Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC Tachwedd 2010
Getting the best out of the BBC for licence fee payers
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Cynnwys
Cynnwys 1
Cyflwyniad 1 Cefndir 1 Cwmpas a methodoleg 1
Crynodeb o’r canfyddiadau 4 Y prif ganfyddiadau a chamau gweithredu 4
Y Prif Adroddiad 11 Perfformiad presennol 11 Cylch gwaith Botwm Coch y BBC 11 Darpariaeth a gynigir a dibenion strategol craidd Botwm Coch y BBC 11 Golwg gyffredinol ar y gwasanaeth 12 Cyrraedd Cynulleidfa 15 Ansawdd 28 Effaith 35 Gwerth am arian 43 Dyfodol Botwm Coch y BBC 52
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Cyflwyniad
Cefndir 1. Ymddiriedolaeth y BBC yw corff llywodraethu’r BBC a’n cyfrifoldeb ni yw cael y gorau o'r BBC ar gyfer pawb sy’n talu ffi’r drwydded. Fel rhan o’r ymrwymiad hwn, byddwn yn cynnal adolygiad manwl o bob un o wasanaethau’r BBC o leiaf unwaith bob pum mlynedd. Yn yr adroddiad hwn, byddwn yn adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC. 2. Botwm Coch y BBC (a elwid yn BBCi tan 2008) yw gwasanaeth teledu rhyngweithiol y BBC. Mae’n darparu amrywiaeth o fideo, sain, lluniau, testun a rhaglenni i wylwyr sydd ar gael drwy eu teledu digidol ac mae’n disodli Ceefax (gwasanaeth teletestun analog y BBC) yn sgil newid i ddigidol. 3. Mae’r Ymddiriedolaeth yn pennu’r hyn y mae’n ei ddisgwyl gan bob un o wasanaethau’r BBC mewn trwydded gwasanaeth a gyhoeddir. Mae tri phrif nod i’n hadolygiad: yn gyntaf, asesu pa mor dda mae Botwm Coch y BBC yn perfformio o’i gymharu â’r ymrwymiadau a nodir yn ei drwydded gwasanaeth; yn ail, ystyried cyfeiriad y gwasanaeth yn y dyfodol; ac, yn drydydd, penderfynu a oes angen gwneud newidiadau i’r drwydded gwasanaeth bresennol. 4. Mae ein hadolygiad wedi ystyried tystiolaeth o nifer o ffynonellau, gan gynnwys safbwyntiau a thystiolaeth gan bobl sy’n talu ffi’r drwydded, gan reolwyr y BBC ac o’r diwydiant ehangach. Yn ogystal â’n hymchwil cynulleidfa, monitro perfformiad a dadansoddi ariannol, cynhaliwyd ymgynghoriad cyhoeddus tua diwedd 2009 a chafwyd mwy na 5,600 o ymatebion. Mae hyn wedi rhoi dealltwriaeth glir i ni o gryfderau a gwendidau Botwm Coch y BBC.
Cwmpas a methodoleg
Cwmpas yr adolygiad 5. Nodwyd cwmpas ein hadolygiad yn ein cylch gorchwyl, a gyhoeddwyd ym mis Medi 2009. Dyma’r prif gwestiynau y ceisiodd yr adolygiad eu hateb:
Pa mor dda yw perfformiad Botwm Coch y BBC o ran cyrraedd cynulleidfa, ansawdd, cyflawni’r dibenion cyhoeddus a gwerth am arian ac yn erbyn telerau ei drwydded gwasanaeth (cynnig newyddion, gwybodaeth, addysg ac adloniant sy’n cael ei ddiweddaru’n barhaus i wylwyr teledu digidol)?
A ddylai gwasanaeth Botwm Coch y BBC newid mewn unrhyw ffordd i ystyried newidiadau yn anghenion y gynulleidfa neu mewn technoleg? Gall hyn gynnwys symud at newid i ddigidol, twf mynediad i’r rhyngrwyd yn y cartref neu botensial teledu protocol rhyngrwyd (IPTV) yn y dyfodol.i
Methodoleg 6. Cynhaliwyd yr adolygiad hwn ar ran yr Ymddiriedolaeth gan ei hymgynghorwyr annibynnol yn Uned yr Ymddiriedolaeth dan gyfarwyddyd Ymddiriedolwr arweiniol yr
i Adolygiad Ymddiriedolaeth y BBC o BBC One, BBC Two, BBC Four a Botwm Coch y BBC / Cylch gorchwyl – 24 Medi 2009
Tachwedd 2010 1
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
adolygiad, Diane Coyle. Casglwyd tystiolaeth o amrywiaeth eang o ffynonellau, fel y crynhoir isod.
− Ymgynghoriad 7. Defnyddiwyd y drwydded gwasanaeth i ddatblygu cyfres o gwestiynau ar gyfer ymgynghori â’r cyhoedd. Cynhaliwyd yr ymgynghoriad am 12 wythnos rhwng Medi a Rhagfyr 2009, ac roedd yn annog pobl i gymryd rhan drwy lenwi holiadur ar-lein a drwy’r post ar daflen wedi’i hargraffu. Cawsom fwy na 5,600 o ymatebion gan bobl sy’n talu ffi’r drwydded a mudiadau sydd â diddordeb o ganlyniad i hynny. 8. Cawsom hefyd ymatebion gan Gynghorau Cynulleidfaoedd yr Ymddiriedolaeth yng Nghymru, Lloegr, Gogledd Iwerddon a’r Alban. Caiff y Cynghorau hyn eu cadeirio gan aelod o Ymddiriedolaeth y BBC ar gyfer y wlad berthnasol ac mae ganddynt gysylltiadau ag amrywiol gymunedau lleol yn eu hardaloedd. Mae’r Cynghorau’n trefnu digwyddiadau a gweithgareddau er mwyn rhoi gwybod i’r Ymddiriedolaeth pa mor dda mae’r BBC yn gwasanaethu pawb sy’n talu ffi’r drwydded ym mhob cwr o’r DU. 9. Yn ogystal â hynny, aethom ati i ymgynghori â Bwrdd Gweithredol y BBC a chawsom ymatebion gan grwpiau sydd â diddordeb, megis Llais y Gwrandäwr a’r Gwyliwr a Mediawatch-UK.
− Dadansoddi’r data perfformiad 10. Dadansoddwyd y data perfformiad gan ddefnyddio fframwaith perfformiad RQIV y BBC, sy’n ystyried pedair elfen gwerth cyhoeddus: cyrraedd cynulleidfa, ansawdd, effaith a gwerth am arian. Nodir y fframwaith hwn yn Ffigur 1. Ffigur 1: Fframwaith perfformiad RQIV y BBC
Cyrraedd cynulleidfa: I ba raddau y mae gwasanaethau’r BBC yn cael eu defnyddio gan y gynulleidfa. Yn yr adroddiad hwn, oni nodir yn wahanol, mynegir y graddau y mae gwasanaethau rhyngweithiol yn cyrraedd y gynulleidfa fel nifer y bobl sy’n dweud eu bod wedi defnyddio gwasanaeth penodol yn ystod yr wythnos diwethaf, fel y mesurir gan Draciwr Cyfryngau Newydd Nunwood. Ansawdd: Mesurir ansawdd yn aml o ran barn y gynulleidfa. Mae’r BBC yn mesur priodoleddau’r cynnwys a nodir yn y Cytundeb: ‘ansawdd uchel’, ‘gwreiddiol’, ‘llawn her’, ‘arloesol’ ac ‘apelgar’. Effaith: I ba raddau y mae cynnwys y BBC yn creu gwerth cyhoeddus drwy gyflawni dibenion cyhoeddus y BBC. Nodir y dibenion yn Siarter Brenhinol y BBC a gellir eu crynhoi fel a ganlyn: • Dinasyddiaeth - cynnal dinasyddiaeth a chymdeithas sifil • Addysg - hyrwyddo addysg a dysgu • Creadigrwydd - ysgogi creadigrwydd a rhagoriaeth ddiwylliannol • Y gwledydd a’r rhanbarthau – cynrychioli’r DU, ei gwledydd, ei rhanbarthau a’i chymunedau • Byd-eang - dod â’r DU at sylw’r byd a’r byd at sylw’r DU • Digidol – helpu i ddarparu budd gwasanaethau a thechnolegau cyfathrebu sy’n datblygu i’r cyhoedd. Gwerth am Arian: Ystyried perfformiad (cyrraedd cynulleidfa, ansawdd ac effaith) ochr yn ochr â chost er mwyn rhoi persbectif ar gost effeithiolrwydd.
Ffynhonnell: Ymddiriedolaeth y BBC 11. Dadansoddwyd perfformiad gan ddefnyddio’r ffynonellau tystiolaeth canlynol:
Tachwedd 2010 2
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
• data cynulleidfa ar ddefnyddio a gwerthfawrogi gwasanaethau teledu rhyngweithiol gan Draciwr Cyfryngau Newydd Nunwood, ar sail arolygon misol rheolaidd gydag oddeutu 1,900 o bobl ledled y DU. Dyma brif ffynhonnell ddata’r BBC ar gyfer perfformiad Botwm Coch y BBC, ers y newid o ddefnyddio arolwg TNS yn 2008. • Data BARB ar gyfer gwasanaethau fideo Botwm Coch y BBC. BARB yw corff mesur teledu safonol y diwydiant, ac mae’n darparu data ar wylio’r teledu yn seiliedig ar banel o oddeutu 5,000 o gartrefi. Yn ystod cyfnod yr adolygiad hwn, dim ond data ar y cynnwys fideo a ddarperir gan Fotwm Coch y BBC y gallai BARB ei gasglu. Nid oedd modd mesur elfen testun digidol y gwasanaeth drwy BARB, oherwydd y cyfyngiadau sydd ynghlwm wrth y system. Felly, mae’r data hwn yn fwyaf defnyddiol i fesur y cynulleidfaoedd ar gyfer allbwn teledu sy’n gysylltiedig â digwyddiadau penodol ac allbwn llinol ychwanegol a ddarperir gan Fotwm Coch y BBC, tra mae arolwg Nunwood yn well ar gyfer mesur sut mae’r gynulleidfa’n cael ei chyrraedd yn gyffredinol. • arolygon cynulleidfa rheolaidd gan y BBC sy’n mesur barn cynulleidfa am gynnwys y BBC a darparwyr eraill • data ariannol a dynnwyd o Adroddiad Blynyddol y BBC a’r system gyfrifo i reolwyr.
− Ymchwil cynulleidfa wedi’i theilwra 12. Yn ogystal â’r ffynonellau tystiolaeth a nodir uchod, gwnaeth yr Ymddiriedolaeth waith ymchwil cynulleidfa wedi’i theilwra ar gyfer Botwm Coch y BBC. Comisiynwyd Kantar Media i gynnal arolwg cynrychioladol o ddefnyddwyr Botwm Coch y BBC. Yn bennaf, nod yr ymchwil hon oedd ceisio canfod barn pobl ynghylch pa mor dda y mae’r gwasanaeth yn cyflawni dibenion cyhoeddus y BBC. Siaradodd Kantar ag oddeutu 650 o aelodau’r cyhoedd, gan gyfweld â rhai ar-lein a rhai wyneb yn wyneb, rhwng mis Tachwedd a mis Rhagfyr 2009. 13. Mae rhagor o wybodaeth am ddull yr Ymddiriedolaeth o adolygu gwasanaeth ar gael ar wefan yr Ymddiriedolaeth yn www.bbc.co.uk/bbctrust.
Tachwedd 2010 3
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Crynodeb o’r canfyddiadau
Casgliad Mae Botwm Coch y BBC yn wasanaeth a ddefnyddir yn eang iawn, sy’n darparu mynediad at gynnwys teledu rhyngweithiol i grŵp mawr ac amrywiol o ddefnyddwyr. Fodd bynnag, mae cost y gwasanaeth yn sylweddol, yn enwedig o ganlyniad i’r costau dosbarthu uchel, a chymedrol, yn hytrach nag uchel, yw’r gwerthfawrogiad o’r gwasanaeth.
Dylai Botwm Coch y BBC barhau i ganolbwyntio ar yr hyn y mae’n ei wneud yn dda ac ar yr hyn y mae’r gynulleidfa’n ei ddefnyddio fwyaf: darparu newyddion a gwybodaeth drwy destun digidol, a darlledu digwyddiadau byw mawr yn ychwanegol. Dylai geisio lleihau ei gostau cynnwys darlledu lle bo modd drwy gynyddu ffocws y gwasanaeth ar y meysydd hyn, ac rydym hefyd yn disgwyl iddo leihau ei gostau dosbarthu drwy ddarparu lefel fwy cyson o wasanaeth ar draws gwahanol lwyfannau teledu digidol.
Mae’n bosibl iddo chwarae rhan ddefnyddiol yn natblygiad IPTV, ond mae’n rhy gynnar i wybod yn union beth fydd y cyfraniad hwn. Yn y tymor byr, bydd costau ailfersiynu cynnwys y BBC ar gyfer IPTV yn cael eu cynnwys o fewn cyllideb trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC. Ni fydd cyllideb trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn cynyddu i dalu am weithgarwch IPTV. Bydd yr Ymddiriedolaeth yn monitro datblygiad gweithgareddau IPTV y BBC a bydd rôl Botwm Coch y BBC yn y cyd-destun hwn, yn enwedig yng nghyswllt dyrannu costau IPTV, yn cael ei hailasesu ar yr un pryd ag adolygiad nesaf Ymddiriedolaeth y BBC o BBC Ar-lein, a gynhelir yn 2012.
Y prif ganfyddiadau a chamau gweithredu
Mae Botwm Coch y BBC yn wasanaeth a ddefnyddir yn eang iawn 14. Mae Botwm Coch y BBC yn cyrraedd lefelau uchel o’r gynulleidfa o’i gymharu â gwasanaethau eraill y BBC a gwasanaethau teledu rhyngweithiol gan ddarlledwyr eraill. Fe’i defnyddir gan bron i 12 miliwn o bobl yr wythnos, sy’n golygu mai hwn yw’r gwasanaeth teledu rhyngweithiol a ddefnyddir fwyaf yn y DU. Mae ei ddefnyddwyr yn cynrychioli trawstoriad eang o’r boblogaeth, a bob wythnos bydd Botwm Coch y BBC yn cyrraedd 5 miliwn o bobl nad yw BBC Ar-lein yn eu cyrraedd. 15. Er bod y gwasanaeth yn cyrraedd lefel uchel o bobl yn gyffredinol, mae nifer fawr o raglenni Botwm Coch y BBC yn cyrraedd nifer fach iawn o bobl. Yn aml, darllediadau yw’r rhain ar feysydd chwaraeon lleiafrifol er mwyn cyflawni amcanion penodol o fewn strategaeth chwaraeon y BBC. Mae’n bwysig bod y rhain yn cael eu monitro er mwyn sicrhau eu bod yn darparu gwerth i’r gwylwyr ac yn cyflawni eu hamcanion penodedig.
Tachwedd 2010 4
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Testun digidol yw’r elfen yng ngwasanaeth Botwm Coch y BBC a ddefnyddir fwyaf, gyda rhai o’r digwyddiadau byw a ddarlledir yn ychwanegol hefyd yn denu cynulleidfaoedd mawr 16. Testun digidol yw’r rhan a ddefnyddir fwyaf yng ngwasanaeth Botwm Coch y BBC, ac mae’n cyfrif at gyfran fach yn unig o gost ei gynnwys. Mae’n darparu straeon newyddion, diweddariadau tywydd a chanlyniadau chwaraeon yn bennaf, gan ddenu cynulleidfaoedd cymharol gyson drwy gydol y flwyddyn. Caiff ei ddefnyddio fwyaf adeg straeon newyddion a thywydd mawr. Mae’r cynnwys testun digidol yn cynnig gwerth da iawn am arian, am ei fod yn defnyddio cynnwys a gynhyrchwyd eisoes ar gyfer BBC Ar-lein neu fersiynau newydd ohono. 17. Gall darlledu digwyddiadau byw, yn enwedig ym meysydd chwaraeon a cherddoriaeth, hefyd ddenu cynulleidfaoedd mawr at y gwasanaeth ar adegau penodol o’r flwyddyn. Gwelwyd o’r ymatebion i’n hymgynghoriad fod rhai defnyddwyr yn gwerthfawrogi’r sylw a roddir i ddigwyddiadau penodol megis Wimbledon, Glastonbury, Formula 1 a’r gemau Olympaidd yn fawr iawn. Mae darlledu digwyddiadau byw yn costio mwy i’r gwasanaeth, o ran dosbarthu (gan fod angen ffrydiau fideo ag ystod band dwys ychwanegol) ac o ran creu cynnwys. 18. Mae nodweddion eraill poblogaidd Botwm Coch y BBC yn tueddu i fod yn rhai sy’n cyd-fynd â darlledu teledu byw yn hytrach na rhai sy’n cynnig profiad ar wahân. Er enghraifft, yn ystod Eurovision, gall gwylwyr ddefnyddio’r Botwm Coch i weld geiriau’r caneuon ar y sgrin er mwyn iddynt allu canu gyda’r perfformiadau yn ogystal â rhannu eu sylwadau â defnyddwyr eraill y Botwm Coch drwy wasanaeth anfon negeseuon testun. Mae cwisiau hefyd yn gallu bod yn boblogaidd, gyda rhaglenni megis In It To Win It yn cynnig cyfle i’r gwylwyr gyd-chwarae’n rhyngweithiol â’r rhaglen. 19. Mae nodweddion eraill wedi ceisio defnyddio’r dechnoleg i roi cyfle i’r gynulleidfa ymdrwytho’n llwyr i’w profiad rhyngweithiol y tu allan i ddarlledu byw. Roedd hyn fel arfer yn efelychu’r profiad a geir ar wefan, gan gynnig fideo, gwybodaeth neu gemau ychwanegol gyda’r bwriad o ddwysáu perthynas y gwylwyr â’r rhaglen drwy ganiatáu iddynt archwilio cynnwys cysylltiedig ar ôl i’r darllediad llinol ddod i ben. Er bod yr arbrofion hyn wedi bod yn boblogaidd gyda nifer fach o bobl, ac wedi cael clod arbennig o bryd i’w gilydd, maent wedi bod yn ddrud heb gyflawni llwyddiant prif ffrwd ar y cyfan. Dros amser, mae Botwm Coch y BBC wedi ymbellhau o’r math hwn o weithgarwch, ac wedi symud at y cynnwys mwy ymarferol ac uniongyrchol a ddisgrifiwyd uchod. Credwn fod yr esblygiad hwn yn synhwyrol ac y dylid ei barhau. Cam Gweithredu I Wrth geisio darparu gwerth da i’r cyhoedd, dylai Botwm Coch y BBC ganolbwyntio ar ei gryfderau, yn hytrach na cheisio rhoi sylw i bob genre a chyflawni pob diben cyhoeddus. Mae ymchwil wedi dangos mai’r cryfderau hyn yw ei gynnwys testun digidol a’i ddarllediadau ychwanegol o ddigwyddiadau byw. Ni ddylid comisiynu cynnwys arall, mwy arbrofol, oni bai y gellid ei gynhyrchu gydag ychydig iawn o gost ychwanegol i’r BBC, neu heb ddim cost o gwbl, neu lle gellir gweld manteision clir yn sgil gwneud hynny.
Dylai parhau â’r duedd bresennol o fewn Botwm Coch y BBC, lle defnyddir cynnwys o wasanaethau eraill y BBC wedi’i ailwampio yn hytrach na chomisiynau annibynnol, helpu i leihau costau cynnwys darlledu’r gwasanaeth dros amser. Mae rheolwyr y BBC eisoes wedi datgan eu cynlluniau i wneud hyn dros y blynyddoedd nesaf, ac rydym yn cefnogi hyn.
Tachwedd 2010 5
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Mae gwerthfawrogiad o’r gwasanaeth yn gymedrol yn hytrach nag uchel 20. Mae gwerthfawrogiad y gynulleidfa o wasanaeth Botwm Coch y BBC yn gymedrol, ac nid yw’n cael yr un sgoriau ansawdd uchel â gwasanaethau rhyngweithiol eraill y BBC, megis BBC Ar-lein a BBC iPlayer. Mae hyn hefyd yn wir am wasanaethau teledu rhyngweithiol gan ddarlledwyr eraill, sy’n awgrymu nad yw’r math hwn o wasanaeth, ar y cyfan, yn apelio cymaint i gynulleidfaoedd â thechnolegau rhyngweithiol eraill. 21. Mae ansawdd wedi bod yn flaenllaw ym meddwl y BBC yn ystod 2010, yn dilyn cyhoeddi adolygiad strategol y BBC, Rhoi Ansawdd yn Gyntaf, yn gynharach yn y flwyddyn, ac mae gan y BBC uchelgais clir i roi ansawdd wrth galon ei holl weithgareddau. Mae mesur ansawdd yng nghyswllt Botwm Coch y BBC yn her barhaus. Mae’r fethodoleg a ddefnyddir wedi cael ei gwella’n ddiweddar, ond mae cymharu â gwasanaethau teledu rhyngweithiol eraill yn dal yn anodd, ac nid yw’n rhoi digon o ddarlun o’r rhesymau sy’n sail i’r sgoriau gwerthfawrogiad cymedrol gan y defnyddwyr. Felly, dylai Botwm Coch y BBC geisio gwella’r dulliau mesur. Cam Gweithredu II Dylai rheolwr y BBC wella’r ffordd y maent yn mesur ansawdd y gwasanaeth, oherwydd mae’r fethodoleg bresennol yn gwneud asesu cadarn yn anodd. Dylai methodoleg ymchwil ddiwygiedig ar gyfer ansawdd hefyd geisio rhoi darlun cliriach o’r rhesymau pam nad yw gwasanaethau teledu rhyngweithiol, ar y cyfan, yn perfformio mor gryf o ran gwerthfawrogiad â gwasanaethau rhyngweithiol eraill y BBC, megis BBC iPlayer a BBC Ar-lein. Dyddiad gweithredu: Gwanwyn 2011.
Mae Botwm Coch y BBC yn gwneud cyfraniad defnyddiol at rai o ddibenion cyhoeddus y BBC. 22. Dangosodd ein hymchwil fod defnyddwyr presennol Botwm Coch y BBC o’r farn ei fod yn gwneud cyfraniad defnyddiol at wasanaethau cyhoeddus y BBC mewn rhai meysydd. Mae’r defnyddwyr o’r gred bod Botwm Coch y BBC yn dda am gyflwyno pobl i fanteision technoleg ddigidol, ac am gyflawni dibenion dinasyddiaeth a byd-eang y BBC drwy ddarparu newyddion annibynnol o ansawdd uchel. Credir bod y gwasanaeth yn cyfrannu at ddiben y BBC yng nghyswllt y gwledydd a’r rhanbarthau drwy roi cyfle i rannu profiadau â phobl eraill o bob cwr o’r DU drwy ddangos digwyddiadau byw. 23. Mae mwyafrif y defnyddwyr yn teimlo eu bod wedi dysgu pethau newydd drwy’r gwasanaeth, ac mae hyn yn cyfrannu at ddiben addysg y BBC, ond ceir ymdeimlad y gellid gwneud rhagor i helpu plant i ddysgu pethau newydd. Mae rhai pobl yn teimlo nad yw cynnwys Botwm Coch y BBC mor wreiddiol, mor newydd ac mor unigryw ag y gallai fod, ond nid ydynt o’r gred bod unrhyw wasanaeth teledu rhyngweithiol arall yn well ychwaith. Mae rhai defnyddwyr hefyd o’r gred bod Botwm Coch y BBC yn cyflawni llai na’r disgwyl o ran darparu gwybodaeth am wleidyddiaeth a materion cyfoes sy’n benodol i wahanol rannau o’r DU, er nad ydynt yn teimlo y dylai hyn fod yn flaenoriaeth uchel i’r gwasanaeth. 24. Un o amcanion craidd rheolwyr y BBC ar gyfer Botwm Coch y BBC yw iddo bontio’r bwlch rhwng y byd llinol a’r byd rhyngweithiol i’r gwylwyr. Er bod gan y BBC nifer o wasanaethau rhyngweithiol, ceir grŵp o oddeutu 5 miliwn o bobl bob wythnos sy’n defnyddio gwasanaeth Botwm Coch y BBC nad yw’n defnyddio gwasanaethau rhyngweithiol eraill y BBC, megis BBC Ar-lein. Mae’r gwylwyr hyn yn fwy tebygol o fod yn hŷn, yn fenywod ac yn llai cefnog na defnyddwyr BBC Ar-lein, sy’n awgrymu bod
Tachwedd 2010 6
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
gan Botwm Coch y BBC rôl i’w chwarae efallai i sicrhau bod gwasanaethau rhyngweithiol y BBC yn cyrraedd cynulleidfa ehangach. 25. Fodd bynnag, nid yw’n glir ar hyn o bryd pa fanteision yn union y mae’r gwylwyr hyn yn eu cael drwy ddefnyddio gwasanaeth Botwm Coch y BBC, a pha un ai a oes elfennau sy’n ymwneud â llythrennedd yn y cyfryngau ynghlwm wrth hyn ai peidio. Rhaid casglu rhagor o dystiolaeth i ddeall hyn yn llawn. Cam Gweithredu III Yn ystod cyfnod yr adolygiad hwn, mae rheolwyr y BBC wedi pwysleisio pwysigrwydd y rôl y mae Botwm Coch y BBC yn ei chwarae drwy gyrraedd 5 miliwn o bobl bob wythnos nad ydynt yn defnyddio gwasanaethau rhyngweithiol eraill y BBC. Credant fod hyn yn cynrychioli rôl bwysig yng nghyswllt llythrennedd yn y cyfryngau, o ran addysgu defnyddwyr am fanteision technolegau rhyngweithiol.
Er ein bod yn cytuno bod Botwm Coch y BBC o bosibl yn darparu manteision yn y maes hwn, ni theimlwn fod y dystiolaeth bresennol yn diffinio’r manteision hynny. Dylid casglu tystiolaeth i wella dealltwriaeth o natur a phwysigrwydd rôl Botwm Coch y BBC yng nghyswllt llythrennedd yn y cyfryngau. Dyddiad gweithredu: Gwanwyn 2011.
Mae gan wasanaeth Botwm Coch y BBC gostau sylweddol, yn enwedig o ran dosbarthu, er bod y gost fesul defnyddiwr yn isel 26. Mae costau’r gwasanaeth yn sylweddol, gyda chyfanswm o £39.3 miliwn yn 2009/10. Costau dosbarthu oedd £20.4 miliwn o’r ffigur hwn, neu dros hanner cyfanswm costau’r gwasanaeth. Yn ôl ei natur, mae gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn un o ddim ond nifer fach o wasanaethau’r BBC y mae eu costau sy’n gysylltiedig â chynnwys yn cyfrif at ran fach o gyfanswm eu costau gwasanaeth. 27. Er gwaethaf costau sylweddol, mae nifer uchel y defnyddwyr yn golygu bod cyfanswm y gost am bob defnyddiwr a gyrhaeddir (CPUR) yn isel, sef 6.4cii i bob defnyddiwr yr wythnos. Mae hyn yn isel o’i gymharu â’r rhan fwyaf o wasanaethau eraill y BBC. 28. Mae’r costau dosbarthu ar gyfer elfen testun digidol y gwasanaeth wedi’u cyhoeddi ar wahân yn flaenorol yn Adroddiad a Chyfrifon Blynyddol y BBC. Credwn fod y costau hyn yn rhan annatod o wasanaeth Botwm Coch y BBC ac y dylid eu cyhoeddi ynghyd â gweddill costau Botwm Coch y BBC yn adroddiadau’r dyfodol. Cam Gweithredu IV Dylid cyhoeddi’r costau dosbarthu ar gyfer testun digidol yn Adroddiadau a Chyfrifon Blynyddol y BBC yn y dyfodol fel rhan o wasanaeth Botwm Coch y BBC, am fod yr elfen hon yn rhan annatod o’r gwasanaeth. Dyddiad gweithredu: i’w weithredu yn Adroddiad a Chyfrifon Blynyddol y BBC 2010/11.
ii Mae hyn yn cyfeirio at gyfanswm y Gost am bob Defnyddiwr a Gyrhaeddir (CPUR), sy’n cynnwys costau dosbarthu a chostau seilwaith. Pan edrychir ar gostau cynnwys y gwasanaeth yn unig, mae’r CPUR yn gostwng i 2.3c, fel y nodir yn Adroddiad a Chyfrifon Blynyddol y BBC 09/10.
Tachwedd 2010 7
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Dylai Botwm Coch y BBC geisio lleihau costau a gwella eglurder y gwasanaethau a gynigir ganddo drwy ad-drefnu ei ddosbarthiad ar draws lwyfannau teledu digidol 29. Dylai Botwm Coch y BBC gydbwyso’r angen i sicrhau cysondeb cyffredinol ei wasanaeth a’i ddarpariaeth ar draws gwahanol lwyfannau teledu â dyhead i ddefnyddio’r dechnoleg a’r capasiti a gynigir gan y gwahanol lwyfannau hyn yn y ffordd orau bosibl. Ar hyn o bryd, mae gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn darparu lefel wahanol o wasanaeth yn dibynnu ar ba lwyfan teledu y caiff ei ddefnyddio. 30. Yn ystod yr adolygiad hwn, mae rheolwyr y BBC wedi datgan eu cred bod cyfle i leihau gwariant dosbarthu Botwm Coch y BBC drwy leihau faint o gapasiti a ddefnyddir gan y gwasanaeth ar y llwyfan DSAT. Rhagwelir y gallai hyn arbed costau heb effeithio’n sylweddol ar y gwasanaeth, yn ogystal â gwneud y gwasanaeth yn fwy cyson â lefel bresennol y ddarpariaeth ar Freeview, gan wneud y gwasanaeth yn fwy cyfartal ar draws gwahanol lwyfannau. 31. Ac ystyried bod llwyfannau teledu a gwasanaethau teledu rhyngweithiol yn mynd yn fwyfwy tameidiog, mae’n bwysig bod Botwm Coch y BBC yn gwneud yn siŵr bod y gwasanaethau a gynigir ganddo mor glir â phosibl er mwyn sicrhau cyn lleied o gymhlethdod a dryswch i’r gwylwyr â phosibl. Wrth gynnig gwasanaeth sy’n amrywio llai rhwng gwahanol lwyfannau, gallai hyn helpu i wella eglurder a chaniatáu i’r BBC farchnata Botwm Coch y BBC yn fwy effeithiol. Cam Gweithredu V Yn ystod yr adolygiad hwn, mae rheolwyr y BBC wedi datgan eu cynlluniau i ddefnyddio llai o gapasiti ar lwyfannau lloeren a chebl digidol ar ôl Gemau Olympaidd 2012, er mwyn ei wneud yn debycach i’r ffordd y’i defnyddir ar hyn o bryd ar y llwyfan daearol digidol. Dylai hyn arwain at arbedion o ran costau dosbarthu i’r BBC. Rydym yn cytuno â’r camau gweithredu arfaethedig hyn, a byddem yn disgwyl i wasanaeth Botwm Coch y BBC leihau ei gostau dosbarthu drwy ddarparu lefel fwy cyson o wasanaeth ar draws gwahanol lwyfannau teledu digidol. Dyddiad gweithredu: 2012.
32. Mae’n bwysig hefyd fod gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn gallu cadw golwg ar ba mor glir yw dealltwriaeth y gwylwyr o’r gwasanaeth a gynigir ganddo. Dywedodd Cynghorau Cynulleidfaoedd yn Lloegr a Gogledd Iwerddon fod diffyg ymwybyddiaeth o'r gwasanaeth a dryswch ynglŷn â beth yn union y mae'n ei gynnig yn broblem bosibl i rai gwylwyr. Mae’r dulliau presennol o fesur ymwybyddiaeth yn mesur faint o bobl sydd wedi clywed am y gwasanaeth, ond nid yw’n rhoi syniad o ba mor dda y maent yn deall beth y mae Botwm Coch y BBC yn ei gynnig a sut mae ei ddefnyddio. Wrth wella’r dulliau mesur yn y maes hwn er mwyn cadw golwg ar y sefyllfa dros amser, gallai fod o fudd i’r gwasanaeth. 33. Gellir sicrhau gwell eglurder ynglŷn â’r hyn y mae’r gwasanaeth yn ei gynnig hefyd drwy restru a hyrwyddo cynnwys ac amserlenni Botwm Coch y BBC yn well. Cafwyd sylwadau yn dweud hyn gan wylwyr mewn ymateb i’n hymgynghoriad ac mewn adborth cyffredinol gan wylwyr i dîm Botwm Coch y BBC, yn ogystal â'r hyn a ddywedwyd gan y Cynghorau Cynulleidfaoedd. Byddai rhestru’r cynnwys yn well yn sicrhau gwell dealltwriaeth o’r hyn sydd ar gael ar y gwasanaeth, ac yn lleihau dibyniaeth Botwm Coch y BBC ar alwadau ar y sgrin i gyrraedd cynulleidfa. Mae
Tachwedd 2010 8
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
rheolwyr y BBC eisoes yn ymwybodol o hyn ac wrthi’n gweithio i wella'r ffordd y caiff cynnwys Botwm Coch y BBC ei restru lle bo hynny’n bosibl.
Nid yw rôl Botwm Coch y BBC o fewn IPTV yn bendant eto 34. Mae’n bosibl y gall y BBC ddefnyddio IPTV (teledu protocol rhyngrwyd) i ddarparu ystod o gynnwys teledu a rhaglenni rhyngweithiol i’r gwylwyr, gan gynnwys mynediad at gynnwys ar-alw drwy BBC iPlayer. Un enghraifft o’r uchelgais hwn yw statws y BBC fel un o’r partneriaid a sefydlodd y gwasanaeth IPTV YouView sydd ar y gweill. Er bod y farchnad yn dal yn y camau cyntaf, mae’n bosibl iddi ddod yn rhan bwysig o fyd teledu wrth i’r dechnoleg ddatblygu ac wrth i nifer y bobl sy’n ei defnyddio gynyddu. 35. Mae’r Ymddiriedolaeth yn cefnogi’r BBC i ddatblygu strategaeth IPTV am ein bod o’r gred y bydd o bosibl yn fodd pwysig i’r BBC gyflawni ei ddibenion cyhoeddus yn y dyfodol. 36. Mae Botwm Coch y BBC eisoes yn darparu ffordd i wylwyr symud o gynnwys teledu llinol i gynnwys teledu rhyngweithiol, felly mae’n bosibl y bydd modd iddo chwarae rôl ar lwyfannau IPTV o ran arwain gwylwyr at gynnwys IPTV drwy hafan Botwm Coch y BBC ynghyd â mynediad drwy restr rhaglenni electronig neu ryngwyneb defnyddiwr gweithredwr y llwyfan. 37. Fodd bynnag, credwn ei bod yn rhy gynnar i benderfynu ar swyddogaeth benodol Botwm Coch y BBC yng nghynlluniau’r BBC yng nghyswllt IPTV, am nad ydym yn gwybod digon eto am gwmpas a natur y gweithgareddau hyn. Ac yntau’n frand ac yn wasanaeth teledu rhyngweithiol sydd wedi ennill ei blwyf, efallai y bydd gan wasanaeth Botwm Coch y BBC swyddogaeth allweddol yn y pen draw, neu efallai y bydd yn cael ei ddisodli gan wasanaethau neu dechnolegau newydd. Ac ystyried bod y farchnad hon yn symud yn gyflym, teimlwn ei bod yn synhwyrol i gadw meddwl agored ynglŷn â photensial Botwm Coch y BBC yn y maes hwn am y tro, ac i ailasesu hyn yn y dyfodol. 38. Mae rheolwyr y BBC wedi datgan eu bwriad i gynnwys costau ailfersiynu cynnwys y BBC ar gyfer IPTV o fewn cyllideb trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC. Diffiniad rheolwyr y BBC o lwyfan IPTV yw llwyfan teledu digidol sydd wedi’i gysylltu â’r rhyngrwyd ond sy’n cael ei ddefnyddio’n bennaf ar gyfer gwylio llinol. Mae cynnwys sy’n cael ei ailfersiynu ar gyfer offer arall – gan gynnwys cyfrifiaduron, consolau gemau a ffonau symudol – wedi’i gynnwys yng nghyllideb trwydded gwasanaeth BBC Ar-lein ar hyn o bryd, a bydd yn aros felly am y tro. 39. Rydym yn derbyn y dyraniad hwn o gyllidebau ond yn bwriadu eu hadolygu fel rhan o’n hadolygiad nesaf o BBC Ar-lein yn 2012, pan fydd esblygiad IPTV a’r ffordd y bydd cynulleidfaoedd yn ei ddefnyddio yn gliriach. Ni fydd cyllideb trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn cynyddu, felly dim ond os ceir gostyngiadau cyfatebol yng ngwariant arall Botwm Coch y BBC y buddsoddir yng nghynnwys IPTV. 40. Rydym wedi cytuno â rheolwyr y BBC y dylid rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i’r Ymddiriedolaeth ynglŷn â datblygiad gweithgareddau IPTV a’r caniatâd a geisir lle bo angen. Cam Gweithredu VI Rydym yn cefnogi gwaith y BBC i ddatblygu strategaeth IPTV oherwydd credwn y bydd gan hyn o bosibl werth cyhoeddus cryf yn y dyfodol. Fodd bynnag, nid yw rôl Botwm Coch y BBC yn y dyfodol yng nghynlluniau IPTV y BBC yn glir eto, gan fod y farchnad IPTV dal yn newydd.
Tachwedd 2010 9
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Yn y tymor byr, cytunwn â chynnig rheolwyr y BBC i gynnwys y costau sydd ynghlwm wrth ailfersiynu cynnwys y BBC ar gyfer IPTV o fewn cyllideb trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC. Rydym wedi gofyn iddynt sicrhau bod y rhaniad rhwng gwariant darlledu ac IPTV yng nghyllideb trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn cael ei gofnodi yn yr adroddiadau ariannol arferol i’r Ymddiriedolaeth. Ar adegau priodol, byddwn yn derbyn diweddariadau manylach ynghylch datblygiad strategaeth IPTV ac yn cymeradwyo strategaethau a gweithgareddau newydd lle bo hynny’n briodol yn unol â’n fframwaith llywodraethu ar gyfer gwasanaethau cyhoeddus y BBC. Ni fydd cyllideb trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn cynyddu i dalu am weithgarwch IPTV. Dylai adolygiad nesaf yr Ymddiriedolaeth o BBC Ar-lein, yn 2012, yn erbyn ei drwydded gwasanaeth, roi cyfle priodol i ailedrych ar y maes hwn pan fydd y farchnad wedi’i sefydlu’n well.
Bydd trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn cael ei gwneud yn gliriach gyda mân newidiadau Cam Gweithredu VII Bydd ambell newid i drwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC o fudd i wella’r disgrifiad o’r ddarpariaeth graidd a gynigir gan wasanaeth Botwm Coch y BBC a’r blaenoriaethau a roddir i’r gwahanol ffyrdd y mae’n helpu i gyflawni dibenion cyhoeddus y BBC. Nid yw’r rhain yn cynrychioli newidiadau i’r gwasanaeth ei hun ond, yn hytrach, yn rhoi eglurhad gwella o’r gwasanaeth fel y mae ar hyn o bryd yn well. Byddwn yn diwygio’r drwydded gwasanaeth fel y nodir isod ac yn cyhoeddi fersiwn ddiwygiedig: • bydd cylch gorchwyl y gwasanaeth yn cael ei ddiwygio i gynnwys, yn fwy penodol, darparu cynnwys chwaraeon, er mwyn adlewyrchu pwysigrwydd y cynnwys hwn i’r gwasanaeth • caiff cyfraniadau’r gwasanaeth at ddibenion cyhoeddus eu diwygio er mwyn cryfhau’r cyfeiriad at bwysigrwydd rôl Botwm Coch y BBC o ran darparu rhaglenni digwyddiadau ac felly cyflawni diben y BBC yng nghyswllt gwledydd a rhanbarthau, gan wneud hyn yn fwy o flaenoriaeth i’r gwasanaeth na chyflawni diben addysg a dysgu’r BBC. Unwaith eto, mae hyn er mwyn adlewyrchu’n fwy cywir gryfderau’r gwasanaeth fel y mae ar hyn o bryd.
Tachwedd 2010 10
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Y Prif Adroddiad
Perfformiad presennol
Cylch gwaith Botwm Coch y BBC 41. Dyma gylch gwaith Botwm Coch y BBC, fel y nodir yn ei drwydded gwasanaeth:
Cylch gwaith Botwm Coch y BBC yw cynnig newyddion, gwybodaeth, addysg ac adloniant parhaus sy’n cael ei ddiweddaru’n gyson i gynulleidfaoedd teledu digidol ar ffurf fideo, sain, lluniau a thestun rhyngweithiol.
Dylai Botwm Coch y BBC hefyd gynnig cynnwys sy’n cefnogi ac yn ychwanegu at rai rhaglenni teledu llinol. Dylai fod yn bwynt mynediad a llywio i gynnwys teledu a radio’r BBC nad yw’n llinol, gan gynnig deunydd atodol ac ychwanegiadau at allbwn darlledu llinol.iii
Darpariaeth a gynigir a dibenion strategol craidd Botwm Coch y BBC 42. Yn ystod yr adolygiad hwn, mae rheolwyr y BBC wedi nodi’r hyn y credant yw pum diben strategol craidd Botwm Coch y BBC. Gwelir y rhain yn fanylach yn Ffigur 2 isod. Ffigur 2: Pum diben strategol craidd Botwm Coch y BBC
1. Dolen rhwng y llinol a’r rhyngweithiol Rhoi pont i gynnwys rhyngweithiol ar gyfer gwylwyr teledu, sydd ar gael o bob gwasanaeth teledu llinol. 2. Sicrhau bod newyddiaduraeth orau’r byd yn cyrraedd cynulleidfa ehangach Cynnig modd ychwanegol i bobl gael gafael ar gynnwys newyddiadurol y BBC drwy ei ddarpariaeth testun digidol. 3. Ymestyn effaith digwyddiadau sy’n dod â’r DU a’i chymunedau ynghyd Rhoi sylw i ddigwyddiadau byw mawr drwy ddarparu capasiti darlledu ychwanegol i ymestyn yr amserlenni teledu llinol, a rhoi sylw boddhaol i ddigwyddiadau allweddol ym maes cerddoriaeth, chwaraeon ac adloniant. 4. Gwella llythrennedd yn y cyfryngau Cynnig mynediad hwylus at gynnwys rhyngweithiol ar draws pum blaenoriaeth olygyddol y BBC (testun a chynnwys clyweledol) i’r rheini nad oes modd iddynt ddefnyddio BBC Ar-lein. 5. Sicrhau bod fideo ar alw yn gallu cyrraedd cynulleidfa ehangach, a bod mwy o bobl yn ei ddefnyddio Cynnig mynediad at fideo ar-alw (BBC iPlayer) ar draws pob prif lwyfan IPTV.
Ffynhonnell: Rheolwyr y BBC 43. Caiff y dibenion hyn eu cyflawni drwy ddarpariaeth graidd a gynigir gan wasanaeth Botwm Coch y BBC, sydd ar gael ar bob llwyfan teledu digidol. Yn sgil y gwahanol lefelau o gapasiti darlledu sydd ar gael ar wahanol lwyfannau teledu, mae lefel y
iii Trwydded Gwasanaeth Botwm Coch y BBC – 7 Ebrill 2008
Tachwedd 2010 11
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
gwasanaeth a gynigir gan Fotwm Coch y BBC ar rai llwyfannau teledu yn uwch ar hyn o bryd na’r ddarpariaeth graidd hon a gynigir. Mae’r ddarpariaeth graidd a gynigir yn cynnwys: • hafan Botwm Coch y BBC sydd ar gael drwy bwyso’r botwm coch wrth wylio unrhyw sianel neu wasanaeth y BBC ar deledu digidol, gan roi mynediad i’r gwylwyr i ddolenni at unrhyw gynnwys rhyngweithiol y BBC sydd ar gael ar y llwyfan (gan gynnwys BBC iPlayer lle bo hynny’n berthnasol) • gwasanaeth testun digidol, sy’n cynnig ystod lawn o gynnwys o Newyddiaduraeth y BBC • hyd at ddwy ffrwd fideo i ddangos digwyddiadau allweddol ym maes cerddoriaeth, chwaraeon ac adloniant. Caiff y capasiti hwn hefyd ei ddefnyddio i ddarparu cynnwys fideo cylchol i atodi rhaglenni teledu ar draws yr ystod lawn o genres Botwm Coch y BBC ar adegau pan nad oes digwyddiadau byw yn cael eu darlledu • digon o gapasiti rhyngweithiol ychwanegol i lansio rhaglenni megis yr aml-sgrin chwaraeon (i ategu’r ffrydiau fideo digwyddiadau uchod), ac i alluogi’r gwasanaeth i gynnig gemau rhyngweithiol (e.e. i blant). 44. Mae Botwm Coch y BBC hefyd yn cynnig cynnwys ychwanegol y tu hwnt i’r ddarpariaeth graidd hon a gynigir lle bo hyn yn defnyddio’r capasiti sydd ar gael mewn modd tactegol. Er enghraifft, ar hyn o bryd mae llwyfannau lloeren a chebl digidol yn cynnig chwe ffrwd fideo o’i gymharu â dim ond un ar deledu daearol digidol. Fel y trafodir isod, fodd bynnag, mae rheolwyr y BBC yn bwriadu newid y dosbarthiad ar draws gwahanol lwyfannau i fod yn fwy cyson â’r ddarpariaeth graidd uchod a gynigir yn y dyfodol. Ceir trafodaeth fanylach am y dibenion a’r ddarpariaeth graidd a gynigir yn adrannau effaith a gwerth am arian yr adroddiad isod.
Golwg gyffredinol ar y gwasanaeth 45. Lansiodd y BBC Fotwm Coch y BBC ar lwyfannau teledu digidol yn 1999. Testun y BBC (BBC Text) oedd yr enw gwreiddiol arno, cyn iddo gael ei ail-frandio yn 2001 a’i alw’n BBCi. Cafodd ei ail-frandio eto yn 2008 a’i enwi’n Fotwm Coch y BBC. 46. Bydd defnyddwyr yn mynd at y gwasanaeth drwy bwyso’r botwm coch ar y rheolydd pell wrth wylio un o sianelau teledu llinol y BBC. Fel arfer, bydd hyn yn mynd â’r defnyddwyr at hafan Botwm Coch y BBC (a elwir weithiau’n ‘bont’), sy’n cynnig dewislen sy’n galluogi defnyddwyr i lywio i wahanol fathau o gynnwys Botwm Coch y BBC (gweler Ffigur 3).
Tachwedd 2010 12
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Ffigur 3: Hafan nodweddiadol Botwm Coch y BBC ar DSAT neu gebl
47. Gellir ystyried y gwasanaeth yn bennaf yn gyfuniad o gynnwys sydd ar gael bob amser (neu gynnwys 24/7) a chynnwys sy’n seiliedig ar yr amserlen rhaglenni ac sy’n ategu ac yn gwella rhaglenni teledu penodol yn ystod y flwyddyn (teledu estynedig, neu eTV).
− Cynnwys (24/7) sydd ar gael bob amser 48. Prif elfen cynnwys 24/7 yw testun digidol. Yn ei hanfod, fersiwn wedi’i diweddaru o wasanaeth analog Ceefax yw hyn, ac mae’n darparu newyddion a gwybodaeth a gaiff ei diweddaru’n barhaus, gan gynnwys lluniau a graffeg o ansawdd. Daw’r rhan fwyaf o’r cynnwys hwn o system rheoli cynnwys ganolog sydd hefyd yn darparu copïau i BBC Ar-lein a Ceefax. Bydd erthygl newyddion ar BBC Ar-lein fel arfer yn ymddangos yn llawn ar y wefan, tra bod fersiwn fyrrach sy’n cyflwyno’r prif bwyntiau yn ymddangos ar Fotwm Coch y BBC. Nid copi union o Ceefax mo testun digidol; mae’n cynnwys rhywfaint o gynnwys ychwanegol, ac nid yw rhywfaint o gynnwys Ceefax yn cael ei drosglwyddo. Mae rhifau’r tudalennau ar destun digidol wedi cael eu cynllunio i adlewyrchu’r rhifau a ddefnyddir ar Ceefax lle bo hynny’n bosibl, er mwyn hwyluso symud o un i’r llall i’r defnyddwyr. 49. Yn ogystal â thestun digidol, mae cynnwys arall 24/7, megis yr aml-sgrin newyddion, sy’n darparu fideos cylchol byr wedi’u golygu sy’n rhoi uchafbwyntiau’r newyddion, hefyd ar gael i rai gwylwyr. Oherwydd cyfyngiadau capasiti, dim ond drwy wasanaethau teledu lloeren a chebl y mae’r aml-sgrin newyddion ar gael ar hyn o bryd, ar ôl iddo gael ei dynnu o wasanaethau teledu daearol digidol (Freeview) ym mis Hydref 2009. Ar lwyfannau lloeren, ceir capasiti hefyd ar gyfer nodwedd aml-sgrin ‘ffordd o fyw’, ond ni chaiff hon ei defnyddio’n aml.
− Cynnwys Teledu Estynedig (eTv) 50. Yn wahanol i’r cynnwys 24/7, mae cynnwys eTV Botwm Coch y BBC yn amrywio drwy gydol y flwyddyn, o ran allbwn a chyrraedd cynulleidfa, am ei fod fel arfer yn ategu rhaglenni teledu a radio penodol tua’r adeg y cânt eu cynnwys yn yr amserlenni llinol. 51. Bydd Botwm Coch y BBC yn ategu rhaglenni mewn gwahanol ffyrdd, yn dibynnu ar natur y rhaglen ei hun. Mae’r gwahanol fathau o gynnwys eTV yn amrywio o ddarparu lle ychwanegol yn yr amserlen i ddangos digwyddiadau byw, i nodweddion cyd- chwarae ar gyfer rhaglenni cwis, i ddangos y tu ôl i’r llenni, deunydd deilliedig, gemau neu gynnwys ychwanegol arall sy’n gysylltiedig â’r rhaglen deledu dan sylw.
Tachwedd 2010 13
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
− Cynnwys arall (mynediad at BBC iPlayer) 52. Mae Botwm Coch y BBC hefyd yn cynnig mynediad at gynnwys ar-alw BBC iPlayer ar lwyfannau FreeSat a Virgin Media. Caiff y cynnwys hwn ei anfon i’r set deledu ar wahân i brif wasanaeth Botwm Coch y BBC, gan ddefnyddio technoleg IPTV neu gebl. 53. Ar lwyfan Virgin Media, mae detholiad o gynnwys BBC iPlayer ar gael i wylwyr fel rhan o’r gwasanaeth teledu ar-alw ehangach a ddarperir drwy gebl. Mae Botwm Coch y BBC yn cynnig llwybr byr at y cynnwys hwn, gan roi ffordd wahanol i gyrraedd BBC iPlayer heb orfod gadael amgylchedd y BBC. Credir bod y gwylwyr yn defnyddio’r ddau lwybr a gynigir tua’r un faint. 54. Ar Freesat, mae rhai derbynyddion yn galluogi gwylwyr i fynd at gynnwys BBC iPlayer drwy ddefnyddio’r cysylltiad band-eang integredig. Mae Botwm Coch y BBC yn galluogi gwylwyr i fynd at gynnwys BBC iPlayer drwy ddolen ar hafan Botwm Coch y BBC; wedyn bydd y cynnwys o BBC iPlayer yn cael ei ddarparu drwy wasanaeth band-eang cartref y gwyliwr i’r teledu.
Mae Botwm Coch y BBC ar gael ar draws yr holl brif lwyfannau teledu digidol 55. Mae Botwm Coch y BBC ar gael ar bob prif lwyfan teledu digidol, gan gynnwys teledu lloeren, cebl a daearol digidol. Oherwydd cyfyngiadau o ran technoleg a chapasiti ar wahanol lwyfannau, nid yw’r gwasanaeth yn union yr un fath ar bob llwyfan, ac mae’n amrywio fel y nodir yn Ffigur 4. Arferai Freeview gynnig nodwedd aml-sgrin newyddion a ffrwd fideo yn ychwanegol i’r un sydd ar gael ar hyn o bryd, ond tynnwyd y rhain oddi ar y llwyfan ym mis Hydref 2009 er mwyn gallu darparu gwasanaethau teledu manylder uwch. Ffigur 4: Pa ddarpariaeth a gynigir ar Fotwm Coch y BBC sydd ar gael ar wahanol lwyfannau
DTT DSAT DSAT DCAB (Freeview) (Freesat) (Sky) (VirSkygin)
Testun digidol Cynnwys (24/7) sydd ar gael bob amser Cylchoedd aml-sgrin newyddion Un ffrwd Cynnwys Teledu Hyd at chwe ffrwd fideo fideo Estynedig (eTv) Nodweddion rhyngweithiol sy’n gysylltiedig â rhaglenni
Cynnwys arall iPlayer iPlayer
Ffynhonnell: Rheolwyr y BBC, dadansoddiad Ymddiriedolaeth y BBC. Sylwer: mae nodweddion rhyngweithiol sy’n gysylltiedig â rhaglenni yn cynnwys gemau, ffrydiau sain amgen, gwasanaethau cyd-chwarae ar gyfer rhaglenni cwis a digwyddiadau, a nodweddion eraill.
Tachwedd 2010 14
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Cyrraedd Cynulleidfa Crynodeb: Mae Botwm Coch y BBC yn cyrraedd lefelau uchel o’r gynulleidfa o’i gymharu â gwasanaethau eraill y BBC a gwasanaethau teledu rhyngweithiol gan ddarparwyr eraill. Fe’i defnyddir gan bron i 12 miliwn o bobl yr wythnos, sy’n golygu mai hwn yw’r gwasanaeth teledu rhyngweithiol a ddefnyddir fwyaf yn y DU.
Mae ei ddefnyddwyr yn cynrychioli trawstoriad eang o’r boblogaeth, a bob wythnos bydd Botwm Coch y BBC yn cyrraedd 5 miliwn o bobl nad yw BBC Ar-lein yn eu cyrraedd.
Y rhannau (24/7) ar gael bob amser o’r gwasanaeth (testun digidol yn bennaf) sy’n denu’r gynulleidfa fwyaf, ond mae digwyddiadau penodol, yn arbennig ym meysydd chwaraeon a cherddoriaeth, hefyd yn denu cynulleidfaoedd mawr.
Er bod y gwasanaeth yn cyrraedd lefel uchel o bobl yn gyffredinol, mae ambell genre o raglenni yn llai cyson o ran eu perfformiad ac mae nifer fawr o raglenni llai, yn enwedig y rheini sy’n rhoi sylw i feysydd chwaraeon lleiafrifol yn cyrraedd nifer fach iawn o bobl.
Casgliadau: Rydym yn cydnabod y rôl y mae Botwm Coch y BBC yn ei chwarae o ran cyrraedd cynulleidfa fawr ac amrywiol, a sicrhau bod gwasanaethau rhyngweithiol y BBC yn cyrraedd cynulleidfa ehangach. Dylid parhau i fonitro proffil cynulleidfa’r gwasanaeth er mwyn sicrhau bod yr amrediad hwn yn cael ei warchod.
Wrth geisio darparu gwerth da i’r cyhoedd, dylai Botwm Coch y BBC ganolbwyntio ar ei gryfderau, yn hytrach na cheisio rhoi sylw i bob genre a chyflawni pob diben cyhoeddus. Mae ymchwil wedi dangos mai’r cryfderau hyn yw ei gynnwys testun digidol a’i ddarllediadau ychwanegol o ddigwyddiadau byw. Ni ddylid comisiynu cynnwys arall, mwy arbrofol, oni bai y gellid ei gynhyrchu gydag ychydig iawn o gost ychwanegol i’r BBC, neu heb ddim cost o gwbl, neu lle gellir gweld manteision clir ac angenrheidiol yn sgil gwneud hynny.
Dylai parhau â’r duedd bresennol o fewn Botwm Coch y BBC, lle defnyddir cynnwys o wasanaethau eraill y BBC wedi’i ailfersiynu yn hytrach na chomisiynau annibynnol, helpu i leihau costau cynnwys darlledu’r gwasanaeth dros amser. Mae rheolwyr y BBC eisoes wedi datgan eu cynlluniau i wneud hyn dros y blynyddoedd nesaf, ac rydym yn cefnogi hyn.
Rydym yn cydnabod y rôl y mae Botwm Coch y BBC yn ei chwarae o ran cefnogi meysydd chwaraeon lleiafrifol, ond yn disgwyl i berfformiad rhaglenni
Tachwedd 2010 15
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
sydd â chynulleidfa fach gael ei fonitro er mwyn sicrhau eu bod yn darparu gwerth i’r gwylwyr ac yn cyflawni eu hamcanion penodedig.
Defnyddir Botwm Coch y BBC gan bron i 12 miliwn o bobl bob wythnos 56. Defnyddir Botwm Coch y BBC gan bron i 12 miliwn o bobl bob wythnos, ac mae’n dangos arwyddion bod twf wedi bod yn y nifer sy’n ei ddefnyddio dros y ddwy flynedd diwethaf. Yn ystod blwyddyn ariannol 2009/10, fe’i defnyddiwyd gan 11.9 miliwn o bobl bob wythnos ar gyfartaledd, cynnydd o’r ffigur 10.9 miliwn yn 2008/09iv. Er bod rhywfaint o’r twf hwn yn deillio o gyflwyno cartrefi digidol newydd i’r farchnad yn sgil y newid i ddigidol, bu i’r gynulleidfa fel cyfran o’r defnyddwyr sydd ar gael o fewn pob llwyfan gynyddu hefyd yn ystod y cyfnod. Ar draws pob llwyfan, cynyddodd y gynulleidfa fel cyfran o’r defnyddwyr sydd ar gael o 27 y cant i 20 y cant rhwng 2008/09 a 2009/10 (gweler Ffigur 5). Ffigur 5: Cynulleidfa wythnosol a gyrhaeddwyd gan Fotwm Coch y BBC fesul llwyfan (rhwng 2008/09 a 2009/10)
Cynulleidfa wythnosol Cynulleidfa wythnosol (% o’r defnyddwyr (miliynau) sydd ar gael 11.9 30% 10.9 27%29% 29% 28% 31% 26% 24% 7.1 5.6 6.1 6.1 1.4 1.5
Pob DSat DTT DCable Pob DSat DTT DCable llwyfan llwyfan 08/09 09/10 08/09 09/10
Ffynhonnell: Traciwr Cyfryngau Newydd Nunwood, Teledu Digidol oedolion 16+. Sylwer: mae pob ffigur ar gyfer y gynulleidfa a gyrhaeddwyd gyda’i gilydd ar gyfer yr holl fathau o gynnwys Botwm Coch y BBC; dim ond cynulleidfa’r cynnwys 24/7 a oedd yn gynwysedig yn y ffigurau yn Adroddiad Blynyddol y BBC ar gyfer 2008/09, ac felly mae’r rhain ychydig yn wahanol. 57. Mae Ffigur 6 yn dangos yr amrywiadau tymhorol sy’n nodweddiadol o gynulleidfa Botwm Coch y BBC, sydd fel arfer yn seiliedig ar ddigwyddiadau mawr ym maes chwaraeon a cherddoriaeth megis Wimbledon, Glastonbury a’r Gemau Olympaidd.
iv Yn Adroddiad a Chyfrifon Blynyddol y BBC ar gyfer 2008/09, nodwyd bod 9.7 miliwn yn defnyddio gwasanaeth y Botwm Coch yn wythnosol; fodd bynnag nid oedd hyn yn cynnwys cynulleidfa cynnwys eTV o fewn gwasanaeth Botwm Coch y BBC. Mae ffigurau llinell uchaf newydd yn cynnwys cynulleidfa a gyrhaeddwyd ar gyfer pob rhan o’r gwasanaeth.
Tachwedd 2010 16
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Ffigur 6: Cynulleidfa wythnosol a gyrhaeddwyd gan Fotwm Coch y BBC fesul llwyfan (rhwng Ionawr 2008 a Mai 2010)
Cynulleidfa wythnosol Botwm Coch y BBC yn ôl llwyfan (2008 - Mai 2010) Gemau 16 Wimbledon / Olympaidd Wimbledon / Gemau Olympaidd y Gaeaf Glastonbury Beijing Glastonbury 14 Electric Proms Cynulleidfa12 wythnosol (miliynau ) 10 8 6 4 2 0 J 0F8 M A M J J A S O N D J 0F9 M A M J J A S O N D J 1F0 M A M
Pob llwyfan DSat DTT DCable
Ffynhonnell: Traciwr Cyfryngau Newydd Nunwood, Teledu Digidol oedolion 16+; rheolwyr y BBC. Sylwer: Casglwyd data cyn 2008 gan TNS gan ddefnyddio methodoleg wahanol, ac nid oes modd ei gymharu’n uniongyrchol felly.
Gan Botwm Coch y BBC y mae’r gynulleidfa fwyaf o blith unrhyw wasanaeth teledu rhyngweithiol 58. Mae gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn gyson yn cyrraedd mwy o bobl nag unrhyw wasanaeth teledu rhyngweithiol arall, fel y dangosir yn Ffigur 7. Gan ei fod wedi’i ddosbarthu i bawb, mae hynny’n golygu bod y gynulleidfa y mae’n ei chyrraedd ar draws llwyfannau yn uwch yn naturiol na gwasanaethau sy’n benodol i lwyfan (megis Sky Active) ond hyd yn oed o fewn llwyfannau penodol mae’n dal yn cyrraedd y gynulleidfa fwyaf.
Tachwedd 2010 17
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Ffigur 7: Cynulleidfa wythnosol gwasanaethau teledu rhyngweithiol (ar draws pob llwyfan, 2008/09 a 2009/10)
Cynulleidfa wythnosol gwasanaethau teledu rhyngweithiol (pob llwyfan teledu digidol, 2008-2009)
29% 27%
15%13% 14% 14% 13% 11% 11%11% 5% 4% 2% 2%
Botwm Teletext* Digital Ceefax Sky (Newyddion Sky Active ITVi (dim Coch Teletext* a Thestun (DSat yn DTT) y BBC 08/09 09/10 unig)
Ffynhonnell: Traciwr Cyfryngau Newydd Nunwood, Teledu Digidol oedolion 16+. *Sylwer: daeth gwasanaeth Teletext a Digital Teletext i ben ym mis Rhagfyr 2009; mae gwasanaeth cyfyngedig Teletext Holidays yn dal ar gael, ar Freeview yn unig 59. Gwasanaeth Botwm Coch y BBC oedd yr unig wasanaeth i gynyddu canran ei gynulleidfa rhwng 2008/09 a 2009/10. Ar ôl i wasanaethau Teletext ddod i ben ym mis Rhagfyr 2009 (ar wahân i wasanaeth cyfyngedig Teletext Holidays ar Freeview), mae llai o wasanaethau teledu rhyngweithiol ar gael yn awr i wylwyr ddewis o’u plith. Bwriedir dod â Ceefax i ben hefyd yn 2012, fel rhan o’r prosiect newid i ddigidol.
Mae’r gwasanaeth yn denu cymysgedd eang o ddefnyddwyr 60. Mae Botwm Coch y BBC yn denu amrywiaeth eang o ddefnyddwyr, gan dorri ar draws rhyw, oed a graddfa gymdeithasol, ac yn adlewyrchu'n gyffredinol broffil cynulleidfa teledu digidol yn ei chyfanrwydd. Ychydig iawn o amrywiad tymhorol a welwyd yng nghymysgedd cynulleidfa Botwm Coch y BBC, ac arhosodd yn eithaf cyson rhwng 2008 a 2009, fel y gwelir yn Ffigur 8. Gwelwyd cynnydd bach yn oedran defnyddwyr gwasanaeth Botwm Coch y BBC, ac yn y nifer a ddaeth o raddfeydd cymdeithasol is rhwng 2008 a 2009; mae hyn yn rhy fach i’w gael ei ystyried yn bwysig ar hyn o bryd ond dylid ei fonitro i weld a yw’n cynrychioli tuedd a fydd yn parhau.
Tachwedd 2010 18
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Ffigur 8: Proffiliau defnyddwyr Botwm Coch y BBC, 2008-2009
54% 51% 49% 2008 2009 55% 51% 46% 49% 36% 45% 32%31% 36% 33% 32% Proffil cyfartalog defnyddiwr misol
Dynion Menywod 16-34 35-54 55+ ABC1 C2DE Grŵp socio-economaidd Rhyw Oed
Ffynhonnell: Traciwr Cyfryngau Newydd Nunwood, Teledu Digidol oedolion 16+ 61. Mae Botwm Coch y BBC yn rhan o bortffolio ehangach y BBC o wasanaethau rhyngweithiol sy’n cynnwys gwefannau, fideo ar-lein ar-alw a chynnwys rhyngrwyd symudol. Mae BBC Ar-lein yn cynrychioli swmp y gynulleidfa ryngweithiol a gyrhaeddir gan y BBC a’r gwariant, ac mae’n fanteisiol cymharu cynulleidfa Botwm Coch y BBC gyda hyn er mwyn cael syniad sut mae’r portffolio rhyngweithiol yn perfformio’n gyffredinol. 62. Yn wir, mae gan Botwm Coch y BBC gynulleidfa dra gwahanol i BBC Ar-lein. Mae Ffigur 9 yn cymharu proffiliau cynulleidfa'r ddau wasanaeth. Mae cynulleidfa BBC Ar- lein yn dueddol o fod yn ddynion, yn ifanc ac yn gefnog, sydd yn wir gan amlaf am ddefnyddwyr ar-lein ar y cyfan. Ar y llaw arall, mae gan wasanaeth Botwm Coch y BBC amrywiaeth eang iawn o ddefnyddwyr sy’n fwy cynrychioladol o’r byd teledu digidol cyfan, ac mae felly yn cyrraedd defnyddwyr ar draws y gwahanol oedrannau, rhyw a graddfeydd socio-economaidd.
Tachwedd 2010 19
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Ffigur 9: Proffil demograffig defnyddwyr Botwm Coch y BBC a BBC Ar-lein (C4 2009)
Rhyw
Botwm Coch y BBC 51% 49% Dynion Defnyddwyr BBC 58% 42% Menywod Ar-lein Oed 16-34 Botwm Coch y BBC 29% 37% 34% 35-54 Defnyddwyr BBC 44% 43% 14% 55+ Ar-lein Grŵp socio-economaidd
Botwm Coch y BBC 52% 48% ABC1 Defnyddwyr BBC 71% 29% C2DE Ar-lein 0% 20% 40% 60% 80% 100%
Ffynhonnell: Traciwr Cyfryngau Newydd Nunwood, Teledu Digidol oedolion 16+. Sylwer: mae data yn y ffigur hwn ar gyfer C4 2009, ac mae ychydig yn wahanol i’r ffigurau blwyddyn-gyfan a roddir yn Ffigur 8.
Defnyddir gwasanaeth Botwm Coch y BBC gan ran o’r boblogaeth nad yw BBC Ar-lein yn ei chyrraedd 63. Bob mis, mae cyfran sylweddol o gynulleidfa’r BBC yn defnyddio Botwm Coch y BBC fel eu hunig bwynt cyswllt ag allbwn rhyngweithiol y BBC. Yn 2009/10, bu 5.3 miliwn o bobl bob mis ar gyfartaledd yn defnyddio gwasanaeth Botwm Coch y BBC, ond ni fuont yn defnyddio BBC Ar-lein, fel y dangosir yn Ffigur 10. Roedd y ffigur hwn ychydig yn is na 5.7 miliwn yn 08/09. Roedd nifer y bobl a ddefnyddiodd Botwm Coch y BBC a BBC Ar-lein ill dau wedi tyfu’n sylweddol yn ystod y cyfnod hwn.
Tachwedd 2010 20
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Ffigur 10: Gorgyffwrdd rhwng defnyddwyr Botwm Coch y BBC a BBC Ar-lein (2008/09 a 2009/10) Gorgyffwrdd rhwng Botwm Coch a BBC Ar-lein (2008-2009)
25 4.4 20 5.3 BBC Ar-lein yn unig
Cynulleidfa misol1 5 (miliynau ) 11.6 13.5 Botwm Coch y BBC A 10 BBC Ar-lein
5 Botwm Coch y BBC yn 5.7 5.3 unig 0 08/09 09/10
Ffynhonnell: Traciwr Cyfryngau Newydd Nunwood, Teledu Digidol oedolion 16+ 64. Mae’r defnyddwyr ‘Botwm Coch y BBC yn unig’ hyn yn dueddol o fod yn rheini sy’n llai tebygol yn draddodiadol o fabwysiadu technolegau newydd. Mae Ffigur 11 yn dangos bod y rheini sy’n defnyddio Botwm Coch y BBC ond nid BBC Ar-lein yn fwy tebygol o fod yn fenywod, yn hŷn ac yn llai cefnog. Roedd y duedd hon yn fwy amlwg yn 2008/2009 nag yr oedd yn 2009/10. Ffigur 11: Proffil demograffig defnyddwyr Botwm Coch y BBC wedi’u rhannu yn ôl defnydd o BBC Ar-lein (Medi 2009 – Mawrth 2010) Proffil demograffig defnyddwyr Botwm Coch y BBC, ynghyd â defnydd o BBC Ar- lein (Med09-Maw10) Rhyw Botwm Coch y BBC yn unig 44% 56% Dynion Menywod Botwm Coch y BBC a BBC 54% 46% Ar-lein Oed 16-34 Botwm Coch y BBC yn unig 28% 36% 37% 35-54 Botwm Coch y BBC a BBC 32% 36% 32% 55+ Ar-lein Grŵp socio-economaidd Botwm Coch y BBC yn unig 42% 58% ABC1 Botwm Coch y BBC a BBC 57% 43% C2DE Ar-lein 0% 20% 40% 60% 80% 100%
Ffynhonnell: Traciwr Cyfryngau Newydd Nunwood, Teledu Digidol oedolion 16+.
Tachwedd 2010 21
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Y rhannau ‘ar gael bob amser’ o’r gwasanaeth sy’n denu’r gynulleidfa fwyaf 65. Gellir ystyried gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn bennaf yn gyfuniad o gynnwys sydd ar gael bob amser (neu gynnwys 24/7) a chynnwys sy’n seiliedig ar yr amserlen rhaglenni ac sy’n ategu ac yn gwella rhaglenni teledu penodol yn ystod y flwyddyn (teledu estynedig, neu eTV), fel y trafodwyd ar dudalen 13. 66. Fel y gwelir yn Ffigur 12, y cynnwys 24/7 yw’r un sy’n denu’r gynulleidfa fwyaf ar draws y flwyddyn. O blith y 11.2 miliwn o bobl a ddefnyddiodd Botwm Coch y BBC ar gyfartaledd bob wythnos yn 2009, dim ond 7.0 miliwn a ddenwyd gan gynnwys 24/7. 67. Mae’r cynnwys eTV yn denu nifer fawr o bobl at wasanaeth Botwm Coch y BBC mewn misoedd penodol, gydag amrywiadau mawr ar draws y flwyddyn yn cyfateb i’r digwyddiadau blynyddol mawr a gefnogir gan y gwasanaeth. Mae pobl a ddaw at wasanaeth Botwm Coch y BBC ar gyfer cynnwys eTV yn dueddol o ddefnyddio rhannau eraill y gwasanaeth hefyd, gan fod nifer y bobl a ddenir gan eTV yn unig bob amser yn lleiafrif bach o gyfanswm y gynulleidfa a gyrhaeddir. Ffigur 12: Y gynulleidfa y mae Botwm Coch y BBC yn ei chyrraedd wedi’i rhannu yn ôl defnyddwyr cynnwys ar gael bob amser ‘24/7’ a chynnwys sy’n seiliedig ar yr amserlen rhaglenni (2009) Cyfran y defnyddwyr Botwm Coch sy’n defnyddio gwasanaethau 24/7 ac eTV (2009)
Cynulleidfa14 wythnosol ar gyfartaledd (miliynau) 0.9 12 1.8 1.7 0.7 0.7 0.8 1.0 1.7 1.4 0.6 1.2 10 0.5 2.6 3.2 4.8 2.3 2.3 5.4 3.2 3.8 2.6 8 1.7 1.9 3.9 6 8.3 4 7.3 7.2 7.6 7.3 7.5 6.9 6.7 6.0 6.9 6.1 6.4 2 0 Ion Chwe Maw Ebr Mai Meh Gor Aw Me Hyd Tach Rhag 24/7 yn unig 24/7 ac eTV eTV yn unig
Ffynhonnell: Traciwr Cyfryngau Newydd Nunwood, Teledu Digidol oedolion 16+
Cynnwys newyddion, tywydd a chwaraeon sy’n denu’r gynulleidfa fwyaf ar gyfer y gwasanaeth 68. Mae gan wasanaeth Botwm Coch y BBC amrywiaeth eang o allbwn, gan ddefnyddio cynnwys o lawer o bortffolio’r BBC ar draws teledu a radio. Mae ffigur 13 yn dangos y gynulleidfa ar draws y gwasanaeth ar gyfer y prif genres cynnwys.
Tachwedd 2010 22
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Ffigur 13: Cynulleidfa wythnosol Botwm Coch y BBC ar gyfartaledd yn ôl genre (miliynau, blwyddyn ariannol 2009/10) Cynulleidfa wythnosol Botwm Coch y BBC, yn ôl math o genre (pob llwyfan) 7.4
4.4 Cynulleidfa wythnosol 2.9 (miliynau) 1.6 1.6
Newyddion a Chwaraeon Cerddoriaeth Plant Arall* Thywydd
Ffynhonnell: Traciwr Cyfryngau Newydd Nunwood, Teledu Digidol oedolion 16+. *Mae arall yn cynnwys Ffeithiol, Drama, Adloniant a Chomedi. 69. Mae pob un o’r prif genres cynnwys a’u perfformiad cymharol o ran cyrraedd cynulleidfa yn cael eu trafod isod.
− Gan newyddion a’r tywydd y mae’r gynulleidfa fwyaf o blith unrhyw genre rhaglenni Botwm Coch y BBC 70. Gan newyddion a’r tywydd y mae’r gynulleidfa fwyaf o fewn gwasanaeth Botwm Coch y BBC, gyda 7.4 miliwn o bobl yn defnyddio rhan hon o’r gwasanaeth bob wythnos yn ystod 2009/10. Mae rhan hon o’r gwasanaeth ar gael yn gyson ac yn cael ei diweddaru’n rheolaidd, a chaiff ei darparu drwy gyfuniad o destun digidol, sydd ar gael ar draws pob llwyfan, a’r fideos newyddion cylchol sydd ar gael drwy Virgin Media a Sky. Mae darparu newyddion a gwybodaeth barhaus a ddiweddarir yn gyson yn rhan ganolog o gylch gwaith Botwm Coch y BBC, ac mae’r ffigurau hyn yn awgrymu bod hyn yn cael ei ddarparu ar hyn o bryd. Mae’r ffigur hwn yn eithaf cyson dros y flwyddyn, er ei fod yn codi rhywfaint yn ystod digwyddiadau newyddion mawr a phan fydd y tywydd yn wael iawn (er enghraifft, y tywydd oer a’r eira ym mis Ionawr 2010).
− Mae chwaraeon hefyd yn denu cynulleidfa fawr, gan godi’n sylweddol yn ystod digwyddiadau mawr 71. Chwaraeon sy’n denu’r gynulleidfa uchaf wedyn, gyda 4.4 miliwn o ddefnyddwyr bob wythnos yn 2009/10. Mae’r ffigur hwn yn cyfuno allbwn testun newyddion chwaraeon sydd ar gael bob amser gyda’r darllediadau o ddigwyddiadau chwaraeon unigol dros y flwyddyn. Mae cynulleidfaoedd chwaraeon yn gallu amrywio’n fawr iawn yn ystod y flwyddyn, gan fod darllediadau o’r digwyddiadau chwaraeon mwyaf yn gallu cyrraedd cynulleidfa sylweddol. 72. Mae Ffigur 14 yn dangos pa raglenni eTV Botwm Coch y BBC a ddenodd y gynulleidfa fwyaf yn 2009. Mae maint teitl pob rhaglen yn gymesur â’i chynulleidfa, ac mae rhaglenni o genre tebyg yn cael eu rhoi yn yr un lliw. Mae’n amlwg yn y rhestr mai’r rhaglenni chwaraeon (gwyrdd) yw’r rhai mwyafrifol.
Tachwedd 2010 23
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Ffigur 14: Rhaglenni eTV sy’n denu’r gynulleidfa fwyaf ar Fotwm Coch y BBC (2009)
Ffynhonnell: ffigurau cynulleidfa BARB. Sylwer: mae maint y ffont yn gymesur â maint cynulleidfa rhaglen; mae rhaglenni o genre tebyg yn cael eu rhoi yn yr un lliw. Gall gwahanol raglenni fod yn cael eu dangos dros gyfnodau amser tra gwahanol i’w gilydd, ac felly dylid bod yn ofalus wrth gymharu prif gynulleidfa’n uniongyrchol. 73. Gall fod yn anodd mynd ati’n uniongyrchol i gymharu cynulleidfaoedd gwahanol ddigwyddiadau gan fod rhai ohonynt yn digwydd dros sawl mis ac eraill yn digwydd dros oriau neu ddyddiau. Fodd bynnag, mae nifer y gynulleidfa gyda’i gilydd sy’n gwylio’r digwyddiadau hyn yn dangos faint o bobl ddefnyddiodd y cynnwys ar unrhyw adeg. Yn 2009, denodd darllediadau o Wimbledon 7.5 miliwn o bobl gyda’i gilydd dros y cyfnod o bythefnos, yr uchaf o blith unrhyw ddigwyddiad Botwm Coch y BBC dros y flwyddyn (Ffigur 15). Llwyddodd Formula 1 i ddenu 7.1 miliwn o bobl dros y tymor naw mis, a denodd darllediadau o Bencampwriaeth Snwcer y Byd 3.9 miliwn dros dair wythnos. Ffigur 15: Aml-sgrin chwaraeon Botwm Coch y BBC (ciplun o’r sgrin, Wimbledon 2009)
Ffynhonnell: Rheolwyr y BBC 74. Mae Botwm Coch y BBC yn rhoi hyblygrwydd i amserlenni’r sianel linol i helpu i sicrhau lle ar gyfer digwyddiadau chwaraeon byw sy’n mynd dros yr amser, yn ogystal â darparu llwybr i ddarlledu digwyddiadau llai na fyddent fel arall yn cael eu gweld ar y teledu. Er enghraifft, roedd modd gweld rowndiau cynnar pencampwriaeth y French Open 2010 yn cynnwys gemau cyntaf Andy Murray drwy wasanaeth Botwm Coch y
Tachwedd 2010 24
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
BBC ond nid ar unrhyw fan arall ym mhortffolio teledu’r BBC. Mae’r gallu i ddarparu lle ychwanegol yn yr amserlen ar gyfer digwyddiadau fel y rhain yn gallu cynorthwyo’r BBC hefyd i gael yr hawliau darlledu ar gyfer y digwyddiad. 75. Mae Ffigur 16 yn dangos nifer y rhaglenni teledu estynedig (eTV) a ddarlledwyd drwy Fotwm Coch y BBC dros y pedair blynedd diwethaf ym maes chwaraeon o’i gymharu â chynnwys arall. Mae’r siart hwn yn cynrychioli’r cynnwys y mae Botwm Coch y BBC yn ei gynnig yn ychwanegol at gynnwys ar gael bob amser (24/7) y gwasanaeth, ac nid yw felly yn cynnwys y newyddion a’r tywydd sy’n denu cynulleidfa fawr. Mae’n rhoi syniad da, fodd bynnag, o ba mor ganolog yw allbwn chwaraeon i wasanaeth Botwm Coch y BBC. Mae chwaraeon yn amlwg yn rheoli rhan hon o allbwn y gwasanaeth, ac mae nifer allbwn rhaglenni yn y genre hwn wedi codi’n sydyn ers 2006, yn enwedig ers lansio’r aml-sgrin chwaraeon yn 2008. Mewn cyferbyniad â hyn, mae nifer y rhaglenni eTV mewn genres eraill wedi aros yn eithaf cyson. Ffigur 16: Nifer y rhaglenni eTV a ddarlledwyd ar Fotwm Coch y BBC (2006- 2009; ddim yn cynnwys fideo a thestun digidol 24/7) Nifer y rhaglenni eTV Botwm Coch; chwaraeon yn erbyn eraill(2006-2009)
200 2006 150 Nifer y 2007 rhaglenni 100 2008 50 2009 0 Chwaraeon Allbwn eTV arall
Ffynhonnell: BARB, dadansoddiad Ymddiriedolaeth y BBC. 76. Rhan o’r rheswm dros y nifer uchel o ddigwyddiadau chwaraeon a ddarlledir drwy wasanaeth Botwm Coch y BBC yw ei ymrwymiad i chwaraeon lleiafrifol a chwaraeon Olympaidd. Mae’r ymrwymiadau hyn yn codi fel rhan o gytundebau hawliau, lle mae Botwm Coch y BBC yn rhan o gais y BBC i ennill hawliau i ddangos digwyddiadau chwaraeon penodol drwy gynnig cyfle i ddarlledu cryn dipyn o’r digwyddiad cyfan. Mae Gemau Olympaidd 2012 a Thîm Prydain Fawr hefyd yn cael eu cefnogi gan wasanaeth Botwm Coch y BBC drwy ddarlledu digwyddiadau chwaraeon Olympaidd lleiafrifol yn y cyfnod yn arwain at y gemau Olympaidd eu hunain. 77. Mae’r ymrwymiad hwn i chwaraeon lleiafrifol yn golygu er bod chwaraeon yn denu rhai o’r ffigurau gwylio uchaf ar gyfer Botwm Coch y BBC, mae hefyd yn cyfrif am rai o’r isaf. Yn 2009 cafodd oddeutu 250 o raglenni Botwm Coch y BBC eu mesur gan BARB; o blith y rhain, roedd oddeutu 100 ohonynt yn denu llai na 0.1 miliwn o wylwyr – y rhan helaethaf ohonynt yn rhaglenni chwaraeon.
− Gall cerddoriaeth ddenu cynulleidfaoedd sylweddol i ddarllediadau Botwm Coch y BBC o wyliau a digwyddiadau byw 78. Mae allbwn cerddoriaeth yn denu ei gynulleidfa uchaf ar gyfer darllediadau o brif wyliau cerddorol y DU. Yn 2009, denodd darllediadau o ŵyl gerddorol Glastonbury gynulleidfa o 6.1 miliwn o bobl, ac yng ngŵyl T in the Park o’r Alban cyrhaeddwyd cynulleidfa o 2.1 miliwn, y ddwy dros gyfnod o bythefnos. Mae Botwm Coch y BBC hefyd yn darparu ffenestr darlledu ar gyfer cynnwys cerddorol arall na fyddai fel arall
Tachwedd 2010 25
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
yn cael ei weld ar y teledu, megis sesiynau a recordiwyd ar gyfer sioeau ar BBC Radio 2 a BBC 6 Music. Ym mis Ionawr 2010 denodd sesiynau a recordiwyd ar gyfer 6 Music yn cynnwys Gary Numan, Little Boots, Heaven 17 a La Roux gynulleidfa o 1.3 miliwn o wylwyr. Mae Botwm Coch y BBC hefyd yn ategu darllediadau o The Proms, gan gynnwys y ‘Maestro Cam’, sy’n cynnig sylwebaeth gan arweinwyr gwadd am berfformiad y gerddorfa, yn ogystal â gweld digwyddiadau o safbwynt y cerddorion. Cafodd hyn ganmoliaeth gan rai o’r ymatebwyr i’n proses ymchwilio ac ymgynghori, er na ddenodd gynulleidfaoedd mawr.
− Mae cynnwys sy’n cyrraedd plant yn gyson ar draws y flwyddyn 79. Denodd cynnwys plant gynulleidfa wythnosol o 1.6 miliwn o wylwyr ar gyfartaledd yn 2009/10. Mae Botwm Coch y BBC yn ategu’r allbwn ar CBeebies a CBBC gydag amrywiol gemau a deunydd ategol ar gyfer y rhaglenni teledu. Mae defnydd o gynnwys plant yn fwy cyson dros y flwyddyn, gyda llai o amrywiadau. Mae mesur maint cynulleidfa ar gyfer cynnwys plant yn broblem fodd bynnag, gan fod ffigurau llinell uchaf ar gyfer cynulleidfa Botwm Coch y BBC yn seiliedig ar oedolion, ac mae hyn yn golygu, fwy na thebyg, bod amcangyfrif y ffigurau hyn o ddefnydd ymysg plant eu hunain yn rhy isel. Mae maint cynulleidfa a fesurir drwy BARB yn cynnwys plant dros bedair blwydd oed, ond nid yw ar hyn o bryd yn gallu mesur faint sy’n defnyddio gemau drwy’r gwasanaeth.
− Mae genres eraill hefyd yn darparu cynnwys poblogaidd o bryd i’w gilydd 80. Cynrychiolir genres eraill hefyd yn allbwn Botwm Coch y BBC, gan gynnwys rhaglenni ffeithiol, drama, adloniant a chomedi. Gyda’i gilydd, denodd y genres eraill gynulleidfa wythnosol o 2.9 miliwn o wylwyr ar gyfartaledd yn 2009/10. Roedd y rhaglenni â’r nifer uchaf yn y genres hyn yn ystod 2009 yn y maes adloniant, gan gynnwys ‘cydganu’ ar gyfer Cystadleuaeth Cân Eurovision (1.7 miliwn) a’r gweithgareddau ‘cyd- chwarae’ rhyngweithiol ar gyfer sioeau’r Loteri Genedlaethol Guesstimation (1.5 miliwn) ac In It To Win It (1.5 miliwn). Roedd pob un o’r ffyrdd hyn yn rhoi cyfle i’r gynulleidfa wylio’r rhaglen linol fel arfer, ond gyda haen ychwanegol o gynnwys rhyngweithiol er mwyn gwella’r profiad. 81. Ystyrir bod drama yn genre anodd ar gyfer teledu rhyngweithiol, yn y BBC ac yn y diwydiant yn gyffredinol, ac mae Botwm Coch y BBC yn parhau i arbrofi i ddod o hyd i gynnwys yn y genre hwn sy’n defnyddio’r dechnoleg yn y ffordd fwyaf effeithiol. Yn 2009 denodd animeiddiadau Doctor Who Dreamlands 1.0 miliwn o wylwyr. Roedd Ashes to Ashes yn defnyddio deunydd archif y BBC o’r 1980au i roi cyfle i wylwyr ail- fyw cyfnodau o’r ddegawd yn y gyfres, a llwyddodd i ddenu 0.8 miliwn o wylwyr. 82. Mae cynulleidfa ar gyfer comedi ar Fotwm Coch y BBC hefyd yn amrywio. Yn 2009 yr allbwn comedi uchaf o ran nifer ar wasanaeth Botwm Coch y BBC oedd Never Mind the Buzzcocks a lwyddodd i ddenu 0.9 miliwn o wylwyr dros 12 wythnos, gan ddarparu cynnwys ychwanegol a recordiwyd ar sail y sioe deledu. Llwyddodd Mitchell and Webb i ddenu 0.6 miliwn, a llwyddodd Stewart Lee i ddenu 0.4 miliwn. 83. Mae nodweddion eraill wedi ceisio defnyddio’r dechnoleg i roi cyfle i’r gynulleidfa ymdrwytho’n llwyr i’w profiad rhyngweithiol y tu allan i ddarlledu byw. Roedd hyn fel arfer yn efelychu’r profiad a geir ar wefan, gan gynnig fideo, gwybodaeth neu gemau ychwanegol gyda’r bwriad o ddwysáu perthynas y gwylwyr â’r rhaglen drwy ganiatáu iddynt archwilio cynnwys cysylltiedig ar ôl i’r darllediad llinol ddod i ben. Mae rhywfaint o’r cynnwys hwn wedi bod yn boblogaidd ac wedi cael llawer o glod – er enghraifft, y cynnwys rhyngweithiol a gynigiwyd yn 2001 ar gyfer Walking with Beasts. Fodd bynnag, dros amser, mae Botwm Coch y BBC wedi ymbellhau o’r math hwn o
Tachwedd 2010 26
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
weithgarwch, ac wedi symud at y math o gynnwys a ddisgrifiwyd uchod. Credwn fod yr esblygiad hwn yn synhwyrol ac y dylid ei barhau.
Dylai Botwm Coch y BBC ganolbwyntio ar ei gryfderau 84. Wrth geisio darparu gwerth da i’r cyhoedd, rydym yn credu y dylai Botwm Coch y BBC ganolbwyntio ar ei gryfderau, yn hytrach na cheisio rhoi sylw i bob genre a chyflawni pob diben cyhoeddus. Mae’r ymchwil uchod wedi dangos mai’r cryfderau hyn yw ei gynnwys testun digidol a’i ddarllediadau ychwanegol o ddigwyddiadau byw. Ni ddylid comisiynu cynnwys arall, mwy arbrofol, oni bai y gellid ei gynhyrchu gydag ychydig iawn o gost ychwanegol i’r BBC, neu heb ddim cost o gwbl, neu lle gellir gweld manteision clir ac angenrheidiol yn sgil gwneud hynny. 85. Dylai parhau â’r duedd bresennol o fewn Botwm Coch y BBC, lle defnyddir cynnwys o wasanaethau eraill y BBC wedi’i ailfersiynu yn hytrach na chomisiynau annibynnol, helpu i leihau costau cynnwys darlledu’r gwasanaeth dros amser. Mae rheolwyr y BBC eisoes wedi datgan eu cynlluniau i wneud hyn dros y blynyddoedd nesaf, ac rydym yn cefnogi hyn.
Mae mesur y gynulleidfa a gyrhaeddir yn her barhaus. 86. Mae mesur y gynulleidfa a gyrhaeddir yn gywir yn her barhaus i wasanaeth Botwm Coch y BBC. Mae BARB yn darparu mesur safonol y diwydiant ar gyfer cynulleidfa sianel deledu ac nid yw’n gallu mesur pob rhan o’r gwasanaeth oherwydd elfennau technegol y system. Mae modd mesur rhywfaint o gynnwys fideo, ond ni ellir defnyddio BARB i fesur cynnwys megis tudalennau testun digidol a gemau. 87. Defnyddir arolwg ar wahân felly i fesur maint cyffredinol y gynulleidfa ar gyfer Botwm Coch y BBC. TNS oedd yn gyfrifol am y contract mesur hwn tan 2008 ac ers hynny mae Nunwood wedi darparu’r mesuriadau hyn drwy ei draciwr cyfryngau newydd. Mae maint cyffredinol y gynulleidfa yn seiliedig felly ar y defnydd a honnir gan y gynulleidfa, yn hytrach na mesur ymddygiad yn uniongyrchol (fel sy’n digwydd gyda BARB). Mae system BARB yn gallu mesur cynnwys fideo yn uniongyrchol ar gyfer rhaglenni eTV megis darllediadau o Wimbledon, felly BARB sy’n rhoi gwybod am ffigurau o’r fath.
Tachwedd 2010 27
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Ansawdd Crynodeb: Er gwaethaf tystiolaeth bod Botwm Coch y BBC yn cael ei ddefnyddio’n helaeth ac yn rheolaidd, cymedrol yn hytrach nag uchel yw gwerthfawrogiad y defnyddwyr o’r gwasanaeth, o’i gymharu â gwasanaethau rhyngweithiol eraill y BBC. Er bod ambell gynnwys unigol ar wasanaeth Botwm Coch y BBC yn cael lefel uchel o werthfawrogiad, mae defnyddwyr Botwm Coch y BBC yn gwerthfawrogi BBC Ar-lein a BBC iPlayer yn fwy, ar y cyfan.
Ar hyn o bryd, mae’r fethodoleg a ddefnyddir i fesur ansawdd y gwasanaeth yn ei gwneud yn anodd cymharu Botwm Coch y BBC yn uniongyrchol â gwasanaethau teledu rhyngweithiol eraill, ond yn ôl y dystiolaeth sydd ar gael ychydig o wahaniaeth sydd rhwng y gwasanaethau hyn, gyda phob un ohonynt ar y cyfan yn cael sgoriau ansawdd cymedrol a thebyg. Mae’r fethodoleg hon wedi cael ei gwella i raddau helaeth dros y flwyddyn ddiwethaf, ond rydym yn credu y dylid gwneud mwy i wella sut caiff ansawdd y gwasanaeth ei fesur.
Roedd yr ymatebion i’r ymgynghoriad cyhoeddus yn gadarnhaol yn gyffredinol o ran eu barn am y gwasanaeth - ei gynnwys, pa mor rhwydd yw defnyddio a llywio’r gwasanaeth - er roedd rhai’n cwyno am arafwch y gwasanaeth ac yn ei gymharu’n anffafriol â Ceefax. Er bod gwelliannau wedi’u gwneud yn ddiweddar, mae Botwm Coch y BBC yn dal i gymryd cryn dipyn o amser i lwytho ar ambell lwyfan; fodd bynnag, mae’r cyfarpar derbyn a ddefnyddir gan y gwylwyr yn un o’r ffactor allweddol sy’n cyfyngu ac mae hyn y tu hwnt i reolaeth y BBC ar y cyfan.
Casgliadau: Mae’r Ymddiriedolaeth yn credu’n gryf y dylai holl wasanaethau’r BBC allu dangos eu hansawdd yn gadarn. Dylai rheolwyr y BBC wella’r ffordd y mae’n mesur ansawdd y gwasanaeth, gan fod y fethodoleg bresennol yn ei gwneud yn anodd cymharu â gwasanaethau rhyngweithiol eraill. Dylai methodoleg ymchwil well hefyd geisio darparu gwell syniad o pam nad yw gwasanaethau teledu rhyngweithiol yn perfformio gystal, ar y cyfan, â gwasanaethau rhyngweithiol eraill y BBC megis BBC iPlayer a BBC Ar-lein.
Mae defnyddwyr yn dangos gwerthfawrogiad cymedrol o wasanaeth Botwm Coch y BBC 88. Mewn ymchwil cynulleidfa a gomisiynwyd ar gyfer yr adolygiad hwn, dangoswyd bod y gymeradwyaeth ar gyfer gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn dda, er nad oedd gystal â’r gymeradwyaeth ar gyfer y BBC cyfan. Mae Ffigur 17 yn dangos bod 40 y cant o’r rheini a oedd wedi defnyddio Botwm Coch y BBC yn ddiweddar yn cymeradwyo’r gwasanaeth yn fawr iawn. O’i gymharu, roedd 51 y cant o’r un sampl (h.y. defnyddwyr Botwm Coch y BBC) yn cymeradwyo’r BBC cyfan yn fawr iawn. Yn y ddau achos, bach oedd y gymeradwyaeth isel i Botwm Coch y BBC a’r BBC cyfan, oddeutu 10 y cant.
Tachwedd 2010 28
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Ffigur 17: Cymeradwyaeth i wasanaeth Botwm Coch y BBC a’r BBC cyfan, ymhlith defnyddwyr Botwm Coch y BBC (Tachwedd – Rhagfyr 2009) Cymeradwyaeth o wasanaeth Botwm Coch y BBC a’r BBC cyfan
BBC cyfan 11% 38% 51% Cymeradwyaeth isel Cymeradwyaeth ganolig Botwm Cymeradwyaeth uchel Coch y BBC 9% 51% 40%
0% 20% 40% 60% 80% 100% % o ddefnyddwyr Botwm Coch y BBC
Ffynhonnell: ymchwil cynulleidfa Kantar ymhlith 300 o ddefnyddwyr Botwm Coch y BBC, Tachwedd – Rhagfyr 2009. Cwestiwn yn seiliedig ar gymeradwyaeth o’r gwasanaeth ar raddfa o 1 i 10: cymeradwyaeth isel = sgôr o 1-4, cymeradwyaeth ganolig = 5-7 a chymeradwyaeth uchel = 8-10.
Lefelau gwerthfawrogiad canolig sydd gan Botwm Coch y BBC o’i gymharu â gwasanaethau teledu rhyngweithiol eraill 89. Mae sawl gwasanaeth teledu rhyngweithiol arall ar gael i wylwyr yn ogystal â Botwm Coch y BBC; mae’r rhain yn darparu gwasanaethau tebyg ar gyfer darlledwyr eraill. Mae sgôr gwerthfawrogiad o wasanaeth Botwm Coch y BBC rhywle yng nghanol y sgoriau ar gyfer y gwasanaethau eraill, gan sgorio 7.0 allan o 10 yn 2009/10. Y gwasanaethau a werthfawrogwyd fwyaf oedd Ceefax, a gafodd sgôr o 7.4, a Newyddion a Thestun Sky a gafodd sgôr o 7.1. Cafodd gwasanaeth Botwm Coch y BBC sgôr ychydig yn uwch na Sky Active, ITVi a gwasanaethau Teletext (er roedd gwasanaethau Teletext wedi dod i ben ym mis Rhagfyr 2009). Ychydig iawn o amrywiadau a fu yn y sgoriau hyn rhwng 2008/09 a 2009/10, fel y gwelir yn Ffigur 18. Ffigur 18: Sgoriau Mynegai Gwerthfawrogiad ar gyfer Botwm Coch y BBC a gwasanaethau teledu rhyngweithiol eraill (sgoriau allan o 10, 2008/09 a 2009/10) Sgoriau Mynegai Gwerthfawrogiad: Botwm Coch y BBC yn erbyn gwasanaethau teledu eraill (pob llwyfan, data a gywirwyd a methodoleg newydd) 7.3 7.4 7.2 7.1 7.1 7.0 6.8 6.8 6.9 6.8 6.4 6.7 6.5 6.6
Ceefax Newyddion a Botwm Coch Sky Active Teletext* ITVi Digital Thestun Sky y BBC (DSat yn (DSat Teletext* unig) yn unig 08/09 09/10
Ffynhonnell: Traciwr Cyfryngau Newydd Nunwood, Teledu Digidol oedolion 16+, yn seiliedig ar y rheini a ddefnyddiodd y gwasanaeth yn y mis blaenorol. *Rhoddwyd gorau i ddarlledu gwasanaethau Teletext ym mis Rhagfyr 2009 (ac eithrio gwasanaeth cyfyngedig Teletext Holidays ar Freeview).
Tachwedd 2010 29
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
90. Ar y cyfan, nid oes yr un o’r sgoriau gwerthfawrogiad hyn yn gryf iawn, a dim ond amrywiadau bach o ran gwerthfawrogiad sydd rhwng y gwasanaethau sydd ar gael er gwaethaf gwahaniaethau sylweddol rhyngddynt. Mae’r lefelau cytundeb cyffredinol a chymedrol a’r diffyg amrywiad cryf rhwng y sgoriau ar gyfer y gwahanol wasanaethau yn awgrymu nad oes gan y rhan fwyaf o ddefnyddwyr farn gref iawn am y math hwn o wasanaeth ar y cyfan. 91. Mae’r fethodoleg ar gyfer cyfrifo sgoriau gwerthfawrogiad ar gyfer Botwm Coch y BBC yn wahanol i’r un a ddefnyddiwyd ar gyfer y gwasanaethau eraill yn Ffigur 18. Mae hyn yn golygu nad yw’r ffigurau wedi’u cyflwyno ar sail gwbl tebyg-at-ei-debyg, ac y dylid bod yn ofalus wrth drafod cymariaethau rhwng Botwm Coch y BBC a gwasanaethau eraill ar sail y data hwn. Ar gyfer Botwm Coch y BBC, gofynnir i unigolion roi sgoriau gwerthfawrogiad ar gyfer pob rhan o’r gwasanaeth a rhaglenni eTV unigol y maent wedi’u defnyddio; cyfrifir prif sgôr ar gyfer gwasanaeth cyfan Botwm Coch y BBC drwy gyfuno’r sgoriau hyn. Mae sgoriau Mynegai Gwerthfawrogiad ond yn cael eu cyfrif ar gyfer detholiad o raglenni Botwm Coch y BBC, a ddewisir i roi syniad o raglenni penodol sydd o ddiddordeb yn hytrach na chynrychioli allbwn Botwm Coch y BBC yn gyffredinol. Dewisir y rhaglenni hyn hefyd am eu cynulleidfa fawr, gan nad yw sampl yr ymchwil yn ddigon mawr i bennu sgoriau Mynegai Gwerthfawrogiad yn gadarn ar gyfer rhaglenni a chanddynt gynulleidfa fach. Yn wahanol i hyn, mae sgoriau Mynegai Gwerthfawrogiad ar gyfer gwasanaethau teledu rhyngweithiol eraill (megis Ceefax a Sky Active) yn cael eu pennu ar un cwestiwn ar gyfer pob gwasanaeth, yn hytrach na chyfuniad o sgoriau ar gyfer cynnwys ymhob gwasanaeth. 92. Ar y cyfan, mae’r fethodoleg a ddefnyddir i gyfrifo sgoriau gwerthfawrogiad ar gyfer Botwm Coch y BBC yn gymhleth ac, er eu bod yn ddefnyddiol ar gyfer cymharu gwerthfawrogiad o raglenni unigol o fewn y gwasanaeth, mae cymharu â gwasanaethau eraill yn anodd. Ar hyn o bryd dyma’r brif ffordd o fesur ansawdd ar gyfer y gwasanaeth, a byddai’n fuddiol felly ei datblygu ymhellach.
Nid yw barn am ansawdd gwasanaeth Botwm Coch y BBC mor dda â’r farn ar gyfer BBC Ar-lein a BBC iPlayer 93. Mae Ffigur 19 yn dangos sut mae Botwm Coch y BBC yn perfformio o ran ‘ansawdd’, ‘apelgar’, ‘arloesol’ a ‘llawn her’, o’i gymharu â Sky Active, yr hyn sy’n cyfateb iddo agosaf yn fasnachol, a hefyd â BBC Ar-lein a BBC iPlayer. Mae hyn yn dangos er bod Botwm Coch y BBC yn perfformio’n dda o’i gymharu â Sky Active, nid yw’r ddau wasanaeth rhyngweithiol hyn i’w gweld yn perfformio gystal â BBC Ar-lein a BBC iPlayer o ran y pedwar mesur.
Tachwedd 2010 30
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Ffigur 19: Lefelau cytuno mawr â datganiadau ansawdd ar gyfer gwasanaeth Botwm Coch y BBC a gwasanaethau perthnasol (cyfartaledd Ionawr 2008 – Ebrill 2009) Ymateb i ddatganiadau Q&I cyfartaledd Ion08-Ebr09
62% 62%63% 58% % cytuno mawr 41% 44%44% 47% 40% 31% (sgoriau o 8-10 34% 33% 24% 40% 26% allan o 10 26%
Botwm Coch y BBC Ansawdd Apelgar Arloesol Llawn her Sky Active BBC.co.uk (cynnwys o (cynnwys (syniadau (cynnwys sy’n BBC iPlayer ansawdd da wedi’i y byddwn i’n hoffi newydd a gwahanol gwneud i mi feddwl) wneud yn dda) ei ddefnyddio) ffyrdd o weithio)
Ffynhonnell: Traciwr Q&I y BBC, tonnau 3-5 (Ionawr 2008 – Ebrill 2009). Sylwer: Ni ddefnyddir yr arolwg hwn bellach, nid oes data mwy diweddar ar gael. 94. Dylid edrych ar y cymariaethau hyn fel rhywbeth sy'n rhoi syniad yn hytrach nag yn dangos yn bendant iawn, gan ei bod yn anodd cymharu Botwm Coch y BBC yn uniongyrchol â, er enghraifft, BBC Ar-lein ar nodweddion megis ‘cynnwys o ansawdd da wedi’i wneud yn dda’, gan fod BBC Ar-lein yn gwneud mwy o’i gynnwys ei hun nag y mae Botwm Coch y BBC yn ei wneud. Fodd bynnag, maent yn atgyfnerthu’r syniad bod gwasanaethau teledu rhyngweithiol yn llai tebygol o ddenu barn gadarnhaol gref gan ddefnyddwyr na mathau eraill o wasanaethau rhyngweithiol eraill.
Mae’n bosib bod cysylltiad rhwng gwerthfawrogiad cynulleidfa a defnyddio cynnwys fideo ar y gwasanaeth 95. Mewn ymchwil cynulleidfa a gomisiynwyd ar gyfer yr adolygiad hwn, dangoswyd bod defnyddwyr sy’n defnyddio cynnwys o fewn gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn dueddol o roi sgoriau gwerthfawrogiad uwch i’r gwasanaeth na defnyddwyr nad ydynt yn defnyddio fideo. 96. Mae hyn yn awgrymu er mai cynnwys gwybodaeth a newyddion 24/7 (sy’n seiliedig ar destun yn bennaf) y mae cynulleidfa’r gwasanaeth yn ei ddefnyddio’n bennaf, mae’n bosib bod cysylltiad cryf rhwng gwerthfawrogiad cynulleidfa a defnyddio cynnwys fideo.
Chwaraeon yw’r genre cynnwys a werthfawrogir fwyaf ar wasanaeth Botwm Coch y BBC 97. Mae mesur gwerthfawrogiad cynulleidfa ar gyfer Botwm Coch y BBC yn her barhaus, fel y trafodwyd ar dudalen 13, a dylid bod yn ofalus wrth drafod sgoriau mynegai gwerthfawrogiad cyfun am y rhesymau a nodwyd. Fodd bynnag, yn y cynnwys a brofwyd, chwaraeon a gafodd y sgôr uchaf ar y cyfan o ran y mynegai gwerthfawrogiad, fel y mae Ffigur 20 yn ei ddangos. Ychydig iawn o amrywiaeth oedd rhwng sgoriau gwerthfawrogiad y genres eraill.
Tachwedd 2010 31
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Ffigur 20: Sgoriau mynegai gwerthfawrogiad cyfartalog ar gyfer Genres Botwm Coch y BBC (2009/10)
Gwerthfawrogiad cynulleidfa Botwm Coch y BBC yn ôl mathau o genre (pob llwyfan, 09/10) 7.9 7.3 7.3 7.2 7.2
Sgôr mynegai gwerthfawrogiad cyfartalog
Chwaraeon Plant Newyddion Cerddoriaeth Arall* a thywydd
Ffynhonnell: sgoriau cyfunedig mynegai gwerthfawrogiad Nunwood o’r detholiad o gynnwys eTV a 24/7 a fesurwyd. *Mae Arall yn cyfeirio at gynnwys ffeithiol, adloniant a chomedi. 98. Mesurwyd sgoriau mynegai gwerthfawrogiad oddeutu 40 rhaglen o gyfanswm o 240 o raglenni Botwm Coch y BBC yn 2009, yn ychwanegol at y sgoriau mynegai gwerthfawrogiad a mesurwyd ar gyfer elfen testun digidol y gwasanaeth. Isod, rhoddir crynodeb o sut mae'r rhaglenni hyn wedi perfformio gan eu cymharu â’i gilydd. 99. Roedd tair o’r rhaglenni a werthfawrogwyd fwyaf yn perthyn i’r genre chwaraeon, gyda gwerthfawrogiad cryf o raglenni Wimbledon, pencampwriaeth golff The Open a Formula 1. Ond gwerthfawrogiad gweddol oedd ar gyfer y rhaglen Tall Ships, a chafodd rhaglen The Danny Baker Show BBC Radio Five Live a oedd wedi’i delweddu sgôr is na’r cyfartaledd. Gyda’i gilydd, dim ond ar gyfer pum rhaglen chwaraeon y mesurwyd y sgoriau mynegai gwerthfawrogiad yn 2009, er gwaethaf y ffaith mai chwaraeon oedd i gyfrif am y rhan fwyaf o’r rhaglenni unigol yn ystod y flwyddyn. 100. Ym maes cerddoriaeth y mesurwyd y mwyaf o raglenni, ac roedd y rhain yn dangos amrywiaeth eang o werthfawrogiad. Darllediadau o Glastonbury, The Electric Proms a Reading & Leeds Festivals sgoriodd uchaf yn y genre hwn, er bod rhai rhaglenni cerddoriaeth, megis One Big Weekend a Summer of Melas ymysg y rhai a sgoriodd isaf. 101. Roedd rhaglenni ffeithiol ac adloniant hefyd yn dangos perfformiad amrywiol, gyda Springwatch, Chelsea Flower Show a Top Gear yn sgorio mwy na’r cyfartaledd, ond Victorian Christmas, Guesstimation a Bang Goes the Theory ddim yn sgorio cystal. 102. Cafodd cynnwys drama sgôr uwch na’r cyfartaledd, gyda Midsummer Night’s Dream a Ashes to Ashes ymysg y rhai a werthfawrogwyd fwyaf. Ar y llaw arall, nid oedd perfformiad cynnwys comedi gystal, gyda Comedy Extra a Mitchell and Webb yn cael sgoriau llai na’r cyfartaledd.
Roedd ymatebion i’r ymgynghoriad cyhoeddus yn gadarnhaol yn gyffredinol am ansawdd y gwasanaeth, er bod ambell bryder wedi’i godi 103. Roedd llawer o’r ymatebion i’r ymgynghoriad yn gadarnhaol iawn am wasanaeth Botwm Coch y BBC, ac yn frwdfrydig dros ben am rai o’r digwyddiadau chwaraeon a cherddoriaeth a gafodd sylw gan y gwasanaeth megis Formula 1, Wimbledon, The Proms a Glastonbury. Roedd y rheini a ymatebodd yn gadarnhaol yn siarad am
Tachwedd 2010 32
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
gyflymder gwell y gwasanaeth, a’r gallu i fynd i dudalennau cynnwys yn syth heb orfod aros iddynt sgrolio o gwmpas fel yr arferai ddigwydd gyda gwasanaeth analog Ceefax. 104. Fodd bynnag, cafwyd hefyd nifer o ymatebion llai cadarnhaol, a oedd yn dangos pryderon am y gwasanaeth. Roedd llawer o’r farn nad oedd gwasanaeth Botwm Coch y BBC gystal â Ceefax. Y rhesymau a roddwyd am hyn oedd bod llai o gynnwys ar gael yn gyffredinol, a rhywfaint o anawsterau wrth lywio. Mae’r problemau hyn yn awgrymu amharodrwydd o du rhai defnyddwyr i newid eu harferion yn lle’r rhai a oedd ganddynt wrth ddefnyddio Ceefax dros sawl degawd. 105. Mynegwyd ambell bryder hefyd ynghylch pa mor rhwydd oedd defnyddio’r gwasanaeth, gyda lleiafrif o’r ymatebwyr i’r ymgynghoriad yn credu bod y gwasanaeth yn araf i’w lwytho, ac y gellid gwella’r llywio. Fodd bynnag, nid oedd y rhan fwyaf o’r ymatebwyr yn rhannu’r farn hon.
Mae’r amser a gymer i hafan Botwm Coch y BBC lwytho yn dal i amrywio’n sylweddol rhwng gwahanol lwyfannau teledu digidol 106. Mae cyflymder Botwm Coch y BBC yn faes y tynnwyd sylw ato yn y gorffennol a nodwyd y dylai’r gwasanaeth geisio ei wella (gweler Adroddiad Barwisev ar deledu digidol, 2004). Dim ond rheolaeth rannol sydd gan y BBC dros gyflymder y gwasanaeth gan fod gosodiadau penodol offer y defnyddwyr hefyd yn ffactor allweddol sy’n cyfyngu. Mae sawl ffactor yn gyfrifol am yr amser a gymer i gyrraedd yr hafan wrth wthio’r botwm coch y tro cyntaf, gan gynnwys pŵer y blwch ar ben y teledu a’r math o lwyfan teledu a ddefnyddir. Mae hyn yn arwain at amseroedd llwytho amrywiol iawn rhwng gwahanol lwyfannau teledu, fel y dangosir yn Ffigur 21. Ffigur 21: Faint o amser a gymerodd hafan Botwm Coch y BBC i lansio ar wahanol lwyfannau teledu (eiliadau, 2008 a 2010)
14 14
10
6 2008 3 3 2010 2 2
Freeview Freesat Sky Virgin Media
Ffynhonnell: Rheolwyr y BBC. Ar Virgin Media, gall amseroedd llwytho fod yn llai o lawer, yn dibynnu ar oedran y blwch a ddefnyddir ar ben y teledu. 107. Freeview sy’n cynnig y llwybr cyflymaf at wasanaeth Botwm Coch y BBC ar gyfartaledd, gyda’r hafan yn llwytho mewn 2 eiliad neu lai, a Virgin Media yw’r llwyfan arafaf gydag amseroedd llwytho o hyd at 14 eiliad. Mae saernïaeth ddarlledu Virgin Media i fod i gael ei huwchraddio yn y dyfodol agos a bydd disgwyl i hynny wella’r amseroedd llwytho. Arferai Sky fod ag amser llwytho araf o 10 eiliad yn 2008; llwyddwyd i leihau hyn i 6 eiliad yn 2010.
v Independent Review of the BBC’s Digital Television Services, a ysgrifennwyd gan Patrick Barwise ar gyfer yr Adran Ddiwylliant, Cyfryngau a Chwaraeon, 2004
Tachwedd 2010 33
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Er gwaethaf gwahaniaeth o ran amseroedd llwytho Botwm Coch y BBC, nid oes gwahaniaeth i’w weld o ran y sgoriau rhwydd ei ddefnyddio ar draws y gwahanol lwyfannau teledu digidol 108. Nid yw’r gwahaniaethau o ran amseroedd llwytho i’w gweld yn effeithio ar farn defnyddwyr am ba mor rhwydd yw defnyddio gwasanaeth Botwm Coch y BBC. Yn 2009, rhoddodd defnyddwyr sgôr o 7.7 allan o 10 i wasanaeth Botwm Coch y BBC am fod yn rhwydd ei ddefnyddio, ar draws pob llwyfan. Nid oedd hyn yn amrywio’n fawr iawn rhwng gwahanol lwyfannau, fel y gwelir yn Ffigur 22. Ffigur 22: Pa mor rhwydd yw defnyddio Botwm Coch y BBC yn ôl llwyfan (2009) Pa mor rhwydd yw defnyddio Botwm Coch y BBC, yn ôl llwyfan(2009)
7.7 7.6 7.6 Cyfartaledd ar draws pob llwyfan
7.7 allan o 10
Lloeren ddigidol Daearol digidol Cebl digidol
Ffynhonnell: Traciwr Cyfryngau Newydd Nunwood, Teledu Digidol oedolion 16+ 109. Ymddengys nad oes grŵp sylweddol o ddefnyddwyr sy’n ei chael yn anodd iawn defnyddio’r gwasanaeth. Dim ond lleiafrif bach o ddefnyddwyr, oddeutu 7 y cant, sy’n rhoi sgôr i wasanaeth Botwm Coch y BBC o 4 neu lai allan o 10 am fod yn rhwydd ei ddefnyddio (Ffigur 23). Ffigur 23: Pa mor rhwydd yw defnyddio Botwm Coch y BBC, sgoriau allan o 10 (cyfartaledd 2009) Botwm Coch y BBC – sgoriau rhwydd ei ddefnyddio (allan o 10) ar draws pob llwyfan digidol, cyfartaledd 2009 23% 20% 17% 15% 8% 10% 3% 2% 0% 2%
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Rhwydd ei ddefnyddio: sgôr allan o 10
Ffynhonnell: Traciwr Cyfryngau Newydd Nunwood, Teledu Digidol oedolion 16+
Tachwedd 2010 34
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Effaith Crynodeb: Mae ymwybyddiaeth o wasanaeth Botwm Coch y BBC yn weddol, gydag arwyddion o dwf diweddar, er mae dros chwarter o’r bobl yn dal heb fod yn gwybod amdano. Mae deall y gwasanaeth hefyd yn ffactor pwysig i’w ystyried, gan nad yw ymwybyddiaeth yn unig yn ddigon i ddarbwyllo gwylwyr teledu i’w ddefnyddio. Mae’n debygol bod mwy ymwybyddiaeth o’r gwasanaeth na dealltwriaeth ohono, er byddai angen mwy o dystiolaeth i gefnogi hyn.
Mae effaith Botwm Coch y BBC o ran cyflawni dibenion cyhoeddus y BBC yn gymysg; mae defnyddwyr y gwasanaeth yn credu bod rhai dibenion yn cael eu cyflawni’n dda, tra bo lle i wella mewn meysydd eraill. Ymddengys ei fod yn cyflawni ei ddibenion digidol a byd-eang yn gryf, a gwelir hefyd ei fod yn cyflawni buddion dinasyddiaeth cryf drwy ei ddarpariaeth o newyddion cenedlaethol a rhyngwladol. Fodd bynnag, mae arwyddion nad yw ei ddarpariaeth o newyddion lleol a materion cyfoes yn bodloni disgwyliadau, er nad yw defnyddwyr yn rhoi pwys mawr ar hyn yn gyffredinol. Ymddengys fod y gwasanaeth yn darparu budd addysgol i oedolion, ond llai felly i blant – yn enwedig ymhlith defnyddwyr a chanddynt blant gartref.
Mae’n bosib bod gan Botwm Coch y BBC effaith fuddiol hefyd ar y 5 miliwn o ddefnyddwyr misol nad ydynt yn defnyddio BBC Ar-lein, gan helpu’r BBC i gyflawni ei nodau o ran llythrennedd digidol ac ym maes y cyfryngau. Fodd bynnag, ychydig a wyddys am y grŵp hwn y tu hwnt i’w ddemograffeg sylfaenol ac nid oes fawr o ddealltwriaeth ar hyn o bryd am rôl llythrennedd ym maes teledu rhyngweithiol yn erbyn llythrennedd ym maes y rhyngrwyd.
Casgliadau: Mae rheolwyr y BBC wedi dangos bod darparu budd llythrennedd yn y cyfryngau i’r 5 miliwn sy’n defnyddio Botwm Coch y BBC nad ydynt yn defnyddio BBC Ar-lein yn ddiben strategol pwysig ar gyfer Botwm Coch y BBC. Rydym yn disgwyl i fwy o dystiolaeth gael ei chasglu am y manteision hyn, gan ein bod yn derbyn bod manteision o'r fath yn bodoli ond nad ydym yn eu deall yn llwyr ar hyn o bryd.
Er bod yr ymwybyddiaeth o’r gwasanaeth yn weddol, mae’n bwysig hefyd fod gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn gallu cadw llygad ar ba mor glir yw dealltwriaeth y gwylwyr o’r gwasanaeth a gynigir ganddo. Mae’r dulliau presennol o fesur ymwybyddiaeth yn mesur faint o bobl sydd wedi clywed am y gwasanaeth, ond nid yw’n rhoi syniad o ba mor dda y maent yn deall beth mae Botwm Coch y BBC yn ei gynnig a sut mae ei ddefnyddio. Wrth wella’r dulliau mesur yn y maes hwn er mwyn cadw golwg ar y sefyllfa dros amser, gallai fod o fudd i’r gwasanaeth.
Tachwedd 2010 35
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Un thema gyffredin yn yr ymatebion i’n hymgynghoriad a sylwadau cyffredinol gan y gwylwyr i dîm Botwm Coch y BBC yw y byddai llawer o wylwyr yn hoffi gweld cynnwys Botwm Coch y BBC yn cael mwy o sylw ac yn cael ei hyrwyddo’n well yng nghyhoeddiadau rhestr rhaglenni teledu. Mae rheolwyr y BBC eisoes yn ymwybodol o’r mater hwn ac wrthi’n gweithio ar wella rhestrau rhaglenni Botwm Coch y BBC lle bo hynny’n bosib.
Byddwn yn newid trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC i adlewyrchu’n well y modd y mae’n cyflawni dibenion cyhoeddus y BBC orau ac, yn arbennig, pwysigrwydd testun digidol a rhaglenni digwyddiadau i’r gwasanaeth.
Mae ymwybyddiaeth weddol o wasanaeth Botwm Coch y BBC, gydag arwyddion o dwf 110. Ar gyfartaledd yn 2009/10, roedd 71 y cant o oedolion y DU yn ymwybodol o wasanaeth Botwm Coch y BBC. Roedd mwy yn ymwybodol o BBC Ar-lein, 81 y cant, er gwaethaf y ffaith ei fod ar gael i lai o bobl ar draws y DU. Roedd ymwybyddiaeth o’r ddau wasanaeth ychydig yn uwch mewn cartrefi teledu digidol. Roedd ymwybyddiaeth o wasanaeth Botwm Coch y BBC wedi tyfu mwy nag ymwybyddiaeth o BBC Ar-lein yn ystod 2009/10, gan godi pum pwynt canran o 66 y cant yn 2008/09 (gweler Ffigur 24). Ffigur 24: Ymwybyddiaeth o wasanaeth Botwm Coch y BBC a BBC Ar-lein (ymhlith pob oedolyn, 2008/09 a 2009/10) Ymwybyddiaeth o wasanaethau Botwm Coch ac Ar-lein (pob oedolyn)
79% 81% 66% 71%
08/09 +5 +2 09/10
Botwm Coch y BBC BBC Ar-lein
Ffynhonnell: Cynulleidfaoedd y BBC, PBTS 111. Dywedodd ein Cynghorau Cynulleidfaoedd yn Lloegr a Gogledd Iwerddon fod ymwybyddiaeth yn broblem bosibl i wasanaeth Botwm Coch y BBC. Tynasant sylw at achosion lle roedd diffyg ymwybyddiaeth a dealltwriaeth o’r gwasanaeth yn atal Botwm Coch y BBC rhag darparu gwerth i rai aelodau’r gynulleidfa. Yr hyn sy’n codi ymwybyddiaeth fwyaf yw'r sesiynau hyrwyddo ar yr awyr ar gyfer cynnwys Botwm Coch y BBC ar y prif sianeli teledu, lle caiff y gynulleidfa ei gwahodd i wthio'r botwm coch er mwyn cael cynnwys ychwanegol sy’n ymwneud â’r rhaglen y maent yn ei gwylio. Y ffordd hawsaf o ddeall yn llwyr yr hyn a wna’r gwasanaeth yw drwy samplo’r gwasanaeth, felly mae hyn yn ffordd effeithiol i’r BBC gynyddu ymwybyddiaeth a dealltwriaeth.
Tachwedd 2010 36
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
112. Un thema gyffredin yn yr ymatebion i’n hymgynghoriad a sylwadau cyffredinol gan y gwylwyr i dîm Botwm Coch y BBC yw y byddai llawer o wylwyr yn hoffi gweld cynnwys Botwm Coch y BBC yn cael mwy o sylw ac yn cael ei hyrwyddo’n well yng nghyhoeddiadau rhestr rhaglenni teledu. Dywedodd cynghorau cynulleidfaoedd hefyd y byddai hyrwyddo gwell yn helpu i wella dealltwriaeth cynulleidfa o’r gwasanaeth. Mae rheolwyr y BBC eisoes yn ymwybodol o’r mater hwn ac wrthi’n gweithio ar wella rhestrau rhaglenni Botwm Coch y BBC lle bo hynny’n bosib.
Mae effaith gwasanaeth Botwm Coch y BBC o ran cyflawni dibenion cyhoeddus y BBC yn gymysg ym marn y defnyddwyr, ac mae ambell faes yn perfformio’n dda ond mae lle i wella mewn meysydd eraill 113. Mewn ymchwil annibynnol a gynhaliwyd ar ran yr Ymddiriedolaeth gan Kantar Media, ymchwiliwyd i ba raddau y mae defnyddwyr y gwasanaeth yn teimlo bod gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn cyflawni dibenion cyhoeddus y BBC. Ar y cyfan, roedd perfformiad Botwm Coch y BBC yn gymysg, gyda defnyddwyr o’r farn bod rhai dibenion yn cael eu cyflawni’n dda tra bo lle i wella mewn meysydd eraill. 114. Roedd yr ymchwil yn gofyn pa mor dda oedd perfformiad gwasanaeth Botwm Coch y BBC o’i gymharu â rhestr o ddatganiadau sy’n gysylltiedig â dibenion cyhoeddus y BBC, a pha mor bwysig oedd ei fod yn cael ei weld yn eu cyflawni. Gelwir y gwahaniaeth ym mhob achos rhwng y sgoriau ar gyfer y ddau gwestiwn yn ‘bwlch perfformiad’ ar gyfer y datganiad, ac mae’n mesur i ba raddau y mae gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn bodloni disgwyliadau’r gynulleidfa. Mae bwlch perfformiad negyddol yn dangos nad yw disgwyliadau’n cael eu bodloni, ac mae bwlch perfformiad cadarnhaol yn dangos bod disgwyliadau’n cael eu bodloni’n fwy na digon. 115. Mae hon yn fethodoleg sydd wedi’i phrofi ac mae wedi’i defnyddio mewn adolygiadau blaenorol gan yr Ymddiriedolaeth, yn ogystal ag yn ei waith ehangach ar Ddibenion Cyhoeddus y BBC. Mae modd gweld y rhestr lawn o ddatganiadau a gyflwynwyd i’r ymatebwyr, a’r bylchau perfformiad a ddaeth yn sgil hynny, yn Ffigur 25.
Tachwedd 2010 37
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Ffigur 25: Bylchau perfformiad dibenion cyhoeddus Botwm Coch y BBC (rhwng Tachwedd a Rhagfyr 2009)
68% Mae’n darparu newyddion annibynnol o ansawdd uchel 70% -2 Mae’n fy helpu i deall beth sy’n digwydd yn y byd 65% ehangach, megis newyddion a digwyddiadau 64% +1 rhyngwladol Mae’n darparu cynnwys sy’n rhoi pleser i mi neu sy’n 64% -3 ddefnyddiol 67% Mae wedi fy helpu i fod yn fwy ymwybodol o fanteision 62% teledu rhyngweithiol l 55% +7 58% Mae’n darparu rhaglenni a gwybodaeth ffres a newydd 64% -6 58% Mae’n gwella fy mwynhad o raglenni teledu’r BBC 57% +1 Mae’n fy helpu i ddeall newyddion a materion cyfoes yn 57% fy ngwlad/rhanbarth 62% -5 Rwyf wedi dysgu pethau newydd wrth ddefnyddio 55% cynnwys ar y gwasanaeth 49% +6 Mae’n rhoi cyfle i rannu’r un profiadau gyda phobl 53% eraill (e.e. digwyddiadau byw/mawr) 50% +3 Mae’n darparu cynnwys sy’n fwy trawiadol na 42% gwasanaethau teledu rhyngweithiol eraill 49% -7 Mae’n fy helpu i ddeall gwleidyddiaeth yng ngwledydd 40% eraill y DU 40% 0 Mae’n helpu plant/pobl ifanc yn eu harddegau i ddysgu 37% -9 pethau newydd 46% Mae’n fy helpu i ddeall gwleidyddiaeth yn fy 35% -13 ngwlad/rhanbarth 48% Mae’n fy helpu i rannu fy marn ag eraill drwy BBC 27% Ar-lein, testun a llythyr 26% +1
Allwedd lliw dibenion Perfformiad Bwlch perfformiad Dinasyddiaeth Gwledydd a rhanbarthau Pwysigrwydd (h.y. perfformiad - Creadigrwydd Byd-eang pwysigrwydd) Addysg Digidol
Ffynhonnell: ymchwil cynulleidfa Kantar, Tach-Rhag 2009. Sylwer: mae canrannau’n cynrychioli nifer yr ymatebwyr sy’n rhoi sgôr o 7-10 allan o 10 i bob datganiad o ran perfformiad neu bwysigrwydd 116. O blith y 15 datganiad a brofwyd ar gyfer Botwm Coch y BBC, roedd oddeutu hanner yn dangos bwlch perfformiad cadarnhaol, ac oddeutu hanner yn dangos un negyddol. Rhoddwyd sgôr da i ddatganiadau am y dibenion digidol a byd-eang, ac roedd y rhan fwyaf o’r defnyddwyr yn gweld y rhain fel rhai pwysig a rhai a oedd wedi’u cyflawni’n dda. Cafodd y datganiadau ynghylch y dibenion yn ymwneud â chreadigrwydd, dinasyddiaeth a gwledydd a rhanbarthau sgoriau cymysg, tra bod y datganiadau am addysg wedi sgorio’n dda ar gyfer oedolion ond dim cystal ar gyfer datganiadau’n ymwneud ag addysg plant. Y bwlch perfformiad mwyaf oedd ar gyfer ‘fy helpu i ddeall gwleidyddiaeth yn fy ngwlad/rhanbarth’ (-13), er cymharol isel oedd y farn am bwysigrwydd y datganiad hwn. Isod gwelir trafodaeth am y gwahanol ddibenion cyhoeddus, y flaenoriaeth a roddir iddynt yn nhrwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC, a chanlyniadau’r ymchwil hon. 117. Mae’r drwydded gwasanaeth bresennol yn nodi pa mor bwysig y dylai rôl Botwm Coch y BBC fod o ran cyflawni pob un o ddibenion cyhoeddus y BBC. Mae’n rhoi syniad o hierarchaeth y chwe phwrpas o ran cyfraniad disgwyliedig gwasanaeth Botwm Coch y BBC i bob un:
Tachwedd 2010 38
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
• Dinasyddiaeth– “gwneud cyfraniad pwysig” • Addysg, Gwledydd a Rhanbarthau – “cyfrannu” • Creadigrwydd, Byd-eang – “chwarae ei ran i gyfrannu” • Digidol – “cyfrannu at yr hyrwyddo”. 118. Isod, trafodir asesiad yr ymatebwyr o gyfraniad Botwm Coch y BBC i bob un o’r dibenion hyn.
− Cynnal dinasyddiaeth a chymdeithas sifil (‘Dinasyddiaeth’) 119. Yn ôl y drwydded gwasanaeth bresennol, y diben hwn ddylai fod yr un pwysicaf i wasanaeth Botwm Coch y BBC. 120. Canlyniadau cymysg a gafwyd ar gyfer y datganiadau a brofwyd yng nghyswllt y diben dinasyddiaeth. Cytunodd defnyddwyr fod Botwm Coch y BBC yn ‘darparu newyddion annibynnol o ansawdd uchel’, a’r datganiad hwn a gafodd y sgôr uchaf o ran perfformiad o blith y cyfan yn yr ymarfer. Fodd bynnag, ni chafodd y tri datganiad arall ar ddinasyddiaeth sgôr gystal. Roedd y rhain yn ymwneud â darparu newyddion lleol, gwleidyddiaeth a materion cyfoes. Rhoddodd defnyddwyr mwy o bwys ar gael gwybodaeth am bethau yn eu gwlad neu eu rhanbarth eu hunain nag mewn rhannau eraill o’r DU, ac roeddent yn fwy beirniadol hefyd o berfformiad gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn eu hardaloedd eu hunain. 121. Mae hyn yn awgrymu er bod gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn bodloni disgwyliadau defnyddwyr o ran y ddarpariaeth newyddion ym mhob cwr o’r DU, nid oedd yn perfformio gystal wrth ddarparu cynnwys lleol. Y rheswm dros hyn yn rhannol o bosib yw’r cyfyngiadau technolegol ar Fotwm Coch y BBC o ran rhoi gwybodaeth leol wedi’i haddasu i ddefnyddwyr; mae hyn yn faes lle gall IPTV wella darpariaeth yn y dyfodol. 122. Ers i wasanaethau Teletext ddod i ben yn niwedd 2009, Botwm Coch y BBC yw unig ddarparwr gwasanaeth cyhoeddus gwasanaethau teledu rhyngweithiol yn y DU erbyn hyn. Mae’n bosib felly y bydd ganddo’n awr rôl fwyfwy pwysig i’w chwarae, yn arbennig mewn meysydd megis gwleidyddiaeth a newyddion lleol lle nad yw darpariaeth fasnachol mor gryf o bosib.
− Hyrwyddo addysg a dysg (‘Addysg’) 123. Roedd dros hanner y defnyddwyr yn teimlo eu bod wedi dysgu pethau newydd drwy wasanaeth Botwm Coch y BBC, ac roedd y datganiad hwn yn dangos bwlch perfformiad cadarnhaol. 124. Fodd bynnag, roedd defnyddwyr o’r farn nad oedd yn bodloni disgwyliadau o ran helpu plant a phobl ifanc yn eu harddegau i ddysgu pethau newydd. Mae’r data yn Ffigur 25 ar gyfer sampl cyfan yr ymchwil o ddefnyddwyr presennol, ac mae’n cynnwys llawer o oedolion nad oes ganddynt blant eu hunain. Fodd bynnag, roedd y canfyddiad hwn yn wir hefyd ymysg y rheini a chanddynt blant gartref; yn y grŵp hwn, roedd 60 y cant yn meddwl ei bod yn bwysig bod Botwm Coch y BBC yn helpu i ddysgu pethau newydd i blant, o’i gymharu â dim ond 41 y cant a oedd o’r farn ei fod yn perfformio’n dda yn y maes hwn.
− Adlewyrchu gwledydd, rhanbarthau a chymunedau’r DU (‘Gwledydd a rhanbarthau’) 125. Roedd oddeutu hanner y defnyddwyr yn meddwl bod gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn dda am roi cyfle iddynt ‘rannu profiadau gyda phobl eraill', er enghraifft mewn
Tachwedd 2010 39
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
digwyddiadau byw mawr, a chafwyd bwlch perfformiad cadarnhaol bach cysylltiedig. Ychydig iawn o allu sydd gan wasanaeth Botwm Coch y BBC i gysylltu cymunedau’n uniongyrchol drwy’r dechnoleg bresennol, oherwydd y llwybr dychwelyd cyfyngedig. Fodd bynnag, gallai IPTV olygu bod mwy’n gallu cael ei wneud i gysylltu cymunedau o wylwyr drwy’r teledu yn y dyfodol.
− Ysgogi creadigrwydd a rhagoriaeth ddiwylliannol (‘Creadigrwydd’) 126. Cafwyd sgoriau cymysg ar gyfer y diben creadigrwydd, gyda rhai’n teimlo nad oedd gwasanaeth Botwm Coch y BBC mor ‘ffres a newydd’ ag yr hoffent iddo fod. Fodd bynnag, mae hwn yn sylw cyffredin am unrhyw wasanaeth teledu, ac mae gan wasanaeth Botwm Coch y BBC flwch perfformiad llai na gwasanaethau eraill wrth fesur hyn. 127. Cafwyd bwlch amlwg hefyd o ran darparu ‘cynnwys sy’n fwy trawiadol na gwasanaethau teledu rhyngweithiol eraill’. Ychydig o dystiolaeth sydd, fodd bynnag bod unrhyw wasanaeth teledu rhyngweithiol arall yn fwy nodedig na gwasanaeth Botwm Coch y BBC.
− Dod â’r DU at sylw’r byd a’r byd at sylw’r DU (‘Byd-eang’) 128. Dim ond un datganiad a brofwyd yng nghyswllt y diben byd-eang, sef ‘fy helpu i ddeall beth sy’n digwydd yn y byd ehangach, megis newyddion a digwyddiadau rhyngwladol'. Y datganiad hwn oedd â’r sgôr perfformiad uchaf ond un yn gyffredinol, a dim bwlch cysylltiedig, sy’n awgrymu bod gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn cyflawni hyn yn dda.
− Cyfathrebu sy’n datblygu (‘Digidol’) 129. Mae defnyddwyr yn meddwl, ar y cyfan, fod gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn darparu cynnwys o ansawdd, a’i fod yn dda am hyrwyddo manteision teledu digidol. Mae’r ddau ddatganiad digidol yn Ffigur 25 wedi cael sgôr perfformiad uchel. Er bod bwlch negyddol bach ar gyfer y datganiad ‘yn darparu cynnwys o ansawdd sy’n rhoi pleser i mi neu sy’n ddefnyddiol’, ceir bwlch cadarnhaol mawr ar gyfer y datganiad ‘Mae Botwm Coch y BBC wedi fy helpu i fod yn fwy ymwybodol o fanteision teledu rhyngweithiol’.
Mae’n bosib y bydd gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn chwarae ryw rôl yn nodau ehangach y BBC o ran llythrennedd yn y cyfryngau ac yn y maes digidol, er mae angen rhagor o dystiolaeth er mwyn deall hyn yn llawn 130. Fel y trafodwyd ar dudalen 13, defnyddir Botwm Coch y BBC bob mis gan oddeutu 5 miliwn o bobl nad ydynt yn defnyddio BBC Ar-lein. Amcangyfrifir bod cyfran sylweddol (rhwng traean a hanner) o’r bobl hyn heb unrhyw fynediad at y rhyngrwyd, naill ai gartref neu yn y gwaith. Iddynt hwy, mae Botwm Coch y BBC yn eu cyflwyno i fanteision technoleg ddigidol ryngweithiol, ac mae rheolwyr y BBC o’r farn y bydd hyn yn eu hannog i ymchwilio i fanteision mynediad i’r rhyngrwyd yn y dyfodol. Fodd bynnag, nid ydym wedi gweld tystiolaeth sy’n awgrymu bod cyswllt rhwng defnyddio Botwm Coch y BBC a mabwysiadu technolegau digidol eraill, megis defnyddio’r rhyngrwyd, ac rydym yn credu bod angen ymchwilio mwy i hyn os ydyw am fod yn rôl graidd gwasanaeth Botwm Coch y BBC. 131. Ychydig iawn a wyddys am y grŵp hwn y tu hwnt i’w demograffeg, ac mae’n anodd gwybod sut effaith a geir arnynt wrth ddefnyddio Botwm Coch y BBC. Mae
Tachwedd 2010 40
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
angen rhagor o dystiolaeth er mwyn deall mwy ar y gynulleidfa hon a rôl gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn eu bywydau.
Mae rheolwyr y BBC wedi nodi pum diben strategol craidd ar gyfer Botwm Coch y BBC 132. Yn ystod yr adolygiad hwn, rydym wedi trafod gyda rheolwyr y BBC i greu darlun cliriach o ddibenion strategol craidd gwasanaeth Botwm Coch y BBC. Ac ystyried y newidiadau cyflym sydd i’w gweld yn amlwg yn y farchnad teledu digidol ers rhoi’r drwydded gwasanaeth, cytunwyd bod yr adolygiad hwn yn gyfle da i nodi’n glir beth yw rôl graidd Botwm Coch y BBC ar hyn o bryd, a sut y bydd yn newid o bosib wrth symud ymlaen. Rydym wedi cadw hyn mewn cof wrth gynllunio ambell newid i’r drwydded gwasanaeth (sydd yn y crynodeb ar du blaen yr adroddiad hwn) a fydd yn egluro’r dibenion hyn yn gliriach. 133. O ganlyniad, nododd rheolwyr y BBC bum diben strategol craidd ar gyfer gwasanaeth Botwm Coch y BBC, fel y nodir yn Ffigur 26. Ffigur 26: Pum diben strategol craidd Botwm Coch y BBC
1. Dolen rhwng y llinol a’r rhyngweithiol Rhoi pont i gynnwys rhyngweithiol ar gyfer gwylwyr teledu, sydd ar gael o bob gwasanaeth teledu llinol. 2. Sicrhau bod newyddiaduraeth orau’r byd yn cyrraedd cynulleidfa ehangach Cynnig modd ychwanegol i bobl gael gafael ar gynnwys newyddiadurol y BBC drwy’r cynnig testun digidol. 3. Ymestyn effaith digwyddiadau sy’n dod â’r DU a’i chymunedau ynghyd Rhoi sylw i ddigwyddiadau byw mawr drwy ddarparu capasiti darlledu ychwanegol i ymestyn yr amserlenni teledu llinol, a rhoi sylw boddhaol i ddigwyddiadau allweddol ym maes cerddoriaeth, chwaraeon ac adloniant. 4. Gwella llythrennedd yn y cyfryngau Cynnig mynediad hwylus at gynnwys rhyngweithiol ar draws pum blaenoriaeth olygyddol y BBC (testun a chynnwys clyweledol) i’r rheini nad oes modd iddynt ddefnyddio BBC Ar-lein. 5. Sicrhau bod fideo ar alw yn gallu cyrraedd cynulleidfa ehangach, a bod mwy o bobl yn ei ddefnyddio Cynnig mynediad at fideo ar-alw (BBC iPlayer) ar draws pob prif lwyfan IPTV.
Ffynhonnell: Rheolwyr y BBC 134. Rhestrir y dibenion strategol hyn yn nhrefn asesiad rheolwyr y BBC o’u pwysigrwydd i’r gwasanaeth, er disgwylir y bydd rhai, er enghraifft sicrhau bod fideo ar alw yn gallu cyrraedd cynulleidfa ehangach a bod mwy o bobl yn ei ddefnyddio, yn dod yn fwy pwysig wrth i ddefnydd o IPTV ddatblygu. Rydym yn trafod hyn ymhellach yn yr adran nesaf. 135. Hefyd, nododd rheolwyr y BBC faint gwasanaeth craidd Botwm Coch y BBC sy’n angenrheidiol er mwyn cyflawni’r dibenion strategol hyn, a’r goblygiadau sy’n deilio o hynny ar gyfer strategaeth dosbarthu Botwm Coch y BBC. Trafodir hyn yn yr adran ganlynol fel rhan o ddadansoddiad ehangach o werth am arian Botwm Coch y BBC. 136. Rydym yn credu bod y pum diben craidd hyn yn gam defnyddiol ymlaen i egluro rôl Botwm Coch y BBC yn gliriach ar gyfer y dyfodol. Mae’r diben cyntaf a’r pumed diben (darparu dolen rhwng gwasanaethau llinol a rhyngweithiol, a sicrhau bod fideo
Tachwedd 2010 41
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
ar alw yn gallu cyrraedd cynulleidfa ehangach, a bod mwy o bobl yn ei ddefnyddio) yn amlwg yn dibynnu ar wasanaethau IPTV newydd yn tyfu o ran treiddiad a defnydd, a gallent felly ddod yn bwysicach i’r gwasanaeth dros amser. Mae’r ail a’r trydydd diben (sicrhau bod newyddiaduraeth orau’r byd yn cyrraedd cynulleidfa ehangach ac ymestyn effaith digwyddiadau sy’n dod â’r DU a’i chymunedau ynghyd) yn greiddiol i’r modd y defnyddir y gwasanaeth ar hyn o bryd, ac mae’n debygol o barhau felly hyd yn oed gyda chyflwyno IPTV. Mae’n bosib hefyd fod y pedwerydd diben (gwell llythrennedd yn y cyfryngau) yn rôl bwysig i’r gwasanaeth, ond rydym yn credu bod angen mwy o waith i nodi union fanteision gwasanaeth Botwm Coch y BBC o ran gwella llythrennedd yn y cyfryngau os yw hyn i gael ei ystyried yn un o ddibenion craidd y gwasanaeth, gan nad oes dealltwriaeth gyflawn o’r maes hwn ar hyn o bryd.
Tachwedd 2010 42
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Gwerth am arian Crynodeb: Mae gan wasanaeth Botwm Coch y BBC gostau sylweddol o’i gymharu â gwasanaethau eraill y BBC. Yn 2009/10 costiodd gyfanswm o £39.3 miliwn. Fodd bynnag, mae hefyd yn denu cynulleidfa fawr, sy’n golygu bod ei gost fesul defnyddiwr yn isel o’i gymharu â gwasanaethau eraill y BBC.
Yn wahanol i wasanaethau eraill y BBC, nid yw swmp costau Botwm Coch y BBC yn gysylltiedig â’r cynnwys, ac mae bron dwy ran o dair o gyfanswm y gwariant ar y gwasanaeth yn mynd ar ddosbarthu a seilwaith.
Mae cynnwys newyddion a thywydd ar y gwasanaeth (a ddarperir drwy destun digidol gan amlaf) yn cynnig gwerth da iawn am arian o’i gymharu â genres eraill. Ychydig iawn y mae’n ei gostio ac mae’n denu mwyafrif cynulleidfa’r gwasanaeth. Ychydig iawn o amrywiad sydd yn y gost fesul defnyddiwr rhwng y rhan fwyaf o’r genres eraill, a chwaraeon yw’r genre drutaf o ran termau absoliwt.
Casgliadau: Yn y gorffennol, mae costau rhan testun digidol y gwasanaeth wedi cael eu nodi ar wahân gan y BBC yn ei Adroddiad a Chyfrifon Blynyddol, oherwydd y ffordd y mae’r gwasanaeth wedi esblygu dros amser. Fodd bynnag, ac ystyried pwysigrwydd testun digidol o ran denu cynulleidfa Botwm Coch y BBC, a’i gostau dosbarthu sylweddol, rydym yn disgwyl i destun digidol gael ei nodi’n rhan o wasanaeth Botwm Coch y BBC mewn adroddiadau yn y dyfodol.
Rydym yn cytuno ag awgrym rheolwyr y BBC i leihau capasiti dosbarthu Botwm Coch y BBC ar y llwyfan DSAT ym mis Hydref 2012, ac rydym yn gofyn bod yr Ymddiriedolaeth yn cael yr wybodaeth ddiweddaraf am y broses hon wrth iddi ddigwydd ac y ceisir caniatâd yr Ymddiriedolaeth os bydd angen hynny. Dylai hyn gynnwys tystiolaeth ar y ffordd y mae pobl yn defnyddio Botwm Coch y BBC ar y llwyfan DSAT, er mwyn gwneud yn siŵr bod modd gweithredu’r ystod lawn o arbedion posib.
Rydym wedi ystyried gwerth am arian yng nghyd-destun cyfanswm cost gwasanaeth Botwm Coch y BBC, gan gynnwys dosbarthu a seilwaith 137. Yn wahanol i’r rhan fwyaf o wasanaethau’r BBC, nid yw swmp costau Botwm Coch y BBC yn gysylltiedig â’r cynnwys, ac mae bron dwy ran o dair o gyfanswm y gwariant ar y gwasanaeth yn mynd ar ddosbarthu a seilwaith. Mae dau ffactor yn gyfrifol am hyn yn bennaf. Yn gyntaf, mae llawer o gynnwys Botwm Coch y BBC wedi’i ail- ddefnyddio o wasanaethau eraill y BBC, yn hytrach na’i gomisiynu’n wreiddiol ar ei gyfer, gan gadw costau cynnwys yn is nag a fyddent fel arall; ac yn ail, mae’r gwasanaeth ar hyn o bryd yn defnyddio llawer iawn o gapasiti darlledu i ddarparu amryfal ffrydiau fideo i gynulleidfaoedd, ac mae hyn felly yn arwain at gostau dosbarthu uchel.
Tachwedd 2010 43
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
138. Rydym felly wedi asesu gwerth am arian Botwm Coch y BBC o ran cyfanswm ei gost i’r BBC, gan gynnwys dosbarthu a seilwaith, lle byddai’n fwy priodol, ar gyfer gwasanaethau eraill, ganolbwyntio’n bennaf neu'n llwyr ar gostau'r cynnwys. Isod, gwelir canlyniadau’r asesiad hwn.
Mae costau gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn sylweddol o’u cymharu â gwasanaethau eraill y BBC 139. Mae Ffigur 27 yn dangos cyfanswm cost gwasanaeth Botwm Coch y BBC (gan gynnwys dosbarthu, seilwaith a chefnogaeth), o’i gymharu â gwasanaethau eraill ar rwydwaith y BBC (ledled y DU). Botwm Coch y BBC yw’r chweched gwasanaeth digidol drutaf, neu’r trydydd gwasanaeth ar ddeg drutaf yn gyffredinol. Yng nghyd-destun costau cyffredinol, mae Botwm Coch y BBC fwyaf tebyg i Radio 1. Ffigur 27: Cyfanswm costau gwasanaethau ar rwydwaith y BBC (ledled y DU) (2009/10 £m)
Text for Figure 27 Total cost (09/10 £m) = Cyfanswm cost (09/10£m) Network (UK-wide) BBC services = Gwasanaethau ar rwydwaith y BBC (ledled y DU) Analogue services = gwasanaethau analog Digital-only services = gwasanaethau digidol yn unig Ffynhonnell: Adroddiad a Chyfrifon Blynyddol y BBC, 2009/10. Sylwer: Dyma gyfanswm y costau penodedig ar gyfer gwasanaethau - cynnwys, dosbarthu, seilwaith a chefnogaeth. Mae costau Botwm Coch y BBC yn y tabl hwn yn cynnwys costau ar gyfer ‘testun digidol’, a nodwyd ar wahân yn Adroddiad a Chyfrifon Blynyddol 2009/10. 140. Yn 2009/10 £39.3 miliwn oedd cyfanswm cost gwasanaeth Botwm Coch y BBC. Dyma’r cyfanswm cyfunedig o gostau a ddisgrifiwyd yn Adroddiad a Chyfrifon Blynyddol y BBC 2009/10 i’w priodoli i wasanaeth ‘Botwm Coch y BBC’ yn ogystal â’r rheini ar gyfer ‘Testun digidol’. Yn y gorffennol mae’r rhain wedi’u nodi ar wahân, o gyfnod pan oedd y ddwy ran o’r gwasanaeth yn gweithredu’n annibynnol i raddau helaeth. Fodd bynnag, er mwyn gwella atebolrwydd yn erbyn y gwasanaeth presennol a’r drwydded gwasanaeth, rydym yn disgwyl i’r costau hyn gael eu dyrannu dan wasanaeth Botwm Coch y BBC mewn Adroddiadau Blynyddol yn y dyfodol.
Mae costau cynnwys Botwm Coch y BBC yn isel, o’u cymharu â’i gostau dosbarthu 141. Mae llawer o gynnwys Botwm Coch y BBC yn cael ei ail-ddefnyddio o gynnwys a gomisiynir ar gyfer gwasanaethau eraill o fewn y BBC. Pan fydd cynnwys wedi’i ddarlledu’n gyntaf ar wasanaeth gwahanol (e.e. BBC One), y gwasanaeth hwnnw sy’n
Tachwedd 2010 44
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
gyfrifol am fwyafrif cost y cynnwys, os nad y cyfan. Yr unig gost sy’n codi i wasanaeth Botwm Coch y BBC yw cost ail-ddefnyddio’r cynnwys hwn ar gyfer y gwasanaeth, ynghyd ag unrhyw gostau penodol y gellid fod wedi’u hosgoi pe na bai’r rhaglen wedi’i dangos ar wasanaeth Botwm Coch y BBC. 142. Mae hyn yn arwain at gadw costau cynnwys Botwm Coch y BBC yn is na’r hyn y disgwylid fel arall, er gwaethaf ambell gynnwys proffil uchel (megis darllediadau ychwanegol o Wimbledon neu’r gemau Olympaidd) sydd ar gael i’w wylio arno. 143. Fodd bynnag, mae gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn defnyddio cryn dipyn o gapasiti darlledu lloeren a daearol i ddarparu ei wasanaeth llawn, ac mae’r costau dosbarthu’n llawer uwch na’r rheini ar gyfer sianel deledu digidol unigol. Mae ffigur 28 yn dangos bod costau trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC (h.y. cynnwys) yn cyfrif am leiafrif ei gyfanswm costau i’r BBC - yn wahanol i’r rhan fwyaf o wasanaethau eraill y BBC. Ffigur 28: Cyfanswm cost Botwm Coch y BBC i’r BBC (2009/10) Cyfanswm costau Botwm Coch i’r BBC (09/10)
£4.7m
£14.2m Cyllideb trwydded gwasanaeth (cynnwys ) £6.6m 09/10 Dosbarthu (teledu estynedig ) Cyfanswm cost: £39.3m Dosbarthu (testun digidol) Seilwaith/cefnogaeth
£13.8m
Ffynhonnell: Adroddiad a Chyfrifon Blynyddol y BBC 2009/10, cyflwyniad rheolwyr y BBC. Sylwer: nid yw’n cynnwys gwariant datblygu, yr amcangyfrifir ei fod yn £3.4 miliwn yn 09/10. 144. Nid yw’r ffigur hwn o £39.3 miliwn yn cynnwys y costau datblygu a briodolir i’r gwasanaeth, a fyddai’n ychwanegu £3.4 miliwn ychwanegol yn 2009/10 i gyfanswm costau’r gwasanaeth. Mae costau datblygu fel arfer yn cael eu nodi ar wahân i gostau gwasanaethau unigol y BBC, felly nid ydym wedi’u cynnwys yn ein dulliau mesur safonol ar gyfer Botwm Coch y BBC; fodd bynnag mae’n werth nodi bod gwariant datblygu o £3.4 miliwn a amcangyfrifwyd ar gyfer gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn cynrychioli oddeutu 9 y cant o gyfanswm gwariant datblygu’r BBC yn 2009/10.
Mae dosbarthiad presennol y gwasanaeth yn fwy, ar y cyfan, na'r ‘ddarpariaeth graidd a gynigir’ a ddiffinnir gan reolwyr y BBC ar gyfer y gwasanaeth 145. Mae’r hyn a gynigir ar wasanaeth Botwm Coch y BBC yn cael ei gyfyngu ar bob llwyfan digidol gan faint o gapasiti darlledu sydd ar gael iddo a’r swyddogaeth ychwanegol y gall pob llwyfan ei gynnig oherwydd ei seilwaith penodol (er enghraifft, y gallu i gynnig cynnwys BBC iPlayer ar lwyfan Virgin Media). Er mwyn defnyddio’r gwahanol dechnolegau yn y ffordd orau, mae gwasanaeth Botwm Coch y BBC wedi
Tachwedd 2010 45
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
cynnig gwasanaeth o wahanol fanylder ar bob llwyfan yn y gorffennol, gydag ambell lwyfan yn gallu cynnig mwy o ffrydiau fideo a chynnwys megis newyddion ar aml- sgrin. 146. Er gwaethaf yr anghymesuredd hwn o ran dosbarthiad, erys y ddarpariaeth graidd a gynigir sy’n diffinio hanfod gwasanaeth Botwm Coch y BBC. Isod, trafodir gofynion dosbarthu ar gyfer y ddarpariaeth graidd a gynigir ar gyfer Botwm Coch y BBC gan reolwyr y BBC, a’u goblygiadau ar gyfer pob prif lwyfan teledu digidol. 147. Yn seiliedig ar y pum diben strategol craidd a amlinellir uchod, mae rheolwyr y BBC wedi nodi’r gofynion dosbarthu ar gyfer gwasanaeth craidd Botwm Coch y BBC a ddylai fod ar gael ar yr holl lwyfannau teledu digidol er mwyn cyflawni’r dibenion hyn. Dylai’r ddarpariaeth graidd a gynigir gynnwys: • hafan Botwm Coch y BBC sydd ar gael drwy bwyso’r botwm coch o unrhyw wasanaeth teledu llinol y BBC, gan roi mynediad i’r gwylwyr i ddolenni at unrhyw gynnwys rhyngweithiol y BBC sydd ar gael ar y llwyfan (gan gynnwys BBC iPlayer lle bo hynny’n berthnasol) • gwasanaeth testun digidol, sy’n cynnig ystod lawn o gynnwys o Newyddiaduraeth y BBC • hyd at ddwy ffrwd fideo i ddangos digwyddiadau allweddol ym maes cerddoriaeth, chwaraeon ac adloniant. Caiff y capasiti hwn hefyd ei ddefnyddio i ddarparu cynnwys fideo cylchol i atodi rhaglenni teledu ar draws yr ystod lawn o genres Botwm Coch y BBC ar adegau pan nad oes digwyddiadau byw yn cael eu darlledu • digon o gapasiti rhyngweithiol ychwanegol i lansio rhaglenni megis yr aml-sgrin chwaraeon (i ategu’r ffrydiau fideo digwyddiadau uchod), ac i alluogi’r gwasanaeth i gynnig gemau rhyngweithiol (e.e. i blant) 148. Mae rheolwyr y BBC yn credu y dylai cynnwys arall megis newyddion ar aml-sgrin neu’r ffrydiau fideo ychwanegol sydd ar gael ar hyn o bryd ar lwyfannau lloeren a chebl ond gael ei ddarparu lle maent yn gwneud defnydd tactegol o gapasiti na fyddai fel arall yn cael ei ddefnyddio.
− Goblygiadau ar gyfer teledu daearol digidol (Freeview) 149. Ar hyn o bryd, mae gan wasanaeth Botwm Coch y BBC ar Freeview un ffrwd fideo sydd ar gael iddo, gan ddarparu’r swm lleiaf o’r ddarpariaeth graidd a gynigir. Cyn mis Hydref 2009, roedd gan Freeview ffrwd fideo ychwanegol a’r capasiti hefyd ar gyfer nodwedd newyddion ar aml-sgrin; diddymwyd y rhain er mwyn galluogi gwasanaethau HD i gael eu darlledu ar y llwyfan. 150. Er mwyn asesu’r effaith y gall y lleihad hwn fod wedi’i chael ar wasanaeth Botwm Coch y BBC ar Freeview, aethom ati i edrych ar ddata cynulleidfa a gwerthfawrogiad ar gyfer Botwm Coch y BBC ar Freeview ac ar lwyfannau eraill ar gyfer y cyfnodau cyn gostwng y capasiti ac ar ôl (Ffigur 29). O'r data sydd ar gael hyd yn hyn, nid yw’n ymddangos bod y gostyngiad hwn o ran capasiti wedi cael unrhyw effaith arwyddocaol ar lefelau cyffredinol y gynulleidfa na’r gwerthfawrogiad, er yn ôl yr ymatebion i’n hymgynghoriad ac adborth cynulleidfaoedd i reolwyr y BBC, datgelwyd bod hyn wedi peri siom i rai defnyddwyr. Dylid parhau i fonitro hyn ond yn ôl yr arwyddion cynnar mae’r lefel newydd o wasanaeth ar Freeview yn foddhaol i’r rhan fwyaf o ddefnyddwyr. Mae rheolwyr y BBC yn gobeithio y bydd IPTV yn galluogi’r gwasanaeth i adennill swyddogaethau ychwanegol ar Freeview yn y dyfodol.
Tachwedd 2010 46
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Ffigur 29: Cynulleidfa a gwerthfawrogiad o wasanaeth Botwm Coch y BBC cyn y gostyngiadau mewn capasiti ac ar ôl hynny ar lwyfan DTT (Freeview)
Cynulleidfa wythnosol gyfartalog ar lwyfannau 35%
30%
25% Diddymwyd capasiti ychwanegol ar DTT, Hyd 2009 20% J F M A M J J A S O N D J F M A M 09 10 Sgoriau gwerthfawrogiad cynulleidfa ar gyfartaledd 8.0
7.0
6.0 Diddymwyd capasiti ychwanegol ar DTT, Hyd 2009 5.0 J F M A M J J A S O N D J F M A M 09 10 DTT (Freeview) Llwyfannau eraill
Ffynhonnell: Traciwr Cyfryngau Newydd Nunwood, Teledu Digidol oedolion 16+
− Goblygiadau ar gyfer llwyfannau eraill 151. Ar hyn o bryd mae gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn darparu gwasanaeth ar y llwyfannau lloeren ddigidol sy’n fwy o lawer na’r ddarpariaeth graidd a gynigir ganddo, gan gynnig i’r defnyddwyr bedair ffrwd fideo ychwanegol (chwech i gyd), nodwedd newyddion ar aml-sgrin, a nodwedd aml-sgrin ‘ffordd o fyw’. 152. Mae’r gwasanaeth hefyd yn defnyddio cryn dipyn o gapasiti lloeren ychwanegol er mwyn ei alluogi i ddarlledu testun digidol mewn modd sy’n rhoi cyfle i ddefnyddwyr weld y cynnwys heb amharu arnynt wrth iddynt wylio cynnwys teledu llinol. Mae hyn yn golygu bod mynediad at destun digidol yn gyflymach ac yn ddi-dor ar gyfer defnyddwyr, ond mae gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn gorfod dyblygu rhan hon y gwasanaeth ar draws pob un o saith trawsatebwr lloeren y BBC. 153. Mae rheolwyr y BBC wedi dweud y byddant yn edrych eto yn 2012 ar ddefnydd Botwm Coch y BBC o gapasiti ar loeren ddigidol, yn dilyn y Gemau Olympaidd. Maent yn disgwyl i ddefnydd Botwm Coch y BBC Red o gapasiti ostwng yn ystod y cyfnod hwn er mwyn sicrhau ei fod yn fwy cydnaws â’r ddarpariaeth graidd a gynigir uchod, gyda’r arbedion cost cysylltiedig. Rydym wedi gofyn iddynt roi’r wybodaeth ddiweddaraf i’r Ymddiriedolaeth ynghylch y broses hon pan ddaw’r amser; byddid yn gwneud asesiad wedyn ynghylch a fyddai hyn yn arwain at newid sylweddol yn y gwasanaeth. 154. Mae mecanwaith dosbarthu drwy gebl yn wahanol. Nid yw cynnwys Botwm Coch y BBC yn cael ei ddarparu'n uniongyrchol i lwyfan Virgin Media; yn hytrach fe’i cymerir o signal y lloeren ddigidol a’i integreiddio wedyn yng ngwasanaeth Virgin Media. Felly,
Tachwedd 2010 47
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
bydd gwasanaeth craidd Botwm Coch y BBC ar Virgin Media yn adlewyrchu’r cynnwys sydd ar gael ar lwyfannau teledu eraill.
Mae gwariant ar gynnwys ar gyfer gwasanaeth Botwm Coch y BBC wedi bod o fewn y gyllideb yn 2008/09 a 2009/10 155. Cafodd llinell sylfaen cyllideb trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC y cytunwyd arni ei lleihau o £20.2 miliwn i £14.9 miliwn yn 2008/09 yn sgil lansio sianel deledu HD y BBC (roedd costau datblygu HD y BBC wedi cael eu cynnwys yn flaenorol yn nhrwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC, ond yn 2008/09 rhoddwyd trwydded gwasanaeth ar wahân iddo a gwahanwyd ei gostau oddi wrth gostau gwasanaeth Botwm Coch y BBC). Yn y ddwy flynedd sydd wedi dilyn, mae gwasanaeth Botwm Coch y BBC wedi llwyddo i gadw ei wariant ar gynnwys o fewn y gyllideb, gan wario £13.5 miliwn yn 2008/09 a £14.2 miliwn yn 2009/10, fel y gwelir yn Ffigur 30. Ffigur 30: Dadansoddiad o gost (cynnwys) trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn ôl adrannau’r BBC (rhwng 2007/08 a 2009/10) Dadansoddiad o wariant Botwm Coch 2007-2010 Gwariant blynyddol trwydded gwasanaeth (£m) 20.2 20 Arall 5.8 14.9 14.9 15 Cyfryngau a Thechnoleg y 3.7 3.4 3.0 Dyfodol 10 Gweledigaeth 2.6 3.2
9.6 Newyddiaduraeth 5 5.9 6.2 Llinell sylfaen gytunedig y 2.0 1.5 drwydded gwasanaeth 0 1.2 07/08 08/09 09/10
Ffynhonnell: Adran Gyllid y BBC. Sylwer: Mae enwau categorïau yn cyfeirio at adrannau mewnol y BBC;. Mae “Arall” yn cynnwys costau sy’n gysylltiedig â chyflwyniad, darparu BBC iPlayer i Virgin Media a hawlfraint. 156. Cynyddwyd cyllideb trwydded cyllideb Botwm Coch y BBC i £16.1 miliwn yn 2010/11, yn bennaf i dalu am rai o gostau Ceefax a ddyrannwyd yn flaenorol i sianeli teledu’r BBC.
Chwaraeon yw’r genre drutaf ar gyfer Botwm Coch y BBC, a Newyddion a’r Tywydd sydd â’r gost isaf fesul defnyddiwr 157. Chwaraeon yw’r genre drutaf ar gyfer Botwm Coch y BBC. Roedd hyn yn cyfrif am £6.3 miliwn, neu 44 y cant o'r £14.2 miliwn a wariwyd i gyd ar gynnwys yn 2009/10 (gweler Ffigur 31), yn ogystal â’r rhan fwyaf o allbwn cynnwys eTV gan y gwasanaeth (gweler Ffigur 16). Er bod y gost hon yn uchel, mae cynnwys chwaraeon ar y gwasanaeth yn gallu denu cynulleidfa sylweddol, fel y trafodwyd uchod.
Tachwedd 2010 48
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Ffigur 31: Gwariant ar gynnwys Botwm Coch y BBC yn ôl genre (09/10)
Cost gwahanol genres Botwm Coch (09/10)
£1.1m £3.2m Newyddion a'r Tywydd Cyfanswm gwariant Chwaraeon ar gynnwys Sain a Cherddoriaeth £14.2m £1.9m £6.3m Plant Gweledigaeth Arall
£1.6m
Ffynhonnell: Adran Gyllid y BBC. Sylwer: mae’n bosib na fydd costau genre unigol yn adio i wneud y ffigur cyfan oherwydd talgrynnu. 158. Mae newyddion a’r tywydd yn amlwg yn werth arbennig o dda am arian. Yn 2009/10, roedd y genre hwn yn cyfrif am £1.1 miliwn yn unig, neu 8 y cant o gyfanswm gwariant Botwm Coch y BBC ar gynnwys, er ei fod wedi cyrraedd dros 7 miliwn o ddefnyddwyr bob wythnos. Mae Ffigur 32 yn cymharu cynulleidfa gwahanol genres Botwm Coch y BBC gyda’r costau a briodolir iddynt yn y gwasanaeth. Mae gan genres sydd ar ochr chwith uchaf y siart gynulleidfa fawr a chost isel, ac maent felly yn cynrychioli gwell gwerth am arian, ond mae gan genres sydd ar ochr dde gwaelod y siart gynulleidfa fach a chost uchel, sy’n cynrychioli gwerth gwaeth am arian. Newyddion a’r tywydd sy’n amlwg yn y dadansoddiad hwn, fel y genre sydd â’r gost isaf a’r gynulleidfa fwyaf. Mae hyn yn adlewyrchu defnydd mawr ar rannau 24/7 gwasanaeth Botwm Coch y BBC, gan gynnwys testun digidol, lle mae newyddion a'r tywydd yn cynrychioli swmp y cynnwys sydd ar gael. Daw’r cynnwys hwn yn bennaf o system reoli cynnwys ganolog sydd hefyd yn cyflenwi gwahanol fersiynau o’r un cynnwys i BBC Ar-lein a gwasanaethau Ceefax, sydd, felly, yn cadw cost yn isel o ran gwasanaeth Botwm Coch y BBC.
Tachwedd 2010 49
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Ffigur 32: Cynulleidfa o’i chymharu â chost ar gyfer genres Botwm Coch y BBC (2009/10)
Text for figure 32 High reach - cynulleidfa fawr Average weekly reach (millions) – cynulleidfa wythnosol ar gyfartaledd (miliynau) News & weather = Newyddion a’r tywydd Sport - chwaraeon Audio & Music – Sain a cherddoriaeth Other vision – Gweledigaeth Arall Children’s - Plant Annual cost of content (£m) – Cost flynyddol cynnwys (£m) High cost - cost fawr Ffynhonnell: Adroddiad a Chyfrifon Blynyddol y BBC 2009/10, Adran Gyllid y BBC 159. Mae’r pedwar math arall o genres yn y siart i gyd ar linell eithaf syth, sy’n dangos cost debyg am bob defnyddiwr a gyrhaeddir ar gyfer pob un o’r genres hyn. Er mai chwaraeon yw’r genre drutaf, dyma hefyd yr un sydd â’r gynulleidfa fwyaf ar ôl newyddion a’r tywydd. 160. Ar y cyfan, roedd y gost am bob defnyddiwr a gyrhaeddir (CPUR) ar gyfer gwasanaeth Botwm Coch y BBC wedi gostwng rhwng 2008/09 a 2009/10. Yn Ffigur 33, mae’r CPUR wedi’i nodi mewn dwy ffordd wahanol: yn gyntaf yng nghyswllt y costau hynny’n unig sy’n gysylltiedig â chyllideb y drwydded gwasanaeth, ‘CPUR Cynnwys’ (fel y nodwyd yn Adroddiad a Chyfrifon Blynyddol y BBC); ac yn ail yng nghyswllt costau cyfan y gwasanaeth, ‘Cyfanswm CPUR’, gan gynnwys dosbarthu, seilwaith a chefnogaeth. Ffigur 33: Costau Botwm Coch y BBC am bob defnyddiwr a gyrhaeddir (CPUR, 2008/09 a 2009/10)
Botwm Coch y BBC: cost, cynulleidfa a CPUR 08/09 09/10
Costau cyllideb trwydded gwasanaeth £13.5m £14.2m Cyfanswm costau* £37.0m £39.3m
Tachwedd 2010 50
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Cynulleidfa wythnosol ar gyfartaledd 10.9miv 11.9m
CPUR Cynnwys (costau cyllideb trwydded gwasanaeth yn vi vii 2.4p 2.3p unig) Cyfanswm CPUR (cyfanswm costau) 6.6p 6.4p
Ffynhonnell: Adran Gyllid y BBC ar gyfer costau, Traciwr Cyfryngau Newydd Nunwood ar gyfer cynulleidfa, dadansoddiad Ymddiriedolaeth y BBC ar gyfer CPUR. Sylwer: cyfrifir CPUR drwy rannu cost gyfartalog y gwasanaeth yn ystod un wythnos (h.y. cost flynyddol wedi’i rannu â 52) gyda chynulleidfa wythnosol gyfartalog y gwasanaeth. *Mae cyfanswm costau’n cynnwys costau ar gyfer dosbarthu, seilwaith a chefnogaeth, ond nid ydynt yn cynnwys costau datblygu. 161. Bu i CPUR Cynnwys Botwm Coch y BBC leihau o 2.4c i 2.3c, a bu i Gyfanswm CPUR leihau o 6.6c i 6.4c. Y rheswm dros y gostyngiad yn y CPUR oedd cynnydd yn nifer y gynulleidfa a oedd yn fwy na chynnydd yn y gost dros y flwyddyn. 162. Mae’r rhan fwyaf o wasanaethau eraill y BBC yn cael eu hystyried fel arfer yng nghyswllt eu cost fesul gwyliwr/gwrandäwr yr awr, yn hytrach na’u cost am bob defnyddiwr a gyrhaeddir, ond mae natur gwasanaethau rhyngweithiol megis Botwm Coch y BBC a BBC Ar-lein yn golygu bod CPUR yn ffordd fwy priodol o fesur i’w defnyddio yn yr achosion hyn. Fel cymhariaeth, bu i CPUR Cynnwys ar gyfer BBC Ar- lein leihau o 9.7c i 8.9c dros yr un cyfnod. Gellir gweld felly bod CPUR ar gyfer Botwm Coch y BBC yn isel o’i chymharu â’ r CPUR ar gyfer Ar-lein, hyd yn oed wrth gynnwys costau ehangach y gwasanaeth. 163. Er bod cost am bob defnyddiwr a gyrhaeddir yn isel ar gyfer gwasanaeth Botwm Coch y BBC (oherwydd ei gynulleidfa fawr), mae lefelau cymedrol o werthfawrogiad ar gyfer y gwasanaeth hwn o’u cymharu â gwasanaethau rhyngweithiol eraill y BBC yn ein harwain i awgrymu y dylai ymdrechu, lle bo’n bosibl, i wella gwerth am arian drwy leihau ei gostau cynnwys a/neu ddosbarthu. Rydym yn disgwyl y bydd adolygiad o’r capasiti gofynnol o ran lloeren ddigidol yn cael ei gynnal pan ddaw’n amser adnewyddu'r contract hwn gyda’r nod o leihau costau os yw’n bosibl. Rydym hefyd yn awgrymu y dylid defnyddio’r ‘ddarpariaeth graidd a gynigir' a nodir ar gyfer Botwm Coch y BBC fel modd o flaenoriaethu gwariant ar gynnwys a chanolbwyntio ar yr allbwn â’r gwerth uchaf, yn hytrach na cheisio rhoi sylw i bob genres.
vi Yn Adroddiad a Chyfrifon Blynyddol y BBC ar gyfer 2008/09 nodwyd y ffigur hwn fel 2.7c. Fodd bynnag, roedd hyn yn seiliedig ar ffigur cynulleidfa o 9.7 miliwn, ac nid oedd yn cynnwys cynulleidfa gwasanaethau eTV. Mae cymryd bod cyfanswm cynulleidfa Botwm Coch y BBC yn 2008/09 yn 10.9 miliwn yn arwain at CPUR o 2.4c, a gellir cymharu hyn yn uniongyrchol gyda ffigur 2009/10 sy’n 2.3c. vii Nodwyd mai 2.2c oedd y ffigur hwn yn Adroddiad a Chyfrifon Blynyddol y BBC ar gyfer 2009/10 oherwydd gwall wrth gyfrifo.
Tachwedd 2010 51
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Dyfodol Botwm Coch y BBC Crynodeb: Gall teledu protocol y rhyngrwyd, neu IPTV, fod yn bwysig i ddyfodol gwasanaethau teledu rhyngweithiol, gyda photensial i sicrhau gwell mynediad i gynnwys rhyngweithiol ar-alw a datblygedig ar gyfer gwylwyr teledu gyda chyswllt band llydan â’r rhyngrwyd. Cred rheolwyr y BBC y bydd Botwm Coch y BBC yn gweithredu mewn byd hybrid am yr ychydig flynyddoedd nesaf, wrth i ddarlledu barhau i fod yn brif ffynhonnell ar gyfer gwylio’r teledu ond mae IPTV yn dechrau treiddio i’r farchnad. Maent yn disgwyl i Fotwm Coch y BBC gynnig gwasanaeth darlledu craidd ar bob llwyfan teledu digidol a chynnig mynediad i gynnwys IPTV ar rai llwyfannau.
Cred rheolwyr y BBC y gall IPTV ddod yn fwyfwy pwysig dros amser, gyda BBC iPlayer a fersiwn o BBC Ar-lein ar gyfer y sgrin deledu’n debygol o ffurfio elfennau pwysicaf gweithgareddau IPTV y BBC.
Awgryma rheolwyr y BBC y gallai Botwm Coch y BBC gynnig un cyrchfan unigol i wylwyr sydd eisiau defnyddio gwasanaethau teledu rhyngweithiol y BBC ar unrhyw lwyfan, a gallai ddarparu cyfle i hybu’r gwasanaethau hyn mewn ffordd gydlynol drwy gyfrwng negeseuon ar-yr-awyr
Mae rheolwyr y BBC yn diffinio llwyfan IPTV fel llwyfan teledu digidol sydd wedi’i gysylltu â’r rhyngrwyd ond lle mae’r defnydd yn cael ei yrru’n bennaf ar hyn o bryd gan wylio llinol. Mae’n disgwyl y bydd costau ailfersiynu cynnwys ar gyfer llwyfannau IPTV yn cael eu talu gan Fotwm Coch y BBC. Lle cyflwynir cynnwys IPTV drwy gyfrwng llwyfannau creiddiol di-deledu (er enghraifft, cyfrifiaduron, ffonau symudol a chonsolau gemau fideo), bydd y costau yn hytrach yn dal i gael eu talu gan BBC Ar-lein.
Casgliadau: Rydym yn cefnogi gwaith y BBC o ddatblygu strategaeth IPTV oherwydd rydym yn credu y bydd hyn o werth mawr i’r cyhoedd yn y dyfodol. Fodd bynnag, nid yw rôl Botwm Coch y BBC yn y dyfodol yng nghynlluniau IPTV y BBC yn glir eto, gan fod y farchnad IPTV dal yn newydd
Yn y byrdymor, rydym yn cytuno â bwriad rheolwyr y BBC i’r costau cysylltiedig ag ailfersiynu cynnwys y BBC ar gyfer IPTV fod yn rhan o gyllideb trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC. Rydym wedi gofyn am i’r rhaniad rhwng y gwariant darlledu ac IPTV yn erbyn cyllideb trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC gael ei gofnodi yn yr adroddiadau ariannol rheolaidd i’r Ymddiriedolaeth. Ar adegau priodol, byddwn yn derbyn diweddariadau llawnach ar ddatblygiad strategaeth IPTV a byddwn yn cymeradwyo strategaethau a gweithgareddau newydd lle bo hynny’n briodol, yn unol â’n fframwaith llywodraethu ar gyfer gwasanaethau cyhoeddus y BBC. Ni fydd cyllideb trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn cynyddu i dalu am weithgarwch IPTV.
Tachwedd 2010 52
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Dylai adolygiad nesaf yr Ymddiriedolaeth o BBC Ar-lein , yn 2012, yn erbyn ei drwydded gwasanaeth, roi cyfle priodol i ailedrych ar y maes hwn, pan fydd y farchnad wedi’i sefydlu’n well.
Esblygiad Botwm Coch y BBC ac IPTV 164. Pan lansiwyd Botwm Coch y BBC yn 1999 (gyda’r enw BBC Testun bryd hynny), roedd yn ddechrau ar gyfnod newydd o deledu rhyngweithiol digidol, yn ddilyniant i’r gwasanaethau testun analog cyntaf, fel Ceefax. Dros y blynyddoedd, mae’r gwasanaeth wedi addasu i wneud y defnydd gorau o’r dechnoleg sydd ar gael, oddi mewn i’r cyfyngiadau sydd wedi’u gosod gan ei ddull dosbarthu darlledu. Gall yr ychydig flynyddoedd nesaf fod yn dyst i newid arwyddocaol arall mewn gwasanaethau teledu rhyngweithiol, drwy gyflwyno IPTV (teledu protocol y rhyngrwyd) yn rhan o’r farchnad. 165. Er yn dechnoleg gymharol newydd o hyd, gallai IPTV gynnig manteision posibl o’i gymharu â dosbarthiad darlledu wrth gyflwyno rhaglenni ar-alw, amrywiaeth ehangach o gynnwys a mynediad i archifau, a gwell rhyngweithio dwyffordd rhwng defnyddwyr a darparwyr cynnwys. Hefyd, gellid ei ddefnyddio i gysylltu defnyddwyr â’i gilydd drwy raglenni rhwydweithio cymdeithasol. 166. Er bod modd defnyddio IPTV fel y prif gyfrwng ar gyfer cyflwyno teledu i wylwyr (e.e. TalkTalk TV), fe’i defnyddir amlaf fel cyfrwng i ategu’r gwasanaethau teledu a ddarlledir gyda chynnwys ychwanegol. Defnyddir y model hwn ar hyn o bryd gan weithredwyr fel BT Vision ac mae’n sail ar gyfer y llwyfan YouView arfaethedig. 167. Mae’n bosibl y bydd IPTV yn rhan bwysig o’r tirlun teledu yn y dyfodol wrth i fwy o wylwyr brynu offer sy’n barod ar gyfer IPTV a gwasanaethau IPTV. Mae’r rhagamcanion annibynnol a ddefnyddir gan reolwyr y BBC ar gyfer yr holl wylio a wneir drwy gyfrwng IPTV a thechnolegau ar-alw tebyg yn dynodi bod disgwyl i hyn gyfrif am leiafrif o’r holl wylio a wneir ar y teledu am beth amser i ddod. 168. O bersbectif y gwyliwr, gallai gwasanaethau ar-alw IPTV yn eu ffurf fwyaf sylfaenol fod yn eithaf tebyg i’r rhai a gynigir yn awr gan deledu cebl. Er enghraifft, mae gwasanaeth cebl Virgin Media yn cynnig detholiad o gynnwys ar-alw i’w gwsmeriaid, yn cynnwys mynediad i BBC iPlayer yn ychwanegol at ei sianelau teledu llinol. I weld cynnwys BBC iPlayer, mae gan y gwylwyr opsiwn o fynd drwy ryngwyneb Virgin Media ei hun, neu lywio at y cynnwys hwn drwy gyfrwng hafan Botwm Coch y BBC, sy’n darparu ei dolen ei hun. Mae tystiolaeth yn awgrymu bod y ddau gyfrwng mynediad yn boblogaidd ymhlith y gwylwyr ar y llwyfan hwn. 169. Mae darparwyr gwasanaeth IPTV yn gobeithio cynnig mathau ychwanegol o gynnwys a rhaglenni, i ategu’r mynediad i raglenni ar-alw, ond mae’r rhain yn dal i gael eu datblygu i raddau helaeth.
Mae rheolwyr y BBC yn disgwyl i IPTV ategu a gwella’r ddarpariaeth graidd a gynigir gan Fotwm Coch y BBC 170. Mae rheolwyr y BBC yn rhagweld y bydd y ddarpariaeth graidd a gynigir gan Fotwm Coch y BBC, a gyflwynir drwy gyfrwng technoleg ddarlledu, yn bodoli ochr yn ochr â chynnwys IPTV yn y farchnad ar gyfer y dyfodol rhagweladwy. Felly, byddai hyn yn creu model dosbarthu hybrid ar gyfer cyflwyno gwasanaethau rhyngweithiol gan y BBC i deledu’r gwylwyr.
Tachwedd 2010 53
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
171. Nod rheolwyr y BBC yw sicrhau bod y ddarpariaeth graidd a gynigir gan Fotwm Coch y BBC ar gael ledled yr holl lwyfannau teledu digidol, gan ddarparu lefel graidd a chymharol gyson o ryngweithio i’r gwylwyr i gyd. Yna, gallai IPTV ategu hyn yn y cartrefi hynny sy’n gallu ei dderbyn. Mae rheolwyr y BBC yn disgwyl mai isel fydd defnydd o IPTV yn y dyfodol agos ynghyd â faint o IPTV fydd ar gael ond y bydd hyn yn cynyddu dros amser (gweler Ffigur 34). 172. Mae Ffigur 34 yn dangos sut gallai Botwm Coch y BBC weithio ar lwyfan sy’n barod ar gyfer IPTV. Mae ochr chwith y diagram yn dangos y ddarpariaeth graidd a gynigir gan Fotwm Coch y BBC ac mae’r ochr dde’n dangos y cynnwys rhyngweithiol ychwanegol a allai fod ar gael hefyd ar y llwyfan drwy gyfrwng IPTV. Lle bo modd, gallai dolenni yn hafan Botwm Coch y BBC alluogi’r defnyddwyr i weld cynnwys IPTV rhyngweithiol y BBC heb orfod gadael amgylchedd y BBC. Fel rheol, byddai’r cynnwys hwn hefyd ar gael drwy gyfrwng rhyngwyneb IPTV ar wahân a reolir gan weithredydd y llwyfan neu wneuthurwr y teledu neu’r blwch ar ben y teledu. Ffigur 34: Y gwasanaethau craidd a gynigir gan Fotwm Coch y BBC a dolenni posibl i IPTV
Y ddarpariaeth graidd a gynigir Cynnwys rhyngweithiol arall ar gan Fotwm Coch y BBC lwyfan (cyflwynir drwy ddarlledu) (drwy gyfrwng IPTV, lle mae ar gael)
Hafan a Rhyngwyneb IPTV a reolir rhyngwyneb defnyddwyr gan weithredydd llwyfan / Rhyngwyneb Botwm Coch y BBC gwneuthurwr teledu / gwneuthurwr blwch ar ben y teledu Testun digidol BBC iPlayer
Ffrydiau fideo Fersiwn teledu o BBC Ar-lein
Cynnwys a Cynnwys arall y BBC data arall Gallu ychwanegol i weithredu rhaglenni aml-sgrin ar gyfer (rhaglenni teledu, ac ati) chwaraeon, dewislenni, gemau rhyngweithiol ac ati. Dolenni o hafan y Botwm Coch
Ffynhonnell: Rheolwyr y BBC, dadansoddiad Ymddiriedolaeth y BBC
− Gallai IPTV fod o fantais arbennig i wylwyr ar y llwyfan daearol digidol, oherwydd capasiti darlledu cyfyngedig y llwyfan 173. Gall cyflwyno IPTV fod o fudd i wylwyr ar yr holl lwyfannau wrth iddo gyflwyno cynnwys teledu rhyngweithiol newydd. Fodd bynnag, gallai fod o fantais arbennig i wylwyr ar y llwyfan daearol digidol, lle mae’r cyfyngiadau presennol ar y capasiti i ddarlledu sydd ar gael ar gyfer Botwm Coch y BBC ar eu cryfaf. Fel y trafodwyd ar dudalen 13, mae Freeview ar hyn o bryd yn cyflwyno swm lleiaf o’r ddarpariaeth graidd a gynigir gan Fotwm Coch y BBC ac nid oes ganddo unrhyw gapasiti darlledu wrth gefn i ganiatáu unrhyw gynnydd yn y gwasanaeth a ddarperir yn y dyfodol rhagweladwy. Cred rheolwyr y BBC y gall IPTV weithredu i liniaru cyfyngiadau capasiti ar y llwyfan daearol digidol, gan alluogi Botwm Coch y BBC i gyflwyno’r ddarpariaeth graidd a gynigir ganddo yn ogystal â chynnig peth cynnwys a swyddogaethau ychwanegol.
Tachwedd 2010 54
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
Cred rheolwyr y BBC y gallai IPTV ddarparu’r gwerth gorau i’r gwylwyr drwy sicrhau mynediad i BBC iPlayer ac i fersiwn o BBC Ar-lein ar gyfer teledu’r lolfa 174. Lle sicrhawyd bod BBC iPlayer ar gael i wylwyr drwy gyfrwng eu teledu (e.e. drwy Virgin Media), mae wedi profi’n boblogaidd. Cred rheolwyr y BBC y gallai IPTV alluogi hyn i ddigwydd yn ehangach ac y gall Botwm Coch y BBC fod â rhan bwysig i’w chwarae o ran helpu’r gwylwyr i gael hyd i’r cynnwys hwn.
− Astudiaeth achos: BBC iPlayer ar Freesat 175. Yn ddiweddar, lansiodd y BBC fersiwn beta o’i wasanaeth iPlayer ar y llwyfan Freesat. Er mwyn sicrhau mynediad at gynnwys BBC iPlayer, mae’n rhaid i’r defnyddwyr gysylltu eu blwch Freesat ar ben y teledu â’u cyswllt band llydan gartref, ac yna pwyso’r botwm coch wrth wylio sianel deledu’r BBC. Mae’r blwch ar ben y teledu’n adnabod bod cyswllt â’r rhyngrwyd wedi’i gychwyn ac mae’n newid ymddangosiad hafan Botwm Coch y BBC a gyflwynir i wylwyr fel ei fod yn cynnwys dolen i BBC iPlayer, fel y dangosir yn Ffigur 35. Pan mae’r defnyddwyr yn dilyn y ddolen i BBC iPlayer, mae fersiwn o BBC iPlayer yn cael ei lansio gan y blwch ar ben y teledu ac o honno gallant wylio rhaglenni’r BBC fel y mynnant. Ffigur 35: Hafan Botwm Coch y BBC ar Freesat, a’i ddolenni i BBC iPlayer
Hafan y Hafan y Botwm Botwm Coch: Coch: wedi cysylltu â arferol band llydan
Dolen i BBC iPlayer yn ymddangos
Ffynhonnell: rheolwyr y BBC 176. Yn yr achos arbennig hwn, mae rôl Botwm Coch y BBC o ran sicrhau bod y gwylwyr yn gallu cael mynediad at y cynnwys IPTV hwn yn bwysig, oherwydd fel rheol nid oes unrhyw ryngwyneb arall ar y llwyfan ar gyfer mynd at BBC iPlayer. Mae blychau Freesat y dyfodol yn debygol o gynnwys rhyngwyneb IPTV ar wahân, wedi’i gynllunio gan wneuthurwr y blwch ar ben y teledu; yn yr achos hwn, byddai Botwm Coch y BBC yn darparu llwybr llywio amgen i wylwyr sy’n dymuno gweld cynnwys BBC iPlayer heb adael amgylchedd y BBC.
− Cyflwyno cynnwys BBC Ar-lein i sgriniau teledu 177. Hefyd, cred rheolwyr y BBC y gall IPTV gynnig cyfle i gyflwyno i wylwyr teledu fersiwn o wefannau’r BBC wedi’u hoptimeiddio ar gyfer teledu’r lolfa. Mae elfen testun digidol gwasanaeth Botwm Coch y BBC eisoes yn rhannu llawer iawn o gynnwys gyda BBC Ar-lein ond mae’n gyfyngedig o ran beth all ei gynnig.
Tachwedd 2010 55
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
178. Drwy gyfrwng IPTV, gallai fod yn bosibl cyflwyno fersiwn gyfoethocach o destun digidol i setiau teledu gwylwyr, a fyddai’n cynnig profiad llawer tebycach i’r un a gynigir ar-lein. Nid yw rheolwyr y BBC yn disgwyl y bydd hyn yn golygu creu unrhyw gynnwys newydd; yn hytrach, byddai costau’n codi o ailfersiynu cynnwys presennol gwefannau’r BBC fel ei fod wedi’i optimeiddio ar gyfer y sgrin fawr.
− Botwm Coch y BBC a YouView 179. Gellir gweld cred y BBC ym mhotensial gwasanaethau IPTV yn y dyfodol yn ei statws fel un o'r partneriaid a sefydlodd lwyfan YouView IPTV sydd ar y gweill. Er bod y llwyfan yn dal i gael ei ddatblygu, gan wneud y manylion yn anodd eu rhagweld, gobaith rheolwyr y BBC yw y bydd Botwm Coch y BBC yn gallu chwarae rôl ddefnyddiol ar y llwyfan hwn. Yn ychwanegol at ddarparu ei wasanaeth craidd i gartrefi YouView, ei obaith yw y bydd Botwm Coch y BBC yn gallu darparu i wylwyr lwybr ychwanegol at gynnwys IPTV ar y llwyfan. Gall hyn fod yn debyg i’r gwahanol ffyrdd o sicrhau mynediad ar hyn o bryd at gynnwys BBC iPlayer ar lwyfan Virgin Media, fel y trafodir uchod.
Nid yw rôl Botwm Coch y BBC mewn IPTV yn bendant eto 180. Mae gwasanaethau IPTV yn dal i gael eu datblygu i raddau helaeth ac felly mae’n anodd gwybod i sicrwydd pa rôl all Botwm Coch y BBC ei chwarae yn y byd newydd hwn. Fodd bynnag, yn ystod yr adolygiad hwn, mae rheolwyr y BBC wedi awgrymu gwahanol ffyrdd i Fotwm Coch y BBC greu gwerth i’r cyhoedd ar lwyfannau IPTV yn eu tyb hwy. Awgrymwyd y gallai Botwm Coch y BBC ddal ati i fod yn brif frand teledu rhyngweithiol y BBC wrth symud ymlaen, gan gynnig cyrchfan cyson i wylwyr ar bob llwyfan sy’n chwilio am gynnwys teledu rhyngweithiol gan y BBC. Mewn tirlun teledu digidol cynyddol ddarniog a dryslyd, gallai’r eglurder hwn fod o fudd i wylwyr, yn enwedig ac ystyried bod y mwyafrif ohonynt eisoes yn ymwybodol o Fotwm Coch y BBC.
− Darparu pont at yr amrywiaeth lawn o gynnwys teledu rhyngweithiol y BBC 181. Awgryma rheolwyr y BBC y gallai hafan Botwm Coch y BBC ddarparu cartref ar gyfer gwasanaethau rhyngweithiol y BBC ar yr holl lwyfannau teledu digidol. Byddai’r hafan ei hun yn debyg ledled y gwahanol lwyfannau ond byddai’n amrywio er mwyn adlewyrchu’r gwahanol gynnwys sydd ar gael ar bob un. 182. Mae rheolwyr y BBC yn rhagweld y gellid cynnwys dolenni at fathau newydd o gynnwys, fel BBC iPlayer a fersiynau teledu o BBC Ar-lein, yn hafan Botwm Coch y BBC, ochr yn ochr â’r dolenni arferol at gynnwys y ddarpariaeth graidd a gynigir gan Fotwm Coch y BBC. Mae Ffigur 35 yn rhoi enghraifft o sut mae hyn yn gweithio ar hyn o bryd ar Freesat, fel y trafodir uchod.
− Hwyluso mynediad at deledu rhyngweithiol 183. Cred rheolwyr y BBC y gallai Botwm Coch y BBC fod â rhan bwysig i’w chwarae mewn byd IPTV hybrid drwy ddarparu ffordd gyson o hybu’r amrywiaeth lawn o wasanaethau teledu rhyngweithiol y BBC drwy gyfrwng brand Botwm Coch y BBC. Mae’r gallu i hybu Botwm Coch y BBC drwy gyfrwng negeseuon ar-yr-awyr wedi bod yn gyfraniad pwysig at sicrhau cynulleidfa eang i’r gwasanaeth. Wrth symud ymlaen, mae rheolwyr y BBC yn awgrymu y gallai Botwm Coch y BBC ddarparu mynedfa unigol i wylwyr at yr amrywiaeth lawn o gynnwys teledu rhyngweithiol sydd ar gael gan y BBC ar unrhyw lwyfan penodol; yna, gallai galwadau am weithredu ar y sgrin gyfeirio’r gwylwyr i hafan Botwm Coch y BBC ac oddi yno byddent yn gallu gwneud defnydd o unrhyw rai o wasanaethau rhyngweithiol y BBC sydd ar gael iddynt.
Tachwedd 2010 56
Adolygu gwasanaeth Botwm Coch y BBC
184. Rydym yn credu ei bod yn rhy gynnar i benderfynu ar y rôl benodol y dylai Botwm Coch y BBC ei chwarae yng nghynlluniau IPTV y BBC, oherwydd nid ydym yn gwybod digon eto am rychwant a natur y gweithgareddau hyn. Efallai, yn y pen draw, y bydd gan Fotwm Coch y BBC, fel gwasanaeth teledu rhyngweithiol a brand wedi’i sefydlu, rôl allweddol i’w chwarae, neu fe all gwasanaethau neu dechnolegau newydd ddod i gymryd ei le’n llwyr. Ac ystyried natur gyflym y farchnad hon, rydym yn teimlo ei bod yn synhwyrol cadw meddwl agored mewn perthynas â rôl bosibl Botwm Coch y BBC yn y maes hwn am y tro, ac ailasesu hyn yn y dyfodol.
Bydd costau ailfersiynu cynnwys ar gyfer llwyfannau IPTV yn cael eu talu gan gyllideb trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC yn y byrdymor 185. Mae rheolwyr y BBC yn disgwyl i unrhyw gostau ychwanegol yn y dyfodol sy’n angenrheidiol er mwyn ailfersiynu cynnwys ar gyfer llwyfannau IPTV fod yn rhan o gyllideb trwydded gwasanaeth bresennol Botwm Coch y BBC. Cyflawnir hyn heb gynyddu’r gyllideb hon, drwy wneud arbedion drwy gyfrwng y duedd barhaus tuag at ailfersiynu cynnwys presennol ar gyfer Botwm Coch y BBC yn hytrach na chomisiynu cynnwys gwreiddiol ar ei gyfer. Mae rheolwyr y BBC yn diffinio llwyfan IPTV fel llwyfan teledu digidol gyda chysylltiad â’r rhyngrwyd ond lle mae’r defnydd yn cael ei yrru’n bennaf ar hyn o bryd gan wylio llinol; mae hyn felly’n eithrio consolau gemau, cyfrifiaduron a dyfeisiadau symudol, lle byddai costau cynnwys ychwanegol yn parhau i fod yn rhan o drwydded gwasanaeth BBC Ar-lein. 186. Yn y byrdymor, rydym yn cytuno â bwriad rheolwyr y BBC i’r costau cysylltiedig ag ailfersiynu cynnwys y BBC ar gyfer IPTV fod yn rhan o gyllideb trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC. Rydym wedi gofyn am i’r rhaniad rhwng gwariant darlledu ac IPTV yn erbyn cyllideb trwydded gwasanaeth Botwm Coch y BBC gael ei gofnodi yn yr adroddiadau ariannol rheolaidd i’r Ymddiriedolaeth. Ar adegau priodol, byddwn yn derbyn diweddariadau llawnach am ddatblygiad y strategaeth IPTV a byddwn yn cymeradwyo strategaethau a gweithgareddau newydd, lle bo hynny’n briodol, yn unol â’n fframwaith llywodraethu ar gyfer gwasanaethau cyhoeddus y BBC. 187. Dylai adolygiad nesaf yr Ymddiriedolaeth o BBC Ar-lein, yn 2012, yn erbyn ei drwydded gwasanaeth, roi cyfle priodol i ailedrych ar y maes hwn pan fydd y farchnad wedi’i sefydlu’n well.
Tachwedd 2010 57