De Helling Winter 2010
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Godsdienstvrijheid de � � €,Helliπ∆ � kwartaalblad voor linkse politiek & emancipatie inhoud 4 “Mensen pikken niet alles” Interview met Ties Prakken – Iris van Domselaar & Heleen de Jonge van Ellemeet 8 Secularisme de Helliπ∆ De scheiding van kerk en staat en de islam – Yolande Jansen 13 Redactioneel 3 Broeders versus partners winter @º⁄º Turkije tussen Oost en West - Zihni Ozdil De winter is vroeg ingevallen dit jaar. Het is koud in Nederland. Een onbarmhartig snijdende wind thema: Godsdienstvrijheid en emancipatie waait door het land. Linkse samenwerking is dus 18 hard nodig om de kou te verdrijven. Over gewetensvrijheid De Wereldraad van Kerken – een orgaan Toespraak 9 oktober – Femke Halsema dat nog meer dan politieke partijen vertrouwd 22 is met elkaar bevechtende leden en stromingen Is God wel verdwenen uit Jorwerd? – aanvaardde in de strijd tegen apartheid en Reactie van Sophie in ’t Veld racisme ‘multiple strategies’, waarmee zowel 24 de diversiteit van het verschijnsel als van de Brief aan mijn opvolger mensen die ermee in aanraking komen werd Reactie van Jeroen Dijsselbloem erkend. Datzelfde zou links moeten doen als 27 het gaat om populisme, in plaats van elkaar te Godsdienst is niet individueel kritiseren, zoals de top van GroenLinks onlangs Erik Borgman met Mohamed Rabbae deed, die deel uit maakt 30 van de groep die Wilders heeft aangeklaagd. Noodzaak & grenzen van de twijfel Temeer omdat Rabbae een belangrijke Tussen relativisme en fundamentalisme – Anton Zijderveld bondgenoot is als het gaat om het thema 36 godsdienstvrijheid en islam. De tegenaanval Godsdienstvrijheid is één van de cruciale Adviezen voor links uit Denemarken – Anders Pedersen onderwerpen in deze kabinetsperiode, omdat 40 die door de PVV bedreigd wordt met de De ironie van de stad ontkenning dat de islam een godsdienst is. U treft Vrouwenemancipatie in China - Lonneke Bentinck er verschillende bijdragen over aan – ook buiten 42 het themadeel. In zekere zin hangt alles met alles Willen we worstelen? samen in dit nummer, omdat alle artikelen op de Gesprekken met politieke theatermakers - Robbert van Heuven een of andere manier verwijzen naar godsdienst, 44 emancipatie en/of populisme. De politiek van de uitgestoken hand Zo levert deze Helling leesstof die u hopelijk Tijd voor linkse samenwerking - Marius Ernsting verwarmt en die het politieke vuur en de hoop op verandering aanwakkert. beeldbijdragen Erica Meijers 1-2,11-13, 38 Homoseksualiteit in Turkije Foto’s van Diana Blok 16, 21, 26, 33 Homoseksueel & gelovig Vier portretten door Peter Valckx en Erica Meijers Marburg tekeningen 1, 28-29, 46-48 Vertellingen van Manuel Kurpershoek rubrieken WB berichten 7 Verder lezen en kijken 33 Menno Hurenkamp vanuit Moskou 39 ← Yasemin Őz is advocate in Istanbul. “In het patriarchale Turkije worden macho vrou- wen gemakkelijker geaccepteerd dan vrouwelijke mannen. Aan de andere kant: lesbische vrouwen zijn onzichtbaar – ze worden niet serieus geno- men. Een relatie zonder man is niet echt en seks zonder penis is geen seks. Zo ziet men dat.” Helling.e , , € Omslagfoto: buikdanser Can. ): ): worldmail.nl) ): € ): 2 “Het Ottomaanse Rijk kende ook al mannelijke @ Utrecht t.n.v. tijdschrift t.n.v. d buikdansers, die traditie leeft nu weer op, maar in , - - winter een vrouwelijker vorm.” · Zie p 11-13 voor meer foto’s van Diana Blok EricaMeijers nr · over homoseksualiteit in Turkije matischvoor één jaar verlengd. gmail.com % recycled% @ StichtingWetenschappelijk , Jack vanMildert namens Bureau Omslagtekening: Drukkerij Raddraaier Manuel Kurpershoek, zie p 46-48 Lossenummers (per www.dehelling.net GroeiDoor Stilstand (sap dehelling DeHelling iseen tijdschrift over politiek cultuur& Jaargang BureauGroenLinks Postbus tel Jaarabonnement:€ Jongerenabonnement (t/m Gironummer: Nietvoor januari1 opgezegde abonnementen wordenauto StagiaireLonneke Bentinck MarijntjeDenters IrisvanDomselaar BasEickhout MariusErnsting HeleendeJonge vanEllemeet FaridTabarki OlavVelthuis - MarkSchalken deRuimte/ ontwerpers iris van domselaar & heleen de jonge van ellemeet – interview met Ties Prakken Docent/onderzoeker rechtsfilosofie en beroepsethiek aan de UvA en wetenschappelijk medewerker bij de Hoge Raad der Nederlanden. Zij schrijven dit artikel als redactieleden van De Helling. de Helliπ∆ 4 winter @º⁄º “Mensen pikken niet alles” Advocate en emeritus hoog- Wie Ties Prakken (1937) hoort spre- Dan kijk je iets relativerender naar geweld of leraar Ties Prakken is gespe- ken over haar werk, zou niet denken dat de politieke dissidenten. Vandaag de dag hech- bevlogen strafrechtgeleerde ooit zonder roe- ten staten heel sterk aan hun geweldsmono- cialiseerd in politiek beladen ping rechten studeerde en daarna bij toeval polie en bij dat monopolie hoort een defi- strafzaken. Recent publiceerde in de advocatuur belandde. In haar beginda- nitiemonopolie van wat rechtvaardig is. Het gen kon Prakken de strafzaken die zij wilde politieke delict neemt nog steeds een uit- zij met haar Belgische collega doen maar mondjesmaat krijgen. Het aantal zonderingspositie in, alleen nu in negatieve Jan Fermon hierover het boek gespecialiseerde strafpleiters in Nederland zin. Politieke delinquenten worden het grofst was op één hand te tellen. In Amsterdam aangepakt. Zo wordt iedereen die geweld Politieke Verdediging. waren het er twee: de één te goeder trouw, gebruikt of wil gebruiken of misschien denkt de ander nogal louche. Daar was nauwe- te kunnen gaan gebruiken al snel in de ter- lijks tussen te komen, al helemaal niet voor rorismehoek gepoot. De tendens lijkt te zijn: Een gesprek met Ties Prakken een vrouw. Toch deed Prakken als begin- als een ideologie maar principieel genoeg over haar boek, haar ervaring nend advocaat al de verdediging van een afwijkt van de norm, dan is die crimineel. aantal studenten die betrokken waren bij Dat de status van het politieke delict als ‘politieke’ strafpleiter en de de bezetting van het Maagdenhuis. Onder ingrijpend is veranderd zagen Prakken en zaak Wilders, waarin zij optreedt juristen ontstond grote ophef over het ver- Fermon in een Belgische strafzaak tegen dedigen van de actievoerders. De meeste aanhangers van de in Turkije verboden mar- als advocaat van de benadeelde advocatenkantoren wilden zich niet aan de xistische beweging dhkp-c. Die vervolging zaak branden, maar Prakken werkte bij een was een testcase voor de Belgische terro- partijen. ‘ouderwetse liberaal’, die de acties van de rismewetgeving en heeft zich van 1999 tot studenten verafschuwde, maar trots was dat 2010 voortgesleept. “Er was nog geen rotje Prakken hen bijstond. Het was haar eerste ontploft en de verdachten hadden niet de politieke zaak. bedoeling in België iemand een haar te kren- Prakken heeft afwisselend in de advoca- ken. De dhkp-c had problemen met Turkije, tuur en in de wetenschap gewerkt. Zo was niet met België. Maar wie principiële conflic- zij meer dan tien jaar verbonden aan de ten heeft met een bondgenoot van de navo, Universiteit Utrecht, waar ze samenwerkte wordt tegenwoordig alleen al daarom als een met Toon Peters en Pieter Bakker Schut. terrorist behandeld. In de dhkp-c zaak kozen “Dat waren gouden tijden, waarin ik echt wij voor een politieke stijl van verdedigen. iets van het strafrecht heb leren begrijpen Dat betekent dat je probeert het politieke en mijn draai vond in het recht.” Na haar standpunt van je cliënt te legitimeren en via promotie (1985) kwam Prakken samen met de rechter naar het publiek te communice- Bakker Schut terecht bij het Amsterdamse ren, dan wel de politieke inzet van het open- advocatenkantoor Nieuwezijds, een kantoor baar ministerie te delegitimeren. met een politieke signatuur, waar de wortels Dat laatste heeft de verdediging ook liggen van het huidige Böhler Advocaten. geprobeerd in de zaken tegen leden van de Prakken en Bakker Schut hadden er binnen Hofstadgroep. Hun advocaten hebben een de kortste keren een bloeiende politieke gedeeltelijk politieke verdediging gevoerd, strafpraktijk. “Krakers, actievoerders, alle- niet door de ideologie van leden van de maal hadden ze ons telefoonnummer op hun groep te legitimeren – wie zou dat ook wil- hand geschreven.” len? – maar door de reactie van de staat op die ideologie te delegitimeren. Die reactie is Grofst namelijk om alles op de hoop van het terro- In het boek Politieke Verdediging schetsen risme te gooien: wie niet voor ons is, is tegen Prakken en Fermon onder meer de veran- ons. De verdediging zette daar het principe derende betekenis van ‘het politieke straf- tegenover dat het in strafrecht gaat over wat proces’ in de loop van de geschiedenis. Zij je doet en niet over wat je denkt.” zien in de huidige benadering van politieke Prakken en Fermon beschrijven in hun delicten een breuk met de geschiedenis. “In boek dat voor de kans van slagen van een de negentiende eeuw was het politieke straf- politieke verdediging solidariteit buiten de recht een soort geprivilegieerd strafrecht. rechtszaal een belangrijke rol speelt. Het politieke strafrecht was er niet voor de “Je hebt die nodig om de rechter ervan ‘echte criminelen’ maar voor mensen die te doordringen dat hij rekening moet hou- het beste met de wereld voor hadden. Het den met de boodschap van jouw verdachte. idealistische aureooltje dat om het politieke Je staat veel zwakker als je als advocaat in delict hing, leverde verdachten een zekere je eentje iets roept. Tegenwoordig is het coulance op. De revoluties waren nog warm organiseren van solidariteit moeilijk, maar en staten herinnerden zich het geweld dat niet onmogelijk.