Burhaniye (Balıkesir) Yerleşim Alanının Sıvılaşma Potansiyelinin Değerlendirilmesi Evaluations of Liquefaction Potential of Burhaniye (Balıkesir) Settlement Area

Yerbilimleri, 36 (2), 81-96 Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Bülteni Bulletin of the Earth Sciences Application and Research Centre of Hacettepe University

GÜLER ESİN1, ŞENER CERYAN2* 1 Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çağış Yerleşkesi, Balıkesir 2 Balıkesir Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Çağış Yerleşkesi, Balıkesir

Geliş (received) : 01 Temmuz (July) 2015 Kabul (accepted) : 27 Ağustos (August) 2015

ÖZ Bu çalışmada, Türkiye’de birinci derece deprem bölgesinde yer alan Burhaniye (Balıkesir) yerleşim alanındaki zeminlerin sıvılaşma potansiyeli değerlendirilmiştir. Bu amaçla, Burhaniye belediyesinin arşivinden temin edilen arazi ve deney sonuçlarını içeren jeolojik ve jeoteknik etüt raporlarından derlenerek hazırlanan veri tabanı kullanılmıştır. Söz konusu raporlardan temin edilen 97 sondaj verisi kullanılarak bir veri tabanı oluşturulmuş ve bu veriler Coğ- rafi Bilgi Sistemi ortamında değerlendirilmiştir. Burhaniye (Balıkesir) yerleşim alanı için eğim haritası, yeraltı suyu seviyesi ve yeraltı su derinlik haritaları, farklı derinlikler (3, 6, 9, 12 ve 15m) için düzeltilmiş SPT-N değerlerinin da- ğılımı haritaları hazırlanmıştır. Burhaniye (Balıkesir) yerleşim alanını etkileyecek diri fayların uzunlukları ve inceleme alanına olan uzaklıkları dikkate alınarak azalım ilişkisinden, olası en büyük yer ivmesi hesaplanmıştır. Söz konusu yerleşim alanını etkileyebilecek Mw=7.2 büyüklüğündeki olası deprem senaryosu ve en büyük ivmesinin 0.37g de- ğeri kullanılarak Burhaniye yerleşim alanının sıvılaşmaya potansiyeli haritaları oluşturulmuştur. Anahtar Kelimeler: Sıvılaşma, alüvyon, SPT-N değeri, sıvılaşma potansiyeli, Burhaniye.

ABSTRACT In this study, the liquefaction potential of the soil in Burhaniye (Balıkesir) settlement area in the first degree earthquake zone in Turkey were evaluated. For this purpose, the database prepared by compiling geological and the geotechnical reports including field and laboratory test data from Burhaniye municipal archives were used. The database was created by using 97 borehole data from the said reports and these data were evaluated by using Ge- ographical Information System. Slope map, map of the underground water level maps, the depth of underground water maps, SPT-N value corrected distribution maps for different depths which are 3, 6, 9, 12 and 15 m. were prepared for Burhaniye (Balıkesir) settlement area. Considering the distance from the study area investigated and the length of the active faults affecting the Burhaniye (Balıkesir) settlement area, maximum ground acceleration was calculated by the attenuation relationship. The liquefaction susceptibility map of Burhaniye settlement area maps were created using earthquake scenario of Mw=7.2 affecting the said) settlement area and the value of probable maximum ground acceleration, 0.37g. Keywords: Liquefaction, alluvium, SPT-N value, the liquefaction potential, Burhaniye.

* Ş. Ceryan e-posta: [email protected] 82 Yerbilimleri

GİRİŞ lik olarak “hemen hemen kesinlikle sıvılaşmaz” tanımı yerine sıvılaşma beklentisinin oldukça Ülkemizde de büyük can ve mal kaybına yol düşük olduğu ifadesine yer verilmiştir. Juang açan deprem tehlikelerine karşı güvenlik kavra- vd., (2003) tarafından sıvılaşmaya karşı güvenlik mı iki unsura sahiptir; birincisi potansiyel yıkıcı katsayısı (FL) ile sıvılaşma olasılığı (PL) arasın- dinamik kuvvetlere karşı yapı güvenliği, ikincisi da veriye dayalı olarak bir ilişki tanımlanmıştır. ise yapı ve yerinin dinamik (deprem) kuvvetler Lee vd. (2003) tarafından benzer bir amaçla Sı- etkisindeki davranışıdır. Depremler nedeniy- vılaşma Riski İndeksi (IR) tanımı yapılmıştır. IR le oluşan tehlikeyi azaltmak ve deprem yükle- tanımında Iwasaki vd. (1982) tarafından öneri- ri altındaki yapıların güvenliğini sağlamak için, len Sıvılaşma İndeksi (LI) eşitliğindeki güvenlik dinamik etkiler altındaki suya doygun ince ta- katsayısının yer aldığı bileşeni (PL) ile yer değiş- neli kumlu ve siltli zeminlerde oluşan sıvılaşma tirmiştir. Ancak, araştırmacılar makalelerinde davranışını bilmek yerleşim amaçlı çalışmalar- bazı değerlendirmeler yapmalarına karşın IR da önem kazanmaktadır. Zemin seviyelerinin değerinin yorumlanmasına yönelik bir sınıflama sıvılaşma potansiyelinin değerlendirilmesine yer almamaktadır. Sönmez ve Gökçeoğlu (2005) yönelik ölçütleri 4 grup altında toplamak müm- “Sıvılaşma Riski İndeksi” yerine “Sıvılaşma Şiddeti kündür. Bunlar; jeolojik ölçütler, jeomorfolojik İndeksi, IS” terminolojik olarak tercih etmişler ve Is’ ölçütler, zemin özellikleri ve ampirik sıvılaşma ye göre bir sınıflandırma da önemli işlerdir. analizidir (Ulusay, 2010). Ampirik sıvılaşma Burhaniye yerleşim alanı (Şekil 1) Kuvaterner analizi ölçütleri, suya doygun bir zeminde sı- yaşlı alüvyon üzerine kurulmuş olup, yerleşim vılaşmanın gelişip gelişemeyeceğinin bir ölçü- alanı ve yakın çevrelerindeki jeoteknik amaçlı sü olan sıvılaşmaya karşı güvenlik katsayısının sondaj çalışmalarındaki verilere göre yeraltı su (FL) belirlenmesini esas almaktadır. Bu amaç- seviyesinin derinliği genellikle 6 m’den azdır. la, zeminin tekrarlı yükler altındaki dayanımının Bu bölge Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ)’nun dolaylı ifadesi olan tekrarlı dayanım oranı (CRR) güney kısmında yer almakta olup genel olarak ile depremin analizi yapılan noktada yarataca- bölge, kuzeyden KAFZ ve güneyden Ege ğı tekrarlı gerilim oranı (CSR) birbirlerine bölü- Graben Sistemi’nin etkisi altındadır. Diğer bir nür ve deprem büyüklüğüne bağlı bir düzeltme deyişle yöre KAFZ ile Ege Bölgesi’nin açılma re- faktörü (MSF) ile çarpılarak FL elde edilmekte- jimi arasında bir geçiş zonu özelliği taşımakta- dir. Zemin seviyesinin bir noktası için bulunan dır. Burhaniye ilçesi yerleşim alanının bu jeolo- güvenlik sayıları tüm zemin profilinin sıvılaşma jik, hidrojeolojik ve tektonik özellikleri nedeniyle potansiyelini ifade etmekte yetersiz kalmaktadır. olası kuvvetli yer hareketleri sırasında sıvılaşma Bu nedenle söz konusu potansiyelin bulunması tehlikesi açısından değerlendirilmesinin yararlı için değişik yaklaşımlar geliştirilmiştir (Iwasa- olacağı görülmektedir. Bu çalışmada, Burhani- ki vd., 1982; Youd ve Perkins, 1987, Chen ve ye belediye arşivindeki arazi ve laboratuvar de- Juang, 2000; Juang vd. 2003; Sönmez, 2003, ney sonuçlarını içeren jeolojik ve jeoteknik etüt Çetin vd., 2004; Sönmez ve Gökçeoğlu, 2005; raporları incelenmiş olup bu raporlardan temin Holzer, 2008). edilen 97 sondaj verisi (Şekil 2) kullanılarak bir veri tabanı oluşturulmuştur. Bu veriler ve saha- Sıvılaşma Potansiyeli İndeksi (LPI) ilk defa Iwasa- nın sayısal yükseklik modeli Coğrafi Bilgi Sis- ki vd. (1978, 1982) tarafından bir zemin kolonu- temi ortamında değerlendirilmiştir. Esri ArcInfo nun sıvılaşma potansiyelini değerlendirmek için (Versiyon 10.2) programı ile yapılan bu analizler önerilmiştir. Sönmez (2003) ve Iwasaki vd. (1978, sonucunda, inceleme alanındaki jeolojik birim- 1982) tarafından önerilen yöntemde güvenlik fak- lerin dağılımı, yeraltı su seviyesi ve derinliğinin törü katsayısı limit değerini 1 yerine 1.2 değerini durumu, farklı derinlikler için SPT-N değerleri- alarak LPI metodu yeniden düzenlenmiştir. Chen nin ve zeminlerin göreceli sıklığının dağılımı elde ve Juang (2000) tarafından önerilen sıvılaşma edilmiştir. MTA’nın 2012 yılında güncellediği ak- olasılığına bağlı olarak sıvılaşabilirliği tanımlama- tif fay haritasından yararlanarak inceleme alanı- ları yapılmış olup, bu sınıflamada F ’nin 1.411’in L nı etkileyecek faylar belirlenmiş, olası deprem üzerinde olması durumunda, sıvılaşmaya yöne- Esin ve Ceryan 83

Şekil 1. Türkiye’nin tektonik haritası (Okay vd. 1996) (a) ve çalışma alanı konumu (b). Figure 1. Tectonic map of Turkey (Okay et al., 1996) (a) and the location of the study area (b). senaryoları için azalım ilişkilerinden yararlanıla- bölgede yüzeyleyen Pan-Afrikan temel ile Tetis rak olası en büyük yatay yer ivmeleri hesaplan- Okyanusu’nun evrim süreci içerisinde oluşan mıştır. İnceleme alanındaki zemin seviyelerinin kıtasal zonlar ile bunlar arasında yer alan okya- sıvılaşma potansiyelinin belirlenmesinde Youd nusal kenet kuşaklarının oluşturduğu paleotek- vd. (2001)’de önerilen yöntem izlenmiş olup tonik zonlar şekillendirmektedir (Şekil 1). İnce- hesaplamalarda Novaliq (Ver. 2.53) programı leme alanı ve çevresini de kapsayan İç Pontid kullanılmıştır. Sondajların yapıldığı lokasyon- Kenedi güneyinde, Biga Yarımadası’ndan Doğu larda, zemin profilinin sıvılaşma potansiyelinin Karadeniz’e kadar uzanan, kıtasal kayaç toplu- değerlendirilmesinde Sönmez (2003) tarafından luğu Sakarya Zonu’nu oluşturmaktadır (Duru vd. önerilen yöntem esas alınmıştır. Bu çalışmada, 2004). bölgenin sayısal haritaları oluşturulurken sondaj Sakarya Zonu’nun temelindeki gnays, mermer lokasyonlarının olmadığı noktada ilgili değişken ve metaperidoditlerden oluşan metamorfik ma- değerini bulmak için “Uzaklığın Karesi Yöntemi” sifler (Kazdağı, Uludağ ve Pulur masifleri) Her- (IDW; Inverse Distance Weighted) seçilmiştir. siniyen orojenezinden etkilenmiştir. Bu masifleri tektonik dokanakla örten, düşük dereceli İNCELEME ALANI VE YAKIN ÇEVRESİNİN metamorfizmadan etkilenmiş ve yoğun defor- JEOLOJİK VE TEKTONİK ÖZELLİKLER masyona uğramış, içerisinde kireçtaşı blokları bulunduran Geç Paleozoik-Triyas yaşlı volka- Alp - Himalaya Dağ oluşum sistemi içerinde no-sedimanter kayaç toplulukları (Karakaya yer alan Türkiye’nin jeolojik yapısını, bir kaç Kompleksi) yer almaktadır (Duru vd, 2004). Bu 84 Yerbilimleri

Şekil 2. Çalışma alanındaki sondaj lokasyonları. Figure 2. Borehole locations in the study area.

kayaçlar üzerine Erken Jura-Eosen yaşlı karbo- veya birkaçının baskın olduğu kaya türlerinden nat ve filiş istifi transgresif olarak gelmektedir. oluşan Soma Formasyonu yer almaktadır (Şekil Geç Paleozoik-Miyosen yaş aralığında Sakarya 3). Bu formasyonun üstünde uyumsuz olarak Zonu içerisinde yoğun granitik sokulumlar bu- bulunan alüvyon, çalışma alanında çoğunlukla lunmaktadır (Duru vd, 2004). kumlu, bazen çakıllı ve yer yer de siltli olarak gözlenmiştir. Burhaniye yerleşim alanında en yaşlı birim Kınık Formasyonu olarak adlandırılan (Akyürek, 1989), Balıkesir-Edremit hattının kuzeyinde kalan alan metakonglomera, metakumtaşı, metaçamurtaşı, KAFZ’nun sağ atımlı hareketinin etkisi altında kumlu kireçtaşı, kumtaşından oluşan ve içinde inceleme alanını da içine alan bölge güneyba- Permiyen yaşlı Çaldağ Kireçtaşı üyesine ait de- tıya doğru yelpaze gibi açılma rejimine sahiptir. ğişik boyutlarda bloklar içeren birimdir (Şekil 3). Bu hattın güneyinde ise Batı Anadolu’nun K-G Kınık Formasyonu üzerinde, uyumsuz olarak açılması sonucu oluşan yapısal unsurlar yer al- killi kireçtaşı, marn, silttaşı, tüfit, kumtaşı, kong- maktadır (Ercan, 2010). Balıkesir-Bigadiç-Sın- lomera, ardalanması ve bu kaya türlerinin bir dırgı ile Gediz, Bakırçay göçüntüleri bunlardan Esin ve Ceryan 85

Şekil 3. Burhaniye yerleşim alanının jeoloji haritası (İçöz vd., 2000’den değiştirilmiştir.). Figure 3. Geological map of the Burhaniye settlement area (revised from İçöz et.al., 2000).

önemli olanlarıdır (Ercan, 2010; Emre vd., 2012). en büyük yatay ivmenin belirlenmesi açısından Ege Denizi’nde ise Pliyosen yaşlı K-G doğrultu- inceleme alanına uzaklıkları birlikte dikkate lu faylanmalar yaygındır. Balıkesir ve yakın çev- alındığında inceleme alanında Havran-Balıkesir resi, Batı Anadolu’nun K-G doğrultulu açılma Fay Zonu, Balıkesir Fayı, Edremit Fay Zonu ve rejiminin ürünü olan fayların ürettiği depremler Yenice-Gönen Fay Zonu’nun daha fazla öneme ile Anadolu’nun batıya doğru ilerlemesi sonucu sahip oldukları görülmektedir. Bu amaçla yapı- oluşan KAFZ’nun Marmara’daki kollarında ge- lan ampirik hesaplamalar sonraki bölümlerde lişen depremlerden etkilenebilmektedir (Ercan, sunulmuştur. 2010; Emre vd., 2012). Havran-Balıkesir Fay Zonu Biga yarımadası gü- Burhaniye yerleşim alanı için en kritik deprem neydoğusunda Balıkesir il sınırları içinde, Ed- senaryosunun belirlenmesinde MTA’nın 2012 remit Körfezi ile Kepsut arasında uzanan sağ yılında güncellediği Türkiye diri fay haritasın- yönlü doğrultu atımlı aktif fay sistemidir. Hav- dan inceleme alanına en fazla 100 km uzağın- ran-Balıkesir arasında KD-GB uzanımlı olan fay daki diri faylar dikkate alınmıştır (Şekil 4). Söz sistemi, tepe noktası Balıkesir il merkezi kuze- konusu fayların potansiyel deprem büyüklüğü- yinde yer alan, güneye doğru geniş bir büklüm nün belirlenmesi açısından uzunlukları ve olası yapar ve büklüm doğusunda KB-GD doğrultu- 86 Yerbilimleri

Şekil 4. Burhaniye yerleşim alanını etkileyen faylar (1: Sinekçi Fayı 2 Nolu Segment, 2: Sinekçi Fayı 3 Nolu Seg- menti, 3: Gündoğan Fayı 1 Nolu Segmenti, 4: Gündoğan Fayı 2 Nolu Segmenti, 5: Sarıköy Fayı, 6: Biga- Çan Fay Zonu Biga Segmenti, 7: Biga-Çan Fay Zonu Yuvalar Segmenti, 8: Biga-Çan Fay Zonu Çan Seg- menti, 9: Akçapınar Fayı, 10: Yenice-Gönen Fayı, 11: Evciler Fayı, 12: Bekten Fayı, 13: Pazarköy Fayı, 14: Şamlı Fayı, 15: Havran-Balya Fay Zonu, 16: Balıkesir Fayı Kepsut Segmenti, 17: Balıkesir Fayı Gökçeyazı Segmenti, 18: Gelenbe Fay Zonu Doğu Segmenti, 19: Gelenbe Fay Zonu Batı Segmenti, 20: Soma-Kırka- ğaç Fay Zonu, 21: Soma-Kırkağaç Fay Zonu, 22: Edremit Fay Zonu, 23: Kestanbol Fayı, 24: Gediz Graben Fay Sistemi Akhisar Fayı, 25: Gediz Graben Fay Sistemi Mustafa Kemal Paşa Fayı, 26: Bergama Fayı, 27: Zeytindağ Fay Zonu 1 Nolu Segmenti, 28: Yenifoça Fayı, 29: Güzelhisar Fayı, 30: Menemen Fay Zonu, 31: Gediz Graben Fay Sistemi Muradiye Fayı) (MTA, 2012). Figure 4. The active faults affecting the Burhaniye settlement area (1: The second segment of Sinekçi Fault 2:The third segment of Sinekçi Fault, 3: The first segment of Gündoğan Fault, 4: The second segment of Gündoğan Fault, 5: The Sarıköy Fault, 6: The Biga segment of Biga-Çan Fault Zone, 7: The Yuvalar segment of Biga-Çan Fault Zone, 8: The Çan segment of Biga-Çan Fault Zone 9: The Akçapınar Fault, 10: The Yenice-Gönen Fault, 11: The Evciler Fault, 12: The Bekten Fault, 13: The Pazarköy Fault, 14: Şamlı Fault, 15: Havran-Balya Fault Zone, 16: The Kepsut segment of Balıkesir Fault, 17: The Gökçeyazı segment of Balıkesir Fault, 18:The East segment of Gelenbe Fault Zone, 19: The West segment of Ge- lenbe Fault Zone, 20: The first segment of Soma-Kırkağaç Fault Zone 21: The second segment of Soma- Kırkağaç Fault Zone, 22: The Edremit Fault Zone, 23: The Kestanbol Fault 24: The Akhisar Fault (Gediz Graben Fault System), 25: The Mustafa Kemal Paşa Fault (Gediz Graben Fault System), 26: The Bergama Fault, 27: The first segment of Zeytindağ Fault Zone, 28: Yenifoça Fault 29: Güzelhisar Fault, 30: Mene- men Fault Zone, 31: The Gediz Muradiye Fault (Graben Fault System) (MTA, 2012).

sunu kazanır. Söz konusu büklümü oluşturan geliştiğine ilişkin bilgiler mevcut değildir (Emre faylar sağ yönlü doğrultu atımlı faylardır (Emre vd., 2012). Balıkesir Fayı; İvrindi-Kepsut ilçeleri vd., 2012). Bu fay zonu Havran-Balya ve Balı- arasında D-B genel doğrultusunda güneye doğ- kesir Fayı olmak üzere iki fayı içermektedir ya ru iç bükey olarak uzanır (Emre vd., 2012). da kapsamaktadır gibi bir ifade daha doğru Sağ yönlü doğrultu atımlı bir fay olan Balıkesir olur (Emre vd, 2012). Bu iki fay İvrindi-Balıkesir Fayı, Balıkesir kent merkezi yakın kuzeyinde, arasında ortalama 7-10 km genişlikte birbirine güneye iç bükey yaptığı büklüm ile karakte- paralel uzanır. Tarihsel ve aletsel dönem kayıt- ristiktir (Emre vd., 2012). Bu büklüm Balıkesir larında Havran-Balya fay'ında büyük depremler Esin ve Ceryan 87

Fayı’nı batı ve doğu olmak üzere iki segmen- diğer alanlarda genellikle 5-15° arasında değiş- te ayırır. Balıkesir Fayı’nın yaşı ve toplam atımı mektedir (Şekil 5b). hakkında kesin veri yoktur. Balıkesir il yerleş- Bu çalışma kapsamında daha önce açılmış kesine çok yakın oluşu nedeniyle fayın deprem sondajlardan derlenen veri tabanı kullanılarak tehlikesinin anlaşılması için yapılabilecek olan yapılan değerlendirmede; yeraltı su seviyesi- paleosismolojik araştırmalar önem taşımaktadır nin (YASS) topoğrafik yüzeye yaklaşık paralel (Emre vd., 2012). olduğu ve sahilden doğuya doğru yüksekliğinin Edremit Fay Zonu Biga yarımadası güneyinde düzenli olarak artarak 12 m’ye ulaştığı görül- Edremit Körfezi ile Kazdağ Yükselimi arasın- müştür (Şekil 5c). YASS’nin derinliği inceleme da yer alır (Emre vd., 2012). Edremit Fay Zonu, alanının sahil kısmında 3 m’den sığ iken bu kıyı karadaki geometrisi ve niteliğindeki değişimler kesiminin yaklaşık 1 km doğusunda kalan alan- dikkate alınarak Altınoluk ve Zeytinli olmak üze- larda ise 6 m’ye ulaşmaktadır (Şekil 5d). re iki ana segmente ayrılır. Altınoluk segmenti Burhaniye Belediyesi arşivinden sağlanan je- K80D genel doğrultuda uzanan düşük açılı bir olojik ve jeoteknik etüt raporlarındaki verile- normal fay ve bunun tavan bloğunda gelişmiş, re göre alüvyonu oluşturan zemin seviyeleri zonal yapı sunan sintetik ve antitetik faylardan çoğunlukla kum, siltli kum ve kumlu silt olup yer oluşur (Sarı vd., 2010; Emre vd., 2012). KD-GB yer çakıllı kum ve kumlu çakıllardan oluşmak- genel gidişli Zeytinli segmenti ise yaklaşık 15 tadır. İnceleme alanındaki alüvyon zeminlerin km uzunluktadır. Çizgisel gidişli tek bir faydan düzeltilmiş SPT-N değerleri CBS ortamında oluşan bu segment sağ yönlü doğrultulu atım değerlendirilmiş ve topoğrafik yüzeyden 3, 6, 9, bileşenli verev bir fay özelliği sergiler (Sarı vd., 12 ve 15 m derinlik için değişimini gösteren ha- 2010; Emre vd., 2012). ritalar üretilmiştir (Şekil 6). Yenice-Gönen Fay Zonu Gönen doğusundaki Düzeltilmiş SPT-N değerlerinin değişimini veren Tütüncü ile Yenice ilçesi güneybatısı arasında haritalar incelendiğinde, batıdan doğuya doğ- toplam 67 km uzunluğunda olup, K65D genel ru bir zonlanmanın olduğu söylenebilmektedir doğrultuludur (Sarı vd., 2010; Emre vd., 2012). (Şekil 6). Magnitüdü 7.2 olan, 1953 yılı Yenice-Gönen depremiyle oluşmuş yüzey kırıkları Yenice-Gö- İNCELEME ALANI YAKIN ÇEVRESİ İÇİN nen arasında ilk defa Herece (1985) tarafından SIVILAŞMA POTANSİYELİ HARİTASININ detaylı olarak haritalanarak Yenice-Gönen Fayı OLUŞTURULMASI olarak adlandırılmıştır (Sarı vd., 2010). Bu fay, İNCELEME ALANI YAKIN ÇEVRESİ İÇİN SIVILAŞMA POTANSİYELİ HARİTASININ Duru vd. (2007) tarafından hazırlanan 1/100.000 Burhaniye yerleşim alanının sıvılaşma potansi- ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Balıkesir-İ18 yeliOLUŞTURULMASI haritası oluştururken sondaj lokasyonların- paftasında ise sağ yanal atımlı diri fay olarak ta- da zemin tabakalarının her biri için sıvılaşmaya karşı güvenlik katsayısı (F ) belirlendikten sonra nımlanmıştır (Sarı vd., 2010). Burhaniye yerleşim alanınınL sıvılaşma potansiyeli haritası oluştururken sondaj zemin profilinin tümü için “Sıvılaşma İndeksi” nin hesaplanmasındalokasyonlarında zemin Sönmez tabakalarının (2003)’de her önerilen biri için sıvılaşmaya karşı güvenlik katsayısı İNCELEME ALANININ VE YAKIN yöntem esas alınmış olup noktalar için Sıvılaşma ÇEVRESİNİN TOPOĞRAFYA, YERALTISU (FL) belirlendikten sonra zemin profilinin tümü için “Sıvılaşma İndeksi” nin İndeksi değeri IDW enterpolasyon yöntemi kulla- DURUMU VE ZEMİN ÖZELLİKLERİ hesaplanmasında Sönmez (2003)’ de önerilen yöntem esas alınmış olup noktalar için nılarak elde edilmiştir. Bu çalışmada, inceleme Burhaniye yerleşim alanında yükseklik kıyı ke- alanındaSıvılaşma yayılım İndeksi gösteren değeri IDW alüvyondaki enterpolasyon zemin yöntemi kullanılarak elde edilmiştir. Bu simlerden iç kesimlere, doğuya doğru düzenli tabakalarıçalışmada, F incelemeL’nın hesaplanmasında alanında yayılım Youd gösteren vd. alüvyondaki zemin tabakaları FL’nın olarak artmakta olup 20 m düzeylerine ulaş- (2001)’de verilen yöntem izlenmiştir. Bu yön- hesaplanmasında Youd vd. (2001)’de verilen yöntem izlenmiştir. Bu yöntemde, maktadır (Şekil 5a). İnceleme alanında kıyıdan 1 temde, Tekrarlı Gerilim Oranı (CSR), Seed ve km kadar uzak alanlarda yükseklik 5 m’ye kadar IdrissTekrarlı (1971) Gerilim tarafından Oranı (CSR),önerilen Seed aşağıdaki ve Idriss for -(1971) tarafından önerilen aşağıdaki çıkabilmektedir (Şekil 4a). Sıvılaşma açısından mülformül ile hesaplanmaktadır;ile hesaplanmaktadır; daha kritik öneme sahip alüvyon zeminlerin ya- yılım gösterdiği alanlarda eğim en fazla 5° iken / CRS=0.65(v/ v) (amax/g)rd (1) (1)

Burada amax gal cinsinden maksimum yatay yer ivmesidir. rd gerilme azaltma

/ katsayısı, g ise gal cinsinden yer çekimi ivmesidir. v ve  v ise sırasıyla düşey gerilme ve efektif düşey gerilmedir.

Youd vd. (2001) rd için ortalama değerin aşağıda verilen eşitlikle belirlenebileceğini ifade etmişlerdir. Burada z metre cinsinden derinliktir. (2) 0.5 1.5 (1.00 − 0.4113𝑧𝑧 + 0.0452𝑧𝑧 + 0.001753𝑧𝑧 𝑟𝑟𝑑𝑑 = 0.5 1.5 2 (1.000 + 0.4177𝑧𝑧 + 0.05729𝑧𝑧 − 0.006205𝑧𝑧 + 0.001210𝑧𝑧 ) Burhaniye yerleşim alanında yayılım gösteren alüvyonlarda zemin seviyelerinin sıvılaşmaya karşı güvenlik sayısını bulmak için gerekli maksimum yatay yer ivmesinin belirlenmesinde Ulusay vd. (2004) tarafından önerilmiş ivme azalım ilişkisi kullanılmıştır (Eşitlik 3). (3) 0.0218(33.3𝑀𝑀𝑤𝑤−𝑅𝑅𝑒𝑒+7.8427𝑆𝑆𝐴𝐴+18.9282𝑆𝑆𝐵𝐵) 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 Yukarıdaki𝑎𝑎 = 2. 18eşitlikte𝑒𝑒 amax en büyük yer ivmesi, Mw moment büyüklüğü, Re depremin

merkez üstüne olan uzaklık, SA ve SB yerle zemin koşullarını tanımlayan sabitlerdir.

Kaya olması durumunda SA = SB = 0, zemin koşullarında SA = 1 ve SB = 0, yumuşak

zemin koşullarında ise SA = 0 ve SB = 1’dir (Ulusay vd., 2004).

88 Yerbilimleri

a b

c d

İNCELEME ALANI YAKIN ÇEVRESİ İÇİN SIVILAŞMA POTANSİYELİ HARİTASININ OLUŞTURULMASI

Burhaniye yerleşim alanının sıvılaşma potansiyeli haritası oluştururken sondaj lokasyonlarında zemin tabakalarının her biri için sıvılaşmaya karşı güvenlik katsayısı

(FL) belirlendikten sonra zemin profilinin tümü için “Sıvılaşma İndeksi” nin hesaplanmasında Sönmez (2003)’ de önerilen yöntem esas alınmış olup noktalar için Sıvılaşma İndeksi değeri IDW enterpolasyon yöntemi kullanılarak elde edilmiştir. Bu

çalışmada, inceleme alanında yayılım gösteren alüvyondaki zemin tabakaları FL’nın hesaplanmasında Youd vd. (2001)’de verilen yöntem izlenmiştir. Bu yöntemde, Tekrarlı Gerilim Oranı (CSR), Seed ve Idriss (1971) tarafından önerilen aşağıdaki formül ile hesaplanmaktadır; Şekil 5. Burhaniye yerleşim alanının topoğrafik haritası (a), eğim haritası (b), yeraltı su seviyesi haritası (c) ve yeraltı / su derinliği haritası (d). CRS=0.65(v/ v) (amax/g)rd (1) Figure 5. Topographical map (a),slope map (b) groundwater level map (c) and groundwater depth map (d) of the Burhaniye settlement area. Burada amax gal cinsinden maksimum yatay yer ivmesidir. rd gerilme azaltma / katsayısı, g ise gal cinsinden yer çekimi ivmesidir. v ve  v ise sırasıyla düşey gerilme ve efektif düşey gerilmedir.

Burada amax gal cinsinden maksimum yatay yer Youd vd. (2001) rd için ortalama değerin ivmesidir. rd gerilme azaltma katsayısı, g ise gal aşağıdaYoud vd. (2001) verilen rd için eşitlikle ortalama belirlenebileceğinideğerin aşağıda verilen eşitlikle ifade belirlenebileceğini cinsinden yer çekimi ivmesidir. σv ve σ/v ise sı- etmişlerdir.ifade etmişlerdir. Burada Burada z metrez metre cinsinden cinsinden derinliktir. derinliktir. rasıyla düşey gerilme ve efektif düşey gerilmedir. (2) 0.5 1.5 (2) (1.00 − 0.4113𝑧𝑧 + 0.0452𝑧𝑧 + 0.001753𝑧𝑧 𝑟𝑟𝑑𝑑 = 0.5 1.5 2 (1.000 + 0.4177𝑧𝑧 + 0.05729𝑧𝑧 − 0.006205𝑧𝑧 + 0.001210𝑧𝑧 ) Burhaniye yerleşim alanında yayılım gösteren alüvyonlarda zemin seviyelerinin sıvılaşmaya karşı güvenlik sayısını bulmak için gerekli maksimum yatay yer ivmesinin belirlenmesinde Ulusay vd. (2004) tarafından önerilmiş ivme azalım ilişkisi kullanılmıştır (Eşitlik 3). (3) 0.0218(33.3𝑀𝑀𝑤𝑤−𝑅𝑅𝑒𝑒+7.8427𝑆𝑆𝐴𝐴+18.9282𝑆𝑆𝐵𝐵) 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 Yukarıdaki𝑎𝑎 = 2. 18eşitlikte𝑒𝑒 amax en büyük yer ivmesi, Mw moment büyüklüğü, Re depremin

merkez üstüne olan uzaklık, SA ve SB yerle zemin koşullarını tanımlayan sabitlerdir.

Kaya olması durumunda SA = SB = 0, zemin koşullarında SA = 1 ve SB = 0, yumuşak

zemin koşullarında ise SA = 0 ve SB = 1’dir (Ulusay vd., 2004).

Esin ve Ceryan 89

İNCELEME ALANI YAKIN ÇEVRESİ İÇİN SIVILAŞMA POTANSİYELİ HARİTASININ OLUŞTURULMASI

Burhaniye yerleşim alanının sıvılaşma potansiyeli haritası oluştururken sondaj lokasyonlarında zemin tabakalarının her biri için sıvılaşmaya karşı güvenlik katsayısı

/ CRS=0.65(v/ v) (amax/g)rd (1)

Burada amax gal cinsinden maksimum yatay yer ivmesidir. rd gerilme azaltma

/ katsayısı, g ise gal cinsinden yer çekimi ivmesidir. v ve  v ise sırasıyla düşey gerilme ve efektif düşey gerilmedir. Şekil 6. Farklı derinliklerde düzeltilmiş SPT-N değerlerini gösteren harita. Figure 6. The map representing the value of corrected SPT-N at different depths. Youd vd. (2001) rd için ortalama değerin aşağıda verilen eşitlikle belirlenebileceğini ifade etmişlerdir. Burada z metre cinsinden derinliktir. (2) 0.5 1.5 Burhaniye (yerleşim1.00 − 0.4113 alanında𝑧𝑧 + 0.0452 yayılım𝑧𝑧 + 0.001753 gösteren𝑧𝑧 haritasından yararlanılarak söz konusu alana 𝑟𝑟𝑑𝑑 = 0.5 1.5 2 alüvyonlarda (1.000 + 0. 4177zemin𝑧𝑧 + 0.05729seviyelerinin𝑧𝑧 − 0.006205 𝑧𝑧 sıvılaşma+ 0.001210- 𝑧𝑧 ) uzaklığı en fazla 100 km olan faylar seçilmiş yaBurhaniye karşı güvenlik yerleşim alsayısınıanında yayılımbulmak gösteren için gerekli alüvyonlarda (Şekil zemin seviyelerinin3) ve daha sonra Wells ve Coppersmith maksimumsıvılaşmaya karşı yatay güvenlik yer sayıivmesininsını bulmak belirlenmesin için gerekli maksimum- (1994) yatay yer tarafından ivmesinin önerilen eşitlik (Eşitlik 4) yar- debelirlenmesinde Ulusay vd. (2004)Ulusay tarafından vd. (2004) önerilmiş tarafından ivme önerilmiş ivmedımıyla azalım söz ilişkisikonusu fayların üretebileceği olası azalım ilişkisi kullanılmıştır (Eşitlik 3). depremlerin Moment büyüklüğü (M ) değerleri kullanılmıştır (Eşitlik 3). w hesaplanmıştır (Çizelge 1). (3) (3) 0.0218(33.3𝑀𝑀𝑤𝑤−𝑅𝑅𝑒𝑒+7.8427𝑆𝑆𝐴𝐴+18.9282𝑆𝑆𝐵𝐵) Mw = a + b log (SRL) (4) Yukarıdaki𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 eşitlikte a en büyük yer ivmesi, M Yukarıdaki𝑎𝑎 = 2. 18eşitlikte𝑒𝑒 amax maxen büyük yer ivmesi, Mw momentw büyüklüğü, Re depremin moment büyüklüğü, R depremin merkez üstü- Yukarıdaki eşitlikte, SRL beklenen yüzey kırığı- merkez üstüne olan uzaklık,e SA ve SB yerle zemin koşullarını tanımlayan sabitlerdir. nın (ya da tasarım depremini üretmesi beklenen ne olan uzaklık, SA ve SB yerle zemin koşullarını Kaya olması durumunda SA = SB = 0, zemin koşullarında SA = 1 ve SB = 0, yumuşak tanımlayan sabitlerdir. Kaya olması durumunda fay segmentinin) uzunluğu km olup, a ve b kat- zemin koşullarında ise SA = 0 ve SB = 1’dir (Ulusay vd., 2004). sayıları fayın türüne bağlıdır ve Çizelge 2’den SA = SB = 0, zemin koşullarında SA = 1 ve SB = 0, alınmıştır. yumuşak zemin koşullarında ise SA = 0 ve SB = 1’dir (Ulusay vd., 2004). 12 Burhaniye yerleşim alanı için öngörülen deprem

İnceleme alanını etkileyecek en büyük yer ivme- senaryolarına göre en büyük yer ivmesi inceleme sini elde edebilmek için olası deprem senaryo- alanının yaklaşık 8 km batısında yer alan Hav- ları öngörülmüştür. Bu amaç için önce MTA’nın ran-Balya-Balıkesir Fayı Zonu’nun oluşturacağı en son 2012’de güncellediği Türkiye diri fay 90 Yerbilimleri

Çizelge 1. Burhaniye yerleşim alanını etkileyen aktif faylara göre olası deprem senaryolarının büyüklükleri. Table 1. The magnitude of possible scenario earthquakes and maximum ground acceleration based on the active faults affecting the Burhaniye settlement area. L Re a No Senaryo Deprem Segment Adı Mw max (km) (km) (gal)

1 Sinekçi Fayı 2 15.7 93.4 6.4 31.1

2 Sinekçi Fayı 3 9.4 84.6 6.2 31.2

3 Gündoğan Fayı 1 10.9 98.8 6.2 24

4 Gündoğan Fayı 2 12.5 90.4 6.3 30.5

5 Sarıköy fayı 66.6 51.6 7.1 131

6 Biga-Çan Fay Zonu Biga 15.3 70.9 6.4 50.3

7 Biga-Çan Fay Zonu Yuvalar 14.2 59.4 6.4 63

8 Biga-Çan Fay Zonu Çan 19.9 51.5 6.5 84.5

9 Akçapınar Fayı 18.4 73.9 6.5 50.3

10 Yenice-Gönen fayı 88.1 40.4 7.3 185.7

11 Evciler Fayı 46.4 30.7 7 181.1

12 Bekten Fayı 16.2 49.2 6.4 82.4

13 Pazarköy Fayı 34.5 32.5 6.8 156.4

14 Şamlı Fayı 9.3 80.6 6 34

15 Havran-Balıkesir Fay Zonu 85.3 8 7.3 372

16 Balıkesir Fayı Kepsut 27.3 90.3 6.7 40.7

17 Balıkesir Fayı Gökçeyazı 39.2 51.1 6.9 109.3

18 Gelenbe Fay ZONU Doğu 35.5 94.8 6.8 40.6

19 Gelenbe Fay Zonu Batı 36.5 93 6.8 42.7

20 Soma-Kırkağaç Fay Zonu 1 31.7 64.3 6.8 75.8

21 Soma-Kırkağaç Fay Zonu 2 39.3 61.3 6.9 87.5

22 Edremit Fay Zonu 71.7 10.5 7.2 330

23 Kestanbol Fayı 21.8 64.2 6.6 66.3

24 Gediz Graben Fay Sistemi Akhisar Fayı 11.9 93.3 6.3 28.1

Mustafa Kemal Paşa 25 Gediz Graben Fay Sistemi 4.9 92.8 5.8 20.5 Fayı

26 Bergama Fayı 9.3 52.4 6 62.8

27 Zeytindağ Fay Zonu 1 17.3 51.1 6.5 81.1

28 Yenifoça Fayı 21 75.1 6.6 51.5

29 Güzelhisar Fayı 23 79.2 6.6 48.7

30 Menemen Fay Zonu 8 91.4 6.1 25.4

31 Gediz Graben Fay Sistemi Muradiye Fayı 7.8 93.4 6.1 24

(amax : en büyük yer ivmesi, L: Fay izi uzunluğu, Mw : moment büyüklüğü, Re : depremin merkez üstüne olan uzaklık) İnceleme alanını etkileyecek en büyük yer ivmesini elde edebilmek için olası deprem senaryoları öngörülmüştür. Bu amaç için önce MTA’nın en son 2012’ de güncellediği

İnceleme alanını etkileyecek en büyükTürkiye yer ivmesi diri fayni haritasındanelde edebilmek yararlanılarak için olası deprem söz konusu alana uzaklığı en fazla 100 km olan faylar seçilmiş (Şekil 3) ve daha sonra Wells ve Coppersmith (1994) tarafından senaryoları öngörülmüştür. Bu amaç için önce MTA’nın en son 2012’ de güncellediği   İncelemeİnceleme alanını alanını etkileyecek etkileyecek e enn büyük büyük yer yer ivmesi ivmesinini elde elde edebilmek edebilmek için için olası olası1.5 deprem deprem önerilen eşitlik (Eşitlik 4) yardımıyla söz konusu fayların üretebileceği olası Türkiye diri fay haritasından yararlanılaraksenary sözoları konusu öngörülmüştür. alana uzaklığı Bu amaç en içinfazla önce 100 MTA’nın km en son 2012’ deİ 𝑇𝑇𝑇𝑇güncellediği senaryoları öngörülmüştür. Bu amaç için önce MTA’nın= 𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒en son ⌊0.992012−’ ( de güncellediği)⌋ (%5 < İ𝑇𝑇𝑇𝑇 %35) (11) depremlerin Moment büyüklüğü (Mw) değerleri hesaplanmıştır (Çizelge 1). olan faylar seçilmiş (Şekil 3) ve dahaTürkiyeTürkiye sonra diri Wellsdiri fay fay veharitasından haritasından Coppersmith yararlanılarak yararlanılarak (1994) tarafından söz söz konusu konusu alana alana uzaklığı uzaklığı en en fazla1000 fazla 100 100 km km Esin ve Ceryan 91 önerilen eşitlik (Eşitlik 4) yardımıylaolanolan faylar sözfaylar konusus seçilmişeçilmiş (Şekil fayların(Şekil 3 3) )ve üretebileceğive daha daha sonra sonra Wells olasıWells ve ve Coppersmith Coppersmith (1994) (1994) tarafından tarafından Mw = a + b log (SRL) (4) depremlerin Moment büyüklüğü (Mw) önerilendeğerleriönerilen eşitlikhesaplanmıştıreşitlik (Eşitlik (Eşitlik190 4(Çizelge 4) ) yardımıylayardımıyla 1). söz söz konusu konusu= fayların 1.2 fayların üretebileceği(İ üretebileceği𝑇𝑇𝑇𝑇 > %35 )olası olası (12) Çizelge = 𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 2. Fay ⌊1.76 segmenti− ( 2 )⌋yaklaşımı ile senaryo (%5 < deprem İ𝑇𝑇𝑇𝑇 % 35büyüklüğünü) veren eşitlikteki a ve(8) b katsayıları depremlerin Momentİ𝑇𝑇𝑇𝑇 büyüklüğü (Mw) değerleri hesaplanmıştırÇizelge (Çizelge2: Fay segmenti1). yaklaşımı ile senaryo deprem büyüklüğünü veren eşitlikteki Yukarıdakidepremlerin(Wells eşitlikte Moment ve Coppersmith,190, SRL büyüklüğü beklenen 1994). (Mw) yüzey değerleri kırığının hesaplanmıştır (ya da tasarım (Çizelge depremini 1). üretmesi Çizelge 1. Burhaniye2 yerleşim alanını etkileyen aktif faylara göre olası deprem Table = 𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒2. Coefficients ⌊1.76 − ( a and)⌋ b in the equation (%5 representing < İ𝑇𝑇𝑇𝑇 %35 the) scenario a ve earthquake b katsayıları magnitude ( Wells (8) based ve on Coppersmith fault , 1994). Mw = a + b log (SRL) segmentsenaryolarının approachİ𝑇𝑇𝑇𝑇 büyüklükleri(Wells and Coppersmith, 1994).(4) beklenenÇizelge 1fay. Burhaniyesegmentinin) yerleşim uzunluğu alanını km olup,etkileyen a ve aktifb katsayıları faylara görefayın olasıtürüne deprem bağlıdır MTablew = a +1. b logThe (SRL) magnitude of possible scenario earthquakesTable 2. Coefficients and maximum a and (4ground) b in the equation representing the scenario earthquake veM Çizelgew = a +senaryolarının b 2’denlog (SRL)Fay alınmıştır. Türü büyüklükleri a katsayısı b( 4katsayısı) Yukarıdaki eşitlikte, SRL beklenen yüzey kırığınınacceleration (ya da tasarım based depreminion the active üretmesi faults affecting the Burhaniye settlement YukarıdakiTable 1. The eşitlikteDoğrultu magnitude ,atımlı SRL fay beklenen of possible yüzey scenario kırığının (yaearthquakes da5.16 tasarımmagnitude and depremini maximum based üretmesi onground f ault1.12 segment approach (Wells and Coppersmith, 1994) beklenen fay segmentinin) uzunluğu kmYukarıdaki olup, aarea eşitlikteve b katsayıları, SRL beklenen fayın türüne yüzey kırığınınbağlıdır (ya da tasarım depremini üretmesi acceleration based on the active faults affecting the Burhaniye settlement beklenenNo Senaryo fay segmentinin)Normal Deprem fay uzunluğu kmSegment olup, a Adı ve b katsayıları L4.86 Fay fayınTürüRe türüne Mw bağlı dıramax 1.32 a katsayısı b katsayısı ve Çizelge 2’den alınmıştır. Burhaniyebeklenen areafay yerleşim segmentinin) alanı için uzunluğu öngörülen km olup, deprem a ve senaryolarınab katsayıları fayın göre türüne en büyükbağlıdır yer ve Çizelge 2’den alınmıştır. (km) Doğrultu(km) atımlı fay (gal) 5.16 1.12 ivmesiveNo Çizelge1 incelemeSenaryoSinekçi 2’den TersFayı Deprem alınmıştır. alanının fay yaklaşıkSegment 8 km batısında2 Adı L 5.00 yer15.7 alan HavranRe93.4 -MwBalya6.4 -aBalıkesirmax31.1 1.22 (km) Normal(km) fay (gal) 4.86 1.32 2 SinekçiTüm Fayı fay türleri 3 5.08 9.4 84.6 6.2 31.21.16 Burhaniye yerleşim alanı için öngörülenFayı1 Zonu’depremSinekçinun senaryolarına oluşturacağıFayı Mgörew=7.2 en büyüklüğündeki büyük2 yer  deprem15.7Ters için fay93.4 elde edilmiş6.4 olup,31.1 bu 5.00  1.22 Burhaniye3 Gündoğan yerleşim Fayı alanı için öngörülen deprem1 senaryolarına10.9 göre98.8 en büyük1.56.2 yer24 Burhaniye yerleşim alanı için öngörülen deprem senaryolarınaTüm görefay türleri en büyük yer 5.08 1.16 ivmesi inceleme alanının yaklaşık değer 8 km24 yaklaşık batısındaSinekçiGündoğan 0.37Fayı yer Fayı g alan seviyesindedir Havran-Balya. -Balıkesir32 9.412.5 84.690.4İ 𝑇𝑇𝑇𝑇 6.26.3 31.230.5 ivmesi35 Gündoğan incelemeSarıköy fayı alanınınFayı yaklaşık 8 km batısında1 yer= alan10.9 𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒66.6 Havran ⌊0.99 −98.851.6- (Balya 6.2-Balıkesir7.1)⌋ 24 131 (%5 < İ𝑇𝑇𝑇𝑇 %35) (11) ivmesi inceleme alanının yaklaşık 8 km batısında yer alan Havran-1000Balya-Balıkesir Fayı Zonu’nun oluşturacağı Mw=7.2 büyüklüğündekiM =7.246 büyüklüğündekiGündoğanBiga-Çan deprem FayFayı Zonu deprem için elde için edilmiş elde edilmiş olup,Biga2 bu 12.515.3 90.470.9 6.36.4 30.550.3 Fayıw Zonu’nun oluşturacağı Mw=7.2 büyüklüğündeki depremBu çalışmada için elde edilmiş 7.5 olup, büyüklüğünden bu (12) farklı büyüklükteki olası depremler için Çalışmaolup,Fayı57 buZonu’ SarıköydeğerBigaalanındakinun-Çan yaklaşık oluşturacağıfayı Fay zemin Zonu0.37 g Mtabakalarının seviyesindedir.w=7.2 büyüklüğündekiYuvalar tekrarlı dayanım deprem66.614.2 içinoranını elde51.659.4 bulmak edilmiş 7.16.4 olup,için 131 (CRR) bu63 değer yaklaşık 0.37 g seviyesindedir. değer6 yaklaşıkBiga-Çan 0.37 Fay g Zonuseviyesindedir . Biga 15.3 70.9 6.4 50.3 değer8 yaklaşıkBiga-Çan 0.37 Fay g Zonuseviyesindedir . Çan uygulanacakBu çalışmada19.9 7.5düzeltme51.5 büyüklüğünden 6.5 faktörü 84.5 farklı için büyükSeed- ve Idriss (1971) tarafından verilen aşağıdaki aşağıdaÇalışma7 Bigaverilenalanındaki-Çan eşitlik Fay zemin Zonu (Youd tabakalarının vd., 2001) tekrarlıYuvalar kullanılmıştır. = 14.2 1.2 (İ𝑇𝑇𝑇𝑇59.4> %356.4) 63 (12) 9 Akçapınar Fayı lüktekiÇizelge18.4 olası 2: Faydepremler 73.9segmenti için6.5 uygulanacakyaklaşımı 50.3 ile düzelt senaryo- deprem büyüklüğünü veren eşitlikteki dayanım 108 Biga Yeniceoranını-Çan- Gönenbulmak Fay Zonu fayı için (CRR) aşağıda Çanveri - eşitlikme faktörü19.988.1 kullanılmıştır için 51.5Seed40.4 ve. 6.5 Idriss7.3 84.5(1971)185.7 tarafından Çalışma alanındaki zemin tabakalarının Çalışma9 tekrarlıAkçapınar alanındaki dayanım Fayı zemin oranını tabakalarının bulmak için tekrarlı (CRR) dayanım 18.4 oranını bulmak73.9 için6.5 (CRR)50.3 len 11eşitlik Evciler (Youd Fayıvd., 2001) kullanılmıştır. verilen46.4 aşağıdakia ve b katsayıları30.7 eşitlik kullanılmıştır.7 ( Wells181.1 ve Coppersmith, 1994). Çalışma10 Yenice alanındaki-Gönen zeminfayı tabakalarının tekrarlı dayanım 88.1 oranını 40.4bulmak 7.3 için (CRR)185.7 aşağıda verilen eşitlik (Youd vd., 2001)aşağıda 12kullanılmıştır. verilenBekten Fayıeşitlik (Youd vd., 2001) kullanılmıştır. Table 16.2 2. Coefficients 49.2 a 6.4and b 82.4in the equation representing the scenario earthquake aşağıda1113 EvcilerPazarköy verilen Fayı eşitlik Fayı (Youd vd., 2001) kullanılmıştır. 46.434.5 30.732.5 76.8 181.1156.4 1 60𝐶𝐶𝐶𝐶 1214 BektenŞamlı Fayı Fayı1 (𝑁𝑁 ) 50 16.29.3magnitude 149.280.6 based 6.46 on f82.4ault34 segment approach (Wells and Coppersmith, 1994) 7.5 2 (13) (13) 𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶13 Pazarköy= Fayı1 60𝐶𝐶𝐶𝐶 + + 1 60𝐶𝐶𝐶𝐶 34.5 − 2.2432.5 6.8 156.4 (5) 15 Havran34 −- (𝑁𝑁Balıkesir) Fay 135Zonu ⌊ 10 (𝑁𝑁(5) ) + 45⌋85.3 200 8 7.3 372 1416 ŞamlıBalıkesir Fayı Fayı Kepsut 9.327.3Fay 10 Türü80.690.3 66.7 34 40.7 a katsayısı b katsayısı Burada CRR7.5 Mw=7.5 büyüklüğündeki deprem için zeminin 2tekrarlı.56 dayanım oranı, 1 60𝐶𝐶𝐶𝐶 15 Havran-Balıkesir Fay1 Zonu60𝐶𝐶𝐶𝐶 ൌ85.3Doğrultu 8 atımlı 7.3 fay 372 5.16 1.12 1 (𝑁𝑁 ) 17 7.5 Balıkesir50 1Fayı (𝑁𝑁1 ) Gökçeyazı50 Burhaniye39.2 1𝑀𝑀yerleşim51.1 alanında 6.9 yayılım109.3 gösteren 7.5 𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶16 Balıkesir= Fayı1 2 + (𝑁𝑁1)60𝐶𝐶𝐶𝐶+ Kepsut 50 2 27.3−Normal( 1 90.3 fay ) 6.7 (5)40.7 4.86 1.32 𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶 = 1 60𝐶𝐶𝐶𝐶 + +(N1)1860CS 7.51 iseGelenbe60𝐶𝐶𝐶𝐶34 ince− (𝑁𝑁 taneFay1)60𝐶𝐶𝐶𝐶 ZONUoranına− 135 göre yeniden ⌊ 10 (𝑁𝑁 Doğu 1 ) 60𝐶𝐶𝐶𝐶 düzeltilmiş(5) + 45Burhaniyealüvyondaki⌋ 2SPT35.5200- N değeridir. yerleşimzemin94.8 seviyelerinin 6.8 alanında 40.6 sıvılaşmaya yayılım gösteren alüvyondaki zemin seviyelerinin 34 − (𝑁𝑁 ) 135 ⌊10𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶17(𝑁𝑁 )Balıkesir= + 45 Fayı⌋1 60𝐶𝐶𝐶𝐶 +200 + Gökçeyazı1 60𝐶𝐶𝐶𝐶 39.2Ters− fay 51.1 6.9 109.3(5) 5.00 1.22 Burada19 CRRGelenbeCRR347.5− MM (𝑁𝑁Fayw=7.5=7.5) Zonu büyüklüğündekibüyüklüğündeki 135 ⌊10 deprem (𝑁𝑁depBatı)- için+ karşı45zeminin⌋ güvenlik36.5 tekrarlı 200 sayısının 93dayanım bulunmasında6.8 oranı, 42.7 NovoLiq Burada CRR7.5 Mw=7.5 büyüklüğündeki 18 deprem Gelenbe için7.5 Fayzemininw ZONU tekrarlı dayanımDoğu oranı, sıvılaşma35.5Tüm ya faykarşı94.8 türleri güvenlik 6.8 40.6 sayısının 5.08 bulunmasında NovoLiq1.16 (Ver: 2.53) programı remBurada20 için SomazemininCRR7.5-Kırkağaç Mtekrarlıw=7.5 Fay dayanımbüyüklüğündeki Zonu oranı, (N deprem) 1 için(Ver: zeminin 2.53)31.7 programıtekrarlı64.3 dayanım kullanılmış 6.8 oranı, 75.8olup programın (N119)60CS Gelenbeise ince taneFay Zonu oranına göre yeniden1Batı 60CSdüzeltilmiş SPT36.5-N değeridir.93 6.8 42.7 (N1)60CS ise ince tane oranına göre yeniden(N1)2160CS düzeltilmiş bulmakSoma-Kırkağaç için SPT gerekli- FayN değeridir. Zonudüzeltme katsayıları2 Youd vd.39.3 (2001)’ 61.3den alınmış6.9 olup87.5 bu ise(N20 1ince)60CS Soma taneise ince -oranınaKırkağaç tane göreoranına Fay yenidenZonu göre düzeltilmişyeniden1 düzeltilmiş kullanılmışçıktısına SPT31.7- N örnek değeridir. olup 64.3olarak p rogramın 366.8 nolu75.8 sondajçıktısına için he örnek- olarak 36 nolu sondaj için hesaplanan 22 Edremit Fay Zonu 71.7 10.5 7.2 330 SPT-N21 değeridir.Soma-Kırkağaç Fay Zonu 2 saplananBu 39.3 çalışmada değerlerin61.3 7.5 zemin 6.9 büyüklüğünden profili87.5 boyunca deği farklı- büyüklükteki olası depremler için değerin 23 inceKestanbol tane oranınaFayı (ITO) göre düzeltilmesi için aşağıda21.8 verilen64.2 eşitlikler6.6 66.3(Youd 22 Edremit Fay Zonu değerlerinşimi Şekil71.7 7’de zemin verilmiştir.10.5 profili 7.2 boyunca 330 değişimi Şekil 7’de verilmiştir. (N1)24)60CS bulmak bulmakGediz Grabeniçin için gerekli gerekli Fay düzeltme Sistemidüzeltme katsayıları katsayılarıAkhisar Fayı Youd uygulanacak vd. (2001)’11.9 d edüzeltmen93.3 alınmış 6.3 faktörüolup bu28.1 için Seed ve Idriss (1971) tarafından verilen aşağıdaki (N1)60CS bulmak için gerekli düzeltmevd. katsayıları(N1,23 160CS2001))60CS Kestanbol bulmak uygulanmıştır Youd için vd.Fayı gerekli (2001)’ (Eşitlikler düzeltme den alınmış 6- 12);katsayıları olup bu Youd vd.21.8 (2001)’ d64.2en alınmış 6.6 olup66.3 bu 25 Gediz Graben Fay Sistemi Mustafa Kemal 4.9 92.8 5.8 20.5 Youddeğerin24 vd. Gedizince (2001)’ tane Graben denoranına Fayalınmış Sistemi(ITO) olup göre bu düzeltilmesi Akhisardeğerin Fayı için Zemin aşağıda11.9 seviyelerinin verilen93.3 eşitlikler sıvılaşmaya6.3 (Youd28.1 karşı güvenlik değerin ince tane oranına (ITO) göre değerindüzeltilmesi ince taneiçin aşağıda oranına (ITO)verilen göre eşitlikler düzeltilmesiPaşa (Youd Fayı içineşitlik aşağıda kullanılmıştır verilen eşitlikler. (Youd ince25 taneGediz oranına Graben (ITO) Fay göre Sistemi düzeltilmesi Mustafa için Kemal katsayısı4.9 yüzeyden92.8 derine 5.8 doğru20.5 profil boyunca vd.,26 2001) Bergama uygulanmıştır  Fayı (Eşitlikler 6-12); Şekil9.3 7. Sıvılaşma52.4 6 potansiyeli 62.8 temsil eden güvenlik faktörünü elde etmek için aşağıda verilen eşitlikler (Youd vd., 2001)Paşa uygu Fayı- Zeminfarklılıklar seviyelerinin sunmakta olup sıvılaşmaya tek başına sıvılaşmakarşı güvenlik- katsayısı yüzeyden derine doğru profil vd., 2001) uygulanmıştır (Eşitlikler 6-12);vd.27, 2001) Zeytindağ uygulanmıştır Fay Zonu (Eşitlikler 6-12); 1 17.3 51.1 6.5 81.1 lanmıştır26 Bergama (Eşitlikler Fayı 6-12); nınkullanılan yüzeydeki9.3 Novaliq 52.4etki derecesini programının6 62.8 değerlendirilme çıktısı. - 1 2860𝐶𝐶𝐶𝐶 Yenifoça Fayı1 60𝐶𝐶𝐶𝐶 21 75.1 6.6 51.5 (𝑁𝑁 27) Zeytindağ=  + (𝑁𝑁 Fay) Zonu 1 boyunca sinde 17.3 yetersizdir farklılıklar 51.1 (Sönmez, sunmakta6.5 2003). 81.1 (6) olupBu nedenle, tek başına sıvılaşmanın yüzeydeki etki(13 derecesini)    29 Güzelhisar  Fayı (6) 23 2.2479.2 6.6 48.7 28 Yenifoça Fayı farklıFigure 21araştırmacılar 7. The75.1 output tarafından6.6 of the51.5 zemin Novaliq profilinin program used to obtain safety factor representing (𝑁𝑁13060𝐶𝐶𝐶𝐶 Menemen 1Fay60𝐶𝐶𝐶𝐶 Zonu değerlendirilmesinde8 10 91.4 6.1 yetersizdir 25.4 (Sönmez, 2003). Bu nedenle, farklı araştırmacılar 29) Güzelhisar= + (𝑁𝑁 Fayı) ൌ 23 2 . 56 79.2 6.6 (6)48.7 1 60𝐶𝐶𝐶𝐶 1 60𝐶𝐶𝐶𝐶  13160𝐶𝐶𝐶𝐶 Gediz Graben1 60𝐶𝐶𝐶𝐶 Fay Sistemi Muradiye (7) Fayı tümünü 7.8 ifade edebilecek93.4 6.1 sıvılaşma 24 şiddetini ve- (𝑁𝑁 ) = + (𝑁𝑁 ) (𝑁𝑁 = 30 0) Menemen =( İ 𝑇𝑇𝑇𝑇 + %5 (𝑁𝑁 Fay ) ) Zonu (6) l iquefaction 8 ( 𝑀𝑀 potential91.4 ) 6.1 . (6) 25.4 (7)   tarafındanrenBurhaniye bazı yaklaşımlar zemin yerleşim önermişlerdir profilini alanından tümünü yayılım(Iwasaki ifa vd., gösterende edeb ilecek alüvyondaki sıvılaşma zemin şiddetini seviyelerinin veren bazı   (a31max enGediz büyük Graben yer ivmesi, Fay SistemiL: Fay izi uzunluğu,Muradiye M Fayıw moment 7.8büyüklüğü, 93.4 R e depremin6.1 merkez24 üstüne= 0 olan (İ𝑇𝑇𝑇𝑇 uzaklık)%5) 1982; Sönmez, 2003; Sönmez (7) ve Gökçeoğlu (amax en büyük yer ivmesi, L: Fay izi uzunluğu,13 M w momentyaklaşımlarsıvılaşma büyüklüğü,ya önermişlerdirkarşı Re depremin güvenlik merkez( sayısınınIwasaki vd. bulunmasında, 1982; Sönmez NovoLiq, 2003; (Ver: Sönmez 2.53) programı ve Gökçeoğlu  = 0 (İ𝑇𝑇𝑇𝑇 %5 )  (8) (7) = 0 (İ𝑇𝑇𝑇𝑇 %5)  üstüne olan uzaklık)  (7) 2005; Holzer, 2008). 190 Iwasaki vd. (1982) sondaj lokasyonu için yüzeyden 20 m derinliğe kadar sıvılaşmanın 190 2 13 2005;kullanılmış Holzer, olup 2008). programın çıktısına örnek olarak 36 nolu sondaj için hesaplanan = 𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒2 ⌊1.76 − ( )⌋ (%5 < İ𝑇𝑇𝑇𝑇 %35) (8) = 𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 ⌊1.76 − ( )⌋ İ 𝑇𝑇𝑇𝑇 (%5 < İ𝑇𝑇𝑇𝑇 %35) 13 Iwasaki (8) vd. (1982) sondaj lokasyonu için Çizeİ𝑇𝑇𝑇𝑇lge13 1. Burhaniye yerleşim alanını etkileyen aktif faylara göre değerlerin olası deprem zemin profili boyunca değişimi Şekil 7’de verilmiştir. Çizelge 1. Burhaniye yerleşim alanını etkileyen aktif faylar a(9) göre olası yüzeydenşiddetinin deprem 20 değerlendirilmesi m derinliğe kadar için sıvılaşmanın aşağıda verilen eşitlikle (Eşitlik 14) bulunan “Sıvılaşma = 5.0senaryolarının (İ𝑇𝑇𝑇𝑇 büyüklükleri> %35) (9) senaryolarınınTable 1. büyüklükleriThe magnitude of possible scenario earthquakes and maximumşiddetinin ground değerlendirilmesi için aşağıda verilen   (10) Table 1. The magnitude= 5.0acceleration of (possibleİ𝑇𝑇𝑇𝑇 based> % scenario35on )the active earthquakes faults affecting and the maximum Burhaniye eşitlikle İndeksi settlement ground (Eşitlik , L I ” ni 14) önermiştir. bulunan “Sıvılaşma (9) İndeksi,  area  acceleration based on the active faults affecting the BurhaniyeLZemin I”settlement ni önermiştir. seviyelerinin sıvılaşmaya karşı güvenlik katsayısı yüzeyden derine doğru profil No= 0Senaryo (İ Deprem𝑇𝑇𝑇𝑇 %5 ) Segment Adı L Re Mw a max (10) area (km) (km) (gal)   = 0 (İ𝑇𝑇𝑇𝑇 %5)   (11) 14 boyunca farklılıklar sunmakta ( 10 olup) tek başına sıvılaşmanın yüzeydeki etki derecesini No Senaryo Deprem1 Sinekçi1.5 Fayı 1.5Segment Adı 2 L 15.7 Re 93.4Mw 6.4 amax31.1 15 2 İ𝑇𝑇𝑇𝑇Sinekçi Fayıİ 𝑇𝑇𝑇𝑇 3 (km) 9.414 (km) 84.6 6.2 (gal)31.2 = 𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 ⌊0.99 =− 𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒( ⌊0.99)⌋− ( )⌋ ( %5 < İ 𝑇𝑇𝑇𝑇 (%5%35 <) İ 𝑇𝑇𝑇𝑇 % 35 ) değerlendirilmesinde ( 11 ) Z= 20 (11) yetersizdir (Sönmez (14), 2003). Bu nedenle, farklı araştırmacılar 3 Gündoğan Fayı1000 1 10.9 98.8 6.2 24 1 Sinekçi Fayı 4 1000Gündoğan Fayı 2 2 15.7 12.5 93.490.4 6.46.3 31.130.5  2  Sinekçi Fayı5 Sarıköy fayı 3 9.4 66.6 84.651.6 6.2tarafından7.1 1 31.2131 zemin profilinin tümünü ifade edebilecek sıvılaşma şiddetini veren bazı 3 Gündoğan 6Fayı Biga -Çan Fay Zonu 1 Biga 10.9 15.3 98.870.9 6.2L6.4 =2450.3 ∫ W(z)F(z)dz (14) ( ) Z=0 4 =Gündoğan 1.2 (İ𝑇𝑇𝑇𝑇= 7Fayı 1.2>Biga % 35 - Çan)İ 𝑇𝑇𝑇𝑇 Fay > Zonu% 35 2 Yuvalar 12.5 14.2 90.4 59.4 6.3 yaklaşımlar 6.4 ( 12 30.5 ) 63 ( 12önermişlerdir) (Iwasaki vd., 1982; Sönmez, 2003; Sönmez ve Gökçeoğlu Çizelge 2: Fay segmenti yaklaşımı ile senaryo deprem büyüklüğünü veren eşitlikteki 5 ÇizelgeSarıköy 2: Fay fayı8 segmentiBiga-Çan yaklaşımı Fay Zonu ile senaryo depremÇan 66.6 büyüklüğünü 19.9 51.6 51.5veren 7.1 eşitlikteki6.5 13184.5 9 aAkçapınar ve b katsayıları Fayı (Wells ve Coppersmith , 199418.4). 73.9 2005;6.5 50.3Holzer, 2008). 6 Bigaa -veÇan b katsayılarıFay10 ZonuYenice -(GönenWells fayıve CoppersmithBiga , 1994 ).15.3 88.1 70.940.4 6.47.3 50.3185.7 7 Biga-Çan Fay11 ZonuEvciler Fayı Yuvalar 14.2 46.4 59.430.7 6.4 7 181.163 16 Table 2. CoefficientsTable 2. Coefficients a and b in the a and equation b in the representing equation representing the scenario the earthquake scenario earthquake 8 Biga-Çan Fay12 ZonuBekten Fayı Çan 19.9 16.2 51.549.2 6.5 6.4 84.582.4 9 Akçapınarmagnitude 13Fayı basedmagnitude Pazarköy on Fayı fault based segment on fault approach segment (Wellsapproach18.4 and 34.5 (Wells Coppersmith, 73.9 and32.5 Coppersmith,6.56.8 1994) 50.3156.4 1994) 14 Şamlı Fayı 9.3 80.6 6 34 10 Yenice-Gönen fayı 88.1 40.4 7.3 185.7 Fay Türü15 FayHavran Türü-Balıkesir Faya katsayısıZonu a katsayısı b85.3 katsayısı b8 katsayısı7.3 372 11 Evciler Fayı 46.4 30.7 7 181.1 Doğrultu16 atımlı DoğrultuBalıkesir fay Fayı atımlı fay5.16 5.16Kepsut 27.31.12 90.3 1.126.7 40.7 12 Bekten Fayı17 Balıkesir Fayı Gökçeyazı 16.2 39.2 49.251.1 6.46.9 82.4109.3 Normal fay Normal fay 4.86 4.86 1.32 1.32 13 Pazarköy Fayı18 Gelenbe Fay ZONU Doğu 34.5 35.5 32.594.8 6.86.8 156.440.6 Ters fay Ters fay 5.00 5.00 1.22 1.22 15 14 Şamlı Fayı19 TümGelenbe fay Fay türleri Zonu 5.08Batı 9.3 36.5 80.6 93 1.166 6.8 3442.7 Tüm fay20 türleri Soma -Kırkağaç Fay 5.08Zonu 1 31.71.16 64.3 6.8 75.8

15 Havran-Balıkesir21 Soma Fay-Kırkağaç Zonu Fay Zonu 2 85.3 39.3 8 61.3 7.36.9 37287.5 16 BalıkesirBu Fayı22 çalışmada Edremit Fay 7.5Zonu büyüklüğündenKepsut farklı27.3 büyüklükteki 71.7 90.310.5 olası 6.77.2 depremler40.7330 için 17Bu Balıkesir çalışmada Fayı23 7.5Kestanbol büyüklüğünden Fayı Gökçeyazı farklı büyüklükteki 39.2 21.8 olası 51.1 depremler64.2 6.96.6 109.3 için66.3 18 Gelenbeuygulanacak Fay24 ZONUGediz Graben düzeltme Fay SistemifaktörüDoğu için Akhisar Seed Fayıve 35.5Idriss (1971)11.9 94.8 tarafından93.3 6.86.3 verilen 40.628.1 aşağıdaki uygulanacak düzeltme25 Gediz faktörü Graben Fayiçin Sistemi Seed ve MustafaIdriss (1971) Kemal tarafından4.9 verilen92.8 aşağıdaki5.8 20.5 19 Gelenbeeşitlik Fay Zonu kullanılmıştır . Batı Paşa Fayı 36.5 93 6.8 42.7 20eşitlik Soma kullanılmıştır-Kırkağaç26 Bergama. Fay Zonu Fayı 1 31.7 9.3 64.352.4 6.8 6 75.862.8

21 Soma-Kırkağaç27 Zeytindağ Fay Zonu Fay Zonu 2 1 39.3 17.3 61.351.1 6.96.5 87.581.1 22 Edremit Fay28 ZonuYenifoça Fayı 71.7 21 10.575.1 7.26.6 33051.5 29 Güzelhisar Fayı 23 79.2 6.6 48.7 (13) 23 Kestanbol Fayı 2.24 21.8 64.2 6.6 (66.313) 30 Menemen10 Fay Zonu 8 91.4 6.1 25.4 24 Gediz Graben2.2431 FayGediz Sistemi Graben Fay SistemiAkhisar FayıMuradiye Fayı11.9 7.8 93.393.4 6.36.1 28.124 10 ൌ 2.56 25 Gediz Grabenmax Fay𝑀𝑀 Sistemi Mustafa Kemal w 4.9 92.8 e 5.8 20.5 ൌ 2(a.56 en (büyük yer) ivmesi, L: Fay izi uzunluğu, M moment büyüklüğü, R depremin merkez (𝑀𝑀 Burhaniyeüstüne) olan uzaklık) yerleşim alanındaPaşa Fayı yayılım gösteren alüvyondaki zemin seviyelerinin Burhaniye yerleşim alanında yayılım gösteren alüvyondaki zemin seviyelerinin 26 Bergamasıvılaşma Fayı ya karşı güvenlik sayısının bulunmasında9.3 NovoLiq52.4 (Ver:6 2.53)62.8 programı 27sıvılaşma Zeytindağya karşı Fay Zonu güvenlik sayısının bulunmasında1 NovoLiq17.3 (Ver:51.1 2.53) 6.5 programı 81.1 28 Yenifoçakullanılmış Fayı olup programın çıktısına örnek olarak21 36 75.1 nolu sondaj6.6 için51.5 hesaplanan kullanılmış olup programın çıktısına örnek olarak 36 nolu sondaj için hesaplanan 29 Güzelhisardeğerlerin= Fayı 5.0 zemin (İ𝑇𝑇𝑇𝑇 > profili %35 )boyunca değişimi Şekil 23 7 ’d e verilmiştir. 79.2 6.6 48.7 (9)   30değerlerin Menemen zemin Fay profili Zonu boyunca değişimi Şekil 7’de verilmiştir.8 91.4 6.1 25.4

31 Gediz Graben= 0 Fay (İ 𝑇𝑇𝑇𝑇Sistemi%5) Muradiye Fayı 7.8 93.4 6.1 24 (10 ) (amax en büyük yerZemin ivmesi, seviyelerinin L: Fay izi sıvılaşmaya uzunluğu, Mkarşıw moment 14güvenlik büyüklüğü, katsayısı yüzeydenRe depremin derine merkez doğru profil üstüneZemin olan seviyelerininuzaklık) sıvılaşmaya karşı güvenlik katsayısı yüzeyden derine doğru profil boyunca farklılıklar sunmakta olup tek başına sıvılaşmanın yüzeydeki etki derecesini boyunca farklılıklar sunmakta olup tek başına sıvılaşmanın yüzeydeki etki derecesini  değerlendirilmesinde yetersizdir (Sönmez, 2003). Bu nedenle, farklı araştırmacılar değerlendirilmesindetarafından yetersizdir zemin profilini (Sönmezn tümünü, 2003). ifade Bued ebnedenle,ilecek sıvılaşmafarklı araştırmacılar şiddetini veren bazı =tarafından 5.0 (İ 𝑇𝑇𝑇𝑇 zemin> % profilini35) n tümünü ifa de ed eb ilecek sıvılaşma şiddetini veren bazı(9)  yaklaşımlar önermişlerdir (Iwasaki vd., 1982; Sönmez, 2003; Sönmez ve Gökçeoğlu yaklaşımlar önermişlerdir2005; Holzer, 2008).(Iwasaki vd., 1982; Sönmez, 2003; Sönmez ve Gökçeoğlu ( ) ( ) = 02005; Holzer,İ𝑇𝑇𝑇𝑇 %5 2008). 10 14

92 Yerbilimleri

Şekil 7. Sıvılaşma potansiyeli temsil eden güvenlik faktörünü elde etmek için kullanılan Novaliq programının çıktısı. Figure 7. The output of the Novaliq program used to obtain safety factor representing liquefaction potential.

maktadır. Bu iki sınırlamayı aşmak için Sönmez (2003), Iwasaki vd. (1982) tarafından önerilen Burada sıvılaşabilirliği araştırılan tabaka derinli- yaklaşımda, yüzeyden 20 m derinliğe kadar tüm ği, z≥ 20 olduğunda W(z)=0 ve z<20 olduğunda seviyelerde F >1.2’den büyük olması koşulun- ise W(z)=10-0.5z dir. Sıvılaşmaya kaşı güvenlik L da sondaj lokasyonu için Sıvılaşma İndeksi L =0 katsayısı F <1.0 olduğunda F(z)=1-F diğer du- I L L olmakta ve yeni sınıflamaya göre “Sıvılaşma rumda F(z)=0’ dır. yok” tanımı yapılmaktadır (Eşitlikler 15-20). Ay- Iwasaki vd. (1982) tarafından önerilen Sıvılaş- rıca, “orta” tanımı da yapılan yeni öneri ile sı- ma İndeksinin iki önemli sınırlaması bulunmak- nıflamaya dahil edilmiştir (Çizelge 3) (Sönmez, tadır (Sönmez 2003); a) Sıvılaşma potansiyeli 2003). İnceleme alanının sıvılaşma potansiyelini olmayan (FL>1) alanlar ayırtlanamaz ve b) Orta bulmak için Sönmez (2003) tarafından verilen sıvılaşma potansiyeli tanımlamada yer alma- aşağıdaki eşitlikler kullanılmıştır. Burada sıvılaşabilirliği araştırılan tabaka derinliği, z 20 olduğunda W(z)=0 ve z<20 Burada sıvılaşabilirliği araştırılan tabaka derinliği, z 20 olduğunda W(z)=0 ve z<20 Burada sıvılaşabilirliği araştırılan tabaka derinliği, z 20 olduğunda W(z)=0 ve z<20 BuradaolduğundaBurada sıvılaşabilirliği sıvılaşabilirliği ise W(z)=10 araştırılan araştırılan-0.5z dir. tabakaSıvılaşmaya tabaka derinliği, derinliği, kaşı z zgüvenlik 20 20 olduğunda olduğunda katsayısı W(z)=0 W(z)=0FL<1.0 ve olduğunda ve z<20 z<20 L olduğunda ise W(z)=10-0.5z dir. Sıvılaşmaya kaşı güvenlik katsayısıL F <1.0 olduğunda olduğundaolduğunda iseise WW(z)=(z)=1010--0.5z0.5z dir.dir. SıvılaşmayaSıvılaşmaya kaşıkaşı güvenlikgüvenlik katsayısı katsayısı F FL<1.0<1.0 olduğunda olduğunda F(z)=1olduğunda-FL diğer ise Wdurumda(z)=10-0.5z F(z)=0 dir.’ dırSıvılaşmaya. kaşı güvenlik katsayısı FL<1.0 olduğunda F(z)=1-FL diğer durumda F(z)=0’ dır. F(z)=1F(z)=1-F-FL diğerdiğer durumdadurumda F(z)=0F(z)=0’ ’dır dır. . Burada F(z)=1 sıvılaşabilirliği-FL diğer durumda araştırılan F(z)=0 tabaka’ dır. derinliği, z 20 olduğunda W(z)=0 ve z<20

Esin ve Ceryan 93 olduğundaIwasaki vd.ise W (1982)(z)=10 -0.5z tarafından dir. Sıvılaşmaya önerilen kaşı Sıvılaşma güvenlik katsayısı İndeksinin FL<1.0 iki olduğunda önemli sınırlaması IwasakiIwasaki vd. (1982) (1982) tarafından tarafından önerilen önerilen Sıvılaşma Sıvılaşma İndeksinin İndeksinin iki iki önemli önemli sınırlaması sınırlaması F(z)=1Iwasaki-FL diğer vd. (1982)durumda tarafından F(z)=0’ dır . önerilen Sıvılaşma İndeksinin iki önemli sınırlaması ÇizelgebulunmaktadırIwasaki 3. Sıvılaşma vd. (1982) (Sönmez İndeksi tarafından sınıflaması 2003) önerilen; (Sönmez,a) Sıvılaşma Sıvılaşma2003). potansiyeli İndeksinin olmayan iki önemli (F sınırlamasıL>1) alanlar bulunmaktadır (Sönmez 2003); a) Sıvılaşma potansiyeli olmayan L (FL>1) alanlar Table bulunmaktadırbulunmaktadır 3. Liquefaction (Sönmez(Sönmez Index classification 2003) 2003); ; a)a) (SönmezSıvılaşmaSıvılaşma 2003). potansiyeli potansiyeli olmayan olmayan (F (FL>1)>1) alanlaralanlar ayırtlanamazbulunmaktadır ve (Sönmezb) Orta sıvılaşma 2003); a) potansiyeli Sıvılaşma tanımlamada potansiyeli olmayanyer almamaktadır. (FL>1) alanlar Bu iki Iwasakiayırtlanamazayırtlanamaz vd. (1982) veveve Sıvılaşmab) b)b) tarafından Orta OrtaOrta İndeksi sıvılaşmasıvılaşma sıvılaşma önerilen potansiyeli potansiyeli Sıvılaşmapotansiyeli tanımlamada İndeksinintanımlamada tanımlamada iki önemliyer yer yeralmamaktadır. almamaktadır. sınırlamasıTanımlamaalmamaktadır. Bu Bu iki ikiBu iki sınırlamayıayırtlanamaz aşmak ve b) Orta için sıvılaşma Sönmez potansiyeli (2003), Iwasaki tanımlamada vd. (1982) yer almamaktadır. tarafından önerilenBu iki bulunmaktadırsınırlamayı aşmak(Sönmez için 2003) Sönmez; a) Sıvılaşma (2003), potansiyeli Iwasaki vd. olmayan (1982) (F L tarafından>1) alanlar önerilen sınırlamayı aşmak aşmak için için0 Sönmez Sönmez (2003), (2003), Iwasaki Iwasaki vd. vd. (1982) (1982) tarafındanSıvılaşma tarafından yok önerilen önerilen yaklaşımsınırlamayıda, aşmakyüzeyden için 20 Sönmez m derinliğe (2003), kadar Iwasaki tüm vd. seviyelerde (1982) tarafından FL>1.2’den önerilen büyük ayırtlanamaz ve b) Orta sıvılaşma potansiyeli tanımlamada yer almamaktadır. Bu iki yaklaşımyaklaşımdada,, , yüzeydenyüzeydenyüzeyden 20 20 20 m m m derinliğe derinliğe derinliğe kadar kadar kadar tüm tüm tüm seviyelerde seviyelerde seviyelerde F FL>1.2’denL >1.2’den FL>1.2’den büyük büyük büyük yaklaşımda, yüzeyden0-2 20 m derinliğe kadar tüm seviyelerde FLDüşük>1.2’den büyük sınırlamayıolması koşulunda aşmak için sondaj Sönmez lokasyonu (2003), Iwasaki için Sıvılaşma vd. (1982) İndeksi tarafından LI=0 önerilenolmakta ve yeni olmasıolması koşulunda koşulunda sondaj sondaj sondaj lokasyonu lokasyonu lokasyonu için için için SıvılaşmaSıvılaşma Sıvılaşma İndeksi İndeksi İndeksi L LI=0I =0 L I olmakta=0olmakta olmakta veve yeniveyeni yeni sınıflamayaolması koşulunda göre “Sıvılaşma sondaj2-5 lokasyonu yok” tanımı için yapılmaktadır Sıvılaşma İndeksi (Eşitlikler LI=0 15 olmakta-Orta20). Ayrıca, ve yeni “orta” yaklaşımsınıflamayada, yüzeyden göre “Sıvılaşma 20 m derinliğeyok” tanımı kadar yapılmaktadır tüm seviyelerde (Eşitlikler FL>1.2’den 15-20 ). büyük Ayrıca, “orta” sınıflamayasınıflamaya göre göregöre “Sıvılaşma “Sıvılaşma yok” yok”yok” tanımı tanımı tanımı yapılmaktadır yapılmaktadır yapılmaktadır (Eşitlikler (Eşitlikler (Eşitlikler 15 15- 20-1520).-). 20Ayrıca, Ayrıca,). Ayrıca, “orta” “orta” “orta” olmasıtanımı koşulunda da yapılan sondaj yeni5-15 lokasyonu öneri ile için sınıflamaya Sıvılaşma dahil İndeksi edilmiştir LI=0 olmakta (ÇizelgeYüksek ve yeni 3) (Sönmez, tanımıtanımı da da yapılan yapılan yapılan yeni yeni yeni öneri öneri öneri ileile ile sınıflamaya sınıflamaya sınıflamaya dahil dahil dahil edilmiştir edilmiştir edilmiştir (Çizelge(Çizelge (Çizelge 3) 3) (Sönmez,(Sönmez, 3) (Sönmez, sınıflamaya2003).tanımı daİnceleme göre yapılan “Sıvılaşma yenialanının>15 yok” öneri tanımı sıvılaşmaile sınıflamaya yapılmaktadır potansiyelini dahil (Eşitlikler edilmiştir bulmak 15-20 ).(Çizelge Ayrıca, içinÇok Yüksek Sönmez “orta” 3) (Sönmez, (2003) 2003). İnceleme alanının sıvılaşma potansiyelini bulmak için Sönmez (2003) 2003). İncelemeİnceleme alanınınalanının sıvılaşma sıvılaşma potansiyelini potansiyelini bulmak bulmak için için Sönmez Sönmez (2003) (2003) tanımıtarafından2003). da yapılan İncelemeverilen yeni aşağıdaki alanının öneri ile eşitlikler sınıflamayasıvılaşma kullanılmıştır potansiyelini dahil edilmiştir. bulmak(Çizelge için 3) (Sönmez, Sönmez (2003) tarafındantarafından verilenverilen aşağıdakiaşağıdaki eşitliklereşitlikler kullanılmıştır kullanılmıştır. . 2003).tarafındantarafından İnceleme verilenverilen alanının aşağıdaki sıvılaşma eşitliklereşitlikler potansiyelini kullanılmıştır kullanılmıştır bulmak. . için Sönmez (2003)

tarafından verilen aşağıdaki eşitlikler kullanılmıştır. tında olduğu görülmektedir. Bu çalışmada, söz L1 (15) LL11 konusu alanın Burhaniye Belediyesi(15)(15) tarafından L1 Z=20 (15) L1 ZZ==2020 yaptırılmış jeoteknik sondajlar, yerinde(15)(15) yapılmış L1 ZZ=Z==02020 = ∫ZZ==00 W(z)F(z)dz (15) z <20 == ∫mZ∫= 20 W W W(z)=((zz))FF (10(zz) )-dzdz 0.5z (16) standart penetrasyon deneyi (SPT)(16) verileri esas zz <20<20 = = mm∫∫Z Z = = 0 0 W(z)=WWW(z)=(z) 10F10( z- - )0.5z 0.5zdzdz (16)(16) zz <20 =<20∫ Zm m= 0 W ( W(z)=zW(z)=)F(z) 10dz -- 0.5z0.5z alınarak sıvılaşma duyarlılık haritaları(16)(16) üretilmiştir. z <20 m W(z)= 10 - 0.5z Burhaniye yerleşim alanının(16) sıvılaşmaya karşı zz ≥20m≥20m W(z)=W(z)= 0 00 (17) (17(17)( )17 ) z ≥20m W(z)= 0 duyarlılığı Sönmez (2003) ve Lee( 17vd.,) (2003)’nin zz ≥20m ≥20m W(z)= W(z)= 0 0 (17) (17) F(z) = 0 FL ≥ 1.2 yaklaşımlarına göre sıvılaşma şiddeti(18) indeksle- F(z)F(z) == 00 FFLL ≥ ≥ 1.2 1.2 (18) (18(18) ) F(z) = 0 FL ≥ 1.2 ri hesaplanmıştır. Sıvılaşma duyarlılık(18) haritaları F(z)F(z) = =0 0 F L ≥ F 1.2L ≥ 1.2 (18) (18) üretilmiştir. Sönmez (2003)’in yöntemine göre F(z)F(z) == 12 12 12 > > >F F LFL >0.95L >0.95 >0.95 (19(19)( )19 ) F(z) = 12 > FL >0.95 (19) (19) F(z) = 66 −−1818.427..427427 𝐹𝐹 𝐹𝐹𝐹𝐹 𝐿𝐿 𝐿𝐿 𝐿𝐿 12 > FL >0.95 hesaplanan Sıvılaşma İndeksi(19) ve sınıflamasına F(z) = 𝐿𝐿 12 > FL >0.95 (19) 6 −618 .−42718𝐹𝐹.427𝐿𝐿 𝐹𝐹 F(z)F(z) == 2121 - 𝑥𝑥-𝑥𝑥 F F 1010LL 𝑒𝑒 𝑒𝑒 F F𝐿𝐿FLL L< << 0.95 0.950.95 göre oluşturulan harita incelendiğinde,(20(20)( )20 ) incele- 2 𝑥𝑥2 10 𝑥𝑥 10𝑒𝑒6 𝑒𝑒−18.427𝐹𝐹 F(z)F(z) = 1= - 1F L- F L F L < F0.95L < 0.95 me alanının yaklaşık %48’i(20) “çok (yüksek”,20) %42’i F(z) = 21 -𝑥𝑥 F 10L 𝑒𝑒 FL < 0.95 (20) (20)

“yüksek”, %7’i “orta” ve %3’ü düşük sıvılaşma şiddetine sahip olduğu görülmektedir. Burha- ÇizelgeÇizelgeÇizelge 3 33Sıvılaşma SıvılaşmaSıvılaşma İndeksi İndeksi İndeksiİndeksi sınıflaması sınıflaması sınıflamasısınıflaması (Sönmez, (Sönmez, (Sönmez, (Sönmez, 2003) 2003) .2003) 2003). . . BuÇizelge çalışma 3 Sıvılaşmasonucunda İndeksi elde edilen sınıflaması Burhaniye (Sönmez, niye2003) mevcut. yerleşim alanındaki arazilerin ye- TableÇizelgeTable 3.3. 3LiquefactionLiquefaction Sıvılaşma IndexİndeksiIndex classificationclassification sınıflaması (Sönmez (Sönmez(Sönmez, 2003) 2003) 2003). . . yerleşimTableTableTable 3. 3. 3.Liquefaction Liquefaction Liquefactionalanının Index sıvılaşma Index classification classification potansiyeli (Sönmez (Sönmez(Sönmez 2003)niden . 2003) 2003) değerlendirilmesinde. . ve arazi kullanım haritasında Table 3. Liquefaction (Şekil 8) kıyıdan Index orta classification ve iç kesimlere (Sönmez kararları 2003) verilirken. bu çalışmada ortaya konan

doğru (doğuya doğru) bir zonlanmanın olduğu, sıvılaşmaya karşı duyarlılık haritası temel teşkil SıvılaşmaSıvılaşmaSıvılaşma İndeksi İndeksiİndeksi TanımlamaTanımlamaTanımlama aynı yöndeSıvılaşmaSıvılaşma sıvılaşma İndeksiİndeksi şiddeti indeksinin de edebilir.TanımlamaTanımlama 0 00 SıvılaşmaSıvılaşmaSıvılaşma yok yok yok azaldığı görülmektedir.00 SıvılaşmaSıvılaşma yok yok Sıvılaşma0-200 --22 İndeksi DüşükBurhaniyeDüşükTanımlama Düşük yerleşim alanını etkileyecek olası bir 2-50 0-0-22 OrtaSıvılaşma DüşükDüşük yok İnceleme alanında,2 2kıyı--55 boyunca “Çok Yüksek” sı- depreminOrtaOrta oluşturacağı riski azaltmak için her 5-15202 --525 Yüksek OrtaDüşükOrta vılaşma şiddeti değerinin55--1515 orta kesimlere gidildikçe birYüksekYüksek mikro bölgenin, özellikle sıvılaşma potan- >15552 --15-155 Çok YüksekYüksekYüksek Orta “Yüksek” şiddete, orta>15>15 kesimlerden doğuya doğru ÇokÇoksiyeli Yüksek Yüksek yüksek ve çok yüksek olan bölgelerdeki 5>15>15-15 ÇokÇok YüksekYüksek Yüksek devam ettikçe yine “Yüksek” ve yer yer de “Orta” bina stoğunun durumunun; kullanım niteliğinin, >15 Çok Yüksek ve “Düşük” sıvılaşma şiddeti değerine düştüğü depremdeki davranışlarının, hasar görebilirlik

görülmektedir. Burhaniye yerleşim alanının17 yak- oranlarının, binadaki yaşayan kişi ve binanın laşık %48’i “çok yüksek”, %42’i “yüksek”, %7’i1717 değerinin belirlenmesi gerekir. Bu belirlemeden 1717 “orta” ve %3’ü düşük sıvılaşma şiddetine sahiptir. sonra olası deprem senaryolarına göre can ve

17 mal kaybını azaltacak önlemlerin de yer aldığı SONUÇ ve ÖNERİLER bir afet programının hazırlanması gerekmektedir. Tüm bu çalışmaların I. Derece Deprem Burhaniye yerleşim alanının jeolojik, hidrojeolo- Bölgesi’nde yer alan Balıkesir ili büyükşehir sı- jik ve tektonik özellikleri nedeniyle, olası kuvvetli nırları içerisinde kalan tüm alanlar için yapılması yer hareketleri sırasında sıvılaşma tehlikesi al- gerekmektedir. 94 Yerbilimleri

Şekil 8. Burhaniye yerleşim alanının sıvılaşma potansiyeli haritası. Figure 8. Liquefaction potential map of the Burhaniye settlement area.

KAYNAKLAR R (eds), Innovations and applications in geotechnical site characterization, Ge- Akyürek, B., 1989. 1:100.000 ölçekli açınsama otechnical Special Publication, ASCE, nitelikli Türkiye Jeoloji Haritaları serisi, Reston, 97, 49-64. Ayvalık G3 paftası. M.T.A. Genel Müd. Çetin, K.O., Seed, R.B., Kiureghian, A.D., Toki- Yayınları, 97, 9, 1249-1273. matsu, K., Harder, L.F., Kayen, R.E., ve Chen, C.J. ve Juang, C.H., 2000. Calibration of Moss, R.E.S., 2004. Standard penet- SPT and CPT-based liquefaction evalu- ration test-based probabilistic and de- ation methods. In: Mayne PW, Hryciw terministic assessment of seismic soil Esin ve Ceryan 95

liquefaction potential. Journal of Geo- dings of the 3rd International Conferen- technical and Geoenvironmental Engi- ce on Microzonation, Seattle, 3, 1319- nering, 130, 12, 1314-1340. 1330. Duru, M., Pehlivan, Ş., Şentürk, Y., Yavaş, F. ve Juang, C.H., Yuan, H., Lee, D.H. ve Lin, P.S., Kar, H. 2004. New results on the lithost- 2003. A simplied CPT-based method ratigrapy of the Kazdağ Massif in nort- for evaluating liquefaction potential of west Turkey. Turkish journal of Earth soils. Journal of Geotechnical and Geo- Sciences’ A special issue commemora- environmental Engineering, 129, 1, 66- ting, Okan Tekeli’, 177-186. 80. Duru, M., Pehlivan, Ş., Dönmez, M., Ilgar, A., Lee, D.H., Ku, C.S. ve Yuan, H., 2003. A study ve Akçay, E.A. 2007. 1/100.000 ölçekli of the liquefaction risk potential at Yu- Türkiye Jeoloji haritaları Bandırma-İ18 anlin. Taiwan Engineering Geology, 71, Paftası, MTA, 102. 97-117. Emre, Ö., Doğan, A. ve Yıldırım, C., 2012. Biga MTA, 2012. Maden Tetkik ve Arama Genel Mü- Yarımadasının diri fayları ve deprem po- dürlüğü, Türkiye. http://yerbilimleri.mta. tansiyeli. (eds: E. Yüzer and G. Tunay). gov.tr/anasayfa.aspx, 15 Mayıs 2015. Biga Yarımadasının Genel ve Ekonomik Okay, A., Satır, M., Maluski, H., Siyako, M., Jeolojisi, 28, Ankara: Pozitif Matbaacılık Metzger, R., ve Akyüz, H.S., 1996. Pa- Ltd. Sti., 163-191. leo- and Neo-Tethyan events in nort- Ercan, Ö.A., 2010. Balıkesir’in deprem sakını- hwest Turkey: Geological and geochro- mı ile kentsel tasarım yönelimi, çağdaş nological constraints: Yin, A: and Har- jeofizikle yerinceleme çalışmaları. Balı- rison, T.M., eds. Tectonic Evolution of kesir Kent Sempozyumu Bildiriler Kita- Asia: 420-44 bı, EMOYayın No: SK/2011/3, Balıkesir, Sarı, R., Tufan, E.A., ve Yenigün, K.G., 2010. 21-46. Kentimizin heyelan, deprem ve taşkın Herece, E., 1985. The Yenice-Gonen earthqu- alanları açısından irdelenmesi. Balıke- ake of 1953 and some examples of re- sir Kent Sempozyumu Bildiriler Kitabı cent tectonic events in the Biga Penin- EMO Yayın No: SK/2011/3, Balıkesir, sula of northwest Turkey. MSc. Thesis, 139-150. Penn State Universty, ABD. Seed, H.B. ve Idriss, I.M., 1971. Simplified pro- Holzer, T., 2008. Probabilistic liquefaction ha- cedure for evaluating soil liquefaction zard mapping. Geotechnical Earthqua- potential. Journal of Geotechnical Engi- ke Engineering and Soil Dynamics, IV, neering, ASCE, 97, 9, 1249-1273. 1-32. Sönmez, H. ve Gökçeoğlu, C., 2005. A liquefac- İçöz, E., Karadeniz, D. Arslaner, B., Bostancı, B. tion severity index suggested for engi- ve Türk, N., 2000. Burhaniye (Balıkesir) neering practice. Environmental Geo- Yerleşim Alanının Jeolojik- Jeofizik- Je- logy, 48, 81-91. oteknik Etüd Raporu (Yayınlanmamış). Sönmez, H., 2003. Modification to the lique- Iwasaki, T., Tatsuoka, F., Tokida, K. I., ve Ya- faction potential index and liquefaction suda, S., 1978. A practical method for susceptibility mapping for a liquefacti- assessing soil liquefaction potential ba- on-prone area (Inegol-Turkey). Environ- sed on case studies at various sites in mental Geology, 44,7, 862-871. Japan. Proc. 2nd International Confe- Ulusay, R., 2010. Uygulamalı Jeoteknik Bilgiler rence on Microzonation, 885-896. (Practical Information for Geotechnical Iwasaki, T., Tokida, K., Tatsuoka, F., Watanabe, Applications-Updated-Expanded 5th S., Yasuda, S., ve Sato, H., 1982. Mic- Edition). Jeoloji Mühendisleri Odası Ya- rozonation for soil liquefaction potential yını, Güncellenmiş ve Genişletilmiş 5. using simplified methods. In: Procee- Baskı, Yayın No. 38, 458 sayfa. 96 Yerbilimleri

Ulusay, R., Tuncay, E., Sonmez, H. and Gök- Youd, T.L., Idriss, I.M., Andrus, R.D., Arango, I., çeoglu, C., 2004. An attenuation relati- Castro, G., Christian, J.T., Dobry, R., onship based on Turkish strong motion Finn, W.D.L., Harder, L.F., Hynes, M.E., data and iso-acceleration map of Tur- Ishihara, K., Koester, J.P., Liao, S.S.C., key. Engineering Geology, 74, 3/4, 265- Marcuson III, W.F., Martin, G.R., Mitc- 291. hell, J.K., Moriwaki, Y., Power, M.S., Wells, D., ve Coppersmith, K., 1994. New em- Robertson, P.K., Seed, R.B., ve Stokoe pirical relationships among magnitude, II, K.H., 2001. Liquefaction resistance rupture length, rupture width, rupture of soils: summary report from the 1996 area and surface displacement. Bulletin NCEER and 1998 NCEER/NSF work- of the Seismological Society of Ameri- shops on evaluation of liquefaction re- ca, 84, 974-1002. sistance of soils. Journal of Geotechni- cal and Geoenvironmental Engineering, Youd, T.L. ve Perkins, D.M., 1987. Mapping 817-833. of liquefaction severity index. Journal of Geotechnical Engineering, 113, 11, 1374-1392.