Das Porträt Von Wojciech Korfanty in Der Deutschen

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Das Porträt Von Wojciech Korfanty in Der Deutschen Title: Das Porträt von Wojciech Korfanty in der deutschen und polnischen Literatur : eine Studie zu Literatur- und erinnerungspolitischen Diskursen im Umfeld der historischen Semantik = Portret Wojciecha Korfantego w literaturze polskiej i niemieckiej : studium dyskursów literackich oraz dyskursów z dziedziny polityki pamięci w kontekście semantyki historycznej Author: Marcin Wiatr Citation style: Wiatr Marcin. (2015). Das Porträt von Wojciech Korfanty in der deutschen und polnischen Literatur : eine Studie zu Literatur- und erinnerungspolitischen Diskursen im Umfeld der historischen Semantik = Portret Wojciecha Korfantego w literaturze polskiej i niemieckiej : studium dyskursów literackich oraz dyskursów z dziedziny polityki pamięci w kontekście semantyki historycznej. Praca doktorska. Katowice : Uniwersytet Śląski STUDIA DOKTORANCKIE WYDZIAŁU FILOLOGICZNEGO UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO W KATOWICACH MARCIN WIATR NUMER ALBUMU: DAS PORTRÄT VON WOJCIECH KORFANTY IN DER DEUTSCHEN UND POLNISCHEN LITERATUR. EINE STUDIE ZU LITERATUR- UND ERINNERUNGSPOLITISCHEN DISKURSEN IM UMFELD DER HISTORISCHEN SEMANTIK (PORTRET WOJCIECHA KORFANTEGO W LITERATURZE POLSKIEJ I NIEMIECKIEJ. STUDIUM DYSKURSÓW LITERACKICH ORAZ DYSKURSÓW Z DZIEDZINY POLITYKI PAMIĘCI W KONTEKŚCIE SEMANTYKI HISTORYCZNEJ) PRACA DYPLOMOWA (DOKTORSKA) IMIĘ I NAZWISKO PROMOTORA: PROF. GRAŻYNA B. SZEWCZYK KATOWICE 2015 1 Trzeba to ciało ponieść, trumnę Śląska pełną, Garść pieśni wyzwolonych w milczącej szkatule. Teraz już darmo trumnę sztandarami tulić, I darmo wskrzeszać ciało śpiewaniem kościelnym. Wilhelm Szewczyk, Pogrzeb Korfantego 2 Inhaltsverzeichnis 1. Einleitung 5 2. Forschungsstand 12 2.1 Geschichtswissenschaftliche Perspektive 20 2.2 Literaturwissenschaftliche Perspektive 30 3. Literatur- und erinnerungspolitische Diskurse versus Mythologisierung. Theoretische Annäherung im Umfeld der historischen Semantik 34 3.1 Historische Semantik 36 3.2 Geschichte, Raum und Zeit im Kontext von Literatur und Erinnerung 40 3.3 Fiktionalität 48 3.4 Funktionalität 50 3.5 Mythos und zeitliche Distanz 51 4. Oberschlesien als Schauplatz nationaler Schreib- und Erinnerungs- strategien. Das Phänomen Grenzland-Roman 60 4.1 Die Grenze als politisch-literarische Raumdeutung. Literatur zwischen Politik und nationalem Identitätsanspruch 60 4.2 Kulturpolitik in der Weimarer Republik und im „Dritten Reich“ gegenüber Oberschlesien (1919–1945) 63 4.3 Kulturpolitik der Zweiten Republik Polen (1918–1939) und in der Volksrepublik Polen (1945–1989) gegenüber Oberschlesien 80 4.4 Der Paradigmenwechsel nach 1989 und transnational aufgeladene Deutungsmuster von Grenzräumen 86 5. Korfanty Portäts in der deutschen Literatur 90 5.1 Arnolt Bronnen: „O.S.” (1929) 92 5.2 August Scholtis: „Ostwind“ (1932) 106 5.3 Alfons Heyduk: „Umkämpfte Erde“ (1941) 120 5.4 Horst Bienek: „Die erste Polka“ (1975) 132 6. Korfanty Portäts in der polnischen Literatur 148 6.1 Zofia Kossak-Szczucka: „Przywódcy” (1932) 149 6.2 Ksawery Pruszyński: „Korfanty” (1939) 160 6.3 Albin Siekierski: „Nastaje zmierzch” (1987) 164 6.4 Konrad T. Lewandowski: „Śląskie Dziękczynienie“ (2010) 184 3 7. Korfanty – eine Schlüsselfigur für Oberschlesien? Zur Wechselwirkung zwischen der semantischen Topografie in literarischen Werken und dem erinnerungspolitischen Diskurs um Wojciech Korfanty 199 7.1 Semantische Landschaft der Korfanty-Porträts deutscher und polnischer Autoren 199 7.1.1 Semantisch negativ aufgeladene Korfanty-Porträts 203 a) Skrupellos, doppelzüngig, zynisch, demagogisch, autokratisch 203 b) Schlau, eingebildet, stolz, geltungssüchtig, machtbesessen, missgünstig, unmoralisch, rachesüchtig, intrigant, ehrgeizig, unnachgiebig, verlogen und betrügerisch 207 c) Gewaltsam und impulsiv 211 d) (Geld)gierig, korrupt, bestechlich 213 e) Verräterisch, national unzuverlässig, separatistisch 214 f) Diplomatisch (im Sinne: schwach, konformistisch) 217 7.1.2 Semantisch positiv aufgeladene Korfanty-Porträts 218 a) Selbstbewusst, erfolgreich, mutig, pragmatisch, weitsichtig 218 b) Politisch verfolgt 221 c) Kompromissbereit, zur Selbstkritik fähig, sentimental 223 d) Doppelkulturell (Grenzgänger) 224 7.2 Semantische Topografie im erinnerungspolitischen Diskurs um Wojciech Korfanty 225 8. Schlussfolgerungen und Ausblick 233 9. Bibliografie 237 9.1 Primärliteratur 237 9.2 Sekundärliteratur 238 9.3 Internetquellen 262 4 Einleitung Die vorliegende Dissertation beschäftigt sich mit literarischen Porträts von Wojciech Korfanty in der deutschen und polnischen fiktionalen Literatur des 20. Jahrhunderts. Das Leben Korfantys und sein nicht widerspruchsfreies Wirken hängen dermaßen eng mit der Geschichte Oberschlesiens zusammen, dass dieser Politiker zu einer nicht nur publizistisch und erinnerungspolitisch, sondern auch literarisch stilisierten Symbolfigur für die Region avancierte. Dabei hat kaum einer so widersprüchliche Nachbilder hinterlassen. Korfantys historische Bewertung bleibt bis heute höchst umstritten: Für die einen, die sich etwa den konservativen, deutschnationalen Kreisen zugehörig fühlen, ist er schlicht ein polnischer Nationalist, Freischärler, Brandstifter, skrupelloser Aufsteiger und Selbstdarsteller, der Ideen und Menschen für die eigene Karriere und egoistische Interessen auszunutzen wuss- te; für die anderen, die sich mit den konservativen, polnisch-nationalen Kreisen identifizie- ren, bleibt Korfanty ein polnischer Patriot und gestandener Staatsmann, der allerdings nach 1926 wegen überhöhter politischer Ambitionen die bedingungslose Treue zu Polen auf- kündigte; den nächsten wiederum, die der als eigenständig betrachteten Tradition Ober- schlesiens anhängen, gilt er als verdienter und mutiger Verfechter der oberschlesischen Autonomie, trug er ja als Hauptinitiator des Gründungsstatuts der polnischen Woiwod- schaft Schlesien wesentlich zur Errichtung der autonomen Woiwodschaft Schlesien nach 1922 sowie des Schlesischen Parlaments in Kattowitz bei1. In der allgemeinen Öffentlich- keit, vor allem in Polen, wird Korfanty mit der Zeit der Schlesischen Aufstände, des Ple- biszits und der Abtretung des östlichen Teils Oberschlesiens an Polen im Jahre 1922 in Verbindung gebracht. Im Grunde aber bleibt Korfantys höchst komplexe Biografie in Polen und selbst im heutigen Oberschlesien relativ wenig bekannt. Dieser Umstand ist zum Teil der Tatsache geschuldet, dass Korfantys Legende in der Nachkriegszeit bekämpft oder zumindest mar- ginalisiert wurde. Doch Korfanty gehörte nicht nur zu den bedeutendsten und kontrover- sesten Persönlichkeiten Oberschlesiens im 20. Jahrhundert, sondern war darüber hinaus einer der wichtigsten polnischen Politiker in der Zeit der Zweiten Polnischen Republik und 1 Siehe: Marian Orzechowski, Wojciech Korfanty: Biografia polityczna, Wrocław-Warszawa-Kraków- Gdańsk 1975, S. 5–9; vgl. hierzu auch: Zygmunt Woźniczka, Wojciech Korfanty w zbiorowej pamięci histo- rycznej, in: Maciej Fic u. Ryszard Kaczmarek (Hrsg.), Szkice Archiwalno-Historyczne. Powstania śląskie w pamięci historycznej Uczestnicy – pomniki – rocznice, Nr. 8 (Sonderheft), Katowice 2011, S. 107–126. 5 zugleich eine facettenreiche, tragische Persönlichkeit, die die Zerrissenheit der Region im 20. Jahrhundert symbolisch verkörpert. Grund genug, um gängige Meinungen über diesen oberschlesischen Politiker zu hinterfragen und womöglich Neues über dessen Leben und Wirken zu eruieren. Seit den 1970er Jahren gab es in diese Richtung auf polnischer Seite tatsächlich einige Anläufe (vgl. Kap. 2). Doch es bleibt schon bemerkenswert, dass es nach der gesellschaftspoliti- schen Wende in Polen weitere zwanzig Jahre gebraucht hatte, bis anlässlich des 70. Todes- tages von Korfanty eine populärwissenschaftliche sowie eine wissenschaftlich aufbereitete Biografie dieses Politikers, frei von schreibstrategischen Zwängen der kommunistischen Zeit vor 1989, von einem Kattowitzer Historiker Jan F. Lewandowski vorgelegt werden konnte2. Die nach 1989 von Vielen in Oberschlesien erwartete3 neue Biografie des ober- schlesischen Politikers ließ also lange auf sich warten. Wie Lewandowski betont, ist sein Buch „ein überzeugender Beleg dafür, dass Korfantys Leben im neuen Geist aufgearbeitet werden soll, denn im Grunde kennen wir ihn alle beinahe gar nicht“4. Dieser Feststellung kann weitgehend zugestimmt werden. Darüber hinaus ist hier darauf hinzuweisen, dass geschichts- und selbst literaturwis- senschaftliche Untersuchungen zur Darstellung des oberschlesischen Politikers in literari- schen Werken und die Frage nach deren Auswirkungen für die Rezeption Korfantys bisher kaum eine Rolle im wissenschaftlichen Diskurs gespielt haben. Dieser Umstand verkennt die Tatsache, dass es eben nicht nur tagespolitische deutsche und polnische Publizistik, Satire oder Film waren, die das Bild des oberschlesischen Politikers – vor allem in den 1920er und 1930er Jahren – massiv und nachhaltig geprägt haben und dies oft in einseiti- 2 Jan F. Lewandowski, Wojciech Korfanty, Chorzów 2009; vgl. auch die wissenschaftlich aufbereitete und erweiterte Fassung der Biografie: Jan F. Lewandowski, Wojciech Korfanty, Warszawa 2013. 3 Auf die Notwendigkeit, eine gänzlich neue Biografie Korfantys zu verfassen, verwies etwa der oberschlesi- sche Literat Wilhelm Szewczyk in einem publizistischen Beitrag für die Tageszeitung „Dziennik Zachodni“ und erinnerte dabei an eine ganze Reihe von im öffentlichen Diskurs bis dahin wenig beachteten Informatio- nen über den Politiker; siehe: Wilhelm Szewczyk, Jakim był Wojciech Korfanty, Dziennik Zachodni v. 2- 5.05.1991, in: Ders., Każdy ma swój życiorys. Eseje i felietony, Katowice
Recommended publications
  • Związki Zofii Kossak-Szatkowskiej Ze Śląskiem Cieszyńskim
    Śląskie Studia Historyczno-Teologicznc XXIIWXXIV (1990-91) MICHAŁ HELLER ZWIĄZKI ZOFII KOSSAK-SZATKOWSKIEJ ZE ŚLĄSKIEM CIESZYŃSKIM Po rozpadzie Austro-Węgier i odrodzeniu się w 1918 r. niepodległego państwa pol- skiego wielkie latyfundia arcyksięcia Fryderyka Habsburga, położone na terenie Ślą- ska Cieszyńskiego, przeszły w ręce rządu polskiego. W 1922 r. jeden z tych majątków, położonych w Górkach Wielkich, wziął w dzierżawę rotmistrz Tadeusz Kossak'. Wraz z nim do dworku góreckiego przeprowadziła się jego córka Zofia Kossak-Szczucka z dziećmi Julkiem i Tadziem. Opuszczony, ponad 300-letni dwór, dawna siedziba starosty Hieronima Marklow- skiego, przechodził swą drugą młodość. Stał się on silnym ośrodkiem, z którego zaczęło promieniować życie polskie na całą okolicę. Tu nastąpił rozkwit wspaniałego talentu pi- sarskiego Zofii Kossak. Tu też owdowiała pisarka wyszła w 1925 r. ponownie za mąż za Zygmunta Szatkowskiego, Śląsk Cieszyński zafascynował ją pięknem przyrody, obyczajami i kulturą ludzi, tra- dycjami walk o przynależność do Polski, dbałością o gwarę, która zachowała elementy ięzyka staropolskiego. Po latach autorka Nieznanego kraju stwierdzała: „Poznać ten kraj, a nie pokochac go, było niemożliwe"2. Zauroczona Beskidami ukazywała ich pię- kno w artykułach i powieściach. W jednej z nich Wielcy i mali, wydanej w 1927 r., tak pisała o nich: „Wspiął się na wąską przełęcz [Jonek Sarkander] i stanął olśniony ujrza- wszy przestrzeń rozległą. Las na przeciwległym stoku leżał, powalony dawną jakąś sro- gą burzą, otwierając oczom widok na najcudowniejszą w świecie dolinę Brennicy. Leża- ła przed zachwyconym wzrokiem błękitno-złota i rozkołysana. Na lewo wznosiły się góry Rzybrzyczka, czarna od jodeł, Cisowa, zloto-zielona od buków, Łazek, łysy Czu- pel, Błotnia, Stołowa i dalsze aż po Klimczok i Magórę.
    [Show full text]
  • Waldemar REZMER – the Coup in Poland in January 1919
    the Coup in poland in january 1919 Waldemar Rezmer Abstract the paper examines a little-known unsuccessful attempt at a military coup in poland in janu- ary 1919. the idea attracted notable members of the polish national Committee, including stanisław Grabski, and members of other right-wing organisations. Colonel marian januszajtis- Żegota took up the leadership at the military level, and eustachy sapieha at the political level. the coup was directed against the government led by the socialist jędrzej edward moraczews- ki. the paper shows the political context of the uprising, the process, and the circumstances of its failure. 43 Key words: coup, poland, army, moraczewski’s government, Colonel marian januszajtis-Źegota. anotacija straipsnyje nagrinėjamas istoriografijoje menkai žinomas nesėkmingas bandymas lenkijoje 1919 m. sausį įvykdyti karinį perversmą. Ši idėja įtraukė žymesnius lenkijos tautinio Komiteto narius, įskaitant stanisławą Grabskį, bei kitas dešiniąsias organizacijas. vadovauti perversmui ėmėsi plk. marianas januszajtis-Żegota kariniu lygmeniu ir eustachijus sapieha politiniu lygme- niu. perversmas buvo nukreiptas prieš socialisto jędrzejaus edwardo moraczewskio vadovau- jamą vyriausybę. straipsnis atskleidžia perversmo politinį kontekstą, eigą ir pučistų nesėkmės aplinkybes. pagrindiniai žodžiai: valstybės perversmas, lenkija, kariuomenė, moraczewskio vyriausybė, plk. marian januszajtis-Źegota. Waldemar rezmer, dr. hab., professor, nicolaus Copernicus university, institute of history and archival sciences, department of military history, ul. Bojarskiego 1, pl-87-100 toruń, poland. e-mail: [email protected] transfers of poWer and the armed forCes in poland and lithuania, 1919–1941 acta historica universitatis Klaipedensis XXXii, 2016, 43–59. issn 1392-4095 (print), issn 2351-6526 (online) doi: http://dx.doi.org/10.15181/ahuk.v32i0.1460 Waldemar Rezmer on the first days of november 1918, europe witnessed several milestone events which enabled poland to regain its independence.
    [Show full text]
  • SIMONA GABRIELA KOSSAK – Profesorka Z Białowieży
    Profesorki Super-Babki Odcinek nr 9 2019 ================================================================================== SIMONA GABRIELA KOSSAK – profesorka z Białowieży Seria: Profesorki Super-Babki Odcinek nr 9 Motto: “I've lived a life that's full I've traveled each and every highway And more, much more than this I did it my way” z piosenki Franka Sinatry _________________________________________________________________________________ Polecana/Omawiana książka: Anna Kamińska: Simona. Opowieść o niezwyczajnym życiu Simony Kossak Wydawnictwo Literackie, Kraków, 2015. i inne zestawione w rozdziale Literatura Uzupełniająca (!!) __________________________________________________________________________________ Słowa kluczowe: ze słynnego rodu1, biolog, leśnik, popularyzator przyrody, pisarka, mówiono o Niej „czarownica”, dzieciństwo w Krakowie, mieszkała razem z dzikiem, motorower Trudno powiedzieć, która z Bohaterek serii jest ważniejsza, kolejność ukazywania się odcinków jest przypadkowa, autor serii nigdy nie będzie robił rankingu. Tym razem typ omawianej książki to biografia napisana przez Dziennikarkę Pasjonatkę Annę Kamińską2. Książka ukazała się na rynku po śmierci Bohaterki. Jak pisze Pani Kamińska, chciała oddać Jej (Simonie Kossak) cześć oraz nakreślić obraz, możliwie najbardziej prawdziwy. Autorka biografii jest ‘zauroczona’ postacią o której pisze. Znana pisarka Barbara Wachowicz, jeśli pisała o kimś, to zawsze była pozytywnie nastawiona do swoich bohaterek lub bohaterów. To samo można powiedzieć o Annie Kamińskiej3!! Jest
    [Show full text]
  • U Źródeł Znamienitego Rodu Kossaków Autorstwa Pani Emilii Guźnik
    Emilia Guźnik Szanowni Państwo! Z radością przekazuję na Pań- stwa ręce książkę pt. U źródeł znamienitego rodu Kossaków autorstwa Pani Emilii Guźnik. Publikacja ta upowszechni i uporządkuje naszą wiedzę o korzeniach słynnej z malar- skich i literackich talentów ro- dziny Kossaków i łączących ją więzach z rodziną Gałczyńskich Emilia Guźnik – autorka z Siąszyc. i Stefan Dziamara Burmistrz Rychwała Fakt, iż ze strony matki ród Kossaków wywodził się z terenu gminy Rychwał nie może popaść w zapomnienie, wprost przeciwnie. Wiedzę tę należy upowszechniać przy każdej okazji i na różnorodny sposób. Dzięki takim osobom jak dr Joanna Jurgała–Jureczka, Jadwiga Cholewicka, Hen- ryk Janasek mieszkańcy naszej gminy wielokrotnie uczestniczyli w spotkaniach, prelekcjach i wykładach, których celem było przybliżenie siąszyckich historii rodów Gałczyńskich i Kossaków. Mam nadzieję, że zawarta w książce wiedza zostanie rozpowszechniona i utrwalona, tak abyśmy wszyscy byli dumni z historii naszej Małej Ojczyzny. Wydanie publikacji było możliwe dzięki staraniom mieszkańców Siąszyc uwieńczo- nych pozyskaniem środków z Programu Wielkopolska Odnowa Wsi w ramach VIII edycji konkursu Pięknieje wielkopolska wieś. U ŹRÓDEŁ Dziękując wszystkim, którzy przyczynili się do wydania tej książki zachęcam Pań- stwa do lektury i podróży w przeszłość. Stefan Dziamara ZNAMIENITEGO Burmistrz Rychwała Publikacja bezpłatna RODU Projekt współfinansowany przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego w ramach programu „Wielkopolska Odnowa Wsi 2013-2020” KOSSAKÓW Rychwał 2018 Emilia Guźnik U ŹRÓDEŁ ZNAMIENITEGO RODU KOSSAKÓW Rychwał 2018 Wydawca: Gmina Rychwał Plac Wolności 16 62-570 Rychwał www.rychwal.pl ISBN 978-83-64925-03-0 Skład, łamanie, druk Graffi Studio Janusz Ansion Plac Szkolny 18 62-400 Słupca tel. 63 274 3004 Spis treści SIĄSZYCKIE SKARBY.
    [Show full text]
  • Brenna-Stanica.Pdf
    TEREN INWESTYCYJNY trzy budynki - łącznie blisko 4000m2 grunty - ponad 5,5ha powierzchni działek więcej na stronie 29 INVESTMENT OPPORTUNITY three buildings - in total almost 4000m2 total area - over 5,5 hectares more on page 29 www.brenna.org.pl Brenna 2017 projekt graficzny: www.projektmedia.pl fotografie: zbiory OPKiS, D. Staś, M. Kotorc, M. Majewski, M. Waliczek Siła płynie z gór! wydawca: Ośrodek Promocji, Kultury i Sportu Gminy Brenna 1 W dolinie Brennicy Gmina Brenna to trzy malownicze miejscowości: Brenna, Górki Małe i Górki Wielkie, położone na terenie Beskidu Śląskiego oraz Pogórza Cieszyńskiego. Jest to region idealny dla osób, które tęsknią za odpoczynkiem. Wiosną, odwiedzający mogą podziwiać różnorodność górskiej przyrody, piękno lasów i łąk, maszerując po licznych szlakach i ścieżkach turystycznych. Lato obfituje w wiele imprez kulturalnych i sportowych oraz sprzyja wypoczynkowi nad rzeką Brennicą. Dzięki bogatej infrastrukturze sportowej oraz ukształtowaniu terenu okres ten jest idealny dla wszystkich, którzy preferują aktywny sposób odpoczynku. Magiczna złota jesień dodaje barwy pięknym beskidzkim terenom, zachęcając do obcowania z przyrodą. Wreszcie zima, kiedy brenneńskie stoki pokrywa biały puch, daje możliwości szusowania na nartach, snowboardzie i sankach. Dopełnieniem są zaś niezapomniane kuligi z ogniskami i biesiadami. www.brenna.org.pl 2 3 Im Brennica-Tal Zur Gemeinde Brenna gehören drei malerische Ortschaften: Brenna, Górki Małe und Górki Wielkie, die mit ihrer schönen Lage in den Schlesischen Beskiden und im Teschener Bergvorland (Pogórze Cieszyńskie) bestechen. Diese Gegend ist ideal für alle, die Ruhe und Erholung suchen. Im Frühling können Sie sich auf die Vielfalt der Bergnatur freuen und die Schönheit hiesiger Wälder und Wiesen auf zahlreichen Wanderrouten und -wegen genießen.
    [Show full text]
  • Poradnik Bibliograficzno – Metodyczny
    Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kult u ry w P o z n a n i u PORADNIK BIBLIOGRAFICZNO – METODYCZNY K w a r t a l n i k P o z n a ń 2 0 20 ______________________________________________________________ Rok LIII 3/210 – 2 – Przewodniczący Zespołu Redakcyjnego Iwona Smarsz Redaguje zespół: Aneta Szczepaniak-Głębocka Andrzej Dudziak ISSN 0238-9142 Materiał szkoleniowy Powielono w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu A-5 325 egz. – 3 – SPIS TREŚCI str. I. KALENDARZ ROCZNIC, OBCHODÓW I WYDARZEŃ (Oprac. Andrzej Dudziak) .......................................................................... 5 II. ZESTAWIENIA BIBLIOGRAFICZNE Sylwia Karolak – Wobec wojny. Wrzesień 1939 roku w dwóch opo- wieściach ............................................................................................... 15 Marcin Radomski – Polacy w obronie chrześcijańskiej Europy oraz ich miejsce w historiografii i malarstwie.......................................................... 24 Andrzej Dudziak – Rok 1920 – Warszawa, Komarów, Niemen .............. 36 Bibliografie osobowe: Tadeusz Rozwadowski ................................................................... 54 III. MATERIAŁY METODYCZNE Małgorzata Derwich – Szyfry zwycięstwa. Cud nad Wisłą, czyli opo- wieść o Janie III Kowalewskim ................................................................ 59 IV. MATERIAŁY REGIONALNE A. Przegląd nowości regionalnych .......................................................... 76 B. Imprezy kulturalne w bibliotekach publicznych
    [Show full text]
  • Michał Heller Związki Zofii Kossak-Szatkowskiej Ze Śląskiem Cieszyńskim
    Michał Heller Związki Zofii Kossak-Szatkowskiej ze Śląskiem Cieszyńskim Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 23-24, 269-275 1990-91 Śląskie Studia Historyczno-Teoiogiczne XXIII/XXIV (1990-91) MICHAŁ HELLER ZWIĄZKI ZOFII KOSSĄK-SZATKOWSKIEJ ZE ŚLĄSKIEM CIESZYŃSKIM Po rozpadzie Austro-Węgier i odrodzeniu się w 1918 r. niepodległego państwa pol- skiego wielkie latyfundia arcyksięcia Fryderyka Habsburga, położone na terenie Ślą- ska Cieszyńskiego, przeszły w ręce rządu polskiego. W 1922 r. jeden z tych majątków, położonych w Górkach Wielkich, wziął w dzierżawę rotmistrz Tadeusz Kossak·. Wraz z nim do dworku góreckiego przeprowadziła się jego córka Zofia Kossak-Szczucka z dziećmi Julkiem i Tadziem, Opuszczony, ponad 300-letni dwór, dawna siedziba starosty Hieronima Marklow- skiego, przechodził swą drugą młodość. Stał się on silnym ośrodkiem, z którego zaczęło promieniować życie polskie na całą okolicę. Tu nastąpił rozkwit wspaniałego talentu pi- sarskiego Zofii Kossak, Tu też owdowiała pisarka wyszła w 1925 r. ponownie za mąż za Zygmunta Szatkowskiego, Śląsk Cieszyński zafascynował ją pięknem przyrody, obyczajami i kulturą ludzi, tra- dycjami walk o przynależność do Polski, dbałością o gwarę, która zachowała elementy języka staropolskiego. Po latach autorka Nieznanego kraju stwierdzała: „Poznać ten kraj, a nie pokochać go, było niemożliwe"2. Zauroczona Beskidami ukazywała ich pię- kno w artykułach i powieściach. W jednej z nich Wielcy i mali, wydanej w 1927 r., tak pisała o nich: „Wspiął się na wąską przełęcz [Jonek Sarkander] i stanął olśniony ujrza- wszy przestrzeń rozległą. Las na przeciwległym stoku leżał, powalony dawną jakąś sro- gą burzą, otwierając oczom widok na najcudowniejszą w świecie dolinę Brennicy. Leża- ła przed zachwyconym wzrokiem błękitno-złota i rozkołysana.
    [Show full text]
  • Zofia Kossak (1889-1968) W Świecie Wartości 16 Listopada 2018 R
    Rok 22 Nr 2 (170) 16 listopada 2018 Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Marszałka józefa Piłsudskiego Katolickie Stowarzyszenie „civitas christiana” – oddział w Łodzi Portret Zofii Kossak autorstwa Adama Bunscha (1945) Londyn (1945) Bunscha Adama autorstwa Kossak Zofii Portret Konferencja Zofia KossaK (1889-1968) w świecie wartości 16 listopada 2018 r. VIII Salon Ciekawej Książki Hala Expo, Łódź, Al. Politechniki 4 PROGRAM BIBiK 2 (170) / 2018 KOnfeRencjA „ZOfiA KOssak (1889-1968) w świecie wartOści” Program 12.00 – 12.15 Powitanie uczestników konferencji przez organizatorów 12.15 – 12.40 Wspomnienia i refleksje o Zofii Kossak – Anna Fenby Taylor (wnuczka Zofii Kossak) 12.40 – 13.05 „Odejść jak zdmuchnięta świeca”. Zofia Kossak na granicy życia i śmierci. O niezwykłej biografii pisarki – dr Joanna Jurgała-Jureczka 13.05 – 13.30 Tajemnice wiary i dziejów, czyli w świecie historycznych powieści Zofii Kossak – prof. dr hab. Maria Jolanta Olszewska (Uniwersytet War- szawski) 13.30 – 13.55 Proza Zofii Kossak wobec brunatnego totalitaryzmu – prof. dr hab. Sławomir Buryła (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski) 13.55 – 14.20 Zofii Kossak „Pożoga – wspomnienia z Wołynia 1917-1919” – Stefan Tűrschmid (Łódź) 14.20 – 14.35 Dyskusja 14.35 – 14.45 Wręczenie nagród w konkursie internetowym o życiu i twórczości Zofii Kossak 14.45 – 14.50 Zakończenie konferencji Poczęstunek 2 bibik.wbp.lodz.pl BIBiK 2 (170) / 2018 KALenDARiUM Zofia KossaK – kalendarium życia i twórczości *) 1889, 10 sierpnia – w majątku Kośmin, nad rzeką 1913 – studiuje malarstwo w Szkole Sztuk Pięknych Wieprz, na Lubelszczyźnie rodzi się Zofia Kossak. Jest w Warszawie. córką Tadeusza Kossaka (1857-1935) i Anny Kossako- wej z Kisielnickich (1863-1944). 1913-1914 – studiuje w École des Beaux Arts w Genewie.
    [Show full text]
  • Egzamin Maturalny Z Historii Poziom Rozszerzony Maj
    Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczcia egzaminu. WPISUJE ZDAJCY Miejsce na naklejk KOD PESEL z kodem adgraficzny ©CKE 2010 Uk EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2010 Instrukcja dla zdajcego 1. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 23 strony (zadania 1 24). Ewentualny brak zgo przewodniczcemu zespou nadzorujcego egzamin. 2. Arkusz zawiera trzy czci. Cz pierwsza arkusza to test, cz druga wymaga analizy materiaów ródowych, a cz trzecia napisania krótkiego wypracowania na jeden z podanych tematów. Czas pracy: 3. Czynnoci zaplanuj tak, aby moliwe byo rozwizanie 180 minut zada z trzech czci arkusza w cigu 180 minut. 4. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym. 5. Pisz czytelnie. Uywaj dugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 6. Nie uywaj korektora, a bdne zapisy wyranie przekrel. 7. Pamitaj, e zapisy w brudnopisie nie bd oceniane. 8. Na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej naklejk z kodem. 9. Nie wpisuj adnych znaków w czci przeznaczonej Liczba punktów dla egzaminatora. do uzyskania: 50 MHI-R1_1P-102 2 Egzamin maturalny z historii Poziom rozszerzony CZ I (20 punktów) Zadanie 1. (2 pkt) Na podstawie ilustracji oraz wasnej wiedzy wykonaj polecenia. Fragment paskorzeby zdobicej uk Tytusa w Rzymie ródo: M. Jaczynowska, D. Musia, M. Stpie, Historia staroytna, Warszawa 2004, s. 518. A. Podaj termin, którym okre lano w staro ytnym Rzymie uroczysto przedstawion na paskorzebie. ......................................................................................................................................................
    [Show full text]
  • Bibliografia Bibliografia Do Poszczególnych Artykułów Podana Przez Ich Autorów
    Bibliografia Bibliografia do poszczególnych artykułów podana przez ich autorów Adalberto Del Bo • Del Bo Adalberto, Lafayette Park. Detroit. Scritti sulla costruzione della città, Firenze 2018 • Del Bo Adalberto, Bruno Francesco, Harrington K., Scotti Francesca, La Fayette Park, Detroit. La forma dell’insediamento – The form of the settlement, Milano 2013 • Hilberseimer Ludwig, Grossstadt Architektur, Stuttgart 1927 • Hilberseimer Ludwig, Mies van der Rohe, Chicago 1956 • La Carta d’Atene. Manifesto e frammento dell’urbanistica moderna, Roma 1998 • La divina proporzione. Triennale 1951’, Electa, Milano 2007 • Mann Thomas, Perché non ritorno in Germania, „Moniti all’Europa”, Milano 2017 • Mumford Eric, The CIAM Discourse on Urbanism, 1928-1960, Cambridge, 2000 Monika Bogdanowska • Chmielewski Wojciech Jan, Chmielewski Filip, Architektoniczna dekoracja modernistycznych kamienic krakowskich w XX-leciu międzywojennym, [w:] Architektura XX w. i jej waloryzacji w Gdyni i w Europie, red. M.J.Sołtysik i R.Hirsch, Urząd Miasta Gdyni, Gdynia 2017, s. 117 – 122 • Hirsch Robert, Tynki elewacyjne w architekturze modernistycznej Gdyni i ich konserwacja, [w:] Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej ochrona w Gdyni i Europie, red. M.J.Sołtysik i R.Hirsch, Urząd Miasta Gdyni, Gdynia 2014, s. 199 – 208 • Hirsch Robert, Ochrona i konserwacja historycznej architektury modernistycznej Gdyni. Zarys problematyki, Gdańsk 2016 • Huk-Malinowska Izabela, Kriegseisen Anna, Problematyka konserwatorska elewacji gdyńskich kamienic modernistycznych, [w:] Architektura pierwszej połowy XX wieku i jej ochrona w Gdyni i Europie, red. M.J.Sołtysik i R.Hirsch, Gdynia 2014, s. 315 – 318 • Karaszkiewicz Paweł, Tynki szlachetne, „Renowacje i Zabytki”, Nr 2 (2011), s. 140 – 148 • Motak Maciej, Historia rozwoju urbanistycznego Krakowa w zarysie, Kraków 2012 • Nechay Jerzy, Wyprawy szlachetne i kamień sztuczny, Warszawa 1951 • Partridge Agnieszka, Krakowskie rodziny branży budowalnej na przełomie XIX i XX wieku, „Rocznik Krakowski”, t.
    [Show full text]
  • Związki Zofii Kossak-Szatkowskiej Ze Śląskiem Cieszyńskim Author
    Title: Związki Zofii Kossak-Szatkowskiej ze Śląskiem Cieszyńskim Author: Michał Heller Citation style: Heller Michał. (1990/1991). Związki Zofii Kossak- Szatkowskiej ze Śląskiem Cieszyńskim. "Śląskie Studia Historyczno- Teologiczne" (T. 23/24, (1990/1991), s. 269-275). Śląskie Studia Historyczno-Teoiogiczne XXIII/XXIV (1990-91) MICHAŁ HELLER ZWIĄZKI ZOFII KOSSĄK-SZATKOWSKIEJ ZE ŚLĄSKIEM CIESZYŃSKIM Po rozpadzie Austro-Węgier i odrodzeniu się w 1918 r. niepodległego państwa pol- skiego wielkie latyfundia arcyksięcia Fryderyka Habsburga, położone na terenie Ślą- ska Cieszyńskiego, przeszły w ręce rządu polskiego. W 1922 r. jeden z tych majątków, położonych w Górkach Wielkich, wziął w dzierżawę rotmistrz Tadeusz Kossak·. Wraz z nim do dworku góreckiego przeprowadziła się jego córka Zofia Kossak-Szczucka z dziećmi Julkiem i Tadziem, Opuszczony, ponad 300-letni dwór, dawna siedziba starosty Hieronima Marklow- skiego, przechodził swą drugą młodość. Stał się on silnym ośrodkiem, z którego zaczęło promieniować życie polskie na całą okolicę. Tu nastąpił rozkwit wspaniałego talentu pi- sarskiego Zofii Kossak, Tu też owdowiała pisarka wyszła w 1925 r. ponownie za mąż za Zygmunta Szatkowskiego, Śląsk Cieszyński zafascynował ją pięknem przyrody, obyczajami i kulturą ludzi, tra- dycjami walk o przynależność do Polski, dbałością o gwarę, która zachowała elementy języka staropolskiego. Po latach autorka Nieznanego kraju stwierdzała: „Poznać ten kraj, a nie pokochać go, było niemożliwe"2. Zauroczona Beskidami ukazywała ich pię- kno w artykułach i powieściach. W jednej z nich Wielcy i mali, wydanej w 1927 r., tak pisała o nich: „Wspiął się na wąską przełęcz [Jonek Sarkander] i stanął olśniony ujrza- wszy przestrzeń rozległą. Las na przeciwległym stoku leżał, powalony dawną jakąś sro- gą burzą, otwierając oczom widok na najcudowniejszą w świecie dolinę Brennicy.
    [Show full text]