L’ À VÉLO Radwandern im Elsass Cycling in Alsace Fietsen in de Elzas

LE CHEMIN DES CELTESOsenbach BL Keltenweg The Celtic Way 24,8 km - 348 m 924 Het Keltenpad

D 40 III

L

D 18bisIII L

a a

D 40 L a

u

c h

Rouffach

D 18bis II D 83 Linthal

D 5

D 430 Lautenbach – D 40I D 18bis Schweighouse

Orschwihr

Bergholtz-zell

Buhl

Murbach

D 429 Bergholtz

La Lauch Sens du circuit / Richtung des Tour / Direction of trail / Rijrichting Merxheim D 3bis Route / Straße / Road / Verharde weg Voie à circulation restreinte / Straße mit D 5.II eingeschränktem Verkehr / Restricted access Rimbach-près-Guebwiller road / Weg met beperkt verkeer Parcours cyclables en site propre/ Radweg im D 4 Gelände / Separate cycle track / Fietspad

Issenheim Bandes cyclables / Radweg auf der Straße / Cycle lanes / Fietsstroo D 430 D 15 0 500 m EuroVelo 5 + Véloroute du vignoble d’Alsace Rimbach Départ du circuit / Start der Tour / Start of trail / Vertrekpunt

D 431

Soultz-Haut-Rhin

Jungholtz

D 13BIX LONDRES (UK) SAARBRUCKEN (DE) Dénivelé important / Groß Hohenunterschied / PFALZ High height difference / Grote hoogtemeters

m Goldbach-Altenbach

D 83 StrasbourgBAS-RHIN 500 BADEN-BADEN LORRAINE SCHWARZWALD (D) 400 254 339 254 300 200 km Soultzmatt 0 5 10 15 20 Feldkirch Soultzmatt BuhlHartmannswiller Soultzmatt Fribourg (DE)

MulhouseBollwiller e l Armand HAUT-RHIN

BASEL (CH) BRINDISI (IT)

2019 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 1/7 LE CHEMIN DES CELTES BL Keltenweg The Celtic Way 924 Het Keltenpad

Au départ de Soultzmatt, ce circuit sillonnant forêts et vignobles vous mènera à la The circuit leaves Soultzmatt and winds through forest and vineyards to become découverte des lieux marqués par les rites et les légendes celtes. Le Menhir du Langstein a discovery tour of sites marked by Celtic rituals and legends. The standing stone of ou encore les légendes de la colline du Bollenberg et de la chapelle du Val du Pâtre sont Langstein and the legends of Bollenberg Hill and Schaeferthal Chapel are all on the au programme de cette balade à travers l’Alsace. (L’ascension du col du Bannstein ne menu of this itinerary through Alsace. (Climbing up to Bannstein Pass is not difficult pose aucun souci, laissant cet itinéraire à la portée de tous). and this route is open to everyone).

Die Wanderroute beginnt in Soultzmatt, er zieht sich durch Wälder und Weinberge Deze tocht vanuit Soultzmatt gaat door bossen en wijngaarden, langs plekken die und führt Sie zu verschiedenen von keltischen Riten und Legenden geprägten Stätten. getekend zijn door Keltische rites en legendes. De Menhir van Langenstein, de legendes Auf dieser Route durch das Elsass begegnen Sie, dem Menhir von Langstein sowie den van de Bollenberg en de kapel van Schaeferthal staan op het programma van deze tocht Legenden des Bollenbergs und Schaeferthal. (Der Aufstieg auf den Col du Bannstein ist door de Elzas (de klim van de Bannstein-pas is niet al te zwaar, deze tocht is dus voor keine besondere Schwierigkeit, für jedes Niveau machbar). iedereen toegankelijk).

LE PARCOURS / DER WEG / THE ROUTE / DE ROUTE

Localités Orte / Towns / Gemeentes Soultzmatt ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Bergholtz-zell ◆ ◆ Bergholtz ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Guebwiller ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Buhl ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Lautenbach-Schweighouse ◆ ◆ ◆ ◆ ◆

Localités Orte / Towns / Gemeentes Soultzmatt ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Orschwihr ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Bergholtz-zell ◆ ◆ Bergholtz ◆ ◆ ◆ Issenheim ◆ ◆ ◆ Guebwiller ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Buhl ◆ ◆ ◆ ◆ Lautenbach-Schweighouse ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ©INFRA-ADT À vélo dans le vignoble près de Soultzmatt

2019 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 2/7 LE CHEMIN DES CELTES BL Keltenweg The Celtic Way 924 Het Keltenpad

LES SERVICES PAR COMMUNE / SERVICEANGEBOTE DER GEMEINDEN / SERVICES IN EACH TOWN / DIENSTEN PER GEMEENTE

Location de bicyclettes (route, VTC) / Fahrrad-Vermietung / Aire de stationnement pour camping-car / Wohnmobil Parkplatz / Site patrimonial remarquable / Sehenswerte Kulturstätte / Bicycle hire (town & country bike) / Fietsenverhuur Campers-dormobiles parking area / Camperplaatsparkeerplaatsen Remarkable heritage site / Opmerkelijk erfgoed

Restaurant Châteaux et fortifications / Burg - Befestigungsanlagen / Castle VAE / e-Bike Vermietung / e-bike hire/ Elektrische fietsen huren -Fortification / Kasteel - Vestingwerk

Point de vue / Aussichtpunkt / Viewpoint / Uitzicht Commerces alimentaires / Lebensmittel / Guichet automatique bancaire / Geldautomat / Food shop / Lebensmittelgeschäft Cash dispenser / Geldautomaat Artisanat local / Lokal Handwerk / Salon de thé / Bistro-Cafe / Local craft / Plaatselijke ambachten Hôtel-restaurant avec garage à bicyclette (H=hôtel, H/R=hôtel- Bistro-café / Café restaurant, *,**,***,****=class. officiel, ch=nbre de chambres) / Hotel-Restaurant mit Fahrradgarage (H: Hotel, H/R: Hotel-Restaurant, Site naturel ou archéologique remarquable / Sehenswerte *,**,***,****=offizielle Klassifizierung, ch=Zimmeranzahl / Hotel-restaurant Office de Tourisme / Verkehrsbüro / Naturlandschaft oder archäologische Stätte / Remarkable natural or with bicycle shed (h=hotel, h/r=hotel-restaurant, *,**,***,**** =official Tourist office / VVV archaeological site / Opmerkelijk natuurgebied of vindplaats classif., ch=no. of rooms) / Hotel-restaurant met fietsenstalling Piscine et lieux de baignade / Swimming pool Indoor swimming pool / Toilettes publiques / Öffentliche Toiletten / Public restroom / Schwimmbad Hallenbad / Buitenbad Binnenbad Chambre d’hôtes labéllisée / Gästezimmer mit label / Openbare toiletten Labeled Bed and Breakfast / B&B Ville ou village 4 fleurs et GPN Aire de pique-nique / Picknickplätze / Hébergement collectif (auberge de jeunesse, gîte d’étape, etc.) / Picnic area / Picknickplaatsen Beherbergungs­vereine (Jugendherbergen, Etappenunterkünfte usw.) Label Station verte / Dorf mit Auszeichnung / (lits=Bettenanzahl) / Hostel-type accomodation (youth hostel, hikers' Village listed as / Dorpjes met een erfgoedlabel hostels, etc.) (lits=no. of beds) / Groepsaccommodatie Point d’eau / Badeplätze / Bathing / Zwemmen toegestaan Label FFCT Ville Vélotouristique / Label des französischen Verbands Camping (*,**,***,****=classement, T=tourisme, L=loisirs, période für Fahrradtourismus „Stadt des Radtourismus“ / Listed FFCT Ville d’ouverture) / Campingplätze (*,**,***,**** =Einstufung, T=Tourismus, Tronçon dangereux sur la boucle (flux automobile important) / Vélotouristique / Fietslabel ‘Ville Vélotouristique’ L=Freizeit, Öffnungszeiten) / Campsite (*,**,***,****=classif, T=tourism, Gefährlicher Abschnitt in der Wegschleife (viel Autoverkehr) / L=leisure, opening season) / Camping Dangerous section on the loop (heavy traffic flow) / Gevaarlijk stuk op het Parcs et jardins remarquables / Sehenswerte Parks und Gärten / traject (veel verkeer) Remarkable parks and gardens / Opmerkelijke parken en tuinen

Aire de service pour camping-car / Gemischter Stellplatz für Camping/ Musée / Museum Parc de loisirs & animaliers / Tierpark Freizeitpark / Cars (Service und Parkplatz) / Mixed campsite for campers-dormobiles Animal park Leisure park / Dierenpark Recreatiepark (services + parking area) / Camperplaats (service- en parkeerplaatsen)

OÙ SE LOGER ? / UNTERKÜNFTE / WHERE TO STAY ? / ACCOMMODATIE Hôtel de l’Ange*** ■■LAUTENBACH-ZELL HÔTELS AVEC GARAGE À VÉLO 4 rue de la Gare (SENGERN) (+KITS DE RÉPARATION) +33 (0)3 89 76 22 11 Hotel mit Fahrradgarage Ferme du Mouton Noir (3 épis) (Werkzeuge für kleine www.hotel-ange.fr M. RISSER Daniel Reparaturen) Hôtel Domaine de 31a rue du Felsenbach Hotel with bicycle shed (Tools for small repairs) Beaupré +33 (0)3 89 74 06 01 Allée des Marronniers Hotel met fietsenstalling Jean-Louis FUCHS (2 clés) (Reparatiekit) +33 (0)3 89 74 28 57 11 rue du Geffenthal www.domainedebeaupre.com +33 (0)3 89 74 03 14 ■■SOULTZMATT ■■BUHL Le Luxhof (3 épis) La Vallée Noble *** Le Saint-Barnabé Hôtel et 44 rue principale Lieu-dit Finkenwaeldele spa*** +33 (0)6 60 16 45 35 +33 (0)3 89 47 65 65 53 rue de www.valleenoble.com +33 (0)3 89 62 14 14 Hôtel-restaurant Klein** www.le-stbarnabe.com 44 rue de la Vallée CAMPINGS CLASSÉS TOURISME +33 (0)3 89 47 00 10 Campingplätze Einstufung www.hotel-restaurant-klein.com Tourismus Campsite classif tourism ■ CHAMBRES D’HÔTES LABÉLISÉES ■ISSENHEIM Gästezimmer mit label Camping Hôtel à la Demi-Lune*** Labeled Bed and breakfast 9 route de B&B +33 (0)3 89 76 83 63 ■■ISSENHEIM www.hotel-restaurant-a-la-demi- ■■GUEBWILLER Camping Le Florival *** lune.fr Route de Soultz Chambres d’Hôtes Binder +33 (0)3 89 74 20 47 ■■GUEBWILLER (3 clés) www.camping-leflorival.com Le Domaine du Lac 1 avenue des Chasseurs Alpins Hôtel du Lac*** et Hôtel +33 (0)3 89 81 14 71 Les Rives *** +33 (0)6 85 93 44 54 244 rue de la République Deck ©Céramique musée +33 (0)3 89 76 15 00 Céramique, Musée Deck à Guebwiller www.domainedulac-alsace.com

2019 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 3/7 LE CHEMIN DES CELTES BL Keltenweg The Celtic Way 924 Het Keltenpad

OÙ MANGER ? / WO ESSEN? / WHERE TO EAT? / UIT ETEN? ■■SOULTZMATT ■■ORSCHWIHR Restaurant le Cercle Le Jardin des Sens Pizzeria Il Picantino Restaurant Better Le Caveau d’Orschwihr Saint Léger 18 rue du Maréchal Joffre 40 rue la fabrique 42 rue de la Vallée 10 place Saint-Nicolas 27 rue du Maréchal de Lattre +33 (0)3 89 74 95 75 +33 (0)3 89 81 00 35 +33 (0)3 89 47 00 13 +33 (0)3 89 76 90 31 de Tassigny Le Petit Gourmet + 33 (0)3 89 39 63 57 ■■LAUTENBACH Restaurant Klein 25 rue du Général Gouraud SCHWEIGHOUSE ■■BERGHOLTZ Restaurant de l’Ange +33 (0)3 89 83 02 74 44 rue de la Vallée Pizzeria Il San Remo +33 (0)3 89 47 00 10 La Petite Auberge Rue Schlumberger Risto Arte 4 rue de l’Église +33 (0)3 89 76 22 11 68 rue Principale La Vallée Noble 8 chemin Noir +33 (0)3 89 74 91 19 +33 (0)3 89 28 52 90 L’auberge du Vallon +33 (0)3 89 81 35 90 Lieu-dit Finkerwaldele Aux Deux Clefs +33 (0)3 89 47 65 65 ■■ISSENHEIM 10 chemin du Vallon La Louve Guebwiller +33 (0)3 89 74 89 86 45 rue Principale Restaurant du Music Hall La table de Fred 33 rue de la République +33 (0)3 89 74 02 98 le Paradis des Sources 9 rue de Cernay Le Bratzala + 33 (0)3 89 83 74 86 9 avenue Nessel +33(0) 3 89 26 91 29 32 rue de l’église +33 (0)3 89 20 60 78 ■■BUHL + 33 (0)3 89 22 44 44 L’Alsacien Gourmand Domaine du Lac – Les Terrasses Le jardin des saveurs L’Ecrin 9 rue de Cernay Le St Barnabé Hôtel et Spa Rue du Lussweg +33 (0)9 61 61 46 81 244 rue de la République +33 (0)3 89 76 15 00 53 rue de Murbach +33 (0)3 89 22 12 42 À la Demi-Lune +33 (0)3 89 62 14 14 Restaurant Pizzeria du Lac À l’Arbre Vert 9 route de Rouffach Caveau au Soleil d’Or 2 rue de Soultzmatt Wintzfelden +33 (0)3 89 76 83 63 244 rue de la République +33 (0)3 89 76 81 17 6 rue du Colonel Bouvet 68570 Wintzfelden +33 (0)3 89 76 08 98 +33 (0)3 89 47 02 13 ■■GUEBWILLER La Taverne du Vigneron L’Anémone du Florival L’Entr’potes L’Angélus 7 place St Léger 139 rue de la République +33 (0)3 89 76 81 89 23 rue du Colonel Bouvet 20 rue de la Vallée +33 (0)3 89 76 61 42 +33 (0)3 89 27 03 21 +33 (0)3 89 74 00 00

SERVICES PAR COMMUNES / SERVICEANGEBOTE DER GEMEINDEN / SERVICES IN EACH TOWN / DIENSTEN PER GEMEENTE de la Route des Vins / Auf dem and benches / bij de voormalige RÉPARATEURS DE VÉLOS TOILETTES PUBLIQUES AIRES DE PIQUE-NIQUE Wohnmobilplatz an der nördlichen vuilstortplaats, aan het eind van Fahrrad-Reparatur Öffentliche Toiletten Picknickplätze Dorfeinfahrt neben der Weinstraße / de Rue de la Forêt, groenplaats met Bicycle repairs Public washrooms Picnic area On the campervan service tafels en banken. Fietsenmake Openbare toiletten Picknickplaatsen point at the northern entrance to the village next to the Wine ■■GUEBWILLER ■■SOULTZ ■■ORSCHWIHR ■■SOULTZMATT Route / Op de camperplaats bij de Près de la promenade Cycles MEYER Place de l’église Angle de la route de noordelijke ingang van het dorp aan Déroulède / Neben der Promenade Wintzfelden et de la route du 22 rue du Maréchal de Lattre ■ de Wijnroute Déroulède / Near the Déroulède de Tassigny ■BERGHOLTZ col de Bannstein / Ecke Route de Promenade / Bij de Promenade +33 (0)3 89 76 87 60 En mairie, ouverts uniquement Wintzfelden und Route du Col de ■■BERGHOLTZ Paul Déroulède pendant les horaires Bannstein / Corner of Route de À l’ancienne décharge, au bout Allo Vélo ■■BUHL/LAUTENBACH 10c rue d’Alswiller d’ouverture de la mairie / Wintzfelden and Route du Col de la rue de la forêt, espace vert +33 (0)6 82 16 45 10 Im Rathaus, geöffnet nur de Bannstein / Hoek van de Route aménagé avec tables et bancs / Aire de loisir de Buhl, während der Öffnungszeiten der de Wintzfelden en de Route du Col auf der alten Müllkippe, am Ende der Lautenbach RD 430 Gemeindeverwaltung / At the de Bannstein Waldstraße, Grünanlage mit Tischen Town Hall, only available when und Bänken / At the former dump, ■■LAUTENBACH LOCATION DE VÉLO ET VAE** the Town Hall is open / In het ■■ORSCHWIHR at the end of Rue de la Forêt – Col du Bannstein / Bannstein e-Bike und Fahrrad-Vermietung gemeentehuis, alleen toegankelijk Sur l’aire de camping cars à green area equipped with tables Pass / Bannstein-pas e-bike and Bicycle hire tijdens de openingstijden van l’entrée Nord du village au bord Fietsenverhuur en Elektrische het gemeentehuis ■■ISSENHEIM ■■GUEBWILLER Camping Le Florival *** Angle de la rue de la Marne et Route de Soultz de la rue Schweitzer / Ecke Rue +33 (0)3 89 74 20 47 de la Marne und Rue Schweitzer / www.camping-leflorival.com Corner of Rue de la Marne and Rue Schweitzer / Hoek van de Rue de la ■■GUEBWILLER Marne en de Rue Schweitzer Office de Tourisme de Guebwiller ■■BUHL 45 rue de la République Place de l’église +33 (0)3 89 76 10 63 www.tourisme-guebwiller.fr ■■SOULTZMATT Hôtel de ville ■■SOULTZ Place de l’église Ebike Alsace 7 rue de l’Industrie ■■WINTZFELDEN Pépinière des entreprises du Rue principale Florival, atelier N° 4 +33 (0)6 86 04 48 97 www.ebikealsace.com ©T. Studer ©T. Vue sur Bergholtz-Zell

2019 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 4/7 LE CHEMIN DES CELTES BL Keltenweg The Celtic Way 924 Het Keltenpad

QUE VISITER ? / BESICHTIGUNGEN? / VISITS? / TE ZIEN?

■■SOULTZMATT used to come here in a procession and Le menhir du Langenstein est situé au Gemütliche, komfortable Atmosphäre und Chapelle du Val du Pâtre / Kapelle im Val the noblemen of the valley made it a lieu-dit « Gauchmatt » à quelques dizaines neueste Bühnentechnologie: Verbringen Sie preferred location for their ceremonies. de mètres du cimetière militaire roumain. in der Music-Hall einen außergewöhnliche du Pâtre / Val du Pâtre Chapel / Kapel Val du th Pâtre The chapel was built in the 13 century, La légende raconte que des femmes vêtues n Abend! www.valdupatre.com on the spot where the Virgin Mary came de blanc s’y rassemblent pour danser les Warm setting, cosy atmosphere, height to the help of a shepherd whose flock soirs de pleine lune. La chapelle du Val du Pâtre est un lieu of comfort, and state-of-the-art stage was threatened by a drought. In front of Der Menhir vom Langenstein befindet sich technology - the Music Hall welcomes you de pèlerinage dédié à la Vierge Marie the porch, the miraculous spring can still e im Ortsteil „Gauchmatt“, ein paar Meter hinter for an exceptional evening out. depuis le XIII s. Dans une magnifique be seen today. The beneficial waters of dem rumänischen Soldatenfriedhof. Der Sage Sfeervolle decors, gezellige sfeer, hoog clairière qui invite à la méditation, on Soultzmatt are known since 1272, and the nach versammeln sich in Vollmondnächten comfort, ultramoderne toneeltechnieken, breek découvre la chapelle du Schaefertal « Val most famous one, Lisbeth, is still bottled um diesen Stein weißgekleidete Frauen even helemaal uit de dagelijkse sleur tijdens du Pâtre ». Les habitants des villages in the valley. Inside the chapel, you will zum Tanzen. een fantastisch avondje in het Paradijs. environnants y venaient en procession find a statue of the Virgin and Child dating Langenstein Standing Stone is located at et les nobles de la vallée en firent un from the Renaissance, a depiction of ■ “Gauchmatt” a few dozen metres from the ■ORSCHWIHR lieu privilégié pour leurs cérémonies. La the story of the miracle and the charter Romanian military cemetery. Legend has it Chapelle du Bollenberg / Bollenberg chapelle fut érigée au XIIIè siècle, à l’endroit that commemorates the reconsecration that women dressed in white would gather Kapelle / Bollenberg Chapel / Kapel van de où la Vierge Marie serait venue en aide à un of the chapel by the Bishop of Basel there to dance on full-moon nights. Bollenberg berger lors d’une sécheresse qui menaçait in 1511. Outside, the stations of the son troupeau. Devant le porche, on voit cross erected in 1778 follow the path to De menhir van Langenstein is te Petite chapelle Sainte-Croix, à laquelle on encore couler la source miraculeuse. Santiago of Compostela. It takes you close vinden op de plek ‘Gauchmatt’, op enkele accède par une courte ruelle caillouteuse et Depuis 1272, on fait mention des eaux to the Romanian military cemetery and tientallen meters van de Roemeense militaire raide partant de l’est du village d’Orschwihr. bienfaisantes de Soultzmatt et la Lisbeth, la the Langenstein. begraafplaats. Volgens de legende kwamen op D’innombrables légendes entourent plus réputée d’entre elles, est aujourd’hui deze plek in het wit geklede vrouwen dansen cet ancien lieu de culte celte et de rites encore embouteillée dans la vallée. À De kapel van Val du Pâtre is een sinds bij volle maan. de sorcellerie. Une fois par an, durant de 13e eeuw aan de Heilige Maagd gewijde l’intérieur de la chapelle, on découvre la Espace des Sources / Wassermuseum / la nuit du 14 au 15 août, de nombreux statue de la Vierge à l’Enfant d’époque bedevaartsplaats. Op een prachtige open pèlerins viennent assister au rituel de plek die nodigt tot bezinning staat de kapel Spring water museum / Bronnenhuis Renaissance, un tableau racontant l’histoire 9 avenue Nessel son illumination par un « Haxafir », feu miraculeuse, et la charte commémorant la van het Schaefertal, ofwel het herdersdal, Val des sorcières… du Pâtre. De inwoners van de omliggende +33 (0)3 89 86 06 41 reconsécration de la chapelle par l’évêque Die kleine Kapelle Sainte-Croix ist über eine dorpen kwamen hier in processie en de www.espace-des-sources.com de Bâle en 1511. À l’extérieur, un chemin de kurze steile und steinige Gasse im Ostteil des edelen uit het dal verkozen deze plek voor Musée et centre d’interprétation de l’eau croix, érigé en 1778, suit le tracé du chemin Dörfchens Orschwihr zu erreichen. Unzählige situé dans les anciens bâtiments des sources de Saint Jacques de Compostelle. Il nous hun ceremonies. De kapel werd gebouwd Legenden ranken sich um diesen Ort, der in e de Soultzmatt. mène à proximité du cimetière militaire in de 13 eeuw, op de plek waar de Heilige früheren Zeiten als keltische Kultstätte diente roumain et du Langenstein. Maagd een herder geholpen zou hebben toen Das Wassermuseum befindet sich in und für Hexenrituale genutzt wurde. Einmal een extreme droogte zijn kudde bedreigde. Die Kapelle im Val du Pâtre ist seit den ehemaligen Thermalgebäuden der im Jahr, in der Nacht vom 14. zum 15. August, De wonderbaarlijke bron borrelt nog voor dem 13. Jahrhundert ein der Jungfrau Soultzmatter Quellen. kommen zahlreiche Pilger zu einem Feuerritual, de portiek. Men schrijft al sinds 1272 over Maria geweihter Wallfahrtsort. In einer Museum and information centre on dem sogenannten „Haxafir“ (Hexenfeuer)… het weldadige water van Soultzmatt. wunderschönen Lichtung, die zur the theme of water located in the former De Lisbeth, de beroemdste bron, wordt nu The little Chapel of the Holy Cross – Besinnlichkeit einlädt, steht die Schaefertal- buildings of the Soultzmatt springs. nog gebotteld in het dal. In de kapel staat access via a short, steep and stony path Kapelle, auch Kapelle des „Val du Pâtre“ een madonnabeeld uit de renaissance, een Museum en documentatiecentrum over leading from the eastern side of the village genannt. In früheren Zeiten kamen aus den schilderij beeldt het wonderbaarlijke verhaal water, gehuisvest in een van de gebouwen die of Orschwihr. Countless legends surround umliegenden Dörfern ganze Prozessionen zur uit. De oorkonde herdenkt de herinwijding de bronnen van Soultzmatt huisvesten. this ancient Celtic place of worship and Kapelle und die Adligen des Tals erwählten witchcraft site. Once a year, on the night van de kapel in 1511 door de bisschop Cabaret Music-Hall Le Paradis sie zum bevorzugten Ort für ihre religiösen before 15 August, many pilgrims attend the van Bazel. Buiten is langs de Jacobsweg des Sources Zeremonien. Der Legende nach wurde die ritual and its illumination by an “Haxafir” or a de kruisweg uit 1778 te zien, die leidt naar +33 (0)3 89 22 44 44 Kapelle aus dem 13. Jahrhundert an diesem witches’ fire… de Roemeense militaire begraafplaats en www.leparadisdessources.com Ort errichtet, weil die Heilige Jungfrau Maria Het kleine kapelletje Sainte-Croix is te de Langenstein. Décors chaleureux, ambiance cosy, hier einem Schäfer zur Hilfe gekommen sei. bereiken via een kort en steil keiensteegje in grand confort, technologie scénique de Als er wegen der Trockenheit um Wasser für Menhir du Langenstein « Pierre longue » / het oosten van het dorp Orschwihr. Er bestaan dernière génération, le Music-Hall vous seine Herde betete, ließ sie an dieser Stelle Menhir vom Langenstein / Langenstein talloze legendes over deze oude religieuze plek eine Quelle hervorsprudeln. Die Wunderquelle Standing Stone “Long stone” / Menhir van accueille dans un dépaysement total pour waar ook heksenrituelen werden gehouden. fließt heute noch direkt vor der Kapelle. Langenstein ‘Lange steen’ une soirée exceptionnelle. Een keer per jaar, in de nacht van 14 op Seit 1272 ist deshalb von der wohltuenden 15 augustus, komen pelgrims van heinde Wirkung der Soultzmatter Quellen die Rede en ver om het verlichtingsritueel ‚Haxafir‘ und die berühmteste Quelle, die Lisbeth- (heksenvuur) bij te wonen… Quelle, wird heute noch im Tal in Flaschen abgefüllt. In der Kapelle befinden sich eine ■■BERGHOLTZ-ZELL Statue der Jungfrau Maria mit dem Kind Chemin de croix de l’Oelberg / Kreuzweg aus der Renaissance, ein Gemälde über Chemin de croix de l’Oelberg / Way of the die Geschichte der Wunderquelle und eine Cross at Oelberg / Kruisweg van de Oelberg Urkunde über die erneute Konsekration der Le chemin de croix de l’Oelberg a été Kapelle durch den Bischof von Basel im Jahre réalisé dans les années 1870. Accès par la rue 1511. Vor der Kapelle verläuft ein im Jahre du vignoble à Bergholtz-Zell. 1778 errichteter Kreuzweg, der den Spuren des Jakobswegs folgt. Er führt in die Nähe Der Kreuzweg am Oelberg wurde in den des rumänischen Soldatenfriedhofs und zum 1870er Jahren angelegt. zu erreichen über die „Langenstein“. Rue du Vignoble in Bergholtz-Zell. Val du Pâtre Chapel is a place of The Way of the Cross at Oelberg was pilgrimage dedicated to the Virgin Mary built during the 1870s. Access via Rue du since the 13th c. In a superb clearing that Vignoble in Bergholtz-Zell. is conducive to meditation, you discover De kruisweg van de Oelberg werd the Schaefertal “Shepherd’s Valley” chapel. aangelegd in de jaren 1870. Te bereiken via de

The people from surrounding villages Guebwiller ©OT Rue du Vignoble in Bergholtz-Zell. Espace des Sources, Soultzmatt

2019 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 5/7 LE CHEMIN DES CELTES BL Keltenweg The Celtic Way 924 Het Keltenpad

QUE VISITER ? / BESICHTIGUNGEN? / VISITS? / TE ZIEN? ■■ISSENHEIM architectural néo-classique le mieux conservé Couvent des Antonins / Antoniterkloster / dans le département. Antonin Convent / Antonietenklooster Die Kirche Notre Dame de Guebwiller, die in 51 rue Guebwiller den Jahren 1765 bis 1785 erbaut wurde, und die +33 (0)3 89 62 24 24 sie umgebenden kanonischen Gebäude bilden Le Couvent des Antonins / das am besten erhaltene neoklassizistische Antoniterkloster / The Antonine Monastery / Gebäudeensemble im Departement. Antonietenklooster The Church of Our Lady in Guebwiller was Le couvent est bâti entre 1290 et 1313. built between 1765 and 1785. The canonical C’est un lieu de pèlerinage, mais son rôle buildings around it together form the best premier est d’accueillir les malades atteints preserved Neo-classical architectural unit in du feu de Saint Antoine. C’est pour ce the area. couvent qu’a été réalisé le fameux retable De Onze Lieve Vrouwekerk van Guebwiller, d’Issenheim de Mathias Grünewald, transféré gebouwd tussen 1765 en 1785, en de à Colmar en 1792 pour être protégé, où il omliggende kanunnikengebouwen vormen het se trouve actuellement, au sein du Musée best bewaard gebleven neoklassieke bouwwerk Unterlinden. L’ordre des Antonins avait van het departement. pour mission de soigner les malades de Église St Léger / Kirche Saint-Léger / l’ergotisme, aussi appelé mal des ardents (ou St. Léger’s Church / Kerk Saint-Léger feu de saint Antoine), maladie due à l’ergot Place St Léger du seigle qui provoque la gangrène, des L’église St Léger a été construite entre convulsions et des hallucinations. Un espace Guebwiller ©OT la fin du XIIe et le début du XIIIe siècle muséographique retrace l’histoire des Chapelle du Val du Pâtre religieux de l’ordre de St Antoine et de la dans un style roman tardif mêlant le création du retable de Mathias Grünewald. retabel van Issenheim van Mathias Grünewald L’ancien couvent gothique des vocabulaire roman et celui de l’art gothique Des visites guidées sont proposées les werd oorspronkelijk voor dit klooster gemaakt. Dominicains de Guebwiller abrite naissant. Cette église fait partie de la Route vendredis matins à 10 h en juillet et août. Het kunstwerk werd in 1792 ter bescherming aujourd’hui un lieu de création et de romane d’Alsace. naar zijn huidige plaats gebracht: Museum diffusion musicale. Das Kloster wurde von 1290 bis Die Kirche Saint-Léger wurde gegen Ende Unterlinden. De orde van Sint-Antonius had 1313 erbaut. Es war eine Pilgerstätte, Das alte gotische Dominikanerkloster des 12. und zu Beginn des 13. Jahrhunderts im als missie het verplegen van zieken die aan sein Hauptzweck bestand aber in der beherbergt heute ein Zentrum für spätromanischen Stil erbaut, in einer Mischung ergotisme of kriebelziekte (Sint-Antoniusvuur) Beherbergung von Kranken, die am Musikschaffung und -übertragung. romanischer und frühgotischer Elemente. Diese leden, een ziekte die voortkwam uit met Antoniusfieber litten. Der berühmte The former Gothic Dominican Convent in Kirche ist einer der Standorte der Romanischen Isenheimer Altar von Mathias Grünewald, moederkoorn besmet rogge, wat krampen, Straße im Elsass. hallucinaties en gangreen veroorzaakte. Guebwiller now houses a centre for musical der 1792 nach Colmar in Sicherheit gebracht creation and diffusion. St. Léger’s Church was built in the late Een museum beschrijft de geschiedenis van th th wurde, wo er sich heute im Museum In de Hoge Elzas Dit voormalige gotische 12 century and early 13 century in a late Unterlinden befindet, wurde für dieses Kloster de antonieten en het ontstaan van het retabel Romanesque style where the Romanesque van Mathias Grünewald. Rondleidingen met klooster van de Dominicanen in Guebwiller geschaffen. Der Antoniter-Orden hatte die huisvest nu een muziekcentrum. blends with emerging Gothic art. The church Aufgabe, die am Ergotismus Erkrankten uitleg elke vrijdagochtend om 10 uur in juli is part of the Romanesque Route in Alsace. en augustus. zu pflegen. Die Krankheit, die durch den Musée Théodore Deck et des Pays du e Florival / Musée Théodore Deck – Museum Deze kerk dateert van eind 12 en begin Mutterkornpilz verursacht wurde und zu Ancienne Filature Gast / Alte Spinnerei Gast 13e eeuw, gebouwd in laat-romaanse stijl die einem geschwürigen Gewebszerfall mit (Filature Gast) / Former Cotton Mill Gast / im Blumental / Théodore Deck and Florival Country Museum / Théodore Deck-Museum zowel romaanse als ontluikende gotische Krämpfen und Halluzinationen führte, wurde Voormalige weverij Gast kenmerken toont. De Saint-Léger ligt aan de auch heiliges Feuer oder Antoniusfeuer Rue de Cernay en het Land van Florival 1 rue du 4 février Romaanse Route van de Elzas. genannt. In einem Ausstellungsraum wird die Le bâtiment de 1851 présente un style Geschichte der Brüder des Antoniter-Ordens +33 (0)3 89 74 22 89 Parc de la Marseillaise architectural surprenant qualifié de « néo- Avenue des Chasseurs Alpins und der Entstehung des Altars von Mathias Tudor ». La façade avant en pierre de taille Le musée abrite la plus grande collection Grünewald erzählt. Führungen werden rappelle les châteaux médiévaux. au monde de céramiques de Théodore Ce parc qui compte de nombreux im Juli und August freitagmorgens um Deck (1823 – 1891). Ce céramiste natif de arbres remarquables a été conçu par le 10.00 Uhr angeboten. Das Gebäude aus dem Jahre 1851 wurde Guebwiller était l’un des plus réputés de célèbre paysagiste Edouard André à la fin du im überraschenden architektonischen Stil, sont temps. XIXe siècle. The monastery was built between 1290 dem sogenannten „Neo-Tudor-Stil“ erbaut. and 1313. It was a place of pilgrimage, but Die Vorderfassade aus Werkstein erinnert an Dieses Museum für Kunst und Geschichte Dieser Park, in dem zahlreiche its foremost purpose was to care for people mittelalterliche Burgen. im Blumental (Florival) besitzt die weltweit beeindruckende Bäume stehen, wurde suffering from St. Anthony’s fire. This was größte Sammlung von Keramiken von Ende des 19. Jahrhunderts von dem the monastery for which the celebrated The building dating back to 1851 boasts Théodore Deck (1823 – 1891). Dieser in berühmten Landschaftsarchitekten Edouard Issenheim altarpiece by Mathias Grünewald a surprising architectural style termed Guebwiller geborene Künstler war einer der André entworfen. as “Neo-Tudor”. The cut stone façade is was made. It was transferred to Colmar for berühmtesten Keramiker seiner Zeit. The Park boasts a number of amazing reminiscent of a mediaeval castle. safeguarding in 1792 and is still there today The museum houses the world’s largest trees and was designed by the famous at the . The Order Het fabrieksgebouw uit 1851 collection of ceramics by Théodore Deck landscape artist Edouard André in the late of St. Anthony had the task of caring for vertegenwoordigt een verrassende stijl (1823–1891). Born in Guebwiller, this 19th century. people suffering from ergotism, also called die ‘neo-Tudor’ genoemd wordt. De ceramic artist was one of the most famous Dit park bevat een groot aantal opmerkelijke St. Anthony’s fire, caused by rye infected by voorgevel uit natuursteen doet denken aan in his time. bomen en werd aangelegd door tuinarchitect ergots. It led to gangrene, convulsions and middeleeuwse burchten. e hallucinations. A museological area retraces Het museum is gewijd aan de grootste Edouard André aan het eind van de 19 eeuw. the history of the order of St. Anthony and ■■GUEBWILLER keramiekcollectie ter wereld van Théodore Deck Vignoble de Guebwiller / Weinbaugebiet (1823-1891). De in Guebwiller geboren keramist the creation of the altarpiece by Mathias Ancien couvent des Dominicains Guebwiller / Guebwiller Vineyard / Wijngebied genoot veel bekendheid in zijn dagen. Grünewald. Guided tours are available on de Haute-Alsace / Ehemaliges van Guebwiller Friday mornings at 10 a.m. in July and August. Dominikanerkloster des Oberelsass / Former Église Notre Dame / Kirche Notre Dame / Domaines Schlumberger Het klooster werd gebouwd tussen 1290 Dominican Convent of Upper Alsace / The Church of Our Lady / Kerk Notre-Dame 100 rue Théodore Deck en 1313. Behalve bedevaartsplaats had het Voormalige klooster van de Dominicanen Place Jeanne d’Arc +33 (0)3 89 74 27 00 klooster als belangrijkste rol het opvangen 34 rue des Dominicains L’église Notre Dame de Guebwiller, www.domaines-schlumberger.com van mensen die gekweld werden door Sint- +33 (0)3 89 62 21 81 construite entre 1765 et 1785 et les bâtiments La ville de Guebwiller est la seule Antoniusvuur (ergotisme). Het beroemde www.les-dominicains.com canoniaux qui l’entourent forment l’ensemble commune d’Alsace à compter 4 parcelles

2019 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 6/7 LE CHEMIN DES CELTES BL Keltenweg The Celtic Way 924 Het Keltenpad

QUE VISITER ? / BESICHTIGUNGEN? / VISITS? / TE ZIEN? classées en Grands Crus sur son ban Schongauer, it is impressive in size, spanning - dinsdag tot zondag 14-18 uur Church / Collegiale kerk Saint-Michel et Saint- communal, plantées en terrasses en raison 7 metres when opened up. - feestdagen en maandagen tijdens Franse Gangolphe de la très forte pente. Historisch Monument: de kerk bezit een schoolvakanties van zone B L’ancienne collégiale Saints-Michel- Die einzige Gemeinde im Elsass, die auf retabel gewijd aan de passie van Christus, een 3 weken in december gesloten. et-Ganglophe a connu de nombreuses e ihrem Gemeindegebiet mit 4 großen Grand meesterwerk uit het eind van de 15 eeuw. ■■LAUTENBACH transformations au cours des siècles. Cru-Lagen aufwarten kann. die an den steilen Het schilderij wordt toegekend aan de school La nef date probablement du XIe siècle, Hängen in Terrassen angelegt sind. van Martin Schongauer. De afmetingen zijn Chapelle et fontaine St Gangolph / le transept, le chœur et le chevet plat du zonder meer indrukwekkend: een spanwijdte Gangolfskapelle und Gangolfsbrunnen / XIIe. Son porche voûté est un des plus Guebwiller is the only town in Alsace St. Gangolf’s chapel and fountain / Kapel en to boast 4 areas of land classified as van 7 meter als het retabel openstaat. beaux de la région. L’édifice est cependant fontein Saint-Gangolph entièrement restauré en 1859. “Grands Crus” (Vintage Wine) on its territory. ■■LAUTENBACH-ZELL The vineyards are terraced due to the very La chapelle Saint-Gangolph se trouve Die ehemalige Stiftskirche Saints-Michel- steep lay of the land. Le Vivarium du Moulin / Vivarium du dans un endroit merveilleux situé à la limite et-Gangolphe wurde im Lauf der Jahrhunderte Moulin / The Vivarium at the Mill / Het nord de Schweighouse et à l’entrée du mehrfach umgebaut. Das Langhaus stammt De gemeente Guebwiller is de enige Vivarium van de Molen vallon qui mène au col du Bannstein. gemeente in de Elzas die 4 grand cru’s wahrscheinlich aus dem 11. Jahrhundert, Il est un endroit au fond d’une vallée Le petit sanctuaire renferme des fresques das Querhaus, der Chor und der gerade voortbrengt. De wijngaarden zijn aangeplant murales datées de l’époque de Martin in terrasvorm vanwege de steile helling. alsacienne où une mante religieuse géante Chorschluss aus dem 12. Jahrhundert. vous accueille. Du haut de ses quatre mètres, Schongauer et retraçant la vie du saint. Die Vorhalle mit Gewölbe zählt zu den Nautilia - centre aquatique du Florival / elle monte la garde sur un ancien moulin Il était honoré comme saint patron schönsten der Region. Der Bau wurde im Jahr Nautilia – Freizeitbad im Blumental „Florival“ / à farine. Le meunier a depuis longtemps des sources et comme gardien de 1859 umfassend restauriert. Nautilia – Water leisure centre in Florival / l’harmonie conjugale. déserté les lieux. Désormais une soixantaine The former collegiate church of Nautilia – zwemcomplex van Florival d’insectes et d’araignées vivants du monde Die Gangolfskapelle ist an einem 1 rue de la piscine St. Michael and St. Gangolf went through a entier y a élu domicile. wunderschönen Ort ganz im Norden von number of conversions over the centuries. +33 (0)3 89 76 86 91 Ouverture : Schweighouse am Eingang des kleinen Tals https://nautilia.fr/ The nave probably dates back to the • En juillet et août tous les jours de 10h à 18h gelegen, das zum Col du Bannstein führt. In der 11th century and the transept, choir and flat Grâce à ses différents espaces et • De septembre à juillet : kleinen Kapelle befinden sich Wandmalereien chevet to the 12th century. Its vaulted porch équipements dédiés à la forme, au sport, - du mardi au dimanche, de 14h à 18h aus der Zeit Martin Schongauers, die das is one of the most beautiful in the region. aux loisirs, au bien être et à la détente, le - les jours fériés et les lundis des congés Leben des Heiligen darstellen. Er wurde als The building was entirely restored in 1859. centre aquatique, entouré d’un parc arboré, scolaires de la zone B Schutzpatron der Quellen und als Hüter der répond à tous les besoins ! Fermeture annuelle 3 semaines ehelichen Harmonie verehrt. De voormalige kerk Saints-Michel-et- en décembre. Gangolphe werd in de loop van de eeuwen Das Freizeitbad ist von einer schönen St. Gangolf’s chapel is set in a wonderful vaak verbouwd. Het kerkschip dateert Parkanlage umgeben und hat mit seinen An einem Ort tief in einem elsässischen Tal location on the north boundary of waarschijnlijk van de 11e eeuw, de dwarsbeuk, verschiedenen Bade- und Wasserlandschaften empfängt Sie eine riesige Gottesanbeterin. Sie Schweighouse at the gateway to the little het koor en de vlakke koorafsluiting van de und Geräten für Fitness, Sport, Freizeit, Wellness ragt vier Meter empor und wacht über eine alte valley leading up to Bannstein Pass. The tiny 12e eeuw. Het gewelfde portaal is een van de und Entspannung für jeden Geschmack etwas Mahlmühle. Der Müller hat den Ort vor langer sanctuary is home to mural frescoes dating mooiste in de streek. De kerk werd in 1859 zu bieten! Zeit verlassen. Mittlerweile haben rund sechzig back to the time of Martin Schongauer geheel gerestaureerd. Set in a shady park, the water leisure Arten lebender Insekten und Spinnen hier telling the story of the saint’s life. He was centre meets every requirement with Unterkunft genommen. honoured as the patron saint of springs and its various facilities and areas dedicated Öffnungszeiten: guardian of conjugal bliss. to fitness, sport, leisure, well-being • Im Juli und August täglich von 10.00 bis 18.00 De kapel Saint-Gangolph staat op een OFFICES DE TOURISME / and relaxation. Uhr prachtige plek aan de noordelijke rand • Von September bis Juli: VERKEHRSBÜRO / Dit waterpaleis staat in een boomrijk van Schweighouse en aan het begin van - Dienstag bis Sonntag von 14.00 bis het dal dat naar de Bannstein-pas leidt. TOURIST OFFICE / VVV park en voldoet aan ieders wensen dankzij 18.00 Uhr de verschillende ruimtes en voorzieningen Dit gebedshuisje bevat muurschilderingen - Feiertage und Montage während der uit de tijd van Martin Schongauer (15e eeuw) ■■OFFICE DE TOURISME gewijd aan wellness, fitness, recreatie, sport Schulferien in der Zone B en ontspanning! over het leven van de heilige Gangolf, die werd DE GUEBWILLER - SOULTZ ET Drei Wochen Betriebsferien im Dezember. vereerd als beschermheilige van bronnen en als DES PAYS DU FLORIVAL ■ ■BUHL In the heart of a valley in Alsace lies a mill bewaker van de echtelijke vrede. 45 rue de la République Église Saint Jean-Baptiste / Kirche Saint- where a giant praying mantis welcomes you. Collégiale St Michel et St Gangolph / +33 (0)3 89 76 10 63 Jean-Baptiste / St. John the Baptist’s church / Rising up to 4 metres in height, it stands Stiftskirche Saint-Michel et Saint-Gangolphe / www.tourisme-guebwiller.fr Kerk Saint-Jean-Baptiste guard over the former flour mill. The miller St. Michel and St. Gangolph’s Collegiate www.rando-grandballon.fr has long since left, but around 60 species of L’église est classée monument insects and spiders from around the world historique ; Elle abrite un Retable consacré have made the mill their own. à la passion du Christ, chef-d’œuvre pictural e Opening times: de la fin du XV siècle. Attribué à l’école de • In July and August, every day from 10:00 Martin Schongauer, ses dimensions sont to 18:00 impressionnantes et atteignent 7 mètres • From September to July: d’envergure lorsqu’il est ouvert. - from Tuesday to Sunday, from 14:00 to In der unter Denkmalschutz stehenden 18:00 Kirche ist ein Altarbild zu finden , auf dem - public holidays and Mondays during die Passion Christi dargestellt ist und das local school holidays als Meisterwerk der Bildkunst des späten Annual closure 3 weeks in December. 15. Jahrhunderts gilt. Das Retabel, das der Helemaal achterin een vallei in de Elzas Schule um Martin Schongauer zugeordnet fungeert een enorme bidsprinkhaan als wird, beeindruckt durch seine Größe und ontvangstcomité. Dit vier meter hoge insect erreicht im ausgeklappten Zustand eine bewaakt een oude maalderij. De molenaar Gesamtbreite von 7 Metern. is allang weg, tegenwoordig wordt de molen The church is a listed historical bewoond door zo’n zestig insecten- en monument and houses an altarpiece spinnensoorten van over de hele wereld. devoted to the Passion of Christ, a late Open: 15th-century pictorial masterpiece. • Juli en augustus dagelijks 10-18 uur

Attributed to the school of Martin •September tot juli: Studer ©T. Les Dominicains de Haute-Alsace

2019 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 7/7