Temat numeru Top story Jan Kulczyk: przedsiębiorca, filantrop, wizjoner Jan Kulczyk: Entrepreneur, Philanthropist, Visionary

O Janie Kulczyku napisano już chyba wszystko. Wyciągnięto wszelkie możliwe fakty z jego życia, analizowano jego decyzje biznesowe, podsumowywano jego znajomości w kręgach politycznych. Wszyscy podkreślali jedno: dziedzictwo Jana Kulczyka jest wielkie i znaczące nie tylko dla jego rodziny, ale przede wszystkim dla całego polskiego biznesu.

It seems that everything related to Jan Kulczyk has been thoroughly discussed. Each detail of his life was brought to light, business decisions analyzed, political connections - commented upon. Everybody stressed one thing: the legacy of Jan Kulczyk is huge and significant not only to his family, but above all to the entire Polish business. fot. materiały Kulczyk Investments photo – Kulczyk Investments materials

Jan Kulczyk zmarł nagle 29 lipca br. - Przyznam, że nigdy nie przypuszczałem, innymi dzięki temu, czego się od Jana w wiedeńskiej klinice. Miał 65 lat. Bezpo- że można tyle w życiu osiągnąć; od jednej Kulczyka nauczyłem, udało mi się zbudo- średnią przyczyną śmierci, jak podaje ofi- z pierwszych firm polonijnych Interkulpol wać swoją firmę, a potem zorganizować cjalny komunikat, były powikłania poope- zatrudniającej kilkanaście osób do stwo- pierwsze w Polsce zawody Pucharu Świa- racyjne. - Śmierć ta dla wszystkich była rzenia imperium finansowego gdzie pracę ta w biegach narciarskich w Szklarskiej ogromnym zaskoczeniem, wydawało się, znajduje kilkadziesiąt tysięcy ludzi - mówi Porębie. Teraz marzy mi się Poznań, który że ten pełen energii i optymizmu człowiek Wojciech Kruk. nie odbiega swoim poziomem od najlep- jeszcze długo będzie nas zaskakiwał swo- Rzeczywiście, już w 1981 roku zało- szych miast europejskich. Dzięki Janowi imi biznesowymi pomysłami i trafnością żył pierwszą firmę (polonijny Interkulpol). Kulczykowi wiem, że nawet takie marze- ocen sytuacji gospodarczej - mówi Woj- Środki uzyskał od ojca - Henryka. W 1988 nia można zrealizować. ciech Kruk, prezydent Wielkopolskiej Izby roku został oficjalnym dilerem Volkswa- Krytycy Jana Kulczyka wypominali Przemysłowo-Handlowej. gena w Polsce, a pierwszym sukcesem mu, że jego sukces to efekt dobrych zna- Nie tylko w kręgach biznesowych było sprzedanie w 1991 roku około trzech jomości z politykami. Dorabiając się ma- jego śmierć była zaskoczeniem. Jan Kul- tysięcy samochodów dla polskiej policji. jątku głównie na sprzedaży zakupionych czyk miał kalendarz pełen spotkań. Po ru- Od 1991 działał pod szyldem Kulczyk Hol- wcześniej państwowych firm (Telekomu- tynowym zabiegu w Wiedniu miał wrócić ding, która wchodziła w skład grupy inwe- nikacja Polska, Warta) Kulczyk działał jak do pracy. A było do czego. Dr Jan Kulczyk stycyjnej Kulczyk Investment House (póź- dobrze poinformowany kupiec, a nie wi- był właścicielem przedsiębiorstwa Kul- niej Kulczyk Investments) zarejestrowanej zjoner biznesu. - Czasami słyszę opinie, czyk Holding i międzynarodowej grupy w Luksemburgu. Jacek Jaśkowiak, obecny że Janusz nie zbudował fabryki i nie stwo- inwestycyjnej Kulczyk Investments. Biz- prezydent Poznania miał okazję współ- rzył przedsiębiorstwa, firmy. Na czym nesmen miał swoje biura w Warszawie, pracować z Janem Kulczykiem w tamtych zatem polegała specyfika jego działalno- Londynie, Dubaju i Kijowie. Prowadził czasach. - Dał mi szansę uczestniczenia ści gospodarczej? Nikt nie umiał tak jak działalność w sektorze energetyki, ropy w budowaniu sieci dealerów Volkswa- on wyczuć i przewidzieć, gdzie są te przy- naftowej i gazu, infrastruktury, surowców gena i Audi w Polsce, gdy miałem 26 lat słowiowe konfitury - ocenia Wojciech i nieruchomości. Działał charytatywnie. - wspomina Jacek Jaśkowiak. - To między Kruk. - Pamiętam, że od początku lat

58 Biznes wielkopolski Greater Poland Business Temat numeru Top story

90-tych zarażał wszystkich ideą budowy poczuciem humoru nie dawał odczuć środkowoeuropejskiego biznesu na serio autostrady jako prywatnego przedsię- swojej „wielkości” - wspomina prof. Ma- zaangażował się w Afryce; zainicjował tam wzięcia. Odbijał się od muru niezrozu- rian Gorynia, rektor Uniwersytetu Ekono- Radę Polskich Inwestorów. Natomiast, mienia i braku politycznej akceptacji tego micznego w Poznaniu. - Często słyszymy, wraz z Piotrem Voelkelem (współzałoży- pomysłu. W końcu się udało, po prawie że „nie ma ludzi niezastąpionych”. Ow- cielem Wyższej Szkoły Psychologii Spo- 20-tu latach uzyskaliśmy połączenie z Eu- szem, to prawda, ale na pewno są ludzie, łecznej) powołał studia przygotowujące ropą. Jako jedynemu w naszym kraju uda- których bardzo ciężko jest zastąpić. Taką do prowadzenia biznesu w Afryce („Africa: ło się zorganizować finansowanie takiego osobą był właśnie dr Jan Kulczyk. Business and beyond”). - W czasie wizyty przedsięwzięcia. Budżet państwa oszczę- Wiedział również co oznacza dialog. na Uniwersytecie Ekonomicznym w Po- dził kilka miliardów złotych. Gdyby nie po- - Janek umiał rozmawiać. Słuchał uważ- znaniu w lutym 2014 roku, podczas VI Dni lityczne wątpliwości wokół tej autostrady nie swojego interlokutora, pozwalał do- UEP, zwracał uwagę na potrzebę otwarto- moglibyśmy do Berlina wygodnie jeździć kończyć wypowiedź i nie przerywał, nie ści na nowe rynki. Wskazywał Afrykę jako 10 lat wcześniej. mówił „nie masz racji”, potwierdzał słusz- ten kontynent, który w przyszłości będzie Jacek Jaśkowiak przekonuje, że siłą ność argumentów rozmówcy. Później pro- nabierał coraz większego znaczenia, a już biznesmena była przede wszystkim wy- ponował wspólne zastanowienie się nad w tej chwili rozwija się szybciej niż Europa trwałość. - Dr Jan Kulczyk był postacią argumentami, z którymi się nie zgadzał - wspomina prof. Marian Gorynia. - Stu- wybitną na miarę Hipolita Cegielskiego. - wspomina Marek Goliszewski, prezes dentom mówił, że to „nauka, mądrość Wielu ludzi potrafi marzyć, ale Jan Kulczyk Business Center Club. - Poza tym, Janek i kompetencja zadecydują o tym, kim potrafił swoje marzenia realizować i osią- umiał godzić różne interesy i poglądy, wy- będą w życiu”. gać wyznaczone cele - mówi. pracowywać kompromisy. Takim go zapa- Biznesmen był także zaangażowany Cele te były niezwykle trudne do zre- miętam z posiedzeń Rady Głównej BCC. w działalność społeczną. Zasiadał w Ra- alizowania, ale dla Jana Kulczyka oka- Jednak od wielu lat jego działalność dzie Dyrektorów Międzynarodowego zywały się osiągalne. Łatwość z jaką je nie była związana z Polską. Od 2005 roku Zielonego Krzyża (organizacji ekolo- realizował wielu ludziom przeszkadzała. zamieszkał w Wielkiej Brytanii i kierował gicznej), był przewodniczącym Rady ds. - Akceptujemy sukces finansowy w spo- swoimi spółkami z Londynu. Miał udziały Wspierania Badań Naukowych Uniwer- rcie i w kręgach artystycznych, natomiast w wielu zagranicznych firmach takich jak: sytetu im. Adama Mickiewicza w Pozna- w biznesie mamy już z tym problem - San Leon Energy, Neconde Energy Limi- niu, a także członkiem Rady Muzeum ocenia Wojciech Kruk. - W tej dziedzinie ted, Ophir Energy, Oil Ventures, Centar, Narodowego w Poznaniu i Kościelnej sukces odbieramy jako szczęśliwy zbieg a przede wszystkim w Serinus Energy - Rady Gospodarczej. Był również współ- okoliczności, jako wynik układu, odpo- spółce, która pozyskiwała surowce (m.in. założycielem Polskiej Rady Biznesu oraz wiednich koneksji i znajomości w kręgach gaz) na terenie Tunezji, Ukrainy, Rumunii CEED Institute (organizacji promującej politycznych. Nie rozumiemy, a raczej nie i Brunei. Inwestował też w nieruchomo- kraje Europy Środkowej). Był też hojnym próbujemy zrozumieć źródeł takiego suk- ści, np. w kompleks biurowców w Duba- darczyńcą. W 2012 wsparł budowę Mu- cesu, talentu, ciężkiej głęboko przemyśla- ju. Posiadał też Ufficio Primo - luksusowy zeum Historii Żydów Polskich kwotą 20 nej pracy, trafnej analizy i właściwej oceny biurowiec w Warszawie. Do znaczących mln złotych. - Janek potrafił podzielić się zmieniającej się rzeczywistości. Swoistego składników jego majątku należało także pieniędzmi. Mało o tym się pisało i mó- wizjonerstwa i umiejętności zarażenia 3 procent udziałów w drugim na świecie wiło, ale jak spojrzeć na różne fragmenty swoimi ideami decydentów. producencie piwa - grupy SABMiller (sza- naszego życia społecznego: naukę, sport, Jan Kulczyk, jak przekonują nasi cuje się, że wartość akcji Kulczyka wyno- pomoc społeczną, wspieranie młodych rozmówcy, potrafił myśleć z wyprze- siła około 7 mld złotych). - Obracał się etc. etc., tam zawsze znajdujemy część dzeniem. Widział więcej niż inni, a jego wśród elit światowych finansów, był tam zysków Jana Kulczyka - mówi Marek przewidywania co do rozwoju przyszłych ceniony i wielu chciało go mieć jako bizne- Goliszewski. wydarzeń na ogół się sprawdzały. Jego sowego partnera - mówi Wojciech Kruk. Obecnie, imperium Jana Kulczyka, cechy charakteru również pomagały mu - Ta łatwość dotarcia do tak hermetyczne- którego wielkość jest szacowana na około w działalności. Był pracowity i konse- go środowiska budziła podziw, ale także 15 mld złotych, jest w rękach jego dzieci. kwentny, ale nie uparty. Nie był też apo- niedowierzanie i szukanie jakiegoś dru- Czy okażą się one równie skuteczne jak dyktyczny. Często przyznawał się do błę- giego dna. Jest czymś oczywistym, że im ich ojciec? Jacek Jaśkowiak: - Państwo Kul- dów. - W szczerej towarzyskiej rozmowie więcej ktoś w życiu osiągnie to tym więcej czykowie bardzo starannie zadbali o roz- potrafił powiedzieć, że na czymś się nie ludzi nie będzie rozumiało źródeł takiego wój swoich dzieci. Wierzę, że Dominika zna, nie czuje się kompetentny. To może sukcesu. i Sebastian Kulczyk sobie poradzą z dal- zabrzmieć jak paradoks, ale mając dy- Jan Kulczyk nie myślał gotowymi szym rozwijaniem rodzinnego imperium, stans do siebie, nie stwarzał dystansu schematami. Ciągle poszukiwał - no- chociaż dr Jan Kulczyk bardzo wysoko za- w stosunku do interlokutora. Otwarty, wych rynków, pomysłów, wyzwań. wiesił poprzeczkę. przyjazny, prostolinijny, ze specyficznym Jako jeden z nielicznych przedstawicieli Patryk Młynek

Biznes wielkopolski Greater Poland Business 59 Temat numeru Top story

Sebastian Kulczyk, prezes Kulczyk Investments Sebastian Kulczyk, President of the Kulczyk Investments

fot. materiały Kulczyk Investments photo – Kulczyk Investments materials

Jan Kulczyk died suddenly on 29 He did a lot of charity work. “I must ad- learnt from Jan Kulczyk greatly helped July 2015 at a Vienna clinic. He was 65 mit that I never expected that you can me found my own company and then or- years old. The direct cause of his death, achieve so much in your life; from one of ganize the World Cup in cross-country according to the official statement, the first Polish diaspora companies, In- skiing in Szklarska Poręba, the first such were post-surgical complications. “His terkulpol with a handful of employees, to tournament in Poland. Now I dream death came as a great surprise to us all; a financial empire giving work to tens of about Poznań which can compete with it seemed that Kulczyk, always full of en- thousands,” says Wojciech Kruk. the best European cities. Thanks to Kul- ergy and optimism, for a long time will Indeed, Kulczyk founded his first czyk, I know that even distant dreams continue to amaze us with his shrewd company, Interkulpol, in 1981. The can come true. business ideas and in-depth analyses of funds were provided by his father, Hen- Those who criticized Kulczyk the economic situation,” says Wojciech ryk. In 1988, he became an authorized claimed that he achieved success thanks Kruk, President of the Greater Poland dealer of Volkswagen in Poland and his to his good political connections. When Chamber of Industry and Commerce. first success came in 1991 when he sold making money mainly on selling state- His death was unexpected not only some three thousand cars to the Pol- owned companies he had bought earlier to the business circles. Jan Kulczyk’s ish police. Since 1991, he’d done busi- (Telekomunikacja Polska, Warta), Kulc- schedule was filled with meetings. After ness under the name Kulczyk Holding, zyk acted like a well-informed merchant, a routine surgery in Vienna, he was sup- a part of the investment group Kulczyk not a business visionary. „”Every now posed to get back to work. And he did Investment House (later Kulczyk Invest- and then I hear that Janusz did not build a have a lot to get back to. Jan Kulczyk, ments) registered in Luxembourg. Jacek factory, did not establish an enterprise or PhD., ran Kulczyk Holding and the in- Jaśkowiak, current President of Poznań, a company. So what was so special about ternational investment group Kulczyk used to work with Jan Kulczyk at that the way he did business? Nobody could Investments. Kulczyk had offices in War- time. “He gave me a chance to take part predict where the gravy is like he could,” saw, London, Dubai and Kiev. His areas in building a network of Volkswagen and recounts Wojciech Kruk. “I remember of business covered energy, oil and gas, Audi dealers in Poland when I was just how since the early nineties he was infrastructure, resources and real estate. 26,” recounts Jacek Jaśkowiak. “What I trying to convince everyone

60 Biznes wielkopolski Greater Poland Business Temat numeru Top story

about the construction of motorways as Professor Marian Gorynia, Rector of the challenges. As one of very few people private enterprise. All he was met with Poznań University of Economics. “You in Central European business, he was was disbelief and political rejection of his can often hear that ‘Noone is indispens- genuinely committed to business in Af- idea. He won after all and after twenty able’. I agree, but surely it is more true rica, where he established the Council years we gained connection to Europe. with some people than others. Jan Kulc- of Polish Investors. Together with Piotr He was the only one in our country to zyk was one of such ‘others’.” Voelkel (co-founder of the University finance such an undertaking. The state And he understood what dialogue of Social Sciences and Humanities), he budget saved PLN several billion. If not was about. “Janek knew how to talk. launched African business studies (Afri- for the political doubts concerning this He would carefully listen to what you ca: Business and Beyond). “During a visit motorway, we’d have had a convenient had to say, he allowed you to finish your at the Poznań University of Economics access to Berlin 10 years earlier.” statement, never interrupted, never said in February 2014, he stressed the need Jacek Jaśkowiak claims that the ‘you’re wrong’, he acknowledged when to open to new markets. He pointed to strong point of Kulczyk was, above all, you were right. Then he offered to dis- Africa as a continent whose importance perseverance. “Jan Kulczyk, PhD., was cuss together the arguments he didn’t will only grow in the future and which an extraordinary man not unlike Hipolit agree with,” says Marek Goliszewski, already grows faster than Europe even Cegielski. Many people can have dreams, President of Business Center Club. as we speak,” recounts Marian Gorynia. but Jan Kulczyk managed to make them “Moreover, Janek knew how to bring to- „He told the students that “it is learn- come true; he would achieve his goals,” gether different interests and views, work ing, wisdom and competence which will says Jaśkowiak. out compromises. This is how I’m gonna shape their future”. Those goals, unattainable for some, remember him from the meetings of the Kulczyk was involved in non-profit for him seemed well within reach. Many BCC Main Board”. work, too. He was a member of the Board people didn’t like how easy it was for However, his business has been of Directors of the Green Cross Inter- him. “We accept financial success in operated abroad for many years. Since national (an ecological organization), sports or arts, but not so much in busi- 2005, he had lived in the United King- the National Museum Board n Poznań ness,” says Wojciech Kruk. “Here, suc- dom and run his companies from Lon- and the Church Economic Board; he cess is considered a result of good for- don. He owned shares in numerous for- chaired the Scientific Research Support tune, good relations and connections eign companies like: San Leon Energy, Board at the Adam Mickiewicz Univer- with politicians. We don’t understand Neconde Energy Limited, Ophir En- sity in Poznań. He was a co-founder of and we don’t even try to understand the ergy, Oil Ventures, Centar, and last but the Polish Business Roundtable and the actual sources of such success: talent, not least, in Serinus Energy - a company CEED Institute (which promotes Cen- hard and well-thought-out work, care- which acquires resources (including tral and Eastern European countries). ful analysis and proper assessment of an natural gas) in Tunisia, Ukraine, Roma- He was a generous donor, too. In 2012, ever-changing reality. A kind of vision nia and Brunei. Moreover, he invested he contributed PLN 20 million to the and ability to convince those in charge in real estate, for instance a complex of construction of the Museum of the His- to your ideas.” office facilities in Dubai. He owned -Uf tory of Polish Jews. “Janek would often As the people we talked to agree, ficio Primo - a luxury office building in share his money. It never grabbed the Jan Kulczyk knew how to think ahead. Warsaw. One of the significant part of headlines, but wherever you look at the He saw more than others and his pre- his assets was 3 per cent of shares in the various pieces of our social life: science, dictions came true more often than not. second global beer producer - the SAB- sports, social support, youth support, His personality certainly helped him Miller group (his shares are estimated etc., you’ll find some Kulczyk’s money achieve success as well. He was indus- at ca PLN 7 billion). “He would mingle there,” says Marek Goliszewski. trious and persistent, although not stub- with the elites of world finance, he was Currently, Kulczyk’ empire, worth born. He certainly wasn’t bossy, either. respected and many wanted to do busi- ca PLN 15 billion according to esti- He would often admit his own mistakes. ness with him,” says Wojciech Kruk. mates, is managed by his children. Will “In an honest informal conversation, he “He easily made contacts in such a close- they prove as successful as their father? could say that he’s not familiar with this knit community and this was met with Jacek Jaśkowiak: “Mr and Ms Kulczyk or that, he didn’t feel competent enough. admiration, but also incredulity and took a lot of care with the upbringing of This may sound paradoxical, but he had a suspicion. It’s obvious that the more you their children. I believe that Dominika lot of distance to himself and this would achieve, the more people will not under- and Sebastian Kulczyk will manage to make him closer to his conversation part- stand how it’s possible.” expand their family estate, although ner. He was open, friendly, easy-going, Jan Kulczyk was thinking outside Jan Kulczyk surely set the bar very high had a peculiar sense of humour and nev- the box. He was constantly on the look- for them”. er showed off his “greatness,” recounts out for something - new markets, ideas, Patryk Młynek

62 Biznes wielkopolski Greater Poland Business