POLSKI W NIEMCZECH Pismo Federalnego Związku Nauczycieli Języka Polskiego POLNISCH IN DEUTSCHLAND Zeitschrift der Bundesvereinigung der Polnischlehrkräfte Numer specjalny: Emil Krebs Sondernummer: i wielojęzyczność w Europie Emil Krebs und die Mehrsprachigkeit in Europa Berlin 2019/2020 1 Wydawca / Herausgeber Federalny Związek Nauczycieli Języka Polskiego Bundesvereinigung der Polnischlehrkräfte Dircksenstr. 46, 10178 Berlin Tel. 030 526 82 192
[email protected] www.polnischunterricht.de Redakcja: Magdalena Telus, Anna Zinserling Opracowanie graficzne: Kama Jackowska Skład: Kama Jackowska Druk: Drukarnia EFEKT, Warszawa ISSN 2197-8565 Numer współfinansowany przez Stowarzyszenie Wspólnota Polska ze środków Kancelarii Senatu w ramach sprawowania przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej opieki nad Polonią i Polakami za granicą 2 EDYTORIAL Centralną postacią niniejszego wydania Polski w Niemczech / Polnisch in Deutschland jest Emil Krebs (1867-1930), niemiecki dyplomata i tłumacz, który znał ponad 60 języków, w tym pol- ski i inne języki słowiańskie, a na niemiecki tłumaczył z ponad trzydziestu. Pamięć o urodzonym w dzisiejszych Świebodzicach (dawniej Freiburg) na Dolnym Śląsku poliglocie przetrwała w jego małej ojczyźnie, obecnie zaś nabiera wyjątkowego zna- czenia, pozwala bowiem spojrzeć na język polski z perspektywy europejskiej wielojęzyczności. W Prologu próbujemy dostrzec w wielojęzyczności nie tylko „większą liczbę znanych języ- ków”, lecz także „zwielokrotnienie językowości”. Alexander Wöll prezentuje tu twórczość Mirona Białoszewskiego, którego poetyckie gry językowe – rozłamując znaczenia zastane i uwalniając w ten sposób odmienne sensy − ujawniają, jak stare kody stają się tworzy- wem dla nowych. Eckhard Hoffmann, wnuk brata poligloty, pisze w rubryce Emil Krebs o życiu prywatnym stryjecznego dziadka, jego zbiorze bibliotecznym, motywacji i metodach uczenia się ję- zyków, Gunnar Hille przedstawia zaś projekty inspirowane postacią Krebsa w Niemczech i w Polsce i pyta o jej znaczenie w XXI wieku.