048 | kvart / arhitektura arhitektura / kvart | 049 S E A S Tirana International S E Contemporary A Art Biannual A HR A HR E A E S E A S Kada su me Mark i Ana pre šest When six months ago Marc and Kur Ana dhe Marku më pyetën meseci pitali da li bi Kvart pratio Ana asked me would Kvart be para gjashtë muajsh nëse Kvarti S E A to što rade u Tirani delovalo mi interested to follow what they do ishte i interesuar të ndiqte atë je prilično apstraktno i daleko. are doing in Tirana it seemed to ç�ka po bënin në Tiranë, mu duk Svaki put kada bismo se videli me very abstract and far away. shumë abstrakte dhe tepër larg. S njihovi planovi su bili sve veći ali Each time we would see each Për ç do herë që takoheshim moj osećaj apstraktnog je bio other their plans were bigger but planet e tyre ishin më të mëdha, uvek isti. my feeling of abstraction was por po kështu zmadhohej dhe always the same. ndjenja ime abstrakte. Volim da mislim za sebe da nemam predrasude. Ali zapravo I like to think that I have no Më pëlqen të mendoj që jam S E A sam ih imala. U vezi Tirane. prejudices. But actually I had njeri pa paragjykime. Por në Ne znam šta sam mislila (osim them. Towards Tirana. I don’t fakt, më duhet të pranoj të da je Tirana planinski grad). know what I was thinking (accept kundërtën. Nuk e di se ç farë Ali ispostavilo se da kada ste that Tirana is a mountainous mendoja për Tiranën (përve ç otvoreni za novo da se dobre place). It turned out that once se është një vend me male). Në stvari dešavaju. Divni ljudi (svi you are open for the new, good fakt më doli që sapo ti pranon të pametniji od mene) koje su Ana things are happening. Lovely renë (të panjohurën) të ndodhin i Mark okupili, super energija, people (all smarter than me) shumë gjëra të mira. Njerëz të zanimljive priče,.. Divan, šaren, that Ana and Marc gathered, dashur (të gjithë më të zgjuar se rasturen i zafarban, siromašan a super energy, interesting unë) të mbledhur nga Ana dhe ali pitom grad. conversations, ... Wonderful, Marku, një super energji, biseda colorful, broken and painted, interesante...Të mrekullueshëm, Bijenale,... Da se zavidi. Divno poor but gentle. të shumëngjyrshëm, të prishur je bilo. Sve. I ljudi, i umetnost i dhe të pikturuar, të varfër por të vreme i hrana. The Biannual, ... To envy. It was sjellshëm. wonderful. Everything. People, Put u Tiranu je najlepša stvar art, weather and food. Bienalja...për ta patur zili. Ishte koja mi se desila poslednjih e mrekullueshme. Çdo gjë. meseci. The journey to Tirana is the most Njerëzit, arti, koha dhe ushqimi. E beautiful thing that happened to A me during the last months. Udhëtimi në Tiranë ishte gjëja më e bukur që më ka ndodhur T.I.C.A.B. gjatë gjithë muajve të fundit. 050 | kvart / arhitektura arhitektura / kvart | 051 S E A S E A Tmurno nebo nad Skadarskim jezerom, the Božaj border crossing, 25 km away Shkodrës, mbi atë ujë të gjallë e djallëzor nad tom đavolski živom vodom − vodom from Podgorica. – ujin që di gjithcka, sic tha poeti – ishin koja zna više, što bi rek'o pesnik − bilo The overcast skies over Skadar lake, domethënës. Nuk kish asnjë dyshim që nam je naklonjeno. U to nije bilo sumnje, megjithqë vinte era ozon nga jashtë, ç’ka over that devilishly live water - the water mada je vani mirisalo na ozon, što podra- do të thoshte se kish rënë ndonjë shi i CovečeČoveče ... Man ... Plako ... that knows more, as the poet said – were zumeva da je teška kiša pala prethodne rrëmbyeshëm një natë më parë – ishte favourable. There was no doubt about noći i da će, bilo je to sasvim izvesno, na- fare e qartë që do fi llonte të binte shi për- it, although it smelled of ozone outside, staviti da pada celog dana. gjatë gjithë ditës sërish. which meant heavy rain poured down the − Mi smo sada stvarno u Albaniji − rekoh previous night and - it was quite certain – veselo, prebacujući u treću brzinu, opijen will continue raining throughout the day. - Tani jemi me të vërtetë në Shqipëri – tha- intenzivnim mirisom ozona u kombinaciji − We are now really in Albania − I said shë i ngazëllyer, duke i futur makinës të sa još intenzivnijim mirisom žilavog bilja cheerfully, shifting into third gear, tretin, i mbytur nga era e ozonit e kombi- koje je raslo svuda unaokolo. intoxicated by the intensive scent of ozone nuar me erën edhe më të fortë të kallami- combined with the even more intensive shteve të mbira aty këtu. − Mogli bismo, ti Srbija i ja da kreiramo text_borislav vukićević photo_nataša petrović & borislav vukićević scent of wiry herbs sprouting everywhere. parfem. Mogli bismo da ga nazovemo alba - Ti Serbia dhe unë mund të krijojmë një monte, ili bela gora u prevodu. Bio bi to − We could, you Serbia and I, create a parfum. Mund ta quajmë alba monte, ose − Ej, ti, Srbijaa, dođi ti malo ovamo... − Hey, you, Serbiaa, come here a bit... - Ej, Serbia, eja pak këtu… vrlo sofi sticiran parfem, oštro-svež, s jed- perfume. We could call it alba monte, or mali i bardhë sic do përkthehej. Do ishte Albanski carinik zahteva da Nataša izađe The Albanian customs offi cer requested Polici i doganës Shqiptare, me një angli- va primetnom notom bejturana i... nekako white mountain in translation. It would be një parfum shumë i sofi stikuar, i mprehtë iz automobila i priđe šalteru. Nataša to leave the car and approach the shte të calë i kërkoi Natashës të dilte nga divalj. Da, čoveče. Nešto divlje je u zraku − a highly sophisticated perfume, sharp and dhe goditës, me një erë të lehtë por të desk. makina dhe ti afrohej dritares. to bi bio naš reklamni slogan. crisp, with a faintly distinguishable note of shqueshme sherebele dhe... disi i egër. Po − Nemaš viza... Da ti kažem ja ovako, ti sweet wormwood and… kind of wild. Yeah, mor plako, Në ajër ka dicka të egër – ky do sada nemaš viza, ali sada možeš ti da − You no have visa... Let me tell you like - Ti nuk ka viza... Une them, ti nuk ka viza − Bejturane, jado, beru l’ te đevojke − za- man. Something wild is in the air – that ishte slogani i reklamës tonë. ideš. Možeš, mi pustimo tebe sada, nema this, you no have visa now, but you can tani, po tani mund të shkosh. Ti shkon, ne pevah malo poznatu, gotovo nepoznatu, would be our ad slogan. problem, ali drugi put da ti znaš da ti ne go now. You can, we let you go now, no të lejmë tani, no problem, por herën tjeter staru crnogorsku pesmu u to ime. možeš bez viza da ideš, ne... problem, but next time you know you can ta dish, nuk hyn kur nuk ka viza, joo..... - Bejturane, jado, beru l’ te đevojke¹ - I - Bejturane, jado, beru l’ te đevojke1 - fi l- Nataša je ćutala, nije imala komentar. started singing a little know, almost lova të këndoja një këngë pothuajse të not enter without visa, no... - Por unë mora ambasadën shqiptare në − Ja sam u četvrtak, dakle prekjuče, zvala Posle nekih pet minuta ćutanja rekla je: − unknown, old Montenegrin song about in panjohur malazeze mbi këtë emër. − I called the Albanian embassy in Beograd në telefon të enjten, pardje. Ai albansku ambasadu u Beogradu telefo- Pa šta?! that name. Natasha qëndroi e heshtur, nuk foli. nom. Ljubazni službenik sa kojim sam Belgrade on the phone on Thursday, the zotëria i sjellshëm më tha që nuk kam Nataša was silent, she did not comment. Pas nja pesë minutash ajo tha – E pastaj?! razgovarala mi je rekao da do 1. novembra day before yesterday. The kind clerk I nevojë për vizë deri me 1 Nëntor. Pra vizat Ponovo sam razvukao osmeh od uva do viza nije potrebna. Viza je, dakle, potrebna talked to told me a visa is not required duhen pas 1 Nëntorit, këtë me tha ai zo- uva. After about fi ve minutes of silence, she Unë u ngërdhesha vesh më vesh sërish. od 1. novembra pa nadalje, tako mi je re- until 1 November. So, a visa is required tëria i ambasadës. Nuk e kuptoj... said: - So what?! kao službenik. Ja ne znam sada... from 1 November and later, that’s what the - Po, po, ai tha ty drejt, e di. Ne po të lemë I stretched that grin from ear to ear again. clerk told me. I don’t know now... Albanija, čoveče... - Da, da, on je tako rekao tebe, tačno, ja të shkosh tani..në rregull...por po të them znam to. Mi pustimo tebe sada... Dobro... − Yes, yes, he told you that, correct, I know. herë tjetër duhet të kesh viza. Shqipëria plako… Posle sat vremena i nekih 35 kilometara Ali da ti kažem ja, drugi put da ti znaš da ti We let you go now... All right... But let me - Faleminderit, faleminderit shumë, por në uskim, asfaltiranim, ali ponegde užasno moraš da imaš viza. tell you, other time you know you must të vërtetë... Albania, man… Pas nja një ore dhe 35 kilometrash në një have visa. neravnim putem punim rupa već smo bili rrugë të asfaltuar, të ngushtë dhe herëpa- − Hvala vam, hvala lepo, ali ja stvarno... - Mirë mirë, ik tani. Mund të ikësh, lamtu- u Skadru. − Thank you, thank you kindly, but I really... After an hour and some 35 kilometers on a shere tmerrësisht të keqe dhe të mbushur − Dobro, dobro, idi sada ti.