Objaœnienia Do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
PAÑSTWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY MARCIN ¯ARSKI G³ówny koordynator Szczegó³owej mapy geologicznej Polski — A. BER Koordynator regionu Polski centralnej — M. BRZEZIÑSKI OBJAŒNIENIA DO SZCZEGÓ£OWEJ MAPY GEOLOGICZNEJ POLSKI 1:50000 Arkusz Okrzeja (638) (z 2 tab. i 5 tabl.) Wykonano na zamówienie Ministra Œrodowiska za œrodki finansowe wyp³acone przez Narodowy Fundusz Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnej WARSZAWA 2007 Autor: Marcin ¯ARSKI Pañstwowy Instytut Geologiczny ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa Redakcja merytoryczna: Kamila JANUS Pañstwowy Instytut Geologiczny ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa Akceptowa³ do udostêpniania Dyrektor Pañstwowego Instytutu Geologicznego prof. dr hab. Tadeusz PERYT ISBN 83-7372-AA-B © Copyright by Ministerstwo Œrodowiska and Pañstwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2007 Przygotowanie wersji cyfrowej: Stanis³aw OLCZAK, Jacek STR¥K 2 SPIS TREŒCI I. Wstêp ..........................................................5 II. Ukszta³towanie powierzchni terenu ..........................................9 III. Budowa geologiczna .................................................15 A. Stratygrafia.....................................................15 1. Paleogen ....................................................15 a. Paleocen ...................................................15 Paleocen dolny...............................................15 b. Oligocen...................................................16 2. Neogen .....................................................17 a. Miocen ...................................................17 Miocen œrodkowy .............................................17 Miocen górny ...............................................18 3. Czwartorzêd ..................................................19 a. Plejstocen ..................................................20 Plejstocen dolny ..............................................20 Zlodowacenia po³udniowopolskie .....................................21 Zlodowacenie Nidy ..........................................21 Zlodowacenie Sanu 1 .........................................22 Stadia³ dolny ............................................22 Interglacja³ ferdynandowski ......................................26 Zlodowacenie Sanu 2 .........................................29 Interglacja³ wielki .............................................33 Interglacja³ mazowiecki ........................................33 Zlodowacenia œrodkowopolskie ......................................35 3 Zlodowacenie Odry ..........................................36 Zlodowacenie Warty ..........................................40 Interglacja³ eemski .............................................46 Zlodowacenia pó³nocnopolskie ......................................48 Zlodowacenie Wis³y ..........................................48 b. Czwartorzêd nierozdzielony ........................................49 c. Holocen ...................................................52 B. Tektonika i rzeŸba pod³o¿a czwartorzêdu .....................................53 C. Rozwój budowy geologicznej ...........................................56 IV. Podsumowanie ....................................................61 Literatura ......................................................63 SPIS TABLIC Tablica I — Szkic geomorfologiczny w skali 1:100 000 Tablica II — Szkic geologiczny odkryty w skali 1:100 000 Tablica III — Przekrój geologiczny C–D Tablica IV — Zestawienie profili otworów badawczych dla SMGP (kartograficznych) Tablica V — Przekrój geologiczny E–F 4 I. WSTÊP Obszar arkusza Okrzeja (638) Szczegó³owej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000 jest po³o¿ony we wschodniej czêœci mezoregionu Wysoczyzna ¯elechowska i pó³nocno-wschodniej czêœci mezoregionu Równina £ukowska, nale¿¹cych do makroregionu Nizina Po³udniowopodlaska (Kondracki, 2002). Badany teren obejmuje powierzchniê 320 km2. Jego granice wyznaczaj¹ nastê- puj¹ce wspó³rzêdne: 22°00’–22°15’ d³ugoœci geograficznej wschodniej oraz 51°40’–51°50’ szeroko- œci geograficznej pó³nocnej. Administracyjnie omawiany obszar nale¿y do województwa lubelskiego i obejmuje powiaty ³ukowski i rycki. Do powiatu ³ukowskiego nale¿¹ gminy: Krzywda, Adamów, Wojcieszków, Wola Mys³owska, Stanin i Serokomla. W obrêbie powiatu ryckiego znajduj¹ siê gminy: K³oczew, Ryki i Nowodwór. Prace geologiczno-zdjêciowe i dokumentacyjne zosta³y wykonane w latach 2000–2002 na podstawie projektu badañ geologicznych (zatwierdzonego decyzj¹ Ministra Ochrony Œrodowiska, Zasobów Natural- nych i Leœnictwa, numer Gkkok/AO/489-NY/98, z dnia 22.09.1998 r.). Badany teren zosta³ udokumentowa- ny 2156 sondami rêcznymi o g³êbokoœci od 2,0 do 4,5 m, 123 sondami mechanicznymi o g³êbokoœci od 2,0 do oko³o 14 m oraz 320 ods³oniêciami (tab. 1). Wykorzystano tak¿e profile sond i wierceñ z opracowañ z³ó¿ surowców mineralnych. W roku 2000 na zlecenie Pañstwowego Instytutu Geologicznego, zgodnie z projek- tem badañ, firma „Szat-Kor” z Krosna wykona³a piêæ otworów badawczych (kartograficznych): Felik- sin-1 (otw. 16, g³êbokoœæ 40,0 m), Gózd-2 (otw. 29, g³êbokoœæ 41,0 m), Grabów Rycki-3 (otw. 44, g³êbokoœæ 53,0 m), Kosiorki-4 (otw. 12, g³êbokoœæ 61,0 m) i Budziska-5 (otw. 54, g³êbokoœæ 90,0 m). Wzd³u¿ linii przekroju geologicznego A–B, miêdzy Podosiem a Grabowem Ryckim, przepro- wadzono badania geoelektryczne (86 sondowañ geoelektrycznych; Okrasa, 2000). Ponadto w okoli- cach Kosiorek i Budzisk wykonano dwa ci¹gi sondowañ zorientowane prostopadle do linii przekroju geologicznego C–D (23 sondowania geoelektryczne). Do opracowania wykorzystano tak¿e opisy 53 wierceñ archiwalnych. 5 Tabela 1 Wykaz wybranych punktów dokumentacyjnych zakoñczonych w utworach czwartorzêdowych Numer punktu Rodzaj Lokalizacja Rzêdna G³êbokoœæ Uwagi punktu* (miejscowoœæ) (m n.p.m.) (m) na mapie na mapie geologicznej dokumentacyjnej i w notatnku terenowym 1234567 1 135 sm Germanicha 175,0 9,7 przekrój geologiczny A–B 2 41 sm Germanicha 169,0 9,7 przekrój geologiczny A–B 3 7 2 sm Podosie 165,5 9,7 przekrój geologiczny A–B 4 11 3 sm Huta D¹browa 182,5 9,7 przekrój geologiczny A–B badania palinologiczne 5 3 36 sm Kasyldów 178,9 11,7 (dokumentacja osadów interglacja³u mazowieckiego) obni¿enie Wilgi, oznaczenie wieku 6 5 37 sm Kasyldów 169,0 9,7 bezwzglêdnego metod¹ 14C oznaczenia wieku bezwzglêdnego 7 6 41 sm Stary Patok 165,0 7,7 metod¹ 14C 8 9 23 sm Ko¿uchówka 168,0 10,0 przekrój geologiczny C–D 9 2 22 sm Ko¿uchówka 168,0 10,0 10 12 43 sm Krzywda 165,0 9,7 przekrój geologiczny C–D obni¿enie Ma³ej Bystrzycy, oznaczenie 11 10 72 sm Jasnosz 157,0 6,0 wieku bezwzglêdnego metod¹ 14C 12 8 75 sm Ruda 155,0 6,0 obni¿enie Ma³ej Bystrzycy 13 19 6 sm Feliksin 191,0 9,7 przekrój geologiczny A–B 14 17 5 sm Feliksin 190,0 9,7 przekrój geologiczny A–B 15 14 4 sm Huta D¹browa 187,0 9,7 przekrój geologiczny A–B oznaczenie wieku bezwzglêdnego 16 53 85 sm Cisownik 165,0 2,0 metod¹ 14C znaleziska prehistoryczne (stanowisko archeologiczne), 17 16 685 od Huta Radoryska 165,0 4,0 oznaczenia wieku bezwzglêdnego metod¹ 14C 18 15 42 sm Stara Wieœ 160,4 9,7 obni¿enie Ma³ej Bystrzycy 19 13 24 sm Krzywda 162,0 10,0 przekrój geologiczny C–D 20 18 25 sm Orle Gniazdo 180,0 10,0 przekrój geologiczny C–D 21 24 8 sm Sokola 179,0 9,7 przekrój geologiczny A–B 22 52 7 sm Sokola 185,0 9,7 przekrój geologiczny A–B 23 26 9 sm Gózd 169,0 5,7 przekrój geologiczny A–B 24 25 50 sm Kolonia D¹browa 183,0 10,0 przekrój geologiczny E–F badania palinologiczne (dokumentacja 25 27 49 sm Wola Okrzejska 168,0 10,0 osadów interglacja³u eemskiego), przekrój geologiczny E–F morena czo³owa, 26 20 840 od Huta Radoryska 193,0 15,0 ¿wirownia-piaskownia 27 21 26 sm Orle Gniazdo 176,0 10,0 przekrój geologiczny C–D Las Adamowski 28 23 27 sm 175,0 10,0 przekrój geologiczny C–D (na pó³noc od Gu³owa) 29 22 1450 od Wola Burzecka 169,0 5,0 kem, piaskownia-¿wirownia 30 31 63¿ sm Gózd 167,0 10,0 przekrój geologiczny A–B 31 33 10 sm Szczepaniec 166,0 10,0 przekrój geologiczny A–B 6 cd. tabeli 1 1234567 badania palinologiczne (dokumentacja osa- 32 35 91 sm Szczepaniec 167,0 10,0 dów interglacja³u eemskiego), przekrój geologiczny A–B 33 36 12 sm Szczepaniec 168,0 10,0 przekrój geologiczny A–B 34 38 11 sm Wojciechówka 177,0 10,0 przekrój geologiczny A–B 35 40 13 sm Wojciechówka 177,5 10,0 przekrój geologiczny A–B 36 36a 95 sm Okrzeja 184,8 10,0 morena czo³owa 37 29 56 sm Okrzeja 180,0 9,7 morena czo³owa badania palinologiczne (dokumentacja 38 28 48 sm Wola Okrzejska 178,0 13,7 osadów interglacja³u mazowieckiego), przekrój geologiczny E–F 39 32 47 sm Wola Okrzejska 169,0 9,7 przekrój geologiczny E–F 40 34 46 sm Wola Okrzejska 175,0 9,7 przekrój geologiczny E–F 41 30 28 sm Gu³ów 165,0 10,0 przekrój geologiczny C–D Las Adamowski 42 39 31 sm (na po³udnie od 167,0 10,0 przekrój geologiczny C–D Gu³owa) 43 37 30 sm Gu³ów 170,0 10,0 przekrój geologiczny C–D 44 41 14 sm Grabów 177,0 10,0 przekrój geologiczny A–B 45 44 15 sm Grabów Szlachecki 176,0 10,0 przekrój geologiczny A–B 46 45 16 sm Grabów Szlachecki 178,0 10,0 przekrój geologiczny A–B 47 43 54 sm Wola Gu³owska 168,0 10,0 przekrój geologiczny C–D 48 42 32 sm Wola Gu³owska 169,0 10,0 przekrój geologiczny C–D 49 46 56 sm Wola Gu³owska 167,0 9,7 przekrój geologiczny C–D 50 54 21 sm Grabów Rycki 158,0 11,0 przekrój geologiczny A–B 51 51 20 sm Grabów Rycki 160,0 10,0 przekrój geologiczny A–B 52 49 18 sm Grabów Rycki 170,0 10,0 przekrój geologiczny A–B 53 48 19 sm Grabów Rycki 167,0 10,0 przekrój geologiczny A–B 54 47 17 sm Grabów Szlachecki 178,0 10,0 przekrój geologiczny A–B 55 50 58 sm Budziska 170,0 9,7 przekrój geologiczny C–D *sm — sonda mechaniczna,