Adroddiad Blynyddol a Chyfrifon Annual Report and Accounts 1999-2000
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Adroddiad Blynyddol a Chyfrifon Annual Report and Accounts 1999-2000 Mae’r adroddiad yma wedi ei sgrifennu mewn Cymraeg Clir Cynnwys Contents Rhagarweiniad y Cadeirydd 1-3 Chairman’s Introduction Adroddiad y Prif Weithredwr 4-5 Chief Executive’s Report Cynllunio ieithyddol - y cyd-destun strategol 6 Language planning - the strategic context Marchnata 7-9 Marketing Cadw Mewn Cysylltiad 10 Keeping in Touch Datblygiadau Ieithyddol 11-12 Language Developments Y Sectorau Cyhoeddus a Gwirfoddol 13-15 Public and Voluntary Sectors Y Sector Preifat 16-17 The Private Sector Addysg a Hyfforddiant 18-19 Education and Training Grantiau 20-21 Grants Datganiad Ariannol Cryno 22 Summary Financial Statement Cyfrif Incwm a Gwariant 23 Income and Expenditure Account Mantolen 24 Balance Sheet Nodiadau i’r Datganiad Ariannol Cryno 25 Notes to the Summary Financial Statement Atodiadau 26-40 Annexes Atodiad 1 - Cefndir 26-30 Annex 1 - Background Atodiad 2 - Gweithgareddau a Phrosiectau 1999-2000 32-34 Annex 2 - 1999-2000 Activities and Projects Atodiad 3 - Targedau 35 Annex 3 - Targets Atodiad 4 - Grantiau 36-37 Annex 4 - Grants Atodiad 5 - Cynlluniau Iaith Gymraeg 38-40 Annex 5 - Welsh Language Schemes Adroddiad Blynyddol a Chyfrifon 1 Annual Report and Accounts Rhagarweiniad y Cadeirydd Heb os y digwyddiad pwysicaf yn ystod y flwyddyn a aeth heibio oedd sefydlu Cynulliad Cenedlaethol Chairman’s Introduction Cymru. Dyma’r corff democrataidd y mae Bwrdd yr Iaith Gymraeg bellach yn atebol iddo. Dywedais y The most important event over the past year was llynedd fod y Bwrdd yn edrych ymlaen at gydweithio â undoubtedly the establishment of the National Assembly phawb yn y Cynulliad er lles y Gymraeg. Da yw gallu for Wales. This is the democratic body to which the nodi eleni ein bod eisoes wedi sefydlu partneriaethau Welsh Language Board is now accountable. I noted last adeiladol a chynhyrchiol gyda’r corff yma - gyda nifer year that the Board was looking forward to working with o’i aelodau ac o’i bwyllgorau. Hoffwn gyfeirio at ddwy everyone in the Assembly for the benefit of the Welsh o’r partneriaethau yma’n benodol. language. It is good to report this year that we have Yn gyntaf, ein perthynas â Tom Middlehurst, already established a number of productive partnerships Ysgrifennydd y Cynulliad sydd yn gyfrifol am y with the Assembly - with several of its members and its Gymraeg. O’r dechrau dangosodd Mr Middlehurst ei committees. I should like to refer to two in particular. fod yn barod i gyd-drafod gyda ni ac i ofyn ein cyngor The first is the relationship which has developed pan oedd angen hynny. Cawsom sawl cyfle hefyd i between ourselves and Tom Middlehurst, the Assembly gydweithio gydag ef mewn gweithgareddau Secretary with the Welsh language as one of his oedd yn ymwneud â hyrwyddo’r Gymraeg. responsibilities. From the beginning, Mr Middlehurst Braf hefyd oedd ei glywed ar fwy nag un showed a willingness to discuss with us and to seek achlysur yn talu teyrnged i waith ac arbenigedd our advice when needed. We also had the y Bwrdd. opportunity to co-operate with him on activities to Yn ail, y berthynas sy’n datblygu rhwng y promote the language. It was good to hear him pay Bwrdd a’r Pwyllgor Addysg a Hyfforddiant ar tribute to the Board’s work and expertise on more ôl 16 oed, dan gadeiryddiaeth ddeallus Cynog than one occasion. Dafis. Hwn yw’r Pwyllgor yn y Cynulliad Secondly, the relationship which is developing sydd â goruchwyliaeth dros y Bwrdd. Ym mis between us and the Post-16 Education and Training Tachwedd 1999 ymddangosodd y Bwrdd yn Committee, under Cynog Dafis’s able chairmanship. ffurfiol gerbron y Pwyllgor. Ar gyfer yr This is the Assembly Committee responsible for ymddangosiad aethom ati i lunio dogfen gynhwysfawr, supervising the Welsh Language Board. Our appearance Yr Iaith Gymraeg: Cenhadaeth a Gweledigaeth ar gyfer 2000 before the Committee in November 1999 was the - 2005. Mae hon yn ceisio crisialu’r prif anghenion a’r incentive for the publication of a comprehensive blaenoriaethau ar gyfer yr iaith dros y pum mlynedd document, The Welsh Language: a Vision and Mission for nesaf. Wrth wneud hyn, mae’n cadw mewn golwg nod 2000-2005. This seeks to clarify the principal needs and hir dymor y Bwrdd, sef gweld dwyieithrwydd yn dod priorities for the language over the next five years. It yn sefydlog yng Nghymru. takes account of the Board’s long term aim of Wrth gyflwyno’r ddogfen, rhoesom wahoddiad i’r stabilising bilingualism in Wales. Pwyllgor wneud datganiad sy’n cefnogi ein gweledigaeth In submitting the document, we invited the Committee ni. Rwy’n falch iawn fod y Pwyllgor wedi derbyn y to make a statement of intent supporting and sharing gwahoddiad. Ac fe gyhoeddon nhw eu datganiad ym the vision. I’m delighted that the Committee accepted mis Chwefror eleni. Mae’n croesawu ein dogfen ‘fel this invitation, and subsequently released a statement cyfraniad pwysig i’r dasg o lunio strategaeth er mwyn in February of this year. This statement welcomes our sicrhau adfywiad yr iaith Gymraeg a chreu Cymru document ‘as a major contribution to the task of drawing ddwyieithog’. Mae hefyd yn dweud fod y Pwyllgor ‘yn up a strategy for the continued revitalisation of the Welsh cefnogi’n daer y nod o greu Cymru ddwyieithog fel nod language and the creation of a bilingual Wales’. It also cenedlaethol cyraeddadwy’. Rwy’n croesawu’r datganiad states that the Committee ‘strongly supports the aim of yma, am ei fod yn rhoi sêl bendith y Pwyllgor ar waith creating a bilingual Wales as an achievable national aim’. a gweledigaeth y Bwrdd. Ond rwyf hefyd yn ei ystyried I welcome this statement, since it makes clear the yn gam pwysig iawn i gryfhau ymhellach y consensws Committee’s approval for the Board’s work and vision. sy’n bodoli o blaid y Gymraeg. But I also believe it to be an important step forward in strengthening further the consensus which exists in favour of the language. 13 Adroddiad Blynyddol a Chyfrifon 2 Annual Report and Accounts Mae ein dogfen wedi ei seilio ar egwyddorion cynllunio ieithyddol pwrpasol ac effeithiol, maes y mae’r Bwrdd wedi ei ymrwymo iddo o’r dechrau. Mae’n dulliau cynllunio ieithyddol yng Nghymru dros This document is based on the principles of effective yr 20 mlynedd diwethaf wedi bod yn dameidiog yn and purposeful language planning, an area to which the hytrach nag yn gyfannol. Bu hyn yn wendid, ac mae’r Board has committed itself from the outset. Our Bwrdd yn awr, am y tro cyntaf, yn ceisio gwneud yn approach to language planning in Wales over the past 20 siwr fod popeth yn cael ei dynnu at ei gilydd. Rwy’n years has tended to be piecemeal rather than holistic. credu’n gydwybodol ein bod ni yn y Bwrdd yn deall y That has been a weakness, and the Board is now broses, ac wedi profi ein gallu i’w gweithredu. seeking to ensure that, for the first time, future Rydym wedi ceisio gwneud yn siwr fod ein nodau planning is far more cohesive. I truly believe that the a’n hamcanion yn glir, yn rhesymegol ac yn Board understands the process, and that we have gyraeddadwy. Rydym hefyd wedi ceisio sicrhau fod proved our ability to implement it. cydberthynas rhwng ein cynlluniau ni a chynlluniau ein We have tried to ensure that our aims and objectives partneriaid i hybu’r iaith Gymraeg. Mae cydweithio are clear, logical and achievable. We have also tried to rhyngom ni a’n partneriaid yn elfen amlwg o’n gwaith. make sure that there is a correlation between our plans Drwy hyn, rydym yn rhannu profiadau, arbenigedd ac and those of our partners in terms of promoting and adnoddau er mwyn gwneud y gorau o’r hyn sydd ar gael. facilitating the use of the Welsh language. Collaborative Ni chafodd y Bwrdd yn llawn yr adnoddau y credwn partnerships form an obvious element of our work, sydd eu hangen arnom i weithredu ein cynlluniau i sharing experiences, expertise and resources in order to gyd. Serch hynny, ein nod unwaith eto dros y flwyddyn make the most of what is available. nesaf fydd defnyddio’r hyn sydd gennym yn y modd The Board has not been given in full the resources mwyaf effeithiol er budd yr iaith. Dyma’r prif feysydd y we believe to be necessary to implement all our plans. byddwn yn canolbwyntio arnyn nhw: However, our aim once again in the year to come will be to use what we have in the most effective way I cryfhau ymhellach ddefnyddio’r iaith yn y gymuned, possible for the benefit of the language. These are the drwy gynyddu ein cefnogaeth i fentrau iaith a main areas on which we intend to concentrate: gweithgareddau tebyg; I annog teuluoedd i drosglwyddo’r Gymraeg o I strengthening further the use of the language in the genhedlaeth i genhedlaeth; community, by increasing our support of mentrau iaith (language initiatives) and similar activities; I encouraging families to pass on the Welsh language between generations; Rhodri Williams, Cadeirydd Rhodri Williams, Chairman Bwrdd yr Iaith Gymraeg yn of the Welsh Language cyflwyno copi o Adroddiad Board, presenting a copy Blynyddol 1998-99 y Bwrdd i of the Board’s 1998-1999 Tom Middlehurst AC, Annual Report to Tom Ysgrifennydd dros Addysg Middlehurst AM, Secretary ar ôl 16 a Hyfforddiant, for Post - 16 Education and Cynulliad Cenedlaethol Training, National Assembly Cymru Gorffennaf 1999. for Wales July 1999. Adroddiad Blynyddol a Chyfrifon 3 Annual Report and Accounts I perswadio’r rhai sy’n medru’r Gymraeg - yn enwedig ymysg yr ifanc - i ddewis yr opsiwn Cymraeg neu ddwyieithog pan fydd hwnnw ar gael; I marchnata manteision dwyieithrwydd i blant, i rieni I persuading those who can speak Welsh - especially ac i ddarparwyr addysg.