Lokalna Strategia Rozwoju Na Lata 2009-2015

STOWARZYSZENIE ROZWOJU WSI I OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO W GMINIE BISKUPIEC

LOKALNA STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2009-2015

stycze 2009 SPIS TRE CI: 1. Charakterystyka LGD jako jednostki odpowiedzialnej za realizacj LSR ...... 4 Dane podstawowe...... 4 Opis procesu budowania partnerstwa ...... 6 Charakterystyka partnerów LGD i sposób rozszerzania lub zmiany ich składu...... 7 Struktura Rady – organu decyzyjnego...... 10 Zasady funkcjonowania LGD...... 11 Kwalifikacje i do wiadczenie osób wchodz cych w skład organu decyzyjnego...... 13 Do wiadczenie LGD i partnerów LGD w realizacji operacji ...... 14 Uwarunkowania przestrzenne, geograficzne, przyrodnicze, historyczne i kulturowe ...... 14 Specyfika obszaru LGD...... 44 3. Analiza SWOT dla obszaru obj tego LSR, wnioski z przeprowadzonej analizy ...... 48 5. Okre lenie misji LGD ...... 66 6. Wykazanie spójno ci specyfiki obszaru z celami LSR ...... 66 7. Uzasadnienie podej cia zintegrowanego dla planowanych w ramach LSR przedsi wzi ...... 67 8. Uzasadnienie podej cia innowacyjnego dla planowanych w LSR przedsi wzi ...... 68 10. Bud et LSR dla ka dego roku jej realizacji ...... 80 11. Opis procesu przygotowania i konsultowania LSR ...... 82 12. Opis procesu wdra ania i aktualizacji LSR ...... 85 13. Zasady i sposób dokonywania oceny (ewaluacji) własnej...... 90 14. Okre lenie powi za LSR z innymi dokumentami planistycznymi zwi zanymi z obszarem obj tym LSR 92 15. Wskazanie planowanych działa , przedsi wzi lub operacji realizowanych przez LGD w ramach innych programów wdra anych na obszarze obj tym LSR...... 96 16. Przewidywany wpływ realizacji LSR na rozwój regionu i obszarów wiejskich...... 99 Zał cznik nr 1 Kwalifikacje i do wiadczenie...... 112 Zał cznik nr 1 a Do wiadczenie członków Rady Zał cznik nr 2 Regulamin Walnego Zgromadzenia Czł onków...... 112 Zał cznik nr 3 Regulamin Zarz du...... 115 Zał cznik nr 4 Regulamin Rady...... 118 Zał cznik nr 5 Regulamin Komisji Rewizyjnej...... 129 Zał cznik nr 6 Regulamin Biura...... 132 Zał cznik nr 7 Regulamin naboru pracowników...... 135 Zał cznik nr 8 Deklaracja poufno ci i bezstronno ci...... 136 Zał cznik nr 9 Wymagania dla kierownika i pracownika biura...... 137 Zał cznik nr 10 Procedura naboru pracownika...... 138 Zał cznik nr 11 Procedura wyboru operacji przez LGD...... 146 Zał cznik nr 12 Lokalne kryteria wyboru operacji...... 164 Zał cznik nr 13 Karta oceny zgodno ci z LSR...... 167 Zał cznik nr 14 Karta oceny formalnej...... 171 Zał cznik nr 15 Wzory dokumentów - procedura oceny zgodno ci operacji z LSR - karty oceny projektów...... 172 Zał cznik nr 16 Procedura odwołania od decyzji organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji...... 176 Zał cznik nr 17 Wniosek o ponowne rozpatrzenie wniosku ...... 187 Zał cznik nr 18 Formularz ankiety...... 188 Zał cznik nr 19 Procedura wył czenia członka Rady od udziału w wyborze projektów...... 190 Zał cznik nr 20 Projekty współpracy...... 191 Zał cznik nr 21 Wzór ulotki informacyjnej…………………………………...……………………...….192 Zał cznik nr 22 Listy z ze spotka konsultacyjnych w ramach uzgadniania LSR……..………………..193

2 Wprowadzenie:

Zmiany zachodz ce w europejskim rolnictwie i w yciu wsi w drugiej połowie XX wieku przyniosły zaplanowan samowystarczalno ywieniow , poprzez wzrost wydajno ci pracy w rolnictwie i znaczny wzrost produkcji rolnej. Proces ten został w znacznej mierze osi gni ty dzi ki WPR – Wspólnej Polityce Rolnej. Polityka ta z drugiej strony przyniosła uboczne niekorzystne efekty, jakimi s zachwianie równowagi biologicznej rodowiska, i zachwianie równowagi rodowiska wiejskiego, czego objawem jest dezintegracja wspólnot lokalnych. Nowoczesne technologie i mechanizacja produkcji rolnej systematycznie redukowały liczb ludno ci zatrudnionej w rolnictwie, co w spowodowało wyludnienie wsi, a w konsekwencji likwidacj infrastruktury w postaci szkół, urz dów, sklepów, transportu i wielu innych usług. Zjawiskom tym towarzyszył spadek zaufania do ywno ci produkowanej przemysłowo. Znaczenia zacz ły nabiera jako produkcji ywno ci i jej bezpiecze stwo. Skutkiem dostrze onych problemów jest zmiana WPR. Zmieniona została hierarchia celów – za najwa niejsze uznano zachowanie ywotno ci obszarów wiejskich, w tym tradycyjnych warto ci ycia na wsi. Wprowadzenie i wypromowanie idei zrównowa onego rozwoju obszarów wiejskich to realizacja odnowionych funkcji wsi: - produkcja ywno ci, - zachowanie naturalnego rodowiska, w tym krajobrazu, - zapewnienie atrakcyjnych warunków do zamieszkania i wypoczynku. Wie ma by miejscem do dobrego ycia, poprzez wysokie walory rodowiska naturalnego i zachowane dziedzictwo kulturowe. Realizacja takiej wizji wsi wymaga poza wsparciem zewn trznym, uruchomienia i wykorzystania jej endogennych zasobów, bogatych ale cz sto rozproszonych i niedostrzeganych jako szanse rozwoju. Oczywi cie najcenniejszy zasób to ludzie, lokalne społeczno ci, którzy byliby gotowi wzi odpowiedzialno za realizacj tego zadania, po wi ci czas, energi i zaanga owanie. Jako najlepszy sposób wsparcia wybrano oddolne podej cie, zapewniaj ce decyzyjno w zakresie wykorzystania zasobów i rodków na poziomie lokalnym. Realizacj takiego podej cia została Inicjatywa Wspólnotowa LEADER+ (Liasons Entre Actions de Developpment de l’Economie Rurale – Powi zania Mi dzy Działaniami Na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich). Inicjatywa podj ta jako program eksperymentalny, przyniosła szybko zakładane efekty i zacz ła rozprzestrzenia si na wiele krajów europejskich w trakcie ich przygotowa do akcesji do Unii Europejskiej. W Polsce program ten wprowadzono do Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006 jako Działanie 2.7 Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora ywno ciowego oraz rozwój obszarów wiejskich” – Pilota owy Program LEADER+. Gmina Biskupiec po zapoznaniu si z programem, zdecydowała si aplikowa w pierwszej fazie jego wdra ania w Polsce, i zło yła wniosek w Schemacie I w 2004 roku. Jako jedna ze 174 aplikuj cych stron, podpisała umow we wrze niu 2005 roku i rozpocz ła realizacj programu. Kontynuacj tych do wiadcze ma by udział realizacja Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2009-2015. Dlatego niniejszy dokument opracowany został na lata 2009-2015. Tak przyj ty przedział czasowy wynika przede wszystkim z konieczno ci do zachowania zgodno ci z innymi dokumentami planistycznymi oraz strategicznymi na poziomie województwa a tak e całego kraju. Wskaza tu nale y przede wszystkim Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, program Operacyjny Kapitał Ludzki oraz Strategie Rozwoju Województwa Warmi sko-Mazurskiego, które we wskazanym okresie b d równie realizowane. Zgodno Lokalnej Strategii Rozwoju daje gwarancj , e wydatkowanie rodków finansowych nie b dzie przypadkowe lecz zgodne z celami polityki regionalnej Unii Europejskiej i Pa stwa Polskiego.

3 1. Charakterystyka LGD jako jednostki odpowiedzialnej za realizacj ę LSR

Dane podstawowe

Nazwa: Lokalna Grupa Działania Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec. Status prawny: stowarzyszenie działaj ce na mocy: ustawy z 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855, z pó n. zm.), ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem rodków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz.U nr 64, poz. 427), rozporz dzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 wrze nia 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (Dz.U. UE L 277 z 21.10.2005r.) oraz Statutu.

Data i numer wpisu do Krajowego Rejestru S dowego: 13.03.2006 r. Sd Rejonowy w Olsztynie, VII Wydział Gospodarczy KRS, ul. Partyzantów 70, Olsztyn 10-523, numer KRS : 0000251754

Struktura LGD Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec

Organy Stowarzyszenie:

Walne Zgromadzenie Zarz d. Komisja Rewizyjna Rada

WALNE ZGROMADZENIE ss sss

ZARZĄD

RADA KOMISJA REWIZYJNA

BIURO LGD

5 Opis procesu budowania partnerstwa

Przygotowanie LSR odbyło si według partnersko-eksperckiego modelu budowania dokumentów strategicznych. Model ten z jednej strony opiera si na zaanga owaniu w wypracowanie zało e strategicznych przedstawicieli ró nych lokalnych rodowisk, z drugiej natomiast – zakłada udział zapraszanych ekspertów, moderatorów, czuwaj cych nad merytoryczn warstw procesu planowania.

Do zebrania materiałów analitycznych dotycz cych obszaru LGD, niezb dnych do przygotowania LSR, biuro LGD skorzystało ze współpracy z partnerami. Pozyskano w ten sposób dokumenty o charakterze strategicznym gminy tworz cej obszar LGD oraz szereg materiałów promocyjnych i informacyjnych (foldery, ulotki, broszury i inne publikacje, a tak e prezentacje multimedialne).

Diagnoz uwarunkowa rozwojowych obszaru LGD (wyró niki obszaru LGD, czynniki kształtuj ce perspektywy rozwoju obszaru – pozytywne i negatywne, priorytety rozwoju LGD) wypracowano w trakcie spotkania ekspertów z Zarz dem oraz przedstawicielami Rady LGD.

Członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia mo e by kady pełnoletni obywatel Polski maj cy pełn zdolno do czynno ci prawnych i niepozbawiony praw publicznych oraz cudzoziemiec maj cy miejsce zamieszkania na terenie Polski, reprezentuj cy społeczno wiejsk b d zainteresowany działaniem na rzecz rozwoju wsi i rolnictwa.

Członkiem zwyczajnym LGD mo e by te osoba prawna, w tym jednostka samorz du terytorialnego, która przedstawi uchwał organu uprawnionego do podejmowania takich decyzji i zło y pisemn deklaracj .

Warunkiem uzyskania członkostwa jest zło enie pisemnej deklaracji o nast puj cej tre ci: „Akceptuj cele Stowarzyszenia, zobowi zuj si do czynnego uczestniczenia w jego pracach i opłacania składek, a nadto do uiszczenia wpisowego okre lonego w uchwale podj tej przez Walne Zgromadzenie”. Ponadto osoba prawna przedło y decyzj o przyst pieniu do Stowarzyszenia podj t w formie uchwały lub deklaracji wskazuj c jednocze nie osob uprawnion do reprezentacji

Członkiem wspierajacym mo e by ka da osoba fizyczna lub prawna, która zadeklaruje wsparcie materialne lub organizacyjne działalno ci LGD. Członkowie wspieraj cy działaj osobi cie lub przez pełnomocnika. Deklaracje współpracy osób fizycznych i prawnych zatwierdzone zostały moc uchwały: Uchwała WZ Nr 4/2006 z dnia 29 kwietnia 2006 r.

6 Charakterystyka partnerów LGD i sposób rozszerzania lub zmiany ich składu

Tabela nr 1 Partnerzy LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec” – osoby fizyczne. LP Imi ę i nazwisko Sektor Działalno ść Funkcja w LGD Rolnicza, członkini KGW, 1. Lidia Kosiorowska S członek zarz du Gminnej prezes spółki wodnej Eugeniusz Ludwik 2 S Rolnicza, radny , sołtys wiceprezes Skolmowski Dział. Gospodarcza- własny sklep z materiałami do produkcji rolnej, prezes 3 Jan Ostrowski G Członek zarz du Stowarzyszenia Ochrony Przyrody i Dziedzictwa Kulturowego w Ł korzu Rolnicza, przewodnicz ca 4 Zofia Cybulska S sekretarz zarz du KGW Pracownik umysłowy w 5 Kazimierz Posiadeł S Skarbnik zarz du przedsi b. prywatnym Przewodnicz cy 6 Marek Szychowski P Pracownik UG rady 7 Julia Baranowska P Pracownik UG Członek Rady Dyrektor SP im. M. 8 Teresa Buzanowska P Członek Rady Kopernika w Biskupcu Proboszcz Parafii p.w. 9 ks. Krzysztof Stasal S Podniesienia Krzy a w. Członek Rady W Piotrowicach Przewodnicz cy RG Biskupiec, działalno 10 Jerzy Czapli ski G gospodarcza-sklep Członek Rady spo ywczo-przemysłowy w Ł korzu 11 Agnieszka Stajszczak P Pracownik UG Członek Rady 12 Anna Cybulska S Sołtys wsi Gaj Czlonek Rady Rolnicza, przewodnicz ca 13 Hanna Bekter S Członek rady KGW Firma remontowo- 14 Andrzej Chmielewski G budowlana, sołtys wsi Członek Rady Sumin Sklep spo ywczy w 15 Beata Jaroszewska G Biskupcu, tak e pracownik Członek rady UG

7 LP Imi ę i nazwisko Sektor Działalno ść Funkcja w LGD W-ce Pracownik Biblioteki , 16 Małgorzata Szustak S przewodnicz cy członkini KGW Komisji rewizyjnej Członek OSP, sołtys wsi Przewodnicz cy 17 Waldemar Sadza S Wielka Wólka Komisji rewizyjnej Członek Komisji 18 Wiesława Cybulska S Pracownik umysłowy rewizyjnej Członkini KGW, 19 Agnieszka Bekter S Członek niepracuj ca Członkini KGW, 20 Ewa Kurowska S Członek LGD pracownik umysłowy 21 Dorota Kardy S Dział. rolnicza Członek LGD Dział.rolnicza, sołtys wsi 22 Mariola Zunkowska S Członek LGD Ostrowite 23 Beata Rosa S niepracujaca Członek LGD 24 Izabela Bartkowska S Pracownik umysłowy Członek LGD Dział. Rolnicza, członkini 25 Czesława Grudzie S Członek LGD KGW Dział. Rolnicza, członkini 26 Dorota Olszak S Członek LGD KGW Dział. Rolnicza VAT- 27 Joanna Wojciechowska G Członek LGD owska, członkini KGW Dział. Rolnicza/VAT- 28 Zbigniew Wojciechowski G Członek LGD owska 29 Dorota Nowacka S Pracownik fizyczny Członek LGD 30 Danuta Moskal S niepracujaca Członek LGD Własny sklep spo ywczy, 31 Marek Romanowski G Członek LGD pracownik UG 32 Tomasz Jadanowski S Pracownik umysłowy Członek LGD Dyrektor Szkoły 33 Jan Getka P Podstawowej w Członek LGD Szwarcenowie 34 El bieta Milewska S Rencistka, członkini KGW Członek LGD Radna Gminy Biskupiec, 35 Gabriela Markowska P Członek LGD sołtys Lipinek Pracownik w sklepie, członek Stowarzyszenia 36 Halina Idziak-Ostrowska S ochrony Przyrody i Członek LGD Dziedzictwa kulturowego w Ł korzu Niepracujaca, członkini 37 Gra yna Jaskulska S Członek LGD Stowarzyszenia ochrony

8 LP Imi ę i nazwisko Sektor Działalno ść Funkcja w LGD Przyrody i Dziedzictwa kulturowego w Ł korzu Kierownik Gminnego 38 Mariola Browarska P Orodka Kultury w Członek LGD Biskupcu 39 Sebastian Kempi ski S Informatyk UG Biskupiec Członek LGD 40 Krystyna Chyli ska P Sekretarz UG Biskupiec Członek LGD Pracownik sekretariatu UG 41 Urszula Pesta P Członek LGD Biskupiec Pracownik umysłowy w 42 Jarosława urawska S Członek LGD BS Biskupiec Pracownik fizyczny, członkini KGW oraz 43 Małgorzata Atruszkiewicz S Członek LGD Ludowego zespołu Bylebabki 44 Dariusz Skolmowski S Pracownik fizyczny Członek LGD 45 Jarosław Skolmowski S Pracownik fizyczny Członek LGD 46 Anna Wilkanowska S Pracownik fizyczny Członek LGD 47 Zbigniew Otremba S Pracownik fizyczny Członek LGD 48 Zdzisław Kami ski S Pracownik fizyczny Członek LGD Dział. Rolnicza, sołtys wsi 49 Lidia Pawlikowska S Członek LGD Bielice 50 Andrzej Dudek S Dział. rolnicza Członek LGD Dział. Gospodarcza, 51 Groszyk Anna G własny sklep z art. Członek LGD budowlanymi Dział. Gosp. Własny sklep 52 Groszyk Sławomir G Członek LGD z art. budowlanymi 53 Karolina Rosa S Pracownik umysłowy Członek LGD 54 Kazimierz Tomaszewski P Wójt Gimy Biskupiec Członek LGD

ródło: Opracowanie własne LGD. S -sektor społeczny G - sektor gospodarczy P - sektor publiczny

Tabela nr 2 Partnerzy LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec” – osoby prawne.

Osoba Reprezentowany L.p. Nazwa Siedziba reprezentuj ąca sektor 1. Kazimierz Gmina Biskupiec publiczny Tomaszewski ródło: Opracowanie własne LGD

Tabela nr 3 Reprezentatywno ść poszczególnych sektorów w składzie LGD

Liczba % L.p. Sektor partnerów LGD składu LGD 1. Sektor publiczny 11 20.37 2. Sektor społeczny 34 62,96 3. Sektor gospodarczy 9 16,67 ŁCZNIE 54 100 ródło: Opracowanie własne LGD

Struktura Rady – organu decyzyjnego

Rada Stowarzyszenia składa si z 10 osób wybieranych przez Walne Zgromadzenie spo ród członków Stowarzyszenia. W skład rady wchodz przedstawiciele sektora gospodarczego - 3 osoby, przedstawiciele sektora społecznego – 3 osoby, przedstawiciele sektora publicznego – 4 osoba. Rada b dzie decydowała o wyborze operacji przeznaczonych do realizacji w ramach LSR. Skład Rady wybierany jest spo ród członków Stowarzyszenia. Co najmniej połow członków Rady stanowi podmioty, o których mowa w art. 6 ust. 1lit. b i c rozporz dzenia nr 1698/2005 lub ich przedstawiciele.

Tabela nr 4 Skład Rady

Imi , Nazwisko Podmiot Gmina Sektor Jerzy Czapli ski - Biskupiec gospodarczy Beata - Biskupiec gospodarczy Jaroszewska Andrzej - Biskupiec gospodarczy Chmielewski Agnieszka Urz d Gminy Biskupiec publiczny Stajszczak Biskupiec Marek Urz d Gminy Biskupiec publiczny Szychowski Biskupiec Teresa Urz d Gminy Biskupiec publiczny Buzanowska Biskupiec Julia Urz d Gminy Biskupiec publiczny Baranowska Biskupiec Rada Parafialna Parafii rzymskokatolickiej Krzysztof Stasal Biskupiec społeczny p.w. Podniesienia Krzy a w. W Piotrowicach Hanna Bekter Rada Sołectwa Biskupiec społeczny Koło Gospody Anna Cybulska Biskupiec społeczny Wiejskich ródło: Opracowanie własne LGD

Zasady funkcjonowania LGD

Struktura Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec jest tak skonstruowana, aby oddawa w sposób reprezentatywny obszar LGD i społeczno go zamieszkuj c. Struktur LGD tworz – zgodnie z uchwalonym Statutem – nast puj ce organy: • Walne zgromadzenie • Zarz d • Komisja Rewizyjna • Rada

Zgromadzenie Członków Walne Zgromadzenie tworz podmioty sektora publicznego, gospodarczego i społecznego (w tym osoby fizyczne). Walne Zgromadzenie jest najwy sz władz Stowarzyszenia. W Walnym Zgromadzeniu bior udział członkowie zwyczajni, którzy posiadaj głos stanowi cy, a tak e członkowie wspieraj cy oraz zaproszeni go cie, którzy posiadaj głos doradczy. Kadencja Zarz du trwa 3 lata.

Do kompetencji Walnego Zgromadzenia nale y m.in.: • Dokonywanie wyboru członków Zarz du, Komisji Rewizyjnej, Rady oraz ich odwoływanie, • Dokonywanie zmian w Statucie, • Zatwierdzanie bud etu Stowarzyszenia, • Uchwalanie Lokalnej Strategii Rozwoju i jej aktualizacja.

Walne Zgromadzenie jest zwoływane raz w roku przez Zarz d nie pó niej ni do 30 kwietnia ka dego roku. Sesje Zgromadzenia zwołuje Zarz d, przy pomocy pisemnych zawiadomie za pisemnym potwierdzeniem odbioru. Zawiadomienie o terminie zebrania winno by przekazane członkom Zgromadzenia z co najmniej 14 dniowym wyprzedzeniem. Informacj o zebraniu wywiesza si w biurze LGD i na stronie internetowej LGD oraz przekazuje poprzez korespondencj pocztow . Zawiadomienie posiada porz dek obrad, dat i godzin oraz miejsce spotkania. W przypadku braku quorum otwarcie Walnego Zgromadzenia nast puje w drugim terminie, a jego wa no nie jest zdeterminowana ilo ci obecnych na nim członków.

Zgromadzenie Członków pracuje według uchwalonego regulaminu.

Zarz ąd Zarz d LGD składa si z 5 osób i jest powoływany przez Walne Zgromadzenie na okres 3 lat. Szczegółowe uprawnienia, organizacj pracy oraz tryb obradowania okre la Regulamin Zarz du. Posiedzenia Zarz du odbywaj si w miar bie cych potrzeb, nie rzadziej jednak ni raz w miesi cu. Zarz d podejmuje uchwały zwykł wi kszo ci głosów przy obecno ci co najmniej połowy jego członków, w tym Prezesa lub Wiceprezesa, a przypadku równej ilo ci głosów decyduje głos Prezesa lub Wiceprezesa.

Komisja Rewizyjna

Komisja Rewizyjna składa si z 3 osób wybieranych przez Walne Zgromadzenie i jest organem stałego nadzoru i kontroli działalno ci Stowarzyszenia. Komisja Rewizyjna ocenia

11 celowo i legalno działa Zarz du, czuwa nad realizacj uchwał Walnego Zgromadzenia, przedstawia na Walnym Zgromadzeniu ocen działalno ci Zarz du. Kadencja Komisji trwa 3 lata.

BIURO LGD Personel biura zatrudniany jest przez Zarz d. Zarz d dostosowuje skład osobowy biura do realnych potrzeb LGD oraz jej mo liwo ci finansowych i organizacyjnych. Biurem LGD kieruje Kierownika biura. Odpowiada on bezpo rednio za organizacj pracy podległego personelu. Działalno biura opiera si o Regulamin Biura.

Wymagania dla stanowisk

Tabela nr 5 Kierownik Biura Wymagania konieczne Wymagania po żą dane 1. wykształcenie: wy sze. 1.preferowane kierunki: administracja, zarz dzanie. 2. biegła znajomo obsługi komputera 2. Ukoczone dodatkowe formy (programy Word, Exel, Power Point, doskonalenia lub do wiadczenie w zakresie: Internet Explorer) pisania wniosków projektowych, zarz dzania projektami. 3. Prawo jazdy: kat. B 3. Dobra znajomo obszaru LGD 4. Do wiadczenie zawodowe - co najmniej 4. Do wiadczenie w pracy na stanowisku 2 lata kierowniczym lub samodzielnym 5. Umiej tno ci samodzielnego 5. Cechy osobowo ci: komunikatywno , rozwi zywania problemów bezkonfliktowo , sumienno , kreatywno . 6. Znajomo zagadnie wynikaj cych z 6. Znajomo j.obcego w stopniu dobrym lub PROW 2007-2013, i podej cia LEADER w b.dobrym (angielski, niemiecki lub stopniu pozwalaj cym na profesjonaln francuski). obsług organów LGD i beneficjentów 7. Niekaralno za przest pstwa popełnione umy lnie

Tabela nr 6 Pracownik Biura Wymagania konieczne Wymagania po dane 1.Wykształcenie: co najmniej rednie 1. kierunki: ekonomiczny, administracyjny, 2. Znajomo obsługi komputera; Word, 2. umiej tno tworzenia dokumentów, Exel, PowerPoint, Internet Eksplorer prowadzenia danych, 3. do wiadczenie zawodowe: minimum 6 m- 3. Dobra znajomo obszaru LGD cy 4. Znajomo zasad rachunkowo ci 4.Znajomo zagadnie wynikaj cych z PROW 2007-2013, i podej cia LEADER w stopniu pozwalaj cym na profesjonaln obsług organów LGD i beneficjentów 5. Niekaralno za przest pstwa popełnione 5. Zameldowanie na obszarze LGD umy lnie

Wolontariat i sta że w biurze LGD. Dla rozwoju kapitału ludzkiego na obszarze LGD biuro LGD wykorzysta – w ramach swoich mo liwo ci organizacyjnych pomoc wolontariuszy. Dopuszcza si mo liwo

12 wolontariatu stałego (np. przy obsłudze strony internetowej LGD) i okazjonalnego (np. przy organizowanych przedsi wzi ciach informacyjnych, promocyjnych).

LGD – w miar potrzeb i mo liwo ci – w porozumieniu z Powiatowym Urz dem Pracy, zorganizuje sta e i praktyki w biurze LGD.

Procedura rekrutacji pracowników: 1. Informacja o rekrutacji. Ogłoszenie o naborze: • strona internetowa • rozesłanie informacji drog e-mail do bazy partnerów LGD • przesłanie informacji do ssiednich gmin, LGD itp. • przekazanie informacji do PUP wła ciwego dla siedziby LGD 2. Nabór aplikacji. 3. Selekcja aplikacji przez Zarz d. 4. Rozmowy kwalifikacyjne przeprowadzone przez Zarz d. 5. Wybór personelu przez Zarz du.

Warunki funkcjonowania Biura LGD Siedziba biura LGD mie ci si w : Biskupcu przy ul. Rynek 1 /20, 13-340 Biskupiec, tel. 056 4747987.

Tabela nr 7 Warunki funkcjonowania Biura

Powierzchnia biura: 12,08 m2 Liczba pomieszcze :1 Liczba stanowisk pracy: 2- Kierownik Biura LGD, pracownik Biura LGD Wydzielone miejsce na archiwum tak w oddzielnym pomieszczeniu nale cym do pomieszcze Gminy Biskupiec- szafa zamykana na klucz Mo liwo obsługi potencjalnych beneficjentów: tak Dost p do internetu: tak Dost pny sprz t biurowy: 2 komputery, ksero, drukarka, skaner, telefon, faks w lokalizacji Dodatkowe informacje:

Dokładne dane teleadresowe: Biskupiec ul. Rynek 1 /20, 13-340 Biskupiec, tel. 056 4747987

Kwalifikacje i do świadczenie osób wchodz ących w skład organu decyzyjnego W zał czniku nr 2 do LSR zaprezentowano kwalifikacje i dowiadczenie członków Rady – organu decyzyjnego LGD.

13 Do świadczenie LGD i partnerów LGD w realizacji operacji W zał czniku nr 1 do LSR przedstawiono dotychczasowe do wiadczenie partnerów LGD w realizacji projektów na rzecz rozwoju obszarów wiejskich w latach 2004-2008.

2. Opis obszaru obj ętego LSR wraz z uzasadnieniem jego wewn ętrznej spójno ści

Uwarunkowania przestrzenne, geograficzne, przyrodnicze, historyczne i kulturowe Gmina Biskupiec to typowa gmina wiejska. Cała ludność gminy jest zatem ludno ści ą wiejsk ą. Identyfikator jednostki podziału terytorialnego kraju – 2812022 (zgodnie z przepisami art. 47 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. nr 88, poz. 439 z pó źn. zm.). Gmina Biskupiec poło ona jest w południowo-zachodniej cz ci województwa warmi sko-mazurskiego w powiecie nowomiejskim. Ziemia Nowomiejska nale y do Pojezierza Brodnickiego le cego na granicy województw: kujawsko – pomorskiego i warmi sko - mazurskiego. Siedziba Urz du Gminy mie ci si w Biskupcu. Gmina obejmuje 27 miejscowo ci, w tym 25 sołectw. Teren graniczy z czterema innymi gminami województwa warmi sko-mazurskiego: Kisielicami, Iław , Nowym Miastem Lubawskim oraz Kurz tnikiem oraz gminami województwa kujawsko-pomorskiego: Łasinem, wieciem nad Os , Jabłonowem i Zbicznem. Tabela nr 8 Wykaz sołectw na terenie gminy Biskupiec

Sołectwa LP. Sołectwa LP.

1. Rywałdzik 14. Łkorek 2. Wielka Tymawa- Osówko 15. Ostrowite 3. Biskupiec 16. Sumin 4. Wielka Wólka 17. Mierzyn 5. Wonna 18. Osetno 6. Podlasek 19. Czachówki 7. Babalice – S dzice 20. Piotrowice 8. Łkorz 21. Ward gowo 9. Szwarcenowo 22. Gaj 10. Krotoszyny 23. Słupnica 11. Bielice 24. Fitowo 12. Piotrowice Małe 25. Podlasek Mały 13. Lipinki ródło: Urz d Gminy w Biskupcu

Mapa gminy Biskupiec - obrazuj ąca granice administracyjne LGD - gminy Biskupiec Ukształtowanie powierzchni - krajobraz terenu gminy został w głównej mierze ukształtowany przez lodowiec podczas ostatniego zlodowacenia (glacjał bałtycki). Krajobraz jest mocno zró nicowany dzi ki wyst powaniu kilku rodzajów form. Najszerzej wyst puje tzw. wysoczyzna morenowa typu falistego - w północnej i rodkowej cz ci gminy (szeroki pas od jeziora Kara do jeziora Pr tynia). Kolejne formy, wzgórza i pagórki morenowe, wyst puj w cigach m. in. mi dzy Wonn i Szwarcenowem, Słupnic i Wielk Tymaw , Lipinkami i Rywałdzikiem. Wysoko ci wzgl dne wzgórz wynosz na ogół do 10 m, maksymalnie do 20 m (w okolicach Lipinek ). Na terenie gminy wyst puj równie tzw. ozy i kemy - pierwsze w okolicach Mierzyna, na zachód od Sumina oraz na północ od Wielkiej Tymawy, drugie w rejonie Sumina, Łkorka, Wonnej i Szwarcenowa. Południow i południowo-wschodni cz gminy zajmuje tzw. równina sandrowa. Licznie reprezentowane s w krajobrazie rynny, ułoone w wi kszo ci południkowo (wiele jezior rynnowych). Równole nikowo natomiast uło one s rzeki: Ga , Osa, Młynówka i Struga Laki. Najwy szy punkt na terenie gminy- Góra Szwedzka, ma wysoko 121,3m n.p.m. (poło ona jest pomi dzy Szwarcenowem a Wonn ), najni ej poło ony - o wysoko ci ok. 62 m n.p.m. znajduje si w dolinie Osy u jej uj cia do jeziora Płow . Cały obszar gminy Biskupiec jest na li ście gmin i wsi województwa warmi ńsko- mazurskiego zakwalifikowanych jako obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej 15 na wspieranie działalno ści rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania obj ętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. Nr 73 i Nr 158, z pó źn. zm.). Dla gospodaruj cych tu rolników oznacza to łatwiejszy dost p do dopłat za zlokalizowane gospodarstwa na terenach zaliczonych do obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania - tereny górski i nizinne. Ka dy rolnik z terenów zaliczonych do ONW, który zło y wniosek o płatno ci bezpo rednie, automatycznie otrzyma nale ne pieni dze, bez potrzeby składania dodatkowych wniosków. KLIMAT - gmina Biskupiec nale y do strefy klimatu przej ciowego mi dzy chłodnym i wilgotnym klimatem Polski północnej, a suchym Polski rodkowej; rednia roczna temperatura wynosi 7st C, redni okres wegetacji 205-210 dni (rozpi to okresu wegetacji w Polsce 190-230 dni), ze rednia roczn ilo ci opadów do 600 mm (rozpi to w Polsce 500-1000 mm), ze rednim usłonecznieniem na poziomie 1550 godzin w roku (w kraju wielko ta przyjmuje warto ci 1450-1650 h); s to sprzyjaj ce rolnictwu i wypoczynkowi warunki klimatyczne, z rednio mro nymi zimami i ciepłymi (czasem do upalnymi) i nieco za suchymi latami;

GLEBY (klasy bonitacyjne) -w u ytkach rolnych gminy Biskupiec przewa aj dobre gleby bielicowe i brunatne klas IVa i IVb; Wyst puj głównie gleby pseudobielicowe (płowe) i brunatne, które powstały z piasków, wirów i glin zwałowych. BOGACTWA naturalne gminy Biskupiec stanowi ą lasy - znaczna ilo przedsi biorstw produkcyjnych w gminie jest zwi zanych z pozyskiwaniem i przetwórstwem drewna;

LESISTO ŚĆ - lasy zajmuj ce 6311 ha, w czym 5776 ha to lasy pa stwowe, 528 ha - prywatne, a 7 ha – komunalne. W cało ci stanowi około 26% powierzchni gminy (dla porównania, rednia dla województwa warmi sko-mazurskiego wynosi 29%). Wi kszo z nich skupiona jest we wschodniej cz ci gminy. Dominuj cym gatunkiem drzewostanu jest sosna, pozostałe gatunki o nast pnej w kolejno ci cz stotliwo ci wyst powania to brzoza i olsza. redni wiek drzewostanu wynosi: dla lasów pa stwowych 60 lat, lasów prywatnych 30 lat, lasów komunalnych 50 lat (na podstawie danych z Urz du Gminy). Ilo pozyskanego drewna szacuje si na około 20 tys. m 3 rocznie. Roczna produkcja tarcicy wynosi około 25 tys. m3 rocznie - dane dotycz tartaku w miejscowo ci Krotoszyny (jedyny tartak na terenie gminy - dane za rok 1999).

ZASOBY WODNE - na terenie gminy znajduje si wiele jezior o małej powierzchni - poni ej 1 ha. S to na ogół tzw. oczka, i cz sto wyst puj w skupiskach. Jezior o powierzchni powy ej l ha naliczono 31, z czego najwi ksze przedstawia tabela 11. Kilka z wi kszych jezior tylko cz ciowo le y w granicach gminy - pozostała cz przynale y do gmin s siednich. Kolejne jeziora: Trupel (o powierzchni 278,4 ha), Dłu ek i Wielkie Part czyny przylegaj do granic gminy, jednak w cało ci le na terenie s siednich gmin. Przez teren gminy przepływa kilka rzek. Najwi ksz z nich jest Osa, której dorzecze obejmuje zdecydowan wi kszo obszaru. Rzeka przepływa przez granicz ce z gmin jezioro Trupel - i ju na terenie gminy wypływa z południowej odnogi jeziora, zmierzaj c nast pnie w kierunku południowo-zachodnim, aby z kolei wpłyn do jeziora Płow - poło onego na terenie gmin Jabłonowo Pomorskie i wiecie nad Os . Ł czna długo Osy wynosi 103 km - z czego 22 km na terenie gminy Biskupiec. Mniejsze cieki, b dce dopływami Osy, to: − Młynówka (Struga Piotrowicka) - wypływaj ca równie z jeziora Trupel (Szwarcenowskiego) i wpadaj ca do Osy w okolicy Babalic Małych - jej długo wynosi ok. 8,4 km, − Babka - o długo ci 3,5 km, stanowi ca w cz ci biegu zachodni granic gminy, − Ga - wypływaj ca z jez. Kara - o długo ci 7,5 km, − Struga Laki - wypływaj ca z jez. Lekarty, na swoim 11,5 km biegu przepływaj ca m. in. przez jeziora: Kakaj, D bno, Wielki Staw.

16 Bdca dopływem Drw cy rzeka Skarlanka przepływa w południowo-wschodniej cz ci gminy i stanowi granic z gmin Kurz tnik. Wypływa ona z jeziora Skarli skiego, a nast pnie wpada do jez. Wielkie Part czyny. Skarlanka i Drw ca s rzekami ch tnie odwiedzanymi przez kajakarzy. Obie rzeki pi knie meandruj w urokliwym krajobrazie.

ZANIWCZYSZCZENIE ŚRODOWISKA (rodzaje i skala) - na obszarze gminy Biskupiec nie wyst puj zakłady przemysłowe stanowi ce zagro enie dla rodowiska. Jedyne zagro enia to nie skanalizowane jeszcze gospodarstwa rolne, których cieki socjalno-bytowe trafiaj do nie zawsze szczelnych zbiorników. Sytuacja z podł czaniem do sieci kanalizacyjnej w gminie poprawia si z roku na rok, wska nik podł cze gospodarstw domowych z odprowadzeniem do sieci kanalizacyjnej za 2005 rok wyniósł prawie 51% (ogólny wska nik skanalizowania 75%), a na 2006 rok planowane jest podł czenie kolejnych 19% gospodarstw domowych do sieci kanalizacyjnej z odprowadzeniem. Cały obszar gminy Biskupiec nale y do obszaru Zielonych Płuc Polski, utworzonych w 1994 roku; w granicach obszaru funkcjonalnego Zielone Płuca Polski znajduje si cały obszar powiatu nowomiejskiego. Celem istnienia ZPP jest promowanie rozwoju proekologicznego, utrzymanie zrównowa onych struktur przestrzennych dla zapewnienia wysokiego standardu rodowiska przyrodniczego Na terenie gminy znajduj ą si ę 4 rezerwaty przyrody, park krajobrazowy, liczne pomniki przyrody, parki wiejskie: Rezerwat ornitofaunistyczny „Jezioro Kara ” utworzono zarz dzeniem MLiPD w 1958r. (zmiany w 1967 r. i 1989 r. - Mon. Pol. Nr 12 z 1958 r., nr 65 z 1967 r. i nr 17 z 1989 r.) i obejmuje jezioro z przyległymi terenami bagiennymi. Powierzchnia jego wynosi 816 ha. Powierzchnia cz ci rezerwatu poło onego na terenie gminy Biskupiec wynosi 234,19 ha, pozostała cz le y na terenie gminy Iława. Ostoja ptaków wodno-błotnych. Wyst puje tam około 100 gatunków. Akwen jest wa nym siedliskiem rzadkich gatunków, gdy ze wzgl du na grz ski teren w znacznym stopniu jest niedost pny. Z tych, b dcych najwi ksz rzadko ci s to: hełmiatka, wistun, perkoz rdzawoszyi, zausznik, bk, b czek, wodnik, kropiatka, zielonka, g g gawa, uraw, w satka, podró niczek oraz ptaki drapie ne: kania czarna i błotniak stawowy, spotka mo na poluj cego bielika i rybołowa. Jedna z nielicznych w Polsce ostoi ptactwa o znaczeniu mi dzynarodowym. Wpisany na wiatow list konwencji RAMSAR 71. W zwi zku z powy szym obiekt jest bardzo atrakcyjnym miejscem dla obserwacji ptaków. Jest on jednak dost pny w bardzo ograniczonym stopniu - nie tylko ze wzgl du na przepisy ochronne, ale tak e z uwagi na naturalny charakter - zarastaj ce jezioro otoczone pasem podmokłego i bagiennego lasu. Wgl d w rezerwat istnieje ze wzgórza we wsi Wonna. Zbudowanie wie y obserwacyjnej na obrze u rezerwatu uatrakcyjniłoby go dla turystyki zwi zanej z obserwacjami ptaków.

Rezerwat torfowiskowy „Kociołek” utworzono w 1958 roku (Zarz dzenie MLiPD z 04.02.1958 r. (MP Nr 16 z 15.03.1958 r. póz. 107). Powierzchnia jego wynosi 7,02 ha. Jest to rezerwat cisły powołany dla ochrony naturalnego torfowiska wysokiego i przej ciowego, poło onego w gł bi lasu. Torfowisko tworzy si na bazie ródle nego dystroficznego jeziorka.

Rezerwat „Łab d” utworzono w 1958 roku - Zarz dzeniem MLiPD z 04.02.1958 r. (MP Nr 16 z 15.03.1958 r. póz. 107.). Powierzchnia jego wynosi 13,18 ha. Jest to rezerwat cisły powołany dla ochrony naturalnego torfowiska przej ciowego, poło onego w gł bi lasu. Torfowisko zajmuje bezodpływowe ródle ne zagł bienie, które powstało w wyniku wytopienia martwego lodu.

Rezerwat „Uroczysko Piotrowice" został utworzony w 1998 roku Rozporz dzeniem MO ZNiL z 21.12.1998 r. (Dz. U Nr 161 póz. 1102). Jego powierzchnia wynosi 49,07 ha. Rezerwat ma

17 charakter cz ciowy. Utworzony został w celu zachowania naturalnego ekosystemu torfowisk przej ciowych, ze wzgl dów naukowych i dydaktycznych.

Brodnicki Park Krajobrazowy 4336 ha. Utworzony w 1985 roku, obejmuje cz terenu gmin Biskupiec i Kurz tnik. Osobliwo ci obszaru s pagórki i wzgórza kemowe oraz liczne, du e rynnowe jeziora m.in. w gminie Biskupiec - Wielkie Part czyny (324 ha), Ł korek (162 ha) i Głowin (131 ha). Znamienn cech Brodnickiego Parku Krajobrazowego jest wyst powanie naturalnych zbiorowisk torfowiskowych, szuwarowych i wodnych. Bardzo atrakcyjny szlak turystyczny i kajakowy rzek Skarlank . Na terenie parku znajduje si wiele zabytków kultury materialnej, jak np.: tradycyjne obiekty budownictwa wiejskiego (Ł korz) czy budynki sakralne. Siedziba Parku mie ci si w miejscowo ci Grzmi ca (powiat brodnicki).

Skarli ski Obszar Chronionego Krajobrazu: 6 349 ha, poło ony na terenie gmin: Nowe Miasto Lubawskie z/s w Mszanowie i Biskupiec: głównie rozległy cenny kompleks le ny, obejmuje ponadto zasi giem jez. Skarli skie, od strony północnej wraz z jego rynn . Wysokie walory krajobrazowe stwarzaj dogodne warunki dla rozwoju rekreacji.

Parki wiejskie o powierzchni redniej kilku ha znajduj si w nast puj cych miejscowo ciach gminy Biskupiec: Babalice, Bielice, Biskupiec, Czachówki, Wielka Wólka, Ł korek, Ł korz, Osówko, Ostrowite, Podlasek Mały, S dzice, Słupnica, Tymawa, Ward gowo, Wonna; a w Ostrowitem i S dzicach - s to parki zabytkowe.

Tabela nr 9 Wykaz pomników przyrody na terenie gminy Biskupiec Rodzaj pomnika (obwód; L.p gmina okre ślenie poło żenia rok uznania wysoko ść drzewa w m) Biskup 1. db "Kubu " (4,44; 16) park Wielka Tymawa 1954 iec Biskup 2. lipa drobnolistna (3,4; 22) park Babalice 1985 iec Biskup 3. db szypułkowy (3,9; 23) park S dzice 1985 iec skupienie 2 drzew: lipa Biskup 4. drobnolistna (7,7; 32), park Ł korek 1986 iec kasztanowiec (3,7; 30) skupienie 2 drzew: sosna pospolita Biskup 5. (2,62; 22), buk pospolity (2,31; Le nictwo Grabiny 1988 iec 24) skupienie 3 d bów (3,8 - 4,2; 23 - Biskup Biskupiec (ko ciół 6. 1993 25) iec ewangelicki) Biskup 7. buk pospolity (4,36; 25) park Wielka Tymawa 1993 iec Biskup 8. jawor (3,25; 24) park Wonna 1993 iec 6 ywotników zachodnich (1,52 - Biskup oddz. le ny 41m 9. 1994 2,30; 20 - 24) iec Krotoszyny

18 skupienie 2 drzew: lipa oddział le ny 1h Biskup 10. drobnolistna (4,75; 23), brzoza Krotoszyny, 1994 iec brodawkowata (2,75; 23) nad jez. Trupel Biskup nad jez. Trupel oddz. 11. db (3,2; 33) 1994 iec 3b skupienie 12 drzew: 2 wi zy szypułkowe (2,58 - 4,12; 22-24), db szypułkowy (3,29; 22), 4 klony zwyczajne (2,58 - 3,15; 20 - Biskup 12. park w Ł korku 1994 28), lipa drobnolistna (3,95; 24), 2 iec graby pospolite (2,01 - 2,9; 19 - 20),jawor (2,72; 24), topola biała (4,83; 32) Biskup oddz. 197t Le nictwo 13. modrzew (2,64; 30) 1994 iec Lipowa Góra aleja 780 drzew: 731 d bów, 45 przy drodze Biskupiec Biskup 14. lip, 3 jesiony, klon (0,74 - 3,81; 8 - Piotrowice - granica 1996 iec - 35) powiatu Biskup przy drodze S dzice - 15. klon srebrzysty (3,05; 18) 1996 iec Mierzyn skupienie 66 daglezji, (1,51 - 2,30; Biskup oddz. 161a Le nictwo 16. 1996 20-35) iec Lipowa Góra skupienie 6 modrzewi, (2,15 - Biskup oddz. 138a i 138c 17. 1996 2,87; 35 - 36) iec Le nictwo W kop przy Szkole Biskup 18. db szypułkowy (3,30; 18) Podstawowej w 1998 iec Biskupcu Skupienie 9 drzew: 2 d by szypułkowe ( 3,62; 20) (3,88; 22) 3 buki pospolite (3,0 - 3,2; 20) 3 Biskup 19. lipy drobnolistne (3,11 - 5,04; 19 - park w Czachówkach 1998 iec 25) 1 buk pospolity odm. czerwonolistna (2,94; 20) Czachówki, przy skupienie 4 d bów szypułkowych Biskup drodze polnej w 20. 1998 (3,32 - 4,28; 18 - 22) iec strefie ochronnej parku zabytkowego skupienie 3 drzew: 2 buki Biskup 21. pospolite (3,5; 22) (3,97; 16), Czachówki 1998 iec jawor (3,76; 18) Biskup 22. ywotnik zachodni (2,30 ; 18) Ostrowite dz. 96/1 2000 iec

19 Biskup 23. jabło płonka (1,12; 13,5) Krotoszyny dz. 39 LP 2002 iec Biskup 24. jabło płonka (1,12; 18) Krotoszyny dz. 40 LP 2002 iec Biskup 25. modrzew (2,6; 32) Krotoszyny dz. 39 LP 2002 iec ródło: www.powiat-nowomiejski.pl

Ilo ść obiektów przyrodniczych na terenie gminy Biskupiec stanowi o du żym, ci ągle jeszcze nie w pełni wykorzystanym potencjale atrakcji turystycznych obszaru LGD.

UWARUNKOWANIA KULTUROWE W trakcie spotka przygotowawczych z lokalnymi społeczno ciami w gminie Biskupiec i podczas społecznych konsultacji z grup inicjatywn LGD, przeprowadzono wywiad na temat znajomo ci i obecno ci w yciu gminy tradycji, zwyczajów i obrz dów. Zainteresowani swoimi wypowiedziami udokumentowali zaanga owanie w lokalne tradycje i ich znajomo . Respondenci podkre lili tak e gotowo do przekazywania posiadanej wiedzy na temat poszczególnych elementów lokalnych tradycji, zwyczajów i wyrobów. Po przedstawieniu wyników konsultacji grupa (grupa inicjatywna LGD) przyst piła do prac warsztatowych, których efektem było sformułowanie i przyj cie uwarunkowa kulturowych obszaru. Cenne jest dotychczasowe ratowanie i gromadzenie dawnych przedmiotów codziennego u ytku w Muzeum Lokalnym w Ł korzu i planowana opieka nad zabytkowym wiatrakiem. Grupa inicjatywna uwa a za konieczne w dalszej perspektywie podj cie działa konserwatorskich wobec pozostałych na ziemi biskupieckiej zabytkowych ko ciołów i innych budowli. Ratowanie pozostałego kulturowego dziedzictwa na terenie gminy mo e by w wiadomo ci lokalnej społeczno ci podstaw do opracowania i wdro enia na terenie gminy zało e turystyki kulturowej o szczególnej warto ci, podkre lonej elementami dawnej kultury. Na pytanie: „ Jakie mam nabyte (wykształcenie, do świadczenie) umiej ętno ści przydatne w przekwalifikowaniu si ę do np. prowadzenia gospodarstwa agroturystycznego ” odpowiedziało: a) znam tradycyjne przepisy produkcji pieczywa i chtnie zajm si jego wypiekiem na potrzeby swojego i innych gospodarstw agroturystycznych w gminie – 11 osób, b) ) znam tradycyjny przepis na syrop z buraków i ch tnie zajm si jego produkcj na potrzeby swojego i innych gospodarstw agroturystycznych w gminie, a tak e na potrzeby promocji gminy – 3 osoby, c) hoduj konie i mog oferowa agroturystom przybywaj cym do gminy nauk jazdy konnej, przeja dki konne - 1 osoba, d) hoduj kozy albo – chc je hodowa , i na potrzeby agroturystyki ch tnie naucz si produkcji biskupieckich serów kozich - 2 osoby, e) hoduj owce albo – chc je hodowa , i na potrzeby agroturystyki ch tnie naucz si produkcji serów biskupieckich owczych – 0 osób, f) hoduj krowy mleczne i uwa am e mleko i specjalny twaróg biskupiecki mog sta si markowymi produktami gminy, i chc je produkowa na potrzeby agroturystyki – 5 osób, g) znam si dobrze na gotowaniu i znam tradycyjne regionalne dania, i mog zaj si ich produkcj na potrzeby agroturystyki w gminie, w tym – mog przeszkoli inne osoby, by dania regionalne zyskały jednolity charakter w całej gminie – 13 osób, h) uwa am, e doskonała woda wyst puj ca w gminie mogłaby stanowi lokalny produkt agroturystyczny i promowa w ten sposób gmin agroturystyczn – 8 osób, i) znam lokalne zwyczaje, kontynuuj je jako tradycj rodzinn , i ch tnie opracuj je i przedstawi agroturystom – 14 osób,

20 j) znam ciekawe miejsca (np.: zabytkowe) charakterystyczne dla gminy i ch tnie opracuj ich histori w celu przedstawienia ich turystom jako atrakcji – 15 osób, k) mam albo – chc mie KONIKI POLSKIE w krótkim czasie i to wykorzysta dla potrzeb agroturystyki w gminie – 1 osoba, l) znam tradycyjne wzornictwo (np. ozdabianie haftem obrusów, po cieli) i ch tnie podejm si nauczenia osób ch tnych tej sztuki, a tak e zajm si produkcj jednolitych, ozdobionych tradycyjnie obrusów i po cieli, w tym tak e na sprzeda (jako pami tki) - 3 osoby. Z przeprowadzonego badania i dost pnych ródeł informacji, wynika, e bogactwo tradycji jest znane mieszka com gminy, i cenione przez nich. Zwłaszcza istniej ce na terenie gminy zabytki s szeroko znane, i ankietowani ch tnie wzi liby na siebie przygotowanie materiału informacyjnego na temat zabytków, jako przewodnika turystycznego po gminie. Ilo istniej cych na terenie gminy obiektów zabytkowych, w poł czeniu z bogatym zestawem obszarów chronionej prawnie przyrody, stanowi urozmaicony szlak kulturowego i przyrodniczego dziedzictwa.

UWARUNKOWANIA HISTORYCZNE Historia obecnej wsi gminnej Biskupiec si ga pocz tków XIV wieku, kiedy w 1323 roku Biskup Rudolf zało ył miasto krzy ackie przy brodzie nad rzek Os . Prawa miejskie przyznano w 1331 roku. Biskupiec, Bischofswerden, do 1527 był własno ci biskupów chełmi skich, od których wzi ł sw nazw i pocz tek, nast pnie przeszedł na własno ksi t pruskich. Po 1701 roku znalazł si w obr bie granic pa stwa pruskiego. W latach 1918 - 1945 Biskupiec naleał do Prus Zachodnich i był oddzielony od Polski rzek Os . W mie cie było polsko-niemieckie przej cie graniczne. Po drugiej wojnie wiatowej, razem z ziemiami odzyskanymi, znalazł si w Polsce. W 1946 utracił prawa miejskie i od tego czasu ma status wsi gminnej. Inne miejscowo ci gminy maj równie star histori ; Krotoszyny były wsi rycersk , z przywilejem lokacyjnym wydanym w 1316 roku; podobnie Lipinki, Ostrowite (dawniej Schildern, Schilden) , Szwarcenowo, Słupnica – wsie i osady krzy ackie wzmiankowane we wczesnym redniowieczu. Miejscowo Biskupiec i inne miejscowo ci gminy przez wiele stuleci miały charakter rolniczy i taki maj dzisiaj. Ale w dawnej tradycji Biskupca i innych miejscowo ci gminy jest działalno kulturalna, usługowa. Na ziemi biskupieckiej zamieszkiwały przez stulecia trzy kultury – zachodniopruska, polska, ydowska. Pozostało ci materialne tych czasów to wielkie dziedzictwo kulturowe, warte podkre lenia i wyeksponowania jako motywu wiod cego turystyki kulturowej. Wobec rosn cej fali turystów niemieckich, zainteresowanych odwiedzaniem miejsc pochodzenia swoich przodków, warto zwróci uwag tak e na ten aspekt w budowaniu produktu turystycznego gminy.

Potencjał demograficzny i gospodarczy Charakterystyka ludno ści zamieszkuj ącej obszar obj ęty LGD: liczba ludno ści, w tym wiejskiej, miejskiej oraz ogółem. Liczb ludno ci podaje si zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. (Dz. U. Nr 203, poz. 1966) o dochodach jednostek samorz du terytorialnego, rozdział 1 Przepisy ogólne – art. 2 pkt 3 i 4,

100% mieszka ńców gminy Biskupiec to ludno ść wiejska.

Dochód na 1 mieszka ca w gminie wyniósł za 2008r wyniósł 650zł netto. Liczba mieszka ców wg stanu ewidencji ludno ci w Urz dzie Gminy na dzie 31.12.2008r. – 9944 osób, w tym M – 4985, K – 4959. G sto zaludnienia wynosi 241,3 km 2 /9944 = 41 osób/1km

21 Tabela nr 10 Dochody własne gminy - dane za rok 2007 Dochody bud etu własne ogółem 5.849.539,86 PLN Dochody bud etu własne podatek rolny 653.138,51 PLN Dochody bud etu własne podatek od nieruchomo ci 2.491.457,92 PLN Dochody bud etu w łasne podatek od rodków 134.635,73 PLN transportowych Dochody bud etu własne opłaty lokalne 128.398,26 PLN

Tabela nr 11 Dochody z tytułu dotacji i subwencji Dochody bud etu subwencje ogólne 10.474.881,00 PLN Dochody bud etu - dotacje z bud etu pa stwa 6.808.552,30 PLN Dochody bud etu - rodki na dofinansowanie zada 2.864.231,92 PLN gmin

Tabela nr 12 Wydatki na dotacje, świadczenia Wydatki - dotacje ogółem 429.489,00 PLN - w tym wydatki na dotacje dla jednostek 82.400,00 PLN niezaliczanych do sektora finansów publicznych

Tabela nr 13 Wydatki maj ątkowe i pozostałe Wydatki maj tkowe ogółem 4.125.758,55 PLN Wydatki maj tkowe inwestycyjne 4.125.758,55 PLN Wydatki pozostałe 0,00 PLN

Tabela nr 14 Wydatki na poszczególne zadania Wydatki na rolnictwo, łowiectwo i le nictwo ogółem 2.252.217,39 PLN Wydatki na transport ogółem 2.500.867,93 PLN - w tym wydatki na utrzymanie dróg gminnych 2.500.867,93 PLN Wydatki na gospodark mieszkaniow 201.167,55 PLN Wydatki na gospodark komunaln ogółem 152.472,19 PLN - w tym wydatki na o wietlenie ulic 86.928,25 PLN Wydatki na o wiat i wychowanie oraz edukacyjn 9.710.736,47 PLN opiek wychowawcz ogółem Wydatki na kultur i ochron dziedzictwa ogółem 379.145,30 PLN Wydatki na ochron zdrowia ogółem 66.558,70 PLN Wydatki na pomoc społeczn ogółem 5.930.865,91 PLN Wydatki na kultur fizyczn i sport ogółem 54.143,39 PLN Wydatki na bezpiecze stwo publiczne i ochron 139.788,81 PLN przeciwpo arow ogółem Wydatki na obsług długu publicznego 164.898,67 PLN Wydatki na administracj samorz dow ogółem 1.783.471,01 PLN

22 b) struktura wieku ludno ści, na podstawie danych z UG Biskupiec – stan na 31.12. 2008r.

Tabela15 Struktura wieku mieszka ńców gminy Biskupiec - w 2008 roku Ogółem 0 - 14 15 - 19 20 - 29 30 - 39 40 - 59 60 - 64 65 i wi ęcej

9944 1881 833 1705 1440 2515 418 1152

100% 18,91% 8,38% 17,14% 14,48% 25,30% 4,20% 11,39%

Spo ród mieszka ców gminy najliczniejsz grup stanowi osoby w wieku produkcyjnym – 58%, Jest to współczynnik zbli ony do redniej wojewódzkiej, która wynosi 62%. Populacja w wieku przedprodukcyjnym to 30% ogółu ludno ci gminy, a w województwie 25%. Liczba osób w wieku poprodukcyjnym, zarówno w gminie Biskupiec, jak i w województwie, jest zbli ona, i wynosi odpowiednio 12% i 13%. Wa n grup wiekow mieszka ców stanowi osoby w wieku przedprodukcyjnym ł cznie od 0 do 19 lat, razem 30% ogólnej liczby mieszka ców gminy. To w trosce o ich przyszło powinny by podejmowane w gminie inicjatywy słu ce podnoszeniu poziomu kształcenia w gminie i tworzenia nowych miejsc pracy poza rolnictwem.

Poziom zatrudnienia i stopa bezrobocia Obszar gminy Biskupiec, podobnie jak pozostałe gminy powiatu nowomiejskiego, jest zagro ony bezrobociem strukturalnym. Potwierdza to wykaz powiatów (gmin) zagro onych wysokim bezrobociem strukturalnym, który stanowi zał cznik do rozporz dzenia Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 1999 r. w sprawie okre lenia powiatów (gmin) zagro onych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym (Dz. U. z dnia 30 grudnia 1999 r. Nr 110, poz. 1264 z pó n. zm.).

Tabela 16 Informacja o osobach bezrobotnych - gmina Biskupiec L. p. Powiat nowomiejski Gmina Biskupiec

Razem Kobiety Razem Kobiety Bezrobotni zarejestrowani w PUP 1. 4066 2464 1024 604 stan na koniec miesica 31.12.2006 r. Bezrobotni zarejestrowani w PUP 2. 2988 1945 844 543 stan na koniec miesi ca 31.12.2007 r. Bezrobotni zarejestrowani w PUP 3. 2623 1744 765 528 stan na koniec miesi ca 29.04.2008 r. Wród ró nych grup osób bezrobotnych, szczególn uwag zwracaj dwie du e grupy bezrobotnych: to osoby do 25 roku ycia oraz osoby nigdy nie pracuj ce. Jest to ogromny niewykorzystany potencjał osób młodych, bez sta u pracy, jednocze nie posiadaj cych co

23 najmniej wykształcenie policealne i rednie zawodowe. Nale y przedsi wzi działania zatrzymuj ce tych ludzi na terenie gminy, zapewni im miejsca pracy, zabezpieczy si przed ich odpływem z gminy. Tak e innym licznym grupom osób bezrobotnych, posiadaj cych ni sze kwalifikacje, działania zaplanowane w niniejszej strategii mogłyby zapewni nowe miejsca pracy. Najmniejszy odsetek osób bezrobotnych stanowi osoby z wy szym wykształceniem.

Wykształcenie społecze stwa jest jednym z kluczowych czynników rozwojowych gminy. Wskazany element jest niezwykle istotny w procesie rozwoju gospodarczego gminy. Poziom bezrobocia jest jednym z podstawowych obszarów, w których poziom wykształcenia mieszka ców danego obszaru ma znaczenie. Wynika to z faktu, e w ród osób bezrobotnych w całym regionie Warmii i Mazur, jak i równie w gminie Biskupiec, najmniejsz liczb stanowi osoby z wykształceniem wy szym - 1%; najwi ksz - 75% - grup stanowi natomiast mieszka cy z wykształceniem podstawowym, zawodowym oraz niepełnym podstawowym. Liczn , bo a 18%, grup stanowi bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych. Dane te wskazuj na konieczno podj cia działa maj cych na celu podniesienie poziomu kwalifikacji mieszka ców, by ułatwi im reorientacj zawodow z rolnictwa w kierunku innych, nowych dziedzin gospodarowania.

Tabela nr 17 Ludno ść w wieku 13 lat i wi ęcej według poziomu wykształcenia, płci i grup wieku ( 31.12.2007) Poziom wykształcenia

rednie

W tym

GRUPY czone czone i bez czone WIEKU ce ce sze Ogółem Ogółem wy nieustalony razem zawodowe zawodowe Zasadnicze zawodowe zawodowe Zasadnicze Podstawowe uko Podstawowe wykształcenia szkolnego szkolnego wykształcenia ogólnokształc Podstawowe nieuko Podstawowe OGÓŁE 7755 235 1309 174 1053 2295 3628 282 6 M 13- 19 lat 1266 - 73 30 43 126 964 102 1 20- 29 1478 69 475 54 402 643 284 5 1 30- 39 1227 62 289 33 238 577 293 6 - 40- 49 150 61 275 28 215 528 468 18 - 50- 59 966 21 121 12 97 272 536 15 2 60- 64 357 9 27 4 23 65 251 5 - 65 lat i 1111 13 49 13 35 84 832 131 2 wi cej

MĘŻ CZY ŹNI 3859 83 552 41 492 1503 1596 123 2

KOBIETY 3896 152 757 133 561 792 2032 159 4 ródło Urz d Gminy Biskupiec

24 W gminie Biskupiec przewa aj mieszka cy z wykształceniem podstawowym, którzy stanowi znacz c cz populacji. Kolejn grup stanowi ludno z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Cz mieszka ców gminy Biskupiec posiada wykształcenie rednie i policealne. A 4 % mieszka ców ma niepełne wykształcenie podstawowe lub w ogóle nie posiada wykształcenia. Najmniejszy odsetek stanowi osoby z wykształceniem wy szym, jest to grupa zaledwie 3% mieszka ców gminy Biskupiec - w województwie natomiast rednia jest prawie trzykrotnie wy sza i wynosi 8,7%. Bior c pod uwag wspomniany niski poziom wykształcenia w ród mieszka ców gminy w wieku produkcyjnym, i wska niki wysokiego odsetka ludno ci w wieku przedprodukcyjnym, nasuwa si wniosek o konieczno ci opracowania i wdro enia systemu dokształcenia dorosłych w gminie i poprawienia oferty szkoleniowej dla dzieci i młodzie y.

Interesuj ce jest porównanie danych dotycz cych całej gminy z danymi uzyskanymi z imiennej ANKIETY POTRZEB SZKOLENIOWYCH, gdzie udziały poszczególnych rodzajów posiadanego wykształcenia wyniosły: - podstawowe - 12%, - rednie - 73%, - wy sze - 15%.

Rys. Udział poszczególnych rodzajów wykształcenia mieszka ńców gminy Biskupiec - respondentów ANKIETY POTRZEB SZKOLENIOWYCH

Podstawowe Średnie Wy ższe

Z powy szych danych wynika, e do udziału w projekcie realizowanym w ramach Działania 2.7 Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora ywno ciowego oraz rozwój obszarów wiejskich” – Pilota owy Program LEADER+, zgłosiły si najwy ej wykwalifikowane, do wiadczone osoby. d) liczba gospodarstw rolnych wg wielko ci w sołectwach gminy Biskupiec

25 Tabela nr 18 Ilo ść gospodarstw sołectwami w gminie Biskupiec, wg grup wielko ści Sołectwo 1-2 ha 2-5 ha 5-7 ha 7-10 ha 10-15 ha 15 i wi ęcej ha Biskupiec 14 7 4 3 2 9 Bielice 6 9 5 5 12 12 Babalice + 3 2 0 2 1 7 Sędzice Czachówki 2 0 0 2 5 6 Fitowo 2 2 0 0 0 4 Gaj 6 0 0 2 1 1 Krotoszyny 11 6 0 2 1 7 Lipinki 19 11 4 3 23 24 Łąkorz 36 19 6 11 18 19 Łąkorek 0 0 0 0 0 2 Mierzyn 3 1 5 3 0 16 Osetno 20 9 3 6 5 8 Ostrowite 27 14 7 4 3 13 Piotrowice 18 11 3 9 10 29 Piotrowice 0 0 0 1 5 5 Małe Podlasek 7 6 1 3 8 10 Podlasek 1 1 1 0 2 8 Mały Rywałdzik 6 2 2 4 5 9 Sumin 2 7 0 4 4 11 Szwarcenowo 13 5 1 1 8 14 Słupnica 10 6 1 4 10 18 Tymawa 2 9 4 3 6 23 Wielka Wonna 5 6 2 4 6 15 Ward ęgowo 2 2 1 6 3 3 Wólka 0 0 3 3 3 5 Wielka RAZEM 371 172 451 37% 17% 46%

Łącznie 994 gospodarstw. Rozkład ilo ci i wielko ci gospodarstw rolnych w gminie wskazuje na przewag gospodarstw du ych, powy ej 15 h. Na ogóln liczb 994 gospodarstw w gminie, 451 (46%) to gospodarstwa o powierzchni powy ej 10 ha. rednia powierzchnia gospodarstwa wynosi 12,43 ha. Dla tych du ych gospodarstw, zdecydowanym dalszym profilem działania b dzie rolnictwo, uprawa ro lin i hodowla zwierz t. Dla ponad połowy, 53% z ogólnej liczby 994 gospodarstw, gdzie 371 to gospodarstwa małe do 5 ha, a 172 rednie, mi dzy 5 a 10 ha, wskazane jest poszukiwanie alternatywnych (pozarolniczych) ródeł zarobkowania. St d sugerowane w cz ci analitycznej ZSROW działania zmierzaj ce do rozwoju agroturystyki, ale tak e działania w kierunku wysokiej specjalizacji gospodarstw, czy to w kierunku produkcji ekologicznej – wysokospecjalistyczne atestowane gospodarstwa ekologiczne, czy te np. wysokospecjalistyczne gospodarstwa produkcyjne typu ferma zwierz t futerkowych.

26 e) podmioty gospodarcze w Gminie Biskupiec Na terenie gminy według danych Urz du Gminy Biskupiec działaj 370 podmiotów gospodarczych (stan na 31.12.2008). Brak jest danych o liczbie osób zatrudnionych w tych jednostkach. Tabela 19 Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w gminie Biskupiec 2003 2004 2005 2006

Ogółem 1329 1251 1406 1101 Sektor prywatny 631 575 734 460 Sektor publiczny 295 313 284 240 Wg sekcji REGON Rolnictwo, łowiectwo 106 55 54 56 i le nictwo Przemysł 61 61 61 66 Budownictwo 39 35 35 45 Handel 129 139 156 151 i naprawy Hotele 5 6 7 6 i restauracje transport, gospodarka 17 17 17 19 magazynowa i ł czno Po rednictwo 10 8 10 6 Finansowe Obsługa nieruchomo ci 36 42 48 52 i firm; nauka

Bardzo dobrze rozwini ty jest równie handel, przede wszystkim sklepy spo ywcze i przemysłowe. Dobrze rozwini ta agroturystyka ci ga latem wielu turystów, którzy korzystaj z usług tutejszych sklepów.

Tabela nr 20 Agroturystyka w Gminie Biskupiec Wła ściciele Opis Gra yna i Tadeusz Ilo miejsc noclegowych: 4 Czarnogłowscy Gospodarstwo poło one jest z dala od zabudowa , 1 km do lasu, 2 km Lipinki 156 od jeziora. Dwa pokoje 2 - osobowe, łazienka. Wy ywienie pełne, lub 13-334 Ł korz we własnym zakresie (swojski chleb). Mo liwo grzybobrania, tel. 056 474 56 11 wycieczek rowerowych, w pobli u jazda konna, kuce, bryczki. Oferta: czerwiec - wrzesie . Krystyna i Stefan Gajewscy Ilo miejsc noclegowych: 6 Lipinki 105 Oddzielny dom - trzy pokoje z 6 miejscami noclegowymi /1+2+3/, 13-334 Ł korz łazienka, pokój go cinny i oddzielna kuchnia, dodatkowy pokój

27 tel. 056 474 56 15 wypoczynkowy. Wokół ogród z altank , miejsce na ognisko, piaskownica dla dzieci, boisko do gry w siatkówk , rowery, staw - mo liwo w dkowania. W okolicy lasy i jeziora (4 km). Wypoczynek z wy ywieniem własnym lub bez. Produkty własne: chleb, miód, masło, ser. Mo liwo korzystania z łódki. Oferta: kwiecie - pa dziernik. Irena Kraskowska Ilo miejsc noclegowych: 6 Sumin 5 Trzy pokoje 2 - osobowe, z kuchni i łazienk w oddzielny domu. 13-334 Ł korz Du y ogród, mo liwo pełnego wy ywienia (potrawy regionalne, tel. 056 474 56 36 ciasta). Owoce i warzywa z własnego ogródka. W gospodarstwie jest staw rybny - mo na w dkowa i korzysta z rowerów. W okolicy czyste jeziora (1,5 km), rzeka Osa i lasy. Oferta: maj - wrzesie Wiesława i Mirosław Kusz Gospodarstwo poło one w ród lasów. Dla turystów samodzielne Gaj 32 13-334 Ł korz mieszkanie - 2 pokoje 2 - osobowe i pokój 4 osobowy z łazienk Ilo noclegów: 8 Całodzienne wy ywienie lub we własny zakresie. Jezioro - 150 tel. 056 474 72 11 metrów. Na terenie gospodarstwa staw rybny, altanki wypoczynkowe, tel. 0603260581 rower wodny, "raj dla dzieci"Oferta maj – wrzesie

Halina Turulska Ilo noclegów: 5 13-334 Ł korz 163 Gospodarstwo oferuje oddzielny dom: 1 pokój 3 - osobowy i 1 pokój 2 tel. 056 474 62 74 - osobowy, łazienka dla go ci. Całodzienne wy ywienie: produkty z http://turulska.webpark.pl/ własnego gospodarstwa. 2 km do jeziora. w s siedztwie zarybiony [email protected] staw dla w dkarzy. Grzybobranie, wycieczki rowerowe, w pobli u jazda konna i kuce. Działalno całoroczna Wiesława i Eugeniusz Radaccy Gospodarstwo blisko jeziora i lasów. Wygodne 2 pokoje 2-osobowe z 13-334 Ł korz 34 łazienk i kuchni . Mo liwo całodziennego wy ywienia opartego na tel. 056 474 62 29 produktach własnych. Du y teren rekreacyjny. Plac zabaw dla dzieci, Ilo noclegów: 4 grill, ognisko, altana w ogrodzie. Działalno całoroczna Genowefa i Tadeusz Susek Dom w lesie, dwa pokoje 2- osobowe z mo liwo ci dostawki, z Łkorz-Wkop 173 łazienk dla go ci. Mo liwo całodziennego wy ywienia. Ogród, 13-334 Ł korz altana, miejsce zabaw dla dzieci, rowery. Wokół lasy, mo liwo tel. 0564746268 wdkowania. Dobre dla poszukuj cych ciszy i spokoju. Ilo noclegów: 4 Oferta: maj-wrzesie El bieta Smiley Ilo noclegów: 9 Ostrowite 62 Gospodarstwo poło one w Brodnickim Parku Krajobrazowyn nad

28 13-334 Ł korz jeziorem, własny pomost. tel. 056 474 69 19 Oferuje trzy pokoje 2 - osobowe i jeden 3 - osobowy, dwa pokoje maj www.agroturystyka-wronka.eu własne wc, do dyspozycji dwie łazienki, oraz aneks kuchenny. Wy ywienie całodzienne. Zagwarantowana cisza i spokój. Rowery, kajak, łódka do wypo yczenia. Oferta całoroczna Anna i Jan Truszkowscy b.d. Mierzyn 1013-334 Łkorz woj. warmi sko-mazurskie tel. 609 107 028 http://www.haiku.com.pl/web/ agroturystyka/ www.agro-raj.com.pl Kontakt w Warszawie mgr Agnieszka Truszkowska 603 981 209, 022 83 95 659 [email protected] f) informacje o bran żach gospodarki maj ących kluczowe znaczenia dla rozwoju obszaru, Na terenie gminy Biskupiec procentowy udział sektora prywatnego jest nieznacznie wy szy ni rednia w powiecie. W gminie sektor prywatny stanowi 95,6%, w powiecie 94,5%. Osoby fizyczne na terenie gminy stanowi 85,4% podmiotów gospodarki narodowej, na terenie powiatu rednia wynosi 83%, spółdzielnie stanowi 1,2% ogółu podmiotów gospodarki narodowej, przy redniej w powiecie 0,7% i nie wyst puj tu przedsi biorstwa pa stwowe.

Stan rozwoju infrastruktury wiejskiej Infrastruktura społeczna Ochrona zdrowia i opieka społeczna: Ochrona zdrowia w gminie Biskupiec opiera si na 2 o rodkach zdrowia – w Biskupcu i w Ł korzu. Ogółem w gminie jest 3 lekarzy stomatologów, 2 pediatrów, 2 internistów, 1 ginekolog, 1 neurolog i 1 ortopeda. Ze redniego personelu medycznego gmin obsługuje 10 piel gniarek, 1 pomoc stomatologiczna i 1 laborant medyczny. Ponadto 4 osoby stanowi personel administracyjny obu o rodków. Na 1 lekarza stomatologa przypada około 3300 osób, a na lekarza specjalist - około 1500 osób. Najbli szy szpital i pogotowie ratunkowe znajduj si w Nowym Mie cie Lubawskim, w odległo ci około 20 km. Opieka społeczna zajmuje si 1438 osobami niepełnosprawnymi prawnie i biologicznie, co stanowi 14,8% ogółu ludno ci gminy. W tej liczbie jest 727 m czyzn i 711 kobiet. Odsetek ludno ci niepełnosprawnej wynosi w gminie Biskupiec wynosi dokładnie tyle, co wska nik ludno ci niepełnosprawnej w województwie warmi sko-mazurskim. Osób niepełnosprawnych prawnie jest 1224 (posiadaj cych orzeczenia), a biologicznie niesprawne s 214 osoby.

Bezpiecze ństwo publiczne: W gminie Biskupiec od wielu lat nie notowano powa nych wykrocze , ci kich przest pstw ani długotrwałych zakłóce porz dku publicznego. Tendencja ta utrzymuj ca si od lat wiadczy o tym, e gmina Biskupiec jest bezpiecznym miejscem. Zatrudnionych jest 3 policjantów - komendant gminny i 2 dzielnicowych. W miejsce istniej cego rewiru dzielnicowych planowane jest utworzenie komisariatu gminnego, co oznacza zatrudnienie 2 dodatkowych policjantów i wzrost poziomu bezpiecze stwa w gminie. W 9 miejscowo ciach gminy – Biskupiec, Wonna, Osetno, Sumin, Lipinki, Krotoszyny, Piotrowice, Gaj, Ł korz – działaj jednostki Ochotniczej Stra y Po arnej. Trzy jednostki nale

29 do KSRG - Krajowego Systemu Ratowniczo-Ga niczego – zintegrowanego systemu działa o charakterze ratowniczym, podejmowanych w sytuacjach zagro e ycia, zdrowia, mienia lub rodowiska. Ł cznie w Ochotniczych Stra ach Po arnych na terenie gminy Biskupiec zorganizowanych jest 242 stra aków, wyposa onych w sprz t lekki I 11 wozów stra ackich (1 ci ki, 4 rednie, 5 lekkich i 1 ratownictwa drogowego). Dodatkow rezerw stanowi MDP - Młodzie owe Dru yny Po arnicze; jest ich w gminie 5 i skupiaj 46 osób. Ochotnicza Stra Po arna prowadzi szkolenia z udzielania pierwszej pomocy.

Edukacja i wychowanie: W gminie jest 5 szkół podstawowych i jedno gimnazjum. Liczba uczniów, oddziałów i zatrudnionych pracowników na dzie 01.09.2005 r. we wszystkich placówkach o wiatowych gminy: (wg sprawozda S-01,S-02, EN-3)

Tabela nr 21 Liczba uczniów Liczba uczniów Razem Razem Lp. Szkoła Kl. „O” I II III IV V VI Rew (3 -10) (4-10) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1. Biskupiec 47 51 50 64 40 63 61 1 377 330 2. Krotoszyny 26 22 26 25 20 22 21 3 165 139 3. Szwarcenowo 11 18 19 17 15 11 14 105 94 4. Łkorz 20 19 25 18 24 24 18 148 128 5. Lipinki 13 17 15 13 16 19 18 111 98 6. Ostrowite 17 16 20 14 14 17 18 116 99

Razem 134 143 155 151 129 156 150 4 1.022 888

7. Gimnazjum 169 183 164 516 516

Ogółem: 134 312 338 315 129 156 150 4 1.538 1.404

Sport i rekreacja: Na terenie gminy Biskupiec działa Klub Sportowy OSSA DZIADEK w Bielicach. Prowadzi ró ne wiekowo dru yny piłki no nej. Ma własn sal sportow i stadion. W wielu miejscowo ciach gminy działaj uczniowskie kluby sportowe. Najbardziej znane to UKS STRZAŁA w Szkole Podstawowej w Lipinkach, UKS OSSA w Szkole Podstawowej w Biskupcu, UKS BURZA w Szkole Podstawowej w Ł korzu, Wszystkie Uczniowskie Kluby Sportowe korzystaj z boisk i szkolnych sal gimnastycznych znajduj cych si w gminie.

Kultura: W gminie Biskupiec od lat działa Gminy O rodek Kultury. W roku 2005, dzi ki uzyskanemu wsparciu ZPORR, Gminny O rodek Kultury został wyremontowany. Znajduj si w nim dobrze wyposa ona biblioteka, sala konferencyjna na 100 osób, działaj koła zainteresowa . Modernizowany obecnie, tak e dzi ki uzyskanym przez gmin rodkom pomocowym, zostanie przekazany zostanie do u ytku w lipcu 2006, I b dzie administrowany przez Gminny O rodek Kultury.

W gminie Biskupiec znajduj si liczne atrakcje turystyczne zarówno naturalne jak i historyczne. Poni ej przedstawiono obiekty i zespoły architektoniczne wpisane do rejestru zabytków województwa warmi sko-mazurskiego. Wykaz atrakcji historycznych przedstawiono w odniesieniu do poszczególnych jednostek osadniczych w obr bie sołectw w nast puj cym układzie: Bielice - Park dworski wraz z cz ci dawnego podjazdu do dworu Biskupiec - Pozostało ci gotyckich murów miejskich, układ urbanistyczny z pozostało ciami dawnej zabudowy z pierwszej poł. XVIII w., ko ciół parafialny p.w. w. Jana Nepomucena i Matki Boskiej Ró acowej, ratusz. Czachówki - zespół pałacowo-parkowy ( obecnie Zespół Szkół Rolniczych), dworek, pałac. Lipinki - Ko ciół Parafialny p.w. w. Piotra i Pawła, pałac i otaczaj cy park Łąkorek – Pałac, zespół pałacowo-parkowy Łąkorz - Ko ciół parafialny p.w. .w. Mikołaja, wiatrak holenderski Osówko - Park krajobrazowy Ostrowite - Zespół pałacowo-parkowy Sędzice - Park krajobrazowy Słupnica - Grodzisko wy ynne „Twierdza krzy acka” Szwarcenewo - Ko ciół parafialny p.w. .w. Mikołaja Ward ęgowo - Park krajobrazowy, dwór, kaplica Babalice - Park krajobrazowy

W gminie znajduj ą si ę równie ż pozostało ści wczesno średniowiecznych grodzisk: Łąkorek - osada nawodna, przy wschodnim brzegu jeziora Ł korz, przy wylocie strumienia z jeziora Ł korz. Du a osada o kształcie czworoboku, posadowiona na palach sosnowych w 30 rz dach po 40 pali w ka dym. W rz dzie odległo mi dzy palami wynosiła 1,9 m; niedaleko jest jeszcze 25 rz dów pali po ok. 40 w rz dzie. Niedaleko osady nawodnej na pagórku znajdowało si ongi wiele grobów, gdzie mieszka cy osady grzebali zmarłych. Miejsce to nazwano Wielogrobem . Nazwa ta przetrwała do dzi (Wielogrób). Słupnica- gród wczesno redniowieczny, stra nica pruska z XI / XIII w., usytuowany w dolinie rzeki Młynówki, obiekt mocno zaro ni ty drzewami, wały dookolne dobrze czytelne. Podstaw grodu stanowił nieforemny czworobok z ostro zako czonymi rogami, u ytkowany jeszcze w XIX / XV wieku.

Organizacje pozarz ądowe działaj ące na obszarze obj ętym LSR

Stowarzyszenie Ochrony Przyrody i Dziedzictwa Kulturowego w Ł korzu działa w gminie od 2004. Prezesem Stowarzyszenia jest Pan Jan Ostrowski. Zadania Stowarzyszenia: - ochrona dziedzictwa kulturowego i i przyrodniczego, - kultywowanie tradycji społeczno ci lokalnych i tradycji zawodów, - propagowanie idei samorz dnoci lokalnej i integracji europejskiej, - promowanie przedsi wzi maj cych na celu rozwój społeczno –gospodarczy i kulturalny, - zwi kszenie aktywno ci społecznej mieszka ców w odnowie wsi, - inspirowanie inicjatyw o wiatowych, kulturalnych, ekologicznych, - uczestniczenie w yciu społecznym poprzez współdziałanie z organami władzy i administracji publicznej, samorz dowej, zwi zkami zawodowymi oraz innymi organizacjami społecznymi, gospodarczymi i spółdzielczymi, - wspieranie rozwoju turystyki przyjaznej rodowisku, - współpraca z organizacjami pozarz dowymi działaj cymi na terenie Rzeczpospolitej Polskiej i poza jej granicami, - czynny udział w ochronie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego,

31 - wspieranie i rozwój rzemiosła, r kodzieła, - wspieranie sportu. Jednym z celów Stowarzyszenia jest rozwój Muzeum Lokalnego w Ł korzu. Ostatnie dokonania Stowarzyszenia: - organizacja wystawy „Okres mi dzywojenny” i przygotowanie (w trakcie) publikacji dotycz cej tej wystawy i o wiaty w tym okresie w Ł korzu i okolicach, - pokazy kowalstwa, - konkurs starej fotografii, - wydanie publikacji „Monografia wsi Ł korz” – biografia nauczyciela.

Stowarzyszenie Inicjatyw Kulturalnych KŁADKA w Lipinkach działa w gminie najdłu ej, bo od 1996 roku. Prezesem Stowarzyszenia jest Pani Ewa Dembek. Zadania stowarzyszenia: - współdziałanie z organami administracyjnymi, instytucjami kulturalnymi, organizacjami społecznymi, stowarzyszeniami krajowymi i zagranicznymi w celu inspirowania akcji kulturalnych, - organizowanie lub współdziałanie w zakresie działa dotyczcych spotka z dziedziny kultury i sztuki, konkursów kulturalno- o wiatowych i artystycznych, przegl dów, festiwali, - organizowanie i współdziałanie w organizowaniu wypoczynku dzieci i młodzie y w okresie ferii zimowych i wakacji letnich, - współdziałanie i nawi zywanie współpracy z fundacjami, instytucjami i placówkami kulturalnymi w kraju i za granic , organizowanie wymiany dzieci i młodzie y w zakresie ró nych form artystycznych, - propagowanie idei sprzyjaj cej rozwojowi kultury i prowadzenie działalno ci na rzecz organizacji imprez, ochrony dziedzictwa kulturowego i rodowiska naturalnego, - realizacja projektów dotycz cych ró nych dziedzin kultury, terapii artystycznej osób niepełnosprawnych oraz dzieci i młodzie y sprawiaj cej trudno ci wychowawcze, - organizowanie odczytów, prelekcji, wykładów, warsztatów, kursów szkoleniowych dotycz cych wszelkich dziedzin kultury, terapii artystycznej i ochrony rodowiska, - organizowanie zbiórek charytatywnych, loterii fantowych, spotka dobroczynnych, - organizowanie działalno ci integruj cej członków Stowarzyszenia poprzez aktywno kulturaln , rekreacyjn , sportow i towarzysk . Stowarzyszenie prowadzi Cyrk Dzieci cy HECA w Lipinkach. Lliczy on 40 artystów cyrkowych w ró nym wieku (6-20 lat), znany jest z wyst pów w wielu krajach, m.in. Litwie, Ukrainie, a tak e w Holandii, Niemczech, Portugalii, Irlandii, Rumunii, Rosji, Dubaju i Katarze; wielokrotnie go cił w programach telewizyjnych jak: „5-10-15”, „Talent za talent”, „Ja tylko pytam”, „Magazyn reporterów”. Stowarzyszenie realizowało projekty w ramach programu SOKRATES współfinansowane z UE.

Na terenie gminy aktywnie działa Zarz ąd Gminny Ochotniczych Stra ży Po żarnych w Biskupcu . Zarz d Gminny obejmuje 9 jednostek: Biskupiec, Wonna, Osetno, Sumin, Lipinki, Krotoszyny, Piotrowice, Gaj, Ł korz. Trzy jednostki nale do KSRG - Krajowego Systemu Ratowniczo-Ga niczego, działaj cego od 1997 roku, a stanowi cego zintegrowany system działa o charakterze ratowniczym, podejmowanych w sytuacjach zagro e ycia, zdrowia, mienia lub rodowiska. Ł cznie w OSP na terenie gminy Biskupiec działa 242 stra aków, wyposa onych w 11 wozów (1 ci ki, 4 rednie, 5 lekkich i 1 ratownictwa drogowego). Dodatkow rezerw stanowi MDP - Młodzie owe Dru yny Po arnicze; jest ich w gminie 5 i skupiaj 46 osób. Wszystkie jednostki OSP dysponuj remizami, 5 jednostek ma sztandary. Co roku Komenda Gminna OSP organizuje zawody sportowo-po arnicze. Najstarsz jednostk OSP w gminie Biskupiec jest OSP w Wonnie. Jest to jednostka o ponad 100 letniej tradycji – zało ona w 1894 roku! Prezesem jest Pan Piotr Łukaszewski, Naczelnikiem – Pan Waldemar Sadza. Jednostka liczy 25 osób w wieku 18-56 lat, i kilku członków honorowych – w wieku

32 powy ej 56 lat. Oprócz zada typowych zada ratownictwa, OSP Wonna podejmuje działania kulturalne i o wiatowe. Raz w roku OSP przeprowadza szkolenia zawodowe i szkolenia z udzielania pierwszej pomocy.

Tabela nr 22 Zestawienie tabelaryczne organizacji. Nazwa Działania zrealizowane na Źródło Liczba Partnerzy organizacji terenie gminy w ostatnich 3 finansowania osób pozarz ądowej / latach (z podaniem obj ętych grupy beneficjentów) pomoc ą nieformalnej "Iławskie to coroczne organizowanie Własne oraz z Około 800 GOK Biskupiec Stowarzyszenie we współpracy z GOK dotacji unijnych osób Urz d Gminy Producentów Biskupiec tzw. “ wi ta i rz dowych Biskupiec Gsi” - z siedzib Gsi”, które zawsze skupia w Szwarcenowie rzesze społeczno ci gminy funkcjonuje od Biskupiec, ale i nie tylko, jest 2003 roku równie prasa, zaproszeni Organizacja go cie, słynne zespoły formalna muzyczne. "Stowarzyszenie SOPiDK funkcjonuje od Własne oraz z Około 500 GOK Biskupiec Ochrony Przyrody 2005r i działa w obszarze dotacji unijnych osób Urz d Gminy i Dziedzictwa dziedzictwa przyrodniczego i i rz dowych Biskupiec Kulturowego" z kulturowego a tak e siedzib w organizuje szkolenia, Łkorzu (KRS konferencje dla ró nych 0000226805) oraz rodowisk wiejskich, Muzeum gminnych i powiatowych. O Lokalnego w do wiadczeniu Łkorzu. stowarzyszenia wiadcz Organizacja przedsi wzi cia takie jak: formalna wydanie monografii wsi Łkorz, wydanie biografii pierwszego nauczyciela szkoły podstawowej, organizacja wystawy owiatowej "Klasa w okresie mi dzywojennym", organizacja powiatowej konferencji historycznej, zakup zabytkowego wiatraka, wydanie powiatowego kwartalnika historyczno- kulturalnego "Drw ca", organizacja jarmarków ludowych. "Stowarzyszenie – główn działalno ci Własne oraz z Ogólnie Urz d Gminy Rozwoju Wsi i stowarzyszenia jest dotacji unijnych społeczno Biskupiec Ochrony uatrakcyjnianie wizerunku i rz dowych gminy Dziedzictwa gminy od strony turystyki, Biskupiec Kulturowego w np. Stworzenie szlaków oraz Gminie cie ek pieszych czy szlaków tury ci Biskupiec" rowerowych. Organizacja formalna Stowarzyszenie stowarzyszenie to zajmuje Własne oraz z Ogólnie Urz d Gminy Wspierania si przede wszystkim dotacji unijnych społeczno Biskupiec

33 Inicjatyw działalno ci cyrku “Heca “ z i rz dowych gminy Szkoła Kulturalnych Lipinek, i tamtejsz Biskupiec Podstawowa “Kladka” społeczno ci . W cyrku oraz Lipinki Prezes: Ewa “Heca” działa ju około 50 tury ci Dembek; nr tel. dzieci i młodzie y z ró nych 607 275 602 okolic gminy Biskupiec, cyrk Adres: Lipinki 8a doszedł ju do renomy 13-334 Lakorz europejskiej – daje swoje Organizacja wyst py w Niemczech, formalna Francji czy Anglii. KGW Ł ąkorz Organizowanie imprez Własne oraz z 50 WDK Ł korz, “Byle Babki” – lokalnych oraz obchodów Urz du Gminy członki Szkoła organizacja ró nych wi t, festyny, Biskupiec KGW i Podstawowa nieformalna pikniki, regularne spotkania społeczno Łkorz, Parafia w kole gospody i robótki Rzymsko- rczne, hafty itp. , wyst py Łkorza i katolicka Ł korz, równie go cinne poza okolic Urz d Gminy granicami gminy zespołu Biskupiec piewaczego “Byle Babki”, ch zało enia wietlicy rodowiskowej dla całych rodzin Klub Seniora Spotkania regularne Własne oraz z 45 GOK Biskupiec, “Rado ść ” członków klubu, współpraca Urz du Gminy członków Urz d Gminy Biskupiec – ze wietlic rodowiskow w Biskupiec Klubu Biskupiec organizacja GOK Biskupiec, wyst py Seniora nieformalna Klubu Seniora zespołu piewaczego, hafty i robótki rczne, r kodzielnictwo, ch pracy z dzie mi ze wietlicy rodowiskowej GOK Biskupiec - wietlica rodowiskowa (od Własne oraz z Łcznie Urz d Gminy poniedziałku do pi tku) Urz du Gminy około 400 Biskupiec - aerobik (poniedziałek, Biskupiec osób roda) - korea ska sztuka walki (wtorek, pi tek) - Zwi zek Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej Byłych Wi niów Politycznych (czwartek) - Klub Seniora „Rado ” (czwartek) - kurs ta ca towarzyskiego (sobota) – Klub Kolekcjonerów „Skarby z lamusa” (ka da ostatnia sobota miesi ca) przyszkolne Kółka Działaczami s tamtejsi Własne oraz z Łcznie Miejscowe szkoły Caritas – w nauczyciele oraz uczniowie Urz du Gminy około 100 i Urz d Gminy Biskupcu, ww szkół. W formie Biskupiec osób Biskupiec Bielicach i wolontariatu nios oni wolontari Ostrowitem. – pomoc osobom starszym, uszy- organizacja chorym i ubogim. Pomoc jest społeczno nieformalna w formie materialnej, Gminy ywno i odzie ze zbiórek Biskupiec

34 prowadzonych w ród społeczno ci kilkakrotnie w ci gu roku trafia do potrzebuj cych. Organizowany jest równie wypoczynek letni dla dzieci z najbiedniejszych rodzin gminy w pobliskich placówkach Caritas, m. in. w Gaju. Wszystkie powy sze organizacje rodki finansowe zdobywaj we własnym zakresie, najcz ciej ze zbiórek w ród społeczno ci, lub we współpracy z UG

Infrastruktura techniczna a) sie ć komunikacyjna Drogi gminne długo ogółem 236 km

Drogi gminne o nawierzchni twardej 166 km

Drogi gminne o nawierzchni ulepszonej 166 km

Drogi dojazdowe-krajowe: 15 - Trzebnica - Krotoszyn - Wrze nia - Gniezno - Inowrocław - Toru - Brodnica - Ostróda 16 - Dolna Grupa - Grudzi dz - Iława - Ostróda - Olsztyn - Mr gowo - Ełk - Augustów - Ogrodniki > Granica Pa stwa (PL-LT) - wojewódzkie: 538 - Radzy Chełmi ski - Łasin - Nowe Miasto Lubawskie - Uzdowo – Rozdro e

Przez gmin przebiega linia kolejowa. Stacja kolejowa nosi nazw Biskupiec Pomorski, i jest dobrym punktem wyjazdowym we wszystkich kierunkach krajowych. Cz stotliwo kursowania poci gów osobowych umo liwia bezpo redni dojazd do Olsztyna (czas dojazdu około 1,5 h), Torunia (czas dojazdu ok. 1 h), Warszawy (ok. 3,5 h) i innych miast o dogodnych porach dnia.

Zaopatrzenie w energi ę Dostawa energii elektrycznej zapewniona jest na całej powierzchni gminy. Korzystaj z niej wszyscy mieszka cy do celów domowych, a podmioty gospodarcze do prowadzenia działalno ci. W przyszło ci, w zwi zku z realizacj ZSROW, planowane jest zwi kszenie wykorzystania energii elektrycznej, poniewa udana realizacja zaplanowanych rozwi za wymaga b dzie powstania w niedalekiej przyszło ci nowych podmiotów gospodarczych korzystaj cych z energii przede wszystkim elektrycznej oraz wyposa enia cz ci terenów rekreacyjnych w urz dzenia ogólnego dost pu do energii elektrycznej (np. pola namiotowe, kempingi, pla e). Gmina Biskupiec nie ma rozdzielczej sieci gazowej. 92,3% mieszka ców gminy korzysta z gazu w wymiennych zbiornikach. Na obszarze gminy do zbiorowego centralnego ogrzewania podł czonych jest 11,5% mieszka , do indywidualnego 46,2%. Mieszka cy wykorzystuj tradycyjne oparte na w glu

35 kamiennym, ródła ciepła. Taki stan technologii grzewczych generuje problem emisji substancji toksycznych do atmosfery. Jednocze nie ro nie wiadomo mieszka ców na temat bardziej ekonomicznych i przyjaznych rodowisku ródeł energii. Zainteresowanie alternatywnymi ródłami energii wzro nie z pewno ci , gdy wi ksza liczba mieszka ców zdecyduje si na zmian profilu gospodarowania – z tradycyjnego rolnictwa na agroturystyk czy te produkcj rolnicz ekologiczn .

Gospodarka wodno-ściekowa Na terenie gminy zaopatrzenie w wod odbywa si z uj wgł bnych. Woda przeznaczana jest do zaspokajania potrzeb bytowo-gospodarczych ludno ci, usług dla ludno ci i rolnictwa oraz w niewielkim stopniu dla rekreacji. Na obszarze gminy zasoby warstw wodono nych okre la si jako wystarczaj ce i dobrej jako ci. Na terenie gminy poza Biskupcem wyst puj 3 podstawowe uj cia wodne wraz ze stacjami uzdatniania wody. Podstawowe uj cia wodne: • Biskupiec (gmina) - wodoci g grupowy obsługuj cy poza Biskupcem, Fitowo, Bielice, Piotrowice, Piotrowice Małe, Słupnica, Podlasek, Podlasek Mały, Wielka Tymawa, Osówko. • Szwarcenowo (gmina) - wodoci g grupowy obsługuj cy Szwarcenowo • Łąkorek (gmina) - wodoci g grupowy obsługuj cy poza Ł korkiem, Sumin, Mierzyn, Lipinki, Ł korz, Gaj, Ostrowite, Ward gowo, Rywałdzik, Osetno, S dzice i Babalice.. Istniej jeszcze mniejsze uj cia w miejscowo ciach: S dzice, Wonna, Bielice, Ostrowite, Czachówki. Pozostałe małe miejscowo ci gminy posiadaj własne lokalne małe uj cia ze stacjami uzdatniania i lokalne przył cza wodoci gowe. W gminie Biskupiec 99% mieszka ń jest wyposa żonych w wodoci ąg. Na jej terenie do kanalizacji jest podł czonych 76,9% mieszka , w tym mieszkania wyposa one w kanalizacj z odprowadzeniem do sieci stanowi prawie 51 % gospodarstw domowych ( z ogólnej liczby gospodarstw 3146).

Tabela nr 23 Liczba gospodarstw domowych korzystaj ących z sieci kanalizacji sanitarnej w gminie Biskupiec

Gospodarstwa domowe: Liczba gospo Liczba Lp. Nazwa sołectwa darstw Planowane do ludno ci domo korzystaj ce ze zbiorczej podł czenia wych siec kanalizacji zbiorczej sieci sanitarnej kanalizacji sanitarnej 1. Biskupiec 1975 619 593 9 Babalice 83 21 2. Sędzice 231 58 - 59

3. Bielice 795 232 196 - 4. Czachówki 321 106 86 - 5. Fitowo 99 27 20 - 6. Gaj 104 38 - - 7. Krotoszyny 713 229 195 - 8. Lipinki 759 255 185 - 9. Łąkorek 178 49 - 49

36 Łąkorz 10. 882 298 145 153

11. Mierzyn 142 37 - - 12. Osetno 212 65 - - 13. Ostrowite 537 182 - - 14. Piotrowice 582 145 - 145 15. Piotrowice Małe 115 45 - 45 16. Podlasek 255 66 - 66 17. Podlasek Mały 38 12 - - 18. Rywałdzik 220 81 - - 19. Słupnica 351 120 - 120 20. Sumin 187 58 - - 21. Szwarcenowo 549 147 112 - Wielka Tymawa 240 76 22. Osówko 133 - - 45

23. Ward ęgowo 138 38 - - 24. Wonna 289 69 - - 25. Wielka Wólka 112 27 - - OGÓŁEM 10 240 3146 1590 587 Procentowy wska nik skanalizowania gospodarstw 50,54 18,66 domowych na terenie gminy ródło: Urz d Gminy w Biskupcu za rok 2007 r.

Tabela nr 24 Liczba mieszka ń podł ączona do sieci wodoci ągowej i kanalizacyjnej w gminie Biskupiec na tle powiatu i województwa W tym mieszkania wyposa one w Wodoci g Kanalizacja W tym z Wyszczególnienie Ogółem Razem W tym z sieci Razem odprowadzenie m do sieci W tys. % W tys. % W tys. % W tys. % Gmina 2776 2748 99 2748 99 2,419 76,9 1,590 50,5 Biskupiec* Powiat 11,9 11,1 93,3 8,7 73,1 9,5 79,8 3 25,2 nowomiejski Województwo warmi sko- 427,1 412,5 96,6 379,3 88,8 382,9 89,7 287 67,2 mazurskie ródło: Urz d Gminy w Biskupcu - dane za 2007 r.

37 W porównaniu do wska ników powiatu nowomiejskiego, gmina Biskupiec ma wysze ni rednie powiatowe wska niki zwodoci gowania i skanalizowania ilo ci gospodarstw domowych. Odpowiednio – w gminie Biskupiec 99% gospodarstw domowych podł czonych jest do sieci wodoci gowej, dla województwa wska nik ten wynosi niecałe 97%, a w powiecie nowomiejskim – 93,3%. Natomiast słabiej wypada gmina Biskupiec w zestawieniu w ilo ci gospodarstw podł czonych do zbiorowej sieci wodoci gowej i w ilo ci gospodarstw posiadaj cych odprowadzenie do zbiorowej sieci kanalizacyjnej. Pami ta nale y o specyfice gminy Biskupiec, gminy wiejskiej, typowo rolniczej, słabo zaludnionej, o niskiej - 40 osób/km kw. g sto ci zaludnienia.

Oczyszczalnia cieków w Biskupcu, po modernizacji z uzyskanych przez Gmin rodków Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, ma wolne moce przerobowe. Przepustowo oczyszczalni wynosi maksymalnie 915,0 m/dob a docelowo 1372 m 3/dob . Obecnie zrzut cieków wynosi od 450 – 500 m3/dob . Podł czone s do niej miejscowo ci: Biskupiec, Fitowo, Krotoszyny, Bielice, Czachówki, Szwarcenowo, Lipinki.

Zagospodarowanie odpadów

Gminne wysypisko mieci znajduje si w miejscowo ci Ł korz. Wysypisko gromadzi odpady z terenu całej gminy. Obecnie gmina Biskupiec prowadzi prace nad zakupem wagi do wysypiska i samochodu. Trwa tak e poszukiwanie inwestora, który zajmie si segregacj i wykorzystaniem odpadów. Nowe rozwi zania funkcjonowania wysypiska mieci w Ł korzu przyczyni si w znacznym stopniu do utrzymania czysto ci rodowiska naturalnego i zdrowia mieszka ców; dadz te szanse na utworzenie miejsc pracy dla osób, tak e tych o najni szych kwalifikacjach.

Telekomunikacja

Na obszarze gminy Biskupiec nie ma trudno ci z dost pem do usług telekomunikacyjnych i pocztowych. W gminie znajduje si klika placówek pocztowych. W Biskupcu znajduje si Urz d Pocztowy. W gminie nie ma problemów z dost pem do telefonów stacjonarnych. Stopie stelefonizowania (telefony stacjonarne) w wszystkich prawie sołectwach gminy Biskupiec wynosi 95%. Cały obszar gminy jest w zasi gu wszystkich krajowych sieci komórkowych. Natomiast poziom dost pu do usług internetowych nie jest tak powszechny, ale ulega systematycznej poprawie, poniewa dost pna jest usługa - neostrada - Telekomunikacji Polskiej, a tak e istnieje mo liwo korzystania z sieci internetowych komórkowych.

Niedogodno ci w gminie jest brak mo liwo ci odbioru programów Telewizji Regionalnej z Olsztyna. Brak sygnału regionalnej telewizyjnej „trójki” odczuwaj mieszka cy gminy od dawna, podobnie jak brak mo liwo ci słuchania radia regionalnego – Polskiego Radia Olsztyn. Jednym z projektów w ramach niniejszej strategii, w ramach poprawy warunków ycia mieszka ców, b dzie poprawa dost pno ci do usług powszechnych, jakimi s radio i telewizja, dla wszystkich mieszka ców gminy Biskupiec.

Reasumuj c sytuacj gospodarcz mo na wskaza kilka wyró żniaj ących cech zwi ązanych z gospodark ą na tym terenie:

38 dobrze rozwini ęte rolnictwo , opieraj ce si na wysokiej kulturze rolnej i generalnie dobrych warunkach klimatyczno-glebowych, znakomite warunki środowiskowe, zabytki, historia i kultura obszaru umo liwiaj ce rozwój turystyki o oryginalnym charakterze, widoczne przekształcenia struktury gospodarki spowodowane przez rozwój małych przedsi biorstw, bardzo dobre usytuowanie wzgl ędem zurbanizowanych obszarów aglomeracji olszty skiej, dogodne poło żenie komunikacyjne zwi zane z przebiegiem przez wi kszo terenów gminy wa nych szlaków drogowych, kolejowych, rezerwy terenów mo liwych do przeznaczenia pod starannie wyselekcjonowane inwestycje (dostosowanie do posiadanej infrastruktury i zachowanie zasad rozwoju zrównowa onego), generalnie, dobry, przy pewnych lokalnych niedoborach, rozwój infrastruktury (zdecydowanie lepszy poziom ni na innych obszarach wiejskich w kraju) stwarzaj cy nowe szanse dla lokowania na terenie LGD inwestycji oraz rozwój budownictwa mieszkaniowego i letniskowego, realny wzrost dochodów bud etowych gmin pozwalaj cy na prowadzenie skuteczniejszej polityki lokalnej.

Analiza gospodarcza wskazuje, e obok wielu cech pozytywnych LGD natrafia na szereg barier w swoim rozwoju gospodarczym. Pomijaj c bariery zewn trzne, nale y zwróci przede wszystkim uwag na pewne nieci gło ci, dysproporcje i braki w posiadanych potencjałach, do których nale : niski stopie przetworzenia produktów, co dotyczy zarówno rolnictwa (brak rozwini tego przemysłu rolno-spo ywczego), jak i turystyki (atrakcje rodowiska naturalnego pozbawione wła ciwej „obudowy” w postaci usług turystycznych generuj cych zyski), rozdrobnienie gospodarstw, podwy szanie kosztów funkcjonowania gospodarstw ze wzgl du na odległo pomi dzy działkami tworz cymi gospodarstwa rolne, dekapitalizacja sprz tu rolniczego, potencjalny konflikt pomi dzy gospodarczym wykorzystaniem przyrodniczego potencjału LGD (turystyka, rolnictwo), a wymogami ekologii, wraz z niebezpiecze stwem zatracenia czysto ci, spokoju, ale tak e degradacji kultury lokalnej, nieukształtowany wizerunek LGD, stanowi cy istotn barier w kontaktach z najbli szym otoczeniem obni aj cy atrakcyjno inwestycyjn obszaru, dalece niewystarczaj ce nasycenie w antropogeniczne czynniki kreuj ce atrakcyjno turystyczn obszaru, ze szczególnie istotnymi brakami w rozwoju bazy noclegowej i cz ciowo gastronomicznej, mała liczba imprez o znaczeniu ponadlokalnym, istotne braki w promocji itp., ambiwalentnie oceniany rozwój infrastruktury: dobry poziom rozwoju w odniesieniu do innych obszarów wiejskich w regionie i w kraju, a równocze nie gorszy rozwój infrastruktury w stosunku do s siednich obszarów; fakt ten przekłada si na obni enie atrakcyjno ci inwestycyjnej gminy oraz LGD i trudno ci w zdystansowaniu konkurentów „miejskich”, niewystarczaj cy poziom realizacji działa w zakresie planowania przestrzennego, który przekłada si na obni anie atrakcyjno ci inwestycyjnej i blokuj cy prowadzenie konsekwentnej polityki proinwestycyjnej, niska konkurencyjno kapitału ludzkiego rozpatrywanego w stosunku do pobliskich obszarów aglomeracyjnych, mog ca przekłada si na gorsze postrzeganie gminy i LGD przez potencjalnych inwestorów (dominacja wykształcenia podstawowego i zawodowego), du e uzale nienie gminy od zewn trznego rynku pracy, przy powolnym wzro cie (a nawet lokalnym regresie) liczby miejsc pracy na obszarze gminy i LGD, skutkuj ce tendencjami do trwałych, a nie tylko czasowych migracji mieszka ców i w konsekwencji dalszym osłabianiem lokalnego kapitału ludzkiego.

Obecnie, mo na oceni , e znaczenie ekonomiczne gminy w województwie warmi sko- mazurskim jest zdecydowanie niewspółmierne w stosunku do posiadanego potencjału. Zwłaszcza nie jest wykorzystywany potencjał przyrodniczy, a funkcje rolnicze s realizowane w sposób nieefektywny. Aktualne znaczenie LGD dla gospodarki województwa warmi skp- mazurskiego mo na opisa przez nast puj ce cechy: dostarczanie produktów rolnych o niskim stopniu przetworzenia, pozbawionych wyra nie identyfikowalnej marki, brak wykorzystania mo liwo ci, wiadczenie na rzecz mieszka ców województwa funkcji turystyczno-rekreacyjnych o generalnie niskim poziomie dochodowo ci (wypoczynek na łonie natury bez usług o

charakterze gospodarczym), brak spójnej oferty zawieraj cej usługi turystyczno- rekreacyjne, brak wyra nie okre lonego klienta, do którego adresowana jest oferta, pełnienie przez tradycyjne przedsi biorstwa z obszaru LGD roli kooperanta dla inwestycji, Sformułowane w gminie strategie i programy rozwoju w pewnej cz ci dostrzegaj zagadnienie wi zania gospodarki lokalnej z gospodark regionaln . Brakuje jednak wyra nego wyprofilowania struktury gospodarczej LGD, co z kolei skutkuje trudno ciami w trwałym zaistnieniu w strukturach kooperacyjnych w województwie. Dynamika procesów zachodz cych w gminie i LGD musi by oceniona z umiarkowanym optymizmem. Na uwag zasługuj przede wszystkim starania władz lokalnych zwi zane z zapewnieniem podstaw dla strategicznego rozwoju gminy. D enia te wyra aj si poprzez nast puj ce procesy: formułowanie koncepcji rozwoju strategicznego, opracowa diagnostycznych i planistycznych, zwracanie uwagi na znaczenie komunikacji z otoczeniem, du a waga przywi zywana do promocji gminy, uruchamiania serwisów internetowych (nieraz o wysokim profesjonalizmie), d enie do podwy szania konkurencyjno ci obszaru poprzez popraw warunków inwestowania i kierowanie ofert do mieszka ców aktualnych i potencjalnych oraz inwestorów, realizowanie licznych inwestycji infrastrukturalnych, zwłaszcza w dziedzinie ochrony rodowiska, poszukiwanie nowych kierunków rozwoju gminy, ze szczególnym uwzgl dnianiem rozwoju turystyki, a tak e przedsi biorczo ci i usług.

Powy ej wymienione działania nie rozwi zuj niestety problemów rozwojowych obszaru. Mo na stwierdzi , e działania te s niewystarczaj ce z punktu widzenia potrzeb restrukturyzacji lokalnej gospodarki, jak równie nie zawsze s do ko ca na tyle sprecyzowane, by mogły przynie spektakularny sukces. Widoczne to jest zwłaszcza przy analizowaniu zamierze dotycz cych rozwoju turystyki, wprowadzania nowych bran , rozwijania przedsi biorczo ci. Zauwa alne, z ró n sił w gminie, jest wyst powanie nast puj cych zjawisk i procesów : powstawanie szeregu nowych przedsi ębiorstw nastawionych głównie na wypełnianie luki w poda y produktów i usług na szczeblu lokalnym, zwłaszcza za w dziedzinie handlu, transportu, budownictwa, pojawiaj cy si proces konsolidacji gospodarstw rolnych, przy ci gle dosy wolnym tempie zmian w tym zakresie, wyłanianie si ę gospodarstw o du żych powierzchniach z własnym zapleczem przetwórczym, powstawanie nowych podmiotów zajmuj ących si ę turystyk ą i rekreacj ą, przy czym chodzi tutaj zarówno o podmioty gospodarcze, jak i organizacje non-profit zajmuj ce si zagadnieniami promocji obszaru, rodowiska naturalnego, zwyczajów i obrz dów lokalnych itp., powstawanie gospodarstw agroturystycznych , cz sto o bardzo atrakcyjnych cechach wyró niaj cych,

dąż enie do podwy ższania wykształcenia przez mieszka ńców , co w przyszło ci mo e zaowocowa podwy szeniem atrakcyjno ci lokalnego rynku pracy dla inwestorów. Układ podmiotów determinuj cych rozwój gospodarczy gminy i LGD jest dosy zło ony co wynika z rozległo ci obszaru i – mimo szeregu podobie stw – pewnego wewn trznego zró nicowania. Wskazuj c grupy podmiotów o najistotniejszym wpływie na rozwój gospodarczy mo na wymieni : rolnicy, w tym szczególnie wła ciciele gospodarstw du ych oraz rolnicy stawiaj cy na specjalizacj produkcji rolnej, przedsi biorcy zajmuj cy si przetwórstwem rolno-spo ywczym, zwłaszcza w oparciu o lokalne zasoby; ich działalno prowadzi do wy szego przetworzenia lokalnych produktów rolnych, a poprzez to do stworzenia na terenie gminy i LGD nowych miejsc pracy i podwy szenia konkurencyjno ci lokalnych produktów na rynkach zewn trznych, rolnicy tworz cy gospodarstwa agroturystyczne, przyczyniaj cy si w ten sposób do realizowania lokalnych polityk w zakresie rozwoju funkcji turystycznych oraz do podwy szania efektywno ci funkcjonowania gospodarstw rolnych, tak e tych o mniejszym areale, przedsi biorcy działaj cy w dziedzinie usług, podwy szaj cy jako ycia na obszarze LGD, ale równocze nie przyczyniaj cy si do podwy szania atrakcyjno ci turystycznej obszaru, społeczni liderzy lokalni, piel gnuj cy najwa niejsze warto ci obszaru, szczególnie przyrod oraz kultur materialn i niematerialn , organizuj cy lokalne imprezy, a poprzez to przyczyniaj cy si do eksponowania lokalnych atutów turystycznych, atrakcyjnych z punktu widzenia odwiedzaj cych obszar LGD mieszka ców miast.

Zgodnie z charakterem obszaru, mo na powiedzie , e zarówno posiadany potencjał gospodarczy, jak równie zewn trzne uwarunkowania predestynuj gmin do pełnienia znacznie istotniejszej roli w gospodarce województwa wrami sko-mazurskiego ni ma to miejsce obecnie. Zwłaszcza s siedztwo aglomeracji olszy skiej oraz toru skiej stwarza du e mo liwo ci rozwoju gospodarki ywno ciowej i turystyki. Po spełnieniu szeregu warunków, gmina i LGD mog ą zaj ąć w województwie pozycj ę: wa żnego dostawcy artykułów rolnych, żywno ści ekologicznej, produktów spo żywczych o tradycyjnych cechach, wytwarzanych w oparciu o tradycyjne receptury , dostawcy szerokiego wachlarza usług turystycznych dla mieszka ńców województwa ; w szczególno ci warto wskaza na nast puj ce rodzaje turystyki do których jest predestynowany obszar LGD, ze wzgl du na posiadane potencjały przyrodnicze i kulturowe: turystyka rodzinna, oparta na zró nicowanej ofercie oraz bezpiecze stwie i spokoju, turystyka weekendowa, rozwijaj ca si dzi ki bardzo dogodnemu poło eniu komunikacyjnemu wzgl dem obszarów aglomeracyjnych województwa, bardzo szeroko rozumiana turystyka przyrodnicza, oparta na kontrolowanym eksploatowaniu zasobów rodowiska naturalnego, w tym w dkarstwo, zbieranie runa le nego, łowiectwo itp.,

turystyka edukacyjna, z takimi rodzajami turystyki jak: turystyka krajoznawcza, edukacja przyrodnicza, organizacja plenerów artystycznych, turystyka kulturowa, której rozwój mo e obejmowa trzy wzajemnie przenikaj ce si nurty: zwiedzanie materialnego dziedzictwa obszaru (dwory, pałace, parki, ko cioły, zabytki kultury.), udział w lokalnych imprezach, zwłaszcza takich, które wyrastaj z lokalnych obrz dów, tradycji i historii, bezpo rednie poznawanie kultury obszaru poprzez spotkania z interesuj cymi mieszka cami, przekazuj cymi podania, legendy i histori obszaru, obszaru oferuj ącego atrakcyjne tereny pod budownictwo , pełni cego funkcje mieszkaniowe dla obecnych mieszka ców, obszaru oferuj ącego atrakcyjne tereny pod budownictwo letniskowe , równie dla mieszka ców spoza województwa, obszaru oferuj ącego atrakcyjne warunki do podejmowania inwestycji , którego sił mo e sta si dost pno do czystego rodowiska, niezb dnego z punktu widzenia realizacji inwestycji zwi zanych z najnowocze niejszymi technologiami; barier zasadnicz jest tutaj brak odpowiedniego kapitału ludzkiego; bariera ta jest jednak osłabiana przez dobr dost pno komunikacyjn obszarów (a wi c takich, gdzie nie ma problemów z pozyskaniem potrzebnych fachowców), a w przyszło ci mo e by redukowana dzi ki rozwojowi budownictwa; równie podwy szanie kwalifikacji mieszka ców b dzie mie w tym procesie du e znaczenie.

Rozwój rolnictwa i przemysłu spo ywczego na obszarze LGD uzale niony jest od zdynamizowania dwu współzale nych procesów w dziedzinie wytwórczo ci:

w wymiarze wewn trznym, od dalszego rozwoju przemysłu przetwórczego na obszarze LGD, w wymiarze zewn trznym, od rozwoju kooperacji pomi dzy rolnictwem i przemysłem przetwórczym zlokalizowanym na obszarze LGD a przedsi biorstwami przetwórstwa rolno-spo ywczego w najbli szym otoczeniu. W dziedzinie rozwoju rolnictwa i gospodarstw rolnych nale y zaakcentowa wag realizacji nast puj cych kierunków rozwoju:

wybór silnych specjalizacji rolniczych, umo liwiaj cych nawi zywanie współpracy pomi dzy gospodarstwami rolnymi (w tym tworzenie i wzmacnianie grup producenckich), kreowanie wspólnej oferty marketingowej, wymian do wiadcze pomi dzy rolnikami, a w zakresie rozwoju przetwórstwa rolno-spo ywczego rozwój małych i rednich firm zajmuj cych si produkcj opart o wykorzystanie lokalnych produktów rolnych, rozwijanie w oparciu o funkcjonuj ce gospodarstwa rolne dodatkowych aktywno ci o charakterze pozarolniczym, w szczególno ci funkcji turystycznych (agroturystycznych). Kultura rolna obszaru oraz oferta produktów przemysłu rolno-spo ywczego powinny zosta odpowiednio wspierane przez rozwój marketingu. Zauwa y mo na, e produkty rolne z obszaru LGD, mimo dobrej jako ci wynikaj ce z wysokich walorów ekologicznych nie s przez szerokie gremium odbiorców znane i kojarzone. Brakuje wi c wiadomej polityki promocyjnej, zwłaszcza tak ukształtowanej, aby oderwa obszar LGD od stereotypów charakterystycznych dla Warmii i Mazur. Jest to niezb dnym warunkiem dla rozwoju zarówno funkcji rolniczych, jak i turystycznych. Nale y te doda , e rozwój przedsi biorczo ci, zwłaszcza za rozwój funkcji turystycznych pozwoli uruchomi szereg

tych potencjałów, które stanowi o sile obszaru LGD i umo liwi omini cie pewnych wymienionych wcze niej w opracowaniu barier. Niezb dne jest w tym zakresie poszerzanie wiedzy mieszka ców o wymaganiach stawianych przez współczesnych klientów i konsekwentne promowanie walorów obszaru. Konkluduj c, mo na powiedzie , e rozwój gospodarczy gminy i LGD zale y od skorelowania wymienionych wcze niej funkcji i kierunków rozwoju. Autonomiczne rozwijanie przemysłu, rolnictwa, turystyki czy funkcji osadniczych prowadzi b dzie do konfliktów, a w najlepszym razie do wzajemnej neutralno ci. Chodzi jednak o to, by funkcje te stwarzały sobie wzajemnie szanse rozwojowe, a nie kolejne blokady. Zasady rozwoju zrównowa onego i rozwoju zintegrowanego musz by traktowane jako obligatoryjne zasady planowania i działania w gminie.

Specyfika obszaru LGD Przeprowadzona wcze niej analiza uwarunkowa rozwojowych wskazuje, e LGD to obszar znacznie odbiegaj cy od stereotypu wiejskiej za ciankowo ci. W skali Polski pod wieloma cechami jest podobny do ssiednich gmin np.: woj. zachodnio-pomorskiego. Mimo istotnych ró nic o charakterze lokalnym (specyficznych dla woj. warmi sko-mazurskiego), bardziej lub mniej istotnych cech buduj cych specyfik tego obszaru mo na wskaza wiele. Z punktu widzenia strategicznego rozwoju LGD oraz realizacji LSR warto zwróci uwag na siedem nast puj cych wyró ników: 1. Zachowane cechy tradycyjnej wsi warmi sko-mazurskiej, zarówno w sensie materialnym (obiekty gospodarcze i mieszkalne, krajobraz wiejski), jak i niematerialnym (tradycje, warto ci, zachowania). 2. Wyj tkowe w województwie warmi sko-mazurskim walory przyrodnicze, du a bioró norodno , urozmaicenie krajobrazów, zró nicowana rze ba terenu (malownicze jary, w wozy, morfogenetyczne lady polodowcowe - elementy moreny czołowej oraz łagodnie pagórkowate pofałdowanie powierzchni). 3. Unikatowa flora i fauna, wraz ze szlakami migracyjnymi proweniencji ro linnych i zwierz cych o znaczeniu europejskim powoduje konieczno ich zachowania wraz za wzrostem ilo ci szlaków komunikacyjnych w gminach LGD. 4. Nagromadzenie ró nych form ochrony przyrody: od rezerwatów pocz wszy przez Parki Krajobrazowe, do pojedynczych chronionych głazów narzutowych i drzew pomnikowych wskazuje na unikatowy w skali kraju stan zachowania przyrody na Warmii i Mazurach. 5. Interesuj ce antropogeniczne formy krajobrazu, w tym: agrocenozy polne, fitocenozy le ne, zbiorniki wodne, zabytkowe parki uzupełniaj atrakcyjno przyrodnicz obszaru LGD. 6. Korzystne warunki klimatyczne dla rozwoju turystyki i rolnictwa, w tym rozwoju nowych upraw. 7. Wielokulturowo obszaru, zarówno w sensie ł czenia kultur wielu narodów, jak te w sensie ł czenia typowej kultury wiejskiej z histori rodów arystokratycznych, które w przeszło ci wpływały na rozwój kulturowo-społeczno-ekonomiczny. LGD to obszar, na którym doszło do spotkania ró nych zjawisk kulturowych, demograficznych, gospodarczych kontrastuj cych z sob , a równocze nie obszar, na którym z tych kontrastów (ich powi za i sprzeczno ci) powstała nowa cało . Koegzystencja ró nych kultur, tradycje rolnicze i przemysłowe, historia niemieckoj zycznej i wiejski charakter obszaru, unikatowa naturalna przyroda i wpływ działalno ci człowieka na krajobraz rolniczo

le ny – wszystko to doprowadziło do ukształtowania obszaru wyj tkowego, który mo e by atrakcyjny zarówno dla mieszka ców, jak i osób odwiedzaj cych.

Uzasadnienie wewn ętrznej spójno ści obszaru LGD

Obszar obj ty LSR nale y do najatrakcyjniejszych krajobrazowo i turystycznie obszarów Polski. Omawiany region w cało ci nale y do Zielonych Płuc Polski, a w cz ci zakwalifikowany jest do Sieci NATURA 2000. Szczególne walory krajobrazowe i turystyczne sprawiaj , e obszar obj ty diagnoz ciesz cych si specjalnym zainteresowaniem turystów, a jednocze nie jest on miejscem atrakcyjnym do zamieszkania. Obszar działania LGD zajmuje powierzchni 241,25 km², i jest w cało ci zlokalizowany w południowo- zachodniej cz ci województwa warmi sko-mazurskiego w powiecie nowomiejskim. Ziemia Nowomiejska nale y do Pojezierza Brodnickiego le cego na granicy województw: kujawsko – pomorskiego i warmi sko - mazurskiego. Ma on dług histori . Faktycznie tereny te zostały zagospodarowane przez człowieka ok. XV – XVI wieku. Osadnictwo, szczególnie poprzez kolonizacj polskich osadników z Mazowsza, koncentrowało si wokół zamków a na przestrzeni lat powstawały nowe osady i grody. Teren obj ty diagnoz dotkni ty był przez wiele kl sk naturalnych, jak równie wojen. Ponadto przetoczyły si tu równie zawieruchy wojenne, m.in. walki królów Polski z Prusami, najazd wojsk polsko-tatarskich, wojny napoleo skie, I i II Wojna wiatowa oraz liczne po ary, które na przestrzeni wieków niszczyły dobytek kulturalny i materialny omawianych terenów. Na przełomie XIX i XX wieku nast pił okres intensywnego rozwoju dróg, poł cze kolejowych. W okresie mi dzywojennym odkryto walory turystyczne i rodowiskowe terenu obj tego LSR. Po II Wojnie wiatowej, w wyniku wielkiej styczniowej ofensywy w 1945 r., po półtorawiekowej niewoli, obszar wrócił do Polski i zacz ła tu napływa ludno (głównie przesiedle cy, pocz tkowo z Wile szczyzny, a nast pnie z lubelskiego i rzeszowskiego). W drugiej połowie XX wieku obj ty diagnoz obszaru stał si popularnym miejscem sp dzania wolnego czasu na wodzie, nad wod i w lasach. Okoliczna ludno w du ej mierze utrzymywała si z pracy w Spółdzielniach Rolniczych i PGR. W latach 90-tych XX wieku, gdy w wyniku przekształce w kraju nast piła likwidacja tych ostatnich, rozpocz ł si wielki dramat ludno ci yj cej z pracy w rolnictwie, co pokutuje do dzisiaj a czego przejawem jest bardzo wysoka stopa bezrobocia, szczególnie na popgr-owskich terenach wiejskich.

Spójno ść obszaru najlepiej opisuj nast puj ce czynniki: 1. Zachowanie wiejskiego charakteru gminy, LGD cechuje wiejski krajobraz urozmaicany przez zachowane na tym terenie historyczne obiekty, obrazuj ce tradycje wiejskiej gospodarki: zakłady rzemie lnicze, manufaktury przemysłowe, drewniane ko cioły, tradycyjne zało enia gospodarstw rolnych - zagrody; 2. Piel gnowana kultura Warmii i Mazur, zwyczaje i obrz dy, 3. Wi kszo mieszka ców cechuje ciekawa mentalno wyra aj ca si : zamiłowaniem do porz dku, dbałoci o swoje obej cia, gospodarno ci , wi ziami rodzinnymi, solidno ci w pracy i wykonywaniu swoich obowi zków, poczuciem humoru cechy te piel gnuje lokalna społeczno , 4. Du e zaanga owanie oraz aktywno społeczna przejawiaj ca si w ró nych dziedzinach ycia wsi; 5. Du a waga przywi zywana przez mieszka ców do religii, piel gnowanie katolickich tradycji religijnych, obchodzenie wi t i obrz dów religijnych zgodnie z wielowiekowymi zwyczajami, podtrzymywanie tradycji pielgrzymek, wyst powanie licznych zabytków

sakralnych (kapliczki, krzy e przydro ne, redniowieczne krzy e pokutne, cmentarze), jak równie wiadomo wielowyznaniowej i wieloreligijnej przeszło ci tych ziem – dbało o lady kultury religijnej, 6. Zachowane i wspieranie tradycyjnych rzemiosł i działalno ci artystycznej, działalno osób i grup zajmuj cych si r kodziełem ludowym, hafciarstwem, wikliniarstwem, rze b, malarstwem, kowalstwem artystycznym i u ytkowym, 7. Wyj tkowa kuchnia lokalna, posiadaj ca cechy kuchni warmi sko-mazurskiej, polskiej, niemieckiej, kresowej, a równocze nie maj ca swój odr bny charakter i smak, ze specyficznymi produktami i daniami mog cymi sta si produktami lokalnymi z tradycjami kuchni lokalnej wi e si równie sezonowo przygotowywania pewnych potraw oraz okre lony ceremoniał towarzysz cy przygotowywaniu i podawaniu pewnych posiłków (np. specyficzna oprawa wieczerzy wigilijnej); 8. Du a grupa mieszka ców zajmuj ca si agroturystyk oraz produkcj zdrowej ywno ci 9. Na terenie LGD jest grupa mieszka ców zajmuj ca si hodowl drobnego inwentarza (rasy ozdobne kur, królików goł bie), hodowl koni, organizowane s imprezy wystawowe, pokazy, 10. Du a aktywno sportowa mieszka ców i funkcjonowanie licznych klubów sportowych, 11. Aktywno dru yn po arniczych oparta o rozwini t sie jednostek OSP, 12. Du ym pragnieniem mieszka ców jest aktywizacja stara o turystyczne wykorzystanie walorów turystycznych np.: jezior, lasów s organizowane rajdy i inne imprezy, 13. Rozwijaj ca si turystyka i rekreacja oparta na walorach przyrodniczych, udost pnionych przez cie ki i trasy rowerowe, cie ki edukacyjne , 14. Wzrost wiadomo ci mieszka ców LGD jako spójnej przestrzeni południowo-zachodniej cz ci województwa warmi sko-mazurskiego przejawiaj cy si np.: wspólnymi inicjatywami w dziedzinie promocji kultury.

Patrz c na powy sze spójniki obszaru LGD warto zaakcentowa : 1. poło enie w południowo-zachodniej cz ci województwa warmi sko-mazurskiego, które kształtuje specyficzny klimat, a co za tym idzie poło enie to sprzyja przepływowi ludzi, zasobów, zjawisk kulturalnych, 2. mi dzykulturow spu cizn przeszło ci tych ziem oraz skomplikowan histori , która pozostawiła swój lad w mentalno ci i poczynaniach współczesnych mieszka ców tego obszaru, 3. wielokulturowe wpływy w kuchni lokalnej.

Spójno obszaru mo e by tak e rozpatrywana w kategorii problemów, które społeczno zamieszkuj ca gmin powinna wspólnie rozwi zywa . Nale do nich: 1. Niewykorzystywane w odpowiedni sposób dziedzictwo przyrodnicze i historyczne obszaru, w szczególno ci niewystarczaj cy w stosunku do mo liwo ci rozwój funkcji turystycznych i rekreacyjnych, 2. Nieukształtowany, mimo wielu wyró niaj cych atutów, wizerunek obszaru i mała znajomo atrakcji obszaru w regionie i kraju, 3. Słabn ca atrakcyjno obszaru dla swoich mieszka ców, przejawiaj ca si w coraz silniej odczuwalnych zjawiskach emigracji zarobkowej, 4. Znaczne uzale nienie od sytuacji na rynku pracy w pobliskich miastach,

5. Niezadowalaj ce tempo przemian struktury gospodarczej w kierunku działalno ci innowacyjnych, 6. Postawy cz ci mieszka ców nacechowane brakiem poszanowania dla warto ci rodowiska naturalnego, 7. Konieczno rozszerzania aktywno ci społecznej mieszka ców, która obecnie stanowi domen silnych, lecz ograniczonych liczebnie rodowisk i grup liderskich, a tak e zwi kszanie udziału społeczno ci lokalnych w rozwoju swoich miejscowo ci.

3. Analiza SWOT dla obszaru obj ętego LSR, wnioski z przeprowadzonej analizy

SIŁY (S)

Kapitał społeczny: S.1. Du a spójno społeczna i silne zwi zki pomi dzy mieszka cami przejawiaj ce si w: rozwini tych wi ziach s siedzkich, zachowaniu tradycyjnego modelu rodziny, podejmowaniem ró nych działa samopomocowych, w szczególno ci niesieniu pomocy w sytuacjach kryzysowych. S.2. Wysokie zainteresowanie mieszka ców LGD podejmowaniem działa w ramach LSR potwierdzane du liczb zrealizowanych ró norodnych projektów, du liczb podmiotów realizuj cych projekty i wysokim uczestnictwem w ró nego rodzaju wydarzeniach, akcjach i imprezach. S.3. Wzrastaj cy poziom organizacji społecznej przejawiaj cy si w: systematycznym wdra aniu inicjatyw na rzecz odnowy wsi - aktywnie działaj ce grupy odnowy wsi, o rosn cej samodzielno ci, stale podnoszonych kompetencjach i du ej determinacji w tworzeniu i realizacji projektów, wzro cie siły i aktywno ci organizacji obywatelskich jednocz cych mieszka ców w działaniach na rzecz rozwoju swoich miejscowoci, inicjuj cych i realizuj cych projekty społeczno-kulturalne, animuj cych aktywno mieszka ców, tworz cych warunki na rzecz oddolnego rozwoju społeczno ci lokalnych, utrwalonej pozycji organizacji stwarzaj cych mieszka com mo liwo ci do nawi zywania kontaktów w oparciu o ró ne zainteresowania i potrzeby (w tym: GOK, OSP, kluby i stowarzyszenia sportowe, organizacje seniorskie, hodowcy goł bi i zwierz t futerkowych itp.), funkcjonowaniu instytucji organizuj cych działalno mieszka ców obszaru i zajmuj cych si łagodzeniem problemów społecznych, w szczególno ci szkół, parafii, organizacji ko cielnych. S.4. Charyzmatyczni sołtysi i inni liderzy lokalni animuj cy aktywno społeczno ci lokalnej. S.5. Zachowane na obszarze LGD najlepsze cechy i warto ci scalaj ce kapitał społeczny i umo liwiaj ce jego rozwój takie jak: otwarto na otoczenie, skłonno do kompromisu, tolerancja, go cinno , uczciwo . S.6. Podtrzymywane tradycje organizacji ró nych imprez i form spotka integruj cych mieszka ców (w tym do ynki). Kapitał ludzki: S.7. Pracowito i determinacja charakteryzuj ca mieszka ców LGD

SIŁY (S) wywodz cy si z tradycji pracy w m.in. w rolnictwie. S.8. Wzrastaj ce zainteresowanie mieszka ców podwy szaniem i uzupełnianiem wykształcenia oraz zwi zane z tym podnoszenie atrakcyjno ci lokalnego rynku pracy dla inwestorów. S.9. Wysokie kompetencje cz ci mieszka ców w zakresie przygotowywania projektów i pozyskiwania rodków na ich realizacj zwi zane m. in. z udziałem w pilota owym programie Leader+ i Programie Odnowy Wsi. Unikatowa kultura lokalna: S.10. Działalno w gminie muzeum w Łakorzu kultywuj cego i upowszechniaj cego warmi sko-mazurskie tradycje kulturalne w najlepszym wydaniu. S.11. Funkcjonowanie na terenie LGD licznych artystów, pedagogów artystycznych, oraz rodowisk twórczych piel gnuj cych lokaln kultur oraz zwi zanych z instytucjami kultury w regionie. S.12. Rozwijaj ca si aktywno mieszka ców obszaru w dziedzinie kultury oraz rosn ce zainteresowanie mieszka ców uczestnictwem w wydarzeniach kulturalnych. S.13. Realizacja na terenie LGD licznych imprez kulturalnych – jednorazowych i cyklicznych – promuj cych obszar i ciesz cych si wzrastaj cym zainteresowaniem osób spoza regionu, w tym wydarze w ramach realizacji LSR. S.14. Aktywna działalno Ko cioła i organizacji religijnych, rady parafialne, aktywni ksi a) w dziedzinie kultury oraz prowadzenie niekonwencjonalnych form działalno ci, S.15. Wyró niaj ce cechy kultury lokalnej, cementuj ce mieszka ców, atrakcyjne dla osób odwiedzaj cych, mo liwe do wykorzystania na rzecz tworzenia produktów lokalnych, w tym: charakterystyczne regionalne stroje ludowe, ciekawe przekazy, podania, legendy oraz działalno nieformalnych kronikarzy dbaj cych o zachowanie wiedzy o swoich miejscowo ciach, bogactwo kuchni lokalnej. S.16. Unikatowa kultura gospodarcza sprzyjaj ca tworzeniu produktów lokalnych, w tym: S.17. Zachowane dziedzictwo historyczne obszaru wiadcz ce o bogatej i urozmaiconej przeszło ci obszaru: liczne zabytki kultury rolnej oraz obiekty infrastruktury sakralnej zachowane na terenie LGD, w tym: młyny, dworki, mosty itp Liczne zabytki architektury sakralnej (ko ciółki, krzy e i kapliczki przydro ne,

SIŁY (S) Zabytkowe cmentarze Potencjał przyrodniczy: S.18. Atrakcyjne tereny krajobrazowe i malownicze zak tki, w tym obejmowanie cz ci obszaru przez parki krajobrazowe i rezerwaty przyrody, S.19. Bogactwo fauny (wyst puj ce na terenie LGD ostoje zwierz t, liczne pomniki przyrody, S.20. Du e kompleksy le ne, zajmuj ce du cz obszaru LGD, z bogatym runem le nym i terenami łowieckimi. S.21. Liczne akweny o znaczeniu rekreacyjnym (wypoczynek, sporty wodne, wdkarstwo). S.22. Cieki wodne tworz ce podstaw dla rozwoju kajakarstwa. S.23. Ró norodno gleb charakterystycznych Warmii i Mazur stwarzaj ca znaczne mo liwo ci dywersyfikacji upraw. Gospodarka: S.24. Liczne, urozmaicone produkty lokalne, w szczególno ci produkty rolno- spo ywcze oraz produkty przemysłu drzewnego. S.25. Dobrze rozwini te rolnictwo, opieraj ce si na wysokiej kulturze rolnej i generalnie dobrych warunkach klimatyczno-glebowych. S.26. Proces konsolidacji gospodarstw rolnych i powstawanie gospodarstw o du ych powierzchniach z własnym zapleczem przetwórczym. S.27. Widoczne przekształcenia struktury gospodarki spowodowane przez rozwój małych przedsi biorstw. S.28. Znaczny potencjał turystyczny LGD, jako obszaru o znacznej atrakcyjno ci turystyczno-rekreacyjnej dla mieszka ców ssiednich gmin i województw w tym: znakomite warunki rodowiskowe, które w poł czeniu z zabytkami, histori i kultur obszaru umo liwiaj ce rozwój turystyki o oryginalnym charakterze. powstawanie nowych podmiotów zajmuj cych si turystyk i rekreacj , zarówno podmiotów gospodarczych, jak i organizacji non- profit zajmuj cych si zagadnieniami promocji obszaru, rodowiska naturalnego, zwyczajów i obrz dów lokalnych itp. Powstawanie gospodarstw agroturystycznych, o atrakcyjnych cechach wyró niaj cych i stosunkowo przyst pnych cenach. Lokalizacja: S.29. Korzystne usytuowanie obszaru wzgl dem ssiedniego województwa zachodnio-pomorskiego, S.30. Dogodne poło enie komunikacyjne zwi zane z dobr infrastruktur drogow ,

SIŁY (S) Infrastruktura i nieruchomo ści: S.31. Dobrze rozwini ta sie dróg lokalnych. S.32. Stosunkowo wysokie nasycenie obszaru placówkami infrastruktury społecznej. S.33. Rezerwy terenów mo liwych do przeznaczenia pod starannie wyselekcjonowane inwestycje (dostosowanie do posiadanej infrastruktury i zachowanie zasad rozwoju zrównowa onego). S.34. Generalnie, dobry, przy pewnych lokalnych niedoborach, rozwój infrastruktury (zdecydowanie lepszy poziom ni na innych obszarach wiejskich w kraju) stwarzaj cy nowe szanse dla lokowania na terenie LGD kolejnych inwestycji oraz rozwoju budownictwa mieszkaniowego i letniskowego.

SŁABO ŚCI (W)

Kapitał społeczny: W.1. Emigracja zarobkowa osłabiaj ca podstawowe wi zi społeczne. Kapitał ludzki: W.2. Utrzymuj ca si relatywnie ni sza konkurencyjno kapitału ludzkiego rozpatrywanego wzgl dem pobliskich obszarów mog ca przekłada si na gorsze postrzeganie LGD przez potencjalnych inwestorów. Potencjał przyrodniczy: W.3. Potencjalny konflikt pomi dzy gospodarczym wykorzystaniem przyrodniczego potencjału LGD (turystyka, rolnictwo), a wymogami ekologii, wraz z niebezpiecze stwem zatracenia czysto ci, spokoju, ale tak e degradacji kultury lokalnej. Gospodarka: W.4. Niski stopie przetworzenia produktów, co dotyczy zarówno rolnictwa (brak rozwini tego przemysłu rolno-spo ywczego o wysokim poziomie konkurencyjno ci), jak i turystyki (atrakcje rodowiska naturalnego pozbawione wła ciwej „obudowy” w postaci usług turystycznych generuj cych zyski). W.5. Niewystarczaj co wyeksponowane atrakcje lokalne i produkty lokalne. W.6. Rozdrobnienie gospodarstw, podwy szanie kosztów funkcjonowania gospodarstw ze wzgl du na odległo pomi dzy działkami tworz cymi gospodarstwa rolne. W.7. Dekapitalizacja maj tku gospodarstw rolnych i sprz tu rolniczego. W.8. Uzale nienie gminy od zewn trznego rynku pracy, przy powolnym wzro cie (a nawet regresie) liczby miejsc pracy na obszarze LGD, skutkuj ce tendencjami do trwałych, a nie tylko czasowych migracji mieszka ców i w konsekwencji dalszym osłabianiem lokalnego kapitału

SŁABO ŚCI (W) ludzkiego. Infrastruktura i nieruchomo ści: W.9. Ambiwalentnie oceniany rozwój infrastruktury: dobry poziom rozwoju w odniesieniu do innych obszarów wiejskich w regionie i w kraju, a równocze nie gorszy rozwój infrastruktury w stosunku do s siednich obszarów ssiaduj cych co przekłada si na obni enie atrakcyjno ci inwestycyjnej gminy i trudno ci w nawi zaniu konkurencji W.10. Niewystarczaj ce nasycenie w obiekty i urz dzenia kreuj ce atrakcyjno turystyczn obszaru, ze szczególnie istotnymi brakami w rozwoju bazy noclegowej i cz ciowo gastronomicznej. Planowanie i wizerunek: W.11. Brak ukształtowanego wizerunku gminy oraz LGD stanowi cy barier w kontaktach z najbli szym otoczeniem obni aj cy atrakcyjno inwestycyjn obszaru. W.12. Istotne braki w promocji produktów i oferty turystycznej obszaru i brak spójno ci działa promocyjnych podejmowanych przez podmioty z obszaru LGD. W.13. Luki w zakresie planowania przestrzennego przekładaj ce si na obni anie atrakcyjno ci inwestycyjnej i utrudniaj ce prowadzenie konsekwentnej polityki proinwestycyjnej.

SZANSE (O)

Ogólne trendy cywilizacyjne: O.1. Rosn cy popyt na produkty spo ywcze o cechach zdrowej ywno ci. O.2. Zmiany w modelu sp dzania wolnego czasu zwi kszaj ce popyt na usługi turystyczne i rekreacyjne. O.3. Wzrost społecznego zainteresowania rozwojem kwalifikacji, studiowaniem, przekwalifikowaniami zawodowymi. O.4. Nasilaj ce si tendencje suburbanizacyjne oraz rozwój budownictwa mieszkaniowego zwi zany z przenoszeniem mieszka ców z obszarów aglomeracyjnych na obrze a miast i na obszary wiejskie. O.5. Wzrost znaczenia i atrakcyjno ci lokalnych kultur, folkloru, interesuj cych odmienno ci historycznych dla osób odwiedzaj cych. O.6. Przenoszenie na poziom lokalny spektakularnych i poytecznych akcji społecznych organizowanych w skali regionu, kraju lub wiata.

SZANSE (O) Rynek produktów i usług: O.7. Dynamiczny rozwój nowych form i typów turystyki zwikszaj cy mo liwo ci wykorzystywania posiadanych potencjałów, w tym wzrost znaczenia niszowych typów turystyki. O.8. Wzrost znaczenia tradycyjnych technologii w wytwarzaniu produktów ywno ciowych wyznaczany przez oczekiwania klienta. O.9. Rozwijaj ce si zainteresowanie usługami turystycznymi i rekreacyjnymi opartymi na wykorzystaniu walorów kulturowych i przyrodniczych. O.10. Spadek bezrobocia i poprawiaj ca si sytuacja finansowa mieszka ców regionu rozszerzaj ca mo liwo ci korzystania z usług wy szego rz du. O.11. Wzrost zainteresowania Polsk w Europie jako krajem atrakcyjnym turystycznie i inwestycyjnie. Technologia: O.12. Wysokie wymagania rodowiskowe firm wdra aj cych najnowocze niejsze technologie. O.13. Rozwój technologii internetowej i zwi zanych z tym ró nych form komunikacji w obszarze biznesu i promocji. O.14. Ułatwienia w dost pie do usług turystycznych zwi zane z rozwojem usług tanich przewo ników lotniczych. O.15. Rozwój technologii produkcji i wykorzystywania biopaliw oraz wzrastaj ca presja na wykorzystywanie odnawialnych ródeł energii. Wsparcie zewn ętrzne i podmioty partnerskie w otoczeniu: O.16. Dost pno programów pomocowych UE dla obszarów wiejskich. O.17. Dost pno rodków UE na rozwój produktów i marek lokalnych. O.18. Rozwój na obszarach aglomeracyjnych s siaduj cych z gminami LGD instytucji otoczenia biznesu, placówek szkoleniowych, szkół wy szych. O.19. Zwi kszone zainteresowanie inwestorów z UE realizacj inwestycji w nowych krajach członkowskich.

ZAGRO ŻENIA (T)

Ogólne trendy cywilizacyjne: T.1. Napływ wzorców cywilizacyjnych zakłócaj cych system tradycyjnych lokalnych warto ci i zachowa oraz dezintegruj cy społeczno lokaln . T.2. Zwi kszaj ce si mo liwo ci wyjazdów zarobkowych oraz du e zainteresowanie wyjazdami skutkuj ce zjawiskami trwałej emigracji

oraz rozlu nianiem wi zi rodzinnych. T.3. Rosn ca swoboda przenoszenia zjawisk patologii społecznych i przest pczo ci. T.4. Spadaj cy poziom zaufania do władzy publicznej przenoszony na grunt lokalny. Rynek produktów i usług: T.5. Wzrost intensywno ci konkurencji charakterystyczny dla globalizuj cego si rynku. T.6. Konieczno sprostania rygorystycznym normom produkcji rolnej, produkcji ywno ci, wiadczenia usług gastronomicznych. T.7. Medialne eksponowanie epidemii wpływaj ce negatywnie na rynek zwierz t hodowlanych. Technologia: T.8. Rosn ce tempo rozwoju technologii stwarzaj ce presj na ponoszenie znacz cych nakładów na rozwój produktów i usług oraz podtrzymywanie poziomu konkurencyjno ci oferty. Wsparcie zewn ętrzne i podmioty partnerskie w otoczeniu: T.9. Wzrastaj ca konkurencja o pozyskanie zewn trznych ródeł wsparcia.

Wnioski z przeprowadzonej analizy SWOT

Wyniki sporz dzonej analizy SWOT wskazuj , e LGD posiada wiele unikatowych potencjałów pozwalaj cych na dalszy rozwój społeczno-gospodarczy tego obszaru. W pierwszym rz dzie zwróci nale y uwag na wysoki poziom kapitału społecznego, utrwalony i dodatkowo rozwini ty dzi ki partnerskiej realizacji szeregu ró nych inwestycji jak i planowania nowych. Wyra nie widoczne jest du e zainteresowanie mieszka ców podejmowaniem działa o charakterze społecznym i kulturalnym. Baz kapitału społecznego obszaru s wi zi rodzinne i s siedzkie. Silne relacje ł cz ce mieszka ców poszczególnych miejscowo ci stopniowo s przenoszone na poziom całej Lokalnej Grupy Działania. Tworzy to dobr podstaw dla wdro enia Lokalnej Strategii Rozwoju we wszystkich jej aspektach.

LGD jest tak e obszarem o wyj tkowej zasobno ci je eli chodzi o walory kulturowe i przyrodnicze. Splataj si tutaj wiejskie tradycje z now histori ; w s siedztwie obszarów cennych przyrodniczo wyst puj interesuj ce przykłady antropogenicznego kształtowania krajobrazu. Mo na wi c powiedzie , e atrakcyjno turystyczna LGD, zwłaszcza dla mieszka ców województwa oraz kraju.

Pozytywnie oceniany mo e by równie poziom kapitału ludzkiego, zwłaszcza w warstwie postaw dotycz cych pracy. Stosunkowo wysoki jest równie poziom przedsi biorczo ci, chocia wyst puj w tym zakresie pewne ró nice mi dzy poszczególnymi cz ciami obszaru. Nieco bardziej krytycznie nale y spojrze na poziom kwalifikacji mieszka ców odbiegaj cy od kwalifikacji mieszka ców pobliskich obszarów aglomeracyjnych. Poprawy wymaga równie stan i nasycenie w infrastruktur techniczn i społeczn .

Mówi c o pewnych brakach kompetencyjnych czy infrastrukturalnych nale y zwróci uwag na ich relatywny charakter. Porównania z obszarami aglomeracyjnymi, sił rzeczy, wypadaj w wielu aspektach niekorzystnie. Trzeba jednak zauwa y, e poziom rozwoju obszaru LGD w stosunku do innych obszarów wiejskich w Polsce, czy nawet w województwie jest raczej wysoki.

Powy sze czynniki wskazuj na najwa niejsze wyzwanie stoj ce przed LGD. Jest nim odpowiednie uplasowanie obszaru LGD w stosunku do innych LGD w województwie warmisko-mazurskim, zwłaszcza za stwarzanie oferty atrakcyjnej dla mieszka ców województwa oraz kraju. LGD mo e funkcjonowa z s siednimi obszarami na zasadach komplementarnych zapewniaj c dobre warunki dla rozwoju mieszkalnictwa, realizacji funkcji rekreacyjno-turystycznych, czy dostarczaj c warto ciowych produktów lokalnych i rolno- spo ywczych. Z wyzwaniem powy szym wi e si tak e konieczno przeciwstawienia si nastrojom emigracyjnym. Dotyczy to zwłaszcza mieszka ców młodych, którzy szans swojego indywidualnego rozwoju s skłonni poszukiwa nie tylko poza swoimi miejscowo ciami, ale wr cz poza krajem. Dlatego, niesłychanie istotnym zadaniem jakie w ramach LSR nale y postawi jest stworzenie w LGD takich warunków ycia, które b d konkurencyjne wzgl dem innych obszarów, zwłaszcza za wobec rynków pracy s siednich miast oraz zagranicy. LGD zaczyna stanowi pewn now cało . Realizacja „LSR LGD” przyczyni si do zacie niania współpracy mi dzysektorowej, współpracy mi dzy miejscowo ciami i gminami oraz innymi LGD. Jest to jednak proces, który musi by stale podtrzymywany. LGD nie wypracował jeszcze swojego spójnego wizerunku; nie jest to obszar wyra nie identyfikowany w otoczeniu. Konieczne jest wi c podejmowanie działa na rzecz pogł biania spójno ci

obszaru, a w konsekwencji na rzecz zaakcentowania i wzmocnienia pozycji LGD w regionie, a zwłaszcza w s siednich województwach.

Wreszcie, do głównych wyzwa rozwojowych stoj cych przed LGD nale y zaliczy rozwój przedsi biorczo ci – zarówno w sferze biznesowej, jak i społecznej – która powinna przyczynia si do skuteczniejszego i bardziej innowacyjnego wykorzystywania lokalnych potencjałów oraz szans w otoczeniu.

4. Okre ślenie celów ogólnych i szczegółowych LSR oraz wskazanie planowanych w ramach LSR przedsi ęwzi ęć

W oparciu o wyniki przeprowadzonej analizy SWOT oraz przy wykorzystaniu rezultatów spotka warsztatowych z przedstawicielami społeczno ci lokalnej LGD okre lono cele ogólne, które powinny zosta osi gni te poprzez wdra anie Lokalnej Strategii Rozwoju. Przyj to trzy cele ogólne, które zostały zorientowane na: - kształtowanie jako ci ycia na obszarze LGD, - dalsze pogł bianie współpracy i wzmacnianie spójno ci obszaru, - wzmacnianie pozycji LGD w otoczeniu, w szczególno ci poprzez rozwój konkurencyjnej oferty dla mieszka ców województwa . Nale y przypomnie , e Lokalna Strategia Rozwoju stanowi kontynuacj my lenia o rozwoju LGD, które zostało zapocz tkowane pracami nad Zintegrowan Strategi Rozwoju Obszaru pilota owego LEADERA+. St d te proponowane cele s skorelowane z celami realizowanymi przez LGD we wcze niejszym okresie programowania. Struktura ustalonych celów przedstawia si w nast puj cy sposób:

Cele ogólne (strategiczne CO):

CO1. Wysoka jako ść życia na obszarze LGD owocuj ąca wzmacnianiem zwi ązków ł ącz ących mieszka ńców ze swoim miejscem zamieszkania. CO2. Wzmacnianie spójno ści obszaru LGD, integracja działa ń lokalnych podmiotów i zwi ększanie zaanga żowania mieszka ńców w rozwój swoich miejscowo ści. CO3. Poprawa pozycji LGD w otoczeniu przejawiaj ąca si ę w rozwoju funkcji turystycznych, produktów lokalnych, powi ąza ń kooperacyjnych z partnerami w regionie oraz atrakcyjnym wizerunkiem obszaru.

∗ Dla kolejnych celów ogólnych zostały sformułowane cele szczegółowe oraz odpowiadaj ce im przedsi wzi cia. W ka dym przypadku wyst puje pełna zgodno mi dzy zapisem celu ogólnego a tre ci zawart w celach szczegółowych.

CELE OGÓLNE CELE SZCZEGÓŁOWE

CO1. Wysoka jako ycia na obszarze CS1.1. Wzrost liczby nowych, atrakcyjnych LGD owocuj ca wzmacnianiem miejsc pracy dla mieszka ców LGD, zwi zków ł cz cych mieszka ców wpływaj cy na zmniejszanie ze swoim miejscem zamieszkania. bezrobocia i ograniczaj cy negatywne zjawiska imigracji zarobkowej. CS1.2. Wzrost udziału działalno ci innowacyjnych w strukturze gospodarczej obszaru. CS1.3. Wzrost poziomu przedsi biorczo ci wród młodych mieszka ców LGD. CS1.4. Zmniejszanie zanieczyszczenia składowych rodowiska przyrodniczego. CS1.5. Poprawa estetyki i funkcjonalno ci przestrzeni publicznej. CS1.6. Poprawa dost pno ci mieszka ców do infrastruktury sp dzania wolnego czasu (sport, rekreacja, kultura). CS1.7. Poprawa dost pno ci mieszka ców do bie cej i wiarygodnej informacji na temat ich szans rozwoju, w szczególno ci w oparciu o wykorzystywanie potencjałów obszaru LGD.

CO2. Wzmacnianie spójno ci obszaru CS2.1. Wzrost liczby inicjatyw i liczby LGD, integracja działa lokalnych mieszka ców zaanga owanych w podmiotów i zwi kszanie podejmowanie działa na rzecz zaanga owania mieszka ców w zachowywania lokalnego dziedzictwa rozwój swoich miejscowo ci. kulturowego i przyrodniczego. CS2.2. Wzrost liczby inicjatyw i liczby mieszka ców zaanga owanych w podejmowanie działa na rzecz rozwi zywania problemów społecznych. CS2.3. Wzrost liczby inicjatyw i liczby mieszka ców zaanga owanych w podejmowanie działa na rzecz ∗ w oznaczeniu celów szczegółowych pierwsza cyfra oznacza numer celu ogólnego, do którego cel szczegółowy si odnosi.

integracji społeczno ci LGD. CS2.4. Wzrost potencjału ludzkiego i materialnego oraz profesjonalizacja działania organizacji pozarz dowych. CS2.5. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej w sposób sprzyjaj cy nawi zywaniu codziennych kontaktów i realizowaniu działa integruj cych społeczno lokaln .

CO3. Poprawa pozycji LGD w otoczeniu CS3.1. Wzrost znajomo ci walorów przejawiaj ca si w rozwoju funkcji przyrodniczych i kulturowych LGD w turystycznych, produktów otoczeniu. za lokalnych, powi CS3.2. Zwi kszenie nasycenia obszaru LGD kooperacyjnych z partnerami w w nowoczesn infrastruktur regionie oraz atrakcyjnym turystyczno-rekreacyjn . wizerunkiem obszaru. CS3.3. Zwi kszenie liczby podmiotów zajmuj cych si działalno ci turystyczn , agroturystyczn i okołoturystyczn oraz wzrost liczby nowo powstałych miejsc pracy w tych dziedzinach. CS3.4. Wzrost sprzeda y produktów lokalnych opieraj cych si na wykorzystaniu kulturowych i przyrodniczych atutów LGD.

W kolejnej tabeli zaprezentowano przedsi wzi cia wdra aj ce cele szczegółowe wraz z preferowanym zakresem działa , które w ramach przedsi wzi mog si mie ci .

CO1. WYSOKA JAKO ŚĆ ŻYCIA NA LGD OWOCUJ ĄCA WZMACNIANIEM ZWI ĄZKÓW Ł ĄCZ ĄCYCH MIESZKA ŃCÓW ZE SWOIM MIEJSCEM ZAMIESZKANIA

PREFEROWANY ZAKRES CEL SZCZEGÓŁOWY PRZEDSI ĘWZI ĘCIE PRZEDSI ĘWZI ĘĆ

CS1.1. Wzrost liczby nowych, P1. Rozwijanie współpraca podmiotów atrakcyjnych miejsc lokalnych sieci gospodarczych z obszaru LGD pracy dla mieszka ców kooperacji na rzecz tworzenia lokalnych LGD, wpływaj cy na biznesowej. ła cuchów kooperacji, a w zmniejszanie bezrobocia konsekwencji zwi kszanie i ograniczaj cy stopnia przetworzenia negatywne zjawiska produktów (w tym rolnych) na emigracji zarobkowej. terenie LGD,

CS1.2. Wzrost udziału P2. Rozwój działania edukacyjne: działalno ci innowacyjnych - rozwijaj ce zdolno ci

innowacyjnych w działalno ci lokalnych podmiotów do strukturze gospodarczej gospodarczych przy analizy rynku pod k tem obszaru. wykorzystaniu mo liwo ci wdra ania lokalnych innowacji, potencjałów i - wspomagaj ce do wiadcze . opracowywanie koncepcji i wprowadzanie na rynek nowych produktów i usług przez przedsi biorstwa LGD, - wspomagaj ce wdra anie innowacji w rolnictwie, działania promuj ce innowacyjne produkty i usługi z obszaru LGD w otoczeniu, zawi zywanie partnerstwa pomi dzy lokalnymi firmami na rzecz wspólnej realizacji projektów innowacyjnych,

CS1.3. Wzrost poziomu P3. Stwarzanie rozwój edukacji przedsi biorczo ci w ród korzystnych przedsi biorczej adresowanej młodych mieszka ców warunków dla do młodych mieszka ców LGD. podejmowania LGD, działalno ci usuwanie barier lokalowych i gospodarczej przez organizacyjnych dla nowo młodych powstaj cych firm zakładanych mieszka ców LGD. przez młodych mieszka ców LGD,

CS1.4. Zmniejszanie P4. Stymulowanie działania informacyjno- zanieczyszczenia proekologicznych promocyjne oraz edukacyjno- składowych rodowiska zachowa doradcze zwi kszaj ce przyrodniczego. mieszka ców LGD. wiadomo ekologiczn mieszka ców i u wiadamiaj ce korzy ci ze stosowania proekologicznych rozwi za , doradztwo na temat pozyskiwania rodków na realizacj działa proekologicznych,

CS1.5. Poprawa estetyki i P5. Piel gnacja miejsc i tworzenie opracowa i baz funkcjonalno ci obiektów informacji na temat obiektów przestrzeni publicznej. stanowi cych dziedzictwa kulturowego i ich dziedzictwo historii – preferowane projekty kulturowe obszaru sieciowe, obejmuj ce cały

obszar LSR, poprawa estetyki otoczenia wokół „małych” obiektów o warto ci zabytkowej i emocjonalnej – otoczenie krzy y przydro nych, kapliczek, odnawianie obiektów nie bdcych zabytkami lecz posiadaj cych warto kulturow , zagospodarowanie na cele społeczne, kulturalne, edukacyjno-naukowe, turystyczno-rekreacyjne budynków gospodarczych, obiektów zwi zanych z gospodark roln , rozbudowa małej architektury w centrach miejscowo ci w nawi zaniu do charakteru i tradycji obszaru, zachowywanie tradycyjnego krajobrazu wsi warmi skiej,

CS1.6. Poprawa dost pno ci P6. Udost pnianie intensyfikacja wykorzystania mieszka ców do istniej cej i posiadanej infrastruktury, infrastruktury sp dzania wzbogacanie głównie poprzez szersze wolnego czasu (sport, infrastruktury udost pnianie istniej cych rekreacja, kultura). sp dzania wolnego obiektów oraz rozwój oferty czasu na obszarze kulturalnej i rekreacyjno- LGD. sportowej w istniej cych obiektach, poprawa bezpiecze stwa i usuwanie barier architektonicznych w obiektach kulturalnych i sportowo-rekreacyjnych, działania lokalnych podmiotów na rzecz rozwoju infrastruktury sp dzania wolnego czasu, w tym modernizacje, remonty i budowa nowych obiektów,

CS1.7. Poprawa dost pno ci P7. Wypełnianie luk działania zwi zane z edukacj mieszka ców do bie cej informacyjnych regionaln i warto ci i wiarygodnej informacji umo liwiaj ce lokalnych potencjałów dla

i wiedzy na temat ich mieszka com LGD rozwoju społecznego i szans rozwoju, w rozwijanie swojej gospodarczego mieszka ców, szczególno ci w oparciu aktywno ci na zwi kszanie dost pno ci do o wykorzystywanie ró nych polach. informacji na temat mo liwo ci potencjałów obszaru wykorzystywania LGD. zewn trznych ródeł wsparcia (w powi zaniu z wykorzystywaniem lokalnych szans rozwoju),

CO2. WZMACNIANIE SPÓJNO ŚCI OBSZARU LGD, INTEGRACJA DZIAŁA Ń LOKALNYCH PODMIOTÓW I ZWI ĘKSZANIE ZAANGA ŻOWANIA MIESZKA ŃCÓW W ROZWÓJ SWOICH MIEJSCOWO ŚCI

CS2.1. Wzrost liczby inicjatyw i P8. Ochrona oraz zabezpieczanie i przywracanie liczby mieszka ców rewitalizacja warto ci obiektom zaanga owanych w obiektów historycznym, w szczególno ci podejmowanie działa na historycznych i wiadcz cym o tradycjach i rzecz zachowywania kulturalnych z specyfice obszaru, lokalnego dziedzictwa kształtowaniem oywianie funkcjonalne kulturowego i nowych funkcji lokalnych zabytków techniki i ytecznych z punktu przyrodniczego. u gospodarki, widzenia rozwoju społecznego i gospodarczego obszaru.

P9. Zachowywanie i tworzenie lokalnych kolekcji, udost pnianie ekspozycji, muzeów, izb materialnego i pami ci i tradycji, niematerialnego kolekcjonowanie i dziedzictwa archiwizowanie istotnych kulturowego i materiałów dokumentuj cych przyrodniczego dziedzictwo historyczno- obszaru. kulturowe i przyrodnicze obszaru, tworzenie opracowa , zbiorów informacji, baz danych, publikacji na temat itp. dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego obszaru, rozwój aktywno ci twórczej mieszka ców opieraj cej si na kultywowaniu lokalnych warto ci kulturalnych,

P10. Ochrona oraz rozwój edukacji ekologicznej selektywne, zgodne z uwiadamiaj cej mieszka com zasadami rozwoju warto lokalnej przyrody, zrównowa onego

wykorzystywanie tworzenie i wdra anie terenów o wysokich społecznych projektów walorach nakierowanych na przyrodniczych. kultywowanie warto ci rodowiska przyrodniczego, inicjatywy nakierowane na społeczne i gospodarcze wykorzystywanie zasobów przyrodniczych LGD w zgodzie z zasadami rozwoju zrównowa onego,

CS2.2. Wzrost liczby inicjatyw P11. Tworzenie organizacja przedsi wzi o i liczby mieszka ców warunków daj cych charakterze charytatywnym z zaanga owanych w mieszka com LGD udziałem mieszka ców LGD, podejmowanie działa okazj na do wł czenia realizacja inicjatyw rzecz rozwi zywania si w działania o zwi kszaj cych społeczn problemów społecznych. charakterze wra liwo ludzi młodych, społecznym.

CS2.3. Wzrost liczby inicjatyw i P12. Zwi kszanie działania zmierzaj ce do liczby mieszka ców poziomu zwi kszenia aktywno ci zaanga owanych w samoorganizacji mieszka ców realizowanych w podejmowanie działa na społeczno ci lokalnej ramach organizacji rzecz integracji i zacie niania pozarz dowych, społeczno ci LGD. współpracy organizacja przez dzy pomi mieszka ców i inne lokalne podmiotami z podmioty wydarze ró nych sektorów. kulturalnych, sportowych i rekreacyjnych integruj cych społeczno ci obszaru LGD,

CS2.4. Wzrost potencjału P13. Rozwój kadrowy działania edukacyjne ludzkiego i materialnego organizacji podwy szaj ce kwalifikacje oraz profesjonalizacja pozarz dowych. pracowników organizacji działania organizacji pozarz dowych, pozarz dowych. projekty współpracy i wymiany do wiadcze z innymi organizacjami pozarz dowymi na obszarach wiejskich w Polsce i UE, wspieranie wolontariatu,

P14. Rozwijanie zagospodarowanie materialnych i niewykorzystywanych organizacyjnych obiektów na działalno mo liwo ci organizacji pozarz dowych, funkcjonowania zwi kszanie dost pno ci organizacji

pozarz dowych organizacji pozarz dowych do sieci informatycznych, realizacja wspólnych projektów przez organizacje pozarz dowe z terenu LGD, wspólna polityka informacyjna organizacji pozarz dowych z obszaru LGD i koordynacja podejmowanych działa , poprawa dost pu do informacji na temat mo liwo ci wykorzystywania funduszy unijnych przez organizacje pozarz dowe,

CS2.5. Zagospodarowanie P15. Oywianie miejsc adaptacja przestrzeni publicznej w centralnych w niewykorzystywanych sposób sprzyjaj cy miejscowo ciach obiektów oraz terenów w nawi zywaniu LGD. miejscach centralnych na codziennych kontaktów i miejsca spotka mieszka ców, realizowaniu działa organizacja wydarze integruj cych oywiaj cych miejsca społeczno lokaln . centralne i integruj cych mieszka ców,

CO3. POPRAWA POZYCJI LGD W OTOCZENIU PRZEJAWIAJ ĄCA SI Ę W ROZWOJU FUNKCJI TURYSTYCZNYCH , PRODUKTÓW LOKALNYCH , POWI ĄZA Ń KOOPERACYJNYCH Z PARTNERAMI W REGIONIE ORAZ ATRAKCYJNYM WIZERUNKIEM OBSZARU

CS3.1. Wzrost znajomo ci P16. Rozwój rozwój liniowej infrastruktury walorów przyrodniczych infrastruktury komunikacyjnej ł cz cej i kulturowych LGD w komunikacyjnej i atrakcje LGD (w tym szlaki otoczeniu. informacyjnej turystyczne, cie ki edukacyjne sprzyjaj cej itp.), eksponowaniu rozwój systemu informacji w com i mieszka terenie, w tym rozwój punktów odwiedzaj cym informacji turystycznej, dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego obszaru.

P17. Zwi kszanie opracowywanie i publikowanie dost pno ci do informacji turystycznej: mapy i informacji o obszarze plany tematyczne, i jego walorach w przewodniki, informatory, ró nych formach, z broszury, monografie, albumy, uwzgl dnianiem bazy internetowe, oczekiwa opracowywanie i publikowanie tre ciowych i

technicznych informacji kierowanej do ró nych odbiorców. potencjalnych partnerów w otoczeniu, w tym do partnerskich organizacji pozarz dowych i przedsi biorców, opracowanie kalendarza wydarze cyklicznych, powtarzalnych w okrelonych horyzontach czasu oraz wydarze dora nych w oparciu o projekty zgłaszane przez podmioty lokalne (zadanie LGD), ujednolicenie i ułatwienie w dost pie do systemu informacji o obszarze z wykorzystaniem narz dzi informatycznych,

CS3.2. Zwi kszenie nasycenia P18. Poprawa jako ci dostosowywanie istniej cej obszaru LGD w istniej cej i rozwój infrastruktury turystycznej do nowoczesn nowej infrastruktury oczekiwa turystów, infrastruktur turystyczno- uzupełnianie braków w turystyczno-rekreacyjn . rekreacyjnej infrastrukturze turystycznej, tworzenie nowej infrastruktury zwi kszaj cej zainteresowanie obszarem kolejnych grup potencjalnych turystów, poprawa bezpiecze stwa uytkowania infrastruktury turystyczno-rekreacyjnej obszaru,

CS3.3. Zwi kszenie liczby P19. Rozwój zaplecza działania promocyjno- podmiotów zajmuj cych noclegowego i oferty informacyjne na rzecz si działalno ci turystycznej z rozwijania oferty turystycznej turystyczn , uwzgl dnieniem przez mieszka ców, rolników i agroturystyczn i oczekiwa ró nych lokalne firmy, okołoturystyczn oraz grup tworzenie nowych miejsc wzrost liczby nowo cych. odwiedzaj noclegowych na terenie LGD, powstałych miejsc pracy w tych dziedzinach. zakładanie firm zajmuj cych si obsług ruchu turystycznego – rozwój oferty wiadczonych odpłatnie usług zwi zanych z obsług ruchu turystycznego na istniej cych i wyznaczanych szlakach, w

tym: noclegi, gastronomia, handel, przewodnicy, naprawy sprz tu turystycznego itp modernizacja istniej cej bazy usług turystycznych obszaru, koordynacja oferty turystycznej i wzajemna promocja podmiotów zajmuj cych si wiadczeniem usług dla turystów, działania wspieraj ce liderów lokalnych i organizacje pozarz dowe w komercjalizacji ich dotychczasowej działalno ci, urynkowieniu ich produktów i usług oraz stworzeniu oferty dla turystów, poprawa kompetencji kadr obsługi ruchu turystycznego,

CS3.4. Wzrost sprzeda y P20. Rozwój i rozwój istniej cych zakładów produktów lokalnych wprowadzanie na rzemie lniczych i lokalnych opieraj cych si na rynek produktów artystów w zakresie: wykorzystaniu lokalnych promowania działalno ci, kulturowych i wykorzystuj cych komercjalizacji produktów, przyrodniczych atutów tradycje gospodarcze przywracania tradycyjnych LGD. obszaru oraz jego technologii, walory kulturowe i inicjatywy na rzecz przyrodnicze. promowania produktów kulinarnych LGD, a tak e zwi kszania poziomu ich sprzeda y na terenie LGD oraz na obszarach s siednich, rozwój sieci sprzeda y produktów lokalnych na terenie LGD, doradztwo i edukacja na rzecz wykorzystywania potencjałów LGD do kreowania i komercjalizacji produktów lokalnych, organizacja wydarze zwi zanych z promocj i sprzeda produktów lokalnych,

5. Okre ślenie misji LGD

Misj Lokalnej Grupy Działania jest:

Integrowanie mieszka ńców LGD wokół lokalnych warto ści, wyzwalanie energii społeczno ści lokalnych, wspieranie takich działa ń lokalnych podmiotów, które s ą zorientowane na przedsi ębiorcze i innowacyjne wykorzystywanie potencjałów obszaru, wzmacnianie jego spójno ści i popraw ę pozycj ę w otoczeniu oraz przyczyniaj ą si ę do zacie śniania partnerstwa mi ędzysektorowego.

6. Wykazanie spójno ści specyfiki obszaru z celami LSR

Zaproponowany układ celów ogólnych i szczegółowych został oparty na szczegółowej analizie uwarunkowa i oczekiwa podmiotów lokalnych. Rozpoznanie tych ostatnich odbyło si w drodze konsultacji z mieszka cami obszaru. W ród uwarunkowa decyduj cych o tre ci celów strategicznych wzi to pod uwag przede wszystkim te, które maj charakter unikatowy, wyj tkowy. Z kolei efektem wykonanej procedury konsultacyjnej jest: - wła ciwe skorelowanie celów z potencjałami obszaru i sytuacj wyst puj c w otoczeniu, co decyduje o realno ci wdro enia strategii, a tak e mo liwo ciach pozyskania zewn trznych rodków na jej realizacj , - akceptacja tre ci i formy celów ze strony społeczno ci lokalnych, co pozwala spodziewa si wysokiego zainteresowania mieszka ców strategi oraz prowadzi b dzie do ich bezpo redniego zaanga owania w realizacj postawionych celów. Z analizy sytuacji LGD wynika, e w dalszym ci gu najbardziej uzasadnionym kierunkiem rozwoju gospodarczego jest wykorzystanie walorów agroturystycznych. Równocze nie jednak, zauwa y nale y, e atrakcyjno rynku stwarza du presj na poziom konkurencyjno ci oferowanych produktów. Problem z dost pem produktów i usług LGD na rynek wojewódzki oraz krajowy nie jest wi c uzale niony od chłonno ci rynku czy siły nabywczej mieszka ców, lecz od mo liwo ci wypromowania atrakcyjnej oferty i umiej tno ci zaistnienia firm z obszaru LGD w regionalnych sieciach kooperacji. Przeprowadzone analizy wykazały, e obszar LGD wyró nia si zasobami unikatowymi w skali regionalnej i ponadregionalnej mog cymi sta si znakomit podstaw dla rozwijania innowacyjnych działalno ci biznesowych i społecznych. Równocze nie, daje si spostrzec stosunkowo słabe wykorzystanie potencjałów endogenicznych, ich mał znajomo w otoczeniu, brak przeło enia warto ci kulturowych i przyrodniczych na korzy ci ekonomiczne, czyli mówi c wprost, na produkty i usługi oferowane dla odbiorców w otoczeniu. W zwi zku z tym, w ramach wdra ania LSR d y si b dzie do: - podnoszenia warto ci lokalnych produktów i usług w sposób zwi kszaj cy zainteresowanie odbiorców, - wzmacnianie siły przetargowej lokalnych producentów, sprowadzaj ce si do konsolidacji ofert małych producentów oraz podwy szania ich zdolno ci do konkurowania na wymagaj cym rynku wojewódzkim jak równie krajowym. Powy sze uwarunkowania i zało enia zdeterminowały tre przyj tych celów ogólnych. Pierwszy z celów ogólnych – CO1. Wysoka jako ść życia na obszarze LGD owocuj ąca wzmacnianiem zwi ązków ł ącz ących mieszka ńców ze swoim miejscem zamieszkania – został zorientowany na:

- doskonalenie tych cech obszaru, które decyduj o jego pozytywnej wyj tkowo ci dla mieszka ców, - budowanie zainteresowania mieszka ców wykorzystywaniem lokalnych potencjałów na rzecz rozwoju przedsi biorczo ci, a w konsekwencji powstawanie nowych firm i miejsc pracy, - stwarzanie podstaw dla odblokowywania aktywno ci mieszka ców, - przeciwstawianie si negatywnym zjawiskom demograficznym, w szczególno ci zapobieganie narastaj cej gro bie trwałej emigracji o podło u ekonomicznym. Drugi cel strategiczny – CO2. Wzmacnianie spójno ści obszaru LGD, integracja działa ń lokalnych podmiotów i zwi ększanie zaanga żowania mieszka ńców w rozwój swoich miejscowo ści – jest nakierowany na dalsz integracj obszaru i podmiotów lokalnych oraz wzmacnianie odpowiedzialno ci mieszka ców za specyficzne dziedzictwo przyrodnicze i kulturowo-historyczne obszaru. W ramach celu chodzi o stałe podwy szanie lokalnego kapitału zaufania i odpowiedzialno ci za innych, co w warstwie społecznej i gospodarczej powinno przekłada si na podniesienie skłonno ci mieszka ców do współpracy. Trzeci z celów strategicznych – CO3. Poprawa pozycji LGD w otoczeniu przejawiaj ąca si ę w rozwoju funkcji turystycznych, produktów lokalnych, powi ąza ń kooperacyjnych z partnerami w regionie oraz atrakcyjnym wizerunkiem obszaru – jest zorientowany na wzmacnianie pozycji w otoczeniu regionalnym, tworzenie interesuj cej oferty oraz wzmacnianie wizerunku LGD. Sformułowanie tego celu uzasadnione jest d eniami i szansami zwi zanymi z potencjałem turystycznym obszaru oraz z dobrymi warunkami do wytwarzania produktów lokalnych. Wszystkie cele strategiczne tworz spójn , wzajemnie współzale n struktur . Ich tre jest zdeterminowana zarówno przez mo liwo ci rozwoju obszaru, jak te problemy, które s odczuwane przez społeczno lokaln .

7. Uzasadnienie podej ścia zintegrowanego dla planowanych w ramach LSR przedsi ęwzi ęć Podej cie zintegrowane w ramach LSR i sformułowanych w jej ramach przedsi wzi przejawia si w nast puj cych aspektach: integracja podmiotów ró nych sektorów – realizacja kolejnych przedsi wzi wymaga aktywnego wł czenia si podmiotów reprezentuj cych ró ne miejscowo ci i ró ne sektory; znaczna cz przedsi wzi zwi zana jest z sieciowaniem podmiotów, koordynowaniem ich działa , tworzeniem wspólnych projektów, prowadzeniem wspólnej, ujednoliconej polityki informacyjnej opartej na danych przekazywanych przez ró ne podmioty lokalne; integracja obszaru – w ród proponowanych przedsi wzi preferowane s te, które obejmuj swoim zasi giem cały obszar LGD; nawet w sytuacji, gdyby charakter pojedynczego projektu ograniczał jego zasi g przestrzennie, powinien on stanowi cz wi kszego systemu (np. projekty turystyczne realizowane w ramach szlaków turystycznych, czy te bazy informacyjne prezentuj ce informacje o konkretnych obiektach czy usługach, ale zawieraj ce analogiczne dane o wszystkich miejscowo ciach obszaru); integracja funkcji – w ramach strategii d y si do integrowania rozwoju w wymiarach rodowiskowym, społecznym, kulturowym, przestrzennym,

gospodarczym; wszystkie te wymiary współzale od siebie, a realizacja przedsi wzi w ramach jednego wymiaru sprzyja osi ganiu celów w innych wymiarach. Na uwag zasługuje te postrzeganie procesów rozwoju jako pewnej sekwencji integruj cej ró ne zjawiska, z okre lonymi przyczynami i skutkami. Przejawia si to w: postrzeganiu działalno ci społecznych, aktywno ci liderów lokalnych i organizacji pozarz dowych jako mo liwego ródła dla rozwoju funkcji rynkowych i powstawania nowych podmiotów gospodarczych wykorzystuj cych lokalne potencjały dla kreowania swojej oferty; budowaniu fundamentów pod przyszły rozwój poprzez podejmowanie podstawowych działa edukacyjnych i organizacyjnych. Wspominaj c o wymiarze przestrzennym, warto zwróci uwag na to, e LSR integruje rozwój LGD ze swoim otoczeniem . Opracowana LSR nie jest wyrwana z szerszego kontekstu zachodz cych procesów zewn trznych. Wr cz przeciwnie, mo liwo ci rozwoju wynikaj zarówno z posiadanych specyficznych potencjałów, jak równie z szans w otoczeniu. Uwzgl dniono ró ne układy odniesienia m.in.: układ regionalny – postrzegany jako rynek zbytu na lokalne produkty i usługi, zwłaszcza w kontek cie odmienno ci obszaru od reszty województwa i mo liwo ci rozwijania usług turystycznych i rekreacyjnych;

8. Uzasadnienie podej ścia innowacyjnego dla planowanych w LSR przedsi ęwzi ęć

Innowacyjno w LSR obszaru LGD mo e by postrzegana w kilku płaszczyznach: innowacyjno ść produktowa przejawiaj ca si w: wspieraniu kreowania nowych produktów turystycznych i rekreacyjnych, wykorzystywaniu niepowtarzalnych walorów lokalnych, w szczególno ci kulturalnych i przyrodniczych do tworzenia produktów lokalnych i produktów wizytówek (rozwijane produkty tradycyjne lub zupełnie nowe koncepcje produktów), rozszerzaniu działalno ci organizacji pozarz dowych o nowe akcje, wydarzenia, usługi, innowacyjno ść technologiczna , odnosz ca si do: wykorzystywania nowoczesnych technologii informatycznych do wytwarzania nowych produktów i promowania obszaru, przywracania tradycyjnych metod wytwarzania dóbr konsumpcyjnych z zastosowaniem nowoczesnych technologii w celu wytwarzania wysoko konkurencyjnych produktów lokalnych, innowacyjno ść procesowa polegaj ca na: nowym zorganizowaniu współpracy pomi dzy podmiotami lokalnymi, tworzeniu trwałych sieci kooperacji pomi dzy lokalnymi podmiotami, wykorzystanie nowych technologii w komunikacji społecznej mieszka ców LGD

edukacja kreatywna dotycz ca: wzmacniania kompetencji młodych ludzi do generowania i realizowania pomysłów na własny biznes, poznawania do wiadcze innych obszarów wiejskich we wdra aniu niekonwencjonalnych rozwi za . wykreowanie i promowanie autorskiego systemu samokształcenia mieszka ców LGD z zastosowaniem najnowocze niejszych technik informatycznych. Ponadto, innowacyjno stanowi b dzie istotne kryterium wyboru konkretnych projektów zgłaszanych do realizacji w ramach sformułowanych przedsi wzi . 9. Okre ślenie procedury oceny zgodno ści operacji z LSR i wyboru operacji przez LGD Wraz z przewidywanym znacz cym wzrostem zakresu działania LGD w stosunku do działa realizowanych w ramach Pilota owego Programu LEADER+ wzrosła potrzeba ustalenia przejrzystych i obiektywnych reguł i zasad funkcjonowania partnerstwa, w tym w szczególno ci zasad wyboru projektów, które b d mogły w przyszło ci otrzyma dofinansowanie w ramach wdra ania LSR. Zapewnienie transparentno ci LGD w tym zakresie zarówno dla jej członków i partnerów, jak i potencjalnych beneficjentów ju na etapie opracowania LSR było jedn z wa niejszych kwestii, z jak musiano zmierzy si w pracach nad strategi rozwoju LGD na lata 2009-2015. W celu stworzenia sprawnego i czytelnego dla potencjalnych beneficjentów systemu przyznawania wsparcia z bud etu LGD opracowano nast puj cy zestaw procedur: oceny operacji (projektów) na podstawie oceny zgodno ci projektu z LSR oceny operacji w oparciu o ustalone lokalne kryteria wyboru przez Rad LGD procedury wył czania członka Rady LGD od udziału w wyborze operacji w razie zaistnienia okoliczno ci podwa aj cych jego bezstronno w procesie oceny procedury odwoławczej od rozstrzygni Rady LGD ewentualnej procedury zmian lokalnych kryteriów wyboru zapisanych w LSR.

Ogólna procedura przyjmowania i obsługi wniosków o dofinansowanie operacji (projektów) w ramach bud etu LGD (prowadzona cz ciowo równie we wła ciwej Instytucji Wdra aj cej, tj. Urz dzie Marszałkowskim lub Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa) b dzie przedstawiała si nast puj co:

1. LGD w porozumieniu z Samorz dem Województwa Warmi sko-Mazurskiego ustala termin przyjmowania wniosków o dofinansowanie operacji (projektów) oraz przygotowuje informacj nt. mo liwo ci składania wniosków o dofinansowanie projektów za po rednictwem LGD do odpowiedniej Instytucji Wdra aj cej, tj. (w przypadku odnowy wsi i małych projektów) lub Agencj Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (w przypadku ró nicowania działalno ci oraz mikroprzedsi biorstw), zawieraj c mi dzy innymi lokalne kryteria wyboru projektów do dofinansowania. 2. IW na wniosek LGD podaje do publicznej wiadomo ci w swojej siedzibie oraz na stronie internetowej oraz w prasie o zasi gu obejmuj cym obszar działania tej LGD, P informacj o mo liwo ci składania za po rednictwem danej LGD wniosków o o przyznanie pomocy. z i 3. Uprawnieni zgodnie z zapisami PROW oraz wytycznymi LGD w danym działaniu o wnioskodawcy z terenu LGD składaj wnioski o dofinansowanie operacji do m wła ciwej Instytucji Wdra aj cej za po rednictwem Biura LGD. Pracownicy Biura LGD pomagaj wnioskodawcom w przygotowaniu wniosków. L 4. Biuro LGD wł cza wnioski o dofinansowanie projektów na list propozycji projektów G w ramach danych działa lub przewidzianych w LSR przedsi wzi , w ramach D których uruchomiony jest nabór wniosków. Listy przekazywane s Radzie LGD. 5. Rada LGD dokonuje oceny zgodno ci projektów z LSR oraz oceny projektów na podstawie lokalnych kryteriów wyboru, a nast pnie podejmuje decyzje o wybraniu lub nie wybraniu konkretnych projektów do obj cia dofinansowaniem, w ramach przewidzianego w LSR bud etu. 6. Nast pnie LGD przesyła do wła ciwej IW list wybranych oraz nie wybranych operacji wraz z wnioskami o ich dofinansowanie. P 7. IW rozpatruj wnioski o dofinansowanie projektów pod k tem spełnienia przez o wnioski / wnioskodawców niezb dnych wymogów formalnych. z 8. Po rozpatrzeniu wniosków o przyznanie pomocy wła ciwy organ samorz du i województwa sporz dza i zatwierdza list operacji wybranych przez LGD, które o spełniaj warunki przyznania pomocy, a umowy s zawierane w kolejno ci m wynikaj cej z tej listy.

9. Wypłata pomocy na rzecz beneficjenta (wnioskodawcy) nast puje po pozytywnej I weryfikacji wniosku o płatno przez Agencj Płatnicz (po zrealizowaniu operacji). W

Schemat graficzny procedury wyboru operacji przez LGD

START

Ustalenie terminu: Wyst pienie z wnioskiem o zwołanie 1. opublikowania ogłoszenia Posiedzenia Rady o wszcz ciu naboru wniosków, 2. składania wniosków. AKCEPTACJA NIE

TAK

Wsparcie doradcze dla wnioskodawców Przygotowanie ogłoszenia

NIE Spotkania informacyjno- Konsultacje dla AKCEPTACJA szkoleniowe projektodawców TAK Zwołanie Posiedzenia Publikacja ogłoszenia Rady

Nabór wniosków

Rejestracja wniosków

Powiadomienie o przyj ciu wniosku do rozpatrzen ia

Procedura oceny zgodno ści operacji z LSR i oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru

Publikacja list operacji Powiadomienie wybranych i nie wnioskodawców o decyzji wybranych Rady

Procedura odwołania od NIE rozstrzygni ęć organu AKCEPTACJA decyzyjnego TAK

Stworzenie ostatecznej listy projektów wybranych i niewybranych

Publikacja ostatecznych Powiadomienie list operacji wybranych i wnioskodawców o wyborze nie wybranych lub niewyborcze operacji

Przekazanie Instytucji wdra aj cej dokumentacji konkursowej

Tabelaryczne przedstawienie procedury wyboru operacji przez LGD Osoba Adresat/II strona Czynno ść Używane dokument odpowiedzialna czynno ści Ustalenie terminu Pismo dotycz ce ogłoszenia konkursu terminu ogłoszenia i składania wniosków Kierownik Biura Instytucja wdra aj ca konkursu i składania o dofinansowanie wniosków operacji. Wyst pienie z wnioskiem Wniosek o zwołanie o zwołanie Rady w ramach Przewodnicz cy Kierownik Biura posiedzenia Rady procedury wyboru Rady w ramach procedury operacji wyboru operacji. Zarz d, Przewodnicz cy Zawiadomienie Zwołanie Rady Członkowie Rady, Rady o Radzie Kierownik Biura Prowadzenie wsparcia dla potencjalnych projektodawców: Materiały Potencjalni Doradca lokalny • spotkania szkoleniowe projektodawcy informacyjne, • szkolenia, • doradztwo. Wyst pienie z wnioskiem o ogłoszenie Wniosek Przewodnicz cy konkursu o ogłoszenie Instytucja wdra aj ca Rady o finansowanie konkursu operacji w ramach LSR Przygotowanie ogłoszenia o mo liwo ci składania, za po rednictwem LGD, Kierownik Biura Projekt ogłoszenia Instytucja wdra aj ca wniosków o przyznanie pomocy do samorz du wojewódzkiego.

Akceptacja ogłoszenia o mo liwo ci składania, za po rednictwem LGD Instytucja wdra aj ca wniosków o przyznanie pomocy do samorz du wojewódzkiego. Instytucja Publikacja wdra aj ca, Ogłoszenie ogłoszenia. Kierownik Biura Nabór wniosków Dyrektor Biura Rejestracja składanych wniosków Pracownik Biura o przyznanie pomocy. Powiadomienie Potwierdzenie o przyj ciu wniosku Kierownik Biura o przyj ciu wniosku Wnioskodawca do rozpatrzenia do rozpatrzenia Procedura oceny Zgodnie z procedur Zgodnie z procedur Zgodnie z procedur zgodno ci operacji oceny zgodno ci oceny zgodno ci oceny zgodno ci z LSR i oceny z LSR i oceny z LSR i oceny z LSR i oceny operacji wg. operacji wg. operacji wg. operacji wg. lokalnych kryteriów lokalnych kryteriów lokalnych kryteriów lokalnych kryteriów wyboru wyboru wyboru wyboru Protokół z Posiedzenia Rady Publikacja wyników Programowej, oceny zgodno ci Kierownik Biura Lista wybranych operacji z LSR i niewybranych operacji Powiadomienie o wynikach oceny Pismo z informacj zgodno ci operacji o decyzji podj tej z LSR i oceny Kierownik Biura Wnioskodawcy przez Rad operacji wg. Programow lokalnych kryteriów wyboru W przypadku odwoła od podj tej decyzji Zgodnie z procedur Zgodnie z procedur przez Rad - Kierownik Biura odwołania od odwołania od Procedura odwołania Przewodnicz cy Rady rozstrzygni organu rozstrzygni organu od rozstrzygni decyzyjnego decyzyjnego organu decyzyjnego.

Publikacja Protokół ostatecznych z posiedzenia Rady, wyników oceny Kierownik Biura Listy ostateczne zgodno ci operacji operacji wybranych z LSR i niewybranych Powiadomienie Pismo o wybraniu wnioskodawców Przewodnicz cy lub niewybraniu o wybraniu lub Wnioskodawca Rady operacji do niewybraniu operacji sfinansowania do sfinansowania Protokół przekazania Przekazanie pełnej Kierownik Biura dokumentacji Instytucja wdra aj ca dokumentacji. konkursowej

Ocena zgodno ści operacji z LSR

Zgodnie z zapisem PROW wnioski o dofinansowanie projektów, kwalifikuj ce si do udzielenia pomocy w ramach osi 4 LEADER, a wi c we wszystkich mo liwych w ramach tej osi działaniach, mog dotyczy tylko i wył cznie projektów zgodnych z LSR, przyj t przez LGD. Zgodno danego projektu z LSR jest wi c podstawowym i jednocze nie niezmiennym kryterium warunkuj cym dalsz ocen wniosku o dofinansowanie projektu przez Rad LGD w oparciu o lokalne kryteria wyboru, czy te pó niejsze rozpatrywanie spełnienia wymogów formalnych na poziomie wła ciwej IW. Bior c pod uwag struktur LSR okre lon przez IZ (zakładaj c sformułowanie celów ogólnych, szczegółowych oraz przedsi wzi ) najwła ciwsz metod oceny zgodno ci danego projektu z LSR b dzie zbadanie przez członków Rady LGD czy proponowany projekt nawi zuje (jest zgodny czy te ma szanse przyczyni si do realizacji) przynajmniej jednego celu ogólnego LSR, przynajmniej jednego celu szczegółowego LSR oraz przynajmniej jednego przedsi wzi cia zapisanego w LSR. Projekt b dzie mógł zosta uznany za zgodny z LSR tylko w przypadku pozytywnej odpowiedzi na wszystkie 3 powy sze pytania. Przy ustalaniu stanowiska całej Rady LGD odno nie zgodno ci konkretnego projektu przyjmowana bdzie zasada, i projekt zyskuje status zgodnego z LSR, je eli co najmniej 50 % + 1 członków Rady (tzw. wi kszo bezwzgl dna) zaznaczy jego zgodno z LSR na indywidualnych kartach oceny. Przykład takiej indywidualnej karty oceny przedstawia zał cznik nr 13.

Lokalne kryteria wyboru operacji

W ramach aktualizacji zamierze strategicznych LGD, zwi zanych z wdra aniem LSR na lata 2009-2015 zaproponowano szereg propozycji lokalnych kryteriów wyboru operacji, które mogłyby by pomocne w wyborze najlepszych projektów z punktu widzenia rozwoju obszaru LGD. Zapowiadana w kontek cie realizacji poprzednich edycji programu LEADER, np. w latach 2000-2006 w innych krajach członkowskich UE mo liwo ich do swobodnego,

autonomicznego ukształtowania w ramach LSR 2009-2015 okazała si bardzo trudnym i odpowiedzialnym zadaniem. Spo ród wielu rozwa anych propozycji zaproponowano lokalne kryteria wyboru operacji osobne dla ka dego z 4 działa : „Odnowa i rozwój wsi”, „Małe projekty”, „Tworzenie i rozwój mikroprzedsi biorstw” oraz „Ró nicowanie w kierunku działalno ci nierolniczej.

Lokalne kryteria wyboru operacji:

Działanie: „Ró żnicowanie w kierunku działalno ści nierolniczej”

Tabela nr 25

Lokalne kryteria oceny operacji 1. Wysoko ść wnioskowanej kwoty pomocy: - mniej ni 20 tys. zł - 3 pkt. - od 20 tys. zł do 40 tys. zł – 2 pkt. - powy ej 40 tys. zł – 1 pkt. 2. Powierzchnia gospodarstwa, które posiada lub w którym pracuje wnioskodawca posiada powierzchni ę (hektar fizyczny): - do 10 ha – 2 pkt. - od 10 ha do 15 ha – 1 pkt. - powy ej 15 ha – 0 pkt. 3. Operacja jest komplementarna w stosunku do innych operacji/projektów zrealizowanych na obszarze wdra żania LSR – 2 pkt. 4. Operacja ma innowacyjny charakter – 2 pkt. 5. Realizacja operacji przyczyni si ę do lepszego wykorzystania zasobów obszaru obj ętego strategi ą (maksymalnie 3 pkt.) - zasobów przyrodniczo-krajobrazowych – 1 pkt. - zasobów historyczno-kulturowych – 1 pkt. - innych zasobów lokalnych - 1 pkt. 6. Operacja przyczyni si ę do zrównowa żonego rozwoju obszaru LSR – 1 pkt. 7. Czas realizacji operacji: - mniej ni rok - 2 pkt - od roku do 2 lat – 1 pkt - powy ej 2 lat – 0 pkt 8. Realizacja operacji przyczyni si ę do wzrostu aktywno ści społecznej i/lub gospodarczej mieszka ńców obszaru – 2 pkt. 9. Wnioskodawca posiada do świadczenie w realizacji projektów finansowanych ze środków UE - 1 pkt. 10. Realizacja operacji spowoduje utworzenie lub doposażenie : - powy ej 3 miejsc pracy 3 pkt - 1-3 miejsca pracy 2 pkt -1 miejsce pracy 1 pkt

Działanie: „Tworzenie i rozwój mikroprzedsi ębiorstw ” Tabela nr 26 Lokalne kryteria oceny operacji 1. Wysoko ść wnioskowanej kwoty pomocy: - mniej ni 20 tys. zł - 3 pkt. - od 20 tys. zł do 40 tys. zł – 2 pkt. - powy ej 40 tys. zł – 1 pkt. 2. Operacja jest komplementarna w stosunku do innych operacji/projektów zrealizowanych na obszarze wdra żania LSR – 2 pkt. 3. Operacja ma innowacyjny charakter – 2 pkt. 4. Realizacja operacji przyczyni si ę do lepszego wykorzystania zasobów obszaru obj ętego strategi ą (maksymalnie 3 pkt.) - zasobów przyrodniczo-krajobrazowych – 1 pkt. - zasobów historyczno-kulturowych – 1 pkt. - innych zasobów lokalnych - 1 pkt. 5. Realizacja operacji przyczyni si ę do promocji obszaru – 2 pkt. 6. Operacja przyczyni si ę do zrównowa żonego rozwoju obszaru LSR – 1 pkt. 7. Czas realizacji operacji: - mniej ni rok - 2 pkt - od roku do 2 lat – 1 pkt - powy ej 2 lat – 0 pkt 8. Realizacja operacji przyczyni si ę do wzrostu aktywno ści społecznej i/lub gospodarczej mieszka ńców obszaru – 2 pkt. 9. Wnioskodawca posiada do świadczenie w realizacji projektów finansowanych ze środków UE - 1 pkt. 10. Realizacja operacji spowoduje utworzenie lub doposażenie : - powy ej 3 miejsc pracy 3 pkt - 1-3 miejsca pracy 2 pkt -1 miejsce pracy 1 pkt Działanie: „Odnowa i rozwój wsi”

Tabela nr 27

Lokalne kryteria oceny operacji

1. Wnioskowana kwota pomocy wynosi: - mniej ni 100 tys. zł - 3 pkt. - od 100 tys. zł do 150 tys. zł – 2 pkt. - powy ej 150 tys. zł – 1 pkt. 2. Realizacja operacji przyczyni si ę do wzrostu aktywno ści społecznej i/lub gospodarczej mieszka ńców obszaru – 2 pkt. 3. Wnioskodawca ma do świadczenie w realizacji projektów finansowanych ze środków UE – 1 pkt. 4. Czas realizacji operacji - mniej ni rok - 2 pkt - od roku do 2 lat – 1 pkt - powy ej 2 lat – 0 pkt.

5. Realizacja operacji przyczyni si ę do lepszego wykorzystania walorów obszaru obj ętego strategi ą (maksymalnie 3 pkt.) - walorów przyrodniczo-krajobrazowych – 1 pkt. - dziedzictwa historyczno-kulturowego – 1 pkt. - innych zasobów lokalnych - 1 pkt. 6. Operacja jest komplementarna w stosunku do innych operacji/projektów zrealizowanych na obszarze wdra żania LSR – 2 pkt. 7. Operacja ma innowacyjny charakter – 2 pkt 8. Realizacja operacji przyczyni si ę do promocji obszaru – 1 pkt Działanie: „Małe Projekty

Tabela nr 28 Lokalne kryteria oceny operacji

1. Wnioskowana kwota pomocy wynosi: - mniej ni 10 tys. zł - 3 pkt. - od 10 tys. zł do 15 tys. zł – 2 pkt. - powy ej 15 tys. zł – 1 pkt. 2. Realizacja operacji przyczyni si do rozwoju gospodarczego obszaru obj tego LSR – 2 pkt. 3. Czas realizacji operacji - mniej ni 6 miesi cy - 2 pkt - od 6 miesi cy do roku – 1 pkt - powy ej 1 roku – 0 pkt 4. Realizacja operacji przyczyni si do lepszego wykorzystania walorów obszaru obj tego strategi (maksymalnie 3 pkt.) - walorów przyrodniczo-krajobrazowych – 1 pkt. - dziedzictwa historyczno-kulturowego – 1 pkt. - innych zasobów lokalnych obszaru - 1 pkt. 5. Operacja jest komplementarna w stosunku do innych operacji/projektów zrealizowanych na obszarze wdra ania LSR – 2 pkt. 6. Operacja ma innowacyjny charakter – 2 pkt 7. Realizacja operacji przyczyni si do promocji obszaru – 1 pkt. 8. Operacja przyczyni si do zrównowa onego rozwoju obszaru LSR – 1 pkt Do zmiany kryteriów oceny operacji mo że doj ść decyzj ą Walnego Zgromadzenia na wniosek co najmniej 50% + 1 członków Rady .

Ocena dokonywana b dzie indywidualnie przez członków Rady na imiennych kartach oceny operacji wg. lokalnych kryteriów wyboru (wzór zał cznik nr 13.). Miejsce operacji na li cie rankingowej okre li rednia arytmetyczna wszystkich indywidualnych ocen. Procedura wył ączania członka Rady od udziału w wyborze projektów w razie zaistnienia okoliczno ści podwa żaj ących jego bezstronno ść w procesie oceny Niniejsza procedura ma za zadanie zapobieganie sytuacjom, w których członkowie Rady ocenialiby operacje zło one przez wnioskodawców, z którymi s w pewnych formalnych lub nieformalnych zale no ciach, uzasadniaj cych w tpliwo co do ich bezstronno ci w procesie oceny i wyboru. Aby temu zapobiec członkowie Rady zostan ka dorazowo przed posiedzeniem Rady po wi conemu ocenie operacji poproszeni o wypełnienie deklaracji bezstronno ści i poufno ści wg. wzoru zawartego w zał czniku nr 19. Procedura wył czania członka Rady od udziału w wyborze projektów.

Procedura odwoławcza od rozstrzygni ęć Rady

Ka dy wnioskodawca b dzie miał prawo do odwołania si od decyzji Rady. Odwołanie to b dzie miało posta wniosku do Rady o ponowne rozpatrzenie wniosku o dofinansowanie operacji na kolejnym posiedzeniu Rady, wg wzoru udost pnionego przez Biuro LGD (zał cznik nr 16) - Procedura odwoławcza od rozstrzygni Rady . Wniosek o ponowne rozpatrzenie wniosku o dofinansowanie operacji b dzie musiał by szczegółowo uzasadniony. Jedynym organem uprawnionym do rozpatrzenia takiego wniosku jest Rada LGD. Wnioskodawca po otrzymaniu pisma informuj cego o nie zakwalifikowaniu operacji do dofinansowania b dzie miał prawo w terminie 14 dni kalendarzowych zło y pisemny wniosek o ponowne rozpatrzenie wniosku o dofinansowanie operacji. W tym samym terminie wnioskodawcy przysługuje prawo wgl du do protokołu oceny w siedzibie Biura LGD. Wniosek o ponowne rozpatrzenie operacji pozostanie bez rozpatrzenia w przypadku gdy: bdzie wniesiony po upływie ww. terminu 14 dni; b dzie wniesiony przez nieuprawniony podmiot, tzn. nie b dcy wnioskodawc , którego wniosek o dofinansowanie operacji podlegał ocenie lub nie b dzie zawierał pisemnego uzasadnienia lub innych danych wymaganych we wniosku o ponowne rozpatrzenie wniosku o dofinansowanie operacji. W momencie ponownego rozpatrywania wniosku o dofinansowanie operacji członkowie Rady b d rozpatrywali wniosek na podstawie kryteriów obowi zuj cych w danym konkursie i tylko w tych jego elementach, których dotyczy b dzie uzasadnienie podane przez wnioskodawc . Wniosek o dofinansowanie operacji, który w wyniku ponownego rozpatrzenia uzyska liczb punktów, która kwalifikowałaby go do obj cia dofinansowaniem w danym naborze zyska prawo dofinansowania w ramach dost pnych rodków. Wniosek o ponowne rozpatrzenie wniosku o dofinansowanie konkretnej operacji b dzie mógł zosta zło ony tylko jeden raz. O wynikach ponownego rozpatrzenia wniosku wnioskodawca zostanie poinformowany w terminie 14 dni od dnia posiedzenia, na którym wniosek zostanie rozpatrzony.

Procedura zmiany lokalnych kryteriów wyboru operacji

Lokalne kryteria wyboru, podobnie jak sama LSR, b d ewoluowały w czasie, co b dzie mogło powodowa potrzeb ich zmiany lub pewnej modyfikacji do zmieniaj cych si uwarunkowa i potrzeb. Procedura zmiany lokalnych kryteriów została sformułowana ju na etapie opracowania LSR, stwarzaj c gwarancj ewentualnego uruchomienia w przyszło ci swoistego mechanizmu naprawczego w sytuacji, gdyby np. zaproponowane pocz tkowo zestawy kryteriów selekcji nie przynosiły oczekiwanych rezultatów lub wr cz w niekorzystny sposób realizowały polityk wsparcia LGD zapisan w LSR. Wniosek wraz z pisemnym uzasadnieniem b dzie rozpatrzony na najbli szym Walnym Zgromadzeniu/ Posiedzeniu Rady. W przypadku zmiany lokalnych kryteriów wyboru b d one obowi zywa wył cznie dla konkursów ogłoszonych po dniu zatwierdzenia zmian.

Procedura zmiany lokalnych kryteriów wyboru operacji

Do zmiany kryteriów oceny operacji mo że doj ść decyzj ą Walnego Zgromadzenia na wniosek co najmniej 50% + 1 członków Rady .

10 . Bud żet LSR dla ka żdego roku jej realizacji

Struktura ogólnego bud etu LGD została przygotowana w oparciu o liczb mieszka ców obszaru LGD według danych ewidencji ludno ci Gminy Biskupiec, która na dzie 31.12.2006 roku wynosiła: 10 241 osób. Zgodnie z rozporz dzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych kryteriów i sposobu wyboru LGD do realizacji LSR w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 przedstawia si ona nast puj co:

Tabela 29 Łączny bud żet LGD na lata 2009-2015 w podziale na poszczególne działania PROW 2007-2013

DZIAŁANIE KWOTA w zł Liczba mieszka ców 413 - Wdra żanie LSR 1 187 956,00 x 116 zł Liczba mieszka ców 421 - Wdra żanie projektów współpracy 30 723,00 x 3 zł 431 - Funkcjonowanie LGD, nabywanie Liczba mieszka ców 296 989,00 umiej ętno ści i aktywizacja x 29 zł ŁCZNIE 1 515 668,00

Podziału rodków z działania „4.13 – Wdra anie LSR” dokonano z uwzgl dnieniem wymaganej rozporz dzeniem minimalnej alokacji na poszczególne działania (Ró nicowanie w kierunku działalno ci nierolniczej, Tworzenie i rozwój mikroprzedsi biorstw, Odnowa i rozwój wsi oraz Małe projekty) na poziomie minimum 10%.

Tabela nr 30 rednia liczba PODZIAŁ 413 KWOTA w zł % warto dotacji dotacji 414 - Wdra żanie LSR Ró nicowanie w kierunku działalno ci nierolniczej 118 795,60 10% ok.10 tys.zł 8 Tworzenie i rozwój mikroprzedsi biorstw 118 795,60 10% ok.10 tys.zł 8 Odnowa i rozwój wsi 800 364,80 67% ok.60 tys.zł. 14 Małe projekty 150 000,00 13% ok.10 tys.zł 15 ŁCZNIE 1 187 956,00 100% - 45

Tabela 31 Szczegółowy Bud żet LGD na lata 2009-2015 431 - Funkcjonowanie LGD, 413 - Wdra żanie LSR nabywanie umiej ętno ści i aktywizacja 421 - Kategoria Wdra żanie RAZEM ROK Ró nicowanie Tworzenie i Funkcjonow Nabywanie kosztu w kierunku rozwój Odnowa i Małe projektów anie LGD umiej tno ci OŚ 4 Razem 413 Razem 431 działalno ci mikroprzeds rozwój wsi projekty współpracy (koszty i nierolniczej ibiorstw bie ce) aktywizacja

całkowite - - 200 091,20 30 000,00 230 091,20 10 223,00 21 652,40 20 774,60 42 427,00 282 741,20 2009 kwalifikowalne - - 200 091,20 30 000,00 230 091,20 10 223,00 21 652,40 20 774,60 42 427,00 282 741,20 całkowite - 118 795,60 200 091,20 25 000,00 343 886,80 20 500,00 21 652,40 20 774,60 42 427,00 406 813,80 2010 kwalifikowalne - 118 795,60 200 091,20 25 000,00 343 886,80 20 500,00 21 652,40 20 774,60 42 427,00 406 813,80 całkowite 118 795,60 - 200 091,20 25 000,00 343 886,80 - 21 652,40 20 774,60 42 427,00 386 313,80 2011 kwalifikowalne 118 795,60 - 200 091,20 25 000,00 343 886,80 - 21 652,40 20 774,60 42 427,00 386 313,80 całkowite - - 200 091,20 25 000,00 225 092,20 - 21 652,40 20 774,60 42 427,00 267 518,20 2012 kwalifikowalne - - 200 091,20 25 000,00 225 092,20 - 21 652,40 20 774,60 42 427,00 267 518,20 całkowite - - - 25 000,00 25 000,00 - 21 652,40 20 774,60 42 427,00 67 427,00 2013 kwalifikowalne - - - 25 000,00 25 000,00 - 21 652,40 20 774,60 42 427,00 67 427,00 całkowite - - - 20 000,00 20 000,00 - 21 652,40 20 774,60 42 427,00 62 427,00 2014 kwalifikowalne - - - 20 000,00 20 000,00 - 21 652,40 20 774,60 42 427,00 62 427,00 całkowite ------21 652,40 20 774,60 42 427,00 42 427,00 2015 kwalifikowalne ------21 652,40 20 774,60 42 427,00 42 427,00 RAZEM całkowite 118 795,60 118 795,60 800 364,80 150 000,00 1 187 956,00 30 723,00 151 566,80 145 422,20 296 989,00 1 515 668,00 2009-2015 kwalifikowalne 118 795,60 118 795,60 800 364,80 150 000,00 1 187 956,00 30 723,00 151 566,80 145 422,20 296 989,00 1 515 668,00

11. Opis procesu przygotowania i konsultowania LSR Przygotowanie LSR odbyło si według partnersko-eksperckiego modelu budowania dokumentów strategicznych. Model ten z jednej strony opiera si na zaanga owaniu w wypracowanie zało e strategicznych przedstawicieli ró nych lokalnych rodowisk, z drugiej natomiast – zakłada udział zapraszanych ekspertów, moderatorów, czuwaj cych nad merytoryczn warstw procesu planowania.

Proces przygotowania i konsultowania LSR.

1. Spotkania robocze członków LGD w celu opracowania LSR odbywały si od maja 2008 roku do stycznia 2009 z wył czeniem miesi cy-lipca i sierpnia (zał cznik nr.22- listy obecno ci). 2. Spotkania z przedstawicielami społeczno ci lokalnej w celu konsultacji zało e LSR. Miesi ce: maj, czerwiec, wrzesie , pa dziernik (zał cznik nr.22- listy obecno ci). 3. Przeprowadzenie sonda u w ród mieszka ców gminy podczas wi ta G si i Do ynek- ankieta pozwalaj ca na dokonanie oceny sytuacji na obszarze LGD i analizy SWOT. (zał cznik nr.18-wzór ankiety).

Wyniki sonda u przeprowadzonego w ród mieszka ców Gminy Biskupiec podczas uroczysto ci Ogólnopolskie wi to G si (lipiec 2008) oraz Do ynek Powiatowych (Wrzesie 2008) przedstawiaj si nast puj co: Łcznie w sonda u wzi ło udział 100 osób. Ankieta dotyczyła oceny sytuacji obszaru Gminy Biskupiec pod k tem jego słabych i mocnych stron i została wykorzystana w procesie budowania LSR- pomoc przy stworzeniu analizy SWOT.

W odpowiedzi na pytanie: „Czy zdaniem Pana/Pani na terenie gminy wyst puj poni sze problemy i zjawiska społeczne? Je eli tak, prosz o ocen skali problemu” ankietowali uznali, i w znacznym stopniu na rozwój gminy wpływa:

-bezrobocie 75% ankietowanych - ubóstwo 37% ankietowanych - starzenie si społecze stwa i problemy ludzi starszych 32% - zagro enie patologiami społecznymi 21% - brak perspektyw dla młodzie y 46% - brak poczucia bezpiecze stwa 18% - niewystarczaj ca opieka medyczna 5 %

Przy pytaniu nr.2.: „W jakim kierunku według Pana/Pani powinny zmierza działania maj ce na celu popraw warunków ycia mieszka ców?” ankietowani ocenili nast puj ce działania jako priorytetowe: - rozbudowa infrastruktury wodoci gowej, kanalizacyjnej i drogowej 9% - tworzenie sprzyjaj cych warunków dla rozwoju przedsi biorczo ci 61% - pozyskiwanie inwestorów 49% - pozyskiwanie rodków pomocowych na rozwój gminy 11% - rozbudowa i modernizacja obiektów infrastruktury społecznej 55% - wspieranie rozwoju turystyki i agroturystyki 39% - poprawa stanu rodowiska naturalnego i wspieranie działa ekologicznych 10% - efektywna współpraca z samorz dami gmin o ciennych, powiatu i województwa 33% 4. Opracowanie i dystrybucja ulotki informacyjnej o tworzeniu LSR na terenie gminy Biskupiec i mo liwo ci aktywnego udziału w procesie jej opracowywania (zał cznik nr.21-Wzór ulotki) 5. Działanie punktu informacyjno-konsultacyjnego w biurze LGD od maja 2008. Udzielanie informacji przez pracowników biura (zał cznik nr.22- lista udzielonych konsultacji).

Punkt informacyjny: Najcz ęś ciej zadawane pytania i tematy konsultacji:

- zakres LSR - wsparcie dla osób zakładaj cych działalno gospodarcz - szanse dla osób bezrobotnych w ramach PROW - podział rodków na poszczególne wsie w ramach Leadera - działalno szkoleniowa LGD - warunki członkostwa w LGD - osoby w wieku emerytalnym a działalno LGD - wsparcie dla rolników w ramach PROW 2007-2013 - współpraca LGD z innymi podmiotami - na czym polega działalno LGD - współpraca LGD z jednostkami samorz du gminnego - współpraca organizacji pozarz dowych LGD - szkolenia aktywizuj ce a działalno LGD - sektor gospodarczy a działalno LGD - współpraca sołectw z LGD - propozycje celów LSR - wsparcie na zało enie własnej działalno ci gospodarczej - modernizacja gospodarstw rolnych w ramach PROW - odnowa i rozwój wsi w ramach PROW - wsparcie na zakładanie wietlic wiejskich - tworzenie partnerstw w ramach LGD - podział rodków na działanie osi III - szanse dla osób bezrobotnych bezrobotnych fundusze UE - aktywizacja mieszka ców - wsparcie dla Kół Gospody Wiejskich - podej cie Leader - działania aktywizuj ce młodzie na wsi

- sektor społeczny a LGD - przewidywana działalno LGD 2007-2013 - inne poza PROW rodki na obszary wiejskie - dofinansowania do organizacji czasu wolnego dzieci i młodzie y

Liczba osób, które skorzystały z punktu konsultacyjnego: - maj 2008: 20 osób - czerwiec 2008:20 osób - lipiec 2008: 16 osób - sierpie 2008: 18 osób - wrzesie 2008: 18 osób - pa dziernik 2008: 16 osób - listopad 2008: 18 osób - grudzie 2008:17 osób

Spotkania z przedstawicielami społeczno ci lokalnych.

- 29 maj Biskupiec- 25 osób - 10 czerwiec Ł korz – 33 osoby - 02 wrzesie 2008 Krotoszyny – 41 osób - 14 pa dziernik 2008 Wielka Tymawa- 19 osób

W spotkaniach uczestniczyli mieszka cy miejscowo ci gminy Biskupiec: min. Ostrowite, Wielka Wólka, Bielice, Biskupiec, Krotoszyny, Ł korz, Podlasek, Gaj, Sumin, Wielka Tymawa.

Zasady zarz dzania wdra aniem strategii (okre lono potrzeby zwi zane z wdra aniem zdefiniowanych działa , procedury wdra ania strategii z naciskiem na partnerstwo lokalne, procedury aktualizacji strategii oraz harmonogram jej wdra ania) wypracowano po odbytych warsztatach strategicznych na kolejnym spotkaniu w gronie: Zarz d LGD, przedstawiciele Rady oraz zaproszeni eksperci.

Projekt strategii został zaakceptowany przez Zarz d LGD 7 stycznia 2009 r. i od tego momentu, wspomagane akcj promocyjno-informacyjn w lokalnych mediach, biuro LGD stało si swoistym „punktem informacyjno-konsultacyjnym”, gdzie ka dy zainteresowany LSR i działalno ci LGD mógł otrzyma informacje, materiały, zgłosi pomysł czy wniosek. Ostateczn wersj LSR przyj to 23 stycznia 2009 r.

12. Opis procesu wdra żania i aktualizacji LSR

Sposób i procedury aktualizacji/zmiany LSR

Procesy wdra ania i aktualizacji Lokalnej Strategii Rozwoju s ze sob powi zane w ten sposób, e aktualizacja dokumentu b dzie warunkowana ocen procesu wdra ania oraz wpływaj cych na ten proces uwarunkowa . Aktualizacja b dzie wi c wynikiem analizy nast puj cych czynników: charakteru i dynamiki zmian uwarunkowa rozwojowych LGD – wewn trznych, zewn trznych oraz aspiracji i oczekiwa lokalnych podmiotów, efektów realizacji przedsi wzi zaplanowanych w LSR, skuteczno ci zarz dzania procesem wdra ania strategii.

Tabela nr 32 OKRESY REALIZACJI LSR ( z dokładno ści ą do pół roku) Przedsi wzi ci a i typy

operacji zgodnie z LSR

2009 I 2009 II 2010 I 2010 II 2011 I 2011 II 2012 I 2012 II 2013 I 2013 II 2014 I 2014 II 2015 I 2015 II Odnowa wsi

Małe Projekty

Ró nicowanie w kierunku działalno ci nierolniczej

Tworzenie i rozwój mikroprzedsi ębiorst w

Zale żno ść procesów wdra żania i aktualizacji LSR

Wdra żanie LSR Monitoring wewn ętrznych i zewn ętrznych uwarunkowa ń rozwojowych LGD (czyli czynników zidentyfikowanych w analizie SWOT). Poniewa analiza SWOT była podstaw do sformułowania celów i realizuj cych je przedsi wzi , zmiana układu sił i słabo ci wewn trz obszaru LGD lub szans i zagro e w jego otoczeniu w naturalny sposób powoduje potrzeb zmiany strategii (w cz ci lub cało ci). W szczególno ci zmiany te powinny uwzgl dnia stale ewoluuj ce oczekiwania lokalnych podmiotów – i odzwierciedla je przede wszystkim na poziomie przedsi wzi .

Monitoring przedsi ęwzi ęć wdra żaj ących LSR – niezb dny ze wzgl du na przeło enie pomi dzy realizacj przedsi wzi a osi ganiem zapisanych w strategii celów. W tym kontek cie monitorowaniu podda nale y: skuteczno osi gania wyników zakładanych w ramach przedsi wzi , skuteczno osi gania celów ogólnych i szczegółowych (uzale nion od realizacji przedsi wzi ), harmonogram realizacji przedsi wzi i zawartych w nich zada , zainteresowanie podmiotów lokalnych udziałem w realizacji LSR poprzez podejmowanie działa wpisuj cych si w przedsi wzi cia.

Monitoring organizacji wdra żania strategii – partnerskie wdro enie strategii wraz z podnoszeniem skuteczno ci zarz dzania LSR-em wymaga od Lokalnej Grupy Działania wzi cia odpowiedzialno ci za: promocj Lokalnej Strategii Rozwoju w ród podmiotów lokalnych, wspieranie podmiotów lokalnych w przygotowywaniu jak najwy szej jako ci projektów, jakie w ramach LSR b d realizowane.

Analiza warunkuj ąca decyzj ę o zakresie ewentualnej aktualizacji LSR.

Aktualizacja LSR.

Jak podkre la powy szy schemat, zarówno wdra anie jak i monitorowanie strategii maj charakter ci gły. Zakłada si , i w wyniku stale prowadzonych analiz aktualizacja LSR mo e nast pi : okresowo – na pocz tku roku kalendarzowego, po dokonaniu podsumowania wykonania LSR za rok poprzedni, dora nie – jako skutek kluczowych zmian w sposobie wdra ania strategii lub uwarunkowa jej wdra ania.

Aktualizacja LSR – w zale no ci od potrzeb – mo e za sob poci ga zmiany strategii w ró nym zakresie i obejmowa odpowiednio:

s s s ss

Do podejmowania decyzji o aktualizacji LSR i stopniu skomplikowania po danych zmian w strategii zostan równie wykorzystane procedury opisane w kolejnym punkcie „Zasady i sposób dokonywania oceny (ewaluacji) własnej”.

Sposób wdra żania LSR

Wdra anie LSR b dzie zorganizowane w ramach kilku współzale nych, wzajemnie si wspomagaj cych procesów przedstawionych w poni szej tabeli:

Tabela nr 33 Lp. Proces wdra żania Narz ędzia 1. Rozwijanie partnerstwa w ramach - promowanie idei programu Leader, LSR i Lokalnej Grupy Działania LGD, - organizacyjne wzmacnianie relacji mi dzy lokalnymi podmiotami: w ramach sektorów, mi dzy sektorami, mi dzy obszarami tworz cymi partnerstwo, 2. Dynamiczna realizacja - promowanie LSR i korzy ci z niej przedsi wzi strategicznych wynikaj cych dla podmiotów lokalnych, - informowanie o zasadach przyznawania

Lp. Proces wdra żania Narz ędzia wsparcia i zasadach funkcjonowania LGD, - pomoc dla podmiotów lokalnych w zakresie przygotowywania dobrych projektów, 3. Wykorzystywanie LSR dla - promowanie obszaru LGD w otoczeniu, wzmacniania pozycji obszaru w - promowanie produktów i usług otoczeniu wytwarzanych w ramach przedsi wzi strategicznych LSR w otoczeniu, - wykorzystywanie LSR do pozyskiwania rodków wsparcia ze ródeł zewn trznych, 4. Monitoring realizacji strategii - rozpoznawanie oczekiwa lokalnych podmiotów oraz ich opinii na temat LSR i funkcjonowania LGD, - rozpoznawanie uwarunkowa wdra ania LSR, - analiza efektów wdra ania LSR.

Powi zanie powy szych procesów powinno zosta uzupełnione o:

stałe animowanie wspólnego działania (z zachowaniem otwarto ci na nowych partnerów), nastawienie na rozwi zania integruj ce obszar LGD, łczenie na rzecz rozwoju obszaru LGD ró nych ródeł finansowania oraz potencjałów lokalnych, kreatywno – wyznaczanie trendów i twórcze wykorzystywanie dobrych wzorców, przejrzysto – jawno post powania, wzmacnianie społecze stwa obywatelskiego, konsekwentne i krytyczne realizowanie LSR.

Podmioty bior ące udział w procesie aktualizacji/zmiany LSR

Głównym organem LGD, w którego kompetencjach b dzie podejmowanie decyzji o wprowadzaniu zmian do LSR jest Walne Zgromadzenie Lokalnej Grupy Działania. W szczególno ci – w zale no ci od wyników monitoringu – decyzje te mog dotyczy (zaczynaj c od zmian najprostszych, a na najbardziej zło onych ko cz c):

a) zmian w obr bie zapisanych w strategii przedsi wzi , b) uruchomienia procesu konsultacyjnego zwi zanego z wprowadzeniem zmian w celach strategii lub kluczowych zmian w przedsi wzi ciach zawartych w LSR, c) uruchomienia partnerskiego procesu przeformułowania całej strategii.

Proporcjonalnie do gł boko ci koniecznych modyfikacji w LSR b dzie si zwi ksza udział podmiotów lokalnych w kształtowaniu zmian. W pierwszym z wymienionych powy ej

przypadków decyzj podejmie Walne Zgromadzenie na wniosek Rady lub Zarz du LGD (najlepiej po zasi gni ciu opinii lokalnych rodowisk). W kolejnym przypadku wskazane jest uruchomienie procesu konsultacyjnego poprzedzaj cego podj cie decyzji o wprowadzeniu zmian. W ostatniej sytuacji uruchomiony zostanie proces partnerski zmierzaj cy do wypracowania nowej strategii lub wprowadzenia do niej fundamentalnych zmian. Zmiany zapisane w punkcie b) i c) wymagaj zaakceptowania przez Walne Zgromadzenie Lokalnej Grupy Działania. Nacisk na zachowanie zasady partnerstwa w procesie formułowania LSR dla obszaru LGD b dzie podtrzymywany na etapie ewentualnych aktualizacji, co oznacza, e:

1. proces aktualizacji b dzie odpowiednio promowany, 2. w procesie aktualizacji b d wykorzystywane stosowne narz dzia konsultacyjne, w tym: rozmowy, spotkania, ankiety, warsztaty, 3. do procesu aktualizacji zostan zaproszeni reprezentanci lokalnych rodowisk, przy uwzgl dnieniu kryteriów sektorowych, społeczno-demograficznych, przestrzennych.

Podmioty bior ące udział w procesie wdra żania

Wielopodmiotowy układ zastosowany przy formułowaniu LSR b dzie podtrzymywany i rozwijany w fazie wdra ania strategii. Przyjmuje si nast puj ce zasady dotycz ce wdra ania LSR odnosz ce si do podmiotów lokalnych:

wszystkie podmioty lokalne s uprawnione do zgłaszania propozycji dotycz cych strategii, jak równie projektów wdra aj cych strategi i słu cych realizacji strategicznych celów ogólnych (o ile mieszcz si w przewidzianych przepisami szerokich kategoriach beneficjentów), ka dy podmiot lokalny mo e uzyska wsparcie na realizacj swojego projektu (je eli jest on zgodny z LSR, spełnia pozostałe ogólne warunki dost pu i zostanie wystarczaj co wysoko oceniony), a ocena projektu przebiega b dzie według obiektywnych kryteriów, wszystkie podmioty lokalne maj prawo do uzyskiwania aktualnych i wiarygodnych informacji na temat funkcjonowania LGD oraz wdra ania LSR.

Zasady powy sze oznaczaj , e projekty wdra aj ce strategi b d realizowane przez podmioty lokalne reprezentuj ce wszystkie trzy kluczowe sektory: samorz dowy, obywatelski i biznesowy. Proces wdra ania strategii b dzie na bie co organizowany przez Zarz d LGD.

13. Zasady i sposób dokonywania oceny (ewaluacji) własnej

Przyjmuje si nast puj ce dziesi kluczowych mierników wyra aj cych efektywno wdra ania Lokalnej Strategii Rozwoju LGD:

Tabela nr 34 Informacja dostarczana przez miernik z Lp. Miernik punktu widzenia wdra żania i aktualizacji LSR 1. liczba projektów zgłaszanych przez - poziom wypromowania Lokalnej Strategii podmioty lokalne w kolejnych okresach Rozwoju w ród podmiotów lokalnych oraz wdra ania uzyskany w jego efekcie poziom zainteresowania podmiotów lokalnych wł czeniem si w realizacj LSR, - dostosowanie LSR do oczekiwa lokalnych podmiotów, 2. jako merytoryczna i techniczna - poziom przygotowania lokalnych zgłaszanych projektów podmiotów do wła ciwego opracowywania projektów, - okre lenie głównych trudno ci podmiotów lokalnych we wła ciwym przygotowaniu projektów, a co za tym idzie dostosowanie rodzaju udzielanego wsparcia do realnych potrzeb, 3. poziom osi gania efektów w ramach - weryfikacja tempa i jako ci wdra ania realizowanych operacji (projektów operacji, zgłaszanych przez beneficjentów) – - weryfikacja wiarygodno ci partnerów planowany poziom ustalany ka dorazowo wdra aj cych konkretny projekt, w przypadku konkretnych operacji 4. warto wkładu własnego podmiotów - stopie uaktywnienia finansowych i lokalnych pozafinansowych potencjałów znajduj cych si w dyspozycji podmiotów lokalnych, 5. proporcja pomi dzy wielko ci wsparcia - efekty mno nikowe uzyskiwane w wyniku udzielanego podmiotom lokalnym w wdra ania strategii, ramach strategii a ich wkładem własnym 6. liczba beneficjentów po rednich i - społeczna i gospodarcza rozległo bezpo rednich realizowanych projektów oddziaływania LSR, (zakładana i rzeczywista) - stopie uaktywnienia podmiotów i społeczno ci lokalnych na rzecz animowanego przez LGD procesu rozwoju lokalnego 7. poziom realizacji celów szczegółowych (a - stopie zbie no ci podejmowanych działa co za tym idzie celów ogólnych, na które wdro eniowych z realnymi potrzebami cele szczegółowe si składaj ) – cele rozwojowymi obszaru wyra aj cymi si w szczegółowe zostały sformułowane w celach LSR, formie mierzalnej co pozwala na ich - okre lenie tempa zmian na obszarze,

Informacja dostarczana przez miernik z Lp. Miernik punktu widzenia wdra żania i aktualizacji LSR bezpo redni kontrol - okre lenie skuteczno ci podejmowanych działa strategicznych, 8. efektywno realizacji projektu (stosunek - okre lenie efektywno ci poszczególnych wyniku u ytecznego do poniesionych projektów, kosztów) - wnioski na temat warunków efektywno ci projektów realizowanych w ramach LSR (np. rodzaj projektu, beneficjenci, efektywno udzielonego wsparcia itp.), 9. zmiana wewn trznych uwarunkowa - badanie, na ile zmianie ulegaj siły i rozwoju obszaru na skutek wdra ania słabo ci obszaru wskutek realizacji strategii, strategii, a w szczególno ci operacji a co za tym idzie identyfikowanie wynikaj cych ze strategii przesłanek dla aktualizacji strategii oraz zawartych w niej przedsi wzi , 10. szybko udzielania wsparcia - okre lenie sprawno ci funkcjonowania beneficjentom struktur LGD, - wnioski na temat potrzeb szkoleniowych personelu biura i członków LGD oraz wyposa enia infrastrukturalnego biura.

Przedstawione grupy mierników wynikaj z przyj tych zasad monitorowania i wdra ania strategii. Sposób dokonywania oceny (ewaluacji) pozwoli na:

uaktualnianie strategii do potrzeb podmiotów lokalnych i warunków rozwoju obszaru, doskonalenia operacji wynikaj cych ze strategii, doskonalenia działa techniczno-organizacyjnych na rzecz wdra ania strategii.

Przyjmuje si , e na Zarz dzie LGD spoczywa obowi zek gromadzenia informacji dotycz cych mierników oznaczonych w powy szej tabeli numerami: 1, 2, 5, 9, 10.

Z kolei beneficjenci zgłaszaj cy i wdra aj cy operacje (projekty) zobowi zani s do dostarczania wiarygodnych informacji, niezb dnych do oszacowania przez organ decyzyjny LGD, mierników oznaczonych w powy szej tabeli numerami: 3, 4, 6, 7, 8. Interpretacja dostarczonych informacji oraz wyci ganie z nich odpowiednich wniosków na temat wdra ania bd potrzeby aktualizacji LSR b dzie wa nym narz dziem ewaluacji strategii.

14. Okre ślenie powi ąza ń LSR z innymi dokumentami planistycznymi zwi ązanymi z obszarem obj ętym LSR

Wdra anie Lokalnej Strategii Rozwoju dla LGD w latach 2009-2015 stanowi b dzie naturaln kontynuacj pierwotnie sformułowanych zamierze strategicznych, zapisanych w ZSROW na lata 2006-2008. Zamierzenia te opieraj si na zarówno na aktualnych, rzeczywistych potrzebach, odczuwanych na obszarze LGD, jak i pewnych ogólnych ramach wsparcia dla obszarów wiejskich, wytyczonych przez ró ne dokumenty o charakterze strategiczno-planistycznym, sformułowanych na poziomie krajowym, regionalnym oraz lokalnym. Dokumenty strategiczne na poziomie krajowym LSR dla obszaru LGD wpisuje si w nadrz dny dla Polski wieloletni dokument strategiczny rozwoju społeczno-gospodarczego, tj. Strategi ę Rozwoju Kraju 2007-2015 (SRK), stanowi cy odniesienie dla innych strategii i programów rz dowych, jak i innych dokumentów opracowywanych na szczeblu regionalnym i lokalnym. Dokument ten okre la cele i priorytety rozwoju Polski oraz warunki, które powinny ten rozwój zapewni , uwzgl dniaj c przy tym najwa niejsze trendy rozwoju gospodarki wiatowej oraz cele, jakie stawia Unia Europejska w odnowionej Strategii Lizbo skiej. Zapisana w LSR polityka rozwoju obszaru LGD b dzie przyczynia si do realizacji zapisanej w Strategii Rozwoju Kraju wizji kraju, która zakłada, e Polska w roku 2015 b ędzie krajem o wysokim poziomie i jako ści życia mieszka ńców oraz silnej i konkurencyjnej gospodarce, zdolnej do tworzenia nowych miejsc pracy. Wizja ta ma zosta osi gni ta poprzez działania realizowane w 6 priorytetach, w ród których 2, tj. Priorytet 5. Rozwój obszarów wiejskich (bezpo rednio) oraz Priorytet 6. Rozwój regionalny i podniesienie spójno ści terytorialnej (po rednio) stanowi b d główne obszary korelacji priorytetów rozwoju zapisanych w LSR. W szczególno ci poprzez cele zapisane w LSR realizowane b d działania: a) Rozwój przedsi biorczo ci i aktywno ci pozarolniczej oraz d) Wzrost jako ci kapitału ludzkiego oraz aktywizacja zawodowa mieszka ców wsi w Priorytecie 5 SRK , z kolei w Priorytecie 6 w sposób po redni realizowane b d dwa zapisane działania, tj. a) Podniesienie konkurencyjno ci polskich regionów oraz b) Wyrównywanie szans rozwojowych obszarów problemowych. Drugim istotnym dokumentem planistycznym w jaki wpisuje si LSR dla obszaru LGD s Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (Narodowa Strategia Spójno ści) 2007-2013 wspieraj ce wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Dokument ten reguluje w szczególno ci realizacj tzw. polityki spójno ci w Polsce, a tym samym wydatkowanie najwi kszej puli rodków pomocowych, pochodz cych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójno ci. Nie dotyczy on wprost rozwoju obszarów wiejskich, jednak sporo uwagi po wi ca koordynacji polityki spójno ci z innymi politykami wspólnotowymi, w tym w szczególno ci Wspólna Polityk Roln i realizowana ramach niej polityk rozwoju obszarów wiejskich. Działania w ramach LSR b d spójne zarówno z głównym celem strategicznym NSRO, tj. tworzeniem warunków dla wzrostu konkurencyjno ści gospodarki opartej na wiedzy i przedsi ębiorczo ści zapewniaj ącej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójno ści społecznej, gospodarczej i przestrzennej , jak i jednym z 6 głównych celów horyzontalnych, tj. Wyrównywaniem szans rozwojowych i wspomaganiem zmian strukturalnych

na obszarach wiejskich . Realizacja LSR b dzie powi zana po rednio równie z innymi celami NSRO, w tym w szczególno ci z celem 1. Poprawa jako ści funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa oraz celem 2. Poprawa jako ści kapitału ludzkiego i zwi ększenie spójno ści społecznej . Dokumentem strategicznym o charakterze krajowym, z którym poprzez bran owy charakter w najwi kszym stopniu powi zana musi by LSR dla obszaru LGD jest Krajowy Plan Strategiczny Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 (KPSROW). Zawiera on priorytety rozwoju obszarów wiejskich na okres 7 lat, uwzgl dniaj ce zarówno regulacje wspólnotowe (Strategiczne Wytyczne Wspólnoty dla Rozwoju Obszarów Wiejskich), jak i spójno z dokumentami krajowymi (KPS, NSRO oraz Krajowy Program Reform). KPSROW jest tym samym podstawowym dokumentem ramowym, na podstawie którego został przygotowany główny instrument wdra ania Wspólnej Polityki Rolnej w Polsce, w cz ci dotycz cej rozwoju obszarów wiejskich, tj. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Podstaw realizacji KPSROW stanowi koncepcja wielofunkcyjnoci rolnictwa i obszarów wiejskich. Zakłada ona wzmocnienie ekonomiczne gospodarstw rolnych i wzrost konkurencyjno ci sektora rolno-spo ywczego, przy jednoczesnym zapewnieniem instrumentów na rzecz ró nicowania działalno ci gospodarczej w kierunku pozyskania i stworzenia alternatywnych ródeł dochodów mieszka ców wsi. Równie wa nym aspektem obszarów wiejskich w Polsce, poza funkcjami ekonomicznymi i dobrymi warunkami dla rozwoju społecznego, jest ich rola w zachowaniu i odtwarzaniu walorów krajobrazowych oraz zasobów przyrody, tj. zachowanie dobrego stanu ekologicznego wód i gleb, bogactwa siedlisk i ró norodno ci biologicznej, a tak e dziedzictwa kulturowego wsi. Powy sze istotne kwestie znajduj swój wyraz w głównych kierunkach / priorytetach rozwoju dla obszaru LGD, przewidzianych do realizacji w ramach LSR. Ze wzgl du na wynikowy charakter tych dokumentów, tj. Strategia Rozwoju Kraju Krajowy Plan Strategiczny dla Rozwoju Obszarów Wiejskich Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Lokalna Strategia Rozwoju najwi ksze zwi zki pomi dzy celami, priorytetami i działaniami wyst puj w obszarze tzw. osi priorytetowych rozwoju 3 i 4, tj. jako ści życia na obszarach wiejskich i ró żnicowania gospodarki wiejskiej oraz LEADER , stanowi cych jednocze nie obszary interwencji potencjalnego wsparcia udzielanego przez Lokalne Grupy Działania w ramach realizacji LSR. Dokumenty strategiczne na poziomie regionalnym Realizacja działa rozwojowych zapisanych w LSR powinna przyczynia si do rozwoju tego obszaru, postrzeganego zarówno w wymiarze wewntrznym, jak i zewn trznym. Wymiar wewn trzny dotyczy wielowymiarowego potencjału obszaru LGD, w którym podejmowane b d działania powstrzymuj ce zjawiska utraty posiadanych potencjałów, w tym zwłaszcza kapitału ludzkiego i społecznego, oraz działania aktywizuj ce zasoby wszystkich członków LGD. W drugim wymiarze konieczne jest wzmocnienie i utrwalenie pozycji LGD w regionie, co z kolei mo e by rozumiane jako odpowiednie wpisanie si w strategiczny rozwój województwa warmi sko-mazurskiego. Przyj te cele strategiczne uwzgl dniaj obydwa wymiary i s zbie ne zarówno z oczekiwaniami mieszka ców, jak te tre ci Strategii Rozwoju Województwa Warmi sko-Mazurskiego, która jest głównym dokumentem strategicznym, okre laj cym kształt polityki regionalnej na kolejnych kilkana cie lat.

Strategia rozwoju województwa warmi sko-mazurskiego porusza jedynie po rednio problemy rozwoju obszarów wiejskich regionu. Przedstawiona w strategii wizja rozwoju województwa, jako regionu o du ych walorach przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych, a tak e turystyczno-rekreacyjnych, z ró norodn ofert sp dzania czasu wolnego, nie mo e zosta osi gni ta bez uwzgl dnienia problemów dotycz cych obszarów niezurbanizowanych i aspektów rozwojowych obszarów wiejskich. W tym aspekcie cele i działania wskazane w LSR dla LGD warto ciowo uzupełniaj cele i kierunki Strategii Rozwoju Województwa Warmi sko- Mazurskiego.

Dokumenty strategiczne na poziomie lokalnym Istniej ce dokumenty o charakterze strategicznym, opracowane dla gmin i powiatów obszaru LGD zostały wzi te pod uwag ju na etapie opracowywania materiałów bazowych niezb dnych do opracowania ZSROW, tym samym ich zapisy uwzgl dnia niniejsza LSR. W szczególno ci s to:

1. Zaktualizowana Strategia Rozwoju Gminy Biskupiec na lata 2007 – 2013 została przyj ta dnia 31 lipca 2008r. uchwał NR XVII/162/08 Rady Gminy Biskupiec. Podstawowe kierunki rozwoju zapisane w Strategii Rozwoju Gminy Biskupiec . Misja gminy Biskupiec okre lona została jako: “Rozwój gminy przez zagospodarowanie potencjału i wykorzystanie posiadanych walorów”

Cele strategiczne dla Gminy Biskupiec s nast puj ce:

CELE STRATEGI CZNE

POPRAWA ROZWÓJ PROMOCJA WYSOKI TRANSFORMA OCHRONA I POZIOM I STANU LOKALNEJ GMINY CJA ZACHOWA-NIE DOBRA BAZA INFRASTRUKT PRZEDSI ĘBIOR OŚWIATY ROLNICTWA W DZIEDZIC-TWA URY GMINY CZO ŚCI STRON Ę KULTURO- ROLNICTWA WEGO EKOLOGICZNE GO

Głównym celem strategicznym gminy Biskupiec jest rozwój gminy przez zagospodarowanie potencjału i wykorzystanie posiadanych walorów. Cele strategiczne dla Gminy Biskupiec s nast puj ce: • poprawa stanu infrastruktury gminy • rozwój lokalnej przedsi ębiorczo ści • promocja gminy • wysoki poziom i dobra baza o światy • transformacja rolnictwa w stron ę rolnictwa ekologicznego ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego

2. Przyj ta Uchwał Nr XXIV /188/ 08 Rady Powiatu w Nowym Mie cie Lubawskim z dnia 30 czerwca 2008 r. aktualizacja „Strategii Rozwoju Powiatu Nowomiejskiego na lata 2007-2013”.

Głównym zało eniem w ww strategii jest rozwój zasobów ludzkich, w tym podnoszenie poziomu wykształcenia społecze stwa, kwalifikacji obywateli, jak równie zapobieganie wykluczeniu społecznemu oraz łagodzenie jego negatywnych skutków. 3. Plan Rozwoju Lokalnego , gdzie głównymi celami s : - poprawa infrastruktury technicznej na obszarze gminy, - modernizacja urz dze poprawiaj cych stan rodowiska naturalnego, - budowa i modernizacja dróg gminnych, - wprowadzenie kompleksowego systemu gospodarki odpadami, - budowa i modernizacja gminnej bazy kulturalnej, - poprawa stanu lokalnej infrastruktury edukacyjnej i sportowej. 4. Plan Obrony Cywilnej – uj te s tu wszelakie mo liwe zagro enia mog ce wyst pi w gminie Biskupiec, zarówno ywiołowe, jak i ekologiczne, chemiczne, równie wojenne. Opisane zostały tu mo liwo ci gminy w zakresie obrony społecze stwa, jak równie jego mienia. Opisane s równie planowane przedsi wzi cia zwi zane ze szkoleniami dotycz cymi obrony cywilnej jak i zakupem dodatkowego brakuj cego sprz tu ratowniczo-ga niczego. 5. Gminna Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Biskupiec na Lata 2007 – 2012 przyj ta Uchwał Rady Gminy nr XIX/169/08 dnia 25 wrze nia 2008r .

15 . Wskazanie planowanych działa ń, przedsi ęwzi ęć lub operacji realizowanych przez LGD w ramach innych programów wdra żanych na obszarze obj ętym LSR. LGD pocz wszy od 2007 r. realizuje równie inne – oprócz działa w podej ciu LEADER – przedsi wzi cia i projekty na rzecz szeroko poj tej aktywizacji społeczno ci lokalnych na obszarze LGD. Przykładem takich działa s projekty :

Tabela nr 35 Harmonogram Orientacyjny ródło Lp Przedsi wzi cie realizacji koszt finansowania Program Integracji Aktywizacja społecze stwa – Społecznej – dzieci i młodzie y Poakcesyjny Projekt pn.: „Wi c chod 01.10.2008- Program 1 15000,00 zł pomaluj mój wiat” – 31.06.2009 Wsparcia partnerstwo z Bibliotek Obszarów Publiczn w Ł korzu Wiejskich, dotacja z Banku wiatowego Program Integracji Aktywizacja społecze stwa – Społecznej – rodzin, wszystkie przedziały Poakcesyjny wiekowe 01.10.2008- Program 2 8000,00 zł Projekt pn.: „Prze yjmy to 31.01.2009 Wsparcia wspólnie jeszcze raz” Obszarów partnerstwo z KGW Ł korz Wiejskich, dotacja z Banku wiatowego

16. PLANOWANE DZIAŁANIA , PRZEDSI ĘWZI ĘCIA , OPERACJE REALIZOWANE PRZEZ LGD W RAMACH INNYCH PROGRAMÓW

LGD aktywizujc społeczno wiejsk , buduj c potencjał społeczny na obszarach wiejskich, zamierza wykorzystywa nie tylko rodki finansowe dost pne w ramach osi 4 Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, ale tak e b dzie ubiegała si o wsparcie dla projektów w ramach innych programów, konkursów przeznaczonych dla organizacji pozarz dowych. Wszelkie realizowane projekty, podejmowane działania przez LGD b d przyczynia si do realizacji nast puj cych celów: wzmacnianie zwi zków ł cz cych mieszka ców LGD ze swoim miejscem zamieszkania wykreowanie nowej jako ci gminy i LGD poł czonych cisłymi relacjami współpracy wykreowanie i stałe wzmacnianie pozycji LGD w otoczeniu, przejawiaj ce si powi zaniami kooperacyjnymi z regionem i atrakcyjnym wizerunkiem obszaru LGD. Działania podejmowane w ramach innych programów b d miały charakter uzupełniaj cy wobec działa realizowanych w ramach osi 4 PROW. Wród potencjalnych ródeł finansowania projektów nale y zaliczy m.in.: Fundusz dla Organizacji Pozarz dowych (ustanowiony w ramach Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego) , Europejski Fundusz Spójno ci, ze szczególnym akcentem na Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL), Regionalny Program Operacyjny woj. warmi sko-mazurskiego (RPO), krajowe fundusze publiczne (np. Fundusz Inicjatyw Obywatelskich, rodki własne ministerstw, NBP)

Fundusz dla Organizacji Pozarz ądowych rodki dost pne w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarz dowych planuje si pozyska w celu realizacji m.in. projektów:

− maj cych na celu walk z wszelkimi formami dyskryminacji w stosunku do osób niepełnosprawnych, − dotycz cych współpracy LGD z innymi sektorami np. jednostkami samorz dowymi, przedsi biorstwami w obszarze społecznych i gospodarczych innowacji i demokracji uczestnicz cej, − dotycz cych edukacji obywatelskiej dzieci i młodzie y, − w zakresie diagnozowania problemów lokalnych.

Program Operacyjny Kapitał Ludzki rodki dost pne w ramach PO KL planuje si pozyska w celu realizacji m.in. projektów: − w zakresie podnoszenia kwalifikacji i umiej tno ci przez osoby, które maj problemy z wej ciem i utrzymaniem si na rynku pracy; − w zakresie podnoszenia kwalifikacji i umiej tno ci przydatnych poza rolnictwem, − maj cych na celu promocj przedsi biorczo ci, w tym organizacja szkole dostarczaj cych wiedzy z zakresu funkcjonowania małych firm, − aktywnej integracji osób niepełnosprawnych z pozostał cz ci społeczno ci lokalnej, − zwi zanych z tworzeniem wietlic na obszarach wiejskich dla dzieci i młodziey jako pozaszkolnych form integracji, − w zakresie tworzenia punktów doradztwa (np. prawnego, ksi gowego, marketingowego) dla mieszka ców, − zwi zanych z oddolnymi inicjatywami edukacyjnymi (w szczególno ci zwi zanymi z nauk tradycyjnych zawodów czy nabywaniem umiej tno ci r kodzielniczych). − Regionalny Program Operacyjny woj. warmi ńsko-mazurskiego rodki dost pne w ramach RPO planuje si pozyska w celu realizacji m.in. projektów: − dotycz cych budowy, rozbudowy czy modernizacji szlaków/ cie ek turystycznych (w tym rowerowych), − budowy, rozbudowy małej infrastruktury turystycznej, − w zakresie profesjonalnej obsługi ruchu turystycznego, − w zakresie kształtowania postaw ekologicznych w ród mieszka ców.

Narodowy Bank Polski Po rodki, o które mo na ubiega si w ramach programu edukacji ekonomicznej, planuje si si ga w ramach realizacji: − projektów szkoleniowych dla młodzie y (zwłaszcza gimnazjalnej), promuj ce w ród młodych ludzi przedsi biorczo .

W celu wyeliminowania potencjalnego zagro enia, jakim jest nakładanie si pomocy finansowej uzyskanej w ramach PROW i innych programów LGD posiada wypracowane mechanizmy i rozwi zania. Wród zabezpiecze nale y wymieni : − tworzenie wydzielonych kont bankowych (lub subkont) do obsługi ka dego programu,

− umieszczanie na rachunkach, fakturach i innych dowodach ksi gowych potwierdzaj cych poniesione koszty informacji o ródle finansowania; w przypadku gdy dany koszt b dzie współfinansowany z ró nych ródeł – przy ka dym ródle podawana b dzie kwota finansowana z danego programu, − ka dy program b dzie miał wyznaczonego kierownika projektu, odpowiedzialnego za prawidłowe wydatkowanie rodków programu, − wynagrodzenia pracowników, na które składaj si ułamkowo ró ne programy, realizowane b d w postaci przelewów z głównego rachunku bankowego, a nast pnie refundowane we wła ciwych proporcjach z rachunków wydzielonych dla poszczególnych programów na rachunek główny; wynagrodzenia pracowników zatrudnionych wył cznie przy jednym programie realizowane s w postaci przelewów bezpo rednio z rachunku wydzielonego dla tego programu.

16 . Przewidywany wpływ realizacji LSR na rozwój regionu i obszarów wiejskich

Zakłada si , e realizacja LSR wywoła szereg pozytywnych skutków w województwie warmi sko-mazurskim a szczególnie na obszarach wiejskich województwa. Uwag nale y zwróci na relacje pomi dzy celami LSR a celami strategii województwa warmisko- mazurskiego oraz lokalnych strategii i planów zobrazowane w poni szej tabeli. Współzale no pomi dzy celami ogólnymi LSR a celami strategicznymi województwa warmi sko-mazurskiego analizowano dla nast puj cych wojewódzkich dokumentów strategicznych: Zaktualizowana Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa Warmi ńsko Mazurskiego do roku 2020 , oraz lokalne strategie i plany -(inne) Tabela 36 Cele strategiczne województwa Dokument strategiczny Cel ogólny LSR warmi ńsko-mazurskiego

CO1. Wysoka jako ycia na Wzrost wykształcenia Zaktualizowana Strategia obszarze LGD owocuj ca mieszka ców oraz ich Rozwoju Społeczno- wzmacnianiem zwi zków zdolno ci adaptacyjnych do Gospodarczego łcz cych mieszka ców zmian społecznych Województwa ze swoim miejscem Warmi sko Mazurskiego zamieszkania. do roku 2020, inne

Wzrost innowacyjno ci i Zaktualizowana Strategia konkurencyjno ci gospodarki Rozwoju Społeczno- Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Poprawa jako ci rodowiska Zaktualizowana Strategia naturalnego i kulturowego Rozwoju Społeczno- oraz zwi kszenie Gospodarczego

Cele strategiczne województwa Dokument strategiczny Cel ogólny LSR warmi ńsko-mazurskiego atrakcyjno ci przestrzeni Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Wzrost kompetencji Zaktualizowana Strategia potrzebnych do uczestnictwa Rozwoju Społeczno- w kulturze (odbiorcy), Gospodarczego efektywnego zarz dzania Województwa

kultur (animatorzy kultury) i Warmi sko Mazurskiego twórczo ci artystycznej w do roku 2020, inne warunkach gospodarki rynkowej (twórcy)

Wzrost poziomu uczestnictwa Zaktualizowana Strategia w kulturze (biernego – w roli Rozwoju Społeczno- odbiorców tre ci kulturowych Gospodarczego

i czynnego – w roli twórców Województwa tre ci kulturowych) Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Wyrównywanie szans Zaktualizowana Strategia wychowawczych i Rozwoju Społeczno- edukacyjnych dzieci i Gospodarczego

młodzie y Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Poszerzenie oferty Zaktualizowana Strategia kulturalnej, rozrywkowej i Rozwoju Społeczno- widowiskowo-sportowej Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Utworzenie warunków do Zaktualizowana Strategia pełniejszego rozwoju Rozwoju Społeczno- ekoturystyki Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

CO2. Wzmacnianie spójno ci Wzrost wykształcenia Zaktualizowana Strategia obszaru LGD, integracja mieszka ców oraz ich Rozwoju Społeczno- działa lokalnych zdolno ci adaptacyjnych do Gospodarczego

Cele strategiczne województwa Dokument strategiczny Cel ogólny LSR warmi ńsko-mazurskiego podmiotów i zwi kszanie zmian społecznych Województwa zaanga owania Warmi sko Mazurskiego mieszka ców w rozwój do roku 2020, inne swoich miejscowo ci.

Poprawa jako ci rodowiska Zaktualizowana Strategia naturalnego i kulturowego Rozwoju Społeczno- oraz zwi kszenie Gospodarczego

atrakcyjno ci przestrzeni Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Wzrost poziomu uczestnictwa Zaktualizowana Strategia w kulturze (biernego – w roli Rozwoju Społeczno- odbiorców tre ci kulturowych Gospodarczego

i czynnego – w roli twórców Województwa tre ci kulturowych) Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Upowszechnianie i Zaktualizowana Strategia zachowanie dziedzictwa Rozwoju Społeczno- kulturowego regionu Gospodarczego (materialnego i Województwa

niematerialnego) oraz jego Warmi sko Mazurskiego efektywniejsze do roku 2020, inne wykorzystywanie do celów turystycznych

Wzmocnienie polityki Zaktualizowana Strategia prorodzinnej Rozwoju Społeczno- Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Wspieranie osób starszych w Zaktualizowana Strategia pełnieniu ról społecznych Rozwoju Społeczno- Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Wzmacnianie równych szans Zaktualizowana Strategia

osób niepełnosprawnych Rozwoju Społeczno-

Cele strategiczne województwa Dokument strategiczny Cel ogólny LSR warmi ńsko-mazurskiego Gospodarczego Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Przeciwdziałanie Zaktualizowana Strategia wykluczeniu społecznemu Rozwoju Społeczno- Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Zachowanie i udost pnienie Zaktualizowana Strategia turystom zabytkowej Rozwoju Społeczno- architektury drewnianej Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

CO3. Poprawa pozycji LGD w Wzrost innowacyjno ci i Zaktualizowana Strategia otoczeniu przejawiaj ca konkurencyjno ci gospodarki Rozwoju Społeczno- si w rozwoju funkcji Gospodarczego turystycznych, produktów Województwa lokalnych, powi za Warmi sko Mazurskiego kooperacyjnych z do roku 2020, inne partnerami w regionie oraz atrakcyjnym wizerunkiem obszaru.

Upowszechnianie i Zaktualizowana Strategia zachowanie dziedzictwa Rozwoju Społeczno- kulturowego regionu Gospodarczego (materialnego i Województwa

niematerialnego) oraz jego Warmi sko Mazurskiego efektywniejsze do roku 2020, inne wykorzystywanie do celów turystycznych

Tworzenie warunków i Zaktualizowana Strategia wzrost liczby odwiedzin w Rozwoju Społeczno- ramach turystyki Gospodarczego

sentymentalnej Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Cele strategiczne województwa Dokument strategiczny Cel ogólny LSR warmi ńsko-mazurskiego

Rozwój produktu markowego Zaktualizowana Strategia – turystyka na terenach Rozwoju Społeczno- wiejskich Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Rozwój agroturystyki Zaktualizowana Strategia Rozwoju Społeczno- Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Utworzenie warunków do Zaktualizowana Strategia pełniejszego rozwoju Rozwoju Społeczno- ekoturystyki Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Zachowanie i udost pnienie Zaktualizowana Strategia turystom zabytkowej Rozwoju Społeczno- architektury drewnianej Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Rozwój produktu markowego Zaktualizowana Strategia – turystyka rekreacyjna, Rozwoju Społeczno- aktywna i specjalistyczna Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Wzrost znaczenia turystyki Zaktualizowana Strategia pieszej Rozwoju Społeczno- Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Wspieranie rozwoju turystyki Zaktualizowana Strategia Rozwoju Społeczno-

Cele strategiczne województwa Dokument strategiczny Cel ogólny LSR warmi ńsko-mazurskiego rowerowej i krajoznawczej Gospodarczego Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Wspieranie rozwoju turystyki Zaktualizowana Strategia wodnej Rozwoju Społeczno- Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Rozwój i upowszechnianie Zaktualizowana Strategia turystyki konnej Rozwoju Społeczno- Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020

Tworzenie zintegrowanego Zaktualizowana Strategia systemu promocji regionu Rozwoju Społeczno- Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Podnoszenie kwalifikacji Zaktualizowana Strategia kadry pracowników bran y Rozwoju Społeczno- turystycznej Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Wspieranie rozwoju Zaktualizowana Strategia atrakcyjnej bazy noclegowej i Rozwoju Społeczno- gastronomicznej Gospodarczego

Województwa Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Rozbudowa technicznej Zaktualizowana Strategia infrastruktury podnosz cej Rozwoju Społeczno-

dost pno miejsc i atrakcji Gospodarczego turystycznych regionu Województwa

Cele strategiczne województwa Dokument strategiczny Cel ogólny LSR warmi ńsko-mazurskiego Warmi sko Mazurskiego do roku 2020, inne

Zał ącznik nr 1. Kwalifikacje i do świadczenie członków LGD. LGD/Partner Adres zamieszkania Do wiadczenie w zakresie zbli onym do Do wiadczenie w realizacji innych operacji L.p. LGD / Siedziba zakresu osi 3 i 4 PROW 2007-2013 na rzecz rozwoju obszarów wiejskich 1. Gmina Biskupiec Ul. Rynek 1 Sektorowy Program Operacyjny – ZPORR: Priorytet: Rozwój Lokalny - 13-340 Biskupiec Restrukturyzacja i modernizacja sektora 1. Działanie 3.1. Obszary wiejskie ywno ciowego oraz rozwój obszarów - Budowa sieci kanalizacji sanitarnej w mjc. wiejskich 2004-2006. Łakorz- II etap, Gaj, Ł korek – 2005 i 2006r. Zrównowa ony Rozwój obszarów wiejskich. - „Remont kapitalny Gminnego O rodka 1. 2.3 Odnowa wsi oraz zachowanie i Kultury i amfiteatru w Biskupcu” – 2005 i ochrona dziedzictwa kulturowego: 2006r. - 6 projektów z zakresu kształtowania - Doposa enie SP ZOZ w Biskupcu w centrum wsi – rok 2006 niezb dny sprz t medyczny rok 2005-2006. 1.Kształtowanie centrum wsi poprzez budow 2. Działanie 3.2 Obszary podlegaj ące chodnika w miejscowo ciach: Lipinki, restrukturyzacji : Bielice, Krotoszyny, Ł karz, Szwarcenowo, - „Rozbudowa uj cia wodoci gowego w Biskupiec. miejscowo ci Biskupiec”- 2006r. - 1 projekt z zakresu Kształtowania centrum - ‘Modernizacja Oczyszczalni cieków w wsi – rok 2007: Kształtowanie centrum wsi Biskupcu” – 2005 i 2006r. poprzez budow chodnika w miejscowo ci - „Przebudowa drogi Ostrowite – Kamienny Ostrowite. Most” 2. - Pilota żowy Program Leader + schemat Interreg IIIA I- rok 2005 - rok 2007 wkład we wspólnot pomi dzy 3. SPO Rozwój Zasobów Ludzkich 2004 – mieszka cami, społeczno – kulturaln integracj 2006 - 2.1. zwi ększenie dost ępu do oraz w rynek pracy, Regionalna to samo edukacji- promocja kształcenia przez całe kulturowa i dziedzictwo kulturowe życie, schemat a) zmniejszenie dysproporcji edukacyjnych pomi ędzy wsi ą a miastem Bałtyjskie dziedzictwo – Europejskie „Szkoła Marze ń” – 2005 i 2006r. dziedzictwo, Polsko – Litewski obóz młodzie owy 4. SPO Rozwój Zasobów Ludzkich 2004 – 2006 - 2.1. zwi ększenie dost ępu do edukacji- promocja kształcenia przez całe życie „Ugruntowanie i wyrównanie poziomu wiedzy matematycznej w klasach IV-VI szkoły podstawowej – rok 2007

Zał ącznik nr 1a. Kwalifikacje i do świadczenie członków LGD . Zakres L.p. Imi i nazwisko Podmiot deleguj cy Adres zamieszkania Do wiadczenie Kwalifikacje odpowiedzialno ci Pracuje w Gminie Były pracownik na stanowisku AriMR (posiada inspektora d/s stosowne pozyskiwania referencje), funduszy unijnych, uko czone Agnieszka Urz d Gminy Bielice 24 A, 13-330 szkolenia z zakresu Sekretarz Rady jest koordynatorem Stajszczak Biskupiec Krotoszyny projektów w PROW oraz ramach ubiegania si o Poakcesyjnego pomoc z RPO Programu Wsparcia Warmia i Mazury Obszarów 2007-2013 Wiejskich Pracuje w UG na Uko czone stanowisku szkolenia z zakresu Kierownika rozliczania projektu Gminnego Zespołu w ramach ZPORR, Obsługi Szkół, pomocy finansowej uczestniczyła w dla szkół z EOG, przygotowaniu i funduszy Urz d Gminy realizacji projektów strukturalnych Krotoszyny, 13-340 Julia Baranowska Biskupiec Sekretarz Rady współfinansowanyc 2007-2013, PROW Biskupiec h ze ZPORR – 2007-2013, budowa stacji przygotowywania wodoci gowej wniosków inwestycyjnych dla szkół i przedszkoli z RPO (stosowne certyfikaty i za wiadczenia)

Jerzy Czapli ski Sektor gospodarczy 13-334 Ł korz 89 Członek Rady, Wieloletnia Podmiot członek LGD działalno gospodarczy, sklep gospodarcza spo ywczo- przemysłowy

Przewodnicz cy Rady Gminy. Udział w projekcie: ”Program ssiedztwa Litwa- Rada Parafialna Polska-Obwód Parafii Kaliningradzki. Ks.Krzysztof rzymskokatolickiej Plac Ko cielny 1, 11- Członek Rady, Bałtyckie Stasal 300 Biskupiec p.w. Podniesienia członek LGD dziedzictwo- Krzy a w. W europejskie Piotrowicach dziedzictwo. Polsko-litewski obóz dla młodzie y”.

Podmiot gospodarczy – firma “MAL_BUD” usługi Wieloletnia działalno ogólnobudowlane Andrzej Sumin 32, 13-334 Członek Rady, gospodarcza, Sektor gospodarczy Chmielewski Łkorz członek LGD ponadto sołtys wsi Sumin

Sołtys wsi Gaj uko czone szkolenie "Podej cie Leader szans rozwoju Czlonek Rady, Anna Cybulska Rada Sołectwa Gaj, 13-334 Ł korz obszarów wiejskich członek LGD 2007-103".

Wieloletni Uko czone pracownik UG, szkolenia z zakresu uczestniczył w rozliczania przygotowaniu i projektów w ramach realizacji projektów ZPORR, zamówie współfinansowanyc publicznych, Marek Urz d Gminy Przewodnicz cy zarz dzania 13-334 Ł korz 148 C h ze ZPORR- Szychowski Biskupiec Rady przebudowa i projektami w remont Gminnego ramach ZPORR Orodka Kultury Warmia i Mazury 2007-2013, (stosowne certyfikaty i za wiadczenia) Przewodnicz ca uko czone KGW w Podlasku szkolenie "Podej cie Leader szans rozwoju Sektor społeczny Podlasek 52, 13-340 Hanna Bekter Sekretarz Rady obszarów wiejskich Biskupiec 2007-103".

Wieloletni Podmiot Beata 13-340 Biskupiec, ul. Członek Rady, pracownik UG – gospodarczy – sklep Sektor gospodarczy Jaroszewska Lipowa 24 członek LGD ewidencja ludno ci spo ywczo- i meldunki przemysłowy Dyrektor SP im. Uko czone Mikołaja Kopernika szkolenia z zakresu w Biskupcu. technologii Udział w projekcie: informatycznych dla ”Program szkół w Programie ssiedztwa Litwa- Aktywizacji Polska-Obwód Obszarów Wiejskich, kurs Teresa Urz d Gminy Biskupiec 13-340 Członek rady, Kaliningradzki. Buzanowska Biskupiec członek LGD Bałtyckie doskonalaj cy dla dziedzictwo- nauczycieli w europejskie zakresie j zyków dziedzictwo. obcych w ramach Polsko-litewski EFS. obóz dla młodzie y”.

Przynale no do LGD obecnych poszczególnych członków: - Od chwili zało enia stowarzyszenia - tj. od 28 stycznia 2006 r. - protokół z zebrania zało ycielskiego. Lidia Kosiorowska, Eugeniusz Skolmowski, Joanna Wojciechowska (z.d. Cybulska ), , Jan Ostrowski, Kazimierz Posiadeł, Waldemar Sadza, Jerzy Czapli ski - Od dnia 4 pa dziernika 2006r. Uchwała Nr 3/2006 Zarz du stowarzyszenia: Zofia Cybulska, Zbigniew Wojciechowski, Małgorzata Szustak, Anna Wilkanowska (z.d. Skolmowska), Jarosław Skolmowski, Dariusz Skolmowski, Wiesława Cybulska, Mariola Zdunkowska, Gabriela markowska, Dorota Kardy ,Marek Szychowski, Izabela Bartkowska, Anna Cybulska - Od dnia 6 czerwca 2007 r. Uchwała Nr 3/2007 Ks. Krzysztof Stasal, Teresa Buzanowska, Jan Getka, Hanna Bekter, Agnieszka Bekter, Anna Rosa, Karolina Rosa, Beata Rosa, El bieta Milewska, Gra yna Jaskulska, Małgorzata Atruszkiewicz, Jarosława urawska, Anna Groszyk, Sławomir Groszyk, Zdzisław Kami ski, Julia Baranowska, Dorota Olszak, Krystyna Chyli ska, Urszula Pesta, Andrzej Chmielewski, Danuta Moskal, Czesława grudzie , Tomasz Jadanowski, Sebastian kempi ski, Maria Browarska, Dorota Nowacka, Zbigniew Otr ba, Halina Idziak-Ostrowska, Lidia Pawlikowska - Od dnia 1 grudnia 2008 r. - uchwał Nr 2/2008 Zarz du stowarzyszenia: Agnieszka Stajszczak, Beata Jaroszewska, Marek Romanowski

Zał ącznik nr 2

REGULAMIN WALNEGO ZGROMADZENIA CZŁONKÓW

Lokalna Grupa Działania

„Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec”

Postanowienie ogólne

1. Zgromadzenie Członków LGD, zwane dalej “Walnym Zgromadzeniem”, funkcjonuje na podstawie, w trybie i w zakresie Statutu Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec.

Zwoływanie Zgromadzenia

2. Zwyczajne zebranie Walnego Zgromadzenia zwoływane jest przez Zarz d co najmniej raz w roku nie pó niej ni do 30 kwietnia ka dego roku. 3. Posiedzenie Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia zwołuje odpowiednio Zarz d lub Komisja Rewizyjna w sposób okre lony w Statucie Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec. 4. Zawiadomienie o terminie zebrania winno by przekazane członkom Zgromadzenia z co najmniej 14 dniowym wyprzedzeniem. Informacj o zebraniu wywiesza si w biurze LGD i na stronie internetowej LGD oraz przekazuje poprzez korespondencj pocztow . 5. Ka dy z Partnerów deleguje na obrady Zgromadzenia jedn osob w roli swojego reprezentanta. Delegatami mog by osoby zajmuj ce stanowisko w organach LGD.

Przewodnicz ący obrad

6. Obrady Zgromadzenia prowadzi Przewodnicz cy wybrany w głosowaniu na pocz tku obrad, zarz dzonym przez Prezesa Zarz du. W uzasadnionych wypadkach mo e nastpi zmiana Przewodnicz cego obrad w czasie trwania zebrania Zgromadzenia. 7. Przewodnicz cy prowadzi obrady na podstawie przyj tego na pocz tku zebrania Zgromadzenia porz dku obrad: otwiera i zamyka dyskusj , zarz dza głosowanie i obliczanie głosów, komunikuje wyniki głosowania, udziela głosu w kolejno ci zgłosze , odbiera głos nie dotycz cy przedmiotu dyskusji i nie b dcy wnioskiem formalnym. Przewodnicz cy obrad udziela głosu poza kolejno ci w sprawach formalnych.

Porz ądek obrad

8. Po otwarciu zebrania Zgromadzenia i sprawdzeniu quorum nast puje przyj cie porz dku obrad. 9. W porz dku obrad nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia mog znale si wył cznie sprawy, dla których zostało zwołane to zebranie.

Protokół

10. Przebieg posiedze notuje Protokolant, wybrany w głosowaniu po wyborze Przewodnicz cego obrad. 11. Projekt protokółu zawiera: a. list obecno ci (imi i nazwisko delegata, instytucj /organizacj /firm , adres, telefon kontaktowy, e-mail, podpis), stwierdzenie quorum, przyj ty porz dek obrad; b. krótko opisany przebieg obrad z zaznaczeniem nazwisk dyskutantów, tre ci zgłaszanych wniosków i wynikami głosowania nad poszczególnymi wnioskami; c. teksty przyj tych uchwał i tre podj tych decyzji. 12. Protokół podpisuj : Przewodnicz cy obrad oraz Protokolant. 13. Ka dy z członków Zgromadzenia ma prawo wniesienia propozycji poprawek, uzupełnie i sprostowa do protokołu w czasie 15 dni od otrzymania protokołu. O wpisaniu zgłoszonych propozycji lub odmowie wpisania decyduje Przewodnicz cy spotkania. Protokół uprawomocnia si w ci gu 30 dni od daty rozesłania protokołu do członków Zgromadzenia, jednak nie pó niej ni 40 dni od zebrania Zgromadzenia.

Zasady post ępowania z wnioskami

14. Wnioski b dce podstaw do wszelkich decyzji mog składa członkowie Zgromadzenia, a tak e Rada i Zarzd oraz Komisja Rewizyjna. 15. Wnioski merytoryczne mo na zgłasza w punkcie obrad po wi conemu sprawie, której wniosek dotyczy lub w punkcie “wolne wnioski”. Wnioski formalne mo na zgłasza zawsze z wyj tkiem czasu głosowania oraz rozpatrywania wcze niej zgłoszonego wniosku formalnego. 16. Przed rozpocz ciem dyskusji nad wnioskiem (poprawk , wnioskiem zast pczym, wnioskiem formalnym) musi on zosta poparty przez innego członka Zgromadzenia (wyj tek - wniosek formalny o tajne głosowanie nie wymaga poparcia). Je eli Przewodnicz cy obrad przeoczy brak poparcia i dyskusja albo głosowanie zostanie rozpocz te, poparcie staje si nieistotne. 17. Ka dy wniosek merytoryczny podlega dyskusji. W czasie dyskusji zebrani mog wypowiada si na temat wniosku, zgłasza poprawki, poprawki do poprawek, wnioski zast pcze. Przedstawione wnioski i poprawki zgłaszane i popierane tak jak wniosek główny. 18. Po zamkni ciu dyskusji, Przewodnicz cy przypomina tre wniosku, wyja nia zasady głosowania i zarz dza głosowanie. Po zako czeniu głosowania przewodnicz cy podaje liczb oddanych głosów oraz rezultat głosowania. Liczba oddanych głosów oraz wynik głosowania zamieszczone s w protokole zebrania.

Wnioski formalne

19. Wnioski formalne mog dotyczy : a. zmiany uchwalonego wcze niej porz dku obrad b. ograniczenia debaty:

o ograniczenia czasu wyst ąpienia w danym punkcie obrad do 3, 5, o 10 minut o ograniczenia ogólnego czasu debaty o zamkni ęcia debaty (przerwania dyskusji i przyst ąpienia do o głosowania) c. sposobu prowadzenia zebrania np.: o odwołania si ę od decyzji Przewodnicz ącego o przestrzegania porz ądku obrad o sprawdzenia quorum o opuszczenia sali przez osoby nieuprawnione do udziału w o zebraniu d. zamkni cia listy kandydatów; e. zarz dzenia głosowania tajnego; f. kwestii porz dkowych na sali obrad.

20. Wniosek formalny mo e by zgłoszony w ka dej chwili z wyj tkiem czasu głosowania oraz rozpatrywania innego wniosku formalnego. Je li zgłaszany wniosek nie ma charakteru wniosku formalnego, wymienionego na zamkni tej li cie w pkt. 20, Przewodnicz cy odbiera głos. 21. Wnioski formalne nie podlegaj dyskusji. Nie mog by poprawiane. S głosowane niezwłocznie. Po rozpatrzeniu sprawy podj tej we wniosku zebranie toczy si dalej według porz dku obrad.

Podejmowanie decyzji, głosowanie, aklamacja

22. Dla prawomocno ci podejmowanych decyzji niezb dne jest quorum-obecno co najmniej połowy członków Walnego Zgromadzenia. 23. Wszystkie decyzje, o ile niniejszy Regulamin oraz Statut Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec nie stanowi inaczej, podejmowane s w głosowaniu jawnym zwykł wi kszo ci głosów. 24. Głosowanie tajne Przewodnicz cy obrad zarz dza z mocy Statutu oraz niniejszego Regulaminu w nast puj cych sprawach: wyboru i odwoływania władz Stowarzyszenia oraz w razie zgłoszenia takiego dania, przez co najmniej 1/3 członków zwyczajnych obecnych na Walnym Zgromadzeniu. 25. Wszystkie głosy s równe, ka dy Partner posiada jeden głos.

Zał ącznik nr 3

REGULAMIN ZARZ ĄDU Lokalna Grupa Działania „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec”

Postanowienie ogólne

1. Zarz d Lokalna Grupa Działania, zwany dalej “Zarz dem”, funkcjonuje na podstawie, w trybie i w zakresie Statutu Stowarzyszenia. Regulamin Zarz du ustanawia i zmienia Walne Zgromadzenie na podstawie uprawnie wynikaj cych z § 24 pkt. k. Statutu. 2. W spotkaniach Zarz du udział mo e bra Przewodnicz cy Rady, członkowie Komisji Rewizyjnej i inni zaproszeni przez Zarz d go cie.

Porz ądek obrad

3. Zebrania Zarz du zwoływane s przez Prezesa z własnej inicjatywy lub na wniosek innego Członka Zarzdu nie rzadziej jednak ni raz na miesi c. 4. Zawiadomienie o terminie zebrania winno by przekazane członkom Zarz du z co najmniej 5-dniowym wyprzedzeniem. 5. Zebranie Zarz du otwiera i prowadzi Prezes Zarz du. W uzasadnionych wypadkach mo e nast pi zmiana prowadz cego w czasie trwania zebrania Zarz du. 6. Prezes prowadzi obrady na podstawie przyj tego na pocz tku zebrania Zarz du porz dku obrad: otwiera i zamyka dyskusj , zarz dza głosowanie i obliczanie głosów, komunikuje wyniki głosowania, udziela głosu w kolejno ci zgłosze , odbiera głos nie dotycz cy przedmiotu dyskusji i nie b dcy wnioskiem formalnym. Prezes udziela głosu poza kolejno ci w sprawach formalnych. 7. Po otwarciu zebrania Zarz du, sprawdzeniu quorum i ewentualnym wyborze Przewodnicz cego obrad, nast puje przyj cie porz dku obrad. 8. Przebieg posiedze protokołuje osoba wskazana przez Prezesa Zarz du. 9. Projekt protokółu zawiera: a. list obecno ci, stwierdzenie quorum, przyj ty porz dek obrad; b. krótko opisany przebieg obrad z zaznaczeniem nazwisk dyskutantów, tre ci zgłaszanych wniosków i wynikami głosowania nad poszczególnymi wnioskami;

c. teksty przyj tych uchwał i tre podj tych decyzji. 10. Przedstawiony na pi mie projekt protokołu przyjmowany jest na kolejnym zebraniu Zarz du. Po przyj ciu protokół podpisany przez wszystkich członków Zarz du przechowywany jest w dokumentacji LGD.

Zasady post ępowania z wnioskami

11. Wnioski b dce podstaw do wszelkich decyzji mog składa członkowie Zarz du LGD, a tak e Rada i Komisja Rewizyjna. Prezes mo e za da wniosku sformułowanego na pi mie. 12. Wnioski merytoryczne mo na zgłasza w punkcie obrad po wi conemu sprawie, której wniosek dotyczy lub w punkcie “wolne wnioski”. Wnioski formalne mo na zgłasza zawsze z wyj tkiem czasu głosowania oraz rozpatrywania wcze niej zgłoszonego wniosku formalnego. 13. Przed rozpocz ciem dyskusji nad wnioskiem (poprawk , wnioskiem zast pczym, wnioskiem formalnym) musi on zosta poparty przez innego członka Zarz du (wyj tek - wniosek formalny o tajne głosowanie nie wymaga poparcia). Je eli Prezes przeoczy brak poparcia i dyskusja albo głosowanie zostanie rozpocz te, poparcie staje si nieistotne. 14. Ka dy wniosek merytoryczny podlega dyskusji. W czasie dyskusji zebrani mog wypowiada si na temat wniosku, zgłasza poprawki, poprawki do poprawek, wnioski zast pcze. Wszystkie one s zgłaszane i popierane tak jak wniosek główny. 15. Po zamkni ciu dyskusji, Prezes przypomina tre wniosku, wyja nia zasady głosowania i zarz dza głosowanie. Po zako czeniu głosowania Prezes podaje liczb oddanych głosów oraz rezultat głosowania. Liczba oddanych głosów oraz wynik głosowania zamieszczone s w protokole zebrania.

Wnioski formalne

16. Wnioski formalne mog dotyczy : a. zmiany uchwalonego wcze niej porz dku obrad b. ograniczenia debaty:

o ograniczenia czasu wyst ąpienia w danym punkcie obrad do 3, 5, 10 minut o ograniczenia ogólnego czasu debaty o zamkni ęcia debaty (przerwania dyskusji i przyst ąpienia do głosowania) c. sposobu prowadzenia zebrania np.: o odwołania si ę od decyzji Prezesa o przestrzegania porz ądku obrad o sprawdzenia quorum o opuszczenia sali przez osoby nieuprawnione do udziału w zebraniu d. zamkni cia listy kandydatów; e. zarz dzenia głosowania tajnego; f. kwestii porz dkowych na sali obrad 17. Wniosek formalny mo e by zgłoszony w ka dej chwili z wyj tkiem czasu głosowania oraz rozpatrywania innego wniosku formalnego. Je li zgłaszany wniosek nie ma charakteru wniosku formalnego, wymienionego na zamkni tej li cie w punkcie 15. Prezes odbiera głos. 18. Wnioski formalne nie podlegaj dyskusji. Nie mog by poprawiane. S głosowane niezwłocznie. Po rozpatrzeniu sprawy podj tej we wniosku zebranie toczy si dalej według porz dku obrad.

Podejmowanie decyzji, głosowanie

19. Dla prawomocno ci podejmowanych decyzji, niezb dny jest udział w głosowaniu przynajmniej połowy członków Zarz du, w tym Prezesa lub Wiceprezesa LGD. 20. W przypadku niemo no ci osobistego udziału Członka Zarz du w zebraniu Zarz du, mo e on by reprezentowany – zgodnie z prawem cywilnym – przez swojego pełnomocnika, upowa nionego pisemnie. Pełnomocnik mo e podejmowa decyzje w imieniu członka Zarz du, którego reprezentuje, w zakresie udzielonego pełnomocnictwa. 21. Wszystkie decyzje, o ile Statut Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec i niniejszy Regulamin nie stanowi inaczej, podejmowane s w głosowaniu jawnym, zwykł wi kszo ci głosów. 22. Głosowanie tajne zarz dza si na wniosek co najmniej jednego członka Zarz du. 23. Wszystkie głosy s równe, ka dy posiada jeden głos.

Zał ącznik nr 4 Regulamin Rady

Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec

ROZDZIAŁ I. Postanowienia ogólne

§1

1. Regulamin Rady LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec” okre la organizacj wewn trzn i tryb pracy Rady.

§2

1. Terminy u yte w niniejszym Regulaminie oznaczaj : 1. LGD oznacza Lokaln Grup Działania Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec. 2. Rada oznacza organ decyzyjny LGD Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec. 3. Regulamin oznacza Regulamin Rady Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec. 4. Walne Zgromadzenie oznacza Walne Zgromadzenie członków LGD Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec. 5. Zarz ąd oznacza Zarz d LGD Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec. 6. Przewodnicz ący Zarz ądu oznacza Przewodnicz cego Zarz du LGD Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec. 7. Biuro oznacza Biuro LGD Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec.

ROZDZIAŁ II . Członkowie Rady

§3 W skład Rady wchodzi 10 osób wybieranych przez Walne Zgromadzenie członków LGD Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec.

§4

1.Członkowie Rady maj obowi zek uczestniczenia w posiedzeniach Rady. 2.W razie niemo no ci wzi cia udziału w posiedzeniu członek Rady zawiadamia o tym przed terminem posiedzenia Przewodnicz cego Rady, a nast pnie jest obowi zany w ci gu 7 dni usprawiedliwi w formie pisemnej swoj nieobecno Przewodnicz cemu Rady. 3.Za przyczyny usprawiedliwiaj ce niemo no wzi cia przez członka Rady udziału w posiedzeniu Rady uwa a si : 1) chorob albo konieczno opieki nad chorym potwierdzon za wiadczeniem lekarskim, 2) podro słu bow , 3) inne prawnie lub losowo uzasadnione przeszkody.

§5 4. Członkowie Rady sprawuj swoje funkcje społecznie.

§6 1. Zarz d zobowi zany jest zapewni Radzie niezb dne warunki do wykonywania jej obowi zków. 2. Koszty działalno ci Rady ponosi Stowarzyszenie. 3. Rada korzysta z pomieszcze biurowych, urz dzeni i materiałów Stowarzyszenia.

§7

aden z członków Rady nie mo e zosta zatrudniony w Biurze LGD ani wchodzi w skład Zarz du lub Komisji Rewizyjnej Stowarzyszenia.

§8 Członek Rady mo e zosta odwołany przez Walne Zgromadzenie Członków na wniosek Przewodnicz cego Rady, Prezesa Zarz du lub 3 członków Rady w przypadku, gdy: a) zło ył pisemn rezygnacj z członkowstwa w Radzie do Przewodnicz cego Rady b) trzy razy bez usprawiedliwienia nie wzi ł udziału lub opu cił posiedzenie Rady c) brał udział w ocenie wniosku, który sam zło ył lub który został zło ony przez osob bd podmiot, z którym członek Rady pozostaje w zale no ci rodzinnej, z tytułu zwierzchnictwa lub podległo ci zawodowej. d) został skazany prawomocnym wyrokiem s du

§9 Powołanie nowego członka Rady nast puje na tym samym posiedzeniu Walnego Zgromadzenia, na którym poprzedni członek został odwołany.

ROZDZIAŁ III. Przewodnicz ący , W-ce Przewodniczący , Skarbnik Rady

§7

Przewodnicz cego Rady wybiera Walne Zgromadzenie, za W-ce Przewodnicz cego i Skarbnika członkowie Rady w glosowaniu tajnym zwykł wi kszo ci głosów.

§8 1. Przewodnicz cy Rady organizuje prac Rady i przewodniczy jej posiedzeniom. 2. Pełni c sw funkcj Przewodnicz cy Rady współpracuje z Zarz dem i Biurem LGD oraz korzysta z ich pomocy. 3. W przypadku nieobecno ci Przewodnicz cego Rady jego obowi zki pełni W-ce Przewodnicz cy Rady. 4. W przypadku nieobecno ci Przewodnicz cego Rady i W-ce Przewodnicz cego ich obowi zki pełni osoba wybrana przez Rad spo ród jej członków.

ROZDZIAŁ IV. Przygotowanie i zwołanie posiedze ń Rady

§9

Posiedzenia Rady s zwoływane odpowiednio do potrzeb wynikaj cych z naboru wniosków prowadzonego przez LGD.

§10

Posiedzenia Rady zwołuje Przewodnicz cy Rady, uzgadniaj c miejsce, termin i porz dek posiedzenia z Zarz dem i Biurem LGD.

§11

W przypadku du ej ilo ci spraw do rozpatrzenia. Przewodnicz cy Rady mo e zwoła posiedzenie trwaj ce dwa lub wi cej dni.

§12

1. Członkowie Rady powinni by pisemnie zawiadomieni o miejscu, terminie i porzdku posiedzenia Rady najpó niej 14 dni przed terminem posiedzenia. 2. W okresie 14 dni przed terminem posiedzenia Rady jej członkowie powinni mie mo liwo zapoznania si ze wszystkimi materiałami i dokumentami zwi zanymi z porz dkiem posiedzenia, w tym z wnioskami, które b d rozpatrywane podczas posiedzenia. Materiały i dokumenty w formie kopii mog by przesłane ł cznie z zawiadomieniem o posiedzeniu lub udost pnione do wgl du w Biurze LGD.

ROZDZIAŁ V. Posiedzenia Rady

§13 1. Posiedzenia Rady s jawne. Zawiadomienie o terminie, miejscu i porz dku posiedzenia Rady podaje si do publicznej wiadomo ci co najmniej na 7 dni przed posiedzeniem. 2. W posiedzeniach Rady uczestniczy prezes Zarz du lub wskazany przez niego członek Zarz du. 3. Przewodnicz cy Rady mo e zaprosi do udziału w posiedzeniu osoby trzecie, w szczególno ci osoby, których dotycz sprawy przewidziane w porz dku posiedzenia. §14

1. Posiedzenia Rady otwiera, prowadzi i zamyka Przewodnicz cy Rady. 2. Obsług posiedze Rady zapewnia Biuro LGD. §15 1. Przed otwarciem posiedzenia członkowie Rady potwierdzaj , swoj obecno podpisem na li cie obecno ci. 2. Wcze niejsze opuszczenie posiedzenia przez Członka Rady wymaga poinformowania o tym Przewodnicz cego obrad.

3.Prawomocno posiedzenia i podejmowanych przez Rad decyzji (quorum) wymaga obecno ci co najmniej 50% składu Rady. §16 1. Po otwarciu posiedzenia, Przewodnicz cy Rady podaje liczb , obecnych członków Rady na podstawie podpisanej przez nich listy obecno ci i stwierdza prawomocno posiedzenia (quorum), 2. W razie braku quorum Przewodnicz cy Rady zamyka obrady wyznaczaj c równocze nie nowy termin posiedzenia. 3. W protokole odnotowuje si przyczyny, z powodu których posiedzenie nie odbyło si . §17 1. Po stwierdzeniu quorum Przewodnicz cy Rady przeprowadza wybór dwóch lub wi cej Sekretarzy posiedzenia, stanowi cych komisj skrutacyjn , której powierza si obliczanie wyników głosowa , kontrol quorum oraz wykonywanie innych czynno ci o podobnym charakterze. 2. Po wyborze Sekretarzy posiedzenia Przewodnicz cy przedstawia porz dek posiedzenia i poddaje go pod głosowanie Rady. 3. Członek Rady mo e zgłosi wniosek o zmian , porz dku posiedzenia. Rada poprzez głosowanie przyjmuje lub odrzuca zgłoszone wnioski. 4. Przewodnicz cy obrad prowadzi posiedzenie zgodnie z porz dkiem przyjtym przez Rad . 5. Porz dek obrad obejmuje w szczególno ci: a) omówienie wniosków o przyznanie pomocy zło onych w ramach naboru prowadzonego przez LGD oraz podj cie decyzji o wyborze operacji do finansowania. b) informacj Zarz du o przyznaniu pomocy przez samorz d województwa na operacje, które były przedmiotem wcze niejszych posiedze Rady. c) wolne głosy, wnioski i zapytania 6. Decyzja w spawie wyboru projektów do finansowania jest podejmowana w formie uchwały Rady. §18 1. Przewodnicz cy Rady czuwa nad sprawnym przebiegiem i przestrzeganiem porz dku posiedzenia, otwiera i zamyka dyskusje oraz udziela głosu w dyskusji. 2. Przedmiotem wyst pie mog by tylko sprawy obj te porz dkiem posiedzenia. 3. W dyskusji głos mog zabiera członkowie Rady, członkowie Zarz du oraz osoby zaproszone do udziału w posiedzeniu. Przewodnicz cy Rady mo e okre li maksymalny czas wyst pienia.

4. Przewodnicz cy obrad w pierwszej kolejno ci udziela głosu osobie referuj ce aktualnie rozpatrywan spraw , osobie opiniuj cej operacj , przedstawicielowi Zarz du, a nast pnie pozostałym dyskutantom według kolejno ci zgłosze . Powtórne zabranie głosu w tym samym punkcie porz dku obrad mo liwe jest po wyczerpaniu listy mówców. Ograniczenie to nie dotyczy osoby referuj cej spraw , osoby opiniuj cej operacj oraz przedstawiciela Zarz du. 5. Je eli mówca w swoim wyst pieniu odbiega od aktualnie omawianej sprawy lub przekracza maksymalny czas wyst pienia, Przewodnicz cy obrad zwraca mu na to uwag . Po dwukrotnym zwróceniu uwagi Przewodnicz cy Rady mo e odebra mówcy głos. Mówca, któremu odebrano głos, mo e za da w tej sprawie decyzji Rady. Rada podejmuje decyzj niezwłocznie po wniesie- niu takiego dania. 6. Je eli tre lub forma wyst pienia albo te zachowanie mówcy w sposób oczywisty zakłóca porz dek obrad lub powag posiedzenia Przewodnicz cy Rady przywołuje mówc do porz dku lub odbiera mu głos. Fakt ten odnotowuje si w protokole posiedzenia. 7. Po wyczerpaniu listy mówców Przewodnicz cy Rady zamyka dyskusje. W razie potrzeby Przewodnicz cy mo e zarz dzi przerw w celu wykonania niezb dnych czynno ci przygotowawczych do głosowania, na przykład przygotowania poprawek w projekcie uchwały lub innym rozpatrywanym dokumencie, przygotowania kart do głosowania. 8. Po zamkni ciu dyskusji Przewodnicz cy Rady rozpoczyna procedur głosowania. Od tej chwili mo na zabra głos tylko w celu zgłoszenia lub uzasadnienia wniosku formalnego o sposobie lub porz dku głosowania i to jedynie przed zarz dzeniem głosowania przez Przewodnicz cego. §19

1. Przewodnicz cy Rady mo e udzieli głosu poza kolejno ci zgłoszonych mówców, je eli zabranie głosu wi e si bezpo rednio z głosem przedmówcy lub w trybie sprostowania, jednak nie dłu ej ni 2 minuty. Poza kolejno ci mo e tak e udzieli głosu członkom Zarz du, osobie referuj cej spraw i osobie opiniuj cej projekt. 2. Poza kolejno ci udziela si głosu w sprawie zgłoszenia wniosku formalnego, w szczególno ci w sprawach: a) stwierdzenia quorum, b) sprawdzenia listy obecno ci, c) przerwania, odroczenia lub zamkni cia sesji, d) zmiany porz dku posiedzenia (kolejno ci rozpatrywania poszczególnych punktów), e) głosowania bez dyskusji, f) zamkni cia listy mówców, g) ograniczenia czasu wyst pie mówców,

h) zamkni cia dyskusji, i) zarz dzenia przerwy, j) zarz dzenia głosowania imiennego, k) przeliczenia głosów, l) reasumpcji głosowania. 3. Wniosek formalny powinien zawiera danie i zwi złe uzasadnienie, a wyst pienie w tej sprawie nie mo e trwa dłu ej ni 2 minuty. 4. Rada rozstrzyga o wniosku formalnym niezwłocznie po jego zgłoszeniu. O przyj ciu lub odrzuceniu wniosku Rada rozstrzyga po wysłuchaniu wnioskodawcy i ewentualnie jednego przeciwnika wniosku. 5. Wnioski formalne, o których mowa w ust. 2 pkt. a i b nie poddaje si pod głosowanie. § 20 Po wyczerpaniu porz dku posiedzenia. Przewodnicz cy Rady zamyka posiedzenie. ROZDZIAŁ VI . Głosowanie

§ 21

Po zamkni ciu dyskusji w danej sprawie Przewodnicz cy Rady rozpoczyna procedur głosowania i zarz dza głosowanie zgodnie z postanowieniami wynikaj cymi ze Statutu LGD oraz niniejszego Regulaminu. § 22

1. Wszystkie głosowania Rady s jawne. 2. Głosowania Rady mog odbywa si w nast puj cych formach: a) przez podniesienie r ki na wezwanie Przewodnicz cego Rady. b) przez wypełnienie i oddanie sekretarzom posiedzenia kart do oceny operacji, stanowi cych zał czniki do niniejszego regulaminu. § 23 1. W głosowaniu przez podniesienie r ki komisja skrutacyjna oblicza głosy „za", głosy „przeciw” i głosy „wstrzymuje, si od głosu", po czym informuj Przewodnicz cego Rady o wyniku głosowania. 2. Wyniki głosowania ogłasza Przewodnicz cy Rady. § 24

1. Głosowanie przez wypełnienie kart do oceny operacji obejmuje: a) głosowanie w sprawie zgodno ci operacji z LSR, b) głosowanie w sprawie oceny operacji według kryteriów lokalnych przyjtych przez LGD. 2. W głosowaniu odbywaj cym si przez wypełnienie kart do oceny operacji radni oddaj głos za pomoc kart oceny operacji, wydanych członkom Rady przez komisj skrutacyjn . Ka da strona karty oceny operacji musi by opiecz towana piecz ci LGD i podpisana przez sekretarzy posiedzenia, 3. Głos oddany przez członka Rady w formie wypełnionej karty oceny operacji jest niewa ny, je eli zachodzi co najmniej jedna z poni szych okoliczno ci: a) na karcie brakuje nazwiska i imienia lub podpisu członka Rady. b) na kancie brakuje informacji pozwalaj cych zidentyfikowa operacj , której dotyczy ocena (numeru wniosku, nazwy wnioskodawcy, nazwy projektu). 4. Karty musz byt wypełniane piórem, długopisem lub cienkopisem. 5. Znaki „X" lub „ V" winny by postawione w polu przeznaczonego na to kwadratu. § 25 1. Głos w sprawie uznania operacji za zgodn z LSR oddaje si przez skre lenie jednej z opcji zaznaczonych gwiazdk w zawartym na karcie oceny operacji sformułowaniu: „Głosuj ę za uznaniem, że operacja jest* nie jest* zgodna z LSR. Pozostawienie lub skre lenie obu opcji uwa a si za głos niewa ny. 2.W przypadku stwierdzenia bł dów i braków w sposobie wypełnienia karty oceny zgodno ci operacji z LSR komisja skrutacyjna wzywa członka Rady, który wypełnił t kart do zło enia wyja nie i uzupełnienia braków. W trakcie wyja nie członek Rady mo e na oddanej przez siebie karcie dokona wpisów w kratkach lub pozycjach pustych, oraz dokona czytelnej korekty w pozycjach i kratkach wypełnionych podczas głosowania, stawiaj c przy tych poprawkach swój podpis. 3. Je eli po dokonaniu poprawek i uzupełnie karta nadal zawiera bł dy w sposobie wypełnienia, zostaje uznana za głos niewa ny. 4.Wynik głosowania w sprawie uznania operacji za zgodn z LSR jest pozytywny, je li bezwzgl dna wi kszo głosów (50% +1) została oddana na opcj , e operacja jest zgodna z LSR. 5. Wyniki głosowania ogłasza przewodnicz cy Rady. 6. W przypadku uzyskania jednakowej ilo ci punktów przez dwie lub wi cej operacji o li cie rankingowej decyduje wi ksza suma punktów za innowacyjno projektu. § 26

1. Oddanie głosu w sprawie oceny operacji według lokalnych kryteriów LGD polega na wypełnieniu tabeli zawartej na „Karcie oceny operacji według lokalnych kryteriów LGD", która jest odpowiednia do typu ocenianej operacji. Wszystkie rubryki

zawarte w tabeli musz by wypełnione, w przeciwnym razie głos uwa a si za niewa ny. 2. W trakcie zliczania głosów komisja skrutacyjna jest zobowi zana sprawdzi , czy łczna ocena punktowa operacji zawarta w pozycji „SUMA PUNKTÓW" została obliczana poprawnie. 3. W przypadku stwierdzenia bł dów i braków w sposobie wypełnienia karty oceny operacji według lokalnych kryteriów LGD sekretarze posiedzenia wzywaj członka Rady, który wypełnił t kart do zło enia wyja nie i uzupełnienia braków. W trakcie wyja nie członek Rady mo e na oddanej przez siebie karcie dokona wpisów w pozycjach pustych, oraz dokona czytelnej korekty w pozycjach wypełnionych podczas głosowania, stawiaj c przy tych poprawkach swój podpis. 4. Je eli po dokonaniu poprawek i uzupełnie karta nadal zawiera bł dy w sposobie wypełnienia, zostaje uznana za głos niewa ny. 5. Wynik głosowania w sprawie oceny operacji według lokalnych kryteriów LGD dokonuje si w taki sposób, e sumuje si oceny punktowe wyra one na kartach stanowi cych głosy oddane wa nie w pozycji „SUMA PUNKTÓW" i dzieli przez liczb wa nie oddanych głosów. 6. Wyniki głosowania ogłasza Przewodnicz cy Rady. 7. Na podstawie wyników głosowania w sprawie oceny operacji według lokalnych kryteriów LGD sporz dza si list operacji wybranych do finansowania. § 27 1. W stosunku do ka dej operacji b dcej przedmiotem posiedzenia Rady podejmowana jest przez Rade decyzja w formie uchwały o wybraniu bd nie wybraniu operacji do finansowania, której tre musi uwzgl dnia : a) wyniki głosowania w sprawie uznania operacji za zgodne z LSR, b) wyniki głosowania w sprawie oceny operacji według lokalnych kryteriów LGD i sporz dzona, na tej podstawie list rankingow wniosków, c) dost pno d) rodków LGD na poszczególne typy operacji. 2. Przewodnicz cy Rady odczytuje uchwały dotycz ce poszczególnych projektów rozpatrywanych w trakcie posiedzenia, bez potrzeby ich przegłosowania. 3. Ka da uchwała powinna zawiera :

a) informacje o wnioskodawcy operacji (imi i nazwisko lub nazw , miejsce zamieszkania lub miejsce działalno ci, adres lub siedzib , PESEL lub REGON, NIP) b) tytuł operacji zgodny z tytułem podanym we wniosku, c) kwot , pomocy o jak ubiegał SI wnioskodawca zgodn z kwot podan we wniosku, d) informacj o decyzji Rady w sprawie zgodno ci lub braku zgodno ci operacji z LSR, e) informacj o finansowaniu lub nie finansowaniu realizacji operacji.

ROZDZIAŁ VII.

Dokumentacja z posiedze ń Rady

§ 28

1. W trakcie posiedzenia Rady sporz dzany jest protokół. 2. Wyniki głosowa odnotowuje si w protokole posiedzenia. 3. Z ka dego głosowania dokonywanego przez wypełnienie kart do oceny operacji komisja skrutacyjna sporz dza protokół, w którym zawarte s informacje o przebiegu i wynikach głosowania. Karty oceny operacji, zło one w trakcie danego głosowania stanowi zał cznik do protokołu komisji skrutacyjnej z tego głosowania. 4. Protokół komisji skrutacyjnej powinien zawiera w szczególno ci: a) skład osobowy komisji skrutacyjnej, b) okre lenie przedmiotu głosowania, c) okre lenie liczby uprawnionych do głosowania, liczby bior cych udział w głosowaniu, ilo ci oddanych głosów wa nych i niewa nych, d) wyniki głosowania, e) podpisy członków komisji skrutacyjnej. § 29 1. Uchwałom Rady nadaje si form odr bnych dokumentów, z wyj tkiem uchwał proceduralnych, które odnotowuje si w protokole posiedzenia. 2.Podj te uchwały opatruje si dat i numerem, na który składaj si : cyfry rzymskie oznaczaj ce numer kolejny posiedzenia od pocz tku realizacji osi 4. Leader, łamane przez numer kolejny uchwały od pocz tku realizacji osi 4. Leader zapisany cyframi arabskimi, łamane przez dwie ostatnie cyfry roku. 3.Uchwal podpisuje Przewodnicz cy Rady po jej podj ciu. 4.Uchwały podj te przez Rad , nie pó niej ni 7 dni od ich uchwalenia Przewodnicz cy Rady przekazuje Zarz dowi.

§ 30 1. Protokół z posiedzenia Rady sporz dza si w terminie 7 dni po odbyciu posiedzenia i wykłada do wgl du w Biurze LCD na okres 14 dni w celu umo liwienia członkom Rady wniesienia ewentualnych poprawek w jego tre ci. 2. Wniesion poprawk , o której mowa w ust. 1 rozpatruje Przewodnicz cy Rady. Je eli Przewodnicz cy nie uwzgl dni poprawki, poprawk poddaje si pod głosowanie na nast pnym posiedzeniu Rady, która decyduje o przyj ciu lub odrzuceniu poprawek. 3. Po zako czeniu procedury dotycz cej mo liwo ci naniesienia poprawek do protokołu przewidzianej w ust. i i i, przewodnicz cy obrad podpisuje protokół. 4. Protokoły i dokumentacja posiedze Rady jest gromadzona i przechowywana w Biurze LGD, Dokumentacja ma charakter jawny i jest udost pniana do wgl du wszystkim zainteresowanym.

ROZDZIAŁ VIII

Wolne głosy, wnioski i zapytania § 31 1. Wolne głosy, wnioski i zapytania formułowane s ustnie na ka dym posiedzeniu Rady, a odpowiedzi na nie udzielane s bezpo rednio na danym posiedzeniu. 2. Czas formułowania zapytania nie mo e przekroczy 3 minut. 3. Je li udzielenie odpowiedzi, o której mowa w ust. i, nie b dzie mo liwe na danym posiedzeniu, udziela si jej pisemnie, w terminie 14 dni od zako czenia posiedzenia.

Zał ącznik nr 5

Regulamin Komisji Rewizyjnej

LGD

Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec

Art.1.

Komisja Rewizyjna LGD Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec zwanego dalej „Stowarzyszeniem”, składa si z 3 (trzech) członków wybieranych przez Walne Zgromadzenie.

Art.2.

1. Komisja Rewizyjna jest organem kontrolnym Stowarzyszenia.

2. Kadencja członków Komisji Rewizyjnej trwa 3 – trzy lata. 3. Kadencja członka Komisji Rewizyjnej powołanego w trakcie trwania kadencji pozostałych członków Komisji Rewizyjnej upływa wraz z chwil zako czenia si kadencji pozostałych członków.

Art.3.

1. Mandat członka Komisji Rewizyjnej wygasa w razie:

a) utraty członkostwa Stowarzyszenia,

b) odwołania przez Walne Zgromadzenie,

c) upływu kadencji.

2. W razie wyga ni cia mandatu w trakcie kadencji Walne Zgromadzenie niezwłocznie

uzupełnia skład Komisji Rewizyjnej .

Art.4.

1. Komisja Rewizyjna:

a) ocenia celowo i legalno działa Zarz du.

b) czuwa nad realizacj uchwał Walnego Zebrania,

c) przedstawia na Walnym Zebraniu ocen działalno ci Zarz du.

2. Na podstawie dokonanej oceny Komisja Rewizyjna składa wniosek o udzielenie absolutorium członkom Zarz du.

Art.5.

1. Komisja Rewizyjna podejmuje czynno ci kontrolno-nadzorcze w zakresie realizacji przez Stowarzyszenie zada obj tych programem Leader. 2. Komisja Rewizyjna dokonuje czynno ci kontrolno-nadzorczych na wniosek organów statutowych Stowarzyszenia.

Art.6.

1. Komisja Rewizyjna zwołuje Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie, je eli w terminie i trybie, o którym mowa w § 23 ust. 2 Statutu Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec Zgromadzenie nie zostało zwołane.

Art.7.

1. W razie sprzeczno ci interesów Stowarzyszenia z osobistym lub maj tkowym interesem członka Komisji Rewizyjnej , jego mał onka, krewnych i powinowatych do II stopnia, członek Komisji Rewizyjnej powinien wstrzyma si od udziału w głosowaniu nad tak uchwał i da zaznaczenia tego w protokole.

Art.8.

1. Komisja Rewizyjna podejmuje decyzje na posiedzeniach w formie uchwał. 2. Posiedzenie zwołuje Przewodnicz cy Komisji Rewizyjnej . 3. Posiedzenia Komisji Rewizyjnej s protokołowane.

Art.9.

1. Zawiadomienie powinno dotrze do członka Komisji Rewizyjnej , co najmniej na 5 (pi ) dni przed terminem posiedzenia. 2. Zawiadomienie powinno obejmowa porz dek obrad posiedzenia. 3. Zawiadomienia dokonuje si na pi mie lub za po rednictwem poczty elektronicznej.

Art.10.

1. Uchwały Komisji Rewizyjnej podejmowane s w obecno ci, co najmniej 2 członków Komisji . 2. Dla wa no ci uchwal wymagana jest zwykła wi kszo głosów. 3. Ka dy członek Komisji Rewizyjnej w przypadku zdania odr bnego, w stosunku do podj tej uchwały, ma prawo do zaprotokołowania swojego stanowiska.

Art.11.

1. Walne Zgromadzenie wybiera członków Komisji Rewizyjnej . 2. Przewodnicz cy Komisji Rewizyjnej :

a) kieruje prac Komisji Rewizyjnej ,

b) zwołuje posiedzenia Komisji Rewizyjnej i im przewodniczy,

Art.12.

W razie nieobecno ci Przewodnicz cego lub niemo no ci jego działania jego obowi zki spełnia W-ce Przewodnicz cy Komisji Rewizyjnej lub inna osoba spo ród jej składu.

Art.13.

1. Regulamin niniejszy stanowi cz wewn trznej normatywnej dokumentacji Stowarzyszenia. 2. Regulamin wchodzi w ycie w dniu uchwalenia go przez Walne Zgromadzenie Stowarzyszenia rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec.

Zał ącznik nr 6 REGULAMIN BIURA Lokalna Grupa Działania „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec” Postanowienia ogólne 1. Regulamin Biura LGD ustala Zarz d. 2. Regulamin organizacyjny, zwany dalej „regulaminem”, okre la organizacj wewn trzn i tryb pracy Biura LGD oraz podstawowe obowi zki, uprawnienia i odpowiedzialno pracowników. 3. Zawieranie umów o prac z wszystkimi pracownikami Biura oraz umów na warunkach pracy zleconej lub umowy o dzieło a tak e porozumie wolontariackich nale y do kompetencji Zarz du.

Zasady organizacyjne 4. Podstawowym zadaniem Biura LGD jest merytoryczne i organizacyjne wspieranie zada realizowanych przez ciała statutowe oraz zespoły tematyczne. 5. Biuro działa przestrzegaj c nast puj cych zasad: a. legalno ci - zgodno ci wykonywanych działa z prawem, b. sprawno ci - starannego i szybkiego realizowania zada , c. oszcz dno ci - poszanowania powierzonych rodków, d. przejrzysto ci - jawno ci zasad funkcjonowania. 6. Biuro działa pod nadzorem Kierownika Biura, zgodnie z jego zarz dzeniami, decyzjami, postanowieniami, wytycznymi i poleceniami.

Kierownik Biura 7. Kierownik Biura kieruje pracami Biura oraz sprawuje z upowa nienia Zarz du ogóln administracj Biura, czuwa tak e nad prawidłow organizacj pracy wszystkich ciał statutowych LGD. 8. Kierownik Biura w szczególno ci: a. organizuje prac zespołu Biura i podejmuje czynnoci maj ce na celu zapewnienie nale ytych warunków wykonywania przez zespół swych zada ,

b. nadzoruje rzetelno , poprawno i terminowo wykonywania przez pracownika zespołu zada i obowi zków oraz sprawuje nadzór nad dyscyplin pracy, c. zapewnia wykonywanie polece Zarz du dotycz cych kierunków pracy zespołu Biura i sposobu załatwiania spraw, d. zapewnia równomierne obci enie pracowników zespołu Biura zadaniami, przy uwzgl dnieniu, w miar mo liwo ci, ich specjalizacji, e. zapewnia zasadno i poprawno pism wychodz cych z Biura, f. organizuje spotkania robocze pracowników zespołu i inicjuje ich doszkalanie, g. informuje pracowników zespołu o poleceniach Zarz du oraz wskazaniach pod adresem zespołu, h. udziela pracownikom zespołu wyja nie i pomocy, zwłaszcza gdy uzasadnia to szczególna zawiło sprawy lub trudno w dokonaniu ustale faktycznych, i. przygotowuje w terminie wyznaczonym przez Zarz d okresowe sprawozdania z działalno ci zespołu Biura, j. zapewnia realizacj uprawnie pracowniczych i obowi zków pracodawcy, k. wykonuje inne zadania polecone przez Zarz d.

Pracownicy Biura 9. Do podstawowych obowi zków pracowników Biura nale y: a. wykonywanie zada okre lonych dla danego stanowiska pracy w terminie oraz zgodnie z przepisami prawa, nale yt staranno ci i rzetelno ci , b. przestrzeganie aktów normatywnych i innych przepisów niezb dnych do prawidłowego wykonywania zada , c. nale yte i wyczerpuj ce zbieranie materiałów stanowi cych podstaw do załatwienia sprawy oraz korzystanie ze wszystkich ogólnie dost pnych rodków przekazu i gromadzenie informacji w tym z poczty elektronicznej i Internetu, d. informowanie bezpo redniego przeło onego o przeszkodach w realizacji zada , e. reprezentowanie, w uzgodnieniu z przeło onym, stanowiska w zakresie prowadzonych spraw, f. przechowywanie przydzielonych akt zada we wła ciwym porz dku, g. wykazywanie inicjatywy w rozwi zywaniu problemów i spraw wynikaj cych z toku pracy oraz wyst powanie z wnioskami do przeło onych,

h. wła ciwy stosunek do interesantów i współpracowników, i. zgodne z przepisami i przeznaczeniem wykorzystanie powierzonego maj tku Biura, zabezpieczenie go dost pnymi rodkami przed zniszczeniem lub nieuzasadnionym obni eniem warto ci. Postanowienia ko ńcowe 10. W okresie czasowej nieobecno ci Kierownika Biura z powodu urlopu, choroby itp. obowi zki kierownika wykonuje wskazana przez niego lub Prezesa Zarz du osoba. 11. W przypadku vacatu na stanowisku Kierownika Biura Zarz d wyznacza spo ród pracowników osob do pełnienia obowi zków Kierownika Biura a do czasu zatrudnienia Kierownika Biura. 12. W czasie nieobecno ci pracownika Biura jego obowi zki wykonuje inny wskazany przez Kierownika pracownik Biura i ponosi on pełn odpowiedzialno za prawidłowe i zgodne z przepisami wykonywanie tych czynno ci. 13. W sprawach nie uregulowanych w niniejszym Regulaminie decyduje Zarz d, kieruj c si obowi zuj cymi przepisami prawa i Statutem Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Gminy Biskupiec .

Zał ącznik nr 7 REGULAMIN NABORU PRACOWNIKÓW BIURA

„Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec”

§ 1 Nabór nowych pracowników, na poszczególne stanowiska odbywa si w drodze otwartego konkursu ogłaszanego w siedzibie Biura oraz na stronie internetowej LGD.

§ 2 Ogłoszenie zawiera b dzie opis stanowiska, wymagania konieczne i po dane, dokumenty jakie nale y zło y oraz termin składania ofert.

§ 3 Rekrutacje ogłasza i przeprowadza Zarz d LGD

§ 4 Rekrutacja odbywa si w II etapach: 1) weryfikacja oferty pisemnej 2) rozmowy kwalifikacyjne

§ 5 Wyniki naboru podane s do publicznej wiadomo ci poprzez umieszczenie na stronie internetowej LGD oraz wywieszenie w siedzibie Biura LGD.

§ 6 W przypadku braku ofert od kandydatów spełniaj cych wymagania konieczne procedur naboru rozpoczyna si od nowa. § 7 W przypadku braku ofert spełniaj cych wymagania konieczne w dwóch kolejnych konkursach Zarz d LGD mo e obni y wymagania konieczne i ogłosi kolejny konkurs, o krótszym terminie naboru i weryfikacji ofert.

Zał ącznik nr 8 Deklaracja bezstronno ści i poufno ści

DEKLARACJA POUFNO ŚCI I BEZSTRONNO ŚCI

Imi i nazwisko oceniaj cego: …………………………………………………………………….

Instytucja organizuj ca konkurs: …………………………………………………………………

Niniejszym o wiadczam, e:

- zapoznałem/zapoznałam si z Regulaminem Rady Stowarzyszenia Stowarzyszenie Rozwoju Wsi I Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec

- nie pozostaj w zwi zku mał eskim ani w faktycznym po yciu albo w stosunku pokrewie stwa lub powinowactwa w linii prostej, i nie jestem zwi zany/a z tytułu przysposobienia, opieki, kurateli z podmiotem ubiegaj cym si o dofinansowanie, jego zast pcami prawnymi lub członkami władz osoby prawnej ubiegaj cej si o udzielenie dofinansowania. W przypadku stwierdzenia takiej zale no ci zobowi zuj si do niezwłocznego poinformowania o tym fakcie Przewodnicz cego Rady i wycofania si z oceny danej operacji ,

- nie pozostaj z podmiotem ubiegaj cym si o dofinansowanie w takim stosunku prawnym lub faktycznym, e mo e to budzi uzasadnione w tpliwo ci co do mojej bezstronno ci. W przypadku stwierdzenia takiej zale no ci zobowi zuj si do niezwłocznego poinformowania o tym fakcie Przewodnicz cego Rady i wycofania si z oceny danej operacji ,

- zobowi zuj si , do wypełniania moich obowizków w sposób uczciwy i sprawiedliwy, zgodnie z posiadan wiedz ,

- zobowi zuj si równie nie zatrzymywa kopii jakichkolwiek pisemnych lub elektronicznych informacji,

- zobowi zuj si do zachowania w tajemnicy i zaufaniu wszystkich informacji i dokumentów ujawnionych mi lub wytworzonych przeze mnie lub przygotowanych przeze mnie w trakcie lub jako rezultat oceny i zgadzam si , e informacje te powinny by u yte tylko dla celów niniejszej oceny i nie mog zosta ujawnione stronom trzecim.

Miejscowo …………………………………dnia ...... -...... - 200 r.

…………………………… Podpis

Zał ącznik nr 9 Wymagania konieczne dla kierownika i pracownika biura.

Kierownik Biura LGD:

Wymagania konieczne Wymagania po żą dane 1. wykształcenie: wy sze. 1.preferowane kierunki: administracja, zarz dzanie. 2. biegła znajomo obsługi komputera 2. Uko czone dodatkowe formy (programy Word, Exel, Power Point, doskonalenia lub do wiadczenie w zakresie: Internet Explorer) pisania wniosków projektowych, zarz dzania projektami. 3. Prawo jazdy: kat. B 3. Dobra znajomo obszaru LGD 4. Do wiadczenie zawodowe - co najmniej 4. Do wiadczenie w pracy na stanowisku 2 lata kierowniczym lub samodzielnym 5. Umiej tno ci samodzielnego 5. Cechy osobowo ci: komunikatywno , rozwi zywania problemów bezkonfliktowo , sumienno , kreatywno . 6. Znajomo zagadnie wynikaj cych z 6. Znajomo j.obcego w stopniu dobrym PROW 2007-2013, i podej cia LEADER w lub b.dobrym (angielski, niemiecki lub stopniu pozwalaj cym na profesjonaln francuski). obsług organów LGD i beneficjentów 7. Niekaralno za przest pstwa popełnione umy lnie

Pracownik Biura:

Wymagania konieczne Wymagania po dane 1.Wykształcenie: co najmniej rednie 1. kierunki: ekonomiczny, administracyjny, 2. Znajomo obsługi komputera; Word, 2. umiej tno tworzenia dokumentów, Exel, PowerPoint, Internet Eksplorer prowadzenia danych, 3. do wiadczenie zawodowe: minimum 6 m- 3. Dobra znajomo obszaru LGD cy 4.Znajomo zagadnie wynikaj cych z PROW 2007-2013, i podej cia LEADER w 4. Znajomo zasad rachunkowo ci stopniu pozwalaj cym na profesjonaln obsług organów LGD i beneficjentów 5. Niekaralno za przest pstwa popełnione 5. Zameldowanie na obszarze LGD umy lnie

Zał ącznik nr 10

PROCEDURA NABORU PRACOWNIKÓW LGD Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec

- Ogólne zasady naboru pracowników. 1. Procedur naboru kandydatów na wolne stanowiska pracy w LGD Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec przeprowadza Zespół powołany przez Prezesa Zarz du, składaj cy si w z co najmniej 3 osób b dcych członkami Zarz du Stowarzyszenia. 2. Nabór pracowników na wolne stanowiska pracy w LGD Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec, w tym stanowiska kierownicze, jest otwarty i konkurencyjny. 3. Ogłoszenie o stanowisku oraz naborze kandydatów na to stanowisko umieszcza si na stronie internetowej LGD Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec i na tablicy informacyjnej w siedzibie LGD. 4. Termin do składania dokumentów, okre lony w ogłoszeniu o naborze, nie mo e by krótszy ni 14 dni od dnia opublikowania ogłoszenia na stronie internetowej LGD i na tablicy informacyjnej w siedzibie LGD. 5. W przypadku braku zgłosze kandydatów na wolne stanowisko pracy, Prezes LGD Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec mo e podj decyzj o ponownym zamieszczeniu ogłoszenia o naborze. 6. Dokumenty kandydatów ubiegaj cych si o przyj cie na stanowisko składane s w siedzibie LGD w zamkni tej kopercie z dopiskiem nazwy stanowiska, na które odbywa si nabór. Biuro LGD nie otwieraj c koperty, dokonuje rejestracji przesyłki w dzienniku podawczym i potwierdza piecz ci na kopercie dat i godzin otrzymania przesyłki. Zamkni ta koperta przekazywana jest Prezesowi Zarz du, a w razie jego nieobecno ci Zast pcy. W przypadku ofert przesyłanych poczt , za dat zło enia oferty przyjmuje si dat dor czenia przesyłki do biura LGD Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec. Oferty zło one po terminie odsyłanie s do nadawcy. 7. Wszystkie zło one koperty z dokumentacj kandydatów na stanowisko otwierane s przez Zarz d w trakcie rozpocz cia procedury naboru na stanowisko. 8. Wszystkie dokumenty zwi zane z procesem rekrutacji przechowuje si w biurze LGD Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec .

- Etapy naboru na stanowisko pracy.

1. Zamieszczenie ogłoszenia o naborze na stanowisko na stronie internetowej LGD Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec i na tablicy informacyjnej w siedzibie LGD. 2. Przeprowadzenie weryfikacji formalnej dokumentów zło onych przez kandydatów na stanowisko. 3. Zakwalifikowanie kandydatów do kolejnego etapu naboru – rozmowy kwalifikacyjnej. 4. Dokonanie naboru na stanowisko. 5. Upowszechnienie informacji o wyniku naboru na stanowisko.

III. Forma i tre ść ogłoszenia o naborze pracowników.

1. Ogłoszenie o naborze pracowników na stanowisko powinno zawiera :

1) nazw i adres LGD Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec

2) okre lenie stanowiska,

3) okre lenie wymaga zwi zanych ze stanowiskiem zgodnie z opisem danego stanowiska, ze wskazaniem, które z nich s niezb dne, a które s dodatkowe,

4) wskazanie zakresu zada wykonywanych na stanowisku,

5) wskazanie wymaganych dokumentów,

6) okre lenie terminu i miejsca składania dokumentów.

2. Tre ogłoszenia o naborze na stanowisko zamieszczonego na stronie internetowej musi by zgodna z tre ci ogłoszenia zamieszczanego na tablicy informacyjnej.

IV. Zasady weryfikacji dokumentów składanych przez kandydatów.

1. Weryfikacji dokumentów zło onych przez kandydatów na stanowisko dokonuje Zespół w terminie nie dłu szym ni 3 dni od dnia zako czenia terminu zło enia dokumentów wskazanego w ogłoszeniu o naborze. 2. Weryfikacja dokumentów polega na sprawdzeniu wymaga formalnych okre lonych w ogłoszeniu o naborze. 3. Spo ród kandydatów spełniaj cych wymogi formalne Zespół wyłania nie wi cej ni pi ciu najlepszych, dokonuj c ich uszeregowania według spełnienia przez nich poziomu wymaga

okre lonych w ogłoszeniu o naborze. 4. Z przeprowadzonej weryfikacji Zespół sporz dza protokół. 5. Protokół z naboru kandydatów na stanowisko powinien zawiera : 1) okre lenie stanowiska, na które jest prowadzony nabór, 2) liczb kandydatów, 3) wykaz wszystkich kandydatów, którzy zło yli dokumenty na stanowisko okre lone w ogłoszeniu o naborze, z podaniem ich imion, nazwisk i adresów nie wi cej ni pi ciu najlepszych kandydatów uszeregowanych wg spełnienia przez nich poziomu wymaga okre lonych w ogłoszeniu o naborze, 4) informacj o zastosowanych metodach i technikach naboru, 5) uzasadnienie dokonanego wyboru. 6. List kandydatów, którzy spełnili wymagania formalne okre lone w ogłoszeniu o naborze upowszechnia si na stronie internetowej LGD Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec z podaniem: 1) imion i nazwisk kandydatów, 2) miejsca zamieszkania kandydatów w rozumieniu przepisów art. 25 kodeksu cywilnego, tj. miejscowo ci, w której osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. 7. Wyłonieni kandydaci (nie wi cej ni pi ciu najlepszych) na jedno stanowisko przechodz do kolejnego etapu naboru jakim jest rozmowa kwalifikacyjna. 8. Dokumenty kandydatów nie zakwalifikowanych do dalszego etapu procesu rekrutacji zostaj zniszczone w ci gu 30 dni od zako czenia procedury naboru. Likwidacji dokumentów dokonuje Zespół, z czynno ci tych sporz dza protokół.

V. Tryb prowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej na stanowisko pracy. 1.Drugim etapem naboru na stanowisko jest rozmowa kwalifikacyjna. 2.Celem rozmowy kwalifikacyjnej jest dokonanie ostatecznego wyboru kandydata na stanowisko. 3.Kandydatów nale y poinformowa o ich dopuszczeniu do dalszej cz ci procesu naboru i zaprosi na rozmow kwalifikacyjn wyznaczaj c dzie , godzin i miejsce rozmowy. 4.Rozmow kwalifikacyjn przeprowadza Zespół powołany przez Przewodnicz cego Zarz du. 5.Przed rozpocz ciem rozmów kwalifikacyjnych, Zespół ustala: 1) porz dek i form prowadzenia rozmowy, 2) przewidywany czas rozmowy z ka dym kandydatem, 3) tematy pyta do kandydata.

6.Rozmowa kwalifikacyjna z kandydatami na stanowisko przebiega według nast puj cych etapów: 1) Etap I – wprowadzenie do rozmowy: a) przywitanie kandydata, b) prezentacja kandydata, c) przedstawienie kandydatowi opisu stanowiska i zakresu obowi zków na stanowisku, o które si ubiega; 2) Etap II – skierowanie do kandydata pyta ń dotycz ących : a) do wiadczenia zawodowego kandydata, b) nabytych przez kandydata umiej tno ci i uprawnie zawodowych, c) innych pyta dotycz cych informacji przedstawionych przez kandydata w zło onych

aplikacjach,

3) Etap III – zako ńczenie rozmowy: a) podsumowanie rozmowy; b) udzielenie kandydatowi informacji o dalszym przebiegu procesu rekrutacji, 4) Etap IV – dokonanie oceny kandydatów na arkuszu rozmowy kwalifikacyjnej. 7.Sekretarz Zespołu protokołuje przebieg rozmowy kwalifikacyjnej. 8.Wybór najlepszego kandydata nast puje w oparciu o nadesłane przez kandydatów dokumenty oraz wynik rozmowy kwalifikacyjnej. 9.Rozmowa kwalifikacyjna podlega odr bnej ocenie przez ka dego z członków Zespołu Oceny dokonuje si na arkuszu oceny kandydata. 10. Ka dy z członków Komisji mo e przyzna maksymalnie 50 punktów poszczególnym kandydatom. 11. Na podstawie arkuszy oceny Kandydata sporz dza si arkusz podsumowuj cy, 12. Punktacj za rozmow kwalifikacyjn przyznan przez poszczególnych członków Zespołu sumuje si , a nast pnie dzieli si przez liczb członków Zespołu uzyskuj c w ten sposób redni wynik rozmowy kwalifikacyjnej. 13. Po zatwierdzeniu protokołu z przebiegu naboru Prezes LGD podejmuje decyzj w sprawie zatrudnienia wybranego kandydata.

VI. Zasady post ępowania po zako ńczeniu naboru.

1.Po zako czeniu procesu naboru na stanowisko Zespół sporz dza informacj . Informacja, zawiera:

1) pełn nazw i adres LGD Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec 2) okre lenie stanowiska pracy, 3) imi i nazwisko wybranego kandydata oraz jego miejsce zamieszkania, 4) uzasadnienie dokonanego wyboru kandydata albo uzasadnienie nie zatrudnienia adnego kandydata na stanowisko. 2. Informacj o wyniku naboru upowszechnia si w terminie 14 dni od dnia zatrudnienia wybranego kandydata albo zako czenia procedury naboru, w przypadku gdy w jego wyniku nie doszło do zatrudnienia adnego kandydata.

3. Informacj o wyniku naboru upowszechnia si na stronie internetowej LGD Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec. 4.Je eli stosunek pracy osoby wyłonionej w drodze naboru ustał w ci gu 3 miesi cy od dnia nawi zania stosunku pracy, mo liwe jest zatrudnienie na tym samym stanowisku kolejnej osoby spo ród najlepszych kandydatów wymienionych w protokole tego naboru. Przepisy okre lone w pkt.: I-V stosuje si odpowiednio.

VII. Informacje dodatkowe. Prosi si o nie składanie i nie przesyłanie do LGD Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec swoich ofert pracy w innych przypadkach, ani eli zwi zanych z ogłoszonym naborem na wolne stanowisko. Oferty nie zło one w zwi zku z ogłoszonym naborem na wolne stanowisko nie b d wykorzystywane w procesie naboru pracowników i b d podlegały zwrotowi.

ARKUSZ OCENY KANDYDATA PODCZAS ROZMOWY KWALIFIKACYJNEJ W RAMACH NABORU NA STANOWISKO PRACY W LGD Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec

Członek Zespołu ......

Imi ę i nazwisko kandydata......

L.p. Kryteria Skala ocen Punktacja

1. od 0 do 10

2. od 0 do 10

3. od 0 do 10

4. od 0 do 10

5. od 0 do 10

Ogółem Maksymalnie 50 pkt

Uwagi Członka Zespołu:

......

Podpis

......

Miejscowo , dnia………………………..

ARKUSZ PODSUMOWUJ ĄCY

W NABORZE NA STANOWISKO

w LGD Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec

Imi ę i nazwisko kandydata......

Punktacja:.

Członek Członek Członek Członek L. Łącznie liczba Kryterium komisji komisji komisji komisji p. punktów Nr 1 Nr 2 Nr 3 Nr 4

Rozmowa 1. kwalifikacyjna

Uwagi Zespołu:

......

Podpisy członków Zespołu: ......

......

Miejscowo , dnia ……………………………

PRZYKŁADOWY OPIS STANOWISKA PRACY I PROFILU WYMAGA Ń KWALIFIKACYJNYCH Pracownik biurowy

IMI Ę I NAZWISKO PRACOWNIKA NAZWA STANOWISKA Pracownik biurowy BEZPO ŚREDNI PRZEŁO ŻONY Prezes LGD STANOWISKA PODLEGŁE CEL STANOWISKA Celem stanowiska pracy jest prowadzenie biura LGD Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec ZAKRES ZADA Ń I ODPOWIEDZIALNO ŚCI . Zakres zada : • przyjmowanie i wysyłanie korespondencji • rejestrowanie pism przychodz cych i wychodz cych, • obsługa posiedze Zarz du, Rady Decyzyjnej i Komisji Rewizyjnej • obsługa Walnego Zebrania Członków • przygotowywanie projektów uchwał, sprawozda , informacji i innych materiałów • prowadzenie ewidencji uchwał • udzielanie informacji • zaopatrzenie biura 2. Zakres odpowiedzialno ci: • administracyjna • za powierzone wyposa enie stanowiska pracy • za powierzon dokumentacj ZAKRES UPRAWNIE Ń • bie ca obsługa biura UDZIELONE STAŁE PEŁNOMOCNICTWA WSPÓŁPRACA Stanowisko współpracuj ące – cel kontaktów i współpracy I KONTAKTY - kierownik biura WEWN ĘTRZNE WSPÓŁPRACA Instytucja współpracuj ąca – cel kontaktów i współpracy I KONTAKTY - Urz d Marszałkowski ZEWN ĘTRZNE - FAPA - mieszka cy obszaru LGD

Zatwierdził: …………………………………….

Zał ącznik nr 11 Procedura wyboru operacji przez Stowarzyszenie – Lokaln ą Grup ę Działania

Uyte sformułowania i skróty w Procedurze wyboru operacji przez LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec”: Stowarzyszenie – LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec” Rada – Rada Stowarzyszenia, Regulamin Rady – Regulamin pracy Rady, Prezes Zarz ądu – Prezes Zarz du Stowarzyszenia, Zarz ąd – Zarz d Stowarzyszenia, Przewodnicz ący – Przewodnicz cy Rady, Posiedzenie – Posiedzenie Rady, Statut – Statut Stowarzyszenia, Kierownik Biura – Kierownik Biura Stowarzyszenia, Procedura – Procedura wyboru operacji przez LGD, PROW- Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, Doradca lokalny – osoba, której Kierownik Biura zleci wykonywanie usług z zakresu szkole i doradztwa dla potencjalnych wnioskodawców w konkursach ogłaszanych przez Stowarzyszenie, LSR – Lokalna Strategia Rozwoju, Ustawa – Ustawa z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem rodków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, Rozporz ądzenie - Rozporz ądzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8 lipca 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Wdra żanie Lokalnych Strategii Rozwoju" obj tego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013. Instytucja wdra żaj ąca – Instytucje wymienione w art. 6 ust. 1 pkt. 2 i 3 Ustawy.

1. Kierownik Biura ustala, pismem, którego wzór okre la niniejsza procedura z Instytucj Wdra aj c terminy: ogłaszania konkursu i składania wniosków o dofinansowanie operacji oraz ustala tre ogłoszenia o konkursie, zawieraj c informacje okre lone w Rozporz dzeniu. 2. Po ustaleniu terminu, Kierownik Biura, w ci gu 3 dni wyst puje do Przewodnicz cego ze wzorem wniosku, okre lonym niniejsz procedur o zwołanie posiedzenia Rady w sprawie dokonania wyboru operacji w ramach LSR. Posiedzenie Rady powinno by wyznaczone, nie pó niej ni 21 dni od dnia, w którym upływa termin do składania wniosków o przyznanie pomocy. 3. Przewodnicz cy w ci gu 7 dni, po wyznaczeniu daty posiedzenia Rady w sprawie dokonania wyboru operacji w ramach LSR, zawiadamia o terminie tego posiedzenia Instytucj Wdra aj cej. Wraz z zawiadomieniem Przewodnicz cy przesyła wniosek o ogłoszenie konkursu wzór wniosku okre la niniejsza procedura. 4. Przewodnicz cy, w terminie okre lonym w pkt. 3 zawiadamia równie Doradc lokalnego o terminach: ogłoszenia konkursu, składania wniosków do konkursu oraz posiedzenia Rady w sprawie wyboru operacji w ramach LSR.

5. Po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w pkt.4 Doradca lokalny zobowi zany jest: a) przeprowadzi w gminie obj tej LSR co najmniej jedno spotkanie dotycz ce działania, w ramach którego ogłoszony zostanie konkurs, b) prowadzi dy ur w gminie przy najmniej raz w tygodniu, w ramach którego, wiadczył b dzie bezpłatne wsparcie doradcze dla potencjalnych projektodawców. 6. Ogłoszenie, o którym jest mowa w pkt. 1 publikowane jest zgodnie z Rozporz dzeniem. 7. Posiedzenie Rady w sprawie dokonania wyboru operacji w ramach LSR zwoływane jest i przeprowadzane zgodnie z Regulaminem pracy Rady. 8. Ka dy wniosek o sfinansowanie operacji zło ony w ramach prowadzonego naboru jest rejestrowany i otrzymuje indywidualny numer, który słu y do jego identyfikacji w dalszym post powaniu prowadzonym przez Stowarzyszenie. Numer wniosku składa si z 4 ci gów liczb, z których pierwszy odpowiada – numerowi działania, drugi – numerowi konkursu w ramach danego działania, trzeci – rokowi przeprowadzania procedury konkursowej, a czwarty – numerowi kolejnemu wniosku w danej procedurze konkursowej. 9. W terminie nie pó niejszym ni 7 dni od zako czenia naboru Kierownik Biura informuje wnioskodawc pisemnie, wzór pisma okre la niniejsza procedura, o przyj ciu wniosku do rozpatrzenia. W pi mie nale poda numer wniosku. 10. Wybór operacji nast puje w trakcie Posiedzenia Rady zgodnie z Regulaminem Pracy Rady i Procedur oceny zgodno ci operacji z LSR i oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru.

11. Protokół z Posiedzenia, którego wzór okre la niniejsza procedura wraz z wynikami oceny zgodno ci operacji z LSR przedstawionymi w li cie wybranych operacji, oraz li cie operacji niewybranych, której wzór okre la niniejsza procedura , publikowany jest na stronie internetowej Stowarzyszenia. 12. Przewodnicz cy pismem, którego wzór okre la niniejsza procedura, informuje wnioskodawców o wynikach oceny zgodno ci operacji z LSR przekazuj c informacje wymagane rozporz dzeniem oraz o prawie do odwołania i procedurze odwołania od podj tej decyzji. 13. W przypadku wpłyni cia odwoła od rozstrzygni organu decyzyjnego, Kierownik Biura wyst puje do Przewodnicz cego z wnioskiem o wszcz cie Procedury odwołania od rozstrzygni organu decyzyjnego. 14. Przewodnicz cy wszczyna Procedur odwołania od rozstrzygni organu decyzyjnego w terminie zgodnym z Regulaminem Rady. 15. Strona wnosz ca odwołanie informowana jest pisemnie lub telefonicznie lub elektronicznie o prawie do uczestniczenia w Posiedzeniu w charakterze obserwatora. 16. Odwołania rozpatrywane s zgodnie z Procedur odwołania od rozstrzygni organu decyzyjnego i Regulaminem Rady.

17. Po rozpatrzeniu odwoła sporz dzane s ostateczne listy operacji wybranych i nie wybranych, które wraz z Protokołem z Posiedzenia publikowane s na stronie Internetowej Stowarzyszenia. 18. Przewodnicz cy Rady, którego wzór okre la niniejsza procedura informuje o wybraniu lub nie wybraniu operacji do sfinansowania z podaniem informacji okre lonych w rozporz dzeniu. 19. Listy ostateczne operacji wraz z dokumentacj wymagan rozporz dzeniem dotycz cym wdra ania LSR przekazywana jest do Instytucji Wdra aj cej.

20. Na potrzeby Procedury wprowadza si nast puj ce wzory formularzy i pism:

- Wzór pisma dotycz cego terminu ogłoszenia konkursu i składania wniosków. - Wzór wniosku o zwołanie Rady w ramach procedury wyboru operacji. - Zawiadomienie o Posiedzeniu Rady. - Wniosek o ogłoszenie konkursu. - Potwierdzenie przyj cia wniosku do rozpatrzenia. - Protokół z Posiedzenia Rady. - Lista wybranych operacji. - Lista niewybranych operacji. - Pismo z informacj o decyzji podj tej przez Rad . - Pismo o wybraniu lub niewybraniu operacji do finansowania. - Protokół przekazania dokumentacji konkursowej. - Schemat graficzny procedury wyboru operacji przez LGD. - Tabelaryczne przedstawienie procedury wyboru operacji z LSR

Pismo dotycz ące terminu ogłoszenia konkursu i składania wniosków wzór

Znak sprawy: miejsce, data Instytucja wdra żaj ąca W zwi zku z wdra aniem Lokalnej Strategii Rozwoju i planowanym we wniosku nr (nr wniosku o wybór do realizacji LSR) terminem ogłoszenia konkursu na dofinansowanie operacji w ramach Działania (nazwa działania) zwracam si z pro b o ustalenie szczegółowych terminów ogłoszenia konkursu i składania wniosków o dofinansowanie operacji. Terminy, o których mowa powy ej prosz przekaza na adres LGD (adres LGD) z podaniem znaku sprawy.

Z powa aniem

Wniosek o zwołanie Rady w ramach procedury wyboru operacji wzór Znak sprawy:

Miejsce, data

Przewodnicz cy Rady LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec” na podstawie Rozdziału IV § 13 Regulaminu Rady LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec” wnioskuj o zwołania Rady w celu przeprowadzenia Procedury wyboru operacji przez LGD.

Nazwa działania PROW 2007-2013: Limit dost ępnych środków: Proponowany termin ogłoszenie konkursu: Proponowany termin składania wniosków: Miejsce składania wniosków o przyznanie pomocy: Kryteria wyboru projektu okre ślone w LSR: Wykaz niezb ędnych dokumentów:

Z powa aniem

Zawiadomienie o Posiedzeniu Rady wzór

Znak sprawy: Miejsce, data

Na podstawie Rozdział V § 16 ust. 1 Regulaminu Rady LGD – „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec zawiadamiam o Posiedzeniu Rady, które odb dzie si w dniu (data), o godzinie (godzina), w (miejsce) .

(Program Posiedzenia Rady)

Jednocze nie informuj , e projekty podejmowanych uchwał wraz z zał cznikami dost pne s w wersji elektronicznej na stronie internetowej (dokładny adres strony internetowej) .

Z powa aniem

Wniosek o ogłoszenie konkursu wzór Znak sprawy: Miejsce, data Instytucja wdra żaj ąca

Zwracam si z pro b o ogłoszenie konkursu na dofinansowanie operacji ze rodków przeznaczonych na realizacj Lokalnej Strategii Rozwoju wdra anej przez LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec” w ramach umowy nr (nr umowy) w ramach:

Nazwa działania PROW 2007-2013: Limit dost ępnych środków: Ustalony termin ogłoszenie konkursu: Ustalony termin składania wniosków: Miejsce składania wniosków o przyznanie pomocy: Kryteria wyboru projektu okre ślone w LSR: Wykaz niezb ędnych dokumentów:

W zał czeniu przesyłam projekt ogłoszenia o konkursie na dofinansowanie operacji.

Z powa aniem

Potwierdzenie przyj ęcia wniosku do rozpatrzenia wzór

Znak sprawy: Miejsce, data

Projektodawca

Pana/Pani wniosek o dofinansowanie realizacji operacji w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju zło ony w dniu ( data) został przyj ty do rozpatrzenia przez Rad LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec” i zarejestrowany pod nr (nr wniosku) , który b dzie wykorzystywany do identyfikacji na etapie rozpatrywania jego zgodno ci z LSR. Wniosek rozpatrywany b dzie na najbli szym Posiedzeniu Rady, o jego wynikach zostanie Pani/Pan niezwłocznie poinformowana/y.

Z powa aniem

Protokół z Posiedzenia Rady

wzór

Miejsce, data

Protokół z Posiedzenia Rady „Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec”, które odbyło si w dniu (data dd.mm.rr)

W dniu (data dd.mm.rr) odbyło si Posiedzenie Rady LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec” a) w celu dokonania wyboru operacji w ramach ogłoszonego konkursu na realizacj LSR nr (nr konkursu nadany przez instytucj ę wdra żaj ącą). b) Program Posiedzenia Rady Program posiedzenia c) W posiedzeniu wzi li udział:

Lista uczestników Posiedzenia Rady z podziałem na: Członków Rady, osoby bior ąc udział Posiedzeniu z głosem doradczym i w roli obserwatorów. d) Przebieg Posiedzenia Rady.

Przewodnicz cy Rady Protokolant

wzór

Zał ącznik nr do Uchwały nr ….z dn. …

Lista wniosków o dofinansowanie operacji w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec” w ramach Działania (nazwa działania), które na Posiedzeniu Rady w dniu (dd.mm.rr) zostały wybrane do sfinansowania

Lp. Nazwa i adres beneficjenta Tytuł projektu Nr wniosku Uzyskane punkty

Operacje wymienione poni żej znajduj ą si ę poni żej limitu dost ępnych środków

...... imi ę i nazwisko oraz podpis Przewodnicz ącego Rady

wzór

Zał ącznik nr do Uchwały nr ….z dn. …

Lista wniosków o dofinansowanie operacji w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec”

w ramach Działania (nazwa działania , które na Posiedzeniu Rady w dniu (dd.mm.rr) nie zostały wybrane do sfinansowania

Lp. Nazwa i adres beneficjenta Tytuł projektu Nr wniosku

...... imi ę i nazwisko oraz podpis Przewodnicz ącego Rady

Pismo z informacj ą o decyzji podj ętej przez Rad ę wzór Znak sprawy:

Miejscowo , data

Wnioskodawca Pragn poinformowa , e Pana/Pani wniosek o dofinansowanie operacji zarejestrowany pod nr (nr wniosku) został rozpatrzony przez Rad LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Gminie Biskupiec” na Posiedzeniu, które odbyła si w dniu (dd.mm.rr) . Uchwał Rady nr (nr uchwały) z dnia (dd.mm.rr) uznano, e Pana/Pani wniosek jest/nie jest 1 zgodny z Lokaln Strategi Rozwoju i przyznano mu …2. Pana/Pani wniosek uznano za niezgodny z LSR gdy ………………………………………………………3 Jednocze nie informuj , e na stronie internetowej (dokładny adres strony Internetowej) została zamieszczona lista rankingowa. Od podj tej decyzji przysługuje Panu/Pani prawo do odwołania si do Rady które nale y zło y w Biurze LGD w terminie 14 dni od otrzymania informacji o nie wybraniu operacji do finansowania przez LGD Jednocze nie informuj , e na najbli szym Posiedzeniu Rady rozpatrywane b d odwołania przygotowane prawidłowo pod wzgl dem formalnym. Za odwołanie prawidłowe pod wzgl dem formalnym od rozstrzygni Rady uznaje si odwołania, które: 1. wpłyn w terminie do biura stowarzyszenia (dokładny adres biura) do dnia (data) – decyduje data wpłyni cia, 2. zło one b dzie na formularzu dost pnym na stronie internetowej (dokładny adres strony internetowej) lub w biurze stowarzyszenia (dokładny adres biura) , 3. zostan wypełnione komputerowo, b d na maszynie do pisania, 4. zawiera b dzie: pisemne uzasadnienie odwołania oraz nr wniosku nadany na etapie rejestracji w ramach Procedury wyboru, 5. zostało podpisane przez osoby uprawnione do składania wniosku o dofinansowanie operacji w ramach LSR b d przez osob posiadaj c pełnomocnictwo podpisane przez osoby uprawnione do reprezentowania wnioskodawc . Odwołania, które nie spełni wymaga zostan odrzucone z powodów formalnych. Po rozpatrzeniu odwoła pełna dokumentacja konkursowa, wraz Pana/Pani wnioskiem zostanie przekazana do (pełna nazwa instytucji wdra żaj ącej) w celu dalszego rozpatrzenia Pani/Pana wniosku. Zgodnie z Procedur wyboru operacji, zostanie Pani/Pan poinformowany pisemnie, czy ostatecznie Rada wybrała Pani/Pana wniosek do sfinansowania.

Z powa aniem, − Niepotrzebne wykre li .

− W przypadku operacji uznanych za zgodne z LSR nale y wstawi liczb przyznanych punktów.

− Zdanie stosowane tylko w przypadku informowania Wnioskodawcy o niezgodno ci jego wniosku z LSR.

Pismo o wybraniu lub nie wybraniu operacji do finansowania.

wzór

Znak sprawy:

Miejscowo , data

Wnioskodawca

Pragn poinformowa , e Pani/Pana wniosek w ramach oceny przeprowadzonej na Posiedzeniu Rady, które odbyło si w dniu (dd.mm.rrrr) otrzymał …1 punktów. Pani/Pana wniosek został wybrany do finansowa i mieci si /nie mie ci 2 si w ramach limitu rodków przeznaczonych na konkurs (numer konkursu) . Pani/Pana wniosek nie został wybrany do realizacji gdy 3 ………………………………….. Jednocze nie pragn poinformowa , e ma Pani/Pan mo liwo zło enia swojego wniosku w ramach konkursów ogłaszanych przez ( nazwa instytucji wdra żaj ącej) . Szczegółowe informacje o prowadzonych naborach przez ( skrót nazwy instytucji wdra żaj ącej) znajdzie Pani/Pan na stronie internetowej ( dokładny adres strony Internetowej z informacjami o prowadzonych naborach) lub w siedzibie , która mie ci si w ( adres biura) .4

Z powa aniem,

− Wstawi liczb przyznanych punktów.

− Wybra wła ciw opcj zgodnie z list projektów wybranych do realizacji.

− Uzupełni uzasadnienie zgodnie z ocen Rady.

− Akapit stosowany tylko i wył cznie w przypadku projektów składanych w ramach nast puj cych działa : Ró nicowanie w kierunku działalno ci nie rolniczej, Tworzenie i rozwój mikroprzedsi biorstw oraz Odnowa i rozwój wsi.

wzór

PROTOKÓŁ PRZEKAZANIA DOKUMENTACJI KONKURSOWEJ

Potwierdzam odbiór w dniu (data odbioru) dokumentacji konkursowej dotycz cej konkursu nr (nr konkursu) dotycz cej działania (nazwa działania) PROW 2007-2013.

Wykaz przekazywanej dokumentacji

Lp. Nazwa dokumentu Liczba stron Uwagi

……………………………. ……………………………. Odbieraj cy Przekazuj cy

Schemat graficzny procedury wyboru operacji przez LGD

START

Ustalenie terminu: Wyst pienie z wnioskiem o zwołanie 3. opublikowania ogłoszenia Posiedzenia Rady o wszcz ciu naboru wniosków, 4. składania wniosków. AKCEPTACJA NIE

TAK

Wsparcie doradcze dla wnioskodawców Przygotowanie ogłoszenia

NIE Spotkania informacyjno- Konsultacje dla AKCEPTACJA szkoleniowe projektodawców TAK Zwołanie Posiedzenia Publikacja ogłoszenia Rady

Nabór wniosków

Rejestracja wniosków

Powiadomienie o przyj ciu wniosku do rozpatrzenia

Procedura oceny zgodno ści operacji z LSR i oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru

Publikacja list operacji Powiadomienie wybranych i nie wnioskodawców o decyzji wybranych Rady

Procedura odwołania od NIE rozstrzygni ęć organu AKCEPTACJA decyzyjnego TAK

Stworzenie ostatecznej listy projektów wybranych i niewybranych

Publikacja ostatecznych Powiadomienie list operacji wybranych i wnioskodawców o wyborze nie wybranych lub niewyborcze operacji

Przekazanie Instytucji wdra aj cej dokumentacji konkursowej

Tabelaryczne przedstawienie procedury wyboru operacji przez LGD

Osoba Adresat/II strona Czynno ść Używane dokument odpowiedzialna czynno ści Ustalenie terminu Pismo dotycz ce ogłoszenia konkursu terminu ogłoszenia i składania wniosków Kierownik Biura Instytucja wdra aj ca konkursu i składania o dofinansowanie wniosków operacji. Wyst pienie z wnioskiem Wniosek o zwołanie o zwołanie Rady w ramach Przewodnicz cy Kierownik Biura posiedzenia Rady procedury wyboru Rady w ramach procedury operacji wyboru operacji. Zarz d, Przewodnicz cy Zawiadomienie Zwołanie Rady Członkowie Rady, Rady o Radzie Kierownik Biura Prowadzenie wsparcia dla potencjalnych projektodawców: Materiały Potencjalni Doradca lokalny • spotkania szkoleniowe projektodawcy informacyjne, • szkolenia, • doradztwo. Wyst pienie z wnioskiem o ogłoszenie Wniosek Przewodnicz cy konkursu o ogłoszenie Instytucja wdra aj ca Rady o finansowanie konkursu operacji w ramach LSR Przygotowanie ogłoszenia o mo liwo ci składania, za po rednictwem LGD, Kierownik Biura Projekt ogłoszenia Instytucja wdra aj ca wniosków o przyznanie pomocy do samorz du wojewódzkiego.

Akceptacja ogłoszenia o mo liwo ci składania, za po rednictwem LGD Instytucja wdra aj ca wniosków o przyznanie pomocy do samorz du wojewódzkiego. Instytucja Publikacja wdra aj ca, Ogłoszenie ogłoszenia. Kierownik Biura Nabór wniosków Kierownik Biura Rejestracja składanych wniosków Pracownik Biura o przyznanie pomocy. Powiadomienie Potwierdzenie o przyj ciu wniosku Kierownik Biura o przyj ciu wniosku Wnioskodawca do rozpatrzenia do rozpatrzenia Procedura oceny Zgodnie z procedur Zgodnie z procedur Zgodnie z procedur zgodno ci operacji oceny zgodno ci oceny zgodno ci oceny zgodno ci z LSR i oceny z LSR i oceny z LSR i oceny z LSR i oceny operacji wg. operacji wg. operacji wg. operacji wg. lokalnych kryteriów lokalnych kryteriów lokalnych kryteriów lokalnych kryteriów wyboru wyboru wyboru wyboru Protokół z Posiedzenia Rady Publikacja wyników Programowej, oceny zgodno ci Kierownik Biura Lista wybranych operacji z LSR i niewybranych operacji Powiadomienie o wynikach oceny Pismo z informacj zgodno ci operacji o decyzji podj tej z LSR i oceny Kierownik Biura Wnioskodawcy przez Rad operacji wg. Programow lokalnych kryteriów wyboru W przypadku odwoła od podj tej Zgodnie z procedur Zgodnie z procedur decyzji przez Rad Kierownik Biura odwołania od odwołania od Programow - Przewodnicz cy rozstrzygni organu rozstrzygni organu Procedura odwołania Rady decyzyjnego decyzyjnego od rozstrzygni organu decyzyjnego.

Zał ącznik nr 12 Lokalne kryteria wyboru operacji:

Działanie: „Ró żnicowanie w kierunku działalno ści nierolniczej”

Lokalne kryteria oceny operacji 11. Wysoko ść wnioskowanej kwoty pomocy: - mniej ni 20 tys. zł - 3 pkt. - od 20 tys. zł do 40 tys. zł – 2 pkt. - powy ej 40 tys. zł – 1 pkt. 12. Powierzchnia gospodarstwa, które posiada lub w którym pracuje wnioskodawca posiada powierzchni ę (hektar fizyczny): - do 10 ha – 2 pkt. - od 10 ha do 15 ha – 1 pkt. - powy ej 15 ha – 0 pkt. 13. Operacja jest komplementarna w stosunku do innych operacji/projektów zrealizowanych na obszarze wdra żania LSR – 2 pkt. 14. Operacja ma innowacyjny charakter – 2 pkt. 15. Realizacja operacji przyczyni si ę do lepszego wykorzystania zasobów obszaru obj ętego strategi ą (maksymalnie 3 pkt.) - zasobów przyrodniczo-krajobrazowych – 1 pkt. - zasobów historyczno-kulturowych – 1 pkt. - innych zasobów lokalnych - 1 pkt. 16. Operacja przyczyni si ę do zrównowa żonego rozwoju obszaru LSR – 1 pkt. 17. Czas realizacji operacji: - mniej ni rok - 2 pkt - od roku do 2 lat – 1 pkt - powy ej 2 lat – 0 pkt 18. Realizacja operacji przyczyni si ę do wzrostu aktywno ści społecznej i/lub gospodarczej mieszka ńców obszaru – 2 pkt. 19. Wnioskodawca posiada do świadczenie w realizacji projektów finansowanych ze środków UE - 1 pkt. 20. Realizacja operacji spowoduje utworzenie lub doposażenie: - powy ej 3 miejsc pracy 3 pkt - 1-3 miejsca pracy 2 pkt -1 miejsce pracy 1 pkt

Działanie: „Tworzenie i rozwój mikroprzedsi ębiorstw ” Lokalne kryteria oceny operacji 15. Wysoko ść wnioskowanej kwoty pomocy : - mniej ni 20 tys. zł - 3 pkt. - od 20 tys. zł do 40 tys. zł – 2 pkt. - powy ej 40 tys. zł – 1 pkt. 16. Operacja jest komplementarna w stosunku do innych operacji/projektów zrealizowanych na obszarze wdra żania LSR – 2 pkt. 17. Operacja ma innowacyjny charakter – 2 pkt. 18. Realizacja operacji przyczyni si ę do lepszego wykorzystania zasobów obszaru obj ętego strategi ą (maksymalnie 3 pkt.) - zasobów przyrodniczo-krajobrazowych – 1 pkt. - zasobów historyczno-kulturowych – 1 pkt. - innych zasobów lokalnych - 1 pkt. 19. Realizacja operacji przyczyni si ę do promocji obszaru – 2 pkt. 20. Operacja przyczyni si ę do zrównowa żonego rozwoju obszaru LSR – 1 pkt. 21. Czas realizacji operacji: - mniej ni rok - 2 pkt - od roku do 2 lat – 1 pkt - powy ej 2 lat – 0 pkt 22. Realizacja operacji przyczyni si ę do wzrostu aktywno ści społecznej i/lub gospodarczej mieszka ńców obszaru – 2 pkt. 23. Wnioskodawca posiada do świadczenie w realizacji projektów finansowanych ze środków UE - 1 pkt. 24. Realizacja operacji spowoduje utworzenie lub doposażenie: - powy ej 3 miejsc pracy 3 pkt - 1-3 miejsca pracy 2 pkt. -1 miejsce pracy 1 pkt

Działanie: „Odnowa i rozwój wsi” Lokalne kryteria oceny operacji 9. Wnioskowana kwota pomocy wynosi: - mniej ni 100 tys. zł - 3 pkt. - od 100 tys. zł do 150 tys. zł – 2 pkt. - powy ej 150 tys. zł – 1 pkt. 10. Realizacja operacji przyczyni si ę do wzrostu aktywno ści społecznej i/lub gospodarczej mieszka ńców obszaru – 2 pkt. 11. Wnioskodawca ma do świadczenie w realizacji projektów finansowanych ze środków UE – 1 pkt. 12. Czas realizacji operacji - mniej ni rok - 2 pkt - od roku do 2 lat – 1 pkt - powy ej 2 lat – 0 pkt. 13. Realizacja operacji przyczyni si ę do lepszego wykorzystania walorów obszaru obj ętego strategi ą (maksymalnie 3 pkt.) - walorów przyrodniczo-krajobrazowych – 1 pkt. - dziedzictwa historyczno-kulturowego – 1 pkt. - innych zasobów lokalnych - 1 pkt. 14. Operacja jest komplementarna w stosunku do innych operacji/projektów zrealizowanych na obszarze wdra żania LSR – 2 pkt. 15. Operacja ma innowacyjny charakter – 2 pkt 16. Realizacja operacji przyczyni si ę do promocji obszaru – 1 pkt

Działanie: „Małe Projekty ” Lokalne kryteria oceny operacji 9. Wnioskowana kwota pomocy wynosi: - mniej ni 10 tys. zł - 3 pkt. - od 10 tys. zł do 15 tys. zł – 2 pkt. - powy ej 15 tys. zł – 1 pkt. 10. Realizacja operacji przyczyni si ę do rozwoju gospodarczego obszaru obj ętego LSR – 2 pkt. 11. Czas realizacji operacji - mniej ni 6 miesi cy - 2 pkt - od 6 miesi cy do roku – 1 pkt - powy ej 1 roku – 0 pkt 12. Realizacja operacji przyczyni si ę do lepszego wykorzystania walorów obszaru obj ętego strategi ą (maksymalnie 3 pkt.) - walorów przyrodniczo-krajobrazowych – 1 pkt. - dziedzictwa historyczno-kulturowego – 1 pkt. - innych zasobów lokalnych obszaru - 1 pkt. 13. Operacja jest komplementarna w stosunku do innych operacji/projektów zrealizowanych na obszarze wdra żania LSR – 2 pkt. 14. Operacja ma innowacyjny charakter – 2 pkt 15. Realizacja operacji przyczyni si ę do promocji obszaru – 1 pkt. 16. Operacja przyczyni si ę do zrównowa żonego rozwoju obszaru LSR – 1 pkt

Zał ącznik nr 13 Karta oceny operacji na zgodno ść z LSR

KO nr 1 Miejsce na KARTA OCENY piecz tk zgodności operacji z LSR Wersja: 1.1 Strona 1 z 1

NUMER IMI i NAZWISKO lub NAZWA WNIOSKODAWCY: WNIOSKU:

NAZWA / TYTUŁ

WNIOSKOWANEJ OPERACJI:

− Ró nicowanie w kierunku działalno ci nierolniczej DZIAŁANIE PROW 2007-2013 − Tworzenie i rozwój mikroprzedsi biorstw W RAMACH WDRA ANIA − Odnowa i rozwój wsi LSR − Małe projekty

1. Czy realizacja projektu / operacji przyczyni si do osi gni cia celów ogólnych LSR? CO1: Nazwa celu  CO2: Nazwa celu  CO3: Nazwa celu  CO(N) 

2. Czy realizacja projektu / operacji przyczyni si do osi gni cia celów szczegółowych LSR? CS1.1  CS2.1  CS1.1  Itd. CS1.2  CS2.2  CS1.2  CS1.3  CS2.3  CS1.3

3. Czy realizacja projektu / operacji jest zgodna z przedsi ęwzi ęciami zaplanowanymi w LSR? P1  P 4  P 7  Itd. P 2  P 5  P 8  P 3  P 6  P 9  UZASADNIENIE ZGODNO CI PROJEKTU/OPERACJI Z ZAZNACZONYMI PRZEDSI WZI CIAMI W LSR:

IMI i NAZWISKO CZŁONKA RADY :

Głosuj ę za uznaniem/nie uznaniem* operacji za zgodną z LSR (niepotrzebne skre li ) CZYTELNY MIEJSCE: DATA: PODPIS: PODPISY SEKRETARZY 1. 2. POSIEDZENIA OD

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA KARTY:

Pola zaciemnione wypełnia biuro LGD przed rozpocz ciem procesu oceny Pola białe wypełnia Członek RADY LGD bior cy udział w ocenie zgodno ci - Kart nale y wypełni piórem lub długopisem - Ocena zgodno ci polega na wpisaniu znaku „x” w kratce po prawej stronie przy ka dym celu / przedsi wzi ciu, z którym dana operacja jest zgodna. Zgodno operacji z LSR mo e wyst powa w wi cej ni jednym punkcie (mo na zaznaczy wi cej kwadracików) Operacja zostanie uznana za zgodn z LSR je eli b dzie zgodna z: co najmniej jednym celem ogólnym, co najmniej jednym celem szczegółowym oraz co najmniej jednym przedsi wzi ciem zapisanym w LSR. - Nie wpisanie imienia, nazwiska, miejsca, daty i czytelnego podpisu skutkuje niewa no ci karty.

Procedura oceny i wyboru operacji

1. Organem dokonuj cym oceny zgodno ci wniosków z LSR i wyboru operacji do finansowania jest Rada LGD Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec.

2. Rada rozpatruje wnioski w kolejno ci zarejestrowanej przez Biuro LGD i podejmuje decyzje w ich sprawie podczas swoich posiedze .

2. Przed rozpatrzeniem wniosku członkowie Rady składaj pisemne owiadczenie o bezstronno ci w rozpatrywaniu danego wniosku. O wiadczenie składa si na formularzu, zgodnym ze wzorem. Członków Rady, którzy nie zło o wiadczenia o bezstronno ci, Przewodnicz cy Rady wył cza z udziału w rozpatrywaniu danego wniosku.

3. Przed ostatecznym rozpatrywaniem wniosku Przewodnicz cy Rady mo e zarz dzi przeprowadzenie dyskusji, w której mog uczestniczy przedstawiciel Zarz du oraz zaproszone do udziału w posiedzeniu osoby.

4. Po dyskusji nad wnioskiem Rada przeprowadza głosowanie w sprawie zgodno ci operacji z LSR. Po zarz dzeniu głosowania ka dy członek Rady dokonuje indywidualnie oceny zgodno ci operacji z LSR poprzez wypełnienie „Karty oceny zgodno ci operacji z LSR”, Decyzja Rady w sprawie uznania operacji za zgodn z LSR jest pozytywna, je li bezwzgl dna wi kszo wa nie oddanych głosów została oddana na opcj , e operacja jest zgodna z LSR. Wnioski, w stosunku do których Rada podj ła negatywn decyzj nie s dalej rozpatrywane.

5. Je eli operacja została uznana za zgodn z LSR, Rada przeprowadza ocen tej operacji według kryteriów lokalnych przyj tych przez Stowarzyszenie. Po zarz dzeniu głosowania ka dy członek Rady dokonuje indywidualnie oceny operacji poprzez wypełnienie formularza „Karty oceny operacji według kryteriów wyboru” . Ocena operacji przez członka Rady polega na przyznaniu punktów za poszczególne kryteria, a nast pnie ich zsumowaniu i wpisaniu obliczonej oceny ł cznej w pozycji formularza „SUMA PUNKTÓW”. Po zebraniu wypełnionych „Kart oceny operacji według kryteriów wyboru” komisja skrutacyjna ustala wynik głosowania w taki sposób, e sumuje oceny ł czne wyra one na poszczególnych kartach w pozycji „SUMA PUNKTÓW” i dzieli przez liczb oddanych głosów. Liczba b dca wynikiem tego działania jest ocen Rady dotycz c spełniania kryteriów wyboru przez dan operacj .

6. Na podstawie wyników głosowania w sprawie oceny operacji według kryteriów lokalnych Przewodnicz cy Rady sporz dza list operacji wybranych przez LGD do finansowania oraz formułuje tre uchwały Rady w sprawie operacji wybranych do finansowania, po czym poddaje j pod głosowanie Rady. List operacji wybranych do finansowania sporz dza si uwzgl dniaj c limit dost pnych rodków okre lony w informacji o mo liwo ci składania wniosków za po rednictwem LGD Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec o przyznanie pomocy na dany rodzaj operacji.

Na li cie umieszcza si operacje, których ocena pod wzgl dem spełniania kryteriów wyboru wyniosła co najmniej 50%+1 mo liwej do uzyskania liczby punktów, w kolejno ci według liczby uzyskanych punktów w ramach oceny spełniania kryteriów wyboru operacji. 7. Z posiedzenia Rady sporz dza si protokół zawieraj cy co najmniej:

- dat i miejsce odbycia posiedzenia, - wykaz członków Rady uczestnicz cych w posiedzeniu, - zatwierdzony porz dek posiedzenia, - wyniki głosowa oraz tre decyzji i uchwał podj tych przez Rad . Protokół podpisuje Przewodnicz cy Rady.

8. Biuro LGD Stowarzyszenia Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec w terminie 7 dni po posiedzeniu Rady informuje w formie pisemnej wnioskodawców o decyzji Rady w sprawie zło onych wniosków. 9. Wnioskodawca mo e zło y do Zarz du LGD, w formie pisemnej, odwołanie od rozstrzygni Rady w terminie 14 dni od dnia dor czenia informacji o decyzji Rady.

10. W przypadku wpłyni cia odwoła Zarz d niezwłocznie zwołuje posiedzenie Rady w celu ich rozpatrzenia. Podczas posiedzenia Rada dokonuje ponownej oceny zgodno ci operacji z LSR i oceny pod wzgl dem spełniania kryteriów wyboru. Decyzje Rady podj te w trybie rozpatrzenia odwołania s ostateczne. O decyzjach podj tych w wyniku rozpatrzenia odwoła LGD informuje wnioskodawców, którzy zło yli odwołania.

11. Po rozpatrzeniu odwoła Przewodnicz cy Rady sporz dza ostateczn list operacji wybranych przez LGD do finansowania oraz formułuje tre zaktualizowanej uchwały Rady w sprawie operacji wybranych do finansowania, po czym poddaje j pod głosowanie Rady.

Schemat graficzny jak i tabelaryczny znajduje si przy procedurze wyboru operacji.

...... Zał ącznik nr 14 piecz LGD

KARTA OCENY FORMALNEJ dla wnioskodawców i operacji zgłaszanych w ramach konkursu na „Wdra anie lokalnych strategii rozwoju” na obszarze LGD (wypełni ć wył ącznie pola na białym tle) Nazwa operacji:

Nr operacji wg kolejno ści wpływu i data zło żenia wniosku: Nazwa wnioskodawcy Data przeprowadzenia oceny formalnej L.p. Kryteria oceny formalnej Wnioskodawca Wnioskodawca lub operacja lub operacja nie spełnia kryterium spełnia kryterium 1. Terminowo ść zło żenia wniosku

2. Wniosek sporz ądzono na obowi ązuj ącym formularzu 3. Wniosek został wypełniony w j ęzyku polskim 4. Identyfikacja wnioskodawcy

5. Zgodno ść okresu realizacji z okresem programowym 6. Kompletno ść wniosku

7. Wniosek posiada komplet zał ączników

8. Zgodno ść z Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 9. Wnioskodawca spełnia warunek lokalizacji

10. Zgodno ść finansowania

Na podstawie oceny formalnej przeprowadzonej przy pomocy powy szych kryteriów w dniu ……………………., potwierdzam, e operacja zgłoszona pod nr …………………. : a. przeszła ocen formaln i zostaje skierowana do oceny merytorycznej* b. nie przeszła oceny formalnej i nie zostaje skierowana do oceny merytorycznej*

…………………… ……………………….…………………………… Miejscowo , data Podpisy wyznaczonych członków Rady Decyzyjnej

• - niepotrzebne skre li

Wzory dokumentów stosowane w procedurze oceny zgodno ści operacji z LSR i wyboru operacji:

Zał ącznik nr 15

KARTA OCENY OPERACJI WEDŁUG LOKALNYCH KRYTERIÓW

Wniosek nr ………………………zło żony przez …………………………………………...

Nazwa operacji ……………………………………………………………………………….

Działanie PROW • Ró żnicowanie w kierunku działalno ści nierolniczej Działanie Lokalne kryteria oceny operacji ocena PROW Wysoko ść wnioskowanej kwoty pomocy: - mniej ni 20 tys. zł - 3 pkt. - od 20 tys. zł do 40 tys. zł – 2 pkt. - powy ej 40 tys. zł – 1 pkt. Powierzchnia gospodarstwa, które posiada lub w którym pracuje wnioskodawca posiada powierzchni ę (hektar fizyczny): - do 10 ha – 2 pkt. - od 10 ha do 15 ha – 1 pkt. - powy ej 15 ha – 0 pkt. Operacja jest komplementarna w stosunku do innych operacji/projektów zrealizowanych na obszarze wdra żania ci nierolniczej nierolniczej ci

ś LSR – 2 pkt. Operacja ma innowacyjny charakter – 2 pkt. Realizacja operacji przyczyni si ę do lepszego wykorzystania zasobów obszaru obj ętego strategi ą (maksymalnie 3 pkt.) - zasobów przyrodniczo-krajobrazowych – 1 pkt. - zasobów historyczno-kulturowych – 1 pkt. - innych zasobów lokalnych - 1 pkt Operacja przyczyni si ę do zrównowa żonego rozwoju obszaru LSR – 1 pkt. Czas realizacji operacji: - mniej ni rok - 2 pkt - od roku do 2 lat – 1 pkt

nicowanie kierunku w działalno

ż - powy ej 2 lat – 0 pkt Realizacja operacji przyczyni si do wzrostu aktywno ci Ró ę ś społecznej i/lub gospodarczej mieszka ńców obszaru – 2 pkt. Wnioskodawca posiada do świadczenie w realizacji projektów finansowanych ze środków UE - 1 pkt. SUMA PUNKTÓW

Data ……………….. czytelny podpis ……………………

KARTA OCENY OPERACJI WEDŁUG LOKALNYCH KRYTERIÓW

Wniosek nr ………………………zło żony przez …………………………………………...

Nazwa operacji ……………………………………………………………………………….

Działanie PROW Tworzenie i rozwój mikroprzedsi ębiorstw

Działanie Lokalne kryteria oceny operacji ocena PROW Wysoko ść wnioskowanej kwoty pomocy : - mniej ni 20 tys. zł - 3 pkt. - od 20 tys. zł do 40 tys. zł – 2 pkt. - powy ej 40 tys. zł – 1 pkt. Operacja jest komplementarna w stosunku do innych operacji/projektów zrealizowanych na obszarze wdra żania LSR – 2 pkt. Operacja ma innowacyjny charakter – 2 pkt. Realizacja operacji przyczyni si ę do lepszego wykorzystania zasobów obszaru obj ętego strategi ą ci ci

ś (maksymalnie 3 pkt.) - zasobów przyrodniczo-krajobrazowych – 1 pkt. - zasobów historyczno-kulturowych – 1 pkt.

biorczo - innych zasobów lokalnych - 1 pkt. ę Realizacja operacji przyczyni si ę do promocji obszaru – 2 pkt. Operacja przyczyni si ę do zrównowa żonego rozwoju obszaru LSR – 1 pkt Czas realizacji operacji: - mniej ni rok - 2 pkt - od roku do 2 lat – 1 pkt - powy ej 2 lat – 0 pkt Realizacja operacji przyczyni si ę do wzrostu aktywno ści społecznej i/lub gospodarczej mieszka ńców obszaru – 2 pkt. Wnioskodawca posiada do świadczenie w realizacji Tworzenie i mikroprzedsi rozwój Tworzenie projektów finansowanych ze środków UE - 1 pkt. Realizacja operacji spowoduje utworzenie lub doposa żenie: - powy ej 3 miejsc pracy 3 pkt - 1-3 miejsca pracy 2 pkt. -1 miejsce pracy 1 pkt SUMA PUNKTÓW Data ……………….. czytelny podpis ……………………

KARTA OCENY OPERACJI WEDŁUG LOKALNYCH KRYTERIÓW

Wniosek nr ………………………zło żony przez …………………………………………...

Nazwa operacji ……………………………………………………………………………….

Działanie PROW Odnowa i rozwój wsi

Działanie Lokalne kryteria oceny operacji ocena PROW Wnioskowana kwota pomocy wynosi: - mniej ni 100 tys. zł - 3 pkt. - od 100 tys. zł do 150 tys. zł – 2 pkt. - powy ej 150 tys. zł – 1 pkt. Realizacja operacji przyczyni si ę do wzrostu aktywno ści społecznej i/lub gospodarczej mieszka ńców obszaru – 2 pkt. Wnioskodawca ma do świadczenie w realizacji projektów finansowanych ze środków UE – 1 pkt. Czas realizacji operacji - mniej ni rok - 2 pkt - od roku do 2 lat – 1 pkt - powy ej 2 lat – 0 pkt. Realizacja operacji przyczyni si ę do lepszego wykorzystania walorów obszaru obj ętego strategi ą (maksymalnie 3 pkt.) - walorów przyrodniczo-krajobrazowych – 1 pkt. - dziedzictwa historyczno-kulturowego – 1 pkt.

Odnowa wsi i rozwój - innych zasobów lokalnych - 1 pkt. Operacja jest komplementarna w stosunku do innych operacji/projektów zrealizowanych na obszarze wdra żania LSR – 2 pkt. Operacja ma innowacyjny charakter – 2 pkt Realizacja operacji przyczyni si ę do promocji obszaru – 1 pkt SUMA PUNKTÓW

Data ……………….. czytelny podpis ……………………

KARTA OCENY OPERACJI WEDŁUG LOKALNYCH KRYTERIÓW

Wniosek nr ………………………zło żony przez …………………………………………...

Nazwa operacji ……………………………………………………………………………….

Działanie PROW Wdra żanie lokalnych strategii rozwoju –małe projekty

Działanie Lokalne kryteria oceny operacji ocena PROW Wnioskowana kwota pomocy wynosi: - mniej ni 10 tys. zł - 3 pkt. - od 10 tys. zł do 15 tys. zł – 2 pkt. - powy ej 15 tys. zł – 1 pkt. Realizacja operacji przyczyni si ę do rozwoju gospodarczego obszaru obj ętego LSR – 2 pkt. Czas realizacji operacji - mniej ni 6 miesi cy - 2 pkt - od 6 miesi cy do roku – 1 pkt - powy ej 1 roku – 0 pkt Realizacja operacji przyczyni si ę do lepszego wykorzystania walorów obszaru obj ętego strategi ą (maksymalnie 3 pkt.) - walorów przyrodniczo-krajobrazowych – 1 pkt. - dziedzictwa historyczno-kulturowego – 1 pkt. - innych zasobów lokalnych obszaru - 1 pkt. Operacja jest komplementarna w stosunku do innych operacji/projektów zrealizowanych na obszarze wdra żania LSR – 2 pkt. Operacja ma innowacyjny charakter – 2 pkt Realizacja operacji przyczyni si ę do promocji obszaru – 1

anie projektyrozwoju lokalnych –małe strategii pkt. ż Operacja przyczyni si ę do zrównowa żonego rozwoju obszaru LSR – 1 pkt Wdra SUMA PUNKTÓW

Data ……………….. czytelny podpis ……………………

Zał ącznik nr 16 Procedura odwołania od rozstrzygni ęć organu decyzyjnego

w sprawie wyboru operacji

Użyte sformułowania i skróty w niniejszej Procedurze oznaczaj ą: Stowarzyszenie – LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec” Rada – Rada Stowarzyszenia, Regulamin – Regulamin Rady, Prezes Zarz ądu – Prezes Zarz du Stowarzyszenia, Zarz ąd – Zarz d Stowarzyszenia, Przewodnicz ący – Przewodnicz cy Rady LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec” Posiedzenie – Posiedzenie Rady, Statut – Statut Stowarzyszenia, Kierownik Biura – Kierownik Biura Stowarzyszenia, Procedura – Procedura odwołania od rozstrzygni organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji, Procedura wyboru - Procedura wyboru operacji przez LGD, Procedura oceny zgodno ści - Procedury oceny zgodno ci operacji z LSR i oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru , Ustawa – Ustawa z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem rodków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Instytucja wdra żaj ąca – Instytucje wymienione w art. 6 ust. 1 pkt. 2 i 3 Ustawy.

1. W ramach Procedury rozpatrywane s odwołania od decyzji Rady, które s prawidłowe pod wzgl dem formalnym. 2. Odwołanie wnosi si : - do Biura Stowarzyszenia w terminie nie pó niejszym ni 14 dni od dokonania wyboru operacji przez Rad . W przypadku odwoła przesłanych za po rednictwem Poczty Polskiej, o zachowaniu terminu decyduje data stempla pocztowego - na formularzu, którego wzór stanowi zał cznik do niniejszej uchwały, - wypełnione pismem komputerowym lub maszynowym z u yciem drukowanych liter,

3. Odwołanie powinno zawiera pisemne uzasadnienie odwołania, wniosku nadany na etapie rejestracji w ramach Procedury wyboru oraz czytelny podpis odwołuj cego si . 4. Ka de odwołanie jest rejestrowane i otrzymuje numer, który u ywany jest w trakcie jego rozpatrywania. a) Kierownik Biura LSR, lub osoba przez niego wskazana, sprawdza zgodno odwoła pod wzgl dem formalnym. b) Odwołania wniesiono po terminie podlegaj odrzuceniu

c) W przypadku innych braków formalnych, ni wniesienie odwołania po terminie, wzywa si odwołuj cego do uzupełnienia tych braków, w terminie 3 dni od dnia otrzymania wezwania, pod rygorem odrzucenia odwołania.

5. Kierownik Biura wyst puje do Przewodnicz cego z wnioskiem o zwołanie Posiedzenia w celu rozpoznania odwoła . 6. Do wniosku doł cza si prawidłowe pod wzgl dem formalnym odwołania od podj tej przez Rad decyzji.

7. Przewodnicz cy zwołuje Posiedzenie zgodnie Regulaminu Rady i zawiadamia pisemnie o jego terminie Kierownika Biura.

8. Kierownik Biura informuje pisemnie odwołuj cego si o przyjciu jego odwołania do rozpatrzenia, b d jego odrzuceniu. 9. Pismo o przyj ciu odwołania do rozparzenie winno zawiera nast puj ce informacje:

• numer pod jakim odwołanie zostało zarejestrowane,

• prawie do uczestniczenia w Posiedzeniu przeprowadzanym w ramach procedury w roli obserwatora, to jest bez prawa do zabierania głosu w dyskusji,

• pouczenie o prawie do zło enia dodatkowych wyja nie na Posiedzeniu przeprowadzanym w ramach procedury,

• miejsce, termin i godzin Posiedzenia. 10. Pismo o odrzuceniu odwołania winno zawiera nast puj ce informacje: c) numer pod jakim odwołanie zostało zarejestrowane, d) podstaw odrzucenia odwołania. 11. W szczególnych wypadkach informacje mog zosta przekazane wnioskodawcy telefonicznie lub e-mail’em lub fax’em.

12. Do przeprowadzenia Posiedzenia stosuje si odpowiednio przepisy Regulaminu. 13. Odwołuj cy si ma prawo bra udział w posiedzeniu Rady, na którym b dzie rozpatrywane jego odwołanie. Odwołuj cy si mo e by reprezentowany na tym posiedzeniu przez pełnomocnika. Pełnomocnikiem odwołujcego si , mo e by osoba maj ca pełn zdolno do czynno ci prawnych. Pełnomocnictwo nale y udzieli na pi mie lub ustnie do protokołu posiedzenia. 14. W razie w tpliwo ci co do pisemnego uzasadnienia odwołania, Przewodnicz cy na wniosek Rady mo e poprosi odwołuj cego si lub jego pełnomocnika o udzielenie dodatkowych wyja nie .

15. Od decyzji podj tej w ramach Procedury odwoławczej nie ma odwołania.

16. Dalsze post powanie jest zgodne z Procedur wyboru.

17. Na potrzeby Procedury wprowadza si wzory formularzy i pism:

− Wniosek o zwołanie Rady w ramach procedury odwołania od rozstrzygni organu decyzyjnego. − Pismo o niepoprawnym odwołaniu pod wzgl dem formalnym. − Powiadomienie o przyj ciu odwołania do rozpatrzenia. − Zaproszenie na Posiedzenie Rady. − Formularz odwołania ODR-1 − Schemat graficzny procedury odwołania od rozstrzygni organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji. − Tabelaryczne przedstawienie procedury odwołania od rozstrzygni organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji.

Wniosek o zwołanie Rady w ramach procedury odwołania od rozstrzygni ęć organu decyzyjnego

wzór Znak sprawy: Miejsce, data Przewodnicz cy Rady LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec”.

W zwi zku z wpłyni ciem do dn. (dd.mm.rrrrr) do Biura Stowarzyszenia prawidłowych pod wzgl dem formalnym odwoła od decyzji podj tej przez Rad na Posiedzeniu odbytym w dniu (dd.mm.rrrr) wnioskuj o zwołania Rady w celu przeprowadzenia Procedury odwołania od rozstrzygni organu decyzyjnego. W zał czeniu do wniosku przekazuj prawidłowe pod wzgl dem formalnym odwołania, które nale y rozpatrze na najbli szym Posiedzeniu Rady.

Z powa aniem

Pismo o niepoprawnym odwołaniu pod wzgl ędem formalnym

wzór

Znak sprawy

Miejsce, data

Szanowny/a Pan/Pani Wnioskodawca

Pana/Pani odwołanie od decyzji, które wpłyn ło w dniu (dd.mm.rrrr) , zostało zarejestrowane pod nr (nr odwołania) . Niestety Pana/Pani odwołanie uznaje si za nieprawidłowe pod wzgl dem formalnym gdy : − wpłyn ło do Biura Stowarzyszenia po 14 dniach od dokonania wyboru operacji przez Rad , 1

− 1 nie została zło one na odpowiednim formularzu,

− 1 nie zostało wypełnione na komputerze, b d maszynie do pisania,

− 1 nie zawiera pisemnego uzasadnienie odwołania,

− 1 nie zawiera nr wniosku nadanego na etapie rejestracji w ramach Procedury wyboru,

− nie zostało podpisane przez osoby uprawnione do składania wniosku o dofinansowanie operacji w ramach LSR, b d przez osob posiadaj c pełnomocnictwo podpisane przez osoby uprawnione do reprezentowania wnioskodawc .1 W zwi zku z powy szym Pana/Pani odwołanie pozostanie nie rozpatrzone.

Z powa aniem

1 – Niepotrzebne skre li

Powiadomienie o przyj ęciu odwołania do rozpatrzenia

wzór

Znak sprawy

Miejsce, dnia

Szanowny/a Pan/Pani Wnioskodawca

Pana/Pani odwołanie od decyzji, które wpłyn ło w dniu (dd.mm.rrrr) , jest poprawne pod wzgl dem formalnym i zostało zarejestrowane pod nr (nr odwołania) . Zostanie ono rozpatrzone na najbli szym Posiedzeniu Rady, które odb dzie si w dn. (dd.mm.rrrr) w (adres) o godz. (godz.) . Ma Pan/Pani prawo do uczestniczenia w ww. Posiedzeniu w charakterze obserwatora, tj. bez prawa do zabrania głosu w dyskusji. W roli obserwatora mog uczestniczy jedynie osoby uprawnione do reprezentowania wnioskodawcy lub ich pełnomocnicy, którym w przypadku w tpliwo ci Rady do odwołania przysługuje prawo do dodatkowych wyja nie . Jednocze nie informuj Pana/Pani , e o ch ci do wzi cia udziału w ww. Posiedzeniu zobowi zany/zobowi zana jest Pan/Pani poinformowa pisemnie Przewodnicz cego Rady (imi ę i nazwisko) na dzie przed wyznaczonym terminem tj. do dnia (data Posiedzenia – 1 dzie ń). W przypadku niedopełnienia powy szego obowi zku traci Pan/Pani prawo do wzi cia udziału w ww. Posiedzeniu.

Z powa aniem

Zaproszenie na Posiedzenie Rady.

wzór

Znak sprawy: Miejsce, data

Prezes Zarz ąd Stowarzyszenia /Członkowie Rady Stowarzyszenia/Kierownik Biura

Na podstawie Rozdziału IV § 13 ust. Regulaminu Rady Przewodnicz cy Rady zwołuj Posiedzenie Rady, które odb dzie si w dniu (data) , o godzinie (godzina) , w (miejsce) .

(Program Posiedzenia Rady Programowej)

Jednocze nie informuj , e projekty podejmowanych uchwał wraz z zał cznikami dost pne s w wersji elektronicznej na stronie internetowej (dokładny adres strony internetowej) .

Z powa aniem

Formularz odwołania ODR-1

wzór

ODR nr 1

Miejsce na piecz ODWOŁANIE Wersja: 1.1 wnioskodawcy od decyzji Rady Strona 1 z 1

NUMER UCHWAŁY NUMER WNIOSKU RADY ……………………………. PODPIS DATA WPŁYNI ĘCIA PRZYJMUJACEGO ...... ODWOŁANIE ...... NAZWISKO I IMI /NAZWA WNIOSKODAWCY NAZWA / TYTUŁ WNIOSKOWANEJ OPERACJI: DZIAŁANIE PROW 2007- 11. Ró nicowanie w kierunku działalno ci nierolniczej 2013 12. Tworzenie i rozwój mikroprzedsi biorstw W RAMACH WDRA ANIA 13. Odnowa i rozwój wsi LSR 14. Małe projekty DECYZJA RADY O NIEWYBRANIU 15. Oceny zgodno ci z LSR PROJKETU ZAPADŁA NA 16. Oceny projektów wg. lokalnych kryteriów wyboru ETAPIE: UZASADNIENIE DLA WSZCZ CIA PROCEDURY ODWOŁAWCZEJ:

IMIONA I NAZWISKA OSÓB UPRAWNIONYCH DO REPREZENTACJI WNIOSKODAWCY:

ADRES ZAMIESZKANIA / SIEDZIBY

WNIOSKODAWCY

ADRES KORESPONDENCYJNY (je eli inny ni ż ż wskazany powy żej)

TELEFON KONTAKTOWY WNIOSKODAWCY: ADRES E-MAIL WNIOSKODAWCY: WNOSZ Ę O PONOWNE ROZPATRZENIE WNIOSKU O DOFINANSOWANIE OPERACJI PRZEZ RAD Ę LGD CZYTELNY MIEJSCE: DATA: PODPIS:

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA WNIOSKU: • Pola zaciemnione wypełnia Biuro LGD • Pola białe wypełnia Wnioskodawca • Wniosek b dzie uznany za poprawnie zło ony, tylko w sytuacji wypełnienia wszystkich białych pól, w tym w szczególno ci uzasadnienia dla wszcz cia procedury odwoławczej

Schemat graficzny procedury odwołania od rozstrzygni ęć organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji.

Wpłyni ęcie odwołania

START

Rejestracja odwołania i nadanie numeru

Sprawdzenie pod wzgl dem formalnym

Wysłanie pisma

NIE o niepoprawnym AKCEPTACJA odwołaniu pod wzgl dem formalnym TAK

Wyst pienie o zwołanie Posiedzenia w ramach procedury odwołania

Powiadomienie odwołuj cego si o przyj ciu Zwołanie Rady odwołania i terminie Posiedzenia Rady

Posiedzenie

Wysłuchanie stanowiska odwołuj cego si

Rozpatrzenie odwołania

Dalsze post ępowanie zgodnie z Procedur ą wyboru operacji przez LGD

Tabelaryczne przedstawienie procedury odwołania od rozstrzygni ęć organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji.

Osoba Adresat/II strona Czynno ść Używane dokument odpowiedzialna czynno ści Rejestracja i nadanie Formularz Pracownik Biura Wnioskodawcy nr odwołania Odwołania Sprawdzenie odwołania pod Pracownik Biura wzgl dem formalnym Wniosek o zwołanie Wyst pienie do Rady w ramach Przewodnicz cego Przewodnicz cy Kierownik Biura procedury odwołania o zwołanie Procedury Rady od rozstrzygni odwołania organu decyzyjnego Wysłanie pisma Pismo o niepoprawnym o niepoprawnym odwołaniu pod Kierownik Biura odwołaniu pod Wnioskodawcy wzgl dem wzgl dem formalnym formalnym Powiadomienie Powiadomienie odwołuj cego si o przyj ciu o przyj ciu Kierownik Biura Wnioskodawcy odwołania do odwołania i terminie rozpatrzenia Posiedzenia Rady Przewodnicz cy Zaproszenie na Członkowie Rady, Zwołanie Rady Rady Posiedzenie Rady Zarz du Posiedzenie Rady Przewodnicz cy w ramach procedury Rady odwołania Rozpatrzenie Rada Uchwała odwołania Zgodnie z procedur Zgodnie z procedur Zgodnie z procedur Procedura wyboru wyboru operacji wyboru operacji wyboru operacji operacji przez LGD przez LGD przez LGD przez LGD

Zał ącznik nr 17 Wniosek o ponowne rozpatrzenie wniosku o dofinansowanie operacji WNIOSEK O PONOWNE ROZPATRZENIE WOPRW nr 1 WNIOSKU Wersja: 1.1 o dofinansowanie operacji Strona 1 z 1

NUMER IMI i NAZWISKO lub NAZWA WNIOSKODAWCY: WNIOSKU:

NAZWA / TYTUŁ WNIOSKOWANEJ OPERACJI: − Ró nicowanie w kierunku działalno ci nierolniczej DZIAŁANIE PROW 2007-2013 − Tworzenie i rozwój mikroprzedsi biorstw W RAMACH WDRA ANIA − Odnowa i rozwój wsi LSR − Małe projekty DECYZJA RADY O − Oceny zgodno ci z LSR NIEWYBRANIU PROJKETU − Oceny projektów wg. lokalnych kryteriów wyboru ZAPADŁA NA ETAPIE: UZASADNIENIE DLA WSZCZ CIA PROCEDURY ODWOŁAWCZEJ:

IMI i NAZWISKO / NAZWA WNIOSKODAWCY: ADRES ZAMIESZKANIA / SIEDZIBY WNIOSKODAWCY ADRES KORESPONDENCYJNY (je eli inny ni wskazany powy ej) TELEFON KONTAKTOWY WNIOSKODAWCY: ADRES E-MAIL WNIOSKODAWCY: WNOSZ Ę O PONOWNE ROZPATRZENIE WNIOSKU O DOFINANSOWANIE OPERACJI PRZEZ ORGAN DECYZYJNY LGD CZYTELN MIEJSCE: DATA: Y PODPIS: POTWIERDZENIE ZŁO ENIA CZYTELN WNIOSKU W BIURZE LGD PRZEZ DATA: Y PODPIS: PERSONEL LGD

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA WNIOSKU: 1. Pola zaciemnione wypełnia biuro LGD 2. Pola białe wypełnia wnioskodawca 3. Wniosek b dzie uznany za poprawnie zło ony, tylko w sytuacji wypełnienia wszystkich białych pól, w tym w szczególno ci uzasadnienia dla wszczcia procedury odwoławczej.

Zał ącznik nr 18 Szanowni Pa ństwo, Poni ższa ankieta sporz ądzona jest na potrzeby działania Lokalnej Grupy Działania „ Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Gminie Biskupiec”. Pa ństwa opinia b ędzie miała znacz ący wpływ na utworzenie Lokalnej Strategii Rozwoju. Ankieta jest anonimowa, b ędzie wykorzystywana tylko i wył ącznie do celów badawczych. .

1. Czy zdaniem Pana/Pani na terenie gminy wyst puj poni sze problemy i zjawiska społeczne? Je eli tak, prosz o ocen skali problemu (znak „x" w odpowiedniej rubryce tabeli) W Wpływa Stanowi Nie znacznym na rozwój problem o stanowi stopniu gminy minimalnym problemu wpływa na znaczeniu Bezrobocie rozwój Ubóstwo Starzenie si społecz estwa i problemy ludzi starszych Zagro enie patologiami społecznymi Brak perspektyw dla młodzie y Brak poczucia bezpiecze stwa Niewystarczaj ca opieka medyczna (baza, dost pno ) Niewystarczaj ca baza kulturalno -owiatowa Mała aktywno społeczna

2. W jakim kierunku według Pana/Pani powinny zmierza działania maj ce na celu popraw warunków ycia mieszka ców?

Zadanie Zadani Zadanie Zadani prioryteto e o małym e we wa ne znaczeni zb dne Rozbudowa infrastruktury wodoci gowej, kanalizacyjnej i u drogowej Tworzenie sprzyjaj cych warunków dla rozwoju przedsi biorczo ci Pozyskiwanie inwestorów Pozyskiwanie rodków pomocowych na rozwój gminy Rozbudowa i modernizacja obiektów infrastruktury społecznej Wspieranie rozwoju turystyki i agroturystyki Poprawa stanu rodowiska naturalnego i wspieranie działa ekologicznych Efektywna współpraca z samorz dami gmin o ciennych, powiatu, województwa

Metryczka Prosz wstawi „x" w odpowiedni rubryk lub uzupełni słownie.

Kobieta M czyzna Płe Miejsce zamieszkania poni ej 25 lat pomi dzy 25 -35 lat pomi dzy 35 -50 lat powy ej 50 lat Wiek wy sze rednie zawodowe podstawowe Wykształcenie

Zał ącznik nr 19

Wył ączenie członka Rady od udziału w dokonywaniu wyboru operacji

1. Na ka dym posiedzeniu Rady, jej członkowie składaj pisemn deklaracj o swojej bezstronno ci co do wyboru operacji, nad którymi prowadzone b dzie głosowanie. 2. Z udziału w dokonywaniu wyboru operacji wył czany jest członek Rady, je eli istniej w tpliwo ci co do jego bezstronno ci, w szczególno ci je eli: a. wniosek o wybór operacji składany jest przez członka Rady; b. wniosek o wybór operacji składany jest przez podmiot, którego członek Rady jest przedstawicielem w LGD; c. wniosek o wybór operacji składany jest przez podmiot, w organach którego zasiada członek Rady; d. wniosek o wybór operacji składany jest przez podmiot, z którym członka Rady łczy stosunek pracy; e. wniosek składany jest przez mał onka, zst pnych, wst pnych, pasierba, zi cia, synow , rodze stwo, ojczyma, macoch lub te ciów członka Rady. 3. W przypadkach innych ni wymienione w pkt. 1 o wykluczeniu decyduje głosowanie członków Rady. 4. Deklaracja poufno ci i bezstronno ci stanowi zał cznik nr 8 do LSR.

Zał ącznik nr 20

1. z LGD z kraju – projekt polegaj cy na wymianie do wiadcze w zakresie rozwoju turystyki i agroturystyki, opracowanie koncepcji projektów sieciowych – organizacja wspólnych szkole, opracowanie wspólnej bazy turystycznej i „wymiana” go ci, organizacja warsztatów rzemiosła i rkodzielnictwa oraz warsztatów kultywuj cych gin ce zawody na terenach obu LGD,wymiana dobrych praktyk, do wiadcze i strategii – działania poł czone z wyjazdami studyjnymi. 2. z LGD za granic np. Z terenu Litwy – wymiana do wiadcze z zakresu aktywizacji społeczno ci lokalnej w kierunki tworzenia nowych miejsc pracy, podejmowania działalno ci gospodarczej, ułatwiania młodzie y uzdolnionej dalszego kształcenia oraz z zakresu promocji tradycji, dziedzictwa kulturowego i kulinarnego obu regionów- poł czone z wyjazdami studyjnymi.

Zał ącznik nr 21 Wzór ulotki informacyjnej

Zał ącznik nr 22 Listy z ze spotka ń konsultacyjnych w ramach uzgadniania LSR