Reformed Majorities in Early Modern Europe. Sándor Bene, Limits Of

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Reformed Majorities in Early Modern Europe. Sándor Bene, Limits Of © 2015, Vandenhoeck & Ruprecht GmbH & Co. KG, Göttingen ISBN Print: 9783525550830 — ISBN E-Book: 9783647550831 Refo500 Academic Studies Edited by Herman J. Selderhuis In Co-operation with Günter Frank (Bretten), Bruce Gordon(NewHaven), UteLotz-Heumann (Tucson), Mathijs Lamberigts (Leuven), Barbara Mahlmann-Bauer (Bern), Tarald Rasmussen (Oslo), Johannes Schilling (Kiel), Günther Wassilowsky (Linz), SiegridWestphal (Osnabrück), DavidM.Whitford (Trotwood) Volume 23 Vandenhoeck &Ruprecht © 2015, Vandenhoeck & Ruprecht GmbH & Co. KG, Göttingen ISBN Print: 9783525550830 — ISBN E-Book: 9783647550831 Reformed Majorities in Early ModernEurope editedby Herman J. Selderhuis and J. Marius J. Lange vanRavenswaay Vandenhoeck &Ruprecht © 2015, Vandenhoeck & Ruprecht GmbH & Co. KG, Göttingen ISBN Print: 9783525550830 — ISBN E-Book: 9783647550831 Bibliographic informationpublishedbythe Deutsche Nationalbibliothek The Deutsche Nationalbibliothek lists this publication in the Deutsche Nationalbibliografie; detailed bibliographic data available online:http://dnb.d-nb.de. ISBN 978-3-525-55083-0 Yo ucan find alternativeeditionsofthis book and additionalmaterial on our Website: www.v-r.de 2015, Vandenhoeck &RuprechtGmbH &Co. KG,Göttingen/ Vandenhoeck &RuprechtLLC,Bristol, CT,U.S.A. www.v-r.de All rightsreserved. No partofthis work maybereproduced or utilized in anyform or by anymeans, electronic or mechanical, including photocopying, recording, or anyinformationstorage and retrieval system, without prior written permissionfromthe publisher. Printed in Germany. Typesetting by Konrad Triltsch GmbH, Ochsenfurt Printed and bound by Hubert&Co,Göttingen Printed on non-aging paper. © 2015, Vandenhoeck & Ruprecht GmbH & Co. KG, Göttingen ISBN Print: 9783525550830 — ISBN E-Book: 9783647550831 Table of Contents Preface ................................... 9 IReformed Tolerance Matthias Freudenberg Toleranter oder doktrinärer Calvin? Anmerkungen zur theologischen Argumentationsstruktur desGenfer Reformators ................................. 13 Maarten Kater Reformed Tolerance:Scriptural or Opportunistic?............ 37 II Central Europe Sµndor Bene Limits of Tolerance The Topoi of Fornication in the Hungarian Reformation........ 49 Christian-Erdmann Schott Die Reformierten in Schlesien bis zumBeginn der preußischen Zeit .. 73 Zsombor Tóth The Importance of Being (In)Tolerant: TheStrange Case of Transylvanian Puritanism ......................... 89 © 2015, Vandenhoeck & Ruprecht GmbH & Co. KG, Göttingen ISBN Print: 9783525550830 — ISBN E-Book: 9783647550831 6 Table of Contents III German Territories Franz Josef Burghardt Brandenburg 1608–1688 Hofcalvinismusund Territorienkomplex ...111 BerndKappelhoff Notgedrungen geduldet oder stillschweigend respektiert? Konfessionelle Minderheiten in Emden vom16. bis zum 18. Jahrhundert...............................139 Andreas Mühling Im Herzen Europas –Nassau-Dillenburgs kirchenpolitisches Konzept einer reformierten Konfessionalisierung .................173 EikeWolgast Die Heidelberger Irenik und die Praxisder Toleranz in derKurpfalz (1559–1622) ................................181 IV Dutch Republic P.H.A.M. Abels Gouda in the opposite direction –How aReformed minorityrobbed the freedomfrom the Reformed majority................205 Leon van den Broeke Baptism,Marriage and Funeral:Reformed ExclusivityorReligious Intolerance?.................................213 Guido Marnef From prosecuted minority to dominance:the changing face of the Calvinist Church in the cities of Flanders and Brabant(1577–1585) ..227 Christiaan Ravensbergen Authorities and Religious Minorities in the East of the Dutch Republic. The QuarterofZutphen, 1592 –1620...................245 © 2015, Vandenhoeck & Ruprecht GmbH & Co. KG, Göttingen ISBN Print: 9783525550830 — ISBN E-Book: 9783647550831 Table of Contents 7 VFrance, Scotland, Switzerland Pierre-Olivier LØchot „Toleranz“ vor derToleranz? Die Kontroversezwischen Pierre Jurieu und Isaac D’Huisseau überdie Frage der Wiedervereinigung der Christen und der Fundamentalartikeldes Glaubens (1670–1671) .............273 Mirjamvan Veen “…la cause despuissans…” Sebastian Castellio’s picture of John Calvin...............287 R. Scott Spurlock The traditionofintolerance in the Church of Scotland .........295 Jan-Andrea Bernhard Zwischen Gewissensfreiheitund Inquisition Der Beitrag italienischerNonkonformisten zur Konfessionsbildung in den Drei Bünden (Graubünden mit Untertanenlanden) .........313 ChristianScheidegger Reformierte und Täufer in Zürich zwischen Konsens und tödlichem Konflikt Ein Beitrag zur Toleranzforschung ....................341 IndexofGeographical Names .......................363 IndexofPersons ..............................367 © 2015, Vandenhoeck & Ruprecht GmbH & Co. KG, Göttingen ISBN Print: 9783525550830 — ISBN E-Book: 9783647550831 Sµndor Bene Limits of Tolerance The Topoi of Fornication in the Hungarian Reformation Whatdoesfornication have to do with tolerance?Well, these days with the word “tolerance” cropping up everywhere, and almost solely in connection with deviantbehavior,deviantsubcultures, the two terms seem veryclosely linked.Nowadays oneruns the risk simply by trying to define the word “deviant” of crossing the border of intolerance. Whatweunderstand by “tolerance” is something radically differentfrom howthe word tolerantia was understood in the Middle Ages or even in the EarlyModern Period.Asitwas pointed outbyanexpertofthe medieval tolerance concept, Istvµn Bejczy: “When nowadays people urge politicians (or politicians urge people) to be tolerant, what they really have in mind is an attitude of indifference. If we accept the relativity of our truths, we should be reluctanttocondemn the acts or beliefs of our fellowman that differ from our own–that is the basic idea of our so-called tolerance.” This definition, he continues, is the product of the Age of Enlightenment: “When Voltairepleaded for ’tolerance’ in religiousaffairs, what he had in mind was the peaceful coexistence of differentsystems of belief which, to him, had no real significance anyway.”(1997, 383–384) In 16th centuryProtestantdiscourse tolerance itself was regardedasdeviant with its acceptance of deviations from accepted beliefs, doctrines in a dogmatic, political or ethical sense. So with respecttothe Reformation tolerance historythe perhaps more plausible questionmight be:When and to what extentwas Protestantism in today’s sense “intolerant” with “tolerance” itself, dogmatically wheredid that thin line runbetween culprit and victim, that is to saybetween actively takingpartincommitting acrime and passively suffering from the consequences?Which thenraises the second question: When and where the followers of new denominationsformed relative majorities and elected their citycouncils or at least had them under their control,did they showtactand patience? Did they makeconcessions to those holding deviant(that is tolerantofdeviance) views?Ordid theyexertrigid discipline in order to secure the social and spiritual cohesion of the community? Or to put it more simply,how was this majorityprotestant denomination intolerant(in the presentsense of the word) of adversaries inside and out? In the presentpaperIwill attempt to answer this question, focusing on one © 2015, Vandenhoeck & Ruprecht GmbH & Co. KG, Göttingen ISBN Print: 9783525550830 — ISBN E-Book: 9783647550831 50 Sµndor Bene hundred years from approximately the 1530s to the 1630s in Hungary and in Transsylvania. Of course, neither the spaceatmydisposal,nor the broad topic allowfor adetailed historical argumentation. WhatIcan offer is arough outline for the historical analysis of the changes in meaning of the concept “tolerance”, its migrationsbetween two discourse fields:theological and political. Iwould liketoconfine my attention to when and where there was a breakthrough,when these borders started to merge. Ipresume that this momentcoincided with Helvetian Reformation,ormore exactly federal theologycoming to power in EasternHungary –and Iwould liketoexplain and illuminate this contextwith the help of acase study. Iamgoing to examine 16thcenturypopularreligious literature: collectionsofchurch canons (canon- books and agendas), didacticpoetryonbiblical themes (biblical histories, psalm paraphrases) and sermon collections (especially the thematic units of “loci de magistratibus” concerning my topic). The problem is the following. Themeaning of aconcept is definedbyits use. The term“tolerance”, however,doesnot even occur in the above- mentioned sources. So the first stage of the examination process should be to attempt to construe the linguistic web(terms with their literal meaning and metaphors) which can be usedtodescribeand express it in this particular context, or more exactly,what “tolerance”(in the 16th centurysense of the word) can be translated into (in abroad “cultural translation”sense of the word).1 What concernsthe basic concepts in this web,values strengthening the cohesionofthe communitycan be clustered under the concept of “faithful- ness” –while passiveacceptanceoractivesupportofdifferentbeliefs, convictions, behaviors/ethical norms are clusteredunder the concept of “unfaithfulness”. Therootmetaphorthat brings all these things into motion in the fields of religionand politics is marriage metaphors from the books of the Old Testament.The covenantofGod and his chosenpeople is marriage in the spiritual sense of the word.2 Faithfulness, chastityand loveare juxtaposed to the betrayal of one’s spouse, corruption of the body, prostitution and fornication.
Recommended publications
  • Rootsmagic Document
    First Generation 1. Geert Somsen1 was born about 1666 in Aalten, GE, Netherlands. He died about 1730 in Aalten, GE, Netherlands. He has a reference number of [P272]. (Boeinck), ook wel: Sumps. Geert werd op 24-06-1686 (Sint Jan) ingeschreven als lidmaat van de Nederduits Gereformeerde Gemeente Aalten [Boeinck (also: Sumps). Geert was admitted as a member of the Dutch Reformed Church of Aalten on 24-06-1686 (St. John)]. Geert Somsen and Mechtelt Gelkinck had marriage banns published on 28 Apr 1689 in Aalten, GE, Netherlands. They were married on 27 May 1689 in Aalten, GE, Netherlands. Mechtelt Gelkinck1 (daughter of Roelof Somsen and Geesken Rensen) was born before 25 Aug 1662 in Aalten, GE, Netherlands. 2 She was christened on 25 Aug 1662 in Dinxperlo, GE, Netherlands.2 She died in Aalten, GE, Netherlands. She has a reference number of [P273]. ook wel: Meghtelt. Also: Sumps. op 29-09-1688 werd Mechtelt als lidmaat v.d. Nederduits Geref. Ge,. Aalten ingeschreven [also: Meghtelt. Also: Sumps. On 29 Sep 1688 she was registered as Mechtelt as a member of the Dutch Reformed Church in Aalten]. Geert Somsen and Mechtelt Gelkinck had the following children: +2 i. Jantjen Somsen (born on 9 Nov 1690). +3 ii. Roelof Somsen (born about 1692). +4 iii. Geesken Somsen (born in 1695). +5 iv. Wander Somsen (born on 9 Jul 1699). +6 v. Frerik Somsen (born about Jan 1703). Second Generation 2. Jantjen Somsen1 (Geert-1) was born on 9 Nov 1690 in Aalten, GE, Netherlands. She died on 15 Sep 1767 in Dinxperlo, GE, Netherlands.
    [Show full text]
  • From Winterswijk to Wisconsin: Emigration from the Achterhoek to the United States in the Nineteenth Century
    From Winterswijk to Wisconsin: Emigration from the Achterhoek to the United States in the nineteenth century Introduction Winterswijk is a small village in the eastern part of the Netherlands, in the province of Gelderland. It is likely that nobody in Wisconsin would ever have heard about it, if not for a single historical phenomenon: in the nineteenth century, a significant part of the population emigrated to the United States and many of these emigrants ended up in Wisconsin. This article will explore the reasons why so many people left, how they traveled and where they ended up. Figure 1: Location of Winterswijk and the neighboring towns of Aalten, Bredevoort and Dinxperlo1 Agricultural history of Winterswijk To understand why the emigration wave hit exactly in the Winterswijk area, we have to understand some of its history. Winterswijk has long been a rural community. Some of the farms that exist today, appear in historical records as early as the 11th century.2 Until the French occupation in 1795, many inhabitants were serfs. They were bound to the land and worked the farms of the landlords. They also had to perform services for the lord, including de-icing the castle moat, letting the lord's pigs roam the forests for acorns, providing food and water for the lord's hunting party and cutting wood for the lord's kitchen. In return, they had the right to work the farm and the lord provided protection for them. They also had to submit to strict serf laws. In general, serfs were only expected to marry other serfs that belonged to the same estate.
    [Show full text]
  • Gelderland Monumenten Inventarisatie "Project
    provincie GELDERLAND MONUMENTEN INVENTARISATIE "PROJECT Ten geleide Het Monumenten Inventarisatie Project (MIP) is een landelijk opgezet project met het doel om in betrekkelijk korte tijd - 5 jaar - een inventarisatie te verkrijgen van bouwkunst en stedebouw uit de periode 1850-1940. De uitvoering van het project wordt verzorgd door de provin- cies. In Gelderland heeft de provincie de Stichting MIP-Gelderland opgericht, die belast is met de uitvoering van het project. In Gelderland wordt het MIP uitgevoerd conform de Gelderse streekplan- indeling: Midden-Gelderland, Oost-Gelderland, Veluwe en Rivierenland. Binnen deze inventarisatiegebieden wordt per gemeente geïnventariseerd. Het eindprodukt, waarover de gemeenten de beschikking krijgen, bestaat uit 3 rapporten, te weten een regiobeschrijving, een gemeentebeschrijving en een inventarisatierapport. In de reqiobeschrinving wordt op hoofdlijnen een schets gegeven van ontwikkelingen die bepalend zijn geweest voor de ruimtelijke kwaliteit, i.c. bouwkundige en stedebouwkundige karakteristieken, uit de periode 1850-1940 in het inventarisatiegebied. Het betreft veelal ontwikkelingen en karakteristieken die behalve van lokaal belang ook een boven-lokaal belang vertegenwoordigen. In de gemeentebeschrijvinq, die kan worden beschouwd als een verfijning die betrekking heeft op een deel van het grondgebied van de regiobe- schrijving, worden op beknopte wijze de voornaamste historisch-geografi- sche, sociaal-economische, bouwkundige en stedebouwkundige ontwikkelingen uit de periode 1850-1940 weergegeven. In dit verband dient hoofdstuk 4.5. Karakterisering geïnventariseerde bebouwing afzonderlijk te worden genoemd. Het betreft een hoofdstuk dat als "schakel" fungeert tussen het beschrijvende en het inventarisatie- gedeelte, te weten het inventarisatierapport. Het inventarisatierapport voorziet in een beknopte weergave per gemeente van de gebouwde omgeving uit de periode 1850-1940 in de vorm van objecten en complexen op basis van de uitgewerkte MlP-formulieren.
    [Show full text]
  • Systeembeschrijving Beheersgebied Oude Ijssel Juli 2016
    Systeembeschrijving Beheersgebied Oude IJssel juli 2016 Systeembeschrijving beheersgebied Oude IJssel Inhoud Introductie in de systeembeschrijvingen ................................................................................................ 3 1 Samenvatting Beheersgebied Oude IJssel ....................................................................................... 4 2 Algemene informatie ....................................................................................................................... 9 2.1 Gebiedsbegrenzing en indeling ............................................................................................... 9 2.2 Bodem en ondergrond .......................................................................................................... 10 2.3 Historie .................................................................................................................................. 15 2.4 Landschap en landgebruik ..................................................................................................... 19 2.5 Natuur.................................................................................................................................... 21 3 Watersysteem ............................................................................................................................... 24 3.1 Algemeen: Beheersgebied Oude IJssel .................................................................................. 24 3.2 Oude IJssel en Aastrang ........................................................................................................
    [Show full text]
  • Rechterlijk Archief Van De Stad En Heerlijkheid Borculo
    Rechterlijk Archief van de Stad en Heerlijkheid Borculo - Toegangsnummer 3018 - Inventarisnummer 421 Protocol van opdrachten en bezwaren voor het landgericht Registratie van het district Geesteren - Periode 1752-1757 De voogdie Geesteren 01.05.1752 Anno 1752 - den 1 maij heeft Christiaan te Harkel verbonden aan de heer en mr. Joan folio 21 Caspar Lemker en vrou Johanna Wilhelmina de Beaufourt ehelieden voor eene somma van een duijsent guldens een stuk bouwland in de boerschap Huur naast de landen van Heijink en Furkink gelegen groot seven schepel gesaaij, thiendvrij, waar van breder te sien folio 1. 03.05.1752 Op den 3 maij 1752 hebben Derk Meijerink en Johanna Meijerink ehelieden, alsmede folio 21 Gerhard Meijerink en Willemina Krukkerink ehelieden marito tutore verbonden aan mejuffrou Johanna Catharina van Markel wonende te Deventer voor vier duijsent guldens haar eigendommelijke halfscheid aan twee erven Ebbekink en Stokkink in de buirschap Gelselaar gelegen, waar van breder antea folio 2. 09.05.1752 Anno 1752 - den 9 maij hebben Willem Hallert en sijn huijsvrouw Barta Morgensteerne folio 21 verbonden aan den heer Joan van der Sluijs rigter van Diepen voor eene summa van een duijsent caroli guldens hare twee derde parten van een weijde mate, groot ses koeweijde, waar van Harmen Hagens een derde part toebehoort, genaamt de Kosters mate, gelegen tusschen de weijden van Reint Hagens en Harmen Hagens met sijne consorten, waar van breder vide antea folio 6. 13.05.1752 Anno 1752 - den 13 maij hebben Henderik Nijdenkamp en desselvs huijsvrouw Henders folio 21 verbonden aan den heer Joan Antoni Heidenrijk en mevrouw Johanna Catarina Volbier eheluiden voor een somma van vijf hondert caroli guldens haar halven huijs en halven gaarden den Nijenkamp genaamt, alsmede den halven Hogen Horster Camp in de buirschap den Beel kennelik gelegen, waar van breder vide antea folio 8.
    [Show full text]
  • Tweede Kamer Der Staten-Generaal 2
    Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2003–2004 28 855 Gemeentelijke herindeling van een deel van de Achterhoek, de Graafschap en de Liemers en Bathmen, tevens wijziging van de grens tussen de provincies Gelderland en Overijssel Nr. 18 AMENDEMENT VAN DE LEDEN VAN DER HAM EN EERDMANS Ontvangen 30 januari 2004 De ondergetekenden stellen het volgende amendement voor: I In artikel 1 vervallen «Borculo», «Eibergen», «Neede» en «Ruurlo». II In artikel 2, eerste lid, vervalt «Berkelland». III In de tabel van artikel 2, tweede lid, vervalt: Berkelland Borculo Eibergen Neede Ruurlo IV In artikel 4 wordt «Rijnwaarden en Doetinchem» vervangen door: Eibergen, Ruurlo, Rijnwaarden en Doetinchem. V In de tabel van artikel 5 vervalt: Berkelland Eibergen KST74016 0304tkkst28855-18 ISSN 0921 - 7371 Sdu Uitgevers ’s-Gravenhage 2004 Tweede Kamer, vergaderjaar 2003–2004, 28 855, nr. 18 1 VI In de tabel van artikel 6 vervalt: Berkelland Borculo Eibergen Neede Ruurlo VII Artikel 8, onderdeel b, komt als volgt te luiden: b. Het gestelde onder «Arrondissement Zutphen» wordt vervangen door: Aalten, Apeldoorn, Borculo, Bronckhorst, Brummen, Doetinchem, Eibergen, Elburg, Epe, Ermelo, Groenlo, Harderwijk, Hattem, Heerde,Lo- chem, Montferland, Neede, Nunspeet, Oldebroek, Putten, Ruurlo, Oude IJsselstreek, Voorst, Winterswijk, Zutphen. VIII Artikel 10, onderdeel b., komt als volgt te luiden: b. Het gestelde onder «Noord- en Oost-Gelderland» wordt vervangen door: Apeldoorn, Aalten, Borculo, Bronckhorst, Brummen, Doetinchem, Eibergen, Elburg, Epe, Ermelo, Groenlo, Harderwijk, Hattem, Heerde, Lochem, Montferland, Neede, Nunspeet, Oldebroek, Oude IJsselstreek, Putten, Ruurlo, Voorst, Winterswijk, Zutphen. IX De kaart, behorende bij de wet wordt gewijzigd zoals aangegeven op het bij dit amendement behorende kaartbeeld1.
    [Show full text]
  • Varsseveld (HI T/M HZ) in Het Algemeen Historisch Archief ([email protected]) – Pag
    Varsseveld (HI t/m HZ) in het Algemeen Historisch Archief ([email protected]) – pag. 1 Varsseveld (HI t/m HZ) in het Algemeen Historisch Archief ([email protected]) – pag. 2 - Hiddink [Hiddink] ~ Varsseveld [Varsseveld]: Varsseveld 20-11-1813: Huwelijksregister gemeente Netterden, 20-11-1813 No. 9 / In (HI t/m HZ) den Jaare Agtienhondert en dertien, den Twintigste November, des nademiddag een úúr is voor ons Adjunct maire by absentie van de Maire Officier van den Burgerlyken Stand, der gemeente Netterden Canton Gen- - Hiddink [Hiddink] ~ Varsseveld [Varsseveld]: alle jaren van 1650-2000: dringen, departement van den Booven ijssel verscheenen Sander Weijers, daglooner woonagtig in deze Gemeente, oud agt en Twintig Jaaren weduwe- 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 naar van wylen, Wilhelmina Inels, overleeden den agtiende Augústús, des 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 Jaars agtienhondert en dertien, zoo als blykt úit de acte van Overlyden, 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 afgegeeven door den adjunct Maire van voornoemde Gemeente, meerder- 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 jaarige Zoon van Jan Weijers woonagtig in deze gemeente, daglooner, al- 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 hier teegenwoordig en toestemmende, en wijlen Maria Elisabeth Thönnis - 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 sen, Zyne húisvrouw overleeden in deze gemeente op den agste december, 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 des Jaars agtienhondert en drie, zoo als blykt úit de acte van Overlijden, 1741 1742 1743 1744 1745 afgegeeven door den Adj: maire der gemeente Netterden, met Jenneken Hiddink, dienstmeid, woonagtig in de gemeente en Canton Gendringen, oud - Hiddink [Hiddink] ~ Varsseveld [Varsseveld]: Negen en Twintig Jaaren, meerderjaarige dochter, van wylen Hendrik Hid- 22-11-1746 (dodenlijst Varsseveld, RBS 1785, AHA-volgnr.
    [Show full text]
  • Cultuurhistorische Gebiedsbeschrijving Gemeente Oost Gelre
    Cultuurhistorische gebiedsbeschrijving Gemeente Oost Gelre een beeld van ontginningssporen tot wederopbouwarchitectuur NOVEMBER 2006 GELDERS GENOOTSCHAP / CULTUURHISTORISCHE GEBIEDSBESCHRIJVING GEMEENTE OOST GELRE Titel: Cultuurhistorische gebiedsbeschrijving Oost Gelre. Een beeld van ontginningssporen tot wederopbouwarchitectuur Opdrachtgever: Gemeente Oost Gelre Projectleider: G.J.M. Derks Auteurs: G.J.M. Derks, J.B. Bootsma, R.J.A. Crols Past2present-Archeologic: Sigrid van Roode (Deel A, hoofdstukken 2 en 3) Fotografie: J.B. Bootsma, R.J.A. Crols, G,J.M. Derks Stuurgroep: De heer T. van Gils, afdelingshoofd afdeling Ruimtelijke en Economische Ontwikkeling (REO), de heer R. Verspiek, afdeling REO, o.a. belast met Vestingstadbeleid en Circumvallatielinie, mevrouw B. Leusink, afdeling REO, medewerker Ruimtelijke Ordening, de heer P. Ballast, afdeling Bouwen en Milieu, belast met advisering en uitvoering taken monumentenzorg waaronder: onderhoud, restauratie en subsidieverlening, de heer A. te Brake, afdeling Ruimtelijk Beheer, betrokken bij het Landschapsontwikkelingsplan en eveneens lid van de archeologische werkgroep Lichtenvoorde. Klankbordgroep: De heer G. Nijs (namens de Archeologische Werkgroep Lichtenvoorde),de heer J. Hubers (namens de Archeologische Werkgroep Groenlo), de heer P. te Plate (namens de Archeologische Werkgroep Groenlo en eveneens lid van de monumentencommissie), de heer H.B. Spekschoor (namens de Oudheidkundige Vereniging Zuwent en eveneens lid van de monumentencommissie), de heer B.T.M. Verheij: namens de Oudheidkundige
    [Show full text]
  • A Study of the Variation and Change in the Vowels of the Achterhoeks Dialect
    A STUDY OF THE VARIATION AND CHANGE IN THE VOWELS OF THE ACHTERHOEKS DIALECT MELODY REBECCA PATTISON PhD UNIVERSITY OF YORK LANGUAGE AND LINGUISTIC SCIENCE JANUARY 2018 Abstract The Achterhoeks dialect, spoken in the eastern Dutch province of Gelderland near the German border, is a Low Saxon dialect that differs noticeably from Standard Dutch in all linguistic areas. Previous research has comprehensively covered the differences in lexicon (see, for example, Schaars, 1984; Van Prooije, 2011), but less has been done on the phonology in this area (the most notable exception being Kloeke, 1927). There has been research conducted on the changes observed in other Dutch dialects, such as Brabants (Hagen, 1987; Swanenberg, 2009) and Limburgs (Hinskens, 1992), but not so much in Achterhoeks, and whether the trends observed in other dialects are also occurring in the Achterhoek area. It is claimed that the regional Dutch dialects are slowly converging towards the standard variety (Wieling, Nerbonne & Baayen, 2011), and this study aims to not only fill some of the gaps in Achterhoeks dialectology, but also to test to what extent the vowels are converging on the standard. This research examines changes in six lexical sets from 1979 to 2015 in speakers’ conscious representation of dialect. This conscious representation was an important aspect of the study, as what it means to speak in dialect may differ from person to person, and so the salience of vowels can be measured based on the number of their occurrences in self-described dialectal speech. Through a perception task, this research also presents a view of the typical Achterhoeks speaker as seen by other Dutch speakers, in order to provide a sociolinguistic explanation for the initial descriptive account of any vowel change observed in dialectal speech.
    [Show full text]
  • Reactie Arriva Op Advies
    1. Achterhoek West (exclusief N18-corridor = Achterhoek Oost) Uitgangspunt Reactie/advies ROCOV Reactie Arriva De vervoerstromen kenmerken zich door een Het ROCOV is voorstander van het principe dat voor kleinschalige groot aandeel spitsreizigers en weinig reizigers vervoerstromen het meest optimale vervoerconcept wordt ’s avonds en in het weekend. Vandaar dat Arriva gekozen, zoveel mogelijk rijdend volgens een vast stramien. voor de rustige momenten kleinschalig OV wil inzetten. Afhankelijk van de omstandigheden kan dat vraagafhankelijk of flexibel of kleinschalig vast OV zijn De Nachtvlinder ziet Arriva als de beste De Nachtvlinder heeft zich de afgelopen jaren als vervoerconcept productvorm voor kleine vervoerstromen met een bewezen. Het ROCOV pleit ervoor daarbij te kiezen voor het uniform overstappunt en diffuse bestemmingen principe van een vast vertrekpunt (zonder reservering vooraf). De samenhang tussen bus en trein goed Dit principe (visgraatmodel) heeft haar waarde bewezen en krijgt afstemmen zodat een optimaal OV-netwerk de volle ondersteuning vanuit het ROCOV. ontstaat: samenwerking tussen beide modaliteiten i.p.v. parallelliteit Lijn Voorstel Arriva Reactie/advies ROCOV Reactie Arriva 24 Toevoegen 2 minuten extra rijtijd overdag a.g.v. Akkoord! Arriva is in gesprek met de vervoerder aangepaste weginfrastructuur Daarnaast gaat het ROCOV ervan uit dat Arriva van lijn 91, NIAG, over de afstemming zorgdraagt voor goede aansluitingen op/van lijn rondom de aansluiting lijn 24 met lijn 91 tussen ’s-Heerenberg en Emmerich 91. (treindienst Abellio). In een separate brief aan de gemeente Arriva wil het ROCOV hartelijk Montferland vraagt het ROCOV aandacht voor bedanken voor het aankaarten van het het belang van een goede doorstroming van het belang voor een goede doorstroming OV bij (toekomstige) wegreconstructies.
    [Show full text]
  • Borculo, Diepenheim, Eibergen, Gorssel
    I A late jaargang nr. 2 Editie voor Gorssel, Hengelo (Gld.), Laren, Lochem, Vorden, Zelhem Dinsdag 5 Juni 1945 Gelders-Overijsselse Courant Uitgave van Stichting Gelders-Overijsselse Verschijnt Dinsdag en Vrijdag. Abonnementsprijs ƒ 2.10 p. halfj. Druk: Lochemsché Handels- en Couranten­ Courant i.o., gevestigd Bagijnestr. 11 Lochem Redactiecommissie: J. Hoffs, A. S. van Klaveren, H. van Veen drukkerij voorheen J. H. Scheen n.v., Lochem wachten, met handen in de zakken en Dat is het doel der Nederlandse Volks­ De start van de een virginia op de lippen, er is maar één beweging! Verenigen Allen, die van Frankrijk op de mogelijkheid: gezamenlijk de hand aan goede wil zijn en die op grond van de volksbeweging de ploeg en voorwaarts! Wij zullen weer bekende programpunten, willen zoeken vingers getikt moeten worden: werkend volk. Niet over­ — kost wat kost — naar de mogelijk­ Wij — Nederlanders — zijn na deze laten aan anderen, maar zelf beginnen. heid om samen een nieuwe gemeenschap Het is geen plezierig weekeind ge­ ongelukkige vijf jaren, na de barre Onze regering zal voor een moeilijke te bouwen. weest voor de Fransen. Het zelfvertrou­ maanden, die sinds dolle Dinsdag over taak geplaatst worden: chaos en wan­ De ondertekenaars zijn landgenoten, wen, na de overrompeling door Hitiers ons volk kwamen, na de vernielingen en orde op te ruimen en orde te herstellen. van wie het meerendeel achter het prik­ horden nog nauwelijks weer opgewekt, duizenden moorden van den bezetter, na Daarnaast zal zij in duidelijke krachtige keldraad van gijzelaars- en concentratie­ moet nu wel deerlijk geknakt zijn, nu ruïnes en ellende ons door hem gebracht, lijnen aan de nabije toekomst moeten kampen, binnen de muren van gevange­ het Franse prestige in de Levant zo in andere mensen geworden.
    [Show full text]
  • Bestandsaufnahme Bearbeitungsgebiet Deltarhein
    MÄRZ 2005 Bestandsaufnahme Bearbeitungsgebiet Deltarhein bericht gemäß artikel 5 der wasserrahmenrichtlinie (2000/60/EG) Hauptbericht Ministerie van Verkeer en Waterstaat MÄRZ 2005 MÄRZ 2005 FESTGELEGT AM 21. DEZEMBER 2004 DURCH DEN MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT Bestandsaufnahme Bearbeitungsgebiet Deltarhein Bericht gemäß Artikel 5 der Wasserrahmenrichtlinie (2000/60/EG) Hauptbericht BESTANDSAUFNAHME BEARBEITUNGSGEBIET DELTARHEIN Inhaltsverzeichnis 1 Einleitung 4 1.1 Die Wasserrahmenrichtlinie 5 1.2 Organisation bei der Implementierung der Wasserrahmenrichtlinie 7 1.3 Bericht Ende 2004: Beschreibung des Bearbeitungsgebietes 11 2 Beschreibung des Bearbeitungsgebietes 16 2.1 Allgemeine Beschreibung des Bearbeitungsgebietes 17 2.2 Klima 21 2.3 Geologie und Bodenaufbau 23 2.4 Landschaft und Relief 25 2.5 Flächennutzung 31 2.6 Zuständige Wasserbehörden 31 3Wasserkörper 34 3.1 Oberflächenwasserkörper 35 3.1.1 Methodik zur Abgrenzung und Typologie 35 3.1.2 Allgemeine Beschreibung der Oberflächenwasserkörper und Typologie 39 3.1.3 Referenzbedingungen 43 3.1.4 Beschreibung des Ist-Zustands 47 3.2 Grundwasserkörper 63 3.2.1 Methodik zur Abgrenzung und Charakterisierung 63 3.2.2 Allgemeine Beschreibung der Grundwasserkörper 69 3.2.3 Grenzüberschreitende Grundwasserkörper 69 3.2.4 Grundwasserkörper mit abhängigen Ökosystemen 71 3.2.5 Beschreibung des Ist-Zustands 71 4 Menschliche Tätigkeiten und Belastungen 84 4.1 Belastungen der Oberflächengewässer 85 4.1.1 Einleitungen aus kommunalen Kläranlagen 85 4.1.2 Industrielle Direkteinleitungen 87
    [Show full text]