Miesięcznik Organizacyjny Związku Polaków W Niemczecht.1

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Miesięcznik Organizacyjny Związku Polaków W Niemczecht.1 MIESIĘCZNIK ORGANIZACYJNY ZWIĄZKU POLAKÓW W NIEMCZECHT.1. 5211 TRUĆ (Numer poświęcony 10-leciu polskiego prywatnego szkolnictwa w Niemczech) Ks. Patron Dr. Domański: Na 10-lecie • Prezes Stefan Szczepaniak: W przyszłość • Ks. Kie­ rownik Styp-Rekowski: Wychowanie religijne # Ks. Prezes Grochowski: Język ojczysty • Kazi­ mierz Czerwiński: Lata walki / 6 szkół państwowych / 55 szkół prywatnych / Bytom / Kwi­ dzyn / Racibórz / Brak nauczycieli / Ochrony / Co dalej? • Kursy języka polskiego Nauczyciel: Praca wychowawcza _____ Uwaga! © Germanizacja • Mówią i piszą o nas ® 15 lat temu • Młodzi patrzą na Lwów W naszych gazetach • Wiara Ojców • Ustawodawstwo • Kronika (Numer obejmuje str. 48) ROCZNIK XVI KWIECIEŃ 1939 NR. 4 PRAWDY P O LA K Ó W JESTEŚMY POLAKAMI WIARA OJCÓW NASZYCH JEST WIARĄ NASZYCH DZIECI POLAK POLAKOWI BRATEM CO DZIEŃ POLAK NARODOWI SŁUŻY POLSKA MATKĄ NASZĄ NIE WOLNO MÓWIĆ O MATCE ŹLE POLAK W NIEMCZECH MIESIĘCZNIK ORGANIZACYJNY ZWIĄZKU POLAKÓW W NIEMCZECH T.z. ROCZNIK XVI BERLIN, KWIECIEŃ 1939 NR. 4 Żyjemy w okresie przemian. Zbędny niepokój obiega cały świat. Tylko Polacy - jak stwierdza prasa za­ graniczna - zachowuję godny spokój. Tajemnica tego spokoju tkwi w fakcie: Każdy Polak wierzy w Naród Polski. Wiary zaś pokonać nie można. - Ona zwycięża. Fot. Al. Kraśkiewicz — Berlin W grudniu 1928 r. wydana została przez Pruskie 'Ministerstwo Spraw Wewnętrznych ordynacja, dotyczqca zakładania w Niemczech prywatnych szkół polskich z polskiem językiem nauczania. Otrzyma­ liśmy więc po długich latach walki formalnq podstawę do zakładania własnych szkół dla naszych synów i córek. Pierwsze szkoły rozpoczęły swq pracę w r. 1929. Dziś spoglqdamy wstecz na 10-lecie istnienia polskich prywatnych szkół katolickich w Niemczech, spoglqdamy na 10-letniq walkę, codziennq, twardq, nie- ustępliwq - walkę, która toczy się o każde dziecko polskie. W 10-lecie istnienia polskich prywatnych szkół w Niemczech stwierdzić możemy, że szkoły nasze wychowały dobrych Polaków, godnych synów Narodu Polskiego, lojalnych obywateli państwa. Stwierdzamy, że walka nasza o szkołę polskq w Niemczech trwa nadal i że my, Lud Polski w Niemczech, nie wyrzekniemy się na przyszłość ani jednego syna i ani jednej córki - nie wyrzekniemy się ani jednego młodego serca polskiego. 10-leciu naszych szkół i przyszłości naszego szkolnictwa poświę­ camy niniejsze specjalne wydanie miesięcznika organizacyjnego na­ czelnej organizacji Ludu Polskiego w Rzeszy - Zwiqzku Polaków w Niemczech. 2 Ks. Patron dr. Bolesław Domański Proboszcz w Zakrzewie Kurator Zwiqzku Polskich Towarzystw Szkolnych w Niemczech NA tO-LECIE naszego prywatnego szkolnictwa polskiego Dziesięciolecie naszych prywatnych szkół polsko-kato- lickich w tym roku obchodzimy. Dziesięć lat już szkoły nasze na mocy ordynacji dla szkół mniejszościowych istniejq. Głosy złowieszcze, nawet z ust rodaków, przepowia­ dały, że takie szkoły chyba tylko w nikłej liczbie powstanq. A powstawszy wnet upadnq, prysnq jak bańka mydlana! I że dzieci tam się tyle nie nauczq, jak w szkołach nie­ mieckich. Proroctwa te się nie spełniły. Szkoły te dały dziatwie naszej to, czego im szkoły inne z natury rzeczy dać nie mogq, będqc duchem i językiem obcymi naszemu narodowi. Dano nam możliwość utworzenia prywatnych szkół polskich. I zabraliśmy się do dzieła. Po długich latach za­ błysła nam jutrzenka szkoły polskiej. Jak gwiazda złota ukazała nam się na niebie ona wymarzona, wyśniona szkoła. Jak królewna z bajki śliczna, umajona i ukwieciona, ale z sercem szczero polskim. Przyszłaś do nas, do na­ szych dzieci, po naszq dziatwę! Chciałaś jq wprowadzić do krainy języka polskiego, jego piękność jej pokazać. Matkq chciałaś się jej stać, mówiqc do niej jej ojczystym językiem. Chciałaś dziatwę naszq wziqć na ręce swe, tulić jq do swego serca rozpłomienionego miłościg do Polskości i Wiary. By ta dziatwa polubiła całym sercem ten język cudownie piękny, czarujqcy swym urokiem nawet obcych. Już zima minęła, deszcz przeszedł i ustał. Ukazały się kwiatki na ziemi. Wstań, wołaliśmy, ty szkoło polska, przy­ jaciółko moja, piękna moja, a przyjdź uczyć dziatwę naszq Wiary w naszym rodzinnym języku. Ukaż nam oblicze swoje polskie. Niech głos polskiej mowy twojej zabrzmi w uszach dziatwy naszej! Albowiem głos ten tak wdzięczny, a oblicze twoje tak ono piękne. Jako dni wiosenne otoczyły tę szkołę kwiaty róż i lilie padolne serc dziecięcych polskich, woń różana i lśnigco białe lilie naszej Polskości. To też z szczerq radościg powitaliśmy tę szkołę jako dar Boży, jako dowód Boskiej nad naszym Ludem Polskim opieki. Spełniła się nadzieja dziesigtek lat. Nareszcie zaczy- naig szkoły we wszystkich przedmiotach do naszej dziatwy polskiej przemawiać w jej ojczystym języku. Wiosna lepszej przyszłości nam zawitała. Zmartwychwstała szkoła polsko- katolicka, która tak długo leżała w grobie zimna i martwa! Lecz niestety, nie wszyscy Polacy poznali się na pięk­ ności i potrzebie tej szkoły, nie widzieli, lub nie chcieli widzieć jej pożytku! Lęk i bojaźń owładnęły ich. Bali się o przyszłość swoich dziatek. Bali się materialnych strat. Bali się utraty pracy, renty, zarobku, upośledzenia dzieci. Bali się niewiem czego i niewiem kogo! Spodziewali się dla swej dziatwy świetnej przyszłości, wiele dobrego, ulg, wy­ różnienia, korzyści, może i zaszczytów i bogactwa! I tak za nic mieli zaszczyt - bogactwo Polskości - którg uwień­ czył Pan ich skronie, wzbogacił ich serca. Powoli one ich dzieci poczęły chodzić i do spowiedzi niemieckiej, na nie­ mieckie nabożeństwa, do niemieckich towarzystw! Zawie­ dliście dzieci swe, kędy ich widzieć nie chcieliście i bodaj dziś niechętnie widzicie. Ach, jak to szkoda tej polskiej dziatwy, której rodzice zamykajq wstęp do polskiej szkoły! Jak szkoda ich polskich serc i dusz! Dzieci te już dzisiaj stronić poczynajg od Polskości, wstydzić się jej, bać się jej, gardzić nig, lekceważyć jq sobie. Nieszczęsne, zbłgkane dzieci polskiej matki! Nie potępiajmy ich! Przecież oni Polakami byli i zo- stanq! Brak im tylko tego ducha bohaterskiego, ofiarności, męstwa onych rodziców, którzy mimo ofiar, gróźb i obietnic posyłajg dzieci do szkoły polskiej. Cześć Wam głęboka, dostojni wy Ojcowie i dostojne wy Matki, dostojni dostojeństwem Polskości, zdobiącej wasze dusze, serca i rodziny i domy, niby klejnoty koronę królewską! Cześć Waszemu cichemu, szaremu, ukrytemu a tak iście rycer­ skiemu bohaterstwu, z którym odparliście i odpieracie po­ kusy do opuszczenia szkoły polskiej! Cześć Wam, iże nie chcecie ni małego palca przyłożyć do zaprzepaszczenia lub osłabienia onych drogich darów Bożych: Wiary i języka polskiego! Któż śmiałby zaprzeczyć, że szkołą najlepszą dla dzieci niemieckich jest niemiecka? Któżże tedy śmiałby za­ przeczyć, że [dla dzieci naszych najlepszą'[szkołą jest polska? Nasze prywarne szkoły zostały otworzone za zgodą rządu niemieckiego i są pod jego nadzorem. Nie są zatem Ks. Potron Dr. Bolesław Domański Fot. Al. Kiaśkiewicz — Berlin 5 I Fot. Al. Kraśkiewicz — Berlin Młodzi Polacy w Szkole polskiej przeciwpaństwowe, 'wrogie państwu niemieckiemu. Razem z nim zwalczajq komunizm. Zaszczepiaj w duszach dziatek polskich wzgardę dla zasad komunizmu, zaszczepiaj Prawdę Bożq i posłuszeństwo dla władzy duchownej i świeckiej. Uczq oddawać państwu co jest państwowego, a Bogu co jest Bożego. Nie szkodę, nie krzywdę, ale pożytek przy- noszq państwu niemieckiemu. Chcq dać i dawajq mu dzielnych obywateli, wedle nakazu sumienia obowjzki swe obywatelskie spełniajgcych. A jedynie na takich obywate­ lach państwo opierać się może. To sq najpewniejsze państwa podpory. Do nich bunt, nieposłuszeństwo, samowola, nie­ nawiść nie majq przystępu. Szkoły nasze nie sq wypływem nienawiści narodowej. Ale sq pomnikami spiżowymi miłości narodowej ku naszym dzieciom, naszym obyczajom i dziejów naszych zabytkom, przodkom i ich spuściznie, miłości ku naszej Wierze. Od kiedy to miłość nienawiść zna lub jq rodzi? Szkoły nasze sq wyrazem i żywym pomnikiem na­ szych 'Pięć Prawd Polaków, dobrze każdemu zna­ nych i z nich wynikajqcych pięć przykazań Polaków. 6 Onych to pięć przykazań Polaków uczq nasze szkoły i je wpajajq. 1. przykazanie: Bqdź dobrym Po­ lakiem! 2. przykazanie: Bqdź wiernym wierze swych ojców! 3. przykazanie! Miłuj swych rodaków jak brat brata! 4. przykazanie: Godzien służ narodowi! 5. przy­ kazanie! Nie mów o Narodzie Polskim, tej swojej Matce, nigdy źle! Te nasze szkoły uczq dziatwę naszq Polskości, brater­ skiej miłości, silnej wiary, służby narodowej i miłości ku narodowi. Jakżeć tedy szczytne i wzniosłe zadanie szkół naszych, tych żywych pomników naszej miłości wzajemnej, Wiary, Narodu i Polskości! Miłość ku naszym dzieciom ka­ zała nam tedy urzgdzić te szkoły, je budowała. Chcieliśmy zapewnić dziatwie naszej radość i wesele, iż sq Polakami. Zapewnić jej wyznawanie Wiary w języku polskim. Chronić i bronić od osłabienia, zobojętnienia, utraty swej Wiary. Wiara nasza św. to nie taki tylko sobie dodatek do naszej Polskości, tylko jej ozdobq, zabarwieniem. Ale Wiara tkwi w istocie Polskości. Polskość Wiarq a Wiara Polskością oddycha i żyje i działa u nas Polaków. To też wielkim dobrodziejstwem dla naszej dziatwy polskiej sq nasze szkoły, tym większym, że bezbożnictwo chce wszelkimi siłami kościół nasz wygładzić z oblicza ziemi. Ostojq, ochronq, grodem warownym Wiary naszej św. jest szkoła nasza! Dlatego każdy prawy Polak po­ syła dzieci swe, mimo ofiar, do naszej polskiej szkoły! Tu ich dusze sq bezpieczne! Tu ich przekonań nikt nie za- draśnie! Ich języka nikt nie wyśmieje! Tu polskiej nauki, polskiej mowy, polskiej spowiedzi nikt nie zakazuje, ani jej nie przeszkadza!
Recommended publications
  • Exclave: Politics, Ideology, and Everyday Life in Königsberg-Kaliningrad, 1928-1948
    UC Berkeley UC Berkeley Electronic Theses and Dissertations Title Exclave: Politics, Ideology, and Everyday Life in Königsberg-Kaliningrad, 1928-1948 Permalink https://escholarship.org/uc/item/6r33q03k Author Eaton, Nicole M. Publication Date 2013 Peer reviewed|Thesis/dissertation eScholarship.org Powered by the California Digital Library University of California Exclave: Politics, Ideology, and Everyday Life in Königsberg–Kaliningrad, 1928-1948 By Nicole M. Eaton A dissertation submitted in partial satisfaction of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in History in the Graduate Division of the University of California, Berkeley Committee in charge: Professor Yuri Slezkine, chair Professor John Connelly Professor Victoria Bonnell Fall 2013 Exclave: Politics, Ideology, and Everyday Life in Königsberg–Kaliningrad, 1928-1948 © 2013 By Nicole M. Eaton 1 Abstract Exclave: Politics, Ideology, and Everyday Life in Königsberg-Kaliningrad, 1928-1948 by Nicole M. Eaton Doctor of Philosophy in History University of California, Berkeley Professor Yuri Slezkine, Chair “Exclave: Politics, Ideology, and Everyday Life in Königsberg-Kaliningrad, 1928-1948,” looks at the history of one city in both Hitler’s Germany and Stalin’s Soviet Russia, follow- ing the transformation of Königsberg from an East Prussian city into a Nazi German city, its destruction in the war, and its postwar rebirth as the Soviet Russian city of Kaliningrad. The city is peculiar in the history of Europe as a double exclave, first separated from Germany by the Polish Corridor, later separated from the mainland of Soviet Russia. The dissertation analyzes the ways in which each regime tried to transform the city and its inhabitants, fo- cusing on Nazi and Soviet attempts to reconfigure urban space (the physical and symbolic landscape of the city, its public areas, markets, streets, and buildings); refashion the body (through work, leisure, nutrition, and healthcare); and reconstitute the mind (through vari- ous forms of education and propaganda).
    [Show full text]
  • The Archaeology of the Prussian Crusade
    Downloaded by [University of Wisconsin - Madison] at 05:00 18 January 2017 THE ARCHAEOLOGY OF THE PRUSSIAN CRUSADE The Archaeology of the Prussian Crusade explores the archaeology and material culture of the Crusade against the Prussian tribes in the thirteenth century, and the subsequent society created by the Teutonic Order that lasted into the six- teenth century. It provides the first synthesis of the material culture of a unique crusading society created in the south-eastern Baltic region over the course of the thirteenth century. It encompasses the full range of archaeological data, from standing buildings through to artefacts and ecofacts, integrated with writ- ten and artistic sources. The work is sub-divided into broadly chronological themes, beginning with a historical outline, exploring the settlements, castles, towns and landscapes of the Teutonic Order’s theocratic state and concluding with the role of the reconstructed and ruined monuments of medieval Prussia in the modern world in the context of modern Polish culture. This is the first work on the archaeology of medieval Prussia in any lan- guage, and is intended as a comprehensive introduction to a period and area of growing interest. This book represents an important contribution to promot- ing international awareness of the cultural heritage of the Baltic region, which has been rapidly increasing over the last few decades. Aleksander Pluskowski is a lecturer in Medieval Archaeology at the University of Reading. Downloaded by [University of Wisconsin - Madison] at 05:00
    [Show full text]
  • Ost- U. Westpreußen Resources (Including Danzig) at the IGS Library
    Ost- u. WestPreußen Resources (including Danzig) at the IGS Library Introduction to East & West Prussia and Danzig The Map Guide to German Parish Registers series has five volumes devoted to this region, #44 through #48. The first two cover West Prussia, with #44 devoted to the Regierungsbezirk Danzig and #45 the RB Marienwerder. The last three are for East Prussia, and deal with RB Allenstein, RB Königsberg and RB Gumbinnen, respectively. A note from Mark F. Rabideau on OW-Preussen-L for 1 June 2015: As for the broader situation regarding Pommern records, I would guess there is a about a 80-90% record loss due to WW2 It is truly bleak. Westpreussen fared somewhat better; the record loss there is more on the order of ~40% across that former region. The bottom line is that the LDS records are most likely your best record source (currently). It may be that archion will eventually provide (in the future) some currently unavailable records (but that is hard to know for certain). See: http://wiki-de.genealogy.net/Archion Region-wide Resources Online Research in former (pre-1945) German lands — http://www.heimat-der-vorfahren.de [O/W] Prussian Antiquarian Society (German) — http://www.prussia-gesellschaft.de Society: Verein für Familienforschung in O/WPr. — http://www.vffow.de/default.htm [To enter the online databases, Login Name = “Gast” & Passwort = “vffow”.] (former) East German Gen. Assoc. (German) — http://www.agoff.de German-Baltic Gen. Soc. (German) — http://www.dbgg.de/index.htm Researching Germans in today’s Poland — http://www.unsere-ahnen.de Forum on former areas — http://forum.ahnenforschung.net/archive/index.php/f-43.html Forum topics organized by Kreis — http://www.deutscheahnen.de/forum/ Placename listings — http://www.schuka.net/FamFo/HG/orte_a.htm http://www.schuka.net/FamFo/HG/Aemter-OWP.htm Placenames, translations from German to present-day Polish — https://de.wikipedia.org/wiki/Liste_deutscher_Bezeichnungen_polnischer_Orte Family names — http://forum.naanoo.com/freeboard/board/index.php?userid=21893 Scots in E.
    [Show full text]
  • Inhaltsverzeichnis
    GRUDZIĄDZ STADTFÜHRER GESCHICHTE DENKMÄLER SEHENSWÜRDIGKEITEN UNTERKUNFT GASTRONOMIE WWW.GRUDZIADZ.PL INHALTSVERZEICHNIS 03 Geschichte Führung durch 07 die Altstadt 19 Sehenswürdigkeiten 31 Unterkunft Grudziądz. Stadtführer. Ausgabe I. 35 Gastronomie Herausgeber: Miejski Ośrodek Rekreacji i Wypoczynku Informacja Turystyczna ul. Rynek 3-5, 86-300 Grudziądz www.it.gdz.pl Redaktion: Magdalena Brudniewicz, Michał Czepek, Julia Zawadka, Tomasz Sikorski Bilder: Michał Czepek, Arkadiusz Kikulski, 37 Nützliche Informationen Mariusz Nasieniewski, Łukasz Dąbrowski ISBN 978-83-942813-8-0 Grudziądz, 2020 01 STADTGESCHICHTE ZEITEN VOR DER HERRSCHAFT DES DEUTSCHRITTERORDENS 1155 Die erste geschriebene Überlieferung über Grudziądz (Grau- denz) in einer Urkunde, dem sog. Falsifikat von Mogilno 1222 Der Herzog Konrad von Masowien bestätigte am 5. August die Verleihung dem Bischof Christian eines Teiles des Kulmer Landes zusammen mit Grudziądz, das 1233 Hauptmissions- zentrum während der Kreuzzüge nach Preußen geworden ist HERRSCHAFT DES DEUTSCHRITTERORDENS 1228 Der Herzog Konrad von Masowien wies am 23. April Landgüter des Kulmer Landes, zusammen mit Grudziądz, den Deutsch- ordensrittern zu 1231 Bischof Christian wurde von Preußen gefangen genommen 1243 In einer am 15. Juni am See Rządz (heutzutage in den Stadt- grenzen) ausgetragenen Schlacht mit den preußischen Auf- ständischen erlitten Deutschordensritter eine empfindliche Niederlage 1260 Deutschordensritter begannen mit dem Bau der Ordensburg 1286 Es wurde mit dem Bau der Nikolaikirche begonnen 1291 Auf der Burg in Lipienek fertigte Meinhard von Querfurt, Land- meister des Ordens der Brüder vom Deutschen Haus Sankt Mariens, am 18. Juni die Gründungsurkunde für die Stadt Grudziądz aus 1351 Es wurde der Bau des „Bornwald-Speichers” – des ältesten Speichers in dem Speicherkomplex am Fluss Wisła vollendet 1380 Der Hochmeister Winrich von Kniprode bewilligte am 1.
    [Show full text]
  • Faustyn II (1926-1929) – Kaszubskie Korzenie Władcy Haitańskiej Wyspy (8)
    Dariusz Szymikowski Faustyn II (1926-1929) – kaszubskie korzenie władcy haitańskiej wyspy (8) O ojcu (i jego rodzeństwie) oraz dziadkach Faustyna Wiemy już, że ojciec Faustyna, Łukasz Wirkus, urodził się we wsi Szumlin (zob. część 6). Oczekiwałem, że w akcie chrztu znajdę informacje o rodzicach Łukasza. Przystępując do kwerendy dysponowałem drzewem genealogicznym dziadka Faustyna, Błażeja Wirkusa, które znajduje się na stronie www.ancestry.com. Drzewo genealogiczne Błażeja Wirkusa (Źródło: http://records.ancestry.com/blaza_wirkus_records.ashx?pid=78156766) Najpierw należało jednak ustalić przynależność parafialną Szumlina, a potem znaleźć księgi metrykalne i sprawdzić, czy najczęściej pojawiająca się w źródłach i opracowaniach data narodzin Łukasza Wirkusa (1875 r.), znajdzie potwierdzenie w jego akcie chrztu. Wykorzystując Skorowidz Królestwa Polskiego (t. 2, oprac. I. Zinberg, Warszawa 1877) ustaliłem, że wspomniana wioska należała do parafii Joniec. Natomiast, jeśli chodzi o administrację świecką, to Szumlin znajdował się w powiecie płońskim, a ten z kolei wchodził wówczas (tj. w czasie narodzin Łukasza Wirkusa) w skład guberni płockiej (od 1893 r. w guberni warszawskiej). Powiat płoński na początku XX w. (już w granicach guberni warszawskiej) (Źródło: Atlas geograficzny ilustrowany Królestwa Polskiego, red. J.M. Bazewicz, Warszawa 1907) Szczęśliwie okazało się, że część ksiąg metrykalnych z tej parafii jest już zindeksowana. Natrafiłem tam na nazwisko Wirkus (zob. http://www.geneteka.genealodzy.pl/index.php?rid=1174&from_date=&to_date=&search_last name=Wirkus&search_lastname2=&rpp1=0&bdm=&w=07mz&op=gt&lang=pol). Według podanych informacji w związek małżeński wstępowały w parafii Joniec dwie osoby (Julianna i Helena Zofia), które łączyło – oprócz nazwiska rodowego – także podobne nazwiska panieńskie ich matek: Myszka i Myszkowska.
    [Show full text]
  • Lds Film List for Polish Towns with Jewish Records
    LDS FILM LIST FOR POLISH TOWNS WITH JEWISH RECORDS District Contains (Warszaw Jewish and a Only) Prov Type Year(s) Film # Status Data Source Christian Records Location Aleksandrow Lodzki Alternate Town name LO BMD 1826-1844 678,740 LA, DO Contact us LO BMD 1845-1857 678,741 LA, DO Contact us LO BMD 1858-1865 678,742 LA, DO Contact us LO BMD 1866-1870 766,346 LA, DO Contact us LO BMD 1871-1875 1,189,025 LA Contact us LO BMD 1,189,026 LA Contact us Andrzejewo Alternate Town name WA BMD 1808-1819 808,606 LA, DO,NY Contact us WA BMD 1814-1820 808,607 LA, DO,NY Contact us WA BMD 1819-1825 808,608 LA, DO,NY Contact us WA BMD 1826-1838 808,614 LA, DO, NY Complete WA BMD 1839-1850 808,615 LA, DO, NY Complete WA BMD 1851-1859 808,616 LA, DO, NY Contact us WA BMD 1826-1836 810,589 DO Complete WA BMD 1838-1859 810,590 DO Complete Annopol Alternate Town name LU D 1828-1843 681,139 DO In-Progress Shtetl CO-OP LU B 1826-1836 681,139 DO Complete Shtetl CO-OP LU M 1826-1855 681,139 DO In-Progress Shtetl CO-OP LU B 1856-1883 1,808,842 LA In-Progress Shtetl CO-OP LU M 1844-1849, 1856-1857 1,808,842 LA In-Progress Shtetl CO-OP LU D 1856-1865 1,808,843 LA In-Progress Shtetl CO-OP LU M 1857-1880 1,808,843 LA Complete Shtetl CO-OP Babiak Alternate Town name PO BMD 1826-1859 810,118 DO In-Progress Shtetl CO-OP Babimost Alternate Town name Bomst ZI Admin 1894-1899 474,923 In-Progress Shtetl CO-OP ZI Poor 1847-1849 474,923 In-Progress Shtetl CO-OP ZI Fam 1847-1899 474,924 In-Progress Shtetl CO-OP ZI Fam 1848-1916 474,931 In-Progress Shtetl CO-OP ZI B 1817-1847
    [Show full text]
  • East Prussia Danzig
    INFORMATION NOTES EAST PRUSSIA AND DANZIG Issued by THE· POLISH MINISTRY OF PREPARATORY WORK CONCERNING THE PEACE CONFERENCE The following Notes are prepared by experts and are desigr give the basic facts essential to the settlement of Polish post-war pror They are primarily intended for the use of students and writ. international affairs. They may be obtained direct from The Ministry of Preparatory Work Concerning the Peace Con 73. Portland Place, London, W.l. Any opinions expressed in this publication are not necessariC of the Polish Government. April, 1944 Printed at Barnard and Westwood Ltd. London, W.J CONTENTS PAGE _;iECURITY OF POLAND AND THE PEACE OF EUROPE 5 1-JISTORICAL AND ETHNICAL fACTS . • . 6 f-CONOMIC UNITY OF POLAND, DANZIG AND EAST PRUSSIA 7 . !RELATIONS Of GERMANY TO EAST PRUSSIA 8 ,,E ATTITUDE OF POLAND II :oNCLUSIONS 13 \NNEXES: \REA AND POPULATION 15 (a) Eas1 Prussia (b) Fr<-e City of Danzig (c) Number of Households in East Prussia in 1933 EMIGRATION FROM EAST PRUSSIA 15 INCREASE OF POPULATION AND MIGRATION IN lllE COUNTIES OF EAST PRUSSIA DURING THE PERIOD FROM 1925-1933 16 NATIONAUTIES IN EAST PRUSSIA 17 (n) Poles h) Lithuanians c) Foreign Workers .J) Gernnanizarion re) Plebiscite .IAL AND ECONOMIC STRUCTURE OF EAST PRUSSIA .. 23 (a) Occupations (b) Social Structure (c) lndusrry and Crafts (d) Agrarian System (e) Participarion in the National Income of Germany (f) Participation in Income Tax (g) Wages (h) A British View ·sr PRUSSIA AS A SoURCE OF MILITARY MAN POWER " 25 i>) Narural Increase of Population (b) Children under 15 according to 1933 Census (c) Recruitment of Soldiers ·oME VIEWS CoNCERNING THE PoLISH OIJTLET TO rnE SEA .
    [Show full text]
  • Königsberg–Kaliningrad, 1928-1948
    Exclave: Politics, Ideology, and Everyday Life in Königsberg–Kaliningrad, 1928-1948 By Nicole M. Eaton A dissertation submitted in partial satisfaction of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in History in the Graduate Division of the University of California, Berkeley Committee in charge: Professor Yuri Slezkine, chair Professor John Connelly Professor Victoria Bonnell Fall 2013 Exclave: Politics, Ideology, and Everyday Life in Königsberg–Kaliningrad, 1928-1948 © 2013 By Nicole M. Eaton 1 Abstract Exclave: Politics, Ideology, and Everyday Life in Königsberg-Kaliningrad, 1928-1948 by Nicole M. Eaton Doctor of Philosophy in History University of California, Berkeley Professor Yuri Slezkine, Chair “Exclave: Politics, Ideology, and Everyday Life in Königsberg-Kaliningrad, 1928-1948,” looks at the history of one city in both Hitler’s Germany and Stalin’s Soviet Russia, follow- ing the transformation of Königsberg from an East Prussian city into a Nazi German city, its destruction in the war, and its postwar rebirth as the Soviet Russian city of Kaliningrad. The city is peculiar in the history of Europe as a double exclave, first separated from Germany by the Polish Corridor, later separated from the mainland of Soviet Russia. The dissertation analyzes the ways in which each regime tried to transform the city and its inhabitants, fo- cusing on Nazi and Soviet attempts to reconfigure urban space (the physical and symbolic landscape of the city, its public areas, markets, streets, and buildings); refashion the body (through work, leisure, nutrition, and healthcare); and reconstitute the mind (through vari- ous forms of education and propaganda). Between these two urban revolutions, it tells the story of the violent encounter between them in the spring of 1945: one of the largest offen- sives of the Second World War, one of the greatest civilian exoduses in human history, and one of the most violent encounters between the Soviet army and a civilian population.
    [Show full text]
  • MLA.V.18 Mennonite Documents from Prussia/Poland Some of The
    MLA.V.18 Mennonite Documents from Prussia/Poland Some of the collection has been digitized at: http://mla.bethelks.edu/archives/V_18/ This collection has a complex history. Boxes 1 and 2 are original documents that originated in the archives of the Mennonite congregations in what is now northern Poland. Probably a lot of the material came from the Danzig congregation. The documents were retrieved by North American MCC workers in MCC service in Poland after World War 2. In the early 1980s, the Mennonite Library and Archives at Bethel, the Mennonite Historical Library in Goshen, the Mennonite Heritage Centre in Winnipeg, and the Center for Mennonite Brethren Studies in Fresno exchanged photocopies of their Prussian/Polish materials. Boxes 10-11 contain the Goshen photocopies. Box 7 contains the Winnipeg photocopies, and boxes 8-9 the Fresno photocopies. In October 2002 the Mennonite Historical Library in Goshen transferred their originals to the Mennonite Library and Archives. These are now in boxes 3-6. It is unknown who compiled the descriptions (including some transcriptions and rough English translations) of the Bethel and Goshen materials. These descriptions have been copied into this finding aid. It is possible that some of the Bethel work was done by Hilda Ediger Voth during the 1980s. See also Elisabeth Kloss papers, MS.513. Box Folder Item Contents 1 1 a By the grace of God, from Friedrich, King of Prussia, Margrave of Brandenburg of the Holy Roman Empire’s Lord (High) Chancellor and Elector. Referring to the corresponding rights of Jan. 4, 1774, from the Protestants in West Prussia to the Catholic spiritual leadership for marriages and funerals.
    [Show full text]
  • Sławomir Jóźwiak Krzyżacka Polityka Obsady Administracyjnej Nowo Pozyskanych Terytoriów Na Przełomie XIV I XV Wieku
    Sławomir Jóźwiak Krzyżacka polityka obsady administracyjnej nowo pozyskanych terytoriów na przełomie XIV i XV wieku Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 2, 147-160 1997 ARTYKUŁY i MATERIAŁY Sławomir Jóźwiak Krzyżacka polityka obsady administracyjnej nowo pozyskanych terytoriów na przełomie XIV i XV wieku WSTĘP Zakon krzyżacki będąc korporacją duchowną, a zarazem założycielem i zwierzchnikiem państwa w Prusach, stworzył na opanowanych obszarach sprawny system administracji terytorialnej, który — z racji swojej specyfiki — nie miał sobie chyba równego w całej ówczesnej chrześcijańskiej Europie. Opierał się na hierarchicznym podporządkowaniu poszczególnych członków Zakonu jego naczelnym władzom, reprezentowanym przez każdorazowego — wybiera­ nego przez najwyższych dostojników na kapitułach — wielkiego mistrza. Zakres władzy tego ostatniego gwarantował wgląd w funkcjonowanie całej administ­ racji, zwłaszcza poprzez dyspozycyjność poszczególnych członków Zakonu wobec naczelnego zwierzchnika, a co za tym idzie — wymienność funkcji urzędniczych. Niniejszy artykuł ma na celu udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy obsada personalna poszczególnych jednostek administracji terytorialnej, tworzonych na nowo pozyskiwanych na przełomie XIV i XV w. obszarach, była oparta na jakichś ogólnie stosowanych i możliwych do wyjaśnienia zasadach, czy też odbywała się przypadkowo. Innymi słowy, czy istniał określony mechanizm obsadzania funkcji urzędniczych, a co za tym idzie — jak należałoby rozumieć pojęcie kariery w Zakonie Krzyżackim. Istotną rolę w prowadzonych
    [Show full text]
  • Wersja W Formacie
    TOWARZYSTWO NAUKOWE W TORUNIU WYDZIAŁ NAUK HISTORYCZNYCH BIBLIOTEKA UNIWERSYTECKA W TORUNIU ZAPISKI HISTORYCZNE POŚWIĘCONE HISTORII POMORZA I KRAJÓW BAŁTYCKICH TOM LXXIII – ROK 2008 SUPLEMENT BIBLIOGRAFIA HISTORII POMORZA WSCHODNIEGO I ZACHODNIEGO ORAZ KRAJÓW REGIONU BAŁTYKU ZA ROK 2006 Toruń 2008 RADA REDAKCYJNA ZAPISEK HISTORYCZNYCH Przewodniczący: Marian Biskup Członkowie: Stefan Cackowski, Karola Ciesielska, Antoni Czacharowski, Jacek Staszewski, Kazimierz Wajda KOMITET REDAKCYJNY ZAPISEK HISTORYCZNYCH Redaktor: Bogusław Dybaś Członkowie: Roman Czaja, Jerzy Dygdała, Magdalena Niedzielska, Mieczysław Wojciechowski Sekretarze Redakcji: Paweł A. Jeziorski, Katarzyna Minczykowska Skład i łamanie: WENA Włodzimierz Dąbrowski Adres Redakcji Towarzystwo Naukowe w Toruniu 87-100 Toruń, ul. Wysoka 16 www.tnt.torun.pl/zapiski e-mail: [email protected] Instrukcja dla autorów znajduje się na stronie internetowej oraz w każdym zeszycie pierwszym czasopisma Articles appearing in this journal are abstracted and indexed in „Historical Abstracts” Wydanie publikacji dofi nansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego W przygotowaniu bibliografi i za lata 2004–2006 (wyd. 2005–2008) wykorzystano fundusze grantów UMK ISSN 0044-1791 TOWARZYSTWO NAUKOWE W TORUNIU Wydanie I. Ark. wyd. 22. Ark. druk. 18,3 Wąbrzeskie Zakłady Grafi czne Wąbrzeźno, ul. Mickiewicza 15 BIBLIOGRAFIA HISTORII POMORZA WSCHODNIEGO I ZACHODNIEGO oraz KRAJÓW REGIONU BAŁTYKU ZA ROK 2006 wraz z uzupełnieniami z lat poprzednich Opracowała URSZULA ZABORSKA, ADAM BIEDRZYCKI współpraca
    [Show full text]
  • German Cultural Policy in the Reich Province of Danzig-West Prussia: a Short Characteristic
    vol� 60/2018, pp� 142–159 DOI: 10�15804/athena�2018�60�09 www�athenaeum�umk�pl ISSN 1505-2192 GERMAN CULTURAL POLICY IN THE REICH PROVINCE OF DANZIG-WEST PRUSSIA : A SHORT CHARACTERISTIC NIEMIECKA POLITYKA KULTURALNA W OKRĘGU RZESZY GDAŃSK-PRUSY ZACHODNIE: KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA Sylwia Grochowina* — ABSTRACT — — ABSTRAKT — An important element of the ethnic and racial Ważnym filarem polityki narodowościowej policy pursued by the German occupant in the realizowanej przez okupanta niemieckiego Reich Province of Danzig-West Prussia was cul- w Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie była tural policy (Kulturpolitik)� Admittedly, since the polityka kulturalna (Kulturpolitik)� Wprawdzie first days of occupation the German authorities już od pierwszych dni okupacji władze nie- attached great importance to matters of culture – mieckie przykładały ogromną wagę do spraw however, in the Nazi reality there was no cultural kultury, ale w realiach nazistowskich nie istniała policy understood as encouragement and support polityka kulturalna rozumiana jako inicjowanie offered by state authorities for independent, i wspieranie przez władze państwowe niezależnej, artistic creativity in its varied forms� The Nazis szeroko pojętej twórczości artystycznej� Naziści “controlled” culture, which played an important „sterowali” kulturą, która odgrywała ważną rolę role in the process of creating a new reality in the w procesie kreowania nowej rzeczywistości na annexed Polish territories� In the present paper, zaanektowanych polskich obszarach� W niniej- the author
    [Show full text]