426: December

DOOR UW DOOR UW FDN & NVB AANGEBODEN FILMTHEATER, EEN LEVEN IN FILM EEN LEVEN HET EINDE VAN HET BURGERHUWELIJK HET EINDE VAN HET IN DE VOETSPOREN VAN AGATHA CHRISTIE AGATHA VAN IN DE VOETSPOREN WERKEN

KOREA

OMHOOG PARASITEPARASITE AGNÈS PAR VARDA SHOWPROCESSEN STALINISTISCHE OVER STORY DE MAFFIA MARRIAGE VOOR EEN GRAF

#426 RIAN JOHNSON OORLOGEN EN NIEUWE OUDE OVER 201 9 DECEMBER THE IRISHMAN IDFA LOZNITSA SERGEI Toronto International Film Festival 2018 NETPAC AWARD

‘gorgeouSlY inTiMATe’ Variety

The Third een film van ‘SenSuouSlY elegAnT’ ASASHh Screen Daily wife MAYMAYFAIRfAir nu te zien in de filmtheaters

een film van ljubo Stefanov en tamara KotevSKa

vanaf 12 december in de filmtheaters vanaf 9 januari in de filmtheaters DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 3

REDACTIONEEL Een week nadat de Academy de Nigeriaanse inzending Lionheart diskwalificeerde voor de Oscar-uitreiking, besloot de organisatie dat de Oostenrijkse inzending Joy volgend jaar februari ook niet mee mag dingen naar de Oscar voor Best International Feature Film. Die blunder maakt pijnlijk duidelijk hoezeer de organisatie achter de feiten aanloopt. Reden voor de dis- kwalificatie is in beide gevallen dat er te veel Engels wordt gesproken in de films, ook al heet de categorie officieel niet meer de Best Foreign Language Oscar. Lionheart van Genevieve Nnaji was de eerste Nigeriaanse inzending ooit voor de Oscars. De film gaat over een vrouw in een door mannen gedomineerde wereld die haar vaders bedrijf voor de ondergang probeert te behoeden. Per- sonages spreken afwisselend Igbo, een van de drie meest gesproken talen in Nigeria, en dan weer Engels, de officiële taal van het land. In Joy, over een Nigeriaanse vrouw die in Wenen het slachtoffer wordt van vrouwenhandelaren, wordt een mix van Duits en Engels gesproken. De regie is van Sudabeh Mortezai, een Oosten- rijkse filmmaker met een Duits-Iraanse achtergrond. De Amerikaanse regisseur Ava DuVernay rea- geerde op Twitter verbolgen op de uitsluiting van Lionheart: “Zullen we landen gewoon eens de kans geven de film in te sturen waarvan zij vinden dat het hun belangrijkste film van het afgelopen jaar is?” De eis dat er niet overwegend Engels mag worden gesproken in de films uit zo ongeveer alle landen van de wereld, is ouderwets en ach- terhaald. Het sluit namelijk al die personages en verhalen van mensen uit die niet de taal spreken van het land waarin ze leven. Dan kun je dus nooit een Oscar winnen met een verhaal over vrouwenhandel in Wenen, want de slachtoffers van vrouwenhandel zullen nooit overwegend van Oostenrijkse afkomst zijn. Het idee achter de bepaling dat er niet overwegend Engels mag worden gesproken, was oorspronkelijk om de vaak kleinere films uit de rest van de wereld te beschermen tegen de omvangrijke filmindustrie en de films met grotere budgeten uit het Verenigd Koninkrijk. Maar de realiteit is complexer geworden. Films uit een bepaald land zouden niet verplicht in de moedertaal van dat land gemaakt moeten worden. Mag wel. Moet niet. Ook al dromen sommige mensen nog steeds van een mythisch wit avondland waar mannen zwaarden uit stenen trekken en vrouwen de hele dag liggen te baren, “De beste datingtruc sinds de begindagen van de cinema.” de realiteit is dat we in een geglobaliseerde wereld leven die godzijdank dichter bij de culturele mix van Blade Runner ligt dan bij de mono- cultuur van, zeg, de smurfen. Taal is niet meer Marriage Story 4 18 gebonden aan grond en grenzen. De Academy zou over die realiteit na moeten denken. Het is simpel. Hou de categorie in stand. Schrap de taaleis. RONALD ROVERS DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 4

STEUN DE DE VOLGENDE FILMKRANT VERSCHIJNT OP DONDERDAG 19 DECEMBER FILMKRANT: WORD #426 ABONNEE Word nu abonnee van de Film— krant en ontvang It’s a Wonderful Life van Frank Capra op blu-ray.

Als u nu een jaarabonnement neemt, dan ontvangt u niet alleen een jaar lang de Filmkrant in de bus, maar als welkomstgeschenk ook de blu-ray van de klassieker It’s a Wonderful Life van Frank Capra. Bent u al abonnee maar brengt u een nieuwe abonnee aan? Dan ontvangt u allebei het welkomstgeschenk.*

It’s a Wonderful Life uit 1946 groeide door de jaren heen uit tot de ultieme kerstfilm – hoewel nooit zo bedoeld – en vindt regelmatig een plekje in ‘beste films aller tijden’-lijstjes. Jimmy Ste- wart is George Bailey uit Bedford Falls, een man IDFA 2019 die zo in de problemen zit dat hij er een eind aan wil maken, op kerstavond. Maar dan duikt de Alles over het documentairefestival 4 9–17 engel Clarence op en laat Bailey zien hoe zijn stadje erbij zou liggen als hij er niet was geweest. SUNLESS SHADOWS 49 Saillant detail: de film flopte bij de release en betekende het einde van de carrière van Capra, die het zelf de mooiste film vond die hij ooit maakte. Pas in de jaren zeventig won de film THE THINKING VIDEO aan populariteit – mede omdat de copyrights per abuis niet waren verlengd, waardoor elk #34 ESSAY filmkrant.nl tv-station de film ineens gratis kon uitzenden – MACHINE om uiteindelijk de status te bereiken die hij vandaag de dag nog heeft. HOOG & LAAG | In hun video-essay voor filmkrant.nl vergelijken Cristina Álvarez López en Adrian Martin deze * Stort €42,50 (meer mag ook, dan steunt u de maand twee films op de creatieve grenzen van het slasher Filmkrant ook als donateur) op rekeningnum- genre. Zowel in Psycho (Alfred Hitchcock, 1960) als in mer NL28 INGB 0005 3933 95 t.n.v. Stichting Cruising (William Friedkin, 1980) dalen personages dwang Fuurland te Amsterdam, o.v.v. ‘nieuwe abonnee’ matig af naar de diepte, naar een onderwereld. Maar die en vermeld daarbij uw adresgegevens + e-mail- neiging is voorgeprogrammeerd; ze worden bezeten door adres. Deze aanbieding is geldig tot 18 decem- autoritaire ouderfiguren – moeder en vader. Alles in deze ber 2019, met dank aan Universal Home Enter- twee films is gestructureerd langs uitersten van hoog en laag: tainment. locaties, gebaren, stemmen. DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 5

NIET TE MISSEN: GA DEZE MAAND IN IEDER GEVAL NAAR 4 1 PARASITE 47 2 MARRIAGE STORY 418 3 THE TRIAL 421 4 VARDA PAR AGNÈS 431 5 MARTIN EDEN 425

NINA WU KNIVES OUT 28 SLACHTOFFERROLLEN 23 RIAN JOHNSON PLUS ARTIKELEN OVER 4 10 IDFA Generatiekloof in de hoofdcompetities 4 14 IDFA It PLUS INTERVIEWS MET 4 6 Bong Joon-ho over Parasite 4 12 Maasja Ooms over Still Hurts De balans van de Tweede Wereldoorlog 4 18 Marriage Story De teloorgang van Rotjochies 4 17 Andrej A. Tarkovski over Andrey Tarkovsky: A Cinema Prayer 4 20 Sergei het burgerlijk huwelijk in film Loznitsa over The Trial 4 24 Pietro Marcello over Martin Eden 4 26 Jérémy Clapin over J’ai perdu mon corps

34 THE FAREWELL 48 ANATOMY OF A MURDER PLUS RECENSIES VAN 4 7 Parasite 4 9 Sunless Shadows 4 18 Marriage Story PLUS DE RUBRIEKEN 4 3 Redactioneel 4 4 The Thinking Machine 4 5 Niet te missen 4 21 The Trial 4 5 Martin Eden 4 27 J’ai perdu mon corps 4 31 Varda par Agnès 4 13 Prénom Carmen 4 29 Het nieuwe kijken 4 32 Kort 4 38 Agenda en 4 32 The Irishman | Echo 4 33 Hors normes | De grote boze vos 4 34 King of the Cruise evenementen 4 44 Filmsterren 4 47 Boeken 4 48 Thuiskijken 4 50 Actie! 4 35 The Invisible Life of Eurídice Gusmão | Wiren 4 36 Samen | The Third Wife 4 37 Ze noemen me Baboe | Intieme belichting

DE FILMKRANT IS EEN UITGAVE FILMKRANT.LIVE GERLINDA HEYWEGEN, LIVE@ LARABI, DANA LINSSEN, ADRIAN MARTIN, KRANT.NL | DE FILMKRANT WORDT MEDE COLOFON VAN STICHTING FUURLAND, FILMKRANT.NL | AGENDA ROMY VAN KRIEKEN, NICOLE SANTÉ, GUUS SCHULTING, BERI MOGELIJK GEMAAKT DOOR FINANCIËLE PRINSENGRACHT 770, 1017 LE AMSTERDAM, 020 623 [email protected] | BUREAUREDACTIE VANESSA SHALMASHI, EBELE WYBENGA, ALEXANDER BIJDRAGEN VAN DE NEDERLANDSE 0121, [email protected], WWW.FILMKRANT.NL | GROENEWEGEN | VORMGEVING BART OOSTERHOORN & ZWART | DRUK RODI ROTATIEDRUK, DIEMEN | VERENIGING VAN BIOSCOOPEXPLOITANTEN EN OPRICHTERS JAN HEIJS & HENK RABBERS | ZAKELIJKE ROLF HERMSEN | BEHEER WEBSITE HENK RABBERS | OPLAGE 25.000 | ©2019 STICHTING FUURLAND/DE FILMTHEATERS (NVBF), FILM DISTRIBUTEURS LEIDING & ADVERTENTIE-ACQUISITIE ILONA VAN COVER PARASITE | FOTOGRAFIE BOB BRONSHOFF, FILMKRANT, AMSTERDAM | ISSN 01698109 | DE FILM NEDERLAND (FDN) EN HET NEDERLANDS FILMFONDS GENDEREN STORT, [email protected] | HOOFD GIOVANNA GORASSINI, ANGELIQUE VAN WOERKOM | KRANT HEEFT GEPROBEERD DE RECHTHEBBEN DEN VAN EN WORDT U MEDE AANGE BODEN DOOR UW FILM REDACTIE RONALD ROVERS | EINDREDACTIE JOOST VERDER WERKTEN MEE CRISTINA ÁLVAREZ LÓPEZ, LEO HET GEBRUIKTE BEELDMATERIAAL TE ACHTERHALEN THEATER BROEREN-HUITENGA, MARISKA GRAVELAND | REDACTIE BANKERSEN, BASJE BOER, KEES DRIESSEN, JAN PIETER EN IN TE LICHTEN. MOCHT U DESONDANKS MENEN DAT JOS VAN DER BURG, HUGO EMMERZAEL | WEBREDACTIE EKKER, CARMEN FELIX, SANDRA HEERMA VAN VOSS, U RECHTEN BEZIT OP EEN VAN DE GEBRUIKTE BEELDEN, EDO DIJKSTERHUIS (NIEUWS), ERIK SCHUMACHER | NOA JOHANNES, FRITZ DE JONG, IVO DE KOCK, OMAR NEEM CONTACT OP MET DE UITGEVER VIA INFO@FILM DE FILMKRANT PORTRET ANGELIQUE VAN WOERKOM #426 DECEMBER 2019 6

BONG JOON-HO OVER PARASITE ‘MIJN FILMS TONEN MIJN ANGST VOOR DE TOEKOMST’ Hij is de eerste Zuid-Koreaanse winnaar ooit van een Gouden Palm verhoudingen tussen arm en rijk. De film begint in het krappe kelderhuis van de werkloze Kim Ki-taek op het filmfestival van Cannes, ligt inmiddels goed in de race bij de (Bongs muze Song Kang-ho), waar vader, moeder, Oscars en heeft een groeiende schare idolate online fans die zich de zoon en dochter amper rondkomen van het opvou- wen van pizzadozen. Een onverwachts bezoek van #Bonghive noemt. Parasite heeft van Bong Joon-ho een wereldwijd een oude studievriend van zoon Ki-woo is een soort fenomeen gemaakt. “Uiteindelijk draait dat allemaal om timing.” goddelijke interventie. Hij biedt de jongen een klus aan als bijlesdocent Engels voor de dochter van een DOOR HUGO EMMERZAEL stinkend rijk gezin. Vervolgens broedt dit arme gezin Het wereldwijde succes van Parasite komt niet uit Cannes, een paar dagen voordat hij er de Gouden op manieren om zo veel mogelijk geld uit de kas van de lucht vallen. Bong Joon-ho brak in 2003 door met Palm in ontvangst zal nemen. Ook in veel eerdere hun nieuwe broodgevers te lichten. Memories of Murder, een true crime thriller over het films, zoals debuut Barking Dogs Never Bite (2000), onderzoek naar de gruwelijke seriemoorden die tus- monsterfilm The Host (2006) en soort-van-familie- MONSTERLIJK KAPITALISME sen 1986 en 1991 in Hwaseong gepleegd werden. Zijn film Okja, speelde de Zuid-Koreaanse scenarist en Zijn zij dan de parasieten uit de titel van de film? “Wat Engelstalige debuut kwam er met sciencefictionfilm regisseur met de overlap tussen verschillende genres. mij betreft zijn de rijksten op aarde de echte para- Snowpiercer (2013), gebaseerd op een Franse graphic Zijn films zijn soms humoristisch en aandoenlijk en sieten van de wereld”, zegt Bong, die er in zijn films novel over klassenongelijkheid aan boord van een dan weer gewelddadig en huiveringwekkend. “Een altijd een maatschappijkritische agenda op nahoudt. trein met de laatste mensen op aarde als passagiers. Amerikaans filmjournalist beschreef mij als een genre “Ja, de armen infiltreren de villa van de rijken, maar Twee jaar geleden draaide zijn eerste Netflix-film op zichzelf en daar kan ik me eigenlijk het best in vin- het zijn de rijken die de deur voor ze openzetten, Okja in Cannes. Daarin redt een Zuid-Koreaanse den”, merkt Bong op. omdat ze door hen rondgereden, gevoed en verzorgd meisje haar geliefde, genetisch gemodificeerde super- Bong Joon-ho is inderdaad een genre, en een kwa- willen worden. Ik ben geïnteresseerd in de psycho- varken uit de klinische fabrieksklauwen van de Ame- liteitskeurmerk. Een soort Hitchcock uit Zuid-Ko- logische spiegeling tussen die twee groepen. Daarom rikaanse bio-industrie. rea; in ieder geval weet hij zijn publiek net zo goed zijn er geen typische schurken in deze film.” te bespelen als de master of suspense. Hij is ook een Zoals in alle films van Bong is de enige echte schurk GENRE OP ZICHZELF erfgenaam van Kim Ki-young, die in broeierige thril- het systeem dat deze ongelijkheid mogelijk maakt. Hij Parasite zit zo goed in elkaar dat je hem onmogelijk lers als The Housemaid (1960) en The Insect Woman heeft films over moordenaars, kidnappers en monsters in één zin kan beschrijven. Het is een “dark-hor- (1972) een Hitchcockiaanse vorm van suspense met gemaakt, maar altijd is “kapitalisme de meest ver- ror-black-comedy-social-satire-action-flick”, grapt Koreaanse maatschappijkritiek combineerde. woestende kracht in mijn films.” Hij schoot bloederige Bong in een groepsgesprek op het filmfestival van Parasite gaat net als die voorgangers over de scheve actie, verontrustende thrillers en nagelbijtende horror, DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 7

TIMING dankbaar voor de creatieve vrijheid die ik kreeg met De werkloze academicus uit Barking Dogs Never Okja, maar ik ben nu zielsgelukkig dat Parasite weer Bite; de aan lager wal geraakte detectives in Me- in bioscopen mag draaien.” mories of Murder; de arme kioskeigenaar in The Host; de vergunningloze acupuncturist van Mother BLOCKBUSTERTRAGEDIE (2009); de derdeklaspassagiers van Snowpiercer; de In Nederland behoort de Zuid-Koreaanse genreci- Zuid-Koreaanse boeren in Okja. Stuk voor stuk zijn nema misschien nog tot een (groeiende) niche, maar het typische Bong-personages: marginale figuren en in Zuid-Korea is Bong al jaren een van de meest suc- have-nots die zich ineens in een groter complot of cesvolle regisseurs. Parasite is er (net als Memories avontuur bevinden. “Het zijn uiteindelijk allemaal of Murder en The Host) een onvervalste blockbuster, verhalen over mensen die niet in het systeem passen”, en haalde al ruim 70 miljoen dollar op. “Ik ben niet stelt Bong. “Ze zijn niet blij met wat het systeem of de zoveelste Hollywood-regisseur, maar ik blijf altijd de staat ze te bieden heeft. Daarom moeten ze hun een genrefilmmaker”, stelt Bong over zijn nationale problemen zelf oplossen.” Typisch Hitchcock, die met en internationale succes. “De conventies en regels die films als Strangers on a Train (1951), The Man Who bij genres horen, geven mij een structuur waarbinnen Knew Too Much (1956) en North by Northwest (1959) ik kan experimenteren. Zo zorg ik ervoor dat mijn ook koos voor het perspectief van nietsvermoedende films ook altijd een zeker Zuid-Koreaans sentiment burgers die ineens tot hun nek in de problemen zitten. uitstralen: een specifiek soort frustratie die vast ook Net als Hitchcock probeert Bong vervolgens op chi- universeel is, maar in Zuid-Korea nog wat dieper zit. rurgische wijze de suspense te doseren. “Wat zo knap Het is niet zozeer woede, maar eerder een vreemd ge- is aan Hitchcocks films is dat ze geen bloed, gore of voel van verdriet.” expliciete actie nodig hebben”, stelt Bong. “Hij is de Met welk genre Bong in zijn films ook speelt, uit- meester van timing. Wanneer bouwt de spanning zich eindelijk zijn het eigenlijk allemaal tragedies. Zijn op en wanneer barst het geweld dan toch los? Het is films kennen helden (met name in Memories of Mur- altijd net voor of net nadat het publiek dat verwacht. der, The Host, Snowpiercer en Okja), maar wel van Dat levert hevige reacties en complexe emoties op.” het tragische soort. “Uiteindelijk accepteren ze op Parasite heeft volop scènes die ook op zo’n genie- de een of andere manier dat ze het opnemen tegen maar de enige angst die hij echt heeft is hoe de wereld pige wijze de verwachtingen van het publiek bespe- een wereld die ze niet kunnen veranderen. Dat maakt zich aan het ontwikkelen is. “De kloof tussen arm en len, maar hier verklappen hoe die werken zou een deel hun missie zo treurig. Ook in Parasite gebruik ik veel rijk is een gapend gat geworden. Ondanks alle energie van het plezier wegnemen. Wel is het een absolute humor en spanning, maar dan wel in een verhaal dat die gestopt wordt in het zogenaamd verbeteren van aanrader om de film een tweede keer te zien, omdat diep en diep triest is.” het systeem wordt dat gat alleen maar groter. Volgen- je dan meer de tijd kan nemen om de haarfijne regie de generaties worden daarmee opgescheept, maar zij van Bong te bewonderen. Niets is beter dan tot op de kunnen dit probleem ook niet verhelpen. Ik heb vrees minuut precies voorspellen wanneer een nietsver- PARASITE FILMSCHUUR HAARLEM, voor de toekomst. Mijn films weerspiegelen dat.” moedend publiek kreten uitslaat van verbazing, een 30 NOVEMBER 16.15 UUR, privégenot waar Bong ook van houdt: “Ik ben Netflix BAREND DE VOOGD

arthouseliefhebber bekoren: Parasite is het PARASITE ultieme voorbeeld van een entertainende crowdpleaser met een hoog artistiek gehalte. Mis. Hem. Niet. Tragikomische klassenstrijd in sneltreinvaart NOA JOHANNES Scherpe satire, zwarte comedy, horror- Wanneer moeder Park op zoek is naar een mooi geschoten film. Met adembenemende light, drama: Parasite is het allemaal. Maar artistiek therapeut, laat de gewiekste Ki- production design, rijke symboliek, een PARASITE (GISAENGCHUNG) ZUID-KOREA, 2019 | dat dit een must-see is, komt vooral door woo deze kans dan ook niet onbenut. Met zorgvuldig gebalanceerd script en een ener- REGIE BONG JOON-HO | MET SONG KANG-HO, LEE SUN- de sensationele en verrassende manier wat inventieve leugens en gemanipuleer gie die je de bioscoop uit laat lopen met het KYUN, PARK SO-DAM, JO YEO-JEONG, CHOI WOO-SIK | waarop Bong Joon-ho van genre naar genre krijgt hij de goedgelovige Parks zover om zijn gevoel echt iets beleefd te hebben. Voor wie 131 MINUTEN | DISTRIBUTIE SEPTEMBER FILM | TE ZIEN koorddanst. Mét een confronterende spie- zus aan te nemen. En voor je het weet, doen denkt dat Gouden Palm-winnaars alleen de VANAF 28 NOVEMBER gel op zak. ook pa en ma Kim hun intrede om de baan- tjes van de ‘blunderende’ chauffeur en Een goede leraar was hij destijds niet, de ge- ‘zieke’ huishoudster over te nemen. Dit vierde Zuid-Koreaanse regisseur van onder trekt allemaal in een heerlijke sneltrein- andere Mother (2009), Snowpiercer (2013) en vaart aan je voorbij. Maar terwijl de Kims én Okja (2017). Maar het kortdurende bijbaantje jij nog lachen om deze amusante heist, doet waarmee Bong Joon-ho als student sociolo- een verontrustende tweede akte al subtiel gie een kind uit een rijke familie bijles gaf, z’n intrede. bracht hem wel op een fantasie. Wat als hij Van eenzijdig gesympathiseer met de z’n vrienden één voor één hun luxe villa bin- minderbedeelden en een oppervlakkige nen wist te krijgen? Dat idee bleef kleven, weergave van de welgestelden blijft Bong terwijl zorgen over de toenemende kloof tus- overigens weg. In plaats daarvan slaat de sen arm en rijk in Zuid-Korea hem in de tus- regisseur je om de oren met verbluffende sentijd vormden tot een geëngageerde film- twists die interessante nuances én droevige maker wiens genrefilms vol zitten met realiteiten opwerpen. Wie zijn uiteindelijk sociaalpolitieke commentaren op de kapita- de grootste slachtoffers van deze oplichte- listische klassenmaatschappij. rij? Wat blijft er over van humaniteit en so- Zo ook in Parasite (Gisaengchung), waarin lidariteit wanneer lelijke afgunst z’n intrede een arme familie op een ingenieus plan komt doet? En wie trekken er aan het kortste eind om te profiteren van een rijke. Dat begint bij in een systeem waarin de onderklasse zich tienerzoon Kim Ki-woo, die zich voordoet een weg naar de top vecht? als student en bijles geeft aan de dochter van Vaarwel satire, vaarwel komedie, wel- de welgestelde Parks. Hun oogstrelende kom tragedie… postmoderne villa en de fikse vergoeding Los van die boeiende, universele thema- doen verlangen naar meer. tiek is Parasite ook gewoon een verdomd Hét cadeau voor de WINNAAR echte filmliefhebber! GOUDEN PALM

De grootste quality film collection van Nederland

Kijk onbeperkt naar de allermooiste kwaliteitsfilms. Met CineMember heb je onbeperkt toegang tot de grootste quality film collection van Nederland; meer dan 600 kwaliteitsfilms kun je onbeperkt streamen voor maar €9,99 per maand. Kijken waar en wanneer je maar wilt. Via web en app. EEN FILM VAN BONG JOON HO Op tablet, desktop of mobiel. Of je nu thuis op de bank zit met je tablet of stiekem op je telefoon tijdens een rustig uurtje op je werk, CineMember kijk je overal. VANAF 28 NOVEMBER Ga naar www.cinemember.nl IN DE BIOSCOOP

www.septemberﬁ lm.nl /septemberﬁ lmnl 4gt

Parasite-Cinemember_Filmkrant_260x320.indd 1 12-11-2019 15:32 DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 9

SUNLESS SHADOWS NERGENS ZO VRIJ ALS IN DE CEL

De Filmkrant doet uitgebreid verslag van de Opgesloten in een meisjesgevangenis in Teheran delen vijf jonge 32ste editie van het International vrouwen een kamer en een leven in Mehrdad Oskouei’s Sunless Documentary Filmfestival Amsterdam, die van 20 november t/m 1 december Shadows, de openingsfilm van IDFA. Voor de camera vertellen ze plaatsvindt. Naast de voorbeschouwingen in deze editie vindt u op filmkrant.nl o.a. over de moord op hun mannelijke familieleden, gruweldaden die ze een interview met hoofdgast Patricio Guzmán, meer achtergrondartikelen en begingen om zichzelf of een ander te bevrijden uit een verstikkend dagelijks nieuws vanaf het festival. bestaan. DOOR BERI SHALMASHI

Zwart beeld. We horen regisseur Mehrdad Oskouei Oskouei vertelt zuinig, gedoseerd. Hij laat zijn per- Sunless Shadows is een geslaagd portret van jon- tegen iemand zeggen dat ze zo de opname mogen sonages net genoeg vertellen om zijn punt te maken. ge gedetineerden die nergens betere bescherming starten. Dan beeld. Een meisje zit op een stoel en kijkt In Iran bestaat de doodstraf nog en die wordt veelvul- vinden, nergens meer ruimte om tot bloei te komen, recht in de lens. Haar kalmte fascineert. Wat heeft dig ingezet, zeker bij medeplichtigheid aan een opge- dan achter slot en grendel. Een film over lief en leed zij op haar kerfstok en hoe gaat ze dat haar hele leven biechte moord. Vrijuit spreken is dus bloedlink. binnen families. Over vriendschap onder erbarmelij- dragen? Soms is de geloofwaardigheid van de scènes kantje ke omstandigheden. Als iets je bijblijft van deze film, Zo begint Sunless Shadows, de openingsfilm van boord. Zoals het talkshow-achtige gesprek van de ka- laat het dan het besef zijn dat mannen in Iran zo veel IDFA 2019. Een klein verhaal, over jonge vrouwen die mergenoten over de daden waaraan ze medeplichtig ruimte krijgen om vrouwen het leven onmogelijk te het verschrikkelijkste hebben gedaan waar de mens zijn. Was het hun idee of dat van de filmmaker om daar maken dat het ze tot traumatische, onomkeerbare toe in staat is: iemand anders om het leven brengen. zo over te praten? Is het erg als het hun eigen idee niet daden kan dwingen. Hoe langer je daarover nadenkt, De jonge koppies, zorgvuldig ingepakt in handgewas- was? Het leidt een beetje af van de ware schoonheid hoe harder die realiteit binnenkomt. sen sjaals, blikken terug op hun benauwende jeugd. van de film: het besef dat deze gevangenis de meest Ze vertellen over hun broers, ooms, zwagers en vaders vrije plek is die de meisjes kennen in hun leven. Eén die hun het leven onmogelijk maakten. Over gewei- van de prachtige jonge vrouwen die het verhaal in en gerde echtscheidingen, mishandelingen, kindhuwe- uit fladdert is namelijk al twee jaar vrij. Maar nergens lijken, de duisterste kant van het patriarchaat. Stuk is ze zo vrij als tussen deze vier muren, bij haar vrien- SUNLESS SHADOWS IRAN/NOORWEGEN, 2019 | voor stuk zijn ze bewijsmateriaal van een vastgelopen dinnen. Ze groeiden samen op in de cel. In een wereld REGIE MEHRDAD OSKOUEI | 74 MINUTEN | TE ZIEN OP samenleving. zonder mannen, zonder vragen, zonder veroordeling. IDFA VANAF 20 NOVEMBER DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 10

IDFA’S HOOFDCOMPETITIES WAT ZIJN WE, INDIVIDU OF COLLECTIEF?

ASWAN

Er gaapt een kloof tussen de ervaren filmmakers in IDFA’s hoofd- DECONSTRUCTIE Ondertussen blijkt het in de hoofdcompetitie juist competitie en de jonge honden in de debuutcompetitie. Hoe kijk je vaak te draaien om een verlies van vertrouwen in het naar de wereld – ben je alleen maar ‘ik’ of maak je deel uit van ‘wij’? collectief. Zo ontleedt Marianne Khoury in Let’s Talk DOOR JOOST BROEREN-HUITENGA EN HUGO EMMERZAEL hoe een familie ook als uitsluitende kracht kan werken. Khoury komt uit een prominente Egyptische Er doemt een generatiekloof op in het competitiepro- I See You Before I Die werkt als een verslag van het leven filmfamilie. Ze is zelf een gevestigd producent en gramma van documentairefestival IDFA. Wie de twaalf onder de Amerikaanse armoedegrens. De film volgt regisseur, haar dochter Sara is een opkomend film- films in de hoofdcompetitie, veelal gemaakt door erva- Betty, een jonge moeder van twee kinderen die worstelt maker, haar oom is de gevierde regisseur Youssef ren filmmakers, afzet tegen de films van jongere -ma met rekeningen betalen, een lamlendig vriendje, werk Chahine. Een familie van wereldburgers die weliswaar kers in de debuutcompetitie, kan er niet omheen: de en ouderschap. Alsnog kiest Rødbro ervoor om de zware tijden hebben gekend – veel van Chahines jeugd kijkt naar ‘wij’, de ouderen naar ‘ik’. veerkracht van Betty, haar vriendinnen en familieleden autobiografische films gaan over de Britse bezetting, Natuurlijk zijn er uitzonderingen. Er zitten (relatief) te benadrukken. Ondanks de problemen, wordt de film economische malaise en familieconflicten – maar over jonge makers in wat voluit de IDFA Competition for vooral een viering van sisterhood en solidariteit. het algemeen beter af waren dan de meesten van hun Feature-Length Documentary heet, die wij hier voor Politieke solidariteit staat centraal in Solidarity landgenoten. Khoury wil dat naar buiten geprojec- het gemak de hoofdcompetitie noemen. Er zitten (re- (Lucy Parker). Deze wat traditionele documentaire legt teerde beeld van een succesvolle, gelukkige en beeld- latief) oude debutanten in de IDFA Competition for bloot hoe de Britse bouwindustrie decennialang een schone familie echter doorbreken. Haar moeder leed First Appearance. Er zijn jonge makers die naar hun zwarte lijst bijhield, waarmee arbeiders die zich inzet- jaren aan depressies. Waarom werd daar zo achteloos navels staren en ervaren meesters die de collectiviteit ten voor de vakbonden stelselmatig buiten de deur mee omgegaan? van de menselijke ervaring centraal stellen – zoals werden gehouden. Let’s Talk is als deconstructie van de zogenaamde Mehrdad Oskouei in openingsfilm Sunless Shadows Maar ook waar solidariteit niet expliciet het onder- saamhorigheid van het familiesysteem een onvervalste (zie pagina 9), Maasja Ooms in Rotjochies (zie pagina werp is in films in de debuutcompetitie, speelt die on- egodocumentaire. Daarvan zijn er opvallend veel in de 12) en Valentina Pedicini in Faith, een intrigerend por- derhuids toch een belangrijke rol. My Darling Super- hoofdcompetitie – minstens een derde van de twaalf tret van een Italiaanse sekte die zich via bodybuilding markt (Tali Yankelevich) beschouwt een gloednieuwe geselecteerde films kun je zo noemen. Van de Azerbei- en martial arts voorbereid op de naderende eindtijd. supermarkt vanuit het collectief van haar quirky werk- dzjaanse familiedocumentaire Mother & Son (Chilal Maar over het geheel genomen staan deze twee nemers. Froth (Ilya Povolotsky) toont het barre leven in Bajdarov), die het stille leven toont van het ouderlijk competities (de meest prominente van de in totaal tien een afgelegen Russisch dorpje aan de Barentszee via huis van de maker op het Azerbeidzjaanse platteland, competities die IDFA dit jaar telt) haaks op elkaar. De impressionistische portretten van bewoners. Het vor- tot de voormalige hartsvriendinnen Heidi Hassan en oude meesters stellen het individu centraal, vaak van- mexperiment Speak So I Can See You (Marija Stjnić) Patricia Pérez Fernández, die elkaar in het poëtische uit hun eigen individuele makerschap. De debutanten viert radio als collectief gemaakt én beleefd medium. In a Whisper vanuit hun nieuwe woonplaatsen in Zwit- zien zich als deel van een collectief. En Aswang (Alyx Ayn Arumpac) onderzoekt de gevol- serland en Spanje beeldbrieven sturen waarin ze terug- gen van Duterte’s gewelddadige anti-drugsbeleid op de blikken op hun jeugd in Cuba. CONFRONTATIE Filipijnse bevolking via een mozaïek van mensen die er Niemand doet de egodocumentaire zoals de Deen De meeste films in de debuutcompetitie zijn getekend zijdelings bij betrokken zijn. Stuk voor stuk tonen de Jørgen Leth. Deze dichter, sportjournalist en filmma- door die collectiviteit: ze gaan over conflict, confron- films hoe geen mens alleen staat, hoe we allemaal een ker weet net als vriend en landgenoot Lars von Trier tatie en de groep. Zelfs een intiem familieportret als schakel zijn in een groter geheel. (met wie Leth in 2003 samenwerkte voor de documen- Eva Marie Rødbro’s I Love You I Miss You I Hope taire The Five Obstructions) steeds weer een sensatie DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 11

WAT ZIJN WE, INDIVIDU OF COLLECTIEF? van zijn eigen leven te maken, wat vervolgens goed rele of ecologische veranderingen waar we voor staan het probleem aan te pakken. filmmateriaal oplevert. I Walk is Leth op zijn meest te signaleren. Het beste voorbeeld daarvan is A Tunnel, Het is te kort door de bocht om te stellen dat de egocentrisch: het is een contemplatieve film waarin een scherpzinnige documentaire over verschuivende regisseurs van de debuutcompetitie, in tegenstelling Leth de heftige Haïtiaanse aardbevingen van 2010 ver- economische wereldmachten. In het westen van Geor- tot die van de hoofdcompetitie, tot de kern van een werkt die zijn huis hebben verwoest en zijn gezondheid gië graven Chinese projectontwikkelaars een tunnel probleem komen. Maar dat zij hun politiek geënga- hebben aangetast. I Walk gaat over afscheid nemen van voor de nieuwe zijderoute, een snelle verbinding tus- geerde documentaires op een grotere schaal benaderen “zijn Haïti”, het Haïti waar Leth verliefd op werd, en sen China en Europa. De Georgische filmmakers Nino is duidelijk. Overigens kunnen grootse onderwerpen van zijn jeugd. Leth is nu een oude, minder mobiele Orjonikidze en Vano Arsenisjvili leggen het vast vanuit ook op een kleine schaal behandeld worden, dat laten man. Dat klinkt als het begin van het einde, maar hij het perspectief van hun landgenoten en presenteren de in de hoofdcompetitie films als Sunless Shadows en vindt zijn nieuwe conditie uiteraard ook mateloos inte- groeiende Chinese invloed als een landjepik-thriller. The Sea Between Us (Marlene Edoyan) zien. Edoyan ressant. Hij trekt naar de jungle van Laos om er een De Chinezen worden op afstand gefilmd terwijl ze ge- koos ervoor om de nasleep van de Libanese burgeroor- kunstwerk over te maken. staag stukjes berg opblazen met dynamiet. Af en toe log uit 1975 te onderzoeken in een documentairepor- zorgt dat voor intense, in close-up geschoten conflic- tret van twee families. Het gekozen perspectief is piep- VOORDAT HET TE LAAT IS ten tussen boze Georgiërs en achteloze Chinezen die klein, de schaal van het probleem – dat nu, door de In beide competities gaan veel films over het rappe elkaar niet kunnen verstaan. grote vluchtelingstromen uit Syrië, enorm urgent is – tempo waarin de wereld verandert. In de hoofdcom- gigantisch. petitie doen veel makers wat Leth doet: ze staan erbij SYMPTOOMBESTRIJDING De tegenstellingen tussen deze twee groepen films – en kijken ernaar, ze beschouwen het als een soort on- A Tunnel geeft een vooruitblik op een toekomst waarin die alle 24 op hun eigen manier tot het beste behoren vermijdelijkheid. Die berusting tekent bijvoorbeeld de zulke vervreemdende ontmoetingen tussen nationali- wat IDFA dit jaar te bieden heeft – zijn wellicht terug te titelheldin van La Mami (Laura Herrero Garvin), een teiten en klassen vaker zullen voorkomen. Ook de voeren op grotere sociale bewegingen. Ruw geschetst: prachtig intieme vlieg-op-de-muur documentaire over Chinese documentaire Smog Town signaleert hoe toe- in de revolutie van de geëngageerde babyboomers de verzorgster van de danseressen in een louche nacht- komstige problemen zich zullen voordoen. Regisseur stond het individu centraal – individuele vrijheid, zelf- club in Mexico-Stad. Mami kijkt nergens van op, heeft Meng Hang laat zien hoe in de zwaar vervuilde stad ontplooiing, zelfbeschikking. De generaties die enkele alles wel zo’n beetje gezien in het leven, en aan haar lijf Langfang het plaatselijke instituut voor milieube- decennia later zijn opgegroeid, kwamen terecht in een geen polonaise. De Rwandese regisseur Kivu Ruhoraho- scherming onder leiding van afdelingsdirecteur Li veel meer genetwerkte wereld – de Millennials en Cen- za spreekt zelfs van een zekere machteloosheid in Euro- ploetert om de lucht schoner te krijgen. Dit observe- tennials; Generatie Z; de iGeneratie. Die voeren een pa, “Based on a True Story”. Zijn filmprojecten, status rende bureaucratiedrama biedt een pijnlijk perspectief vergelijkbare strijd, maar denken vanuit het collectief. als immigrant en erkenning als mens worden hem ont- op de ecologische crisis waarin we wereldwijd verke- De IDFA-competities laten zien dat beide hun waarde nomen door de conservatieve Britse regering. ren: Li’s team werkt aan symptoombestrijding (kan- hebben, en het ene niet per definitie effectiever is dan De regisseurs in de debuutcompetitie hebben daar- toorluchtfilters, het sluiten van kleine ondernemingen het ander. Zo presenteert het festival dit jaar politiek entegen de ambitie om de grootse economische, cultu- zonder de goede vergunning) in plaats van de kern van engagement op maat.

Over het geheel genomen staan de twee competities haaks op elkaar. De oude meesters stellen het individu centraal, vaak ook vanuit hun eigen individuele makerschap. De debutanten plaatsen zien zich als deel van een collectief.

I WALK DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 12

MAASJA OOMS OVER ROTJOCHIES ‘WE ZIJN HET KIND UIT HET OOG VERLOREN’

Rotjochies (Punks) is de enige was, zag ik het patroon en haalde ik haar van haar Nederlandse documentaire in de voetstuk af.” langefilmcompetitie op IDFA. SNELKOOKPAN Dat Ooms tegen haar moeder opkeek, verklaart ze uit Maasja Ooms portretteert de loyaliteit van kinderen aan hun ouders. Die wordt ontspoorde Nederlandse pubers eerder groter dan kleiner als die er fysiek of mentaal niet zijn. “Juist als iemand ver weg en onbereikbaar is, die op een boerderij in Frankrijk wordt hij begerenswaardig. Kijk maar naar Alicia. Zij een (laatste) kans krijgen om de maakte haar afwezige moeder ook groot.” Alicia is het meisje over wie Ooms twee jaar ge- weg terug in te slaan. Ooms leden de aangrijpende documentaire Alicia maakte. neemt het voor hen op. “Deze Drie jaar volgde ze het meisje, dat in afwachting van een pleeggezin al vanaf haar vijfde in kindertehuizen kinderen zijn ook slachtoffers.” woonde. De film maakte diepe indruk, ook op jeugd- DOOR JOS VAN DER BURG hulpverleners. Een jaar trokken Ooms en producent Willemijn Cerutti met de film langs instellingen en Praten met Maasja Ooms betekent praten over jonge- beleidsmakers om het debat aan te zwengelen over de ren in de knel en over de jeugdzorg, omdat dat onder- jeugdzorg. Zo ontmoetten ze ook Petra Knol, die op werp haar enorm raakt. Nu niet meteen afhaken om- een boerderij in de Franse Morvan ontspoorde Neder- dat jeugdzorg geen hip onderwerp is en associaties landse jongeren helpt een betere richting in te slaan. oproept met stroperigheid, bureaucratie, misstan- “Ze vroeg me of ik een film over haar werk met deze den, machteloosheid en nog een rijtje enthousiasme jongeren wilde maken. Op vakantie in Frankrijk ben ik dovende woorden. Want Ooms heeft zinnige zaken te een dagje gaan kijken. Petra had de jongens ingelicht melden over jongeren in de problemen. die er toen waren en die grapten al over de rode loper. Misschien heeft het te maken met haar achter- Ik heb ze uitgelegd dat de film ook over moeilijke en grond, zegt ze; haar eerste drie levensjaren bracht ze gevoelige zaken zou gaan. We spraken af dat ik eerst door in een kindertehuis. “Mijn moeder kon het niet vijf dagen zou filmen, waarna we samen zouden be- aan. Nee, ik heb geen herinneringen aan die periode, slissen of ik ermee door zou gaan. Als zij wilden stop- maar het heeft zeker doorgewerkt in mijn leven. Min- pen, zou ik het materiaal vernietigen.” stens tot aan mijn puberteit vroeg ik me af waarom mijn moeder me had weggedaan. Het bleef knagen, FIETS VAN EEN FLAT ook al antwoordde ze dat zij het niet aankon, ik beter De jongens wilden verder en tussen oktober 2018 en af was in een kindertehuis en het nog niet bekend was april 2019 volgde Ooms acht weken drie van hen en dat dit slecht was voor de hechting van een kind. Deep een meisje dat er later bij kwam. Aan drama en onder- down had ik toch het gevoel dat ik was weggedaan.” linge conflicten geen gebrek. Ooms noemt het leven Ooms verweet het haar moeder niet. Integendeel: op de boerderij een snelkookpan, waarin hulpverlener “Onbewust plaatste ik haar op een voetstuk. Pas Petra de soms hoogoplopende spanningen aangrijpt toen een vriendin tegen me zei – ik was begin twin- om de jongeren met hun gedrag te confronteren. Het tig – dat mijn moeder ook maar gewoon een mens levert aangrijpende en humoristische, maar ook hef- DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 13

SUCKER FOR KING-SHIT Carmen Felix schrijft over mainstream, genre en niche en gaat heus haar mening niet onder bioscoopstoelen of lounge- De vijftienjarige banken steken. Ik ben opgegroeid met Stephen Kings boeken. Mike (“Dingen die Mijn oudste zus was een fervent verzamelaar van al z’n werk en zo kwam het dat ik in groep 6 ik heb gedaan zijn van de basisschool al doodenge boeken als It, The Shining en een van z’n iets deprimerendere wel ernstig ja”) werken, Rose Madder las. Ik geloof dat ik dus kan zich voorstel- tien was toen ik las hoe hoofdpersoon Rose eerst met een tennisracket verkracht wordt len dat mensen door haar gestoorde man en daarna besluit een levend schilderij in te vluchten. Just girly things! denken dat er een In de jaren erna besloot ik dat deze man met z’n niet eens zo héél vlotte pen, kippenvel veroorza- steekje aan hem kende tangconstructies en behoorlijk donkere geest mijn favoriete schrijver zou gaan zijn. los zit Dat is hij nog steeds. Ik gok dat ik zo’n zeventig procent van zijn oeuvre heb gelezen en alle verfilmingen heb gezien. En daar wringt het. Op een enkele uitzondering na (gaan we het zo over hebben), zijn bijna alle verfilmingen van Kings tige scènes op over pubers die achter hun stoerheid zeggen dat Ooms een afstandelijke observator is. “Ik verhalen shit. Ik weet niet hoe ze het doen, kwetsbaarheid, pijn en verdriet verbergen. zit vaak in iemands inner circle, waardoor ik veel kan maar het lukt gewoon niet om de angst die hij in Dat de jongens in Rotjochies, anders dan de film- voelen. Ik denk dat dat overkomt in mijn films.” zijn zinnen stopt naar het grote scherm over te brengen. En dan zijn er vast mensen die bewe- titel misschien doet vermoeden, geen Pietje Bells De spanningen tussen de jongens lopen op als het ren dat dit vooral een eighties/nineties-pro- zijn wordt duidelijk uit de gesprekken die zij hebben meisje Sanne op de boerderij komt wonen. De film bleem is toen veel van z’n boeken tot lowbud- met Petra. De vijftienjarige Mike (“Dingen die ik heb komt tot een climax als zij en Mike spoorloos verdwe- getproducties werden omgevormd, maar ook gedaan zijn wel ernstig ja”) kan zich voorstellen dat nen zijn. Ooms registreert de heftige commotie als de nú, met een gigantisch budget, goede acteurs, mensen denken dat er een steekje aan hem los zit. twee weer opduiken. Voor zo’n scène moet je geluk leuke regisseurs en dhr. Kings eigen zegen wordt alle engheid uit z’n verhalen gezogen. Drie Zo gooide hij een fiets van een flat; dat die op een hebben, zegt ze. “Maar ik wist natuurlijk dat ze weg belangrijke voorbeelden van recente Stephen voetganger had kunnen vallen, daar had hij even waren en stond paraat voor wat komen ging.” King-films die hét gewoon missen: It (deel 1 en niet bij stilgestaan. En met een verontrustend lachje Het is geen toeval dat Rotjochies begrip kweekt 2) en Doctor Sleep (het vervolg op The Shining). zegt hij dat vrienden die hem hebben ‘verraden’ dat voor ontspoorde jongeren. “Ik begrijp heel goed dat Waarom het zo vaak misgaat? Ik zou het niet nooit meer zullen doen. De ook vijftienjarige, beu- hun gedrag wordt afgekeurd, maar dat is maar één weten. Het zijn geen slechte films, die drie die ik hierboven noem. Ze zijn hartstikke prima, alleen geldragende Jahlano heeft de guitige uitstraling van kant van de medaille. Deze kinderen zijn ook slacht- gewoon op geen enkel moment eng. Zelfs Mike een jochie dat geen vlieg kwaad doet, maar ook een offers. Waarom worden zij altijd als het probleem Flanagan, die wel iets creepy’s wist te maken andere kant, want hij zat vast voor dealen en iets met gezien? Ze worden uit huis geplaatst en moeten aan van een ander horrorboek, The Haunting of Hill messen. Hij is naar de boerderij in Frankrijk gestuurd hun gedrag werken, maar waar ligt nu eigenlijk de House, kon me geen gilletje of kippenvel bezor- omdat het thuis met zijn moeder niet meer ging. oorzaak? Het gedrag van deze jongeren is een signaal gen. En er zijn heus wel een paar goede Stephen De meeste aandacht in de film krijgt Mitchell, dat in hun gezinnen iets is ontspoord. Dat zorgt voor King-verfilmingen die ook eng zijn, maar ze zijn wiens tragische levensverhaal we stukje bij beetje een innerlijk conflict bij deze jongeren. Ze zijn loyaal in de magere minderheid. Uit het blote hoofd te horen krijgen. Zijn vader, zijn enige verzorger, wil aan hun ouders, omdat je als kind eigenlijk niet boos waren alleen Gerald’s Game (gebaseerd op een hem niet meer thuis hebben, omdat hij rust wil: “Ik kunt zijn op degenen uit wie je bent voortgekomen, kort verhaal), Misery en The Mist in elk geval ga een beetje aan mezelf denken.” Het levert emo- maar ze voelen ook woede over hun emotionele of zéér spannend. En The Shining natuurlijk, ook al denkt de schrijver daar zelf anders over. Op die tionele scènes op waarin Petra met Mitchell en zijn letterlijke verwaarlozing. Voor mij gaat de film over laatste na zijn de grootste King-cinemasucces- vader, die geregeld op bezoek komt, analyseert wat dat innerlijke conflict.” sen verfilmingen van zijn ‘serieuzere’ non-hor- er mis is gegaan. Zo bokkig en afwerend als Mitchell Ooms pleit voor een verandering in de hulpver- rorwerk. The Shawshank Redemption, The Green in deze gesprekken is, zo openhartig rapt hij over zijn lening. “Iedereen zegt altijd dat het kind gezien en Mile en Stand By Me – allemaal nooit eng leven (“Van kattenkwaad naar het verkopen van poe- gehoord moet worden, maar dat gebeurt eigenlijk bedoeld maar stuk voor stuk prachtige films met een verhaal dat nergens rammelt. Een eerder”). Ooms heeft een zwak voor alle jongens, maar niet. Het kind is uit het oog verloren. Het is beter als volle vermelding voor een van Kings scifi-uit- het meest voor Mitchell: “Kijk naar zijn oogopslag en hulpverleners met kinderen én ouders werken. Hen stapjes kan ik niet laten liggen: The Running luister naar zijn stem en je ziet een gevoelige jongen. samen inzicht bieden in ingesleten patronen. En ze Man. Pure fun, moet je kijken. Ik begreep meteen de diepte van zijn verhaal.” moeten vooral niet tegen ouders zeggen dat als ze Dus waar gaat het nou mis? Zuivere horror in dit of dat niet doen hun kind wordt weggehaald. Die boeken met kinderen in grote rollen overbren- gen naar de bioscoopzaal werkt gewoon niet? Is INGESLETEN PATRONEN machtsverhouding is niet goed. Dat kun je met film dat het? Zijn z’n verhalen te groot en uitgebreid Rotjochies is gefilmd in de fly-on-the-wall-stijl. “Ik indringender laten zien dan met papier en woorden.” om echt eng te verfilmen? Werkt het supersim- ben iemand die schuilgaat achter de camera, zich stil- Lachend: “Ik ben een woordvoerder voor kinderen, pele Gerald’s Game daarom zo goed? Het enige houdt en kijkt”, zegt Ooms. “Een soort gedragsbio- maar zonder woorden.” wat ik weet is dat ik alsnog iedere keer als een loog, geïnteresseerd in wat er ligt achter wat er gezegd trouwe hond naar de bioscoop zal rennen als ik hoor dat er een nieuwe Stephen King-verfilming wordt. Die non-verbale communicatie zet ik als het ROTJOCHIES (PUNKS) IS TE ZIEN OP IDFA EN draait. Dat neemt niemand hem nog af. ware om in cinematografie.” Die benadering wil niet 25 NOVEMBER OM 20.25 UUR OP NPO2 CARMEN FELIX DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 14

IT STILL HURTS DE BALLAST VAN DE TWEEDE WERELDOORLOG Het kan niemand ontgaan: in mei 2020 is het vijfen- zeventig jaar geleden dat nazi-Duitsland werd verslagen. Dus vieren we het einde van de Tweede Wereldoorlog en een leven in vrijheid. Maar de Tweede Wereldoorlog veroorzaakte ook een keten van na- oorlogse ellende. Het IDFA- programma It Still Hurts trekt de doos van Pandora open. DOOR JOS VAN DER BURG

HEIMAT IS A SPACE IN TIME

In mei 1945 eindigde met de overgave van nazi-Duits- producent Pamela Cohn noemt de films ‘nauwkeurige fen-SS had gediend, zag zichzelf als een rechtvaardi- land de Tweede Wereldoorlog in Europa. Dat het kronieken van almaar groeiende vormen van neoko- ge engel die het naziverleden kwam wreken. continent niet acuut veranderde in een vredelievend lonialisme: systemen van maatschappelijke controle, oord waar iedereen elkaar in de armen viel, begrijpt die ver weg en in het geheim georkestreerd worden; BOOSAARDIG MONSTER iedereen. Er was chaos, armoede, honger en onze- genocides; burgeroorlogen; vernietiging van het mi- In de geweldige documentaire Heimat Is a Space in kerheid, en volgens de Britse historicus Keith Lowe lieu; dodelijk immigratiebeleid; bezettingen; en door Time (Heimat ist ein Raum aus Zeit, 2019) gaat het vooral een enorme zucht naar vergelding. In zijn boek bedrijven gefinancierd staatsgeweld’. De films zijn ‘de niet alleen over de gevolgen van de Tweede Wereld- Het woeste continent (2014) betoogt hij dat de oorlog hedendaagse allegorieën voor de wond die Europa oorlog. In de bijna vier uur durende zwart-witfilm officieel weliswaar beëindigd was, maar feitelijk nog heeft gevormd’. haalt documentairemaker Thomas Heise zijn familie- een aantal jaren voortwoekerde. Alle vijftien films gaan over de gevolgen van de oor- geschiedenis naar boven tegen de achtergrond van het Er waren burgeroorlogen, wraakacties, afreke- log voor individuele mensen, maar ook over collectie- Duitse verleden van bijna de hele twintigste eeuw. De ningen en vooral etnische zuiveringen. Honderddui- ve en geopolitieke nawerkingen. Drie films gaan over film begint in 1912 als Heise’s opa veertien jaar oud is zenden uit Oost-Europa naar Duitsland verdreven Duitsland. Terecht, want de gevolgen van de oorlog en op school een opstel schrijft over dat oorlog ver- Duitsers stierven van ellende of door wraak. Alleen al voor Duitsland zijn immens. Liberators Take Liberties schrikkelijk is, maar dat elke Duitser verandert in ‘een de Tsjechen vermoordden een kwart miljoen Sude- (BeFreier und BeFreite, Helke Sander, 1992) doorbrak echte patriot’ als Duitsland van zijn ‘kostbare geboor- ten-Duitsers. In Duitsland zelf stierven in de eerste bijna dertig jaar geleden het stilzwijgen over de mas- tegrond wordt beroofd’. paar jaar na de oorlog meer dan twee miljoen men- sale verkrachtingen van Duitse vrouwen in 1945 door Het zet de toon voor de film, waarin het Duitse sen van honger en ellende. De geallieerden stonden Russische soldaten. Het zwijgen erover was decennia- verleden een loodzwaar stempel drukt op de familie. erbij en keken ernaar. De haat zat diep. Pas met het lang een overlevingsstrategie, totdat de traumatische Heise’s opa studeert en wordt docent, trouwt in 1924 uitbreken van de Koude Oorlog eind jaren veertig ervaringen zich niet meer lieten wegdrukken. met een Oostenrijkse Joodse vrouw, en krijgt met veranderde de houding van de geallieerden tegenover Over de destructieve gevolgen van de oorlog op haar twee zonen. Het noodlot slaat toe als de nazi’s Duitsland. Niet om humanitaire redenen, maar omdat de Duitse collectieve psyche gaat Black Box BRD aan de macht komen: opa wordt om zijn huwelijk het land op de been moest worden geholpen om te- (Andreas Veiel, 2001). De film koppelt de levens van met een Joodse vrouw ontslagen en de Oostenrijkse genwicht te bieden aan de in Oost-Europa oprukken- twee ogenschijnlijk totaal verschillende mannen aan familie van zijn vrouw wordt in de oorlog uitgemoord. de communistische regimes. elkaar: bankdirecteur Alfred Herrhausen, die in 1989 Opa en zijn gezin overleven wel en wonen na de oor- een paar weken na de val van de Muur met een auto- log in Oost-Berlijn. De intellectuele familie gelooft RECHTVAARDIGE ENGEL bom door de linkse terreurgroep Rote Armee Fraktion in de communistische toekomst van het land, maar Naast de wrede directe nasleep had de oorlog ook werd vermoord, en RAF-lid Wolfgang Grams, die in Wolfgang, een van opa’s twee zonen en vader van de langetermijngevolgen. Het door IDFA-directeur Orwa 1993 in een vuurgevecht met de politie om het leven in 1955 geboren Thomas, botst als filosofiedocent Nyrabia samengestelde programma It Still Hurts zet kwam. De film ziet beide mannen als het product van op kleingeestige communistische apparatsjiks. Een er de schijnwerper op met drie installaties en vijftien het onverwerkte naziverleden. Herrhausen was lid Stasi-rapport meldt verontrust dat Wolfgang bezoek films, gemaakt in de afgelopen drie decennia. Een be- geweest van de Hitler Jugend en had gestudeerd op krijgt van buitenlanders en dat zijn vrouw zich nogal geleidend artikel van filmjournalist, programmeur en een nazi-eliteschool. Grams, wiens vader bij de Waf- ‘exclusief’ kleedt. DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 15

DE BALLAST VAN DE TWEEDE WERELDOORLOG

OF LAND AND BREAD THE EUPHORIA OF BEING

Die beknopte biografische feiten doen geen recht You Seperated Us (À Mansourah, tu nous as séparés, Hoe Orwa Nyrabia er tegenaan kijkt, wordt duidelijk aan Heimat Is a Space in Time, waarin de Grote Ge- Dorothée-Myriam Kellou, 2019) vertellen Algerijnen uit de drie films over het Israëlisch-Palestijnse con- schiedenis voortdurend als een boosaardig monster over hoe zij in de bevrijdingsoorlog (1954-1962) uit hun flict die hij selecteerde voor It Still Hurts. Objector op de deur van de familie beukt. De film eindigt met dorpen werden gedeporteerd naar herhuisvestings- (Molly Stuart, 2019) gaat over een jonge Israëlische een reflectie op de gevolgen van de val van de Muur. kampen. Dat lot trof ruim twee miljoen Algerijnen. De vrouw die weigert in militaire dienst te gaan, met als Het einde van communistisch Oost-Duitsland bracht Franse bezetter hoopte op deze manier controle over reden de slechte en vernederende behandeling van vrijheid, maar ook werkloosheid en het gevoel bij de bevolking uit te oefenen, zodat zij geen steun kon Palestijnen. In Ma’loul Celebrates Its Destruction Oost-Duiters dat zij tweederangsburgers zijn. Heise geven aan de bevrijdingsbeweging. In Mansourah, You (Ma’loul tahtafilu bi damariha, Michel Khleifi, 1985) noemt 1989 ‘een ramp’ en constateert dat bij veel Seperated Us toont de individuele, maar ook collectieve herdenken vroegere Palestijnse inwoners van een in Oost-Duitsers ‘de littekens schreeuwen om wonden’. trauma’s die dat heeft veroorzaakt. Zo verklaart een 1948 door de Israëliërs vernietigd dorpje met hun Hun woede richten zij op de zwakkeren in de samen- man die het geweld van de bevrijdingsoorlog mee- kinderen de verdrijving uit hun woonplaats. En Of leving, zoals asielzoekers en arme buitenlanders. De maakte het enorme gebrek aan onderling vertrouwen Land and Bread (Ehab Tarabieh, 2019) toont vernede- gedachte die na de film blijft hangen, is dat wat Heise van Algerijnen met deze gruwelperiode. ringen en pesterijen van Palestijnen door Israëlische de ‘vertraagde causaliteit’ van de Duitse geschiedenis Het herdenken van oorlogen is geen neutrale soldaten en kolonisten. Soldaten vallen zonder ver- noemt nog lang niet ten einde is. activiteit, maar hangt af van hoe je deze hebt mee- klaring ’s avonds laat een huis binnen, een kolonist gemaakt. Nog weer anders is het als je erna bent zegt tegen een Palestijnse boer dat als de Messias COLLECTIEVE TRAUMA’S geboren. In 2 minuten stilte a.u.b. (1998) onderzoekt komt ‘jullie’ onze slaven zullen zijn, en stenengooi- De oorlog had niet alleen voor Duitsland ingrijpende Heddy Honigmann wat de jaarlijkse twee minuten ende agressieve Israëlische jongeren putten zich uit in gevolgen, maar leidde wereldwijd tot schokkende stilte tijdens de dodenherdenking op 4 mei voor men- religieuze beledigingen. veranderingen. De dekolonisatie zou zonder de oor- sen betekenen. Het is een open deur, maar een scho- Met de keuze voor deze drie films maakt Nyrabia log nooit zo snel hebben plaatsgevonden. De nazi’s lier ervaart de stilte anders dan een overlevende van duidelijk dat hij niets positiefs in Israël kan ont- waren verslagen in naam van de vrijheid, dus konden een vernietigingskamp. Over de Jodenvernietiging, dekken. Dat is zijn goed recht. Wel bedenkelijk, en westerse landen moeilijk nog volhouden dat koloniale en de trauma’s van de weinige overlevenden, gaat het misschien meer dan dat, is de vergelijking die Pamela volkeren geen recht op vrijheid hadden. Bovendien in The Euphoria of Being (A létezés eufóriája, Réka Cohn in haar artikel naar aanleiding van Of Land and waren Engeland en Frankrijk geen grootmachten Szabó, 2019). De film portretteert een negentigjarige Bread maakt tussen nazi’s en Israëliërs: ‘Het is on- meer, zodat zij hun kolonies moeilijker in de greep Hongaarse overlevende van Auschwitz van wie alle 49 mogelijk te negeren dat we hier angstwekkend genoeg konden houden. familieleden werden vermoord. Hoe leeft deze vrouw een haast exacte herhaling zien van de genadeloze Dat wil niet zeggen dat de dekolonisatie soepel met deze gedachte en herinneringen verder? wijze waarop de Duitsers omgingen met de Joden die verliep. Integendeel: dat er een nieuwe tijd was aange- het, ontdaan van elk mensenrecht en elk bezit, in hun broken, drong maar langzaam door tot de kolonisators, VERNEDERINGEN EN PESTERIJEN eigen land verboden werd te bestaan.’ waaronder Nederland in Indonesië. Het leidde tot Een gevolg van de Tweede Wereldoorlog is ook de Er is veel mis in Israël, maar lees de passage een wrede koloniale oorlogen, zoals in Algerije, waar de oprichting van de staat Israël in 1948. Voor veel Joden paar keer en vraag je vervolgens af waar de gaskamers Franse bezetter gruwelijk huishield. In In Mansourah, een glorieuze gebeurtenis, voor Palestijnen een ramp. zijn in Israël. HEEL BINNENKORT... ZEER DICHTBIJ...

AMSTEL FILM · ARTI FILM · CHERRY PICKERS · CINEART · EYE · FILMFREAK · DE FILMKRANT · GUSTO · IMAGINE FILM MOKUM · MOOOV · PARADISO FILM · PERISCOOP FILM · THE SEARCHERS · SEPTEMBER FILM · WINDMILL FILM FELICITEREN FORUM GRONINGEN MET DE FEESTELIJKE OPENING OP VRIJDAG 29 NOVEMBER Fk MMXIX

EEN FILM VAN JÉREMY CLAPIN GEPRODUCEERD DOOR MARC DU PONTAVICE GESCHREVEN DOOR GUILLAUME LAURANT [ AMÉLIE] DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 17

door Zoals het leven van Andrej Tarkovski onderdeel was van zijn films, zo zijn die films onderdeel van het leven van zijn zoon. De familieband blijft hecht, zelfs voorbij de dood: “Sommige ANDREJ A. TARKOVSKI OVER dromen zijn echt.” DOOR KEES DRIESSEN ANDREY TARKOVSKY: A CINEMA PRAYER

Over het algemeen richten wij filmcritici ons, vind ik, Andrej A. groeide op met zijn vaders cinema. Hij schrijver Boris Pasternak aan Tarkovski verscheen en te veel op het privéleven van filmmakers, zeg ik tegen voelde zich dan ook helemaal niet uit zijn element hem voorspelde dat hij slechts zeven films zou maken. Andrej A. Tarkovski (1970), zoon-van. Maar in zijn toen hij in 1986 namens zijn doodzieke vader de Tarkovski geloofde echt in geesten, beaamt zijn zoon, geval... “is het onvermijdelijk, dat weet ik”, glimlacht Grand Prix voor Het offerophaalde in Cannes – uit net als in, bijvoorbeeld, telekinese en antroposofie.“Wij hij. “Mijn vader maakte nooit onderscheid tussen zijn handen van Maruschka Detmers. ‘Andrjoeska ontving Russen zijn een beetje bijgelovig”, glimlacht Andrej A. films en zijn leven.” mijn prijs’, schreef zijn vader in zijn dagboek. ‘Hij was – maar Pasternaks voorspelling kwam wel uit. Het levensverhaal van vader Tarkovski (1932-1986) totaal niet verlegen. Hij gedroeg zich alsof prijzen is verweven met zijn oeuvre. Van zijn jeugd tijdens de ontvangen in Cannes een alledaagse gebeurtenis was.’ Gelooft u zelf ook in geesten? “Ik denk dat de werkelijk- Tweede Wereldoorlog, inspiratie voor De jeugd van En bewonderend: ‘Vandaag zag ik hem voor het eerst heid groter is dan we meestal zien. Anders zou het ook Ivan (1962), tot zijn vertrek naar het Westen, dat re- als een onafhankelijke, volwassen jongeman.’ vrij triest zijn, niet?” sulteerde in Nostalghia (1983) en zijn laatste filmHet offer (1986). Hij castte zijn vader Arseni (als gedichten GEESTEN Maar – misschien een vreemde vraag – zou u dan nog con- voordragende stem in De spiegel, 1975), zijn moeder Hoewel, onafhankelijk. Als ik die knappe jongeman tact kunnen hebben met uw vader? “Natuurlijk. Ik heb Maria (De spiegel), echtgenote Irma (De jeugd van Ivan met zijn stralende ogen spreek in Venetië – ouder en vele malen van hem gedroomd, na zijn dood. Hij belde en Andrej Roebljov, 1966), tweede echtgenote Larisa grijzer, maar niet heel anders – stelt hij zich nog al- – ik droomde lange telefoongesprekken – en dan zei ik: (De spiegel) en stiefdochter Olga (De spiegel en Sola- tijd ten dienste van zijn vader, als directeur van het in ‘Ik weet dat je dood bent; hoe is het aan de andere ris, 1972). Bovendien blijken specifieke scènes uit zijn Florence gevestigde Andrey Tarkovsky International kant?’ Hij antwoordde: ‘Het is totaal anders dan jullie autobiografie geplukt, zoals de militaire instructeur Institute. Hij maakte Andrey Tarkovsky: A Cinema denken’, precies wat de geest van Theophanes zegt te- die zich in De jeugd van Ivan op een granaat werpt, Prayer, een systematische en respectvolle documen- gen Roebljov. En hij zei: ‘Maar het gaat me goed. Dit is of de beschrijving van hoe een droomhuis werd ge- taire over Tarkovski’s oeuvre, waarin alleen zijn vader pas het begin. Alles herhaalt zich. Het leven gaat door.’” vonden in Het offer – een film die “met hoop en ver- zelf aan het woord komt. Kritische noten (over bij- trouwen” aan Andrej A. is opgedragen. “Al zijn films voorbeeld Tarkovski’s anti-feminisme) hoeft de kijker Gelooft u dat het hem echt was? “Ja, dat geloof ik wel. waren autobiografisch”, benadrukt die. “Zelfs Solaris dus niet te verwachten, maar voor een newbie is dit Het voelde heel echt. Sommige dromen zijn dromen, en Roebljov.” mogelijk de beste introductie. Andere bekende docu- andere zijn echt. Bovendien verscheen hij toen ik in Voor zijn meest autobiografische en beste film De mentaires over Tarkovski, zoals Un poeta nel cinema een moeilijke periode zat, dus misschien wist hij dat ik spiegel herbouwde Tarkovski zelfs het verdwenen huis (Donatella Baglivo, 1984) en Tempo di viaggio (Tonino hem nodig had.” uit zijn jeugd, op de oorspronkelijke plek, zo precies Guerra en Andrej Tarkovski zelf, 1983), zijn minder ANDREY TARKOVSKY: A CINEMA PRAYER dat zijn moeder in tranen uitbarstte. Terwijl het bui- veelomvattend, terwijl Chris Markers eigenzinniger ITALIË/RUSLAND/ZWEDEN, 2019 | REGIE ANDREJ A. tenhuis in Nostalghia, gebouwd in Italië, is gebaseerd Une journée d’Andreï Arsenevitch (2000) vooral inte- TARKOVSKI | MET ANDREJ TARKOVSKI | 97 MINUTEN | op Tarkovski’s eigen huis buiten Moskou, waar ook ressant is voor de kenner. DISTRIBUTIE EYE | TE ZIEN OP IDFA EN VANAF 28 Andrej A. een deel van zijn jeugd doorbracht – als A Cinema Prayer legt de nadruk op Tarkovski’s spi- NOVEMBER hij niet rondhing op zijn vaders filmsets. “De meest ritualiteit die, zoals de titel aangeeft, eerder in de cine- ANDREI TARKOVSKY: THE EXHIBITION wonderbaarlijke was die van Stalker [1979], toen ik elf ma gezocht moest worden dan in kerkelijk dogma. “Hij WAARAAN ANDREJ A. HEEFT MEEGEWERKT, LOOPT NOG was. De binnenopnames zijn allemaal in de studio in zocht naar nieuwe wegen”, zegt Andrej A., en hij ver- T/M 6 DECEMBER 2019 IN EYE FILMMUSEUM IN Moskou gemaakt! Die sets waren ongelooflijk.” wijst naar de beroemde anekdote dat de geest van AMSTERDAM DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 18

MARRIAGE STORY Veertig jaar na Kramer vs Kramer maakt Marriage Story de balans op van het moderne huwelijk. Terugblikkend blijkt de klassieke tranentrekker met Dustin Hoffman en Meryl Streep onverwacht feministisch, terwijl Noah Baumbachs semi-autobiografische film ondanks z’n genuanceerde personages stiekem het liefst de kant van het patriarchaat kiest. DOOR DANA LINSSEN HOLLYWOOD EN HET EINDE VAN HET (FILM)HUWELIJK Hollywood is getrouwd met het huwelijk. Maar de laatste jaren is in die relatie een beetje de klad gekomen. Te lachen viel er al een tijdje niet meer: de romkom is al heel lang op sterven na dood. En nu is er met Noah Baumbachs Marriage Story een film ver- schenen die ondanks z’n titel eigenlijk een echtschei- dingsdrama is dat geen goed woord voor het huwelijk over heeft. Wat is er aan de hand? Is het filmhuwelijk failliet? Toen Baumbach in 2005 doorbrak met het autobiografische The Squid and the Whale, was hij eigenlijk vooral bekend als coscenarist van Wes Andersons The Life Aquatic with Steve Zissou. Hoezeer de beide filmmakers verder stilistisch ook van elkaar verschillen, ze hebben een ding gemeen: hun trubbels met het moderne huwelijk. Zeker in Andersons eerste films draaide alles om dysfunctionele en onconventionele families. The Squid en the Whale was van hetzelfde laken een pak. Het leek alsof de oeuvres van de beide cineasten nauw verweven waren. Baumbach keek in zijn debuut vanuit zijn puberperspectief naar de echtscheidingsperikelen van zijn ouders, beiden jour- nalist, en spaarde ze niet. De bitse oneliners vlogen als tennisballen om je oren. Met Marriage Story kijkt Baumbach terug op zijn eigen scheiding van actrice Jennifer Jason Leigh in 2010. In datzelfde jaar verscheen Greenberg, waarvoor Baumbach en Leigh samen het scenario schreven. Een film over een man met een joekel van een midlifecri- KRAMER VS KRAMER sis, in de traditie van Amerikaanse schrijvers als Saul DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 19

DE GOEDE VADER PURITEINSE MORAAL Het lijkt alsof “Het idee van de ‘goede vader’ is dertig jaar geleden Anders dan de Franse relatie- en familiefilm waarin verzonnen”, zegt echtscheidingsadvocate Nora in iedereen altijd ongelukkig is en alles bespreekbaar is, Hollywood zich Marriage Story tegen Nicole (Scarlett Johansson). of de Scandinavische waarin iedereen het ook over geen andere Nicole is een actrice die een jaar of tien eerder haar alles heeft en dan een beetje gelukkiger wordt, heeft Hollywood-carrière vaarwel heeft gezegd om met Hollywood altijd een moeizame verhouding gehad relatievormen haar echtgenoot Charlie (Adam Driver), ook acteur, met het huwelijk, laat staan met andersoortige ver- dan het huwelijk en regisseur, maar dan in het theater, naar New York houdingen. Voor een deel is dat terug te voeren op de te verhuizen. En ondanks dat idee van de goede vader puriteinse Amerikaanse moraal en de manier waarop kan voorstellen. stelt de maatschappij nog steeds onmogelijk hoge ei- die door het zelfcensuursysteem van de Production Dat is op zich sen aan moeders terwijl vaders flierefluitend wegko- Code zo lang in stand is gehouden dat het lijkt alsof men met de rol van showopvoeder. Nog steeds, aldus Hollywood zich geen andere relatievormen dan het tamelijk treurig Nora. En hoewel het hopeloos generaliseren is, zijn er huwelijk kan voorstellen. Dat is op zich tamelijk treu- voor een industrie vast genoeg mensen die hier de kern van waarheid in rig voor een industrie die geen probleem heeft met zullen herkennen. exotische wezens op verre planeten – maar op een of die geen probleem Jammer dat de film Nora onnodig bits feministisch andere manier zijn zelfs die toch altijd overwegend heeft met exoti- afschildert en voor een deel de dubbele standaard heteroseksueel en monogaam en anders worden ze er waar zij het over heeft in stand houdt: Nicole is nou wel voor gestraft. sche wezens op eenmaal de vader en moeder in huis, en Charlie net Marriage Story is net zozeer het persoonlijke ver- verre planeten — iets teveel het stereotype van het mannelijke artistie- haal van Baumbach, als een film die een product is ke genie dat het daardoor te druk met zichzelf heeft van die lange traditie. Hij is psychologisch complexer maar zelfs die en uiteindelijk niet echt tot een inzicht of verandering dan de screwball comedies met hun speelse gender- zijn overwegend lijkt te komen. Dat opmerken doet de film verder niet omdraaiingen zoals Bringing up Baby (Howard tekort: hij is emotioneel en psychologisch extreem Hawks, 1938) of The Lady Eve (Preston Sturges, 1941) heteroseksueel rijk en geschakeerd. Regie en acteren brengen nuan- en comedies of remarriage als It Happened One Night en monogaam en ces aan waar het scenario (al is het van Baumbachs (Frank Capra, 1934) en The Awful Truth (Leo McCa- eigen hand) niet in voorziet. rey, 1937), waarin gehuwde partners uit elkaar gaan, anders worden Nora’s opmerking deed me verlangen dat haar rol schaamteloos met anderen kunnen flirten en dan ze er wel voor niet door Laura Linney maar door Meryl Streep zou alsnog weer bijeenkomen, niet zozeer om het happy zijn gespeeld. Streep speelde in 1979 immers een van end, maar omdat de Production Code geen seks bui- gestraft de hoofdrollen in Kramer vs Kramer. Binnen de con- ten het huwelijk toestond, dus phew, dat was allemaal text van de traditionelere jaren zeventig (of zaten we op het randje. Marriage Story houdt zich meer aan de toen juist dichter op de tweede feministische golf?) status quo (die maatschappelijk gezien al lang geen was de beslissing van haar Joanna om echtgenoot Ted status quo meer is) dan die komedies van weleer. En Bellow en Philip Roth, die verhalen vertellen over (Dustin Hoffman) en hun zoontje Billy te verlaten, dat brengt ons terug bij de vraag waar de romkom met mannen op het dieptepunt van hun leven, aldus omdat het huwelijk met z’n traditionele rolpatronen z’n ondermijnende omkeringen van rolpatronen en Baumbach destijds. Pikant detail: de jongere vrouw haar verstrikte en verstikte, tamelijk gewaagd. Vooral genderstereotiep gedrag gebleven is. Het kan toch niet die deze Greenberg weer tot leven wekt, wordt ge- omdat ze grotendeels uit de film verdwijnt, en we zo zijn dat William Shakespeare’s Midzomernachts- speeld door Baumbachs latere partner Greta Gerwig, getuige zijn van Teds onhandige pogingen om een droom (1595/6) progressiever was dan films nu zijn? met wie hij daarna op zijn beurt ook weer scenario’s goede vader te worden. Hij moet wel. Maar zij is in de Veel traditionele filmgenres zijn sinds de opkomst zou schrijven, onder andere voor Frances Ha (2012), ogen van de publieke jury natuurlijk wel de vrouw die van slimme seriële televisievertelvormen naar het naar verluidt gebaseerd op háár leven. Het is de beste haar gezin in de steek laat (net zoals in Baumbachs kleine scherm uitgeweken. Dat je nauwelijks meer datingtruc sinds de begindagen van de cinema. The Squid and the Whale beide ouders egocentrische maffiafilms of juridische thrillers in de bios-coop Voordat het hier op de Privé van de filmwereld be- kuttekoppen zijn, maar de vader ‘slechts’ een lamzak, ziet, heeft daar alles mee te maken. Met de erf- gint te lijken: Baumbach is nu eenmaal niet de enige en de moeder ‘overspelig’; ook daar weer die dubbele genamen van de screwball comedy en hun grens- filmmaker die inspiratie zoekt in zijn eigen leven. moraal). overschrijdende ideeën over seksualiteit, gender en Marriage Story staat in de traditie van twee andere Het was interessant geweest zijn als die terloopse relaties is het al niet anders. En die vooruitstreven- mannen die hetzelfde deden: Ingmar Bergman met opmerking over de goede vader in de film een histo- de series hoeven hun verhalen allang niet meer in Scènes uit een huwelijk (1973), de film die er in de jaren rische context had gekregen. Want Kramer vs Kramer subtekst te vertellen. Van Euphoria tot Fleabag, zeventig volgens zeggen eigenhandig voor zorgde dat was ook de eerste mainstreamfilm waarin dat idee van van Orange Is the New Black tot Sense8 en Trans- het aantal echtscheidingen in West-Europa expo- de goede vader getoond werd. Weinig scènes zijn zo parent. nentieel toenam. En natuurlijk Woody Allen, die met hartverscheurend als die waarin Ted te laat komt om Het burgerlijke huwelijk mag het dan niet redden Husbands and Wives (1992) zijn eigen scènes uit een Billy van school te halen, of die waarin hij klunzend in Marriage Story, iets anders blijft wel overeind. New Yorks huwelijk draaide en zijn scheiding met Mia en eieren klutsend wentelteefjes bakt voor het ontbijt. Maar laten we niet alles verklappen. Mogen we dan, Farrow verwerkte (en in zowat al zijn films een manier En ja, hij doet iets wat je geen enkel kind toewenst: hij met een beetje grote streken en verre hoop, conclu- vond om zijn eigen relatieperikelen en andere exis- neemt het in vertrouwen. “Misschien heb ik te hard deren dat het huwelijksverhaal in Hollywood failliet tentiële twijfels te sublimeren). geprobeerd om van mamma de soort vrouw en echt- is omdat de toekomst patchwork, panseksueel en Toch is er een andere film die belangrijker is voor genote te maken die ik dacht dat ze zou moeten zijn.” polyamoureus is? Marriage Story dan deze twee en dat is de Oscar-win- Altijd weer die onuitgesproken sociale normen die het nende tranentrekker Kramer vs Kramer, een film die leven compliceren. Of uitgesproken. Want als Nicole veertig jaar na dato onverwacht feministisch is, waar in Marriage Story haar hart lucht bij haar moeder en MARRIAGE STORY VERENIGDE STATEN, 2019 | REGIE NOAH BAUMBACH | MET SCARLETT JOHANSSON, Marriage Story ondanks z’n levensechte en genu- zus, lijken die vooral bezig haar huwelijk te redden. ADAM DRIVER, LAURA DERN | 136 MINUTEN | anceerde karakterstudies toch stiekem het liefste de Wanneer maakt de filmgeschiedenis die sociale con- DISTRIBUTIE THE SEARCHERS/NETFLIX | TE ZIEN kant van de man kiest. venties nou eens bespreekbaar? VANAF 28 NOVEMBER DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 20

SERGEI LOZNITSA OVER THE TRIAL SERGEI LOZNITSA

‘HIGHTECH PROPAGANDA 24 LEUGENS PER SECONDE’ Waarom sluiten de archiefbeel- Zo ook The Trial, dat volledig bestaat uit archief- zat, beschrijft de Oekraïense meester in een Tsjechi- materiaal van het proces tegen de Industriële Partij. sche hotelbar zijn proces uit. “Ik ben geïnteresseerd den van een wreed showproces In dit grensverleggende showproces uit 1930 werden in de manier waarop spel ons leven vormgeeft. Het is uit de Sovjet-Unie van 1936 zo economen en ingenieurs beschuldigd van het samen- een onderzoek naar het leven als theater. Het is geen zweren tegen de Sovjet-Unie. ‘Een pervers toneel- geheim dat politiek optreden op een podium gebeurt, naadloos aan op de hedendaagse stuk’, noemde collega Jos van der Burg het vorig jaar dat het deel uitmaakt van een theatertraditie. In mijn speelfilms en documentaires van toen de film op IDFA draaide. Het is ook fake news films zoek ik de verschillen tussen de mensen die we- avant la lettre, opgenomen op voor die tijd geavan- ten dat ze zo’n performance geven en de mensen die Sergei Loznitsa? “Het is een ceerde geluidsfilm om als hightech propaganda benut onbewust deel uitmaken van die performance. In The onderzoek naar het leven als te worden door de staat. “24 leugens per seconde”, Trial zien we acteurs die spelen dat ze schuldig zijn. zoals Loznitsa de scènes zelf omschrijft. In Donbass is de scheidslijn tussen spel en realiteit DOOR HUGO EMMERZAEL theater.” vervaagd.” THEATERTRADITIE Volgens Sergei Loznitsa kan iedereen de archief- Deze archiefdocumentaires vormen samen met speel- HISTORISCH GRUWELEN beelden uit zijn documentaire The Trial (2018) vin- films (My Joy, 2010; A Gentle Creature, 2017; Donbass, Die grenzen zoekt Loznitsa ook op in observerende den. “Het materiaal ligt in het Russische filmen 2018) en observerende documentaires (Maidan, 2014; documentaires als Austerlitz en Victory Day. Daarin fotoarchief in Krasnogorsk. Het enige wat je ervoor Austerlitz, 2016; Victory Day, 2018) de drie pijlers worden niet zozeer mensen, maar vooral de histo- nodig hebt, is de wil en een beetje nieuwsgierigheid.” waarop Loznitsa’s essayistische vorm van cinema rische plaatsen waar mensen zich begeven in beeld Weinig regisseurs zijn zo nieuwsgierig naar dit rust. Zijn filmwerk is een diepgaand onderzoek naar gebracht. Austerlitz is gedraaid in de voormalige soort materiaal als Oekraïner Loznitsa, die het in zijn de manier waarop geschiedenis telkens geconstru- concentratiekampen Dachau en Sachsenhausen, films op verfijnde wijze restaureert, rangschikt en eerd, herinnerd en opgevoerd wordt. Zo noemt hij waar jaarlijks hordes toeristen komen. Loznitsa filmt opnieuw presenteert. Zo maakt Loznitsa met State The Trial zelf “de historische vastlegging van het ze als podia: de mensenmassa is als publiek even Funeral (2019), zijn nieuwste archiefdocumentaire die specifieke moment waarop het concept van ‘recht- getuige van waar dit historische gruwelterrein ooit dit jaar op IDFA wordt vertoond, een vloeiende aan- vaardigheid’ vernietigd wordt.” Speelfilm Donbass voor stond. Victory Day speelt zich af in het Berlijnse eenschakeling van propagandabeelden gemaakt tij- laat vervolgens zien hoe het is om in de rechteloze Treptower Park, bij een groots monument voor tijdens de begrafenisceremonie van Jozef Stalin in 1953. chaos te leven van het hedendaagse Oekraïens-Russi- dens de Tweede Wereldoorlog gevallen sovjetsolda- Op zichzelf zeggen die beelden al veel over de his- sche oorlogsgebied. ten. Ook hier filmt Loznitsa hoe mensen de geschie- torische context waarin ze gemaakt zijn, maar binnen Op het filmfestival van Karlovy Vary, waar Loznitsa denis observeren, tijdens een herdenking op 9 mei, de het oeuvre van Loznita komen ze ook echt tot leven. afgelopen zomer in de jury van de hoofdcompetitie dag dat de Sovjet-Unie Nazi-Duitsland versloeg. DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 21

“Ze voeren een historische plek op”, zegt Loznitsa over het concept achter deze kale, maar fascinerende ‘Het is geen THE TRIAL documentaires. “De historische gebeurtenissen die zich daar hebben afgespeeld veranderen het publiek geheim dat poli- dat het terrein gadeslaat. Mensen worden er passief tiek optreden op De show van het showproces van. Ze zijn slechts ontvangers van informatie, obser- vanten die niet weten wat ze moeten doen. Zo worden een podium The Trial is een vernuftig stukje ‘fake en tussentitels (die onder andere uitleggen nieuws’ over fake nieuws. Eerder een found dat de aangeklaagde ‘Industriële Partij’ ze een object van de geschiedenis. Terwijl voorganger gebeurt, dat het footage-speelfilm dan een montagedocu- nooit heeft bestaan). De verwijzing naar Maidan, over de onafhankelijkheidsstrijd in Oekra- deel uitmaakt mentaire van historisch filmmateriaal. Franz Kafka’s beroemde roman over de ver- ïne, een film is over subjecten van de geschiedenis: Maar dat waren Stalins showprocessen die vreemding van een technocratische rechts- daarin zie je een poging om geschiedenis te scheppen. van een theater- de film onttakelt ook. Een leugenspektakel. systeem is er niet voor niets. The Trial is een Austerlitz en Victory Day gaan over pogingen om de antipropagandafilm gemaakt met dezelfde traditie. In mijn Ruim duizend mensen pasten er destijds in middelen. geschiedenis ergens van te beseffen.” de gigantische Moskouse ‘Zuilenzaal’, waar Die complexiteit is de kracht en de zwakte films zoek ik de onder Stalin in de jaren dertig showproces- van The Trial. De film werkt op een heel di- KOMEDIE sen werden gehouden tegen ‘vijanden’ van de rect niveau, als studie in retoriek, als analyse Wat al die verschillende soorten films delen, zijn verschillen tus- nieuwe Sovjet-Unie. En het zou reusachtig van hoe de ‘show’ van een showproces op Loznita’s bijtende observaties over misstanden in sen de mensen zijn als er nu duizend mensen in Nederland vele fronten werkt (als live evenement, voor de gang naar het filmtheater maken voor The die duizend ‘getuigen’ in het publiek, maar de Sovjet-Unie en de hedendaagse postsovjetwe- die weten dat ze Trial (Process) van de Oekraïense regisseur ook als film). Maar het is ook een vernuftig reld. Zijn films gaan over het verval, het trauma en Sergei Loznitsa (Maidan, 2014; Austerlitz, stukje ‘fake nieuws’ over fake nieuws. Het is de desoriëntatie die een eeuw aan extreem commu- zo’n performance 2016; Donbass, 2018). Dat draait om het eerder een speelfilm dan een documentaire, nistisch sovjetbewind en extreem kapitalistische showproces tegen acht professoren en inge- want er is in de film zelf weinig gelegenheid Poetin-heerschappij hebben opgeleverd. “Commu- geven en de nieurs die werden beschuldigd van contrare- voor de toeschouwer om te toetsen wat hij volutionaire activiteiten en industriële sabo- ziet, behalve aan de hand van eigen histori- nisme, kapitalisme, al die ideeën kunnen de wereld mensen die tage, zogenaamd ondersteund door de Franse sche kennis. En dan krijgt de film zijn weer- niet omschrijven zoals die echt is”, vindt Loznitsa. onbewust deel regering en in ballingschap levende ‘Witten’ slag: eerst wil je geloven wat je ziet, dan ga je “Hun functie blijft om onderscheid te maken tussen (grootgrondbezitters en adel). je vragen stellen, dan ontdek je dat die vra- groepen, klassen of identiteiten. Vervolgens richten uitmaken van die Niet dat deze found footage-montagefilm gen niet binnen de film te beantwoorden zijn, we onze samenlevingen in aan de hand van deze be- geen groter publiek verdient, maar het is al- en dan begrijp je hoe het is om gevangen te performance’ lemaal een kwestie van schaal en verhou- zitten in een systeem. Als er duizend mensen drieglijke concepten.” ding. Duizend mensen die zich verzamelden zijn die al die finesses kunnen duiden en De maatschappijkritiek van Loznitsa onderscheidt om een in scène gezette (en destijds als een deconstrueren, is dat ook een massa. zich ook door een ongewoon gebruik van humor. Je speelfilm vastgelegde) rechtszaak bij te wo- kan veel zeggen over het gewapende grensconflict in nen, dat was een massa. Of duizend mensen DANA LINSSEN Donbass, maar uiteindelijk is die film ook een komedie nu een ruim twee uur durende ‘recon- structie’ kijken van de veertig minuten lange THE TRIAL (PROCESS) RUSLAND/NEDERLAND, die over misstanden. De kafkaëske, bureaucratische propagandafilm die er van dat ‘spektakel’ 2018 | SERGEI LOZNITSA | 127 MINUTEN | DISTRIBUTIE hel van A Gentle Creature is niet alleen deprimerend, werd gemaakt. Loznitsa voegde aan die veer- WINDMILL FILM | TE ZIEN VANAF 28 NOVEMBER, OOK maar ook een absurde puzzel. tig minuten ander historisch materiaal toe, VIA picl.nl Zelfs het gruwelijke onrecht van The Trial kan je zien als een grote juridische grap. De dramatische ironie van de pompeuze optochten voor Stalins overlijden in State Funeral zal de meesten al helemaal niet ontgaan: vier jaar na zijn dood pleitte opvolger Nikita Chroesjtsjov voor het eind van de persoonsverheerlijking rond Stalin. In het Mausoleum op het Moskouse Rode Plein, waar het lijk van Stalin in State Funeral heen wordt gebracht, ligt nu alleen Lenin nog. Loznitsa filmt komedies en ziet de humor in van zijn archiefmateriaal, maar doet dat altijd omdat hij de ernst van die beelden inziet. “Het is de kracht van overdrijving. Dat zorgt voor effectieve beelden, maar ook voor groteske, absurde taferelen. Neem de begrafenisceremonie van Stalin: het is een idioot gezicht, maar tegelijkertijd een doeltreffende visuele metafoor voor persoonsverheerlijking van een dictator. En het zegt nog zoveel meer: het gaat over hoe een land en een volk constructies zijn, hoe al die systemen door mensen vormgegeven zijn. De ultieme grap voor mij is: ik hoef niets te doen om dit materiaal aan te dik- ken. Het zit er allemaal al in. Ik laat gewoon zien wat er toen gefilmd is. Het gevaar is natuurlijk dat we ons realiteitsbesef gaan baseren op de beelden die we met elkaar produceren en consumeren. Het is immers zo makkelijk om met beelden te manipuleren. Ik, als regisseur, kan dat weten.” EEN MENSELIJKE EINDEJAARSFILM UIT IJSLAND VANAF 12 DECEMBER IN DE BIOSCOOP

Het grootste onaflhankelijke filmblad van Nederland. Nu ook op zak-

formaatvernieuwde website > filmkrant.nl

‘Two hours of magic’ The Guardian

VANAF 28 NOVEMBER IN DE FILMTHEATERS

www.cineart.nl

Varda Filmkrant.indd 1 11-11-19 09:04 DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 23

RIAN JOHNSON OVER KNIVES OUT

IN DE VOETSPOREN

Met Knives Out steekt Rian Out speelt met de verwachtingen van de kijker. over de Britse maatschappij zoals die toen was, en dat prikkelde me hetzelfde te doen met Amerika nu.” Johnson de klassieke whodunnit HET VERKEERDE BEEN in een modern jasje: een moord- Alle ingrediënten voor een klassieke whodunnit zijn PUZZELSTUKJES aanwezig – van de stuntelende detective tot de ont- Hoewel Johnson Knives Out met recht een whodunnit mysterie verpakt als achtbaanrit knoping waarvoor alle verdachten bij elkaar worden noemt, draait een groot deel van de film in feite hele- die vrolijk speldenprikjes uit- geroepen. Maar Johnson geeft alles net even een maal niet om ‘who dun it’. “Ik herinnerde me de klacht twist. Hij keek het af van de beste, legt hij uit: “Agatha die Hitchcock over het genre had”, legt Johnson uit. deelt naar hedendaagse hete Christie deed het ook al zo; ze was zich zéér bewust “De grote zwakte kan zijn dat je uitkomt bij een grote hangijzers. DOOR JOOST BROEREN-HUITENGA van de verwachtingen die aan het genre kleven en onthulling die de kijker nooit had kunnen raden. Dan ze had er enorme lol in om de lezer op het verkeerde draait het om verrassing, niet om spanning – surprise De openingsscène van Knives Out maakt direct dui- been te zetten.” in plaats van suspense. Ik wilde het allebei. De ambitie delijk wat voor vlees we in de kuip hebben. Hij speelt Johnson is al sinds zijn vroege jeugd verslaafd aan was: een film met de carrosserie van een whodunnit, zich af op de zolderkamer van een gotisch landhuis; Christie’s boeken, vertelt hij op het filmfestival van maar met de motor van een Hitchcockiaanse thriller zo een waar een moordmysterie thuishoort. Dat Gent – “comfort food”, noemt hij ze. Dat spel is bo- over een onschuldig veroordeelde.” treft, want er is een lijk. De dode is Harlan Thrombey vendien koren op de molen van de regisseur die nu Juist door die omslag naar suspense wordt Knives (Christopher Plummer), een steenrijke schrijver van al vijf films lang klassieke genres naar zijn hand zet Out een heerlijke achtbaanrit die de ene plotwending moordmysteries. Hij is de eigenaar van dat landhuis, – van de moderne film noir Brick (2005) tot aan de op de andere stapelt, om intussen toch op zijn on- en pater familias van een flinke schare nageslacht en tijdreiskronkels van Looper (2012). Zelfs The Last Jedi herroepelijke ontknoping af te stevenen. Uiteindelijk aanhang – gespeeld door een sterrencast met onder (2017), het door hem geregisseerde deel van de Star draait het natuurlijk uit op zo’n scène waarin die anderen Chris Evans, Jamie Lee Curtis, Don Johnson, Wars-saga, wist hij van een meta-sausje te verzien, complete sterrencast verzameld wordt en detective Toni Colette en Michael Shannon in de gelederen. tot groot verdriet van sommige fans. Benoit Blanc (Daniel Craig, met verrukkelijk over- Stuk voor stuk hebben ze belang bij zijn dood, en zijn Johnson haast zich overigens te benadrukken dat the-top zuidelijk-Amerikaans accent) uit mag leggen ze dus verdachten in zijn moordzaak. Knives Out géén parodie is. “We spelen met de regels, hoe de vork nu precies in de steel zit. “Die grote ont- Maar dat komt allemaal nog – in deze openings- maar het is wel écht een whodunnit, in een heden- hulling aan het eind is misschien wel mijn favoriete scène wordt het lijk pas net gevonden, heel klassiek, daagse setting. De hele cultuur is zo oververhit op het type scène van alles wat je in fictie kunt doen. Het door de huishoudster. Ze komt binnen met een dien- moment; het leek me prettig om daar een beetje de werkt alleen als het publiek alle puzzelstukjes al heeft, blaadje met Harlans ontbijt. Ze stuntelt wat met de draak mee te steken. We wilden iederéén op de hak maar ze pas daar aan elkaar verbonden worden op een deurknop, wankelt al een beetje, en dan ziet ze hem nemen: van de hippiedippy Californische lifestyle- manier die je nog niet had doorzien. Om dat te berei- ineens liggen, dood op de divan. Het is een moment goeroe tot de alt-right internettrol, en van de self- ken, moet je verhaal volstrekt helder zijn. Je moet alle dat we kennen uit vele eerdere detectivefilms en re- made zakenvrouw tot de gladjakker die glimlachend broodkruimels al uitgestrooid hebben.” gisseur Rian Johnson bouwt het zo klassiek op dat je de meest vreselijke dingen zegt.” het volgende shot bijna fysiek aan voelt komen: dat Dat lijkt een scherp contrast met de door kolonels dienblad gaat natuurlijk op de grond kletteren. Maar en butlers bevolkte werelden van Agatha Christie, KNIVES OUT VERENIGDE STATEN, 2019 | REGIE RIAN JOHNSON | MET DANIEL CRAIG, ANA DE ARMAS, nee – de huishoudster herpakt zich net op tijd, de maar in feite keek Johnson ook dit van haar af. “Ze CHRISTOPHER PLUMMER | 130 MINUTEN | DISTRIBUTIE kopjes rinkelen wat, maar ze blijft in balans. Het is te- was geen politiek of sociaal betrokken schrijver, maar INDEPENDENT FILMS | TE ZIEN VANAF 28 NOVEMBER kenend voor het vernuftige spel dat Johnson in Knives haar verhalen staan wel middenin haar tijd. Ze schrijft DE FILMKRANT PORTRET GIOVANNA GORASSINI #426 DECEMBER 2019 24

PIETRO MARCELLO OVER MARTIN EDEN ‘WE MOETEN MEER AAN ONZE SAAMHORIGHEID DENKEN’

Deze verfilming van Jack Londons dividuele shots, maar op de manier waarop een film in zijn totaliteit functioneert. “Individuele fragmenten internationale bestseller uit 1909 hebben geen betekenis”, stelde de Armeense meester PIETRO MARCELLO verruilt San Francisco voor de over zijn vorm van cinema. “Alleen de film in zijn geheel heeft betekenis.” met hoe we praten, denken en schrijven over socialis- Italiaanse havenstad Napels. Pelesjan was Marcello’s leerschool: “Zo maak ik me. Ik bedoel daarmee niet de ouderwetse politieke Filmmaker Pietro Marcello zet ook al mijn films”, stelt de Italiaanse regisseur tijdens definitie, maar gewoon het principe dat we met elkaar het filmfestival van Venetië, waar zijn tweede ‘speel- in samenhorigheid moeten leven. In Italië praten we daar het koppige individualisme film’ Martin Eden in competitie draait. “Hoewel ik nu inmiddels over fascisme alsof het alledaags is. Veer- van Martin Eden af tegen de meer fictionele elementen in mijn films incorporeer, tig jaar geleden waren we nog in de veronderstelling behoren mijn films nog steeds tot de wereld van de dat fascisme voorgoed verslagen was. Het geeft maar socialistische geschiedenis van documentaire. Ik ben niet zozeer geïnteresseerd in weer aan hoe cyclisch de geschiedenis in elkaar zit. In Italië. Marcello: “Mijn Martin een lineair, fictioneel verhaal, maar wel in de histori- die zin heeft Jack London met Martin Eden veel van sche context die zo’n verhaal mogelijk maakt. Eigen- de grote tragedies in de twintigste en eenentwintigste Eden is een klassenverrader die lijk behandel ik geschiedenis met de hoofdletter G.” eeuw geanticipeerd.” zichzelf uit de werkelijkheid KLASSENVERRADER EVENBEELD DOOR HUGO EMMERZAEL schrijft.” Daarom zag Marcello heil in de verfilming van Martin Misschien grijpen filmmakers wereldwijd daarom Eden, Jack Londons bestseller uit 1909: “Dat boek steeds terug naar dit boek. Martin Eden is in ieder ge- Pietro Marcello ziet geen verschil tussen speelfilm was zijn tijd ver vooruit; nu is het nog minstens net val een van Londons meest verfilmde verhalen. Voor en documentaire, of tussen archiefbeeld en zelf ge- zo modern als toen het uitkwam.” Londons semiau- het eerst al in 1914, toen de Amerikaanse regisseur schoten materiaal. Hij smelt het allemaal samen in tobiografische roman draait om een ongeschoolde Hobart Bosworth er een stomme film van maakte die filmwerken die bestaan tussen feit en fictie, heden en Amerikaanse zeebonk die doorbreekt als autodidac- trouw bleef aan het origineel. Vier jaar later verscheen verleden, persoonlijk en universeel. tisch schrijver. De auteur zag het onwaarschijnlijke een (inmiddels verloren) versie in de Sovjet-Unie, Zijn internationale doorbraak La bocca del lupo succes van zijn hoofdpersonage als waarschuwing geschreven door dichter, scenarist en acteur Vladimir (2009, beschikbaar op Vimeo) is kenmerkend voor voor zichzelf. Het boek eindigt met een existentiële Majakovski, die ook de hoofdrol vertolkte en in Eden die stijl. Naast een documentaireportret van een Ita- crisis en een tragische zelfmoord. zijn evenbeeld zag. Zijn belangrijkste verandering aan liaanse crimineel en zijn transseksuele partner is de Eden is een klassenverrader. Eenmaal succesvol Londons boek (dat waanzinnig populair bleek in de film ook een romantische ode aan de geschiedenis van bekommert hij zich niet meer om het armzalige lot Sovjet-Unie) was dat de schrijver in de film zijn solida- de Genuese onderklasse – een rijke beeldenstroom van zijn medemens. Hij keert zijn arbeidersverleden riteit met de arbeidersklasse wél behield. aan historisch materiaal toont matrozen, havenwer- en het socialisme de rug toe en omarmt het indivi- Meerdere Amerikaanse verfilmingen (met name kers, barmannen, pooiers en hoeren als helden in een dualisme. In Londons tijd dachten critici dat ook dit The Adventures of Martin Eden uit 1942) zien het boek tijdloos liefdesverhaal. aspect van Martin Eden autobiografisch was, dat Lon- als een avontuurlijk kunstenaarsportret, een Künst- don een pleidooi had geschreven voor persoonlijk ge- lerroman met spierballen. De Russen vieren het als AFSTANDMONTAGE win. Hij probeerde er juist het tegenovergestelde mee pro-socialistische, anti-fascistische parabel. Van al In Il silenzio di Pelesjan (2011) onderzoekt Marcello te illustreren: hoe verleidelijk het is om het recht van die voorlopers heeft Marcello daarom het meeste be- hoe de Armeense regisseur Artavazd Pelesjan zijn de sterkste te rechtvaardigen wanneer je geniet van wondering voor de drie uur durende televisiefilm van iconische films als Menq (1969) en Mer dare (1983) aanzien, spaargeld en een goede opleiding. Met Mar- Sergej Jevlachisjvili uit 1976, die ook het dialectische construeerde volgens unieke montagebeginselen. tin Eden waarschuwde hij eigenlijk voor het groeiende karakter van Londons boek probeert te verbeelden. Pelesjan zette zich af tegen de meer gangbare op- momentum van rechts-nationalisme, fascisme en vattingen van Poedovkin en Eisenstein, die stelden ongecontroleerd kapitalisme die de solidariteit van de CONTRAPUNTEN dat elkaar opvolgende beelden voor een botsing of onderklasse verpulveren. Ook in zijn eigen versie van Martin Eden wil Marcello opeenstapeling van informatie zorgen. Pelesjans ‘af- Marcello las er een ideologische boodschap in die de complexe dynamiek tussen rijk en arm, tussen standmontage’ richt zich niet op de relatie tussen in- nu weer gedeeld moet worden. “Het boek worstelt cultuur en politiek en tussen het collectief en het DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 25

‘In Italië praten we inmiddels over fascisme alsof

het alledaags is. HET ECHTE NAPELS sche ode aan de Italiaanse onderklasse. Historische Veertig jaar Voor zijn vertolking van Eden won Luca Marinelli beelden van matrozen en havenwerkers vloeien over de Volpi Cup, de acteerprijs op het filmfestival van in intieme scènes waarin Eden werkt aan zijn schrij- geleden waren Venetië. Toch zou je kunnen zeggen dat zijn om- verschap of in conflict gaat met socialistische woord- we nog in de geving een net zo belangrijke hoofdrol speelt. “Ik voerders. Het is een groep waar Eden aanvankelijk had Marinelli nodig omdat hij het verhaal bij elkaar solidair mee is. Hij sleurt zijn rijke vriendin zelfs uit veronderstelling kon houden”, vertelt Marcello over de casting. haar luxe-bubbel om haar het echte Napels te laten dat fascisme “Voor de meeste andere rollen zocht ik niet-profes- zien – het Napels waarover hij schrijft. sionele spelers uit de regio. Ook zij brengen deze “De rijken zullen nooit begrijpen hoe het is om zo voorgoed ver- speelfilm naar de wereld van de documentaire. arm te zijn”, zegt Marcello over die sleutelscène. “De slagen was. Het Daar schuilt het onverwachte. Als je dat op camera bittere ironie is natuurlijk dat Eden zo rijk wordt dat vast kunt leggen, zorgt dat altijd voor het beste ook hij dat begrip verliest, net als de liefde voor zijn geeft maar weer materiaal.” medemens. Eenmaal succesvol kan hij nooit meer de aan hoe cyclisch Net als Marcello’s La bocca del lupo en Bella e per- persoon zijn die hij ooit was. Hij heeft faam verwor- de geschiedenis duta (2015) is Martin Eden een lyrische en romanti- ven, maar de race verloren.” in elkaar zit.’ MARTIN EDEN MET FILM- EN LITERATUURTALK DOOR LAURA VAN ZUYLEN FILMSCHUUR HAARLEM, 23 NOVEMBER 16.00 UUR SLIEKER FILM LEEUWARDEN, 27 NOVEMBER 20.00 UUR

individu op een intuïtieve manier weerspiegelen. Hij verruilt het San Francisco van Jack London voor het politieke strijdtoneel van Napels om zo de economische en culturele spanningen in het Italië van de twintigste eeuw te illustreren. De strijd tussen socialisme en liberalisme is vurig. De film opent zelfs met archiefbeelden van de Itali- aanse anarchist Errico Malatesta, de ‘Italiaanse Lenin’, in tegenstelling tot Martin Eden een man met een duidelijk politiek en moreel kompas. “Ik geloof in die tegenstellingen”, legt Marcello uit over dit kritische gebruik van historisch archiefmateriaal. “Mijn films bestaan uit contrapunten. Archiefmateriaal slaat een brug tussen een gestroomlijnd fictieverhaal en de echte wereld, waar ruimte is voor tegenstellingen en contrasterende invalshoeken.” Daarom is zijn Martin Eden een antiheld tussen wal en schip: danst hij naar de pijpen van de aristo- cratie die hem motiveerde een geletterd persoon te worden, of blijft hij trouw aan zijn armoedige Napoli- taanse afkomst?

dan aan het einde weer helemaal opnieuw af het liefdesverhaal (in prachtig verzadigd MARTIN EDEN te vragen: wie is deze man, wat wil deze film? 16mm-materiaal doorsneden met archief- Als je je hebt laten meeslepen, is er iets mis- beelden die het verhaal uit de tijd tillen) vor- gegaan. Maar je móet je wel laten meeslepen. men de eerste laag. Daarin is Martin Eden Een film met grote handen Martin is van eenvoudige komaf, maar hij een tragische held. Maar in de grotere poli- wil schrijver worden, zich via culturele ver- tiek-filosofische dimensie is hij is een indi- Martin Eden is een schitterende film over trots en principes zijn eigen ondergang be- heffing opwaarts in de maatschappij bewe- vidualist, voor wie persoonlijke vrijheid bo- de prijs van het individualisme, met een reidt. Het verhaal is niet alleen semi-auto- gen. Zijn liefde voor de aristocratische Elena ven alles gaat, terwijl hij ook flirt ook met het gecompromitteerde hoofdpersoon die biografisch voor London, maar ook voor re- helpt hem daarbij. Maar ziet hij in haar een socialisme om dat doel te bereiken. In dat door trots en principes zijn eigen gisseur Pietro Marcello, die het van de middel of een doel? Hij is in ieder geval niet verhaal is hij gecompromitteerd, onsympa- ondergang tegemoet ziet. Amerikaanse oostkust verplaatste naar het in staat om omwille van de liefde compro- thiek, gevaarlijk. Zo schaduwt de film, weer- Napels van de twintigste eeuw. missen te sluiten. Hij heeft het gevoel dat hij barstig en ambigu, een eeuw van fascisme en Martin Eden is een film met grote handen. Zo Het is niet eenvoudig om met grote han- voor grote zaken is voorbestemd. Maar ook neoliberalisme vooraf. En dus had er geen ongeveer als de handen van de gelijknamige den delicate zaken aan te pakken, en Mar- het gevoel dat hij er recht op heeft. Een sen- beter moment kunnen zijn voor deze film hoofdpersoon uit de roman uit 1909 van de cello slaagt daarin zonder decadent te wor- timent dat uiteindelijk tot miskenning en dan nu. Amerikaanse schrijver Jack London. Een den. Zijn Martin wordt nooit een dandy. Het verbittering zal leiden. DANA LINSSEN zeeman die schrijver wordt, een proletariër is niet makkelijk om eerst kracht te zetten op In Martin Eden vinden al die tegenstrij- met hemelbestormende aspiraties, in een de loodzware trossen bij het afmeren van een digheden een plek, en de film geeft dat vorm MARTIN EDEN ITALIË, 2019 | REGIE PIETRO melodrama over de prijs van het individua- schip, en dan de pen te hanteren. Maar dat is door ons vanaf het begin af aan te verwarren. MARCELLO | MET LUCA MARINELLI, JESSICA CRESSY | lisme. Een gepassioneerde man die een kari- de spanning waar het in deze schitterende Pietro Marcello volgt meerdere stromen. De 129 MINUTEN | DISTRIBUTIE IMAGINE | TE ZIEN VANAF katuur wordt van zijn eigen idealen en door film om gaat. Een film om te veroveren en je wordingsgeschiedenis van de schrijver en 21 NOVEMBER DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 26

JÉRÉMY CLAPIN OVER J’AI PERDU MON CORPS DE HAND PRAAT NIET MEER

In de genrehoppende animatiefilm J’ai perdu mon corps werkt Jérémy We hebben bijvoorbeeld pas heel laat de voice-over Clapin het sprookjesachtige gegeven van een losgerukte hand die tot van de hand weggelaten.” leven komt uit in realistische stijl met romantiek én horror. “De Waarom was dat nodig? “Het verhaal van het boek werkte – maar als boek, niet als film. In het boek spanning van de film zit juist in het contrast tussen al die genres.” spreekt de hand tegen de lezer, in de ik-vorm. In de DOOR JOOST BROEREN-HUITENGA eerste versies van het scenario hielden we dat nog aan, maar dat werkt totaal niet als je het in beeld Animatiefans konden tevreden zijn met de afgelopen Zij? Ja, zij – in ons gesprek tijdens Cannes, enkele brengt. Die voice-over was nuttig om het verhaal van editie van het filmfestival van Cannes: het program- dagen voor hij er de hoofdprijs van de Semaine de de hand te vertellen, maar hij zorgde ook dat je het niet ma telde maar liefst drie animatiefilms. Dat lijkt niks, la Critique zou winnen, spreekt Clapin consequent voelde. Dus gaandeweg hebben we daar steeds meer maar voor Cannes is het uitzonderlijk. Nog bijzon- over de hand als een vrouw. De regisseur werd in 2012 van geschrapt, tot er uiteindelijk nog maar twee derder: alle drie waren speelfilmdebuten voor hun voor de verfilming van Laurants boek benaderd door zinnen overbleven. Toen dachten we: hup, alles weg. makers. producent Marc du Pontavice en was direct gegrepen Zo waren er heel veel grote en kleine veranderingen. De drie films toonden samen de uitersten van ani- door het centrale gegeven, vertelt hij: “Een hand die In het boek is Naoufel geen pizzabezorger, zijn ont- matie als technisch middel. The Swallows of Kabul, zijn lichaam terug moet vinden, dat is toch een fan- moeting met Gabrielle was ook heel anders, ele- eerder dit jaar in Nederland te zien, vertelde een vol- tastisch concept? Dat bleef dan ook mijn focus bij het menten als de iglo en de vlieg zaten er niet in, ga zo strekt realistisch verhaal; La famosa invasione degli schrijven van het scenario; daaromheen is veel ge- maar door.” orsi in Sicilia, die hier in december wordt uitgebracht, schrapt. In het verhaal rond Naoufel is veel veranderd, creëerde juist een volstrekt eigen fantasiewereld. J’ai deels om het meer fysiek te maken. Het verhaal over Dat zijn flinke toevoegingen. Die vlieg, bijvoorbeeld, is een perdu mon corps van Fransman Jérémy Clapin, brengt de hand is heel lichamelijk; Naoufel zat in het boek centraal symbool in het verhaal. Hij komt keer op keer terug die twee uitersten juist samen. Het verhaal draait om meer in zijn hoofd.” en is een drijvende kracht achter centrale gebeurtenissen. pizzabezorger Naoufel, die valt voor Gabrielle. Maar “Ik moest dit universum op een efficiënte manier het draait vooral om de hand van Naoufel, die door U begon al zeven jaar geleden aan de film; waar is al die tijd neerzetten. Op een gegeven moment stuitte ik ergens een ongeluk van het lichaam van de jongen wordt ge- aan besteed? “Vooral aan allerlei vergeefse pogingen op het idee van de vlieg als symbool van het lot. De scheiden. In de fantasierijke vertelling, gebaseerd op om het geld bij elkaar te krijgen, haha. Het daadwer- vlucht van een vlieg is altijd chaotisch, zelfs de vlieg de roman Happy Hand van Guillaume Laurant (vooral kelijk maken van de film heeft ongeveer twee jaar ge- zelf weet niet waar ze heen gaat. Dat is een sterke me- bekend als scenarist van Amélie), komt die losgerukte kost; de vijf jaar daarvoor draaiden om geld vinden en tafoor voor wat de hand doormaakt. Daarom duikt de hand weer tot leven, en gaat zij op zoek naar ‘haar’ om schrijven en herschrijven. Het was goed om uitge- vlieg steeds op bij dramatische momenten in Naoufels lichaam. breid de tijd te hebben om over de film na te denken. verhaal.”

JÉRÉMY CLAPIN ‘Een hand die is losgesneden van het lichaam is gewoon dood. Maar in de eerste scène, als de hand weer tot leven komt, tonen we het juist een beetje als een geboorte. Je ziet hoe de hand haar eerste stapjes zet, een beetje als een pasgeboren kalf of een babyhertje’ DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 27

Doordat het verhaal van Naoufel en dat van de losgerukte hand met elkaar verweven worden, slaat de film verschillende tonen aan. Was het moeilijk daar een balans in te vinden? “Haha, ja, het is nogal een mix van genres, hè? Normaal gesproken is het moeilijk om verschillende genres in één film te stoppen – je moet richting kiezen, anders eten de genres elkaar op. Maar deze film draait juist om hoe die twee verhalen zich parallel aan elkaar ontvouwen, en om hoe verschillend ze zijn. De spanning van de film zit precies in dat contrast. Het verhaal van de hand is een actiefilm, een thriller, soms bijna horror. Het is spectaculair en een beetje grof, al heeft het ook zijn poëtische momenten. Dat botst met het romantische verhaal rond Naoufel en Gabrielle; dat is veiliger, met meer statische beelden. Dus de film vroeg er juist om, om met verschillende genres te spelen.” Kunt u iets zeggen over hoe u dat technisch aanpakte? Wat een hand kan zitten, hoe de pols een hoofd wordt, hoe Daardoor krijgt het verhaal van de hand ook een interes- voor referenties gebruikte u? “Als we het hebben over een vinger zich kan gedragen als een arm of een hand. sante lading – het gegeven is fantastisch, bijna een sprook- die eerste scène: daarvoor keken we naar Bambi, haha. Het personage verandert continu.” je, maar in de uitwerking is het heel realistisch. “Het was Sowieso keken we veel naar beelden van dieren als re- heel belangrijk dat het publiek mee zou leven met de ferentie voor de hand, en dus niet naar menselijke In animatie kan in principe alles; waarom was dat realisme hand, het moest echt een personage worden, niet een handen. Ik wilde het gevoel vermijden dat ik krijg bij in dit geval belangrijk voor u? “Ik wilde dicht bij het ech- loslopende grap. Daarom beginnen we ermee de het zien van die oude serie The Addams Family, waarin te lichaam blijven. Daarom kon het niet te cartoonesk kwetsbaarheid van de hand te tonen. Het is natuurlijk ook een loslopende hand voorkomt. Weliswaar is de worden. Hopelijk kijkt het publiek als ze de zaal uit een absurde situatie – een hand die is losgesneden van rest van het lichaam door trucage weggepoetst, maar lopen net iets anders naar hun eigen handen.” het lichaam is gewoon dood. Maar in de eerste scène, die hand zit overduidelijk nog steeds vast aan een pols. als de hand weer tot leven komt, tonen we het juist een Bij ons moest die daar los van komen. De hand moest beetje als een geboorte. Je ziet hoe de hand haar eerste tastbaar zijn en de anatomie van de hand moest klop- J’AI PERDU MON CORPS stapjes zet, een beetje als een pasgeboren kalf of een pen, hij kon niet te flexibel worden. Het kostte heel FILMSCHUUR HAARLEM, 7 DECEMBER babyhertje.” veel tests om de poses uit te denken – om te zien hoe 17.00 UUR

J’AI PERDU MON CORPS De avonturen van een hand in Parijs

Een hand steelt het hart van de kijker in je hart sluit als een volwaardig personage ben met de messcherpe zaagbladen in de J’ai perdu mon corps, een overrompelende met eigen herinneringen, herkenbare drijf- werkplaats is evident. Maar als het noodlot tekenfilm over verlies en heelwording. veren en een aanstekelijk doorzettingsver- eindelijk toeslaat is dat wat je eigenlijk al zag mogen. Na zijn ontsnapping uit een koeling aankomen toch ongenadig spannend in Na een amputatie hebben veel mensen het in het ziekenhuis krijgt de op zijn vingers lo- beeld gebracht. gevoel dat hun ledemaat nog aanwezig is. pende hand het aan de stok met een opdrin- In zijn eerste lange, met de hand(!) ge- Ze voelen pijn of jeuk aan benen, tenen of gerige duif, vuurvrezende metroratten en tekende animatiefilm, laat Jérémy Clapin armen die er niet meer zijn. Maar wat als een kwijlende blindegeleidehond. zich kennen als een meeslepend verteller. geamputeerde lichaamsdelen zelf ook fan- Tussen alle avonturen door herbeleeft de In een op manga geënte tekenstijl zet hij toompijn kunnen ervaren? Guillaume knuist zijn leven als onderdeel van Naoufel. Naoufel neer als een geblutste jongen die Laurent, bekend geworden als scenarist van We zien hoe deze jongen na een gelukkige zich – ook met alle ledematen nog intact – Le fabuleux destin d’Amélie Poulain, werkte jeugd in Marokko abrupt wees wordt door afgesneden voelt van zijn medemensen. dat idee uit in zijn roman Happy Hand een auto-ongeluk. Daarna belandt de ge- Pas als hij letterlijk een deel van zichzelf ver- (2006). Hierin doorkruist een van zijn traumatiseerde jongeman bij onaardige fa- liest, kan zijn psychische helingsproces lichaam gescheiden hand Parijs, om te wor- milieleden in Parijs, waar hij een marginaal beginnen. Zijn zwervende hand heeft dat den herenigd met zijn pols, arm en de rest migrantenbestaan leeft. Als een voor zijn job alleen wat eerder door dan Naoufel zelf. van het lijf. Samen met regisseur Jérémy totaal niet geschikte pizzakoerier komt hij op Clapin bewerkte Laurent zijn verhaal tot een een dag in het flatgebouw van een levendige FRITZ DE JONG schitterend vormgegeven (en op de festivals bibliothecaresse, die hij onhandig begint te van Cannes en Annecy bekroonde) anima- volgen. Tijdens het stalken van het meisje J’AI PERDU MON CORPS FRANKRIJK, 2019 | tiefilm, die van begin tot eind verrast. van zijn dromen krijgt Naoufel een baan bij REGIE JÉRÉMY CLAPIN | MET HAKIM FARIS, VICTOIRE Het meest verbluffend is die afgehakte een oude houtbewerker. Dat de scheiding DU BOIS | 81 MINUTEN | DISTRIBUTIE CINEMIEN | TE hand zelf, die je al na de eerste paar shots in van hand en lichaam iets te maken zal heb- ZIEN VANAF 5 DECEMBER DE FILMKRANT BEELD NINA WU #426 DECEMBER 2019 28

In wat voor soort rollen worden vrouwen zoal opgevoerd? Is ze een stereotype of een rolmodel? LADYGAZINGG In de reeks Ladygazing plaatst Basje Boer recente vrouwen- rollen in perspectief. Als slot van de serie: het slachtoffer. DOOR BASJE BOER SLACHTOFFERROL

Een slachtoffer is de verliezende partij. Een slachtoffer is iemand van wie misbruik wordt gemaakt, die om wat voor reden dan ook kwetsbaar is. In de Van Dale vind ik ook nog: ‘iemand die schade lijdt, die drukkelijk het moet ontgelden’. Maar het slachtofferschap kan met het idee ook te maken hebben met de positie waarin je je be- van slachtofferschap vindt: je bent de zwakke partij tegenover een sterkere, spelen door de kwaadaardige of een minderheid tegenover een meerderheid. Pre- inborst van de superschurk te wortelen in wat cies die opvatting van slachtofferschap, waarin je je hem is aangedaan. Waar Batmans aartsvijand voor- dus verhoudt tot een ander, bepaalt momenteel het heen meestal eenduidig slecht was, is hij in Joker offer- maatschappelijke discours. De een bijt de ander toe vooral zielig. En ook Bong Joon-ho’s Parasite (zie pa- schap zelf speelt dat hij een ‘slachtofferrol’ aanneemt, maar schaart gina 6), een van de beste films van het jaar, gaat indi- steeds een andere rol: in de zichzelf intussen onder een bedreigde minderheid, rect over slachtofferschap. Het is een film over klas- ene film is het het hoofdthema en in de een positie die niet wordt gestaafd met cijfers maar senverschil waarin een gezin uit de lage klasse in veel andere komt het slechts zijdelings aan bod. Toch met onderbuikgevoelens. opzichten weliswaar rijker is dan het gezin uit de hoge hebben al deze films één ding gemeen: degene van wie Terugkijkend op 2019 vraag ik me af in hoeverre klasse dat hen in dienst heeft, maar uiteindelijk toch vrouwen slachtoffer worden. In een tijd waarin men- dat relevante thema van slachtofferschap was terug te het onderspit delft. sen vooral slachtoffer zouden zijn van elkáár (en dus zien op het witte doek. Natuurlijk heeft het slachtof- ZWEEDSE COMMUNE niet van het noodlot, van de situatie waarin ze terecht fer altijd een rol gehad in films: het is een personage En de vrouwelijke slachtoffers dan? De films waar ik zijn gekomen of, je weet wel, van de toorn Gods), dat iets overkomt, en dat daarmee de plot in werking aan dacht toen ik mezelf die vraag stelde, zijn zo di- waarin slachtoffer zijn dus betekent dat je een onder- zet. Maar slachtofferschap als thema? vers als maar kan: van horror tot documentaire tot geschikte positie inneemt ten opzichte van een ander, Ten eerste is er de meest spraakmakende film van komedie. Van uitgesproken feministisch tot niet per se daarin is de vrouw in deze films steeds het slachtoffer het jaar, Joker (Todd Philips), waarin de makers na- geïnteresseerd in de vrouwenzaak. En ook het slacht- van een man. DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 29

GETIKT

Wat is een teken dat je niet meer bij de tijd Dat betekent echter niet dat ze niet voor zichzelf lor, of de manier waarop geliefden zo vaak worden ge- bent? Als je een nieuw online fenomeen pas leert kennen door een lang artikel in The New opkomt – en emancipeert. Al in de openingssequen- reduceerd tot ‘muze’ terwijl ze eigenlijk volwaardige Yorker. Het overkwam me met Tiktok. Deze app tie van Midsommar (Ari Aster) maakt Dani iets af- artistieke partners zijn, zijn altijd slechts een voet- van Chinese oorsprong is wereldwijd een rage schuwelijks mee. De gebeurtenis, zo een die in kran- noot bij het meesterschap van mannen. Hoeveel onder jongeren en wordt door investeerders een ten altijd eufemistisch ‘familiedrama’ wordt vróuwelijk meesterschap zijn we daardoor wel niet waarde van vele tientallen miljarden toege- genoemd, speelt in de rest van de film geen directe misgelopen? dicht. Om mijn achterstand in te lopen en de opwinding te begrijpen heb ik direct Tiktok rol, maar tekent wel Dani’s personage: ze is een geïnstalleerd. slachtoffer. In de plot die zich ontvouwt – samen met KEERPUNT Een paar jaar geleden schreef ik over Vine, vrienden bezoekt Dani een folkloristisch festival in Het is een vraag die ook gesteld wordt in het culturele een app voor het maken en delen van video’s een Zweedse commune – ligt de focus op Dani’s rela- gesprek rond #MeToo, al twee jaar lang hét discours van zes seconden. Het was de geboorte van ver- tie met Christian. Kort samengevat: hij is een lul en zij als het gaat om vrouwelijk slachtofferschap. (Of – glas ticale video als een mainstream fenomeen, maar Vine verdween geruisloos nadat het werd laat over zich heenlopen. Maar terwijl de vrienden- halfvol – om vrouwelijke emancipatie.) Want hoewel opgekocht door Twitter. De schoonheid van Vine club gaandeweg achter de geheimen van de commune machtsmisbruik binnen de entertainmentindustrie lag in de beperking – je kunt niet langer dan zes komt, vindt Dani een manier om voor zichzelf op te dat met die hashtag wordt aangekaart op het eerste seconden filmen – die de creativiteit van komen. Het maakt het allerlaatste shot van Midsom- gezicht vooral gaat over seksueel misbruik, gaat het gebruikers ontketende. Wat ontbrak was een mar – een glimlach die de goedkeuring van Joker zou net zo goed over hoe vrouwelijke professionals syste- mechanisme dat het verslavend maakte. Tiktok, opnieuw een video-app, is voor versla- kunnen wegdragen – uiterst ambigu. matisch worden gemarginaliseerd. De film die #Me- ving gebouwd. ‘Hoe langer je kijkt, hoe beter het Too in 2019 het meest direct als onderwerp nam, is het wordt’, is hun belofte. Hoe lang of kort je naar ACHTERBANK Taiwanese Nina Wu (Midi Z), een heel persoonlijk filmpjes van andere gebruikers kijkt, helpt de Waar Aster zijn wrange relatiecomedy vermomde als project van coscenarist en hoofdrolspeler Wu Ke-xi. app in te zien waar jouw aandacht het meest horrorfilm, daar is Bo Burnhams debuutfilm Eighth Haar film vertelt over een actrice die haar eerste aan blijft plakken. Aan de kijk-kant zit dus een zelflerend sys- Grade een horrorfilm vermomd als lichtvoetig dra- hoofdrol te pakken heeft maar die gaandeweg onder- teem dat zonder expliciete vragen je smaak ma. De sociale interacties van de onzekere tiener door lijkt te gaan aan de neerbuigende houding van de leert kennen. Eerder boekte het bedrijf achter Kayla zijn zo intens ongemakkelijk dat ik er per- regisseur. Wat er precies met Nina gebeurde, en waar- Tiktok succes in China met een nieuwsapp vol- soonlijk fysiek onwel van werd. Eén specifieke scène om ze zichzelf verliest in waanbeelden, blijkt pas in de gens hetzelfde principe. Aan de maak-kant zit – Kayla maakt haar entree op een pool party waar allerlaatste, weerzinwekkende scène. Het was niet het een netwerkeffect ingebouwd: in plaats van te starten met een blanco canvas zoals bij Vine, niemand op haar zit te wachten – bezorgde me bijna enige wat me raakte aan Nina Wu; net zo aangrijpend borduren Tiktok-gebruikers voort op filmpjes een plaatsvervangende paniekaanval. Dat ik Kayla vond ik de intens kwetsbare positie waarin Nina zich van anderen, met maximale hulp van muziek, als slachtoffer beschouw, heeft vooral te maken met als actrice constant bevond. Daardoor realiseerde ik filters en effecten. Open Tiktok en je ziet een haar onderdanige houding tegenover haar populaire me weer dat #MeToo weliswaar gaat over het slacht- oneindige stroom tieners die dansjes en stunts klasgenoten. Tegen haar crush, de hunk van de klas, offerschap van álle vrouwen, maar heel specifiek -be (na)doen. Chatroulette zonder piemels, standaard met catchy muziek. Alsof je naar een ein- liegt ze over haar seksuele ervaring – hetgeen hem gon bij dat van actrices. deloze bonte avond zit te kijken van mensen die prompt doet opkijken van zijn telefoon. En wanneer In dat licht kan ik niet anders dan afsluiten met je niet kent. Het is een internationale talenten- ze later in de film met een oudere jongen op de ach- Once Upon a Time… in Hollywood, een film over jacht met naar het schijnt maandelijks meer terbank van zijn auto belandt, vrees je het ergste. de vrouw die het ultieme symbool werd voor het dan 500 miljoen gebruikers. De eerste nummer Het is te danken aan Burnhams slimme en gevoeli- vrouwelijke slachtoffer: Sharon Tate. Tate’s biogra- 1-hits van op Tiktok ontdekte talenten zijn al een feit. Muziekproducers schijnen fragmenten ge scenario dat Kayla uiteindelijk weigert om écht fie wordt getekend door een schrijnend contrast: van nieuwe liedjes eerst uit te proberen op slachtoffer te worden. enerzijds haar schoonheid, jeugd, levendigheid, haar Tiktok om hun populaire potentie te testen. Het Een andere film die me deed nadenken over vrou- zwangerschap en ontluikende carrière en anderzijds is een melig universum waar je als niet-tiener welijk slachtofferschap is er een die eigenlijk in het de gruwelijke wijze waarop dat alles haar werd ontno- weinig van snapt. Om erachter te komen of het geheel niet over slachtoffers of zelfs maar over vrou- men. Op ontroerende wijze geeft Quentin Tarantino ook wat is voor mensen boven de twintig zit er maar één ding op: zoveel mogelijk tijd spende- wen gaat. In documentaire Miles Davis: Birth of the dit slachtofferschap een nieuwe betekenis in een film ren op Tiktok. Cool (Stanley Nelson) wordt op traditionele wijze het die verder niet over Tate gaat, maar over geweld, Hol- EBELE WYBENGA leven en werk van jazzlegende Davis geschetst, met lywood en een plaats en tijd die een keerpunt zouden volop ruimte voor zijn liefdesrelaties. De meest blijken in de geschiedenis. Toch kreeg Tarantino kri- schrijnende daarvan is die met zijn eerste echtgenote tiek te verduren: waarom had Tate in zijn film eigen- Frances Taylor, die hij dwong om haar eigen carrière lijk zo weinig tekst? De kritiek is, naar mijn mening, op te geven en voor zijn kinderen te zorgen. Het deed niet terecht. Maar films als Nina Wu en Eighth Grade me denken aan de vele gevallen waarin de meester- laten zien waarom we meer films kunnen gebruiken werken van een mannelijk genie ten koste gingen van waarin vrouwelijke slachtoffers geen voetnoot zijn, vrouwen. Het slachtofferschap van vrouwen als Tay- maar de kern van het verhaal. AVVENTUROSA, IBC MOVIE EN RAI CINEMA PRESENTEREN

MARTIN EDEN LUCA MARINELLI EEN FILM VAN PIETRO MARCELLO NAAR DE ROMAN VAN JACK LONDON

WIN EEN ONLINE CURSUS CREATIEF SCHRIJVEN

Meer info: www.facebook.com/Imagineﬁ lmNL

NU IN DE BIOSCOOP www.imagineﬁ lm.nl 3h

A made in Italy project with the support of the Ministry of Cultural Heritage and Activities and Tourism in Collaboration with Istituto Luce Cinecittá and ANICA

De complete filmagenda van Nederland, direct toegankelijk film-> mrmovie.nl

agenda> filmkrant.nl

Adv_118x148_FilmKrant_Jasperina_v1.indd 1 12/11/2019 15:07 DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 31

VARDA PAR AGNÈS KIJKEN VANUIT EEN STRANDSTOEL

à 7, dat in real time twee uur uit het leven van zan- Luisteren naar Agnès Varda is als geres Cléo volgt, terwijl ze angstvallig een medische een levenselixer. In Varda par diagnose afwacht. Die klassieker uit 1962, qua vorm ergens tussen cinéma vérité en Nouvelle Vague in, is Agnès vertelt de grande dame een schitterend tijdsdocument dat ook nu nog fris en over “dromen, mijmeringen, energiek voelt. Varda onderzocht er de subjectieve en de objectie- verbeelding, rust, alles waar ik ve tijd, vertelt ze in Varda par Agnès, door alle stap- van hou” en zien we weer hoe pen te filmen die Cléo op een binnenplaats aflegt: de verstreken tijd is niet ingedikt. Voor Varda vindt er een goed ze kon kijken. cruciale omslag plaats als Cléo zichzelf gereflecteerd DOOR MARISKA GRAVELAND ziet in spiegels en ramen. Dan wordt ze niet langer bekeken – ze kijkt zelf. Zoals Varda ook zelf goed kon kijken, niet van een afstandje maar middenin de wereld.

ZANDSTORM Varda filmde het liefst dichtbij, wat ze kent, zoals de Parijse Rue Daguerre waar ze woonde, en waar ze Agnès Varda hield van de zee want “daar zie je alles: de wachtende mensen bij de bakker en de slager op lucht, zee en land”. Ja, het ís eigenlijk ook bijzonder beeld vastlegde, “zo lang als het duurde”. In Mur murs dat je op het strand die drie elementen in één oogop- (1981) filmde ze kleine gebeurtenissen “die we niet slag ziet, denk je als je naar haar luistert – luisteren begrepen”, zoals een vrouw die in een wasserette met naar Varda is altijd weldadig. Ze weet vanzelfspre- haar handen door vettig haar gaat. Toen haar geliefde kende dingen nieuw leven in te blazen. Jacques Demy ernstig ziek werd, filmde ze hem zo clo- In de documentaire Varda par Agnès vertelt ze – se-up als maar kon, om zo dicht mogelijke bij hem te eigenlijk heel eenvoudig – over haar films, vanaf een kunnen zijn. theaterpodium. De eerder dit jaar op negentigjarige Ze gaf zo vorm aan het leven, en aan de dood. Ze leeftijd overleden grande dame is hier nog springle- begroef haar kat op Île de Noirmoutier, onder paarse vend. Ook over haar films praat ze simpel en helder. schelpen die ze onderweg vond. Het kattengrafje is Ze zijn gebouwd op drie pijlers: inspiratie, creatie en later omgevormd tot kunstwerk, waar we in Varda par delen. Uit haar mond klinkt dat niet als cliché maar als Agnès een paar meisjes aandachtig naar zien kijken. een onmisbaar handvat om een bezield leven te leiden. Een van de meisjes gaat nog even terug. Ze wil alleen Het wordt altijd nog mooier zodra Varda in een zijn met de kat, “dan voel ik de dingen beter”. Varda strandstoel gaat zitten. Of midden op een akker on- herkent die behoefte meteen. Ze zit het liefst alleen der een dekentje en een paraplu schuilt, als ze samen op het strand, daar vindt ze “dromen, mijmeringen, met actrice Sandrine Bonnaire herinneringen ophaalt verbeelding, rust, alles waar ik van hou”. Wij houden aan Sans toit ni loi (1985). Ze zocht in deze wereld de van jou, zou je postuum tegen haar willen zeggen. warmte op, en dat gevoel van geborgenheid en be- Op 74-jarige leeftijd maakte ze zich in Les glaneurs haaglijkheid spreekt ook uit haar speelse films. Daarin et la glaneuse (2000) al zorgen dat ze binnenkort zoekt ze geen gemakkelijk comfort, ze steekt energie schrompelen en uitlopen, met de meest bizarre paarse niet meer nodig zou zijn. Gelukkig bewees ze het in het vrolijk omvormen van de dingen die dichtbij vormen tot gevolg. Bij haar krijgen dingen een tweede tegendeel door geweldige films te blijven maken. Op zijn. Ze stond ook op een guur strand, vaak dat van leven. Zo recyclede ze filmblikken en onbruikbare luchtige wijze laat ze in Les glaneurs et la glaneuse haar geliefde eiland Noirmoutier, waar ze spiegels filmstroken voor een zelfgebouwd paviljoen, want zien dat sprokkelen een wezenlijke mentale activiteit plaatste of een reusachtige afbeelding van een overle- niets wordt verspild, alles wordt omgevormd, zodat is: ze verzamelde beelden om de vergeetachtigheid den vriend. Bij de volgende vloedgolf is zijn beeltenis de dingen niet verloren gaan. de baas te zijn. Ze zou het liefst willen opgaan in een alweer verdwenen. De zee heeft het laatste woord, en Varda filmde los en impulsief, zonder vastomlijnd zandstorm, vertelt ze tegen het einde van Varda par de wind, en het zand. scenario of uitgestippelde route. Want toeval is altijd Agnès. “Ik verdwijn in het vage. Ik verlaat u.” De zee haar beste helper geweest, zo zegt ze in Visages heeft ook hier weer het laatste woord, en de wind, en PAARSE UITLOPERS villages (2017) waarin ze een verrukkelijke reisleider het zand. Varda (Brussel, 1928 – Parijs, 2019) stond stil bij is langs allerlei Franse dorpen. Ze zocht “eenvoudige VARDA PAR AGNÈS FRANKRIJK, 2019 | REGIE dingen waar de meeste mensen achteloos aan voor- landschappen, gezichten, zodat ze niet verdwijnen AGNÈS VARDA | 115 MINUTEN | DISTRIBUTIE CINÉART | bijgaan. Op een akker sprokkelde ze achtergelaten in de gaten van mijn geheugen”. Dat zoeken begon al TE ZIEN OP IDFA EN VANAF 28 NOVEMBER, OOK VIA hartvormige aardappelen om die thuis te laten ver- met haar doorbraak in de Nouvelle Vague, Cléo de 5 picl.nl DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 32

ze net niet komisch zijn. Maar je begrijpt hoe Zo horen we een bibliothecaris over de tele- dit tot misverstanden kan leiden. En toch foon tegen zijn moeder zeggen dat hij niet zijn die dialogen als muziek. Iemand deelde langskomt als hij alweer walvisvlees moet op Twitter een video van Scorsese achter de eten. In een andere scène prijst een vader montagetafel, met z’n handen bewegend als zijn stiefdochter terwijl ze Chopin speelt, een dirigent. Alsof hij controleert of het waarbij hij zijn eigen dochter op subtiele ritme en de harmonie van de dialogen klopt. maar pijnlijk wijze naar beneden haalt. Ook En ze kloppen. De taal, de mimiek van de zien we een chagrijnig gezin een felbegeerde verweerde koppen, alles beweegt ritmisch symmetrische kerstboom uitzoeken, waarop naar de ondergang. de vrouw sneert tegen haar man: “Tieners Wat je aan het eind nog steeds niet weet – groeien tenminste nog op, maar jij wordt al- en dit is de complexe versie van het verhaal – leen maar erger.” is of Sheeran spijt heeft gehad van zijn da- Naast dat kleine en grote gezinsleed den. Scorsese laat Sheeran zien als een ontrolt zich gaandeweg een tweede rode tragische figuur. Een man die alles verloor draad door de film: het kapitalisme dat de wat hem dierbaar was. Maar had hij spijt? Hij ziel uit een samenleving perst. Zo zien we leefde ook nog het langst van allemaal. Zodat een onsympathieke man die de geërfde boer- hij zichzelf in de spiegel het langst in de ogen derij van zijn oma in brand heeft gestoken kon kijken. omdat herbouwen goedkoper is. En dat vindt RONALD ROVERS hij het goede moment om aan een geschrok- ken buurtbewoner te vragen of die zijn eieren THE IRISHMAN VERENIGDE STATEN, 2019 | REGIE aan hem wil verkopen, omdat hij een hip MARTIN SCORSESE | MET ROBERT DE NIRO, AL PACINO, “biologisch concept rechtstreeks van de JOE PESCI | 209 MINUTEN | DISTRIBUTIE THE SEARCH- boer” wil opzetten. In een andere scène luis- ERS / NETFLIX | TE ZIEN VANAF 14 NOVEMBER tert een messenslijper op de radio naar een vrouw die gehakt maakt van geldwolven en oproept tot verzet tegen supersalarissen en lage lonen. Later zien we mensen die voor ECHO Kerstmis buiten bij een voedselbank van het Rode Kruis staan te wachten. En horen we hoe een boer probeert een lening af te sluiten maar wordt geweigerd vanwege ongrijpbare THE IRISHMAN Onder de ijsberg algoritmes. De bijzondere mozaïekfilm Echo stuurt 56 Rúnarsson laat zijn rake verhalen afspelen ansichtkaarten uit IJsland, bestaand uit tussen kerst en oud en nieuw. Hij stapt af van THE IRISHMAN trefzekere korte scènes waar naast gezins- de gebruikelijke Griekse verteltraditie, die leed nog een rode draad losjes doorheen is gebaseerd is op een beginsituatie, wendin- geweven: het kapitalisme dat de ziel uit een gen en een uitkomst. Zijn enige uitgangspunt Een graf voor de maffia samenleving perst. was dat elke persoon, gespeeld door niet-professionele acteurs, slechts in één Met The Irishman zet Martin Scorsese een drie-en-een-half uur van deze film genieten. De IJslandse regisseur Rúnar Rúnarsson be- scène voorkomt en dat de opnames statisch voorlopige kroon op zijn imposante carrière. Door veel van de acteurs van destijds hier heerst de kunst van de ultrakorte scène tot in zijn, gefilmd vanaf een statief. Dat blijkt in De taal, de mimiek van de verweerde kop- weer te casten maakte Scorsese van The Irish- de puntjes. Aan één situatie heeft hij genoeg zijn eenvoud een krachtige vorm voor deze pen van de maffiosi die hij waarschijnlijk man ook een film over tijd. Over de jongere om een hele wereld op te roepen. We vallen minimale verhalen met maximaal effect. voor het laatst in beeld brengt – alles been oudere koppen van acteurs. Bij die ge- van de ene in de andere alledaagse crisis in weegt ritmisch naar de ondergang. zichten horen woorden. Of eigenlijk stilte. de 56 scènes waaruit Echo (Bergmál) bestaat. MARISKA GRAVELAND Als je naar de woorden luistert, is The Irish- Een doorlopend verhaal of een pointe is er The Irishman is een graf. Het is de plek waar man bijna een komedie. Een tragische kome- niet. Dat had in los zand kunnen eindigen ECHO (BERGMÁL) IJSLAND, 2019 | REGIE RÚNAR het type tough guy dat we in Martin Scor- die. Iedereen spreekt in verhullende woor- maar het wonder van Echo is dat het werkt. RÚNARSSON | MET SIGURMAR ALBERTSSON, SIF sese’s Mean Streets (1973), Goodfellas (1990) den. Om juridische redenen, zodat ze later In de korte scènes zien we slechts het ARNARSDÓTTIR, BENT KINGO ANDERSEN, ARI ARNARSON en Casino (1995) leerden kennen, voor het nooit op die woorden gepakt kunnen wor- topje van de ijsberg, je voelt al snel dat er een | 82 MINUTEN | DISTRIBUTIE FILMFREAK | TE ZIEN laatst gezien werden. Waar ze begraven werden. De dialogen zijn zo slim geschreven dat hele wereld van tragiek onder kan schuilen. VANAF 12 DECEMBER, OOK VIA picl.nl den. Omdat dat type maffia kapotging aan z’n eigen trots en machismo. Maar net voor de laatste getuige sterft nog even dit verhaal. Daarom opent Scorsese zijn film in een ver- zorgingstehuis. Of een sterfhuis, wie zal het zeggen. De camera zweeft door de gangen, en daar zit ‘ie. De stille dood. Het verhaal is simpel en complex. De sim- pele versie is dat dit de memoires zijn van een huurmoordenaar van de maffia en zijn betrokkenheid bij de moord op vakbondslei- der Jimmy Hoffa. Die moordenaar, Frank Sheeran, wordt sotto voce gespeeld door Ro- bert De Niro; Hoffa, volgens de film destijds op de president na de machtigste man van Amerika, wordt gespeeld door Al Pacino. In Heat (Michael Mann, 1995) zagen we ze tegenover elkaar, aan een tafeltje in een diner. Twee giganten. Scorsese verzint hier een scène waarin de twee in pyjama tegenover elkaar op bed zitten. Een uniek tafereel dat je nooit meer ergens anders zult zien. Omdat ECHO FILMSCHUUR HAARLEM, 14 het oude mannen zijn. Omdat ze niet meer DECEMBER 17.00 UUR samen in een film van dit kaliber zullen spelen. Alleen al op dat niveau kun je van de ECHO DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 33

HORS NORMES Ontzaglijk charmant Vincent Cassel en Reda Kateb spelen twee ontspoord weer op de juiste baan te leiden idealistische zorgwerkers die met zwaar (en dat kan, getuige de film, ook een ijsbaan autistische kinderen werken. De tragiko- zijn). medie is een sympathiek pamflet voor me- Bruno is overigens, en dat geeft de film demenselijkheid en tegen de rigide bureau- nog meer cachet, gebaseerd op de Joodse cratie van het Franse zorgsysteem. zorgwerker Stéphane Benhamou. De kinderen uit de film zijn of waren zijn bescherme- Bruno (Vincent Cassel) ontfermt zich in een lingen. Wie kan de barmhartigheid die Bruno krap opvangcentrum in Parijs over een groep samen met zijn islamitische collega uit- zwaar autistische kinderen. Wanneer slui- straalt weerstaan? Evenals de omarming van ting van de instelling dreigt – men voldoet diversiteit die de film voorstaat? Veel kijkers kennelijk niet aan de regels – wijst hij de zullen hoogstwaarschijnlijk weer betoverd twee inspecteurs die hem in zijn groezelige worden door het warme bad dat Hors normes kantoor komen bezoeken temperamentvol bij vlagen is. op de foto’s van zijn cliënten aan de wand. OMAR LARABI Wat zal er met hen gebeuren? HORS NORMES Deze theatrale scène is exemplarisch voor HORS NORMES FRANKRIJK, 2019 | REGIE ÉRIC GIGANT APELDOORN het oeuvre van filmmakers Éric Toledano en TOLEDANO, OLIVIER NAKACHE | MET VINCENT CASSEL, 16 DECEMBER 19.45 UUR Olivier Nakache. Het duo, bekend van kas- REDA KATEB | 114 MINUTEN | DISTRIBUTEUR CINÉART | krakers als Intouchables (2011) en Samba TE ZIEN VANAF 12 DECEMBER HORS NORMES (2014), maakt als arthousefilms verklede pu- blieksfilms. Ook Hors normes verdient dit predicaat: de complexiteit van de materie – lijk stemmende opvolger De grote boze vos, de eigenwijze kuikentjes hem tot overmaat het meerkoppige monster dat het Franse nu met Ernest & Celestine-animator Patrick van ramp voor hun moeder aan te zien. Aan- zorgstelsel heet – wordt in de film omwille Imbert als Renners coregisseur, ontving al doenlijk en brutaal liggen soms dicht bij el- van de voortstuwing van de plot tamelijk ge- verschillende prijzen. kaar, zonder dat het sentimenteel wordt. Als simplificeerd. Hierdoor krijgt het geheel een Deze aanstekelijke komedie, waar niet al- de vos had geweten hoe dit verder gaat, had romantisch karakter: aan alle problematiek leen kinderen plezier aan zullen beleven, hij nooit naar de wolf geluisterd. Hoewel... valt wel een mouw te passen (en dat is na- speelt zich af op en rond een boerderij op een Ook in de andere twee verhalen vliegen de tuurlijk quatsch). heuveltop, die geheel gerund wordt door de zaken (soms letterlijk) flink uit de bocht. Maar dat maakt de boodschap er niet per dieren zelf. Wat heel even idyllisch lijkt, ont- Terwijl het varkentje alles in goede banen se minder om: Hors normes is eveneens een aardt al snel in een hectische wereld waarin probeert te leiden, veroorzaken zijn goed- sympathieke film. Dat ligt ook aan de cast: de zaken voortdurend een onverwachte hartige maar helaas wat naïeve vrienden, de Reda Kateb speelt Malik, de collega van wending nemen. eend en het konijn, telkens moeilijkheden. Bruno die jongeren uit de Parijse banlieues De drie episoden – een fijne vorm voor de Zeker wanneer een sluwe ooievaar hen het opleidt om in de jeugdzorg te komen werken. DE GROTE BOZE VOS jongste kijkers – zijn deels gebaseerd op afleveren van een baby in de schoenen Kateb en Cassel zijn als twee vrienden die el- prentenboeken van Renner zelf. Net als in schuift, of als de eend zich verplicht voelt kaar hun hele leven kennen, en bovendien Ernest & Celestine vormen sfeervolle water- voor Kerstman te spelen. ontzaglijk charmant. Hun interactie met de DE GROTE BOZE VOS verfprenten de achtergrond, maar de figuren Imbert en Renner brengen al die hilari- andere personages – grotendeels autistische zijn deze keer meer cartoonesk. De losse, ka- sche verwikkelingen met veel flair en een kinderen die zichzelf spelen – is aandoenlijk raktervolle tekenstijl bewijst dat betrekkelijk breed scala aan komediestijlen. Van droge en voelt waarachtig. Zoals wanneer Joseph Boerderij op eenvoudige 2D-animatie misschien nog wel ironie tot spannend spektakel en slapstick, (Benjamin Lesieur), een baldadige knuffel- sprekender en expressiever kan zijn dan de waar je zeker een eerbetoon aan klassiekers beer met een gebruiksaanwijzing, gewillig 3D-computeranimatie die bij Disney-Pixar in kan zien. Dat alles ondergebracht in een zijn hoofd op Bruno’s schouder legt. stelten en alle navolgers de standaard is. De kracht raamvertelling die te leuk is om te verklap- Voor mensen als Joseph is de zorg van schuilt vooral in het feit dat de dieren alle- pen. Hier uitgebracht met Vlaamse stem- Bruno de laatste optie. De jongeling wil De beste kinderfilms zijn leeftijdloos. Dat maal zulke raak getroffen mensenkarakters men, maar dat lijkt me geen probleem. Geeft graag werken, maar heeft de neiging zich- bewijst deze uitbundige animatiekomedie hebben, variërend van herkenbaar voor de zelfs extra kleur. zelf en anderen te bezeren. Zo trekt Joseph waarin naar hartenlust gestoeid wordt met kleintjes tot een vleugje satire voor de vol- LEO BANKERSEN in de metro regelmatig aan de noodrem – stereotypen en de dingen nooit gaan zoals wassen kijkers. een running gag in de film. Waarop Bruno je verwacht. Graag halen de makers daarbij allerlei rol- DE GROTE BOZE VOS (LE GRAND MÉCHANT hem weer uit handen van de spoorwegpoli- patronen onderuit. Wat dat betreft spant het RENARD ET AUTRES CONTES...) FRANKRIJK/BELGIË, tie moet zien te praten. Toledano en Naka- Benjamin Renner kennen we nog als een van middendeel de kroon. De vos, die graag net 2017 | REGIE PATRICK IMBERT, BENJAMIN RENNER | che tonen zich meesters in het vinden van de regisseurs van de hartveroverende, en op zo gemeen als de wolf zou willen zijn, is on- MET JAN SCHEPENS, DAVID DAVIDSE, WOUTER humor in moeilijke situaties. Josephs nood- Cinekid dubbel bekroonde animatie Ernest middellijk van zijn stuk gebracht als een kip BRUNEEL, GOVERT DEPLOIGE | 83 MINUTEN | greep is ook een mooie metafoor: het is aan & Celestine, over de onverwachte vriend- niet van hem schrikt. En denkt hij eens slim DISTRIBUTIE PERISCOOP FILM | TE ZIEN VANAF Bruno en Malik om de kinderen die zijn schap tussen muis en beer. Ook de zeer vro- te zijn door zelf eieren uit te broeden, blijken 4 DECEMBER, OOK VIA picl.nl

FROZEN 2 door Kees Prins en Siem van Leeuwen. OMA EN CHRIS & DE RODE AUTO Chris Buck & Jennifer Lee | Dit animatiever- TE ZIEN VANAF 21 NOVEMBER Ingrid Kamerling | Documentaire waarin volg, waarin heldin Elsa haar magische krach- Kamerling haar 94-jarige oma Hildegard en dier KORT ten moet gebruiken om de wereld te redden, MI VIDA dertigjarige kleinzoon Chris, de neef van de gaat ongetwijfeld weer records breken voor Norbert ter Hall | Nog geen twee maanden na regisseur, volgt als zij een laatste reis naar megastudio Disney. De eerste teaser werd De belofte van Pisa verschijnt alweer de vol- toen hij afgelopen februari (!) online kwam gende film van regisseur Ter Hall (A’dam en wereldwijd binnen 24 uur ruim 100 miljoen E.V.A.). Van de jeugdige wereld van die boekver- keer bekeken. filming springt de regisseur hier naar een TE ZIEN VANAF 20 NOVEMBER gepensioneerde hoofdpersoon, maar de thema- tiek is hetzelfde. Ook de 63-jarige kapster Lou BUURMAN & BUURMAN (een rol die speciaal voor actrice Loes Luca EXPERIMENTEREN EROP LOS! werd geschreven) worstelt met wat ze wil in het Marek Beneš | Een nieuw jaar, een nieuwe com- leven en wat anderen van haar verwachten. Ver- pilatie van de avonturen van de klussende Tsje- trekt ze naar Spanje, zoals ze eigenlijk wil, of chische buurmannen Pat en Mat. De Neder- blijft ze zorgen voor kinderen en kleindkinderen? landse stemmen voor de oorspronkelijk zwij- Lees de recensie op filmkrant.nl. FROZEN 2 gende filmpjes worden als vanouds verzorgd TE ZIEN VANAF 21 NOVEMBER MI VIDA DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 34

THE FAREWELL Wie draagt de last van de dood? Dit sterke en verrassend sobere Ameri- kaanse cast, onder regie van de Chi- kaanse familiedrama draait om een Chinese nees-Amerikaanse onafhankelijk filmmaker familie die de grootmoeder niet vertelt dat Lulu Wang (niet te verwarren met de gelijk- ze nog maar drie maanden te leven heeft. namige Chinees-Nederlandse schrijfster). Maar dan beginnen de Chinese familieleden KING OF THE CRUISE Billi emigreerde als jong meisje met haar ou- uit te leggen hoe men er daar over denkt. ders uit Beijing naar New York. Nu is ze der- Voor die ideeën over leven, dood, individu en Ondertussen laat de film, met kleine noemen, blijkt een even tragisch als fantas- tig en net als de film begint krijgt ze een af- familie blijkt minstens evenveel te zeggen als observaties van de camera en opmerkingen tisch levensverhaal te willen delen. De huza- wijzing van de Guggenheim Foundation voor voor het idee dat het individu de maat voor van de personages, ook zien hoe snel China renstukjes bewaart hij voor mede-passagiers een beurs. Het gaat allemaal niet zoals ze ge- alle dingen is. Blijf vooral tot het laatste veranderd is. The Farewell is zeker niet de en personeelsleden: ik heb een kasteel met hoopt had. beeld kijken, om te zien waarom die Chinese eerste film die dat doet, maar geeft zo een ik-weet-zelf-niet-hoeveel kamers, ik speelde Voordat ze daarover kan treuren, komt er filosofie heel erg het overdenken en overwe- welkome context aan de complexe onder- polo op olifanten, ik zong evergreens met een bericht uit China: oma Nai Nai blijkt een ter- gen waard is. linge verhoudingen die door de economi- rockband. In de beslotenheid van zijn hut, minale ziekte hebben. En hier komt de crux: Popfenomeen en actrice Awkwafina, die sche veranderingen ontstaan zijn. waar Dros en haar camera schijnbaar onbe- de familie vertelt het haar niet. Als excuus in het blingbling-vehikel Crazy Rich Azians perkt toegang kregen, komen er heel andere om de hele familie toch een soort van vaar- nog losging op het evangelie ‘Money (That’s RONALD ROVERS flarden uit. Zijn moeder verliet hem toen hij wel te laten zeggen, wordt een huwelijksfeest What I Want)’, doet het uitstekend in de so- één was – waarom weet hij niet. Zijn eerste gepland voor Billi’s neef en het vriendinnetje bere rol van Billi. En The Farewell heeft nau- THE FAREWELL VERENIGDE STATEN, 2019 | REGIE vrouw wilde ‘volkomen onverwacht’ schei- met wie hij pas drie maanden samen is. Aan- welijks last van die kwaal waar veel familie- LULU WANG | MET AWKWAFINA, SHUZHEN ZHAO | 100 den. Zijn huidige vrouw – veel jonger – gekomen in China worstelt Billi met het drama’s uit andere culturen aan lijden: dat MINUTEN | DISTRIBUTIE THE SEARCHERS | TE ZIEN trouwde hem om zijn geld. Waarom anders? zwijgen van de familie. Heeft oma geen recht het allemaal een beetje te lieflijk en te goed- VANAF 21 NOVEMBER Zo schakelt deze tragische antiheld heen om te weten dat ze nog maar drie maanden te lachs is. Soms is het op het randje. Maar ze- en weer tussen megalomanie en zelfverach- leven heeft? Zodat ze afscheid kan nemen? ker in de tweede helft van de film zetten ting; de burgermansversie van Donald Zodat ze zich kan voorbereiden op het einde? stilte, melancholie en verdriet de toon. Alle- Trump, even grotesk rijk maar (ogenschijn- Tot daar toe sta je als kijker aan Billi’s maal verstopt natuurlijk, al kun je je afvragen KING OF THE CRUISE lijk) minder sluw. En Dros laat hem zijn. Ze kant, in deze Amerikaanse productie met of oma niet allang doorheeft wat er aan de rust uit bij de Baron, lijkt het. Ze brengt hem een volledig Aziatische en Aziatisch-Ameri- hand is. respectvol in beeld, van een afstandje, en in- Doelloos terrumpeert niet als zijn biografie alle kanten uitschiet. De Baron weet dat ze hem een leu- genaar vinden, hij benoemt zijn trauma’s en decadent drijfveren als een volleerd pupil van Dr. Phil, maar tegen zijn vraatzucht kan hij niets beginnen. Zijn lijf is een vergelijkbaar soort drijven gevangenis als het schip. Dat schip is de tweede hoofdpersoon: de Een zelfverklaarde Schotse baron kampt in camera glijdt als in trance langs eindeloze deze schitterend gefilmde documentaire dekken en buffetten, met een kitscherige met eetverslaving en doodsangst aan boord soundtrack om het Love Boat-gevoel com- van een luxe cruiseschip. pleet te maken. De zon schijnt, de kust is meestal ver weg, niemand hoeft iets, de inter- Sophie Dros maakt dappere keuzes in haar nationale staf doet manmoedig zijn best met schitterend gefilmde documentaire King of een liedje hier en een grapje daar. En daartus- the Cruise. Haar hoofdpersoon is geen ge- sen waggelt onze Baron, één brok westerse makkelijke man om bijna anderhalf uur naar wanhoop. te kijken – Baron Ronald Busch Reisinger van SANDRA HEERMA VAN VOSS Inneryne is obees, doet geen moeite om vrolijk of beleefd over te komen en heeft een KING OF THE CRUISE NEDERLAND, 2019 | REGIE diep-bedroefde, moedeloze blik, ook – of SOPHIE DROS | MET BARON RONALD BUSCH REISINGER juist – als hij weer eens een overvol bord VAN INNERYNE | 75 MINUTEN | DISTRIBUTIE CINEMA naar binnen werkt. DELICATESSEN | TE ZIEN OP IDFA EN VANAF 12 THE FAREWELL De Baron, zoals hij zich consequent laat DECEMBER, OOK VIA picl.nl

Luxemburg ondernemen, tegen het advies van op de Amerikaanse recensies wordt de show de rest van de familie in. “Ik voelde dat er een gestolen door Zoey Deutch, een nieuwkomer in universeel verhaal zat in deze twee personen de zombiewereld, waar de levende lijken inmid- die elkaar vonden in hun imperfecties”, vertelde dels zijn doorgeëvolueerd tot zwijgende Kamerling ons. “Ze waarderen elkaars gebreken ‘Homers’ en onstopbare ‘T-800s’. en geven elkaar de vrijheid om zichzelf te zijn.” TE ZIEN VANAF 21 NOVEMBER Lees het interview op filmkrant.nl. TE ZIEN VANAF 21 NOVEMBER CAN YOU KEEP A SECRET? Elise Duran | Romkom over de onzekere Emma, THE GOOD LIAR die tijdens een vliegtuigcrash al haar geheimen Bill Condon | De Britse acteerlegendes Helen ZOMBIELAND: DOUBLE TAP eruit flapt tegen de aantrekkelijke kerel naast Mirren en Ian McKellen stonden nooit eerder haar. Als het toestel weer veilig aan de grond samen voor de camera. Afgaand op de Engelse ZOMBIELAND: DOUBLE TAP staat, blijkt hij haar nieuwe baas te zijn. De eer- recensies is hun chemie de belangrijkste reden Ruben Fleischer | Vrijwel exact tien jaar na de ste reacties uit Amerika zijn het erover eens dat om deze komische thriller te gaan zien, waarin ondoden-komedie Zombieland, die een verras- hoofdrolspelers Alexandra Daddario en Tyler McKellen een oplichter speelt die valt voor de sende culthit werd, keren alle hoofdrolspelers Hoechlin interessanter materiaal hadden ver- door Mirren gespeelde rijke weduwe. terug voor dit vervolg – de meesten met inmid- diend dan ze hier krijgen. THE GOOD LIAR TE ZIEN VANAF 21 NOVEMBER dels een Oscar-nominatie op zak. Maar afgaand TE ZIEN VANAF 28 NOVEMBER DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 35

zich niet laat dwingen in de mal van een THE INVISIBLE LIFE OF EURÍDICE GUSMÃO ‘simpel’ verhaal.” Met The Invisible Life of Eurídice Gusmão respecteert hij de regels van het melodrama, Uit de dwangbuis maar bevraagt hij ze ook. En vooral in dit laatste zit de kracht. Door het verhaal en de dialo- Deze verfilming van de gelijknamige roman het huwelijk ervoer, hoe seks voor haar was. gen, die bij veel boekverfilmingen het schat- is het mooist in zijn details. Door voorbij het De door zijn producent toegeschoven ro- plichtige verraden, voelt het als een wat boek te kijken weet het de onzichtbare ge- man van Martha Batalha (in Nederland uit- slepende vertelling. In sfeer zorgt datzelfde voelens van vrouwen in de jaren vijftig van gegeven als Het verborgen leven van Eurídice slepende verhaal voor een loom op je inwer- de vorige eeuw zichtbaar te maken. Gusmão) gaf hem het handvat dat hij nodig kend tempo; een wereld waarin kleuren als had. Hierin stond het leven omschreven van nieuw aanvoelen, zwevend tussen de natuur In The Invisible Life of Eurídice Gusmão is het de Braziliaanse vrouw die zijn moeder en al van de Amazone en gecultiveerde beschaving. niet alleen Eurídices leven dat onzichtbaar die andere vrouwen had kunnen zijn. Dit was In al die kleuren en details vangt hij de is: het leven van alle vrouwen is onzichtbaar. de stem van al die vrouwen die van alles te binnenwereld van zijn twee vrouwelijke Het zijn die verborgen, gecompliceerde le- zeggen hadden, maar waar niet naar werd hoofdpersonen. Zo moeten al die tantes van vens en alle gevoelens die onder de opper- geluisterd. Mooie bonus: doordat de hande- Aïnouz geklonken hebben. Soms als een te- vlak blijven die regisseur Karim Ainouz ons ling vooral in het verleden plaatsvindt, kan lenovela (populaire Zuid-Amerikaanse wil tonen. Zelf opgegroeid in een gemeen- het met gepaste afstand de rol van de vrouw soapvorm), soms als een poëtische oergolf. schap vol sterke vrouwen, had hij de wens in onze tijd aankaarten. het verhaal van zijn moeder, zijn tantes en Zoals Aïnouz zelf aangeeft, is dit zijn ALEXANDER ZWART zijn oma voor het voetlicht te brengen. Want zoenoffer als het aankomt op het vertellen hoe moet het voor die sterke vrouwen uit zijn van een verhaal, een rechtlijnig narratief. In THE INVISIBLE LIFE OF EURÍDICE jeugd geweest zijn om op te groeien in de ja- zijn eigen woorden: “Als kijker voel ik me GUSMÃO (A VIDA INVISÍVEL) BRAZILIË, 2019 | REGIE ren vijftig van de vorige eeuw, een tijd waarin aangetrokken tot verhalen, als maker ben ik KARIM AÏNOUZ | MET CAROL DUARTE, JÚLIA STOCKLER, mannen nog meer de boventoon voerden? sceptisch. Het voelt als een dwangbuis met FERNANDA MONTENEGRO | 139 MINUTEN | DISTRIBUTIE THE INVISIBLE LIFE OF EURÍDICE GUSMÃO Geen haan die ernaar kraaide hoe de vrouw wetten en regels, terwijl onze verbeelding IMAGINE | TE ZIEN VANAF 5 DECEMBER

cameraman én editor) Sander Coumou ko- momenten behoorlijk gehinderd door een WIREN zen voor een grote, Hollywood-achtige op- gebrek aan geld, acteerervaring en de moge- zet: we volgen Wiren via een ingewikkelde lijkheid om werkelijk voorbij filmclichés te flashbackstructuur tijdens verschillende le- denken. De rug rechthouden vensfases in verschillende tijdsperiodes. Die Toch is er iets te zeggen voor deze poging ambitie is te prijzen, zeker in een filmland om de Surinaamse speelfilmproductie op Een dove jongen eist zijn respect in de Suri- Waar het nog wel aan schort in deze ge- dat na Pim de la Parra’s Wan pipel (1976) poten te zetten. Was het ook niet Surinamer naamse speelfilm Wiren, waarmee regis- heel Surinaamse productie is om met filmi- nooit meer een speelfilm van belang produ- De la Parra die door het gewoon te doen de seur Ivan Tai-Apin een poging doet om de sche middelen een boeiend verhaal te vertel- ceerde. Maar – eerlijk is eerlijk – de emotio- Nederlandse industrie een aanzet gaf zo’n Surinaamse speelfilmproductie op poten te len. Tai-Apin en medescenarist (en nele rit naar Wirens acceptatie wordt op vijftig jaar geleden? Je zou zelfs iets van zetten. avant-garde kunnen ontdekken in de manier waarop Tai-Apin en Coumou filosoferen Aan goede bedoelingen geen gebrek in deze over de toekomst van Suriname: inmiddels door de Surinaamse dovenbond SUDBODE een volwassen man sleept Wiren in de nabije geïnitieerde speelfilm. Met een klein budget toekomst de rechtstaat Suriname voor de verfilmde regisseur Ivan Tai-Apin, van huis rechter. Een dwarsdoorsnede van de Suri- uit theatermaker en acteercoach, het leven naamse maatschappij samen in de rechtszaal van de dove jongen Wiren en de obstakels die – een interessante verhaalvondst die toch hij in zijn leven moet overwinnen. We zien ook wel benieuwd maakt naar wat er met wat Wiren als klein jongetje buiten het reguliere meer geld en de opgedane ervaring gedaan schoolsysteem vallen, op latere leeftijd bonje kan worden. Op naar een tweede film dus. maken met onder andere zijn schoonvader en uitgelachen worden wanneer hij zijn uni- GUUS SCHULTING versiteitsplannen openbaart. Tai-Apin toont met liefde voor zijn hoofdpersoon de manie- WIREN SURINAME, 2018 | IVAN TAI-APIN | MET IDI ren waarop Wiren de rug rechthoudt en uit- LEMMERS, GABY TREURNIET, BORGER BREEVELD | 118 eindelijk uitgroeit tot een pleitbezorger van MINUTEN | DISTRIBUTIE DUTCH FILMWORKS | TE ZIEN de dovenemancipatie in Suriname. WIREN VANAF 12 DECEMBER

PENOZA: THE FINAL CHAPTER WILLY OP DE ONBEKENDE PLANEET redden op een onherbergzame planeet, alleen Diederik van Rooijen | Na vijf seizoenen en 48 Eric Tosti | Digitale jeugdanimatie over de jonge geholpen door zijn overlevingsrobot Buck – een afleveringen leek eind 2017 definitief het doek Willy, die gescheiden raakt van zijn ruimterei- soort wandelend Zwitsers zakmes. gevallen voor de door Monic Hendrockx gespeelde zende ouders en het in zijn eentje moet zien te TE ZIEN VANAF 4 DECEMBER meestercrimineel Carmen van Walraven-de Rue. Maar goed: de kist die de grond in ging was wél JUMANJI: THE NEXT LEVEL leeg... En dus krijgt haar verhaal toch een vervolg Jake Kasdan | Twee jaar geleden werd de nine- met deze afsluitende speelfilm. Regisseur Van ties-klassieker Jumanji alsnog omgevormd tot Rooijen zat ook achter de knoppen voor het eerste eerste film in een franchise door sequel/reboot/ drieëneenhalve seizoen van de reeks. remake Jumanji: Welcome to the Jungle. Daarbij TE ZIEN VANAF 28 NOVEMBER werd het bordspel dat mensen naar binnen PENOZA: THE FINAL CHAPTER zuigt uit het origineel stilzwijgend vervangen THE ADDAMS FAMILY door een videogame. Die gimmick blijft van Greg Tiernan & Conrad Vernon | Na de jaren dertig en veertig rond de macabere familie kracht voor dit vervolg, waarin de helden dit- beroemde tv-serie uit de jaren zestig en de Addams. Ditmaal verhuist het gezin naar een maal niet alleen in een jungle moeten zien te speelfilms van Barry Sonnenfeld uit de jaren brave buitenwijk in Westfield, New Jersey – de overleven maar ook in een woestijnlandschap negentig was de tijd inderdaad wel weer rijp voor geboorteplaats van bedenker Charles Addams. en op besneeuwde bergtoppen. een nieuwe filmversie van de stripverhalen uit de TE ZIEN VANAF 4 DECEMBER JUMANJI: THE NEXT LEVEL TE ZIEN VANAF 5 DECEMBER DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 36

THE THIRD WIFE Paradijselijk ogende vrouwengevangenis In haar trefzekere en beeldschoon gefoto- May is uitgehuwelijkt aan een veel oudere grafeerde speelfilmdebuut The Third Wife man. In de openingsscène zien we hoe zij in volgt Ash Mayfair een veertienjarig meisje een bootje arriveert in haar nieuwe huis: een dat wordt uitgehuwelijkt aan een veel ou- aan een rivier tussen spectaculaire karstber- dere man, in het Vietnam van de 19e eeuw. gen gelegen landgoed. Tijdens de bruiloft zit THE THIRD WIFE het kindbruidje eenzaam in een hoekje. Tij- Of een zijderups zichzelf nuttig vindt, weten dens de onplezierige ontmaagding kijken we vrouwengevangenis. De oudere echtgenotes filmde niet een abstracte verhandeling over we niet. Mensen daarentegen hebben dui- vooral naar de reactie op May’s meisjesge- vangen May op en steunen haar, ook tijdens vrouwenonrecht. Ze koos ervoor om met ver- zenden jaren geleden besloten dat de zijde- zicht. Direct daarna komen zijderupsen in de onvermijdelijke zwangerschap. Het door leidelijke natuuropnamen en minutieus in draden in de cocon van de bombyx mori een beeld, die na het voorgaande shot doen den- de piepjonge Nguyen Phuong Tra My bijzon- beeld gebrachte rituelen een zinnelijke wereld lucratief product opleveren. Om die reden ken aan kronkelende fallussen, maar vooral der dapper vertolkte meisje verandert voor te tonen. De onderdrukking van vrouwen via worden, vooral in Azië, jaarlijks miljarden ook benadrukken dat May hiermee officieel onze ogen in een jonge vrouw. Ze observeert hun lichaam wordt daardoor op een pijnlijke zijdevlinders gekweekt en gedood. Deze rup- een nutsdier is geworden. Haar bestaan de stiekeme relatie tussen een andere echt- manier tastbaar. Het contrast met die idylli- sen zijn slachtoffer van hun vermogen iets wordt gerechtvaardigd door haar nut voor de genote en de oudste zoon van haar man. Ze sche riviervallei kon bijna niet groter zijn. unieks te produceren. man: als bevredigster van seksuele behoef- ziet hoe een ander kindbruidje door die- In haar speelfilmdebuut The Third Wife ten en als draagster van kinderen. En dan na- zelfde zoon wordt afgewezen, waarna het FRITZ DE JONG trekt Ash Mayfair een parallel tussen het lot tuurlijk liever een zoon dan een dochter. arme kind als grof vuil wordt afgedankt. En van zijderupsen en vrouwen in een patriar- Met fijne draden weven Mayfair en haar in ze ontwikkelt zelf erotische gevoelens voor THE THIRD WIFE VIETNAM, 2018 | REGIE ASH chale samenleving. Mayfair voert de kijker lyrische natuurbeelden grossierende came- een van de andere echtgenotes. MAYFAIR | MET NGUYEN PHUONG TRA MY, MAI THU mee naar het Vietnamese platteland van de ravrouw Chananun Chotrungroj een beeld Mayfair – geboren in Ho Chi Minhstad en HUONG MAYA, LONG LE VU | 96 MINUTEN | DISTRIBUTIE negentiende eeuw, waar de veertienjarige van het leven in deze paradijselijk ogende als filmmaakster opgeleid in New York – CONTACT FILM | TE ZIEN VANAF 21 NOVEMBER

zelf de diagnose. Terwijl hij en Cobos nog bij de dag leven en gelukkig zijn met wat je veel over de Parkinson-ervaring wordt ge- SAMEN worstelen met de vraag hoe er zelf mee om te hebt, of is er altijd het doembeeld van rol- praat, maar dat je het minder meebeleeft. Af gaan, kijken ze hoe anderen het beleven. stoel en verpleeghuis? Plus de zorgen over de en toe lukt het wel. Een moment dat raakt is De vriendelijke neuroloog Dr. Berendse druk die het op de partner legt. “Kees denkt de ontmoeting met de bevende cellist Kees, Als Parkinson speelt slechts een kleine bijrol. Veel meer soms dat ik zonder hem beter af zou zijn”, die zijn vrouw onverwacht verloor en nu al- dan over de medische kant gaat hun film over merkt Cobos op. Ze is het er niet mee eens. leen met Parkinson is. Soms hoort hij haar hoe je met z’n tweeën verder moet wanneer Zonder grote pretenties en met behoed- nog – een effect van de ziekte? Hij denkt ook binnensluipt Parkinson stiekem is binnengeslopen. Iets zaam gedoseerde emoties geeft Samen een aan Odysseus en schrijft een kinderboek over dat natuurlijk ook bij andere ziekten speelt. nuchtere kijk op de aanvaarding van het nood- die Griekse held. “Het is alsof er iets in je dooft.” Zo om- Rijninks en Cobos ontmoeten een vijftal lot. Heel onverwacht zijn die inzichten meestal Ontroerend maar ook contronterend zijn schrijft een van de Parkinson-patiënten die Parkinson-patiënten en hun echtgenoten en niet, al stelt een van de getroffenen dat ze nu de scènes met de zorgzame Cor en zijn vrouw worden geportretteerd in Samen de ziekte. hebben het over hun ervaringen, over onze- scherpere keuzes in het leven maakt. Edith, bij wie Parkinson al flink gevorderd is. Zelf ook bezocht door de ongeneeslijke kerheid en verlies aan zelfstandigheid. Kan je Een beperking van deze aanpak is dat er Hoewel zeer hulpbehoevend, kan ze nog heel ziekte, ging filmmakerskoppel Kees Rij- goed lichtpuntjes ontdekken en geeft ze haar ninks en Carmen Cobos op onderzoek uit. leven desgevraagd een 8. Zo’n ziekte krijg je samen, stelt Cobos in In voor- en tegenspoed. Of de echtparen in het begin. Cor en Edith zijn een overtuigend Samen die trouwgelofte ook letterlijk hebben voorbeeld. Hoe Rijninks en Cobos het zelf uitgesproken vermeldt de documentaire Sa- gaan aanpakken – maatregelen voor de toe- men niet. Wel zien we wat het betekent als komst nemen of juist niet – blijft nog open. die tegenspoed zich daadwerkelijk aandient, De liefdevol gefilmde begin- en slotscènes hier in de vorm van de ziekte van Parkinson, geven wel vertrouwen. die ongeneeslijke aandoening die tot een LEO BANKERSEN langzaam voortschrijdende aftakeling leidt. Een heel persoonlijk verhaal voor producent SAMEN NEDERLAND, 2019 | REGIE CARMEN COBOS | Kees Rijninks en zijn vrouw en filmpartner, MET KEES RIJNINKS, CARMEN COBOS | 78 MINUTEN | regisseur Carmen Cobos (Imperfect Har- DISTRIBUTIE AMSTELFILM | TE ZIEN VANAF 5 mony, 2014; Cat Stories, 2019). Rijninks kreeg SAMEN DECEMBER

PROJECT GIO een nieuwe YouTuber centraal zetten in een over van Willem Voogd voor Mees Kees langs de Bas van Teylingen | Vorig jaar maakten regis- nieuwe film met dezelfde formule. Ditmaal cre- lijn; met Mees Kees in de wolken, de vijfde in de seur Van Teylingen en scenarist Michiel Peere- ëren ze een komische uitvergroting van de serie, krijgt De Ridder nu zijn eerste vervolg. boom met De film van Dylan Haegens de eerste online persona van Giovanni Latooy, alias Gio TE ZIEN VANAF 11 DECEMBER speelfilm rond een Nederlandse YouTube-ster. (ruim 1 miljoen volgers). Het succes was groot genoeg dat de twee nu TE ZIEN VANAF 5 DECEMBER HUISVROUWEN BESTAAN NIET 2 Aniëlle Webster | Loes Luca gaat de concurren- SPOOKUIL tie met zichzelf aan – slechts drie weken na Mi Anu Aun | Of, om de oorspronkelijke Estse titel vida verschijnt ze op het grote doek als Loes, de van deze jeugdfilm volledig te vertalen: ‘Eia’s MEES KEES IN DE WOLKEN vrijgevochten moeder in dit vervolg op Huis- kerst op de Spookuilenboerderij’. Dat vat de boel vrouwen bestaan niet (2017). Net als voor dat ook meteen mooi samen: de tienjarige Eia viert MEES KEES IN DE WOLKEN origineel verzorgde Aniëlle Webster de regie en noodgedwongen kerstmis op de afgelegen Martijn Smits | De Mees Kees-filmreeks, geba- werd het scenario, in de verte gebaseerd op de Spookuilenboerderij. Saaie boel, maar gelukkig seerd op de boeken van Mirjam Oldenhave, gaat columns van Sylvia Witteman, geschreven door wordt ze er beziggehouden door het redden van alweer zoveel jaren mee dat de titelrol inmid- cabaretier Richard Kemper. Eva van de Wijde- het nabijgelegen bos van een kwaadaardige dels door twee verschillende acteurs is ven en Jelka van Houten keren terug als de vol- projectontwikkelaar en andere avonturen. gespeeld. In 2016 nam Leendert de Ridder de rol wassen dochters van Loes. SPOOKUIL TE ZIEN VANAF 5 DECEMBER van de schattig stuntelende basisschoolleraar TE ZIEN VANAF 12 DECEMBER DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 37

ZE NOEMEN ME BABOE Het kindermeisje vertelt Flew over the Cuckoo’s Nest, 1975; Amadeus, Een speelfilm opgebouwd uit echte beel- terst precies te hermonteren, met subtiele 1984) naar de Verenigde Staten. Daar ver- den: Sandra Beerends voegt een uniek sfeergeluiden en muziek op de achtergrond. volgde Passer zijn carrière met maatschap- kunstwerk toe aan de discussie over het Beerends’ film draait om baboes (een sa- pijkritische films als Born to Win (1971) en Nederlands-Indische verleden. menraapsel van twee woorden uit het Ba- Cutter’s Way (1981). Intieme belichting is zijn hassa: ‘mba’, mevrouw, en ‘ibu’, moeder), de enige lange speelfilm uit zijn geboorteland. Wat een prestatie. Het is al een kunst om uit Indonesische meisjes aan wie veel Hollan- De film draait om de reünie van twee mu- historisch filmmateriaal een coherent geheel ders in Nederlands-Indië de zorg voor hun zikanten. Peter (Zdenek Bezusek) is geboekt te brouwen ten bate van feitelijke recon- jongste kinderen toevertrouwden. In vijf als solist bij een concert in de plattelands- structie – het tv-programma Andere Tijden verschillende archieven speurde Beerends stad van jeugdvriend Bambas (Karel Blazek). slaagt er alleen in zijn beste uitzendingen in. naar beelden van baboes en hun werkgevers, De prof- en amateurmuzikant brengen het Wat regisseur Sandra Beerends doet in Ze ze las zich in en sprak met tientallen erva- INTIEME BELICHTING weekend samen door met musiceren, herin- noemen me Baboe is van een hogere orde: ze ringsdeskundigen. Uit al die indrukken neringen aan de goede oude tijd ophalen en schept een heel nieuw fictief verhaal door destilleerde ze het personage Alima. hun onzekere toekomsten overpeinzen. Hun beelden uit 179 films te combineren en ui- In een lange postume brief aan haar jong INTIEME BELICHTING ontmoeting benadrukt het contrast tussen overleden moeder, ingetogen voorgelezen stad en dorp, tussen ouderwets en modern, door actrice Denise Aznam, beschrijft Alima en tussen verschillende soorten mannen en hoe ze in Bandung als kindermeisje in dienst Ode aan het vrouwen. Een van de meest vertederende komt bij een Hollands gezin met vijf kinde- scènes bestaat uit een woordeloze uitwisse- ren. Baby Jantje is Alima’s eerste zorg, en hij ling van blikken tussen Peters vriendin Stepa steelt haar hart – herkenbaar voor elke alledaagse (Vera Kresadlová), een moderne vrouw uit (oud-)au pair is het diep-moederlijke gevoel Praag, en de dames van het platteland. Die dat een klein kind in zo’n nabijheid bij je op- Een reünie tussen twee bevriende muzikan- ontmoeting is levensecht – Kresadlová was roept. Het wordt, of lijkt, een beetje van jou. ten leidt tot alledaagse observaties en hu- de enige professionele actrice op de set, haar Met Jantje en de familie gaat Alima mee op moristische momenten in deze luchtige en tegenspelers echte inwoners uit de regio. verlof naar donker, koud en nat Nederland, hartverwarmende komedieklassieker uit Deze oogstrelende zwart-witfilm komt waar ze dankzij haar vriendschap met ka- Tsjecho-Slowakije. uit een periode van ongekende creatieve mermeisje Betsie een snelle transformatie vrijheid binnen Tsjecho-Slowaakse culturele doormaakt; ze leert de taal en wordt zelf een Bijna twintig jaar stond Intieme belichting kringen. Geïnspireerd door het Italiaanse ‘mevrouw’. Alles wordt prachtig ritmisch ge- (Intimní osvetlení, 1965) op een zwarte lijst neorealisme van Rossellini, Antonioni en ïllustreerd met echte beelden van hier en in land van herkomst Tsjecho-Slowakije. Pasolini en de Nouvelle Vague van Varda, daar: de rijstvelden en de bevroren grachten, Deze prachtige restauratie uit 2016 maakt Godard en Truffaut zorgden Tsjecho-Slo- kindjes in tropische speelpakjes en baboe’s duidelijk hoe bizar dat eigenlijk is. Dit is een waakse makers voor hun eigen new wave. in veel te grote winterjassen. bescheiden komedie over alledaagse situa- Generatiegenoten Forman, Jiří Menzel, Jan Terug in Indië wordt Alima van het gezin ties. Alle personages in de film zouden nog Němec en Věra Chytilová schreven en regis- gescheiden tijdens de Japanse bezetting en geen vlieg kwaad doen. Een terugkerende seerden ongewone, confronterende en soms valt ze voor de charmes van een stoere Indo- grap is dat een vogel een ei probeert uit te absurdistische films. Stuk voor stuk klassie- nesische onafhankelijkheidsstrijder. Hier broeden op het dak van de auto van een van kers, die maar voor een korte tijd werden gehad de film schematisch kunnen worden, de personages. De automobilist wil de doogd door de overheid. Intieme belichting is maar Beerends waakt daarvoor – er zijn geen broedvogel verjagen, maar mag haar van zijn een van de subtielere werken uit deze kort- goeden of slechten, Alima is geen slachtoffer vrouw absoluut niet bezeren. stondige periode, maar juist door zijn be- van wie dan ook. Toch bezorgen sommige “De partij maakte zich zorgen wanneer ze scheiden plot en waarachtige observaties beelden van fuivende en rijst proppende ko- normale mensen, met al hun krachten en maakt de film nog steeds een verpletterende lonialen de Hollandse kijker het schaamrood zwakheden, op het scherm zouden zien”, indruk. op de kaken. speculeerde Ivan Passer in een interview met HUGO EMMERZAEL het Amerikaanse tijdschrift Film Comment SANDRA HEERMA VAN VOSS over de redenen achter het verbod. Toen de INTIEME BELICHTING (INTIMNÍ OSVETLENÍ) Sovjet-Unie eind jaren zestig haar grip op TSJECHO-SLOWAKIJE, 1965 | REGIE IVAN PASSER | MET ZE NOEMEN ME BABOE NEDERLAND, 2019 | Praag verstevigde, voelde hij de bui dus al ZDENEK BEZUSEK, KAREL BLAZEK, MIROSLAV CVRK | 71 REGIE SANDRA BEERENDS | 78 MINUTEN | DISTRIBUTIE hangen. Hij emigreerde samen met jeugd- MINUTEN | DISTRIBUTIE CONTACT FILM | TE ZIEN CINEMA DELICATESSEN/MOKUM FILM | TE ZIEN OP IDFA vriend en filmcollega Miloš Forman (One VANAF 12 DECEMBER, OOK VIA picl.nl ZE NOEMEN ME BABOE EN VANAF 28 NOVEMBER, OOK VIA picl.nl

KING OF THE CRUISE THE AERONAUTS werd Glaishers copiloot Henry Coxwell vervan- Sophie Dros | Ronald Busch Reisinger van Inne- Tom Harper | In 1862 ondernam pionierend gen door het personage Amelia Wren, een com- ryne vat, als je zijn sterke verhalen mag geloven, meteoroloog James Glaisher een ballonvaart die pleet verzonnen amalgaam van echt bestaande honderden jaren van patriarchale en koloniale alle records moest breken en tot nieuwe inzich- vrouwelijke ballonvaarders. overheersing in één corpulent lichaam. Hij is ten over het weer zou leiden. Voor deze sterk TE ZIEN VANAF 12 DECEMBER een oud-Europese baron, met een stuk land gefictionaliseerde avonturenfilm over die vlucht ergens in Schotland. Hij is een witte koning in THE TWO POPES Afrika. Hij is een consumentistische Ameri- Fernando Meirelles | Toen Paus Franciscus in kaanse blaaskaak die opschept over alles wat 2013 de touwtjes van het Vaticaan in handen hij heeft en niet kan ophouden met eten. En nam, gingen online al memes rond die wezen op toch krijg je ook een beetje medelijden met hem de sterke gelijkenis tussen de Argentijn en acteur in deze tragikomische documentaire, die de Jonathan Pryce. In dit portret van het overleg tus- Baron volgt op een van de luxueuze cruises waar sen de nieuwe paus en zijn voorganger speelt hij een flink deel van zijn leven doorbrengt. Lees Pryce eindelijk de rol waartoe hij gedoemd was, de recensie op filmkrant.nl. tegenover Anthony Hopkins als Benedictus XVI. TE ZIEN VANAF 12 DECEMBER, OOK VIA picl.nl TE ZIEN VANAF 12 DECEMBER

THE AERONAUTS JOOST BROEREN-HUITENGA THE TWO POPES DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 38

| De grote boze vos (AL) wo 4.12 Knives Out do 28.11 | Marria- Pazzanistraat 4 | 20-684 | Kapsalon Romy (AL) | Movies ge Story do 28.11 | Martin Eden 0090 | ketelhuis.nl That Matter The Miseducati- do 21.11 | Mi vida do 21.11 | Para- Buurman & Buurman 3 do 21.11 | on of Cameron Post ma 9.12 | site do 28.11 | The Two Popes do De grote boze vos wo 4.12 | Echo Royal Ballet The Nutcracker di 12.12 | Cine Expat The Invisible do 12.12 | Frozen 2 do 21.11 | Hors 3.12 | Coppelia di 10.12 | Tarkov- Life of Eurídice Gusmão 8.12 | normes do 12.12 | Huisvrouwen ski Andrej Roebljov | De jeugd Film & boek The Invisible Life of bestaan niet 2 do 12.12 | Mar- van Ivan | Het offer | Solaris | De Eurídice Gusmão 11.12 tin Eden do 21.11 | Mees Kees in Agenda 4 spiegel Eye Filmmuseum de wolken wo 11.12 | Mi vida do Programmagegevens voor de Filmkrant van januari moeten IJpromenade 1 | 20-589 1400 | 21.11 | Penoza do 28.11 | Samen vóór vr 6 december (schriftelijk of per e-mail agenda@film- AMSTERDAM eyefilm.nl do 5.12 | The Addams Family do krant.nl) bij de redactie zijn ingeleverd. De Filmkrant is niet 4 Cinema De Balie Cinemini Prentenkoekjes zo 5.12 | Ze noemen me Baboe zo verantwoordelijk voor onjuiste vermeldingen of wijzigingen. Kleine-Gartmanplantsoen 10 24.11 | Film en muziek La chu- 1.12 | Nog te zien Beats | Bum- Aanvangstijden en nadere informatie vindt u op de websites | Info: 20-553 5151 | Reserve- te de la maison Usher vr 22.11 perkleef | Instinct | Wat is dan van de betreffende theaters. De volgende Filmkrant verschijnt ren: 20-553 5100 | debalie.nl/ | IDFA wo 20.11 t/m zo 1.12 | Ja- liefde | Cinémathèque Françai- op donderdag 19 december en loopt t/m woensdag 14 januari. cinema pan The Ballad of Narayama se L’Apparition di 3.12, di 17.12 The Bikes of Wrath wo 18.12 | vr 13.12, vr 20.12 | The Crucified | Deutsches Kino Atlas di 17.12 ALKMAAR do 21.11, zo 24.11, di 26.11, do King of the Cruise do 12.12 | Sa- Lovers vr 6.12, vr 20.12 | Ear- | Het schimmenrijk met Hans 4 Filmhuis Alkmaar 28.11 | Ze noemen me Baboe ma men do 5.12 | De Balie kijkt King ly Spring zo 15.12 | The Flavor of Beerekamp ma 2.12 Pettemerstraat 3 | 072-520 16.12, wo 18.12 | of the Cruise zo 15.12 | The Tri- Green Tea over Rice za 7.12 | The 4 Kriterion 2022 | filmhuisalkmaar.nl al vr 29.11 | Varda par Agnès wo Life of Oharu di 10.12, za 14.12 | Roetersstraat 170 | 20‑623 Cracking the Frame Barba- AMERSFOORT 11.12 | IDFA Doc Talks do 21.11 Tokyo Story vr 13.12 | Jeugd Bin- 1709 | kriterion.nl ra Rubin di 26.11 | Movies That 4 Filmtheater De Lieve Vrouw t/m vr 29.11 | Special Heb je kin- ti zo 24.11 | Buurman & Buur- Buurman & Buurman 3 do 21.11 Matter The Miseducation of Lieve Vrouwestraat 13 | deren vr 6.12 | Mijn seks is stuk man 3 za 23.11, zo 24.11, za | Echo do 12.12 | J’ai perdu mon Met The Irishman Cameron Post di 17.12 | Muziek 033‑422 6555 | lievevrouw.nl di 3.12 30.11, zo 1.12, za 7.12, zo 8.12, za corps do 5.12 | Marriage Sto- in film Wattstax di 3.12 The Good Liar do 21.11 | Hors 4 Filmhuis Cavia 14.12, zo 15.12 | Koolhoven Lu- ry do 28.11 | Parasite do 28.11 zet Martin Scorse- normes do 12.12 | The Invisi- Van Hallstraat 52-1 | 20-681 cio Fulci Night do 12.12 | Resto- | The Wild Goose Lake do 6.2 | ALMELO ble Life of Eurídice Gusmão do 1419 | filmhuiscavia.nl red & Unseen Floating Weeds After Midnight November za se een voorlopige 4 Filmhuis Almelo 5.12 | J’ai perdu mon corps do Cavia is t/m 28 november ge- za 14.12, ma 23.12 | Sansho the 23.11 | Dead Snow Elke zater- Elisabethhof 4 | 0546-850 5.12 | Marriage Story do 28.11 sloten The Films of Josephine Bailiff ma 9.12, za 21.12 | Tark- dag in december | IDFA za 30.11 kroon op zijn im- 264 | filmhuisalmelo.nl | Martin Eden do 21.11 | Mi vida Ahnelt vr 13.12 | Let’s Go Under- ovski Andrej Roebljov za 23.11 | | Kinderfeest Kruimeltje zo 8.12 posante carrière. Celle que vous croyez vr 22.11 | do 21.11 | Parasite do 28.11 | The ground za 14.12 | On the Move De jeugd van Ivan vr 22.11 | Het | Kriterion Kiest I Love Dries zo Dirty God wo 11.12 | Dolor y glo- Third Wife do 21.11 | The Two vr 6.12 | The Other Side of the offer do 28.11 | Solaris wo 27.11 8.12 | Klassiekers As I Was Mo- De taal, de mimiek ria vr 6.12 | De Patrick vr 29.11 | Popes do 12.12 | Nog te zien Do- Underneath vr 29.11 | Rafiki za | De spiegel do 21.11, di 26.11 | ving Ahead Occasionally I Saw Working Woman wo 27.11 lor y gloria | Instinct | De Lief- 7.12, do 12.12 | Clásicos Lati- Stalker ma 25.11 Brief Glimpses of Beauty ma van de verweerde hebbers | Official Secrets | Por- noamericanos Wara Wara do 4 FC Hyena 16.12 | Der Himmel über Berlin ALMERE trait de la jeune fille en feu | Ci- 19.12 | Première Estado Impuro Aambeeldstraat 24 | 20-363 ma 25.11 | Ikiru ma 2.12 | Movies koppen van de 4 Het nieuwe filmhuis/De nesingle Hors normes zo 15.12 | zo 15.12 8502 | fchyena.nl That Matter The Miseducation maffiosi die hij nieuwe bibliotheek Documentaires Amazing Grace 4 Cinecenter The Farewell do 21.11 | Mo- of Cameron Post wo 11.12 Stadhuisplein 101 | 036-548 | A Cinema Prayer do 28.11 | The Lijnbaansgracht 236 | 20-623 therless Brooklyn do 5.12 | The 4 Lab111 waarschijnlijk 6000 | denieuwebibliotheek. Trial do 28.11 | Varda par Agnès 6615 (vanaf 15.45) | cinecen- Rise of Skywalker wo 18.12 | Hy- Arie Biemondstraat 111 | 20- nl/hetnieuwefilmhuis do 28.11 | Gay Croce e delizia | ter.nl ena Selects Starship Troopers 616 9994 | [email protected] | voor het laatst in The Goldfinch vr 22.11, za 23.11, Jeugd Buurman & Buurman 3 The Farewell do 21.11 | Hors nor- do 27.11 lab111.nl di 26.11, wo 27.11 | Mi vida vr (AL) | De beroemde beren- mes do 12.12 | The Invisible Life 4 Het Ketelhuis Anime Perfect Blue vr 13.12 | beeld brengt – al- 6.12, di 10.12, wo 11.12 | Offici- invasie van Sicilië (6+) wo 18.12 of Euridice Gusmão do 5.12 | Westergasfabriekterrein | Classics 12 Monkeys zo 15.12 al Secrets vr 29.11, za 30.11, di | Blade Runner za 23.11 | Casi- les beweegt rit- 3.12, wo 4.12 | The Report vr no za 23.11, vr 29.11 | The City of misch naar de on- 13.12, za 14.12, di 17.12, wo 18.12 | Drie Japanse grootmeesters Lost Children za 23.11 | Crou- Pools matinee Cicha noc za 7.12 ching Tiger, Hidden Dragon wo dergang. Japan Restored is de titel van Wie zelf wil oordelen over zijn drie films te zien. The Life 27.11, di 3.12, vr 13.12 | Fear and ALMERE HAVEN een programma met zeven Ozu en Mizoguchi kan van 6 of Oharu (1952) draait om een Loathing in Las Vegas wo 18.12 Ronald Rovers in 4 Corrosia Japanse klassiekers in Eye. t/m 23 december terecht bij vrouw in het zeventien- | Fight Club zo 24.11, wo 27.11, de Filmkrant Markt 43 | 036-521 5929 | Een initiatief van The Japan Japan Restored, dat hun films de-eeuwse patriarchale Ja- zo 1.12 | Goodfellas vr 22.11, zo corrosia.nl Foundation, de instelling die in glanzende 4K restauraties pan, wier leven door mannen 1.12 | Memento zo 24.11, za 30.11 Big Eyes vr 22.11 | Fahrenheit de Japanse cultuur in het bui- vertoont. Van Ozu zijn de be- geruïneerd wordt omdat zij in | A Serious Man zo 1.12, zo 15.12 11/9 vr 6.12 | The Missing Pictu- tenland promoot. Te zien zijn kende klassiekers Tokyo Story de liefde haar hart wilde vol- | The Silence of the Lambs do re vr 29.11 | On the Basis of Sex vier films van Yasujirô Ozu, (1953) en Early Spring (1956) gen. In The Crucified Lovers 7.11, zo 17.11, zo 15.12 | They Live vr 13.12 | Mijn dinsdagavond drie van Kenji Mizoguchi en te zien, maar ook twee in de (1954) worden een vrouw en za 14.12 | The Thing vr 15.11, di (Carice van Heusden) Phantom één van Shôhei Imamura. vergetelheid geraakte titels: een man van overspel be- 26.11 | Willow ma 11.11, ma 25.11 Thread di 10.12 Filmcritici bakkeleien nog The Flavor of Green Tea Over schuldigd, met gruwelijke | Docu dinsdag Annie Leibovitz steeds over de vraag welke Ja- Rice (1952), over een stel van gevolgen. In Sansho the Bail- di 26.11 | Fellini La dolce vita ma ALPHEN A/D RIJN panse regisseur de grootste middelbare leeftijd in huwe- liff (1954), door critici gezien 11.11, ma 25.11, ma 9.12 | Otto 4 Filmhuis Parkvilla was in de jaren vijftig, de gou- lijkscrisis, en Floating Weeds als het hoogtepunt van Mizo- e mezzo ma 4.11, ma 18.11, ma Cornelis Geellaan 2 (Park den periode van de Japanse (1959), over de leider van een guchi’s oeuvre, wordt in feo- 2.12, ma 16.12 | Roma zo 10.11, Rijnstroom) | 172-493 737 | cinema. Volgens velen was dat theatergezelschap met een daal Japan een rechtvaardige di 19.11 | Kubrick A Clockwork parkvilla.nl/filmhuis/ Yasujirô Ozu – de meest Ja- geheim dat aan de oppervlak- gouverneur verbannen en be- Orange wo 11.12, zo 15.12 | Dr. The Best of Dorien B. vr 13.12, panse van de Japanse filmma- te komt. landt zijn gezin daardoor in Strangelove di 17.12 | Eyes Wide zo 15.12, di 17.12 | Fête de famil- kers – maar volgens de in- Van Mizoguchi, die het in diepe ellende. Shut vr 13.12 | Full Metal Jac- le wo 27.11, vr 29.11, zo 1.12, di 3.1 vloedrijke filmcriticus Ri- zijn films opneemt voor de Japan Restored besluit met ket ma 9.12, wo 18.12 | Lolita di | Fisherman’s Friends do 21.11, chard Brody van The New Yor- onderdrukte Japanse vrouw, Shôhei Imamura’s aangrij- 10.12 | Paths of Glory wo 18.12 za 23.11 t/m di 26.11 | Før Fros- ker was dat toch echt Kenji pende meesterwerk The Bal- | Over the Rainbow The Hand- ten vr 22.11 | The Goldfinch za Mizoguchi. De veelgeprezen lad of Narayama (1983). maiden di 17.12 | The Rocky Hor- 30.11, zo 1.12 t/m wo 4.12 | In- vorm van Ozu’s films wordt Daarin beklimt in het negen- ror Picture Show vr 22.11 stinct do 5.12, zo 8.12, wo 11.12 | volgens hem ten onrechte tiende-eeuwse Japan een 4 The Movies De Liefhebbers vr 6.12, zo 8.12, aangezien voor ‘formalisti- oude vrouw een berg om er te Haarlemmerdijk 161 | 20-638 di 10.12 | Mi vida do 12.12, za sche precisie’. Mizoguchi sterven, omdat het schaarse 6016 | themovies.nl 14.12, zo 15.12 | Oma & Chris & daarentegen is ‘één van de voedsel nodig is voor jongere The Farewell do 21.11 | The Good de rode auto ma 9.12 | De Pa- meest furieuze en fel kritische dorpelingen. Een schitteren- Liar do 21.11 | Hors normes do trick do 5.12, za 7.12, di 10.12 | politieke filmmakers aller tij- de Gouden Palm-winnaar. 12.12 | The Invisible Life of Eu- Portrait de la jeune fille en feu den, ongeacht in welk land’. SANSHO AND THE BAILIFF EYEFILM.NL rídice Gusmão do 5.12 | Marri- DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 39

ADVERTORIAL | And Then We Danced do 21.11, Audrey Hepburnplein 1 | Parasite ma 16.12, di 17.12 | Tar- Rialto deze maand vr 22.11, zo 24.11 | The Best of 088‑190 0666 | focusarn- de para morir joven ma 25.11, di Dorien B. do 21.11 t/m wo 27.11 hem.nl 26.11, za 30.11 | Tel Aviv on Fire DOCUPODIUM geeft aan filmmakers die | Celle que vous croyez elke A Cinema Prayer do 28.11 | Echo ma 2.12, di 3.12, za 7.12 The Trial met Sergei Loznitsa grenzen hebben verlegd op maandag in november | Down- do 12.12 | The Farewell do 21.11 | In 1930 begon in de Sov- het gebied van seksualiteit, ton Abbey do 21.11 t/m wo 18.12 Hors normes do 12.12 | The In- BERGEN jet-Unie onder Stalin een geaardheid en gender. Deze | Echo do 12.12 t/m wo 18.12 | visible Life of Eurídice Gusmão 4 Fth CineBergen/Zwarte proces tegen acht vooraan- editie te zien: Female Trouble The Farewell do 21.11 t/m vr 6.12 do 5.12 | J’ai perdu mon corps Schuur staande wetenschappers, een (1974), weliswaar niet zo | Fête de famille ma 16.12 | Ga- do 5.12 | King of the Cruise do Eeuwigelaan 7 | 072-581 5914 | showproces. De Oekraïense smerig als voorganger en cult lapagos ma 16.12 t/m wo 18.12 12.12 | Marriage Story do 28.11 | cinebergen.nl regisseur Sergei Loznitsa (o.a. klassieker Pink Flamingos | Hors normes do 12.12 t/m wo Martin Eden do 21.11 | Mi vida do Croce e delizia do 5.12, wo 11.12 A Gentle Creature, Donbass) maar wel minstens zo cho- 18.12 | Instinct ma 2.12, ma 9.12 21.11 | Parasite do 28.11 | Samen | The Farewell vr 22.11, zo 24.11, gebruikte oorspronkelijk ar- querend. Regisseur John Wa- | The Invisible life of Eurídi- do 5.12 | The Third Wife do 21.11 di 26.11 | Fête de famille di 10.12 chiefmateriaal om het proces ters hield van kinds af aan al ce Gustamao wo 18.12 t/m za | The Two Popes do 12.12 | Varda | Hors normes vr 13.12 t/m zo als een perfide theatervoor- van viezigheid en provocatie, 28.12 | INXS Live Baby Live vr par Agnès do 28.11 | Ze noemen 15.12, wo 18.12 | The Invisi- stelling te presenteren, een en zette met zijn eerste films 22.11 | The Irishman za 30.11 t/m me Baboe do 28.11 | Arts in Ci- ble Life of Euridice Gusmão do Kammerspiel waarin duide- de filmwereld op z’n kop. wo 18.12 | J’ai perdu mon corps nema Gauguin in Tahiti di 26.11 12.12, ma 16.12, wo 18.12 | Last lijk wordt hoe een moordda- RIALTOFILM.NL do 5.12 t/m wo 18.12 | Jasperina | Asian Movie Night Parasi- Christmas za 14.12, zo 15.12, di dig politiek systeem ontstaat. zo 24.11, wo 27.11 | Judy do 21.11 te di 26.11 | Cracking the Frame 17.12 | De Liefhebbers do 12.12 Met interview met de regis- t/m do 18.12 | Kapsalon Romy Barbara Rubin ma 25.11 | Cur- | Luce zo 1.12, di 3.12, vr 6.12 | seur vooraf. zo 24.11 t/m wo 18.12 | Marria- sus Boek & film ma 2.12, di 3.12 | Marriage Story zo 1.12, wo 4.12, ge Story do 28.11 t/m wo 18.12 | Déjà vu Le bonheur di 17.12 | Les di 10.12 | Martin Eden vr 29.11, QUEER PIONEERS Martin Eden do 28.11 t/m vr 6.12 glaneurs et la glaneuse zo 8.12 za 30.11, wo 4.12, do 5.12 | Offi- Female Trouble | Mi vida do 21.11 t/m vr 27.12 | Goodfellas zo 24.11, di 10.12 | Ken Loach is in cial Secrets za 7.12, ma 9.12, wo Queer Pioneers is een nieuw | Mjólk vr 22.11 | Motherless The Matrix wo 11.12, zo 15.12 | 11.12 | Parasite do 28.11 t/m za programma, dat een podium FEMALE TROUBLE Brooklyn do 5.12 t/m za 28.12 | The Wizard of Oz ma 25.11, zo topvorm met deze 30.11, ma 2.12, zo 8.12 | The Re- Parasite do 28.11 t/m wo 18.12 1.12 | Eetclub The Farewell wo port vr 22.11, za 23.11, di 26.11 | age Story do 28.11 | Parasite do Silence (Engels ondertiteld) | The Two Popes do 12.12 t/m 27.11 | Filmclub vr 6.12, di 10.12, aanval op flexwer- Het scherpe oog van Aat Veld- 28.11 | The Two Popes do 12.12 | ma 9.12 | Through a Glass Dar- wo 18.12 | Portrait de la jeu- wo 11.12 | Filmcollege Screening hoen zo 8.12 | Sorry We Missed Royal Ballet Concerto/Enigma kly ma 25.11 | Winter Light (En- ne fille en feu za 23.11, zo 24.11 Seks wo 4.12 | Gay Film Croce ken en de gig-eco- You do 21.11, za 23.11, zo 24.11, Variationas/Raymonda zo 1.12 | gels ondertiteld) ma 2.12 | Klas- | The Report do 21.11, zo 24.11, e delizia vr 29.11 | Gelders Doek nomie die mensen wo 27.11, di 3.12 | A Tale of Three Coppelia di 10.12 sieker Angst essen Seele auf wo 27.11 | Sorry We Missed You do 21.11 | Jeugd De beroemde Sisters do 21, ma 25.11 | The Two 4 Oxville Cinema zo 24.11 | Specials Father & do 21.11 t/m wo 18.12 | The Third bereninvasie van Sicilië (6+) tegen elkaar uit- Popes vr 13.12, zo 15.12, di 17.12 | Meer en Vaart 300 | www. Daughter | Sink or Swim (geen Wife do 21.11 t/m wo 4.12 | Varda wo 18.12 | De grote boze vos Varda par Agnès vr 6.12, zo 8.12 oxville.nl ondertitels) di 26.11 | Vrienden- par Agnès do 28.11 t/m ma 9.12 (4+) wo 4.12 | Trippel trappel speelt en bikkel- | Ze noemen me Baboe zo 1.12 | Doculab Suriname zo 24.11 | film Idi i smotri wo 27.11 | Ze noemen me Baboe ma 9.12 dierensinterklaas (4+) zo 1.12 | Food & Film Marriage Story do Sorry to Bother You ma 9.12 4 Zuid-Afrikahuis t/m wo 18.12 | Boek & Film Offi- Media Kunst Festival zo 24.11 | hard chagrijn tot 28.11 | La Scala Tosca za 7.12 | | Classic Wan pipel wo 11.12 | Keizersgracht 141-C | 20-624 cial Secrets di 26.11 | Out Stea- Movies That Matter The Mise- Sint Food & Film De brief voor Jeugd Juf Roos za 30.11 | 9318 | Reserveren: evenemen- ling Horses di 17.12 | Cannes Pa- ducation of Cameron Post wo managements- Sinterklaas zo 24.11, wo 27.11 4 Rialto [email protected] | zui- rasite wo 27.11 | Filmconcert 18.12 | Precarious Nights Sorry filosofie heeft ver- Ceintuurbaan 338 | 20‑676 dafrikahuis.nl Koyaanisqatsi vr 29.11 | Movies to Bother You ma 16.12 BOLSWARD 8700 | rialtofilm.nl A Fool’s Paradise do 21.11 That Matter The Miseducation heven. Maar er zit 4 Filmhuis Marriage Story do 28.11 | Para- of Cameron Post di 10.12 | Ont- ASSEN Broereplein 7/8 | filmhuis- site do 28.11 | The Trial do 28.11 APELDOORN bijt & Film The Best of Dorien B. 4 Bioscoop De Nieuwe Kolk ook een ontroe- bolsward.nl | Varda par Agnès do 28.11 | Ze 4 Filmtheater/Podium Gigant | The Farewell | Mi vida zo 24.11 | Weiersstraat 1 | 088-012 8560 Rocketman do 28.11 noemen me Baboe do 28.11 | Nieuwstraat 377 | 055‑521 | asserfilmliga.nl rende veerkracht Cracking the Frame Beauty & 6346 | gigant.nl ARNHEM And Then We Danced za 23.11 | in Sorry We Mis- BREDA Decay wo 11.12 | DeBalie@Rial- A Cinema Prayer zo 1.12, di 3.12 4 Focus Filmtheater Jinpa ma 9.12, di 10.12, za 14.12 | 4 Chassé Cinema to Echo do 12.12 | Docupodium sed You. Claudius Prinsenlaan 8 | 076- King of the Cruise ma 9.12 | The 530 3131 | chasse.nl Trial za 30.11 | IDFA do 21.11 t/m Ongelovige gelovige Bergman Dana Linssen in de Filmkrant Premières Buurman & Buur- zo 1.12 | Jeugd Buurman & Buur- man 3 za 23.11 | The Farewell do man 3 za 23.11 | De grote boze Ingmar Bergman worstelde Ze mochten hem houden!” festeert. In De avondmaals- 21.11 | De grote boze vos wo 4.12 vos wo 4.12 | Trippel trappel met vele demonen in zijn le- Bergmans akelige religieu- gasten (1963) gaat Bergman | Hors normes do 12.12 | The In- dierensinterklaas wo 27.11, za ven. Één ervan was religie. ze opvoeding inspireerde een stap verder door in een visible Life of Eurídice Gusmão 30.11 | Klassiek Le bonheur za Fijn voor ons, want hij maak- hem tot drie films, waarin hij vissersplaatsje een dominee do 5.12 | Marriage Story do 28.11 7.12 | My Own Private Idaho di te er begin jaren zestig de im- afrekende met het godsbeeld wiens vrouw is overleden aan | Mi vida do 21.11 | Parasite do 19.11 | The Squid and the Whale ponerende trilogie Als in een uit zijn jeugd en volgens god te laten twijfelen. De 28.11 | The Two Popes do 12.12 | zo 1.12 | Queer Pioneers Female donkere spiegel, De avond- hemzelf zelfs met het hele geestelijke is niet in staat om Belcrum Bios @Podium Bloos Trouble di 3.12 maalsgasten en De grote stilte idee van een god. Dat laatste een visser die zich zorgen Colette di 10.12 | The Wife di 4 Studio/K over. In november en decem- kan worden betwijfeld, want maakt over de toekomst van 26.11 | Gay film Croce e delizia di Timorplein 62 | 20-692 0422 | ber twee keer te zien in De Bergman was nooit een athe- de mensheid spiritueel bij te 26.11 | Nederlandse filmnacht studio-k.nu Uitkijk. ïst, maar hooguit een ongelo- staan. Anders gezegd: het ge- King of the Cruise vr 6.12 | Ont- The Addams Family wo 4.12 | Bergman moest in zijn le- vige gelovige. loof biedt geen steun en bijtfilm Hors normes zo 24.11 | The Farewell do 21.11 | Knives ven met twee goden afreke- De nare god van zijn jeugd troost, maar is impotent. In Royal Ballet Coppelia di 10.12, Out do 28.11 | Hors normes do nen. De eerste was zijn patri- drijft in Als in een donkere het slotdeel De grote stilte zo 15.12 | Woensdagdocu Bar- 12.12 | The Invisible life of Eu- archale vader, een strenge spiegel (1961) een vrouw tot (1963) is van god geen spoor bara Rubin wo 27.11 | Samen wo rídice Gustamao do 5.12 | The dominee die Ingmar en zijn krankzinnigheid als hij zich in meer te bekennen. Het drama 18.12 | Varda par Agnès wo 11.12 Rise of Skywalker wo 18.12 | Go- broer en zus opvoedde met een visioen als een angstaan- voert in een vreemde stad | Ze noemen me Baboe wo 4.12 den en mensen Sandra of a hel en verdoemenis. De god jagende spin aan haar mani- twee zussen op, die symbool | Specials INXS Live Baby Live Thousand Delights za 30.11 | die zij van hun vader meekre- staan voor het conflict tussen vr 22.11 | Thunderdome Never Vertigo za 23.11 | Jeugd De be- gen, was niet liefdevol en ver- lichaam en geest: de één trekt Dies di 10.12 roemde bereninvasie van Sici- gevingsgezind, maar angst- zich terug eenzaam in haar lië wo 18.12 | Buurman & Buur- aanjagend. Met die god moest hotelkamer, de ander is op BUSSUM man 3 do 21.11 | ook worden afgerekend. Op zoek naar seksuele avontu- 4 Filmhuis Bussum 4 Filmtheater De Uitkijk latere leeftijd zei Bergman er ren. De moraal: reddingsboei Brediusweg 1 | 035-693 8694 | Prinsengracht 452 | 20-223 dit over: “Als hij bestond was god is weggedreven en de filmhuisbussum.nl 2416 | uitkijk.nl hij overduidelijk een afgrijse- mens zal het op eigen houtje Amazing Grace za 30.11, wo Dagelijks The Best of Dorien B. lijke god, kleinzielig, ran- moeten doen. 11.12, vr 13.12 | And Then We | The Irishman | Bergman The cuneus en vooringenomen. DE AVONDMAALSGASTEN UITKIJK.NL Danced zo 24.11, ma 25.11 | The DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 40

Best of Dorien B. do 21.11 t/m zo 4.12 t/m zo 8.12, di 10.12 t/m do do 5.12 | King of the Cruise do ron Post zo 8.12 | Nederlands mania zo 15.12 | Waiting for Au- 24.11 | Le bonheur za 9.12 | A Ci- 12.12, za 14.12, zo 15.12, wo 18.12 12.12 | Knives Out do 28.11 | Filmnacht King of the Cruise vr gust za 14.12 | Sneak Preview di nema Prayer vr 6.12, di 10.12 | | Portrait de la jeune fille en feu Marriage Story do 28.11 | Mar- 6.12 | Surf Film Nacht Secrets 10.12 | Tarkovski Andrej Roebl- Dolor y gloria vr 22.11 | Downton zo 1.12, wo 4.12, za 7.12 | Sorry tin Eden do 21.11 | Mi vida do of Desert Point | Zone Frequen- jov ma 25.11 | Abbey za 23.11, vr 29.11, za 7.12 | We Missed You do 21.11 t/m ma 21.11 | Motherless Brooklyn do cy do 28.11 Echo do 12.12, vr 13.12, zo 15.12, 25.11, wo 27.11, do 28.11, zo 1.12, 5.12 | Parasite do 28.11 | The DIEMEN di 17.12 | The Farewell do 21.11 vr 6.12, za 7.12 | A Tale of Three Two Popes do 12.12 | Arts in Ci- DEN HELDER 4 Filmtheater De Omval t/m ma 25, wo 27.11, vr 29.11, za Sisters do 21.11, zo 24.11 | The nema Gauguin In Tahiti zo 8.12, 4 Cinema Zevenskoop Ouddiemerlaan 104 | 20-600 30.11, ma 2.12, do 5.12, zo 8.12, Third Wife vr 22.11 t/m ma 25.11, di 17.12 | Van Gogh and Japan Julianaplein 43 | 223‑610 941 | 1897 | theaterdeomval.nl ma 9.12, za 14.12, wo 18.12 | Hors wo 27.11, vr 29.11 | The Two Po- di 26.11 | Bossche Filmers do http://cinemazevenskoop. After the Wedding do 28.11, di normes do 12.12 t/m di 17.12 | pes do 12.12 t/m zo 15.12, di 17.12 28.11 | City Trips Kabul, City in wix.com/recent 3.12 | Miles Davis zo 15.12 | Pa- The Invisible Life of Eurídice | Varda par Agnès do 5.12, zo the Wind ma 25.11 | Tel Aviv on Amazing Grace di 3.12, wo 4.12 | rasite di 17.12, do 19.12 | Portrait Gusmão vr 6.12, zo 8.12, wo 11.12 8.12 | Ze noemen me Baboe do Fire ma 16.12 | Cursus Lang leve Official Secrets do 12.12 t/m ma de la jeune fille en feu do 21.11, t/m vr 13.12, zo 15.12 | The Irish- 28.11, wo 4.12, do 5.12, za 7.12 | de film vr 6.12 | Déjà Vu Parasi- 16.12 | Piranhas do 21.11 t/m ma di 26.11 | Sorry We Missed You man do 28.11, za 30.11, zo 1.12, di Arts in Cinema Gauguin in Ta- te do 5.12 | Sorry We Missed You 25.11 | Portret de la jeune fille do 5.12, di 10.12 hiti za 24.11, wo 27.11 | Ieder- do 21.11 | Film & Filosofie Den en feu do 5.12 t/m ma 9.12 | An een doet mee Sorry We Missed Skyldige wo 4.12 | NRC filmdag Unexpected Love do 28.11 t/m DOESBURG You ma 18.11 | Jeugdfilms Aïlo, zo 1.12 | Peuterpret Buurman & ma 2.12 4 Filmhuis Doesburg het dappere rendier vr 22.11, Buurman 3 (2+) zo 1.12 Het Arsenaal 1309, Klooster- zo 24.11 | Buurman & Buurman DEVENTER straat 15 | 0313‑482 336 | film- 3 zo 24.11, wo 27.11, zo 1.12, zo DEN HAAG 4 Filmhuis De Keizer huis-doesburg.nl Nog meer over film weten? 8.12, vr 13.12 | De club van le- 4 Filmhuis Den Haag Keizerstraat 78 | 0570‑618 If Beale Street Could Talk vr De Filmkrant komt live in de lijke kinderen za 23.11 | Kapsa- Spui 191 | 070‑365 6030/345 822 | filmhuisdekeizer.nl 22.11, wo 27.11 | Sinterklaas en filmtheaters bij u in de lon Romy vr 29.11, wo 4.12, zo 9900 | filmhuisdenhaag.nl A Cinema Prayer ma 16.12 | het raadsel van 5 december Het besef dat hier buurt. Filmkrant-medewer- 8.12, za 14.12, wo 18.12 | Shaun Arts in Cinema Gauguin in Ta- Echo do 12.12 | Hors normes do za 23.11 kers verzorgen elke maand het schaap 2 za 30.11, wo 4.12, hiti wo 27.11 | Cult Classics The 12.12 | The Invisble Life of Eurí- geschiedenis intro’s bij speciaal geselec- wo 11.12, za 15.12 | Spookuil za Blair Witch Project op 22.11 dice Gusmão do 5.12 | Marria- DOETINCHEM teerde films en daarnaast 7.12, za 14.12, wo 18.12 | Speci- Klassiekers Alleman vr 6.12 | ge Story do 28.11 | Parasite do 4 Filmhuis/Gruitpoort wordt geschreven inleidingen, lezingen, Q&A’s als INXS Live Baby Live vr 22.11 Andrej Roebljov zo 1.12 | Car- 28.11 | The Two Popes do 12.12 | Hofstraat 2 | 0314-340 943 | en workshops bij andere | Mystify do 21.11, zo 24.11 | Ne- men Jones za 7.12, vr 13.12 | Eyes Varda par Agnès do 28.11 | Gods gruitpoort.nl is voelbaar bij het films uit het actuele aanbod derlandse Filmnacht King of Wide Shut do 21.11, zo 24.11, Markthal zo 8.12 | Jeugd De be- Amazing Grace zo 1.12 t/m wo publiek, dat zich en filmprogramma’s (op al- the Cruise vr 6.12 | Sneak Pre- di 26.11, za 30.11 | Intieme beroemde bereninvasie van Sicilië 4.12 | De Liefhebbers vr 22.11, zo fabetische volgorde naam view di 26.11, di 3.12, di 10.12, lichting do 12.12, wo 18.12 | De wo 18.12 | Buurman & Buurman 24.11, di 26.11 | Dolor y gloria di door muzikaal stad). di 17.12 jeugd van Ivan do 21.11 | Medea 3 do 21.11 | De grote boze vos do 3.12, wo 4.12 | Downton Abbey (Engels ondertiteld) di 10.12, 28.11 | Spookuil do 5.12 | Klas- do 21.11, di 26.11, do 28.11 | In- leider en gospel- 4 Gigant | Apeldoorn CAPELLE A/D IJSSEL zo 15.12 | Prick up Your Ears do siekers Stalker ma 2.12, ma 9.12 stinct zo 1.12 t/m di 3.12 | Joker Hors normes | 16 december, 4 Isalatheater 28.11 | Solaris do 5.12, wo 11.12, | Nederlandse Filmnacht King vr 29.11, zo 1.12, di 3.12 | Mind My legende James 19.45 uur Stadsplein 5 | 10-458 6300 | di 17.12 | De spiegel za 7.12, zo of the Cruise vr 6.12 | Roma- Mind di 19.11 | Mjólk za 23.11, ma 4 Filmschuur | Haarlem isalatheater.nl 8.12, za 14.12 | Movies that Mat- nia Filmfestival Caisa zo 15.12 | 25.11, di 26.11, wo 4.12 | Portrait Cleveland gewillig Martin Eden, film & litera- An Unexpected Love di 26.11 ter The Miseducation of Came- Monstri. vr 13.12 | Untamed Ro- de la jeune fille en feu zo 24.11 | laat aanmoedigen tuur talk | 23 november, 16.00 Sorry We Missed You za 30.11, uur | Laura van Zuylen DELFT ma 2.12, di 3.12 | The Interpre- om sfeerverho- Parasite | 30 november, 4 Filmhuis Lumen Gratis films kijken ter vr 22.11, ma 25.11, di 26.11, vr 16.15 uur | Barend de Voogd Doelenplein 5 | 15‑214 226 | 29.11 | Arts in Cinema Water Li- gend halleluja en J’ai perdu mon corps filmhuis-lumen.nl Gratis maar niet illegaal onli- sen de werken, hun auteurs lies by Monet do 28.11, di 3.12, 7 december, 17.00 uur Echo do 12.12 | Hors normes do ne films kijken? Ja, dat kan in en een breed publiek dat wo 4.12 | Great Composers In amen te roepen. Echo 12.12 | The Invisible Life of Eurí- december bij het ArteKino nieuwsgierig is naar een Search of Beethoven 16.12 | Ne- Fritz de Jong over Amazing 14 december, 17.00 uur dice Gusmão do 5.12 | J’ai perdu Festival, met tien recente Eu- nieuwe, relevante benadering derlandse Filmnacht King of Grace in de Filmkrant It Must Be Heaven mon corps do 5.12 | Light of My ropese arthousefilms. Het van sommige zeer eigentijdse the Cruise vr 6.12 21 december, 16.45 uur Life do 28.11 | Marriage Story do klinkt te mooi om waar te thema’s en zorgen. (…) In een 4 Slieker | Leeuwarden 28.11 | Parasite do 28.11 | Arts in zijn, maar het is toch echt zo. snel veranderend landschap DORDRECHT Martin Eden, film & Cinema The Prado Museum zo De titels van de tien films leveren deze fictiefilms en 4 Cinema The Movies literatuur talk | 27 november, 8.12 | Deutsches Kino Atlas wo die te zien zijn bij het ArteKi- documentaires een update Nieuwstraat 60-62 | 078-720 20.00 uur | Laura van Zuylen 11.12 | Hollandse binnenwereld no Festival, dat dit jaar voor van de wereld waarin we le- 0777 (vanaf 11.00) | themo- 4 Filmhuis | Rijswijk Alleman do 21.11 | De avonden de vierde keer wordt gehou- ven, terwijl ze ondertussen viesdordrecht.nl At Eternity’s Gate zo 24.11 | Dorst ma 25.11 | Dors- den, zijn vanaf 1 december onze relatie met de geschie- The Addams Family do 28.11 | 23 november, 13.00 uur | vloer vol confetti vr 22.11 | Kik- bekend. Nu al wel bekend is denis ontcijferen.’ Wow, dat is Buurman & Buurman 3 do 21.11 | Jos van der Burg kerdril zo 24.11 | De Liefhebbers dat ze afkomstig zijn uit tien nog eens een ambitieus doel. The Farewell do 21.11 | The Good The Favourite wo 27.11 | Niemand in de Stad Europese landen, dat er vijf Het ArteKino Festival is Liar do 21.11 | Hors normes do 21 december, 13.00 uur | za 23.11 | De Noorderlingen do door vrouwen en vijf door het jaarlijkse hoogtepunt van 12.12 | The Invisible Life of Eu- Gerlinda Heywegen 28.11 | Wilde mossels di 26.11 | mannen zijn geregisseerd en de onlinevertoningen, maar rídice Gusmão do 5.12 | J’ai per- Jeugd Buurman & Buurman 3 | dat zeven van de films debu- buiten het festival kan er elke du mon corps do 5.12 | Marriage FILMKRANT.NL/FILMKRANTLIVE De grote boze vos | Movies That ten zijn. Het enige dat je moet maand ook gratis naar een Story do 28.11 | Mi vida do 21.11 Matter The Miseducation of doen om de films te kunnen film worden gekeken. Tot | Motherless Brooklyn do 5.12 | 3.12, zo 8.12, wo 11.12, vr 13.12 | Cameron Post do 12.12 | Sneak zien, is een account aanma- eind november is dat Raging Parasite do 28.11 | The Two Po- J’ai perdu mon corps do 5.12, vr preview Elke zondag | Speci- ken op de site van ArteKino. Rose (2015) van de Poolse re- pes do 12.12 6.12, ma 9.12, vr 13.12, zo 15.12, al Grimm re-edit ma 2.12| More Wel snel zijn, want per land is gisseur Julia Kowalski. Daarin ma 16.12 | Judy do 28.11 t/m wo Human Than Human di 17.12 | er een beperkt aantal views gaat een Poolse vader in DRACHTEN 4.12, vr 6.12, za 7.12, ma 9.12, di Varda special Le bonheur ma beschikbaar. Frankrijk op zoek naar zijn 4 Schouwburg De Lawei 10.12, do 12.12, za 14.12, zo 15.12, 9.12 | Varda par Agnès do 5.12 | Dat de films gratis zijn te zoon, die hij vijftien jaar niet Laweiplein 1 | Reserveren via wo 18.12 | King of the Cruise Visages Villages ma 16.12 zien, komt voort uit het stre- heeft gezien. Het pakt anders de site of 0512 335 050 | lawei. za 14.12 t/m ma 16.12 | Marria- ven van het door Arte opge- uit dan hij denkt. nl/film ge Story vr 29.11 t/m ma 2.12, DEN BOSCH richte ArteKino om de ‘rijk- ARTEKINOFESTIVAL.COM Fisherman’s Friends vr 22.11 do 5.12 t/m ma 9.12, vr 13.12, za 4 Verkadefabriek dom van de Europese ar- t/m wo 27.11 | De Liefhebbers vr 14.12, di 17.12 | Martin Eden vr Boschdijkstraat 45 | 073-681 thouse cinema’ onder zoveel 6.12 t/m wo 11.12 | Light of My 22.11, za 23.11, di 26.11, vr 29.11 8160 | verkadefabriek.nl mogelijk mensen te versprei- Life vr 29.11 t/m wo 4.12 | De Pa- t/m zo 1.12 | Mi vida do 21.11 t/m Echo do 12.12 | The Farewell do den. Zoals Arte het een tik- trick do 21.11 | Pavarotti do 5.12, za 23.11, do 28.11, za 30.11, ma 21.11 | The Good Liar do 21.11 | keltje hoogdravend formu- do 12.12 | An Unexpected Love 2.12, do 5.12, vr 6.12, za 7.12 | Pa- Hors normes do 12.12 | The In- leert: ‘Ons doel is om een vr 13.12 t/m wo 18.12 | Wat is rasite do 28.11 t/m zo 1.12, wo visible Life of Eurídice Gusmão nieuwe band te smeden tus- RAGING ROSE dan liefde zo 24.11 | Arts in Ci- DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 41

GRONINGEN HEEMSKERK Derde Nederlandse Filmnacht 4 Groninger Forum 4 Fh Heemskerk/Gebouw de Hereplein 73 | 050-312 0433 | Cirkel Zo gaat het hard met de films. Daardoor voelt de ver- ze in een interview met Vice. groningerforum.nl Vrijburgtlaan 2 | decirkel- Nederlandse Filmnacht, het toning in de Filmnacht als “Ik heb me nog nooit zo een- 2001: A Space Odyssey wo 18.12 heemskerk.nl | evenement dat vanaf 2016 een late voorpremière. Dat zaam gevoeld als op die boot. | Allen tegen allen zo 1.12 | An- Dolor y gloria zo 8.12 | Huisdier- bestond uit één jaarlijkse doet overigens niets af aan de En dat terwijl ik met een ca- gels on Diamond Street zo 1.12 | geheimen 2 zo 15.12 | Instinct voorpremière, met randpro- documentaire, die op een mera- en geluidsman was, en The Cave za 30.11, ma 2.12 | Col- zo 1.12 | Miles Davis zo 24.11 | De grammering, in zoveel moge- cruiseschip de kleurrijke later ook met een heel team. lective za 30.11 | Croce e deli- Patrick zo 15.12 lijk filmtheaters. Dit jaar is de Schotse baron Ronald Busch Ik had last van paniekaanval- zia ma 16.12 | Cunningham ma Filmnacht in een stroomver- Reisinger van Inneryne volgt. len, claustrofobie, ik kon 2.12 | Deerskin di 17.12 | Dont HEERLEN snelling geraakt. Na de eer- De in Schotse kilt en konink- moeilijk slapen. Ik wilde heel, look back za 30.11 | Earth zo 1.12 4 Filmhuis De Spiegel dere Filmnachten met Sacha lijke cape gehuld excentrie- heel graag weg daar.” Maar | The Eupheria of Being zo 1.12 | Royal Theater | Stationsplein Polaks Dirty God en Halina keling vertelt tegen zijn me- Dros leerde via de baron ook Fat Front ma 2.12 | For Sama zo 5 | 045-5118178 | filmhuisde- Reijns Instinct vindt op 6 de- depassagiers de meest fan- veel over zichzelf: “We willen 1.12 | The Forum ma 2.12 | Fran- spiegel.nl cember de derde Filmnacht tastische verhalen over zijn er allemaal toe doen, zijn al- kenstein za 14.12 | Heimat Is Amanda zo 8.12, ma 16.12 | Dal- van dit jaar plaats rond de do- leven. Zo zegt hij koning te lemaal op zoek naar een soort a Space in Time ma 2.12 | Ho- las Buyers Club zo 1.12 | Echo cumentaire King of the Cruise zijn van een stukje land in erkenning van ons bestaan. neyland za 30.11, ma 2.12 | Hun- za 14.12 | The Irishman zo 24.11, van Sophie Dros. Afrika. Geweldige verhalen, De baron doet dat door ver- ting for Hedonia ma 2.12 | I Love ma 25.11, za 30.11 | De jeugd Geen kwaad woord over de maar wat gaat er werkelijk halen te vertellen, ik door You I Miss You I Hope I See You van Ivan vr 6.12, zo 15.12 | Jin- Filmnacht, ook al speelt die om in deze man? King of the films uit te brengen.” Before I Die zo 1.12 | iHuman zo pa vr 13.12 | Kapsalon Romy ma zich niet ’s nachts maar ’s Cruise geeft het antwoord. FILMNACHT.NL 1.12 | In a whisper zo 1.12 | Inna 9.12 | Light of My Life za 7.12 | avonds af, maar om op 6 de- Veel mensen ervaren crui- de Yard zo 1.12 | The Irishman Nuestro tiempo do 12.12 | De cember met King of the Crui- ses als een paradijselijke ont- zo 8.12 | J’ai perdu mon corps di De dansscènes, Patrick ma 2.12 | Rojo do 21.11, se uit te pakken is niet echt snapping uit het dagelijks le- 3.12 | Jawline ma 2.12 | King of vr 29.11 | So Long, My Son za verrassend. De film is name- ven, maar zo ervoer Sophie the Cruise zo 1.12, ma 2.12 | The die lijfelijk voel- 23.11, zo 24.11 | Sorry We Missed lijk eind november al te zien Dros (My Silicone Love, 2015; Kingmaker zo 1.12 | Let’s Talk zo You do 5.12 | Todos lo saben zo op IDFA, waar hij draait in de Genderbende, 2017) het niet 1.12 | Lil’ Buck za 30.11 | Marian- baar maken dat 24.11 | Weldi vr 22.11 | Jeugd De competitie van Nederlandse tijdens de opnamen, vertelde KING OF THE CRUISE ne & Leonard zo 1.12 | Mijn Rem- grote boze vos wo 4.12 brandt ma 2.12 | More Human er helemaal geen nema Klimt & Schiele do 28.11 ny Day in New York ma 25.11, trait de la jeune fille en feu za Than Human wo 4.12 | Once tegenstelling HELMOND | Lunchfilm Dolor y gloria do wo 27.11 | Rojo di 10.12 | Temblo- 7.12, zo 8.12, di 10.12 | La quietud Were Brothers ma 2.12 | Parasi- 4 De Cacaofabriek 28.11 | Fisherman’s Friends do res di 26.11 vr 22.11, wo 27.11 | Tigers Are Not te vr 13.12 | Sunless Shadows zo hoeft te zijn tus- Cacaokade 1 | 0492‑529 009 5.12 | Instinct do 21.11 Afraid vr 8.11, wo 13.11 | Wor- 1.12 | Varda par Agnès za 30.11, (di t/m do van 9.00 tot 17.00) ENSCHEDE king Woman vr 1.11, wo 6.11 | La- zo 1.12, ma 2.12 | Ze noemen me sen traditie en | cacaofabriek.nl/film EINDHOVEN 4 Concordia Film Theater dies Night F*ck de liefde do 7.11 Baboe za 30.11, zo 1.12, ma 2.12 King of the Cruise vr 6.12 | Mi 4 Natlab Expositie | Sinterklaasfilm De brief voor | A.I. in Film wo 11.12 | IDFA Au- vooruitgang, vida do 21.11 | Queen of Hearts Kastanjelaan 500 | 040‑294 Oude Markt 15 | 053-430 Sinterklaas wo 4.12 dience Favorites zo 1.12 | Cine- do 21.11 | Royal Ballet Coppelia 6848 | natlab.nl 0999 | concordia.nl ma Curioso vr 29.11 | Cineville vormen de grote di 10.12, zo 15.12 | The Nut- The Farewell do 28.11 | The Good Echo do 12.12 | The Farewell do GOES vr 29.11 | Docs wo 11.12, wo 18.12 troef van de film. cracker wo 4.12 Liar do 28.11 | De grote boze 21.11 | Hors normes do 12.12 | 4 ’t Beest | Filmclub vr 6.12 | Sneak Pre- vos do 5.12 | Hors normes do In het hoofd van mijn zusje za Beestenmarkt 3 | 113‑228 142 | view wo 27.11, wo 11.12 Des te wranger HENGELO 12.12 | The Irishman zo 24.11 | 23.11 | J’ai perdu mon corps do tbeest.nl 4 RKZ Bios 4 Filmhuis Hengelo Motherless Brooklyn do 5.12 | 5.12 | Marriage Story do 28.11 | Amazing Grace vr 22.11, do 28.11 Emmastraat 15-s101 | dat de Georgische Beursstr 44 | 074-255 6789 | The Invisible Life of Eurídice Martin Eden do 21.11 | Parasi- | Fisherman’s Friends di 26.11, 050‑526 2482 | http://www. filmhuishengelo.nl Gusmão do 5.12 | Marriage Sto- te do 28.11 | Catharine Deneu- wo 27.11 | Portrait de la jeu- rkzbios.nl choreograaf ervan Diego Maradona do 12.12 t/m za ry do 28.11 | Parasite do 28.11 | ve Dancer in the Dark ma 25.11, ne fille en feu do 21.11, di 26.11, Solaris za 30.11, ma 2.12 | The 14.12 | Dolor y gloria vr 29.11 t/m Spookuil do 5.12 | The Two Po- zo 1.12 | Potiche ma 9.12, zo vr 29.11 Third Wife za 23.11, ma 25.11 anoniem moest zo 1.12 | Downton Abbey do 21.11 pes vr 13.12 | Ze noemen me Ba- 15.12 | Filmclub vr 6.12 | Film- blijven, uit angst t/m zo 24.11 | Monos wo 18.12 | boe do 28.11 | Arts in Cinema quiz zo 15.12 | Ontbijt & film zo GOUDA HAARLEM Portrait de la jeune fille en feu Prado Museum zo 24.11, do 5.12 1.12, zo 15.12 | Tarkovski Het of- 4 Filmhuis 4 Filmschuur ontslagen te wor- wo 4.12, vr 6.12, za 7.12 | A Rainy | Renoir do 21.11 | Van Gogh & Ja- fer ma 2.12 Lethmaetstraat 45 | 182‑522 Lange Begijnestraat 9 | 23-517 Day in New York vr 6.12, zo 8.12, pan zo 8.12 | Specials The Expe- 200 | filmhuisgouda.nl 3910 | filmschuur.nl den om zijn of haar wo 11.12 | So Long, My Son vr rimental City ma 9.12 | Ring of ERMELO After the Wedding vr 22.11, di Martin Eden za 23.11 | Parasi- 13.12, zo 15.12 | Sorry We Missed Dreams do 21.11 | Gay Film Cro- 4 Filmhuis Ermelo 26.11, zo 1.12, vr 6.12, do 12.12 te za 30.11 | The Third Wife za betrokkenheid bij You vr 22.11, wo 27.11 t/m vr 29.11 ce e delizia zo 8.12 | Internati- Raadhuisplein 4 | Reserveren | Aïlo, het dappere rendier vr 23.11, ma 25.11 | Varda par Ag- onal Cinemas German Cinema per e-mail: filmhuisermelo@ 13.12 | Amazing Grace vr 22.11, nès za 30.11 | Docu op zondag de film. HILVERSUM do 28.11 | Movies That Matter gmail.com of 06-20207920 wo 27.11, di 3.12, do 5.12, ma Ze noemen me Baboe zo 1.12 Joost Broeren-Huitenga 4 Filmtheater The Miseducation of Cameron Manchester by the Sea di 10.12, 9.12, za 14.12 | The Best of Do- over And Then We Danced in Herenplein 5 | 035‑623 5466 | Post wo 11.12 | Royal Ballet Cop- wo 11.12 | Green Book di 17.12, rien B. za 23.11, vr 29.11, di 3.12 HARDENBERG de Filmkrant filmtheaterhilversum.nl pelia di 10.12 wo 18.12 | Fête de famille za 23.11, do 4 Filmhuis Hardenberg The Farewell do 21.11 | The Good 4 Filmhuis De Zwarte Doos 28.11, wo 4.12, zo 8.12, vr 13.12 Badhuisplein 3 | 0523-280 353 Liar do 21.11 | Hors normes do TU/e terrein | 040-247 5348 GELDERMALSEN | Fisherman’s Friends vr 22.11, | filmhuishardenberg.nl 12.12 | The Invisible Life of Eu- of 040-2474900 (ma t/m wo) 4 LingeFilm za 7.12, di 17.12 | Før frosten do Green Book di 3.12, wo 4.12 rídice Gusmão do 5.12 | Mi vida | tue.nl/sg Rijksstraatweg 64 | info@ 21.11, vr 29.11 | The Goldfinch zo do 21.11 | Parasite do 5.12 | Var- Diego Maradona di 26.11 | Joker lingefilm.nl 8.12, wo 18.12, za 14.12 | The In- HARDERWIJK da par Agnès do 28.11 | ma 2.12 t/m wo 4.12 | Luce ma Aladdin zo 24.11 (autismevrien- terpreter zo 24.11, ma 2.12, di 4 Filmhuis Harderwijk/ 9.12 t/m wo 11.12 | Midsommar delijk) | Amazing Grace zo 17.11, 10.12 | Itzhak zo 24.11, za 30.11 | Catharinakapel HOOGEVEEN ma 16.12 t/m wo 18.12 | Stalker di 19.11 | The Biggest Little Farm De Liefhebbers za 7.12, zo 15.12 Klooster 1 | 0341-419 500 | 4 Filmhuis wo 27.11 | The World of Thinking za 14.12 (+ maaltijd ), zo 15.12 | | Light of My Life zo 1.12, za filmhuisharderwijk.nl VUE Hoogeveen, van Echten- ma 25.11 Blinded by the Light vr 15.11, wo 7.12, ma 16.12 | Luce vr 6.12, di Aïlo, het dappere rendier di 17.12 | plein | 0528-234 000 | film- 20.11 | Celle que vous croyez vr 10.12, zo 15.12 | Parasite di 17.12 Amazing Grace do 12.12, za 14.12 huishoogeveen.nl EMMEN 29.11, wo 4.12 | City Girl (maal- | Pavarotti di 26.11 | Portrait de | Dolor y gloria za 30.11 | Fisher- God Only Knows ma 25.11 | Sofia 4 Filmhuis Emmen tijd & muziek) za 16.11 | Diego la jeune fille en feu ma 25.11, za man’s Friends zo 8.12, di 10.12 | di 3.12, ma 9.12 Westeinde 70 | 0591-668 250 | Maradona za 9.11, zo 10.11 | Do- 30.11, zo 8.12, zo 15.12 | Roxa- Før frosten ma 2.12, di 3.12 | In- filmhuisemmen.nl lor y gloria vr 13.12, wo 18.12 | ne zo 1.12, vr 6.12, za 14.12 | Son- stinct za 23.11, di 26.11 | Miles HOORN In Fabric ma 9.12, wo 11.12 | Jin- Downton Abbey za 30.11, zo 1.12 ja: The White Swan za 23.11, Davis ma 25.11 | An Ocean Sto- 4 Cinema Oostereiland pa di 3.12 | Manta Ray di 17.12 | | El reino zo 3.11 | F*ck de lief- vr 29.11 | Sorry We Missed You ry zo 1.12 | Official Secrets za 7.12, Krententuin 25 | 229-232 296 | Miles Davis ma 16.12, wo 18.12 | de di 12.11 | Instinct vr 6.12, wo vr 13.12 | An Unexpected Love ma 9.12 | Once Were Warriors ma cinemaoostereiland.nl Monos ma 2.12, wo 4.12 | A Rai- 11.12 | De Patrick za 23.11 | Por- zo 24.11 16.12 | Reservoir Dogs do 21.11 Buurman & Buurman 3 za 23.11, DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 42

lumiere.nl ker do 28.11 t/m za 30.11, zo 1.12, do 21.11 | Hors normes do 12.12 De echte Audrey Hepburn Echo do 12.12 | The Farewell do wo 4.12 | The Miseducation of | The Invisible Life of Eurídice 21.11 | De grote boze vos wo 4.12 Cameron Post di 10.12 | Sor- Gusmão do 5.12 | J’ai perdu mon Geen beter verkooppraatje bij écht? In de ogen van Ferrer | Hors normes do 12.12 | Intie- ry We Missed You vr 29.11 t/m corps do 5.12 | King of the Crui- een expositie over een film- was Audrey Hepburn vooral me belichting do 12.12 | The In- zo 1.12, di 3.12 | Filmcollege Eu- se do 12.12 | Marriage Story do ster dan dat zij het ‘echte le- echtgenoot en moeder, want visible Life of Eurídice Gusmão ropese Cinema vr 29.11 | Fran- 28.11 | Martin Eden do 21.11 | Mi ven’ van hem of haar laat in de expositie ligt daarop het do 5.12 | J’ai perdu mon corps se film Celle que vous croyez vida do 21.11 | Parasite do 28.11 zien. De tentoonstelling Inti- accent. ‘Intimate Audrey is do 5.12 | Marriage Story do do 21.11 | Penoza do 28.11 | The Two Po- mate Audrey in de Beurs van vooral een interessante psy- 28.11 | Martin Eden do 21.11 | Mi pes do 12.12 | Varda par Agnès Berlage toont Audrey Hep- chologische inkijk in het vida do 21.11 | Parasite do 28.11 MIDDELHARNIS do 28.11 | Ze noemen me Baboe burn als ‘de vrouw die ze écht hoofd van een kind van een | Spookuil do 5.12 | The Third 4 Fh Middelharnis (Het do 28.11 | Arts in Cinema Gau- was’. In elk geval volgens haar filmster, dat zijn moeder weer Wife do 21.11 | The Two Popes do Diekhuus) guin in Tahiti vr 29.11 | Film- zoon Sean Hepburn Ferrer, voor zichzelf wil hebben’, 12.12 | Agnes Varda Le bonheur Beneden Zandpad 7 | 187-482 kring The Two Popes do 12.12, di die de nalatenschap van zijn stelt Filmkrant-criticus Lau- ma 2.12 | Glaneurs et la glaneu- 400 | hetdiekhuus.nl 17.12 | Gay film Croce e Delizia zo moeder beheert. ra van Zuylen in haar bespre- se zo 1.12 | Sans toit ni loi di 3.12 Avengers Endgame wo 4.12 | 24.11, di 17.12 | IDFA za 30.11, zo Over promotie hoeft Fer- king van de tentoonstelling | Les plages d’Agnès wo 4.12 | Baantjer wo 18.12 | The Fall of 1.12 | Classics Apocalypse Now rer, een van de twee zonen op filmkrant.nl. ‘Hepburn Varda par Agnès do 28.11 t/m za the American Empire do 12.12 | zo 15.12 | Le bonheur zo 8.12 | van Hepburn, niets meer te werd gekaapt door diverse 30.11, zo 1.12 | Maastricht Eu- Gräns do 21.11 | If Beale Street Movies That Matter The Mise- leren. In een interview in het Europese steden, door Holly- rope Days La grande bellezza Could Talk do 5.12 | Rafaël do ducation of Cameron Post wo Parool promootte hij Intimate wood en de mode, door zijn vr 6.12 | Honeyland zo 8.12 | Le 28.11 | Rocketman wo 27.11 | 11.12 | Nederlandse Filmnacht Audrey als volgt: “Dit is de halfbroer. Nu claimt Ferrer jeune Ahmed za 7.12 | Varda par Wad wo 11.12 King of the Cruise vr 6.12 | Psy- derde grote expositie over haar terug.’ Conclusie: Inti- Agnès za 7.12 | Smuggling Hen- choanalyse & Film Que horas mijn moeder. In de jaren ne- mate Audrey, dat tot 31 janu- drix zo 8.12 | Sorry We Missed NEERIJNEN ela volta? wo 27.11 | Royal Ballet gentig was er eentje met mo- ari is te zien, is boeiend voor De beperking van You za 7.12 | De zes van Zaerum 4 Stroomhuis Neerijnen Coppelia di 10.12, zo 15.12 demerk Ferragamo; die ging geïnteresseerden in Hep- zo 8.12 | Movies That Matter Van Pallandtweg 1 | 06-1347 over haar als mode-icoon, burns famileleven. ‘De vrouw plaats en tijd The Miseducation of Cameron 3992 | stroomhuisneerijnen.nl OIRSCHOT met veel kledingstukken en achter de legende keert terug Post ma 2.12 | Specials Gauguin Familieleven in Japan do 28.11 | 4 Filmclub/Rabotheater De jurken. De tweede heette naar huis’, staat op de ten- maakt van Judy di 26.11 | INXS Live Baby Live zo Naomi Kawase do 21.11 Enck Timeless Audrey en had naast toonstellingssite. Was Hep- 24.11 | Studium Generale Por- De Loop 67 | 0499-572 691 | mode ook veel schrijfsels, burn niet ook een actrice? een bescheiden trait de la jeune fille en feu ma NIJMEGEN deenck.nl foto’s en films. Ik wilde nu BEURSVANBERLAGE.COM film, met smaak- 9.12 | Tarkovski Het offer za 4 Filmhuis O42 Get Out ma 16.12 graag afscheid van all that 23.11 | Solaris za 30.11 | A Cine- Oranjesingel 42 | 24 303 1111 | stuff; het stond in de weg van vol camerawerk ma Prayer za 30.11, zo 1.12 filmhuiso42.nl OLDENZAAL het echte verhaal. Ik wilde A Cinema Prayer do 28.11 | In- 4 Filmhuis/Stadstheater De haar juist niet als icoon, en keurig ingevul- MIDDELBURG tieme belichting do 12.12 | Kni- Bond filmster of fashionista be- 4 Cinema Middelburg ves Out do 28.11 | Light of My Molenstraat 25 | 0541-511 094 lichten, maar als de vrouw de bijrollen. Het Achter de Houttuinen 30 | Life do 28.11 | The Third Wife do | filmhuisoldenzaal.nl die ze écht was.” 118‑613 482 | cinemamiddel- 21.11 | The Trial do 28.11 | Macht De brief voor Sinterklaas wo Klinkt goed, de vrouw die zorgt voor een burg.nl und Moral Die bitteren Trä- 27.11 | Celle que vous croyez di ze écht was. Maar wat is mooi evenwicht Celle que vous croyez ze 23.11, nen der Petra von Kant do 28.11 10.12 | Downton Abbey di 17.12, di 26.11, wo 27.11 | De brief voor | Mephisto do 5.12 | Michael wo 18.12 | Once upon a Time in zo 24.11 | The Farewell do 21.11 do 21.11 | Mi vida do 21.11 | Para- met het grootste Sinterklaas vr 22.11, zo 24.11, wo Kohlhaas do 21.11 | Voorpremiè- Hollywood di 3.12 | So Long, My t/m wo 27.11 | Marriage Story do site do 28.11 | Stalker za 30.11, 27.11, zo 1.12, di 3.12, wo 4.12 | re Intieme belichting vr 6.12 | Son wo 11.12 | Tel Aviv on Fire 28.11 t/m wo 4.12 | Martin Eden ma 2.12 | The Wife do 28.11 | spektakel van de Fête de famille do 21.11, vr 22.11, 4 Lux wo 27.11 do 21.11 t/m za 23.11, ma 25.11 Roze Film Carol vr 6.12, zo 8.12 | zo 24.11, di 26.11, do 28.11, ma Mariënburg 38-39 | 24-381 t/m wo 27.11 | Mi vida do 21.11 Seniorenfilm The Wife do 21.11 film: de hoofdrol 2.12 t/m wo 4.12 | Før frosten vr 6859 | lux-nijmegen.nl t/m wo 27.11 | Parasite do 28.11 | Sliekerdoks Varda par Ag- 22.11 t/m ma 25.11, wo 27.11 | Jo- Echo do 12.12 | The Good Liar t/m wo 4.12 | Arts in Cinema nès zo 1.12, wo 4.12 | Ze noemen van Renée Zellwe- Tintoretto di 26.11 me Baboe zo 1.12 | Special INXS ger. binnenstormden en congres- Live Baby Live vr 22.11 | Wes- Vergeten undergroundheld deelnemers vragen stelden HOUTEN tern Stars zo 24.11, zo 1.12 Basje Boer in de Filmkrant als: “Hoe voelt haar vagina?” 4 Film Aan de Slinger De gekte maar ook de moed maar gold niet voor ieder- Sommigen zagen er een om- De Slinger 40 | 030-635 1024 | LELYSTAD van de undergroundcultuur een. In elk geval niet voor kering van de relatie tussen aandeslinger.nl 4 Filmtheater/Agora van de jaren zestig komt tot Barbara Rubin, de in 1945 psychiater en patiënt in, an- The Best of Dorien B. di 3.12 | Agorabaan 12 | 0320-239 239 | leven in Barbara Ruben & The geboren New Yorkse die een deren mafheid en gekte. The Circle wo 27.11 | De Lief- agora-lelystad.nl Exploding NY Underground. paar jaar de hyperenergieke Eind jaren zestig keerde hebbers vr 6.12 | Mi vida di 17.12, Dolor y gloria di 3.12 | De Pa- De door Cracking the Frame spin in het New Yorkse un- Rubin zich af van de New wo 18.12 | Official Secrets do trick di 26.11 geprogrammeerde documen- derground-web was. Voor Yorkse scene, volgens som- 28.11, vr 29.11 | Sonja: The White taire portretteert de vergeten een goed begrip even een migen omdat ze de under- Swan di 26.11 | Sorry We Missed LEUSDEN Barbara Rubin, door Lou beetje name-dropping: Ru- groundcultuur zag ontspo- You do 12.12, vr 13.12 | The Swal- 4 De Filmtuin Reed ‘de drijvende kracht en bin begon als assistent van ren. Ze bekeerde zich tot het lows of Kabul di 10.12 | Wat is De Smidse 1b | 033-495 3107 | coördinator van ons allemaal’ experimenteel filmmaker Jo- orthodoxe Jodendom en ver- dan liefde do 21.11, vr 22.11 www.detuininleusden.nl genoemd. nas Mekas, introduceerde trok met haar tweede man in Capharnaüm di 10.12 | Colet- In de jaren zestig deden The Velvet Underground bij 1973 naar Zuid-Frankrijk. In KAMPEN te zo 24.11 | Green Book ma 16.12 rebellerende jongens span- Andy Warhol en was be- zeven jaar kreeg het stel er 4 Filmhuis | The Second Best Exotic Mari- nende dingen en maakten vriend met Bob Dylan en Al- vijf kinderen. Een infectie bij Burgwal 84 | Reserveren via gold Hotel ma 2.12 hun vriendinnen de broodjes len Ginsberg. In 1963 maakte de geboorte van Rubins vijf- website | filmhuiskampen.nl en koffie, zo valt wel eens te ze op haar zeventiende (!) de kind in 1980 werd haar The Goldfinch vr 29.11, za 30.11 | LISSE horen over de periode vóór met beschilderde lichamen noodlottig. Ze stierf, 35 jaar Mi vida vr 13.12, za 14.12 | Offici- 4 Filmhuis Lisse de tweede feministische golf de orgiastische vrijfilm jong. Barbara Ruben & the al Secrets vr 6.12 | De Patrick vr Floralisplein 69 | 252‑213 458 | eind jaren zestig losbarstte. Christmas on Earth, die aan- Exploding NY Underground 22.11, za 23.11 | Hoe lees ik film? filmhuis-lisse.nl Dat is niet geheel onwaar, vankelijk de duidelijke titel haalt deze wonderbaarlijke Dolor y gloria zo 24.11 Au bout des doigts di 3.12 | The Cocks and Cunts zou krijgen. vrouw terug uit de vergetel- Biggest Little Farm di 10.12 | Inderdaad: de seksuele revo- heid. Te zien in Focus LEEUWARDEN Fisherman’s Friends di 17.12 | lutie was begonnen. Filmtheater in Arnhem, 4 Slieker Film Wild Rose di 26.11 Geen broodjes smeren Chassé Cinema in Breda, Wilhelminaplein 92 | 058‑205 voor Rubin, maar actie! Zoals LantarenVenster in Rotter- 0300 | sliekerfilm.nl MAASTRICHT de verstoring met Andy War- dam en Filmhuis Alkmaar. Hors normes do 12.12 | Marria- 4 Lumière Cinema hol van een congres van psy- Zie voor de vertoningsdata ge Story do 28.11 | Martin Eden Bassin 88 | 043‑321 4080 | BARBARA RUBEN chiaters, waar de twee de zaal de sites van de filmtheaters. DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 43

OSS ADVERTORIAL finch do 28.11 | The Good Liar do 4 Cultuurpodium Groene The Miseducation of Cameron Post 12.12 | Mi vida zo 29.12 | Offici- Engel al Secrets di 3.12, wo 4.12 | Por- Kruisstraat 15 | 0412-405 504 trait de la jeune fille en feu di | groene-engel.nl in MtM On Tour 26.11, Wo 27.11 | Sorry We Mis- Beats zo 8.12 t/m di 10.12 | Cel- In december brengt Movies kamp wonen allerlei jongens rapie, discipline en andere sed You di 10.12, wo 11.12 | An le que vous croyez zo 24.11 t/m that Matter On Tour de film en meisjes die volgens hun twijfelachtige methoden Unexpected Love za 28.12 di 26.11 | Parasite zo 15.12 t/m di The Miseducation of Cameron ouders niet aan de normen moeten de kinderen leren in- 17.12 | Sorry We Missed You zo Post naar zeventien steden in voldoen. Middels psychothe- zien waarom ze op dezelfde TILBURG 1.12 t/m di 3.12 | heel Nederland. Wanneer sekse vallen en hoe ervan af te 4 Cinecitta Cameron Post tijdens een komen. Mooie coming-of- Willem II straat 29 | 085-902 OUDENBOSCH schoolfeest betrapt wordt als age-film over vriendschap, 2996 | cinecitta.nl 4 Filmtheater Fanfare ze zoent met een meisje, stu- identiteit en het recht om The Farewell | The Good Liar | Utopiazaal (Markland Colle- ren haar pleegouders haar jezelf te zijn. Na afloop van Hors Normes | The Irishman | ge) | Pagnevaartweg 7 | naar een instituut om haar de vertoningen is er een Judy | Mi Vida | Parasite | Sor- 165‑314 503 | filmtheaterfan- van haar homoseksuele ge- nagesprek. ry We Missed You | The Two Po- fare.nl voelens af te helpen. Op het MOVIESTHATMATTER.NL pes | Western Stars | Gay speci- And Then We Danced do 28.11 al Croce e delizia | Beats do 5.12 | Før frosten do 22.11 | Good Bye, Lenin! di 26.11, do 12.12 t/m zo 15.12 | The Gold- SITTARD 21.11 | Sorry We Missed You do za 7.12 | Der Himmel über Berlin finch do 12.12 t/m zo 15.12, wo 4 Filmhuis De Domijnen UDEN 12.12 | Jeugdfilm Waar is het vr 14.12 | Das Leben der Anderen 18.12 | Instinct do 5.12 t/m za Ligne 3 | 088-599-5587 | de- 4 Filmhuis De Pul grote boek van Sinterklaas? di 10.12 | Possession za 30.11 | 7.12 ,wo 11.12 | Joker do 28.11 domijnen.nl Kapelstraat 13 | 0413-265 091 zo 24.11 Breakfast at Kino Hors normes t/m zo 1.12, wo 4.12 | Miles Da- Amazing Grace do 5.12 | Hors | filmpul.com Afgezien van het zo 1.12 | Filmklub Hors normes vis do 21.11 t/m za 23.11 | De Pa- normes do 12.12 | The Irishman And Then We Danced do 12.12 PURMEREND wo 27.11 | IFFR Reality wo 4.12 trick do 28.11 t/m zo 1.12 | Roxa- t/m wo 18.12 | De Liefhebbers | Fisherman’s Friends do 21.11 | typisch IJslandse 4 Filmhuis Purmerend | IQMF Fabulous + Sex Sirens | ne do 5.12, vr 6.12, zo 8.12 | So- do 5.12 | Parasite do 28.11 | Por- The Interpreter do 19.12 | Por- Kerkstraat 11 | 299-416 506 Live The Invisible Life of Eurídi- laris zo 24.11, di 26.11 | Roze film trait de la jeune fille en feu t/m trait de la jeune fille en feu do karakter bewan- (reserveringen via internet) | ce Gusmão (+ muziek) wo 4.12 Portrait de la jeune fille en feu wo 4.12 | Sorry We Missed You 5.12 | Rojo do 28.11 filmhuispurmerend.nl | Muziek Depeche Mode Spirits za 7.12, zo 8.12, di 10.12 t/m wo 11.12 | De spiegel vr 22.11, delt Mjólk als so- L’avenir di 26.11 | The Biggest in the Forest do 21.11 | INXS Live zo 24.11, vr 29.11 | Royal Opera & UTRECHT ciaal-realistisch Little Farm vr. 22.11 | Diego Ma- Baby Live ma 25.11 | Voorpre- SCHIJNDEL Ballet zo 1.12, zo 15.12 4 ’t Hoogt radona za. 23.11 | El reino za. mière Knives Out vr 22.11 | Spe- 4 Filmclub Schijndel/’t Kantoor: Nijverheidsweg drama betrekke- 30.11 | Tel Aviv on Fire vr. 29.11 cials Ring of Dreams zo 24.11 | Spectrum STADSKANAAL 16-C | 030‑2312216 | hoogt.nl The Room vr 13.12 Steeg 9 | 073-547 4837 | 4 Filmliga Stadskanaal CineArt Borgman do 28.11 (De lijk vertrouwde ROERMOND 4 LantarenVenster schijndelfilm.nl Menistenplein 9 | 0599‑610 Nijverheid) | Cine-ident Bar Ba- 4 ECI Cultuurfabriek Otto Reuchlinweg 996 | Clubavond Red Joan di 3.12 | 777 | smoky.nl har za 14.12 (Molen de Ster) | paden. De kracht ECI 13 | 0475-317 171 | ecicul- 10‑277 2277 | lantarenvenster. Documentaire Ongelooflijk ver- Only You di 26.11 | El reino di CineMekka Wasted! (Metaal tuurfabriek.nl nl/film haal di 10.12 | Special Epos uit 10.12 | Le semeur di 3.12 | Tel Kathedraal) zo 1.12 | CineMu- schuilt vooral in Celle que vous croyez do 21.11 Barbara Rubin wo 27.11 | Le bon- China za 14.12 | Wereldcinema Aviv on Fire zo 1.12 | Wild Rose ziek Het Pärt gevoel (Parel van de rake parallel t/m zo 24.11, di 26.11, do 28.11 heur wo 4.12, zo 15.12 | The Fa- Senegal di 17.12 | Turkije di 26.11 di 17.12 Zuilen) wo 18.12 | Film in de t/m ma 2.12,wo 4.12 | Dolor y rewell do 21.11 | Hors normes zo 4 Het Gasthuis bieb Twenty Feet from Stardom tussen Inga’s gloria do 28.11 t/m di 3.12 | Miles 8.12, do 12.12 | Indonesia Calling Lidwinahof 70 TIEL (Centrale Bibliotheek) vr 13.12 Davis vr 22.11, za 23.11, ma 25.11, di 10.12 | INXS Live Baby Live vr Themafilms Elke tweede en 4 Filmtheater Agnietenhof | What You See Festival Docu- rouwproces en vr 29.11 t/m zo 1.12 | Once Upon 22.11 | The Invisible Life of Eu- derde dinsdag van de maand | St. Agnietenstraat 2 | 0344- menting the Dutch do 21.11 (De a Time in Hollywood ma 25.11, rídice Gusmão do 5.12 | King Wereldcinema Elke vierde dins- 673 500 | agnietenhof.nl Nijverheid) | haar bewustwor- wo 27.11 | La quietud vr 22.11 t/m of the Cruise vr 6.12, do 12.12 dag van de maand After the Wedding di 17.12, wo 4 Louis Hartlooper Complex zo 24.11, di 26.11, vr 29.11 t/m zo | Marriage Story do 28.11 | Mi 18.12 | The Farewell di 3.12 | Fête Tolsteegbrug 1 | 030‑232 0452 ding. In haar dra- 1.12, di 3.12, wo 4.12 | A Tale of vida do 21.11 | Parasite do 28.11 de famille vr 27.12 | The Gold- | hartlooper.nl | Onderstaande gende hoofdrol Three Sisters vr 22.11, za 23.11, | The Piano wo 11.12 | Pride di wo 27.11 | Freedom Fest Ge- 26.11 | Samen do 5.12 | De stil- oude dame, die ondanks haar zorgt Arndís Hrönn deelde oorlog vr 28.2 | Jeugd- le kracht zo 8.12 | The Two Po- Vier keer Agnès Varda lichamelijke ongemakken (ze film Aïlo, het dappere rendier pes do 12.12 | Varda par Agnès kon aan het einde van haar le- Egilsdóttir met do 5.12 do 28.11 | Ze noemen me Baboe Van sommige mensen hoop je lang over haar graf. Dat doet ven nauwelijks nog zien) do 28.11, di 3.12 | Cracking the dat ze nooit dood gaan. Agnès ze in elk geval met haar pos- speelse documentaires bleef minimalistisch ROTTERDAM Frame Barbara Rubin wo 27.11 | Varda was zo iemand. Tot op tume afscheidsfilm Varda par maken, maar Varda maakte 4 KINO Rotterdam IDFA vr 29.11 t/m zo 1.12 | Jeugd- hoge leeftijd nieuwsgierig, Agnès (2019), waarin ze te- allerlei soorten films. Het spel voor aangrij- Gouvernestraat 129-133 | 10 film Buurman & Buurman 3 do inventief, grappig en ontroe- rugblikt op haar ruim zestig bindende element was dat ze pende momenten. 268 1160 | kinorotterdam.nl 21.11 | Rotterdams open doek rend. Dit voorjaar stierf ze op jaar omspannende leven in de onmiskenbaar haar handte- The Addams Family wo 4.12 | ma 9.12 | Wereld Aids dag negentigjarige leeftijd.Lab111 filmwereld. Zie voor de re- kening droegen, door haar Leo Bankersen in de De beroemde bereninvasie van Pride di 26.11 herdenkt haar met vier films. censie pagina 31. cinécriture genoemd. “Cine- Filmkrant Sicilië wo 18.12 | The Farewell ‘Beeldensprokkelaar Varda Varda par Agnès is de ko- ma is mijn huis, ik denk dat ik do 21.11 | Hors normes do 12.12 SCHAGEN wist kleine maar veelzeggen- mende weken in veel filmthe- er altijd in geleefd heb”, zei | The Invisible Life of Eurídice 4 Filmtheater De Luxe de observaties over de wereld aters te zien. Ook in Lab111, Varda over haar leven. Wie Gusmão do 5.12 | J’ai perdu mon Torenstraat 1B (Cultuurhuis om haar heen op een liefde- dat daarnaast met vier films iets van dat huis wil zien, kan corps do 5.12 | Knives Out do M18) | 224-213 162 | filmthea- volle toon te tonen: de magie onder de titel ‘Quatre par terecht in Lab111. Te begin- 28.11 | Marriage Story do 28.11 terdeluxe.nl van het alledaagse. Filmen Agnès Varda’ nog eens haar nen bij Sans toit ni loi (1985), | Parasite do 28.11 | The Rise of Manta Ray vr 29.11 | Monos do was haar amor mundi, haar veelzijdigheid uitlicht. We Varda’s aangrijpende rauwe Skywalker wo 18.12 | 19 From 21.11, vr 22.11 | Rojo do 5.12, vr liefdesbrief aan de wereld.’ herinneren ons haar nu als speelfilm over de dood van 99 Audition do 28.11 | Being 6.12 | 30 jaar kinderrechtenver- Dat schreef Mariska Grave- een geestige, onverwoestbare een zwerfster (intense door- John Malkovich ma 2.12, do drag Anna’s War do 28.11 | Film- land in haar necrologie van braakrol Sandrine Bonnaire). 12.12 | The Blair Witch Project kring Dolor y gloria ma 9.12, do Varda op filmkrant.nl. Hele- De overige drie films (Les gla- do 5.12, ma 16.12 | Fight Club do 12.12, vr 13.12 maal raak, net als haar con- neurs et la glaneuse, Les pla- 21.11 | The Green Mile zo 15.12 | statering dat Varda dingen ges d’Agnès uit 2008 en Visa- Lola Rennt ma 25.11 | Notting SCHIEDAM zag waar wij meestal achte- ges Villages uit 2017) zijn do- Hill ma 9.12, wo 18.12 | Berli- 4 Wenneker Cinema loos aan voorbijgaan, zoals de cumentaires uit Varda’s late- ner Geschichten B-Movie Lust Vijgensteeg 2 | 10-473 3000 | verschrompelde hartvormige re jaren, toen ze plotseling & Sound in West-Berlin 1979- wennekercinema.nl aardappels die ze bijeenraap- werd herontdekt en overal 1989 di 3.12 | Berlin Alexander- Downton Abbey do 21.11, (di- te in Les glaneurs et la glaneu- gevierd als een grote filmma- platz I & II za 23.11 & zo 24.11 | ner) za 23.11, za 23.11, zo 24.11, se (2000). Varda is niet meer, ker. Cabaret di 17.12 | Christiane F. vr wo 27.11 | Fisherman’s Friends maar hopelijk regeert ze nog LES PLAGES D’AGNÈS LAB111.NL DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 44

wo 27.11 | Pavarotti do 28.11 t/m VOORSCHOTEN WEESP Uitwaaien en filmkijken op Vlieland wo 11.12 | Portrait de la jeune fil- 4 Filmtheater Voorschoten 4 City of Wesopa le en feu do 5.12 t/m wo 18.12 | Prinses Marijkelaan 4 | 071- Herengracht 23 | 294-458 093 Filmbezoek is niet het eerste met hotelovernachtingen. films (‘Crimineel goed’). Wel Arts in Cinema Gaugin in Tahiti 561 2566 | filmtheatervoor- | wesopa.nl waar je bij Vlieland aan Filmliefde en hotelexploita- kan er nog worden geboekt do 21.11 t/m wo 4.12 | Tintoretto schoten.nl Blinded by the Light do 28.11 | denkt. Uitwaaien ligt meer tie gaan op Vlieland hand in voor het ‘Gay and Lesbian’ do 12.12 t/m wo 18.12 | Limburg Frozen 2 wo 20.11, za 23.11, zo Downton Abbey vr 6.12 | Joker voor de hand. Podium Vlie- hand. Het maakt de toeloop weekend (31 januari – 2 fe- Filmfestival Kick off do 12.12 | 24.11, wo 27.11, za 30.11, zo 1.12 | do 12.12 | Monos do 21.11 | Of- land combineert die twee za- er niet minder op, want de bruari) en voor twee weeken- Kijken bij de buren Talking Mo- Portrait de la jeune fille en feu ficial Secrets do 5.12 | Twen- ken in een aantal filmweek- twee IDFA-weekends zijn al den ‘Leve de liefde’ in februa- ney do 12.12 t/m wo 18.12 | Le- do 21.11, vr 22.11, zo 24.11 | Arts ty Feet From Stardom (+ mu- enden, onder het motto ‘één uitverkocht. ri (‘films voor romantische zing Book & Friends do 28.11 in Cinema Prado Museum vr ziek) vr 29.11 eiland, drie dagen, zes films’. Ook de filmweekends erna zielen’), twee weekenden t/m wo 4.12 | Specials The Ans- 6.12 | Live opera Tosca za 7.12 | Films zien met tussendoor hebben niet te klagen over ‘Naar de wildernis’ in maart wer do 28.11 t/m wo 4.12 | De Prins Igor di 17.12 WINTERSWIJK wind, zee en zand. gebrek aan belangstelling. De (‘de mooiste verhalen uit de mythe van Rowen Héze do 21.11 4 Filmhuis Winterswijk Je kunt IDFA in Amster- drie filmweekends met road- natuur’), drie weekenden t/m wo 27.11 | Tarkovski Sola- WAALWIJK Meddosestr 4-8 | 054-352 1515 dam bezoeken, maar wie movies (‘Op reis’) zijn uitver- ‘Top Secret’ eveneens in ris do 12.12 t/m wo 18.12 | Stal- 4 Filmtheater De Leest | filmhuiswinterswijk.nl even geen zin heeft in de ste- kocht. Dat geldt ook voor de maart (‘spannende films vol ker do 5.12 t/m wo 11.12 | We- Vredesplein 12 | 0416-337- Only You di 10.12 | Tigers Are delijke hectiek kan in twee weekenden met misdaad- geheimen’), en twee weeken- reld Aids dag 120 BPM do 28.11 746 | deleest.nl Not Afraid di 17.12 | Wild Rose di filmweekends zes IDFA- den ‘Naar buiten’ in april t/m wo 4.12 Amazing Grace do 5.12, za 7.12, 26.11 | Working Woman di 3.12 documentaires op Vlieland (‘feelgoodverhalen van het zo 8.12 | April May & June di zien. Er zit wel een addertje platteland’). De titels van de VLAARDINGEN 17.12, wo 18.12 | De Liefhebbers WOERDEN onder het gras, want de films films, die alle kort worden 4 Filmtheater Het Zeepaard wo 11.12, do 5.12 | Instinct zo 4 AnnexCinema kunnen alleen worden be- ingeleid, zijn een verrassing. Veerplein 134e (Vue Vlaardin- 1.12, wo 4.12 | Kapsalon Romy Rosmolenlaan 1 | 0348-436 zocht in een arrangement PODIUMVLIELAND.NL gen) | Reserveren via website / zo 8.12 | Mi vida zo 15.12 | Offici- 510 | annexcinema.nl hetzeepaard.nl al Secrets di 17.12 | Pavarotti di CinemaPlus Fisherman’s films draaien in Louis Hart- VEENDAM | Miles Davis zo 24.11 | Official Mjólk do 5.12, zo 8.12 | De Pa- 26.11 | The Peanut Butter Fal- Friends di 10.12 | The Gold- looper òf Springhaver 4 Filmhuis vanBeresteyn Secrets za 30.11 trick do 28.11, zo 1.12 | Portrait con di 10.12 | Portrait de la jeu- finch di 10.12 | Kapsalon Romy A Cinema Prayer do 28.11 | Echo Museumplein 5a | 0598-317 de la jeune fille en feu do 21.11, ne fille en feu di 10.12 | Poolse di 10.12 | Wat is dan liefde di do 12.12 | Hors normes do 12.12 | 730 | vanberesteyn.nl VENLO zo 24.11 | Sorry We Missed You film Kler di 26.11 10.12 | Filmhuis Official Se- The Invisible Life of Eurídice De brief voor Sinterklaas zo 1.12 4 Filmtheater De Nieuwe do 12.12, zo 15.12 crets di 10.12 | Sorry We Mis- Gusmão do5.12 | King of the | Bumperkleef ma 25.11 | Fis- Scene WAGENINGEN sed You di 26.11 | Ladies Night Cruise do 12.12 | Knives Out do herman’s Friends ma 18.11 | Før Nieuwstraat 13 | 077‑351 8183 VLISSINGEN 4 Filmhuis Movie W Huisvrouwen bestaan niet 2 28.11 | Marriage Story do 28.11 frosten ma 16.12 | Joker ma 2.12 | nieuwescene.nl 4 Cine City Generaal Foulkesweg 42a (‘t wo 27.11 | Royal Ballet Coppelia | Motherless Brooklyn do 5.12 | | Ocean Story di 3.12 | Sorry We Aïlo, het dappere rendier do Spuikomweg 1 | cinecity.nl Venster) | moview.nl di 10.12 | Voorpremière Project Parasite do 28.11 | The Two Po- Missed You ma 9.12 21.11 t/m wo 27.11 | Dolor y glo- The Addams Family wo 4.12 | Før frosten do 21.11 t/m di 3.12 | Gio vr 29.11 pes do 12.12 | Varda par Agnès ria do 21.11 t/m wo 27.11 | Fisher- Jumanji: The Next Level do 12.12 Manta Ray do 21.11 t/m wo 27.11 do 28.11 | Ze noemen me Baboe VEENENDAAL man’s Friends do 28.11 t/m wo | Mees Kees in de wolken wo | Nuestro tiempo do 21.11 t/m za ZAANDAM do 28.11 4 Filmhuis Veenendaal 11.12 | The Goldfinch do 21.11 t/m 11.12 | The Rise of Skywalker wo 30.11 | Working Woman do 21.11 4 Filmtheater De Fabriek 4 Springhaver Kees Stipplein 72 (Spectrum) | wo 4.12 | Hors normes do 12.12 18.12 | Zombieland 2 do 21.11 | t/m ma 25.11 | Film en seksuali- Jan Sijbrandsteeg 12 | 075‑631 Springweg 50 | 030‑231 3789 | Alleen info 06-5388 3412 | t/m wo 18.12 | Instinct do 5.12 Ladies Night April, May & June teit La vie d’Adèle vr 22.11 | Spe- 1993 | de-fabriek.nl springhaver.nl | Bovenstaan- filmhuisveenendaal.nl t/m wo 18.12 | Joker do 28.11 t/m do 19.12 cial Import Mission Wolf: Expe- Aïlo, het dappere rendier za de films draaien in Louis De brief voor Sinterklaas zo 1.12 wo 11.12 | Mi vida do 5.12 t/m wo riment in Living zo 24.11 23.11 t/m zo 1.12 | The Best of Hartlooper òf Springhaver | Fisherman’s Friends za 23.11 18.12 | Miles Davis do 21.11 t/m Dorien B. do 21.11 t/m zo 24.11 Bor Beekman de Volkskrant Jan Berend Bockting de Volkskrant Basje Boer De Groene Amsterdammer Broeren- Joost Huitenga Het Parool Busch Gerhard Cinema.nl/VPRO de Belinda van Graaf Trouw Dana Linssen Handelsblad NRC Rovers Ronald De Filmkrant/ Trouw Floortje Smit de Volkskrant André Waardenburg Handelsblad NRC Weijers Marco De Telegraaf Ab Zagt Dagblad Algemeen Zwol Coen van Handelsblad NRC

Amazing Grace 11111 111231 11111 11111 11111 11111 111123 11111 11111 11111 11111 11111 11111 And Then We Danced 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Beats 11111 11111 11111 111231 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 Blade Runner: The Final Cut 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 The Best of Dorien B. 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 Doctor Sleep 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 The Farewell 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 Frozen 2 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 The Interpreter 11111 112311 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 The Irishman 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111123 Jasperina: Op eenzame hoogte 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Judy 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Last Christmas 11111 123111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Luce 11111 111231 112311 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 Martin Eden 11111 11111 11111 11111 111231 11111 111123 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Mi vida 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Midway 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Official Secrets 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 The Report 11111 11111 11111 11111 111231 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Sorry We Missed You 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 A Tale of Three Sisters 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 The Third Wife 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111

ren.’ ZEIST zo 15.12 | Zeeuws Kort zo 1.12, Lezersacties december So Long, My Son is vanaf 4 4 Hotel Theater FIGI ma 2.12 december verkrijgbaar op Het Rond 2 | 030-692 7400 | ALLES IS FILM uitgebreide sterrencast heb- dvd. September Film stelt vijf figi.nl/bioscoop ZOETERMEER In het boek ben we hier te maken met een dvd’s beschikbaar voor lezers Edie di 3.12 | Judy ma 2.12 | Kil- 4 Filmhuis Cameo Alles is film soort best of Jim Jarmusch: van de Filmkrant. ling the Highway zo 15.12 | Theaterplein 10 | filmhuisca- staan de ins alumni als Bill Murray (Bro- Pavarotti ma 16.12 | Project Gio meo.nl and outs ken Flowers), Adam Driver TEMBLORES Night vr 29.11 | Arts in Cinema Con el viento zo 24.11 | Dolor van het (Paterson), Tilda Swinton In Temblo- Young Picasso vr 6.12, zo 8.12 | y gloria di 10.12 | Finding Your filmmaken. (Only Lovers Left Alive) en res wordt Boek & Film Un amour impos- Feet di 26.11 | Nureyev di 26.11 Filmpro- Tom Waits (Down by Law) een man sible ma 9.12 | Filmliga Heu- | Official Secrets di 17.12 | The fessionals hebben grote rollen en er zijn heen en velrug Lean on Pete di 17.12 | White Crow ma 25.11 | Tel Aviv zoals ac- ook bijrollen voor RZA (Ghost weer ge- Roma di 26.11 | Das schweigen- on Fire di 3.12 | Yuli zo 24.11 teurs Barry Atsma en Carice Dog), Iggy Pop (Dead Man) en slingerd de Klassenzimmer di 10.12 | La- van Houten, regisseurs Paul nieuwkomer Selena Gomez, tussen de dies Night April, May & June wo ZUTPHEN Verhoeven en Tim Oliehoek, die met ironische en zelfbe- liefde voor 18.12 | Ladies Only Huisvrouwen 4 Filmtheater Luxor en andere mensen die op een wuste humor naadloos aan- familie, de bestaan niet 2 wo 27.11 | Royal Houtmarkt 64 | 0575‑513 750 | andere manier betrokken zijn sluit in dit hipsteruniversum.’ grenzen Ballet Coppelia di 10.12 luxorzutphen.nl bij het maken en uitbrengen The Dead Don’t Die is van- van religie Amazing Grace zo 24.11, vr 29.11 van een film vertellen over af 27 november te verkrijg- en de vrij- ZEVENAAR | And Then We Danced vr 13.12, het vak. Van de scenario baar op dvd. Universal Home heid om te kiezen van wie je 4 Filmhuis Zevenaar zo 15.12 | Die Suffragette zo schrijver die het prille film Entertainment stelt vijf dvd’s houdt. Wanneer veertiger Wittenburgstr 14 | 0316-331 15.12 | Equinox Flower wo 27.11 idee onder woorden weet te beschikbaar voor lezers van de Pablo terugkeert naar zijn 527 | Reserveringen 0316-344 | Fisherman’s Friends vr 6.12, brengen, tot de editor die de Filmkrant. huis buiten Guatemala Stad, 250 (na 19.15) | filmhuiszeven- zo 8.12, do 12.12, vr 13.12 | The Het verhaal is niet losse beelden tot een verha- wacht een verslagen familie aar.nl Goldfinchdo 5.12, za 7.12 | Ho- lend geheel smeedt. Van de SO LONG, MY SON hem gespannen op. Iedereen After the Wedding za 30.11, ney wo 11.12 | Hors normes do erg authentiek – filmvertaler tot de marke- Wang is in shock: Pablo is verliefd ma 2.12 t/m wo 4.12 | And Then 12.12, za 14.12 | The Interpre- tingmanager van de film- Xiaoshuai’s geworden op een andere man We Danced do 21.11, zo 24.11, di ter vr 22.11, zo 24.11 | King of the het lijkt een knip- maatschappij die de harten epos over en dat gaat tegen alle religi- 26.11, vr 29.11, ma 2.12, di 3.12 | Cruise vr 6.12 | Knife in the Wa- van de kijker al voor de bio- schuld en euze waarden van de familie Dolor y Gloria vr 22.11, ma 25.11, ter wo 18.12 | Les filles du soleil oog naar de ne- scooprelease wil veroveren. schaamte in. Ze geven hem een ultima- di 26.11 | Downton Abbey zo ma 2.12 | Martin Eden vr 29.11, gentiende-eeuw- Actrice Monic Hen-drickx en volgt twee tum: of hij laat zich ‘genezen’ 1.12, di 3.12, do 12.12, wo 18.12 | zo 1.12 | Mjólk do 21.11, za 23.11 | regisseur Diederik van Rooij- gezinnen door de kerk, of hij zal voor- Før frosten do 21.11 | The Gold- Nina Wu do 5.12, za 7.12 | Para- se Franse roman en hebben het voorwoord ge- die vanaf de goed verbannen worden. finch vr 22.11, ma 25.11, wo 27.11, site za 14.12, ma 16.12 | Portrait schreven en de redactie nam jaren tach- Hugo Emmerzael in de Film- vr 29.11, wo 4.12 | Lean on Pete de la jeune fille en feu zo 8.12, Het leven van een een kijkje achter de schermen tig samen krant: ‘In Temblores moet een do 12.12 | De Liefhebbers za 7.12, di 10.12, di 17.12 | Singin’ in the bij Penoza: The Final Chapter. opgroeien homoseksuele man in Guate- ma 9.12, wo 11.12, zo 15.12, di Rain wo 4.12 | Sorry We Missed vrouw van Guy de Alles is film is vanaf 27 no- tijdens de mala conversietherapie on- 17.12 | Mi vida za 14.12, ma 16.12, You do 21.11, za 23.11, di 26.11, vember verkrijgbaar. De ma- revolutio- dergaan. Anders verliest hij di 17.12 | Mjolk za 23.11, di 26.11, do 28.11, za 30.11, zo 1.12 | Sto- Maupassant – kers van het boek stellen drie naire hervormingen in China. zijn huis, baan, vrouw en kin- do 5.12, wo 18.12 | Pavarotti vr nes Have Laws ma 9.12 | A Tale maar dat maakt exemplaren beschikbaar voor De wegen van echtpaar Yao- deren. In zijn tweede speel- 6.12, ma 9.12, di 10.12, vr 13.12 | of Three Sisters vr 22.11, ma lezers van de Filmkrant. jun en Liyun en hun beste film laat Jayro Bustamante zo Portrait de la jeune fille en feu 25.11 | The Third Wife do 28.11, het heerlijke ge- vrienden scheiden na het stap voor stap zien hoe de do 5.12, vr 6.12, zo 8.12, di 10.12 za 30.11, zo 8.12 | Arts in Cine- THE DEAD DON’T DIE verlies van een kind tijdens Guatemalteekse samenleving | Sorry We Missed You vr 13.12, ma Renoir zo 24.11 | Cinema Li- schmier en getier Horrorko- een tragisch ongeluk. Dana homoseksualiteit als ziekte zo 15.12 t/m di 17.12 | Waar is het terair John Albert Jansen zo 1.12 medie van Linssen in de Filmkrant: wil bestrijden.’ grote boek van Sinterklaas? | Kinderfilms De grote boze vos er niet minder om. Jim Jar- ‘Acteurs Wang Jingchun en Temblores is vanaf 6 de- wo 27.11, do 28.11, zo 1.12 | What wo 4.12, wo 18.12 | Shaun het Omar Larabi over Fête de musch over Yong Mei die Yaojun en Liyun cember verkrijgbaar op dvd. Will People Say? di 10.12 | Arts Schaap 2 wo 27.11 | Spookuil wo famille in de Filmkrant een wat spleen, werden bekroond met Cinéart stelt vijf dvd’s be- in Cinema Klimt & Schiele zo 11.12 | Specials Equinox Flower stoïcijns een Zilveren Beer voor hun schikbaar voor lezers van de 1.12, wo 11.12 | Cursus Boek & wo 27.11 politieteam acteerprestaties. Meer dan Filmkrant. Film do 12.12 dat in een wat schmink, een enkele grij- ZWOLLE Ameri- ze haar, een jas die om de INTERESSE? ZIERIKZEE 4 Filmtheater Fraterhuis kaans ge- schouders slobbert was er Stuur een e-mail met naam 4 FiZi Blijmarkt 25 | filmtheaterfra- hucht de zombie-apocalyps niet nodig om de zwaarte- en adres naar info@filmkrant. Kerkhof 3 | 111-410 202 | fizi.nl terhuis.nl moet zien te voorkomen. De kracht van het leven zicht- nl en geef daarin aan voor De brief voor Sinterklaas za Echo do 12.12 | The Farewell film opende afgelopen jaar baar te maken. Het past bij welke actie u belangstelling 23.11, wo 27.11, zo 1.12, wo 4.12 do 21.11 | Hors normes do 12.12 het filmfestival van Cannes. het onnadrukkelijke naturel hebt. Er zal worden geloot | Buurman & buurman 3 zo | The Invisible Life of Eurídi- Hugo Emmerzael in de Film- van de film. Pas bij een twee- onder de inzenders. 15.12, wo 18.12 | Downton Abbey ce Gusmão do 5.12 | Marriage krant: ‘Jarmusch spit door de de keer kijken valt op hoe N.B. Slechts één actie per za 23.11, za 14.12, di 17.12 | Fête Story do 28.11 | Martin Eden do filmgeschiedenis, voorziet herhaalde shotperspectieven inzender. Deze actie loopt tot de famille ma 25.11 | Fisher- 21.11 | Mi vida do 21.11 | Parasi- zijn film van verwijzingen de tragiek van het voorbij- 18 december 2019. Winnaars man’s Friends di 26.11, di 3.12 | te do 28.11 | The Third Wife do naar talloze klassiekers en gaan van de tijd en tegelijker- ontvangen bericht en over de Før frosten di 17.12 | Galapagos 21.11 | The Two Popes do 12.12 | legt lijntjes naar zijn eigen tijd het repetitieve karakter uitslag kan niet gecorrespon- di 10.12, wo 11.12, ma 16.12 | The Ze noemen me Baboe do 28.11 | eerdere werk. Gezien de bizar van mensenlevens accentue- deerd worden. Goldfinch za 30.11, di 3.12, do Fraterhuis Academie Storytel- 5.12 | Instinct zo 24.11, ma 25.11, ling op TV za 23.11 | De Zijderou- | Downton Abbey zo 24.11, vr Jazz in de winkel Miles Davis | ZALTBOMMEL ma 2.12 | The Irishman za 14.12 te za 30.11 | Anime za 14.12 | Ge- 29.11 | Hors normes do 12.12 | Night Bird Song | Whiplash za 4 Filmtheater Cinemaarten | Itzhak wo 27.11, vr 29.11, wo prolongeerd The Farewell | Judy The Invisible Life of Eurídice 30.11 | Jeugd De grote boze vos In Theater de Poorterij 4.12 | Joker vr 29.11, za 7.12 | The | Marriage Story | Mi vida | Pa- Gusmão do 5.12 | J’ai perdu mon za 7.12, zo 8.12, za 14.12, zo 15.12, Nieuwstraat 2 | Reserveren via Last Male on Earth vr 22.11 | De rasite | Sorry We Missed You | corps vr 6.12 | Judy do 21.11 t/m za 21.12, zo 22.12, vr 27.12 | Kin- e-mail cinemaarten@planet. Liefhebbers za 7.12, ma 9.12 | Zwolse premières It Must Be zo 1.12 | King of the Cruise vr deractiviteit zo 8.12 | Klassie- nl / cinemaarten.nl Mi vida vr 6.12, di 10.12, vr 13.12 Heaven | King of the Cruise | 13.12 | Marriage Story do 28.11 kers Rear Window zo 15.12, wo And Then We Danced di 3.12 | | De Patrick vr 22.11 | Portrait Samen t/m wo 4.12 | Mi vida do 21.11 18.12 | LeesFabriek The Gold- De Liefhebbers di 26.11 | Offi- de la jeune fille en feu di 26.11 t/m zo 1.12 | Sorry We Missed finch vr 29.11 | Mannenavond cial Secrets di 10.12 | Portrait | Shaun het schaap 2 zo 8.12, You za 23.11 t/m za 30.11 | A Tale The Irishman za 7.12 | Neder- de la jeune fille en feu di 19.11 | wo 11.12 | Un Unexpected Love of Three Sisters wo 27.11, zo 1.12 landse filmnacht King of the So Long, My Son zo 22.12 | Sor- vr 6.12, vr 13.12, di 17.12 | Klas- | The Two Popes do 12.12 | 50+ Cruise vr 6.12 | Zaans Film Fes- ry, We Missed You di 17.12 | Jubi- sieker Turks Fruit zo 8.12 | La- Film iedere donderdagmiddag tival do 21.11 t/m zo 24.11 | leumweekend The Farewell za dies Night April, May & June Judy do 21.11 | Mi vida do 28.11 | 23.11 | West Side Story za 23.11 wo 18.12 | Sing-Along Grease Eye Filmmuseum

Alle fi lms van Lezingenserie Tarkovski Apple workshops Talking Tarkovski video en fotografi e, (talkshow plus fi lm) geinspireerd door Tarkovski , 1984

IEDEREEN KAN HE I FILM Digital Tarkovski het gouden Nostalghia Paul Ruven & Marian Batavier

T! (Eye on art) DEE ZIN Andrej Tarkovski, hoe verkoop hoe verzin je het? Films geïnspireerd je het? door Tarkovski Exhibition & Films,

talks and events en speciale adressen. Als extra een hoofdstuk over Nederlandse gouden film-ide ë testen en omwerken tot een gouden film-idee. GEHEIM VANboek HET HOLLYWOOD deze unieke handleiding over hoe je idee kunt baar maken. film-idee bestaat. Dan kun je het ook zelf verzinnen, heel eenvoudig en daarna verkoop- THE FLOWER GUY en verkocht het voor 2,5 miljoen dollar. discreet aan maitresses bloemen aflevert van overspelige filmsterren. Hij noemde het 1985 per ongeluk is ingevroren in ijs, ontdooit nu en denkt dat alles nog als in 1985 is zinnetje maar goud is. doen. En het maakt ook niets uit of je nog nooit iets in de film gedaan hebt. Als dat te kopen, vaak voor miljoenen dollars. hebt is een gouden film-idee.Dan staat Hollywoodom dat ene zinnetje in de rij van je RIJK DOOR 1 ZIN: HET GOUDEN FILMIDEE staat volRIJK DOOR 1 ZIN: HET metsucces-voorbeelden, tips, trucs, Hollywood-kenners Paul Ruven en Marian Batavier schreven na hun succesvolle als je weetHet uit welke lijkt simpel, en dat is het ook, elementen een gouden Dezelfde man las in de krant een artikel over een bloemen-man, die in het geheim Een man verkocht het volgende zinnetje voor 600.000 dollar: “Een die politieagent, er niets Je eens voor hoeft naar Hollywood, je kunt het gewoon vanuit je luie stoel Iedereen kan door 1 zinnetjeworden. schatrijk Vandaag nog. Het enige dat je nodig Nederlands Fonds de Film. voor werd mogelijk gemaakthet van door een bijdrage uitgave Deze €19,95. baar voor september daar verkrijg - half vanaf de Theatrebookshop; van Een uitgave Het gouden filmidee”. “Rijk door 1 zin. en Marian Batavier: Paul boek van Ruven Het nieuwe 14 Sep – 6 Dec 2019 STUDENTENFILM WON. OSCAR VOOR BESTE BUITENLANDSE O.A. MEE AAN ‘ALASKA’, DAT EEN EN MARIAN BATAVIER WERKTEN BEKENDE FILMMAKERS PAUL RUVEN

LEES HET VANDAAG! en.

in .”

FILMIDEE

Paul Ruven & Marian Batavier Marian & Ruven Paul het gouden het

Elke week het laatste filmnieuws? Meld u aan voor de Filmkrant

> filmkrant.nl/nieuwsbrief

Adv_118x148_FilmKrant_Baboe.indd 1 06/11/2019 14:53 DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 47

AUDIENCE OF ONE: DONALD TRUMP, TELEVISION AND THE FRACTURING OF AMERICA CONFLICT ALS AMUSEMENT

In het intelligent geschreven Audience of One: de dynamiek uit The Apprentice niet zonder reden: de nieuwszender Fox). ‘Het symbool is belangrijker ge- Donald Trump, Television and the Fracturing of Amerikaanse president houdt ervan gevleid te wor- worden dan de realiteit’, stelt Poniewozik, en ‘rijkdom America schetst de televisiecriticus van The den, en veel bewindslieden uit zijn regering lijken net is een vorm van amusement’ geworden. New York Times hoe de toenemende als in de reality-serie om willekeurige redenen te zijn Dus is Trump verworden tot misschien wel de populariteit van de antiheld op tv de weg aangesteld. grootste antiheld van nu. TV heeft hem groot ge- plaveide voor Trump. DOOR OMAR LARABI maakt; groter dan Tony Soprano, groter dan Walter AAN DE BUIS GEKLUISTERD White. Wie had dit kunnen denken? Poniewozik geeft Op een gegeven moment stond een deel van het Ame- Zo verbindt Poniewozik op vakkundige wijze Trump een gecompliceerd maar bevredigend antwoord op rikaanse volk niet onwelgevallig tegenover een aty- de vastgoedmagnaat, Trump de mediaster en Trump die vraag. pische, onbeschaamde president in het Witte Huis. de leider van de vrije wereld. Ze vormen één (tele- AUDIENCE OF ONE: DONALD TRUMP, Televisie is daar medeverantwoordelijk voor, conclu- visie)personage, dat door de jaren heen zorgvuldig TELEVISION, AND THE FRACTURING OF deert televisiecriticus James Poniewozik in Audience is gecultiveerd. De zelfbenoemde entrepreneur zit AMERICA JAMES PONIEWOZIK | 2019, W.W. NORTON of One: Donald Trump, Television and the Fracturing namelijk al sinds zijn vroege jeugd aan de buis ge- & COMPANY, NEW YORK | 304 PAGINA’S | € 23,90 of America. Hij karakteriseert op minutieuze wijze de kluisterd. Zo kijkt hij als kind graag naar de avontu- gedaantewisseling die televisie heeft ondergaan: in de ren van Davy Crockett (1954-1955), een kolonist die jaren zeventig zendt een handjevol televisiezenders het opneemt tegen ‘indianen’ én Mexicanen (ook tamelijk idealistische televisie uit, geprogrammeerd exemplarisch voor hoezeer veel van Trumps politieke voor een breed publiek (denk aan dramaseries als ideeën afkomstig zijn van televisie). Eigenlijk zijn er M.A.S.H, 1972-1983); in de jaren negentig fragmen- twee dingen die de miljardair leuk vindt aan televisie: teert het televisieaanbod, met als gevolg zowel hoog- met juwelen ingelegde pracht en praal, en mannen die waardig drama (The Sopranos,1999-2007) als banale elkaar in elkaar slaan. reality-televisie (Survivor, sinds 2000; de Ameri- Poniewozik schrijft hoe voor mensen van het ka- kaanse Expeditie Robinson, sinds 1997). liber Trump ‘vechten an sich het eindstation is’. En In beide populaire genres wordt de antiheld toege- conflict is een vorm van entertainment. Trump wordt juicht. Personages als Tony Soprano en Walter White zich daar door de jaren heen steeds meer van bewust. (Breaking Bad, 2008-2013) leven in een gefictionali- Hij verandert van een zakenman in een ongemanierde seerde verhaalwereld met een complexe moraliteit. televisiester; hij is niet meer een ‘bouwer’ van wol- Een wereld waarin, zoals Poniewozik schrijft, ‘gemeen kenkrabbers, maar een ‘bezitter’ van dure spullen. zijn een nobele noodzaak is’. In reality-televisie heerst Hoeveel hij bezit blijft overigens in het midden, want eenzelfde idee: de televisiecriticus – zelf overigens ‘rijk lijken is misschien nog wel beter dan rijk zijn’ – een fervent kijker van reality-televisie als The Bachelor en televisie is daarvoor het perfecte medium. (sinds 2002) – vindt dat in veel shows het leven wordt neergezet als een sociaal-darwinistische competitie. FARCE Dat geldt ook voor Trumps eigen realityserie: The Trump is in dat opzicht een representatie van zich- Apprentice is Survivor, maar dan gesitueerd in een zelf, en zijn show is een simulacrum (naar de theorie artificiële zakenwereld waarin Trump een ambitieuze van Jean Baudrillard). In The Apprentice zien we niet leerling zoekt die carrière kan maken in zijn bedrijf. hoe rijkdom en zakendoen eruitzien, schrijft Po- Prestaties doen er niet toe in The Apprentice niewozik, maar ‘het beeld dat arme mensen ervan (2004-2017), het gaat er vooral om hoe deelnemers hebben’. Opvallend genoeg heeft de kijker door dat elkaar in de eindstrijd beschimpen, en een wit voetje reality-televisie een farce is. Dat lijkt hen echter niet proberen te halen bij Trump. Poniewozik omschrijft te deren (zie ook Trumps kolderieke optredens bij DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 48 Thuiskijken

MOTHERFATHERSON ANATOMY OF A MURDER IJzige mediamagnaat Ook nu nog verwarrend De Amerikaanse filmmaker Otto Preminger ten lang spannend en wordt gedragen door in slappe serie was voorvechter van de authentieke vrij- een klassiek duel – plattelandsadvocaat Ja- heid. Zijn rechtbankdrama Anatomy of a mes Stewart versus stedelijke aanklager exemplarisch voor zijn macht. Hij is mede- Murder wint na #MeToo aan actualiteits- George C. Scott – met een ambigue twist. verantwoordelijk voor de stemming in het waarde als studie van de male gaze en de De angel is dat Anatomy of a Murder niet land, en dat realiseren politici zich maar al te relatie tussen macht en seks. gladjes en louterend eindigt; zelfs na de uit- goed. spraak komen we geen stap dichter bij iets Finch was getrouwd met Kathryn Villiers “Stijl is de manier waarop je een verhaal ver- wat op een oplossing lijkt. “Alles moet niet (Helen McCrory) met wie hij zoon Caden telt”, zegt de in Oostenrijk geboren Ameri- perfect zijn”, zegt Preminger. “Dat is in wer- (Billy Howle) kreeg. Caden zwaait nu de kaanse regisseur Otto Preminger (1905- kelijkheid ook niet zo. Die technische per- scepter over Finch’ kwaliteitskrant The Na- 1986) tegen een Franse interviewer. “Het is fectie bezorgde Hollywood zijn reputatie tional Reporter terwijl Villiers – ooit een fla- geen extern element waarmee je wil opval- van kunstmatigheid.” Preminger zet in op nerende jetsetter – zich over daklozen ont- len, maar weerspiegelt je houding tegenover authenticiteit, ruwheid en complexiteit en fermt. Alles is ogenschijnlijk in kannen en het leven, mensen en het universum.” Dat dat levert een actueel relevant verhaal op kruiken totdat Caden een hersenbloeding een drang naar authentieke vrijheid, waarbij van een advocaat die merkt dat een ver- krijgt en zal moeten revalideren. Een jaren- iedereen alles tegen iedereen kan zeggen, krachting de sleutel vormt in de verdedi- lange verslaving aan verdovende middelen cruciaal was bij die houding ontging critici ging van een moordende militair, maar ver- lijkt de boosdoener. Vervolgens ontstaat er die Preminger een gebrek aan engagement strikt raakt in een web van schijn en inter- ruzie tussen zijn ouders. In flashbacks wordt verweten. Het imago van de bullebak-regis- pretaties. onthuld hoe het altijd al hommeles was tus- seur en het beeld van een carrière die sinds In #MeToo-tijden is de door Lee Remick sen de labiele Villiers en haar berekenende Laura (1945) een dalende lijn kende, bleven gespeelde Laura, een vrouw die de rol van echtgenoot, en hoe Cadens jeugd bij vlagen kleven. Na zijn dood raakte de regisseur van getraumatiseerd verkrachtingsslachtoffer een hel was. Bonjour tristesse (1958), Exodus (1960) en afwijst, subversief. Preminger peilt de relatie In het heden zien we hoe de twee in ge- The Cardinal (1963) snel vergeten. tussen macht en seks en brengt in Laura’s sprek zijn met de neuroloog die hun zoon be- De biopic Seberg warmde eerder dit jaar de botsing met de advocaat nadrukkelijk de handelt. Die vertelt dat Caden vanwege zijn Preminger-clichés nogmaals op, maar ge- male gaze in beeld. “Het is gewoon de manier medische toestand last kan krijgen van lukkig is er nu ook de gerestaureerde versie waarop u kijkt”, zegt Laura, en brengt zo de stemmingswisselingen, en dat hij wellicht van het rechtbankdrama Anatomy of a Mur- mannelijke protagonist en de film uit even- uit de school zal klappen over indiscrete za- der. Sterk en controversieel spul in 1959, met wicht. In die verwarring geeft Preminger aan ken. Finch schrikt meteen op: indiscreet, ongewoon expliciet woordgebruik (panties; dat waarheid relatief is en de kijker zelf vra- wat houdt dat in? Want de mediamagnaat – sperm; sexual climax) en een discussie over gen moet stellen en oplossen. zo blijkt al snel in de openingsaflevering – verkrachting. En ook nu is het nog een IVO DE KOCK houdt er uit lijfsbehoud dubieuze praktijken krachtige film. Dat begint al met de titelse- op na. Zo laat hij her en der mensen afluiste- quentie van Saul Bass, muziek van Duke ANATOMY OF A MURDER VERENIGDE STATEN, ren, en is het inhuren van privédetectives Ellington en de genremix (sociale parabel, 1959 | REGIE OTTO PREMINGER | 161 MINUTEN | MET eerder regel dan uitzondering. En zoonlief is rechtbank- en relatiedrama) die gruwel, JAMES STEWART, LEE REMICK, BEN GAZZARA, GEORGE daarvan op de hoogte. dreiging en humor verstrengelt. Het zonder C. SCOTT, MURRAY HAMILTON | DISTRIBUTIE CARLOTTA Scenarist Tom Rob Smith (American flashbacks vertelde verhaal blijft 161 minu- FILMS (BLU-RAY) | TE ZIEN SINDS 30 OKTOBER Crime Story, 2016) schotelt de kijker in MotherFatherSon een innige band voor tussen de politiek en het journaille. Het is een verbintenis die, net zoals Finch’ relatie tot zijn zoon en ex-vrouw, af en toe flink onder spanning kan komen te staan, vanwege te- genstrijdige belangen. Deze metafoor wordt echter rommelig gebracht. Smith wil op ambitieuze wijze een familiedrama combineren met een politiek schouwspel, maar ontbeert focus. Zo speelt er op de achtergrond een ge- mene verkiezingsstrijd die pas later in het achtluik een rol van betekenis speelt, en dat is een gemiste kans. MOTHERFATHERSON Richard Gere verdient daarentegen, net als zijn tegenspekers, alle lof voor zijn werk. Richard Gere speelt in de psychologische Hij speelt met een ijzige blik een soort thriller MotherFatherSon een invloedrijke kwelgeest die met alle winden meewaait, mediamagnaat die niet schuwt zijn tegen- zolang er maar wat te verdienen valt. standers, familie incluis, een hak te zetten. Gere’s acteerwerk is de grootste attractie OMAR LARABI in een richtingloze BBC-serie. MOTHERFATHERSON VERENIGD KONINKRIJK, De Amerikaanse entrepreneur Max Finch 2019 | REGIE JAMES KENT EN CHARLES STURRIDGE | (Richard Gere) is de trotse eigenaar van een MET RICHARD GERE, BILLY HOWLE EN HELEN MCCRORY trits aan Britse kranten. Dat hij regelmatig bij | 8 X 60 MINUTEN | DISTRIBUTIE BBC FIRST (VOD) | de premier op audiëntie mag komen is TE ZIEN SINDS 1 NOVEMBER ANATOMY OF A MURDER

DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 49

cocaïne wordt gesnoven. De maker van de THE RIGHTEOUS GEMSTONES video dreigt deze online te zetten als Jesse niet met een zak geld over de brug komt. Vanaf dit punt laat bedenker Danny Vloeken in de kerk McBride het verhaal heerlijk imploderen, op de voor hem zo kenmerkende wijze – zie In The Righteous Gemstones dreigt een gaard met religieuze prietpraat en kwakzal- zijn eerdere series Eastbound & Down puissant rijke familie van televisiepredikers verij, zoals dat vaker het geval is bij gewiek- (2009-2013) en Vice Principals (2016- uiteen te vallen. Komiek Danny McBride ste evangelisten. 2018). De kwaadwillende chanteurs worden toont in deze hilarische komedieserie dat Jarenlang deinsden de Gemstones er niet op een plein omvergereden door Jesse in zijn opruiende onderbroekenlol en doordachte voor terug hun concurrenten te vertrappen. hufterbak. Want moord is voor de familie maatschappijkritiek prima hand in hand Het uitgestrekte landgoed van de familie – Gemstone niet iets onoverkomelijks, zoveel gaan. denk aan Elvis Presley’s Graceland, maar is duidelijk. De resterende acht afleveringen dan tien keer zo groot – is hiervan het be- laten zich omschrijven als een kolderiek cir- De opzwepende kerkdiensten van de familie wijs. De Gemstones hebben dé fastfoodke- cus: een reeks piemels passeren de revue, Gemstone zijn al sinds jaar en dag een vaste ten gesticht van de kerkelijke gemeenschap: evenals grappen over incest en personages waarde op televisie. De plechtstatige, bom- met een boodschap die makkelijk te behap- die (ook dat is een van McBride’s handels- bastische oraties van patriarch Eli Gemstone pen is, maar waar je als gelovige niet gezon- merken) weigeren aan zelfreflectie te doen. (John Goodman) trekken in de megakerk van der van wordt. Later in de serie mag oom McBride vindt voor deze eigenzinnige ko- de familie een colonne aan devote volgers. Billy, een geestige rol van Walton Goggins uit medie opnieuw de juiste toon. Maar na het overlijden van echtgenoot Justified, een nieuwe Gemstone-franchise Aimee-Leigh (Jennifer Nettles) lijkt de openen in een leegstaand warenhuis in een OMAR LARABI kerkleider zijn passie voor het verkondigen winkelcentrum. van het woord van God te zijn verloren. Maar hoge bomen vangen veel wind. In THE RIGHTEOUS GEMSTONES Oudste zoon Jesse (Danny McBride), doch- de openingsaflevering duikt een compro- VERENIGDE STATEN, 2019 | REGIE DANNY MCBRIDE, ter Judy (Edi Patterson) en benjamin Kelvin mitterend filmpje op waarin te zien is hoe DAVID GORDON GREEN, JODY HILL | MET DANNY (Adam Devine) staan te popelen om het Jesse en zijn vrienden tijdens een conferen- MCBRIDE, JOHN GOODMAN, ADAM DEVINE | 9 X 33-62 stokje over te nemen en de regie in handen te tie in Atlanta op een hotelkamer met seks- MINUTEN | DISTRIBUTIE ZIGGO (VOD) | TE ZIEN VANAF krijgen over het familiefortuin dat is ver- werkers feesten en vrijen, terwijl er heftig 18 DECEMBER THE RIGHTEOUS GEMSTONES

bekokstooft om zijn creatieve ondernemin- MISTER AMERICA gen te financieren – hij speelt de hoofdrol in de Homeland-achtige spionagethriller Dec- ker, is de frontman van metalband Dekkar Antihumor van en de deejay van EDM-groep DKR. Hij orga- niseert een dansfestival dat à la Fyre uit- loopt op een catastrofe: twintig jongeren despotische overlijden aan door een homeopathische arts ontwikkelde giftige vape-pennen. Op YouTube staat een meer dan vier uur du- recensent rende registratie van het proces tegen concertorganisator Heidecker. Na die juridische Heb je even? De politieke mockumentary ervaring neemt hij het in Mister America op Mister America is de volgende stap in het tegen zijn politieke opponent, publiek aan- On Cinema-universum dat meer dan tien klager Vincent Rosetti. jaar aan podcasts, webseries en spin-offs Deze film is dus een volgende stap in een bij elkaar brengt. Essentiële kost voor de monumentaal komedieproject dat de gren- kenners en een uitgelezen kans voor de on- zen opzoekt van wat we grappig vinden. Dit ingewijden om deze rijkdom aan antikome- cinematic universe brengt via tweets, pod- die aan te boren. casts, series, online fragmenten, video’s en films een absurde vorm van antikomedie aan Waar te beginnen met Mister America? Deze de man. Meestal ontbreekt de conventionele mockumentary over een boze witte man die grap of sketch. De humor zit hem in de her- zich verkiesbaar stelt als publiek aanklager in kenning van uitgesmeerde, langdurige her- San Bernardino, California, kent een voorge- haalde gebaren, tikjes en andere gedragsaf- schiedenis van meer dan tien jaar. Zonder al wijkingen. Mister America is een uitzonder- die achtergrondinformatie werkt deze kome- lijke toevoeging aan dit bizarre project. Al is die vooral als metafoor voor hoe een politiek het maar omdat de film het fictionele On amateur als Trump het tot president heeft Cinema Universe op pijnlijke wijze met de geschopt. Maar het echte plezier zit hem in Trumpiaanse realiteit vereenzelvigt: film- hoe komediant Tim Heidecker met coscena- recensent, concertorganisator, jurist of rist en regisseur Eric Notarnicola jarenoude politiek figuur, waarom heb je er de kennis inside jokes naar een hoger plan tilt. MISTER AMERICA voor nodig als je vaak en lang genoeg in de Mister America vloeit voort uit een film- media te zien bent? recensiepodcast en -webserie waarin Hei- onaliteit. Een korte sfeerimpressie: films raakte Hollywood-films. HUGO EMMERZAEL decker samen met vaste gast Gregg Turking- met Tom Cruise krijgen altijd de hoogste be- In On Cinema leer je weinig over films, ton de nieuwste films bespreekt. Zijn On oordeling (“when you got movies like Tom maar veel over de schrijnende dynamiek MISTER AMERICA VERENIGDE STATEN, 2019 | Cinema at the Cinema moet lijken op At the Cruise in them you can’t loose!”) en hun tussen de recensenten. Gedurende elf sei- REGIE ERIC NOTARNICOLA | MET TIM HEIDECKER, GREGG Movies van Gene Siskel en Roger Ebert, ‘popcorn classics’ zijn alleen op VHS be- zoenen wordt een patroon zichtbaar, waarin TURKINGTON | 89 MINUTEN | DISTRIBUTIE MAGNOLIA maar mist filmkennis, charisma en professi- schikbare en vaak terecht in vergetelheid ge- Tim de ene na de andere oplichterspraktijk PICTURES (VOD) | TE ZIEN SINDS 11 OKTOBER DE FILMKRANT #426 DECEMBER 2019 50

Kamperfoelieweg 207, 1032 HM Amsterdam 28 augustus 2019, 12.37 uur

“Jullie klappen en zingen, maar zonder ge- luid”, zegt de opnameleider tegen een bont gezelschap campinggasten. “Het is de be- doeling dat de gier zo over jullie heen naar voren vliegt. Jullie kijken allemaal naar de bingomolen, en als de gier is geland op de handschoen van, eeeehh, Hans...” “Lars”, helpt de valkenier die voorin het zaaltje staat. “Lars, dat lijkt erop,” gaat de opnameleider onverstoorbaar verder. “Als de gier is geland op de handschoen van Lars blijven jullie ook naar de bingomolen kijken. En we houden het helemaal rustig en stil, ook als we zijn gestopt. Zijn er vragen? Of aanvul- lingen vanuit Lars misschien?” Lars schudt van nee. “Attentie repetitie”, zegt de opnameleider dan. “En… actie! Kijken!” In een bedompt zaaltje in het Antonius huis, een buurt- en activiteitencentrum in Amsterdam-Noord, vinden opnamen plaats LINKS ROB LÜCKER, REGIE-ASSISTENT IDZI WAGEMANS EN DOP JAN Opeens zet de gier zich in beweging, maar moet buiten het zicht van de camera blijven. voor Rundfunk: Jachterwachter, een speel- WILLEM BIEMANS. IN DE SCOOTMOBIEL PETER BOLHUIS halverwege maakt hij rechtsomkeert. Lars gaat net zo lang door met fluiten, sissen, film van Rob Lücker die volgt op een vooral “Ooooohh”, gonst het door het zaaltje. jongleren en praten tot zijn gier eindelijk de onder jongeren zeer populaire, absurdisti- tafeltje met een bingomolen erop, op alle ta- “Sssst!”, sist de opnameleider. “Zooo, holy oversteek maakt. “Ik ben bang dat ‘ie niet heel sche tv-sketchserie (2015-2016) en twee feltjes liggen pennen en bingokaarten. Tus- shit, als zo’n klauw je hoofd raakt!”, zegt Van veel meer vluchten gaat doen”, zegt hij met theatervoorstellingen, Wachstumsschmer- sen de (edel)figuranten zitten de acteurs Pe- de Velde die naar de monitor staat te kijken. beest op zijn valkeniershandschoen, terwijl zen (2017) en Todesangstschrei (2019). ter Bolhuis – in een scootmobiel – en Bart In alle commotie is een glas rosé omgevallen. Lücker de scène staat terug te kijken. “Niet De op de camping gesitueerde misdaad- van der Schaaf. Een productiemedewerker dept fluks het ta- nodig”, riposteert de regisseur. “Volgens mij komedie is net als de andere uitingen ont- Voorin een hoek staan DoP Jan Willem felkleedje droog, voor de natte bloemetjesjurk hebben we wel genoeg.” sproten aan de breinen van Yannick van de Biemans, regieassistent Idzi Wagemans en is er zo snel geen alternatief. “Ik zal nog even JAN PIETER EKKER Velde en Tom van Kalmthout, die in 2013 af- regisseur Rob Lücker, die ook verantwoorde- een nieuwe bingokaart pakken”, zegt ze tegen FOTO BOB BRONSHOFF studeerden aan de Amsterdamse Toneel- lijk was voor de serie en Gouden Kalveren de figurante. “Zet je zelf nog even wat streep- school & Kleinkunstacademie. Ze vertolken won voor zijn jeugdserie Zeven kleine crimi- jes op de kaart? Maximaal een stuk of zeven.” RUNDFUNK: JACHTERWACHTER ook weer de hoofdrollen; Van de Velde speelt nelen (2019) en kortfilm Das Wad (2014). In “Ik weet niet hoe vaak ’ie het gaat doen – NEDERLAND, 2020 | REGIE ROB LÜCKER | SCENARIO TOM de sullige campingbeheerder, Van Kalmt de andere hoek staat Lars te fluiten en te roe- als ’ie het al gaat doen”, zegt valkenier Lars VAN KALMTHOUT EN YANNICK VAN DE VELDE | PRO- hout is een uitgerangeerde wereldster die op pen naar zijn gier die op de valkeniershand- als de rust is wedergekeerd. Om vervolgens DUCENT NL FILM | UITVOEREND PRODUCENT DENNIS de vlucht voor vervaarlijke criminelen op de schoen van zijn collega achterin het rokerige onverstoorbaar door te gaan met zijn bezwe- CORNELISSE | CAMERA JORIS KERBOSCH | MONTAGE camping belandt. zaaltje zit. rende ritueel. Hij fluit, jongleert nog wat met MICHIEL BOESVELDT | ART DIRECTION MYRTE BELTMAN Camping HIVO (Harmonie In Vele Op- “Jackie!!!! Kom op. Kom! Kom-kom- kuikentjes en praat en roept. “Goed zo. Kom | KLEDING NEDDA NAGEL | MAKE-UP RENEE WIJNHOVEN zichten) is voor de film opgetrokken op een kom. Jackie, kom maar. Hey, kom. Kom- maar Jackie. Hey! Kom-kom. Kom op. Kom | MUZIEK REMUS OCKELS | MET YANNICK VAN DE VELDE, braakliggend terrein aan de rand van Almere. kom. Kom maar Jackie. Goed zo. Kom maar. maar Jackie.” Maar ook met drie kuikentjes TOM VAN KALMTHOUT, PETER BOLHUIS, BRAM VAN DER Het zaaltje in Noord fungeert als de trooste- Kom-kom.” Minuten gaan voorbij, maar de kan Lars de gier niet verleiden. VLUGT, PIERRE BOKMA, CARLY WIJS E.V.A. | KLEUR, CA. loze campingkantine waar een dito bingo gier blijft stokstijf zitten. Lars wappert met Zijn regie-assistent schuift wat verder de 90 MINUTEN | OMROEP KRONCRV | DISTRIBUTIE DUTCH avond plaatsvindt. Op het podium staat een een lokkuikentje. “Jackie. Hey! Kom!” zaal in, maar ook weer niet veel verder want ze FILMWORKS | TE ZIEN VANAF VOORJAAR 2020

DE FILMKRANT #427 VERSCHIJNT OP DONDERDAG 19 DECEMBER Volgende maand DEERSKIN DIVINO AMOR IL TRADITORE A LAND IMAGINED APRIL, MAY IT MUST BE HEAVEN EN JUNE DE BEROEMDE BERENINVASIE VAN GOLDIE AQUARELA SICILIË BULBUL CAN SING HONEYLAND WEI THE PEANUT BUTTER FALCON OUT STEALING HORSES JOJO RABBIT MONSTRI. LA BELLE ÉPOQUE 1917 MARIANNE & LEONARD: WORDS OF LOVE STAR WARS : THE RISE OF SKYWALKER DUTCH ANGLE: CHAS GERRETSEN & APOCALYPSE NOW NACHTWACHT: HET DUISTERE HART CATS THE DARE CHARLIE’S ANGELS SPIONNENGEHEIMEN THE CAVE IL TESTIMONE INVISIBILE PLAYING WITH FIRE THE GRUDGE BOMBSHELL NU IN DE BIOSCOOP

Dit is het Hier Nu Leef!

PHANTA FILM MI VIDA VOF PRESENTS IN COPRODUCTION WITH ALL GO MOVIES & OMROEP MAX: MI VIDA, STARRING LOES LUCA & ELVIRA MÍNGUEZ, CASTING LUCI LENNOX & MARC VAN BREE, CINEMATOGRAPHY RICHARD VAN OOSTERHOUT NSC, FILM EDITOR WOUTER JANSEN NCE, SOUND DESIGN PAUL GIES & MARC LIZIER, COMPOSER JASPER BOEKE, FIRST AD WOUTER SEVERĲ N, SOUND JAC VLEESHOUWERS, ART DIRECTOR MARIO ATTARD, WARDROBE ALETTE KRAAN, MAKE-UP & HAIR MARJON HOOGENDOORN, LINE PRODUCERS HAN VAN DER WERFF, ED KEĲ & MAIK RÖZER, EXECUTIVE PRODUCER WILLY WALTZ INTERNATIONAL, CO-PRODUCER ÁLVARO ALONSO GÓMEZ, SCREENPLAY ROOS OUWEHAND, DIRECTED BY NORBERT TER HALL & PRODUCED BY PETRA GOEDINGS & MAAIKE BENSCHOP

WITH THE SUPPORT OF THE NETHERLANDS FILM FUND, THE NETHERLANDS FILM PRODUCTION INCENTIVE, COBO, CANAL SUR, & THE CREATIVE EUROPE MEDIA PROGRAMME OF THE EUROPEAN UNION. BEKIJK DE TRAILER EN MEER OP WWW.MIVIDADEFILM.NL

KING OF THE CRUISE —— RELEASE 12 DECEMBER PRISON FOR PROFIT —— RELEASE 26 MAART 2020

THE CAVE —— RELEASE 2 JANUARI ALLEN TEGEN ALLEN —— RELEASE 30 APRIL 2020

ONCE THE DUST SETTLES —— RELEASE 20 FEBRUARI 2020 NU OP IDFA —— STRAKS IN HET FILMTHEATER

adv_Cinema_delicatessen_IDFA_FK_2.indd 1 12-11-19 10:10 PRIX UN CERTAIN REGARD FESTIVAL DE CANNES

A FILM BY KARIM AÏNOUZ

VANAF 5 DECEMBER IN DE BIOSCOOP