B O D E M K a a R T V a N B E L G I Ë Carte Des Sols De La
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
BODEMKAARTVAN BELGIË CARTE DES SOLS DE LA BELGIQUE VERKLARENDE TEKST BIJ HET KAARTBLAD TEXTE EXPLICATIF DE LA PLANCHETTE DE ROTSELAAR 74 E Uitgegeven onder de auspiciën Edité sous les auspices de van het Instituut tot aanmoedi• l'Institut pour l'encourage• ging van het Wetenschappelijk ment de la Recherche Seienti- Onderzoek in Nijverheid en fiaue dans l'Industrie et l'Agri• Landbouw (I. W. O. N. L .) culture (I. R. S. i. A.) 1960 Lijst van de bodem ka arten, schaal 1/20 000, met verklarende tekst te verkrijgen bij het secretariaat van het Comité voor het opnemen van de Bodemkaart en de Vegetatiekaart van lüeigic, Rozier 6, Gent mits storting van de verkoopprijs op postrekening nr. 3016.86. Bodemkaarten met verklarende tekst in het Nederlands, résumé en français : 1 W Moerkant -IE Essen - 2 W Horendon\ (100 F) 6 E Kalmthout 75 E Scherpenheuvel 7 W Wuustwezd (100 F) • 76 W Diest -10 W De Haan - 10 E Blan^enb. 87 W Asse (100 F) 87 E Anderlecht 11 W Heist 88 IV Brussel-Bruxelles (100 F) 11 E West^apeïle • Het Zwin 88 E Zaï/eniem (150 F) 89 E Leuven 15 E Kapellen 90 W Lubbeek 16 W Brecht 90 E Glabbee^'Zuurbemde 21 W Middel\er}{e - 21 E Óostende 91 W Zoutleeuw 22 W Bredene 97 W Mouscron 22 E Houtave 101 W Sint-KwintenS'Eenni\ 23 W Brugge 101 E Halle 35 E Oostduin^erl^e (100 F) 102 W Uccle . 36 W Nieiiwpoort 102 E Teruuren 36 E Le{c 103 W Duisburg 37 W Gistel 104 W Melden 50 W De Moeren (100 F) 104 E Tienen 51 W-Lampernisse (150 F) 105 W Landen 61 W Tessenderlo 105 E Sint-Truiden 65 E Hoogstade 106 W Heers 67 E Roeselare 106 E Borgloon 7'i E Rotselaar 107 W Tongeren 75 W Aarschoi 107 E Herderen Prijs : 125 F (tenzij het anders is aangegeven). Verhandeling — De Bodemgesteldheid van het Oudland van Veurne-Ambacht 124 blz.. 27 fig., 34 lab., 3 pl. buiten te^st. Gent, 1951. Résumé, sous-texte des figures et des planches en français . 125 F Voor de franstalige teksten, zie kaftpagina 3. VERKLARENDE TEKST BIJ DE BODEMKAART VAN BELGIË TEXTE EXPLICATIF DE LA CARTE DES SOLS DE LA BELGIQUE BODEMKAART VAN BELGIË CARTE DES SOLS DE LA BELGIQUE VERKLARENDE TEKST B!J HET KAARTBLAD TEXTE EXPLICATIF DE LA PLANCHETTE DE ROTSELAAR 74 E Uitgegeven onder de auspiciën Ëdité sous les auspices de van het Instituut tot aanmoedi• l'Institut pour l'encourage- ging van het Wetenschappelijk aieot de Ia Recherche Scienti• Onderzoek in Nijverheid en fique dans l'Industrie et l'Agri• Landbouw (I. W. O. N. L .) culture (I. R. S. I. A.) 1960 De publikaties van het Comité voor het opnemen van de Bodemkaart en de Vegetatiekaart van België omvatten : — kaartbladen op schaal 1/20 000 — verklarende teksten bij de kaartbladen — verhandelingen over de bodem- en de vegetatiegesteldheid van de natuurlijke streken van België. Les publications du Comité pour l'établissement de la Carte des Sols et de la Végétation de la Belgique comportent : — des planchettes à l'échelle de 1/20 000 — des textes explicatifs des planchettes — des mémoires sur la constitution des sols et de la végéta• tion des régions naturelles de la Belgique. BODEMKAART VAN BELGIË CARTE DES SOLS DE LA BELGIQUE 59W 59E 60W ^ V Ri 74W 75W 89 W 69E 90W VERKLARENDE TEKST BIJ HET KAARTBLAD TEXTE EXPUCATXF DE LA PLANCHETTE DE ROTSELAAR 74 E door — par L. BAEYENS Centrum voor Bodemkartering Centre de Cartographie des Sols Dir. R. TA VERNIER INHOUDSTAFEL Biz. Inleiding . I. Fysiografie .... 10 A. Topografie en hydrografie 10 B. Geologische opbouw 11 C. Landschapsbeeld 13 D. Klimaat .... 13 II. Bodemgesteldheid en landbouw 14 A. Lithologie van de bodemvormende sedimenten 14 1. Recente alluviale sedimenten 14 2. Holocene eolische sedimenten 14 3. Oudere alluviale sedimenten 14 4. Pleistocene sedimenten 15 5. Tertiaire sedimenten 16 B. Waterhuishouding 16 C. Bodemgenese 17. 1. Gronden met textuur B horizont . 18 2. Gronden met sterk gevlekte textuur B horizont 18 3. Gronden met verbrokkelde textuur B horizont 18 4. Gronden met weinig duidelijke humus of/en ijzer B horizont ...... 19 5. Gronden met duidelijke humus of/en ijzer B horizont ....... 19 6. Gronden met verbrokkelde humus of/en ijzer B horizont ....... 20 7. Gronden met diepe, antropogene humus A horizont 20 8'8 Biz. 8. Gronden met niet bepaalde profielontwikke• ling 21 9. Gronden zonder profielontwikkeling 21 10. Complexen en niet gedifferentieerde terreinen 21 11. Kunstmatige gronden ..... 21 D. Bodemklassifikatie 22 1. MorfO genetische klassifikatie .... 22 a. Kernseries ....... 22 b. Afgeleide series ...... 24 2. Landbouwkundige klassifikatie ... 27 E. Bodemeenheden en hun landbouweigenschappen 28 1. Leemgronden ....... 28 2. Zandleemgronden 33 3. Licht-zandleemgronden 42 4. Lemig-zandgronden . 48 5. Zandgronden 55 6. Kleigronden 64 7. Complexen en niet gedifferentieerde terreinen 66 8. Kunstmatige gronden 67 III. Algemene beschouwingen ...... 68 A. Landbouwkundig bodemgebruik .... 68 B. Andere gegevens over menselijke aardrijkskunde 69 C. Besluiten op landbouwkundig gebied ... 72 Bibliografie ......... 77 Legende — Légende ........ 78 Résumé 91 •9 VERKLARENDE TEKST BIJ HET KAARTBLAD ROTSELAAR 74 E INLEIDING De gekarteerde oppervlakte van het kaartblad Rotselaar bedraagt ruim 7 500 ha. Het ligt op de samenvloeiing van Dijle en Demer en omvat het zuidelijk deel van de Mechelse Zand• streek en de noordelijke uitlopers van het Brabants plateau en van het Hageland. Het is een agrarisch gebied met de nadruk op landbouw en groenteteelt. Uitgestrekte naaldhout- bossen bedekken de duinen en de tertiaire ontsluitingen, ter• wijl in de valleien belangi'ijke populierenaanplantingen voor• komen. Volgende gemeenten liggen op het kaartblad : -— volledig : Werchter, — gedeeltelijk, met de dorpskom : Baal, Holsbeek, Rotselaar, Tremelo, Wezemaal, — gedeeltelijk, met de dorpskom op een aangrenzend kaart• blad : Keerbergen (Putte 59 W), Betekom (Aarschot 75W), Herent, Wilsele {Leuven 89 E), Haacht, Tildonk, Wespelaar (Haacht 74 W). De voornaamste verkeerswegen zijn ; — wegen : van Leuven naar Mechelen en Aarschot met een aansluiting van Rotselaar naar Haacht, — spoorwegen : van Leuven naar Mechelen en Aarschot, — kanaal : Leuven-Mechelen. De bodemkaart werd opgenomen in 1957 door Dr. G. Scheys en L. Baeyens in samenwerking met de karteerders Fr. Crabbé, J. Duerinckx, T. Reynders en R. Van Goidsenhoven. Per ha werden ongeveer 1,5 boringen tot op een diepte van 125 cm uitgevoerd. Ing. D. Lamberts {Laboratorium voor Grondonderzoek Leuven, Dir. Prof. J. Livens) maakte een systematische profielstudie. 10 I. FYSIOGRAFIE A. TOPOGRAFIE EN HYDROGRAFIE 1. In het noorden (Keerbergen en Tremolo) bereiken de land- duinen een hoogte van 16 m; sommige gedeelten ervan werden vermoedelijk geëgaliseerd (13 m). In het oosten wordt het reliëf bepaald door massieven van het Tertiair (Diestiaan), een heuvelkern te Baai (45 m) en heuvelruggen te Rotselaar (58 m), Wezemaal (65 m) en Holsbeek (77 m). Het centrum bestaat uit versneden, zandige plateaus; de voornaamste zijn die van Werchter (Hanewijk, Hoogland en Varentstraat, 10 m) en Rotselaar (Heiligt en Vaaken, 12 m, Thoren en Rotselaarveld 14 m), minder belangrijk is dat van Haacht (Wildheide, 10 m). Het zuidwesten behoort tot het zandlemig laagplateau van Herent (Wijchmaal) en Tildonk (10-21 m), dat in het zuiden aansluit bij het versneden Brabants leemplateau. De scheiding tussen het zandlemig gebied en de zandige- bodemassociatie ligt op de lijn (van oost naar west) met begin aan de verkeersweg Leuven-Aarschot richting Rotselaar- Station, Walestraat, Kelfs en Lipseveld. 2. Het hydrografisch net wordt gevormd door de Dijle (9-15 m) en de Demer (9-11 m), die samenvloeien te Werchter (10 m). De voornaamste secondaire waterlopen van het Dijlenet zijn ; in het (noord) oosten : — de Leybeek (8 m), die de verlaten meander van Blaasberg vormt; — de Laak (10-11 m) met de Britspoelbeek (en Bruggenlan- denbeek) en de Zwartebeek (en de Ley- of Steenbosbeek) ; de belangrijke verlaten meander van Cruys ligt nabij de uitmonding van de Britspoelbeek in de Laak; ten zuiden wordt het water van de Laak plaatselijk afgeleid door de Kleine Laak; — de Vunt (13-15 m); 11 in het (zuid) westen : -* — de Binnebeek of Haachtsebeek (9 m) met de Tarwebeek; — de Ley- of Laekebeek (9-11 m) met de Lipsebeek (en de Hogebeek); de Lipsebeek vloeit onder het kanaal Leuven- Mechelen op het kaartblad Haacht. De Demer ontvangt het water van de belangrijke Wingebeek (10-16 m), die op haar beurt de Losting en het sterk vertakt net van de Leybeek opneemt. In het noorden loopt de Cruyslandbeek, die via de Raam- beek (kaartblad Heist-op-den-Berg) westwaarts in de Dijle uitmondt. « B. GEOLOGISCHE OPBOUW 1. De massieven in het oosten bestaan uit Diestiaan, waarvan de ijzerzandsteenkap op de hellingen meestal omzoomd is met glauconiethoudende zandige klei. De massieven van Baal, Rotselaar en Wezemaal zijn afgesloten door zand- of kleiaf- zettingen van het Rupellaan. In Wackerzeel wordt eveneens een kleine vlek Rupeliaan aangetroffen. De depressie tussen de massieven van Rotselaar-Wezemaal en Holsbeek rust op zandig Tongeriaan, dat in de Wingebeek- vallei plaatselijk volledig geërodeerd is. In het centrum, langs de boorden van de Demer en de Dijle, liggen versneden doch uitgestrekte vlekken Assiaan. Het zuidwesten is opgebouwd uit Brusseliaan met enkele vlekken Lakeniaan, die in belangrijkheid toenemen naar het westen. 2. Tijdens de laatste IJstijd (Würm) werd op het Tertiair niveo-eolisch (zand) leem afgezet. Dit leem werd door erosie in het noorden geheel, in het zuidoosten slechts gedeeltelijk geërodeerd en fluviatiel afgezet in de valleien. Tijdens warmere en drogere perioden ontwikkelde zich op dit fluviatiel lemig materiaal een bos, dat onder invloed van de stijging van het zeepeil en verkoeling van het klimaat vernietigd werd. De wortels en de stambases (stobben) van de bomen werden begraven onder solifluxielagen van zandig, lemig of kleiig materiaal. t^l TABEL 1(1) OVERZICHT VAN DE GEOLOGISCHE FORMATIES VAN DE STREEK APERÇU DES FORMATIONS GÉOLOGIQUES DE LA RÉGION KWARTAIR Holoceen: recent alluvium van Dijle, Demer en zijbeken alluvium van de secondaire bijlopen en vnl.