlmeubels geven een beeld uit best bewaarde kunstenaarshuizen van Nederland met een deel van het oeuvre de 18e en 19e eeuw. Tijdens de rondgang door het museum wordt de historie en de inboedel van de Noorse zeeschilderes Betzy Akersloot-Berg (Aurskog 1850- verteld. U wordt verrast over de indeling van het monumentale huis en haar 1922 Vlieland). Ook kunstwerken van haar tijdgenoten, maritieme objecten, vroegere bewoners. Zeer geschikt voor groepen, vereniging of familiebezoek. bodemvondsten, zilverwerk, klokken en getuigenissen van de dichter – schrijver – scheepsarts Jan Slauerhoff. Museum Tromp’s Huys organiseert verschillende Voor scholen bieden wij educatieve lesprogramma’s aan, zoals voedsel tentoonstellingen over thema’s die te maken hebben met het maritieme verleden conserveren in de 19e eeuw. Voor de groepen 6 t/m 8 werd het project van Vlieland, maar ook kunstenaars en amateurskunstenaars komen aan bod. “AFKES TIENTAL” ontwikkeld. Er zijn rondleidingen (op aanvraag) en speurtochten voor kinderen. In het hoofdseizoen laten vrijwilligers zien welke Oude Ambachten in het verleden op Het onderdeel “ingelijst”, de afbeelding van het gezin is een topper. De expositie Vlieland werden uitgeoefend. over ds. J.H. Nieuwold, onderwijsvernieuwer in de 18e eeuw evenals ds. R.J. de Stoppelaar, schrijver van veel boeken over natuurgebied de oude veengronden Openingstijden 1 okt – 1 mei di t/m za 14.00-17.00 uur, “Alde Feanen” nu het Nationaal Natuurpark en ook oprichter van het Fryske Gea. 1 mei – 1 okt di t/m vr 11.00- 17.00 uur, za 14.00-17.00 uur Toegang Volwassenen € 3.00; Kind 4 t/m 12 jaar € 2.25; 65+ € 2.75; Openingstijden Vanaf 1e paasdag 24 april a.s. t/m 30 okt, wo t/m zo, 14.00- groepskorting: vanaf 12 personen. 17.00 uur. Voor groepen: afspraken op andere tijden mogelijk. Koninginnedag, 4/5 mei en Hemelvaartsdag gesloten. Toegang Volwassenen € 3.50; 65+ € 2.50; MK niet geldig; Groepen > 10 p. € 2.50 p.p.; educatieve lessen op afspraak Exposities Regelmatig wisselende exposities BTB 1.2.3.5. friesland 68

Mei tot half sept, ma t/m za 11.00- 17.00 uur. 1 mei t/m 31 okt di t/m zo 13.30-16.30 uur ls m u Volwassenen € 2.50; Kind van 13 t/m 18 jaar € 1.00; Volwassenen: € 3,00; Kind t/m 12 jaar: € 2,00; t Tsiispakhús Work Womme Openingstijden Toegang BTB 3.4.5. Museum Kerkelijke Kunst Noard 173 8711 AE Workum Tel. 0515-542023 www.kerkelijkekunst.workum.nl Je hoeft zeker niet gelovig te zijn of kennisbezoek vanaan gelovendit niet te alledaagsehebben voor museumeen .Voor gerestaureerde een ieder-groot en nieuw en klein-ingerichte biedt museum het Is wel het iets niet bezienswaardigs. de collectie kerkelijke kunstschattenPastoor J.H.Janning en schilderijen dan is vanhet wijlenwel door Nanningvervaardigde Hendrik collectie Bulthuis houten (1885-1977) beelden diesociaal een weergave-culturele zijn geschiedenis.van een kleine eeuw Opvallend is de ruim twee meter hoge en achttien meter lange lambrisering Ald Hiem 2 8731 BR Wommels Tel. 0515-331408 www.tsiispakhus.nl [email protected] Het museum is gevestigd in een voormaliguit kaaspakhuis 1905 en heeft (tevens als rijksmonument) centrale thema “zuivel”. permanenteDe eerste verdiepingtentoonstelling heeft omtrent een de lokale zuivelhistorie. De begane grond wordt gebruikt voor wisselendeVoor het exposities. seizoen 2011 exposeren hier de kunstenaars(1e helft v/hSita seizoen) Geerling en uitJannekeWinsum Hengst uit Mantgum (2e helft v/h seizoen). Openingstijden Toegang BTB 1.2.3.5. met in hout gesneden weergaven van schilderijen van Rafaél en de Museum I gebroeders van Eijk. Een waardevol stuk oud-Workumin de laatste is de Workumer jaren van Kamer, de 18e eeuw met 1998tegeltableaux ondergebracht ingericht in dit en museum. sinds Elk jaargerestaureerde is er een Sintwisselexpositie.Werenfriduskerk Ookis tede bezichtigen. Groepen op afspraak (0515-542023 b.g.g. 0515-541791) maandag gesloten Kind t/m 12 jaar gratis; MK geldig; Groepskorting:gratis rondleiding vanaf (aantal) 8 personen Groepskorting: € 2,50 vanaf 15 personen

eststellingwerf Oudheidkamer Hoofdstraat Oost 528471 JM Wolvega Tel. 0561-615700 www.oudheidkamer-wolvega.nl W uisman Museum H opie

Noard 6-10 8711 AH Workum Tel. 0515-543131 www.jopiehuismanmuseum.nl J m u

Vanaf 14 feb. dagelijks geopend van 13.00-17.00 uur di t/m vr 10.00-17.00 uur, za 13.00-16.00 uur a g Volwassenen € 6,00; Kinderen tot 5 jaar gratis; Volwassenen € 2.00; Kind t/m 12 jaar € 0.75; MK € 1.50 Work ve l Wo jubileumactiviteiten georganiseerd. Hou de website en publicaties in de gaten! Het thema is‘Het Friese Landschap’. Rond dit thema worden het hele jaar door Jopie Huisman. In 2011 viert het Jopie Huisman Museum haar 25 jaar bestaan. van de in 2000 overleden kunstschilder en handelaar in lompen en metalen Het Jopie Huisman Museum toont schilderijen, tekeningen en verzamelingen Openingstijden ambachtenkamer met 7 verschillende ambachten. met o.a. de bekende aap noot mies bord, een woonkamer met bedstee, en een Openingstijden eind jaren 50. Op de eerste verdieping zijn drie kamers ingericht als Klaslokaal laten zien.Vitrines met verschillende gebruiksvoorwerpen, een keuken uit expositie wisselvitrine waar mensen met een verzameling ze hier in kunnen begane grond hebben we o.a. een kruidenierswinkel van de gezusters Ensing, Sinds 2009 zijn wij gevestigd in de oude burgemeestervilla uit 1925. Op de BTB 1.2. Toegang BTB 1.3.4. Toegang Eerste kerstdag en oudejaarsdag gesloten. van 13.00-17.00 uur.Van 1 nov. tot 31 dec. dagelijks van 13.00-17.00 uur Van 1 apr. tot 1 nov. dagelijks van 10.00-17.00 uur en op zon- en feestdagen CJP € 4,50; Groepen >10 p. € 5,00 Kinderen van 5 jaar t/m 12 jaar € 2,00 (inclusief speurboekje); MK geldig; 30 JAAR

Museum kaart 1981-2011

CULTUUR MAAKT JE RIJKER PARTNER VAN DE MUSEUMKAART

Sleutel tot 400 schatkamers Geef ‘m cadeau

De Museumkaart biedt toegang tot 400 musea. Met de Museumkaart steunt u de deelnemende musea.

Verkrijgbaar à € 39,95/€ 19,95 (excl. administratiekosten) online, via 0800-0203388 en bij 150 grotere musea.

www.museumkaart.nl

MuseumKaartAdv210x297b.indd 1 03-02-2011 12:19:58