DOCSLIB.ORG

De Perceptie Van Het Kunstenaarschap Van Psychiatrische Patiënten Door Prinzhorn En Dubuffet

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
De Perceptie Van Het Kunstenaarschap Van Psychiatrische Patiënten Door Prinzhorn En Dubuffet De perceptie van het kunstenaarschap van psychiatrische patiënten door Prinzhorn en Dubuffet Masterproef aangeboden door Marieke De Witte (20055688) Tot het behalen van de graad van Master in de kunstwetenschappen Promotor: Prof. C. Van Damme Academiejaar 2008- 2009 Dankwoord Met het schrijven van deze masterproef sluit ik een lange carrière als student af. Het is een carrière geweest van ups en downs, waarbij de niet zo evidente keuze om na het succesvol beëindigen van een studie handelswetenschappen nog te kiezen voor een opleiding als kunstwetenschapper voor mij als één van de belangrijkste hoogtepunten gezien kan worden. Ik heb hierbij mijn hart gevolgd en ik heb er nog geen seconde spijt van gehad. De studie kunstwetenschappen heeft mij zowel op persoonlijk als op intellectueel gebied veel bijgebracht en het lijkt me dan ook terecht om hiervoor een aantal mensen te bedanken. Als eerste wil ik hierbij mijn promotor prof. Van Damme bedanken voor de hulp bij de zoektocht naar een geschikt onderwerp en voor de begeleiding doorheen het jaar. Ook prof. Geerardyn wil ik bedanken omdat ik toch elke keer bij hem kon aankloppen voor mijn vragen over psychologie en psychoanalyse. Daarnaast wil ik ook mijn ouders bedanken omdat ze me de kans geboden hebben om de studie kunstwetenschappen aan te vangen en ik deze masterproef zonder hun steun dus nooit had kunnen schrijven. Ik ben me ervan bewust dat ik van hen een kans gekregen heb die niet veel studenten krijgen en ik ben hen er dan ook absoluut zeer dankbaar voor. Voor de morele steun kon ik altijd rekenen op Koen, Lieselotte en Soo Ra die regelmatig mijn slechte humeur hebben moeten verdragen. Ook de karateka’s van Shito kai Gent horen thuis in mijn dankwoord, al was het maar omdat ze regelmatig letterlijk klappen uit frustratie hebben opgevangen. Daarnaast wil ik ook Elisabeth bedanken voor het nalezen en corrigeren van mijn thesis en voor de hulp bij de ontwikkeling van mijn eigen visie en ideeën. Tot slot wil ik ook Jeannine bedanken voor de interessante gesprekken en inspiratie. En omdat ik graag zou willen dat ze mijn thesis nog zou kunnen lezen, maar dat spijtig genoeg niet meer mogelijk is. Inhoudstafel 1. Inleiding ________________________________________________________________ 1 2. Hans Prinzhorn __________________________________________________________ 5 2.1. Biografie __________________________________________________________________ 5 2.2. Situering __________________________________________________________________ 6 2.2.1. Historische situering _____________________________________________________________ 6 2.2.2. Kunsthistorische situering _________________________________________________________ 9 2.2.3. Psychiatrie en psychologie _______________________________________________________ 11 2.3. Bildnerei Der Geisteskranken________________________________________________ 16 2.3.1. De Prinzhorn-collectie___________________________________________________________ 16 2.3.2. Bildnerei der Geisteskranken______________________________________________________ 19 2.4. De perceptie van de patiënt als kunstenaar _____________________________________ 23 2.4.1. Algemeen_____________________________________________________________________ 23 2.4.2. Invloed van het primitivisme ______________________________________________________ 29 2.4.3. Invloed van het expressionisme____________________________________________________ 31 3. Jean Dubuffet___________________________________________________________ 33 3.1. Biografie _________________________________________________________________ 33 3.2. Situering _________________________________________________________________ 37 3.2.1. Historische situering ____________________________________________________________ 37 3.2.2. Kunsthistorische situering ________________________________________________________ 39 3.2.3. Psychiatrie en psychologie _______________________________________________________ 42 3.3.Art brut __________________________________________________________________ 46 3.3.1. Algemeen_____________________________________________________________________ 46 3.3.2. De Art brut-kunstenaar __________________________________________________________ 49 3.3.3. Anticulturele opvattingen ________________________________________________________ 51 3.4. De perceptie van de patiënt als kunstenaar _____________________________________ 56 3.4.1. Algemeen_____________________________________________________________________ 56 3.4.2. Invloed van het primitivisme ______________________________________________________ 64 3.4.3. Antipsychiatrische visie__________________________________________________________ 65 3.4.4. Vergelijking van de kunstwerken van Dubuffet met kunstwerken van Art brut-kunstenaars _____ 68 4. De vergelijking tussen Prinzhorn en Dubuffet _________________________________ 73 4.1. Vergelijkingen van het socio-cultureel kader ___________________________________ 73 4.2. Verschillen en gelijkenissen in de visie van Prinzhorn en Dubuffet _________________ 75 4.2.1. Algemeen_____________________________________________________________________ 75 4.2.2. De invloed van Prinzhorn op Dubuffet ______________________________________________ 82 5. Besluit _________________________________________________________________ 84 Lijst van afbeeldingen ______________________________________________________ 87 Bibliografie _______________________________________________________________ 88 Bijlagen__________________________________________________________________ 94 1. Inleiding Voor mij persoonlijk begon de fascinatie voor de kunst van psychiatrische patiënten met de tentoonstelling ‘Waanzin is vrouwelijk’ in het museum Dr. Guislain. In de tentoonstelling werden werken van vrouwelijke kunstenaars uit de Prinzhorn-collectie getoond, met daarbij het levensverhaal van die vrouwen. De tentoonstelling had me zodanig gegrepen dat ik in de zoektocht naar een onderwerp voor mijn masterproef meteen wist dat ik iets wou doen over kunst van psychiatrische patiënten. Terwijl ik meer en meer literatuur begon te lezen over het onderwerp, viel het me op dat veel kunstenaars er, naar mijn gevoel, ‘vreemde’ ideeën op na hielden over wat het kunstenaarschap van patiënten juist inhield. Als eerste viel me het gedachtegoed van Jean Dubuffet op. De kunstenaar baseerde zich voor zijn eigen kunstwerken op de kunst van patiënten en had een enorme collectie aangelegd waarin werken van patiënten, excentriekelingen, marginalen… te vinden waren en toch geloofde hij dat patiënten niet echt ziek waren. Zeker vanwege de kennis van de kunstenaar kwam die idee me zeer vreemd voor. Ook de romantische visie van de ‘geniale gek’ versus het ‘gekke genie’ hield me bezig. Ik mistte hierbij in de verschillende visie over de patiënt als kunstenaar vooral de patiënt zelf en het lijden van de patiënt. Het kwam me voor alsof de patiënt in al deze visies voornamelijk als kunstenaar gezien werden en niet als patiënt. Het leek me hierom dan ook interessant om een onderzoek in te stellen naar het kunstenaarschap van patiënten en dan meer specifiek naar het kunstenaarschap zoals dit gepercipieerd werd door anderen binnen de gewone kunstwereld. Ook voor de visie die wij als toeschouwers van een creatie van een patiënt hebben op het kunstenaarschap op patiënten lijkt dit onderwerp me van belang. Tenslotte moeten ook wijzelf ons bewust zijn van de manier waarop we de kunst van patiënten ervaren en percipiëren. Een kunsthistorisch onderzoek kan altijd meehelpen met die bewustwording. Eveneens lijkt het van belang om onszelf bewust te zijn van zowel onze eigen als de historische perceptie van patiënten om te weten hoe we in de toekomst moeten omspringen met de werken van patiënten. Dit kan ook zorgen voor een bijdrage bij de discussie over hoe kunst van patiënten getoond moet worden en of kunst van patiënten eerder thuishoort in aparte musea (zoals het Museum Dr. Guislain) of juist getoond moet worden in de gewone musea tussen kunst van gezonde kunstenaars. Met een beetje hulp van prof. Van Damme werd de opzet van mijn masterproef de vergelijking tussen de visie die Prinzhorn had op het kunstenaarschap van patiënten en de 1 visie die Dubuffet erop had. De onderzoeksvragen die ik me hierbij stelde, hielden vooral een zoektocht in naar hoe deze personen de patiënten juist gingen percipiëren. Daarnaast vroeg ik me ook af in welke mate ze beïnvloed werden door gebeurtenissen en veranderingen binnen de geschiedenis, de kunstgeschiedenis, de psychiatrie en de psychologie. Eveneens vroeg ik me hoe deze personen door hun bepaalde opleiding of voorgeschiedenis beïnvloed werden in hun visie op patiënten aangezien Prinzhorn kunsthistoricus en psychiater was en Dubuffet kunstenaar en zelf autodidact was. Tonen ze beiden zowel de kunstenaar als de patiënt? Of overheerst één van de beide ideeën? Zijn ze ervan overtuigd dat patiënten geïntegreerd kunnen worden in de gewone kunstwereld? Of vinden ze juist dat er een onderscheid moet bestaan tussen kunst van patiënten en kunst van gewone kunstenaars? Waaruit bestaat dat onderscheid dan? In de eerste tweede delen van deze masterproef worden dan ook de visies van Prinzhorn en Dubuffet behandeld, waarbij er ook aandacht geschonken wordt aan de situering van de periode waarin zij hun ideeën ontwikkelden. Ook de ontwikkeling en het ontstaan van respectievelijk de collectie van Heidelberg en de Art brut komt uitgebreid aan bod in deze eerste twee delen. Daarnaast worden er ook een aantal invloeden beschreven die van belang geweest zijn op de ontwikkeling van de
Load more

Recommended publications
  • Dialogues in Philosophy, Mental and Neuro Sciences Crossing Dialogues ORIGINAL ARTICLE
    Dialogues in Philosophy, Mental and Neuro Sciences Crossing Dialogues ORIGINAL ARTICLE Association Madman and Philosopher: Ideas of Embodiment between Aby Warburg and Ernst Cassirer AEP Meeting of Psychopathologists at Hospital Corentin Celton, Paris (France), December 2016 N A Introduction 15.11.1921: Severe delusional ideas during lunchtime: cabage is the brain of his brother, potatoes are the heads of his children, meat is the human fl esh of his relatives, milk is not from the cow, eating a sandwich is eating his own son […] 19.11.1921: Three children have been slaughtered and have been eaten by patients. Three dead kids are lying in the nurse’s bed […] 09.04.1922: Patient very aggressive, boxing, hitting out and injuring nurse and doctor. Feels his nurse, coming back from leave has killed all his relatives on the order of Dr. Binswanger. Keywords: embodiement, psychopathology, Binswanger, Cassirer, Warburg. DIAL PHIL MENT NEURO SCI 2017; 10(1): 14-22 These are only a few of numerous reports form though, remains focussed on the abstract from the hospital-fi les of Aby Warburg during and conscious end of the symbolising process, his treatment in Kreuzlingen between 1921 thus gaining distance from concrete emotions and 1924. Despite his diagnosis of an ongoing and from being caught in physical interaction. schizohrenia (later changed to mixed manic- My presentation focusses on the original depressive state) philosopher Ernst Cassirer and encounter between Warburg and Cassirer, on historian of culture Fritz Saxl tried to convince the contemporary controversies about Warburg’s cilinic director Ludwig Binswanger to give madness, and on the wider implications the permission to Warburg to restart his cultural whole Kreuzlingen szenario might have with studies about the Hopi Snake-Ritual as it might regards to the implementation of symbolic/ stabilise his mental balance.
    [Show full text]
  • Redalyc.La Colección Prinzhorn: Una Relación Falaz Entre El Arte Y La Locura
    Arte, Individuo y Sociedad ISSN: 1131-5598 [email protected] Universidad Complutense de Madrid España SÁNCHEZ MORENO, IVÁN; RAMOS RÍOS, NORMA La colección Prinzhorn: Una relación falaz entre el arte y la locura Arte, Individuo y Sociedad, vol. 18, 2006, pp. 131-150 Universidad Complutense de Madrid Madrid, España Disponible en: http://www.redalyc.org/articulo.oa?id=513551274005 Cómo citar el artículo Número completo Sistema de Información Científica Más información del artículo Red de Revistas Científicas de América Latina, el Caribe, España y Portugal Página de la revista en redalyc.org Proyecto académico sin fines de lucro, desarrollado bajo la iniciativa de acceso abierto 07. Sanchez Ivan.qxp 31/05/2006 10:22 Página 131 La colección Prinzhorn: Una relación falaz entre el arte y la locura Prinzhorn: a fallacious relation between art and madness IVÁN SÁNCHEZ MORENO Y NORMA RAMOS RÍOS Pontificia Universidad Católica de Valparaíso [email protected], [email protected] Recibido: 5 demayo de 2005 Aprobado: 4 de julio de 2005 RESUMEN: El presente artículo pretende mostrar cómo la psiquiatría, a lo largo de la historia, ha mantenido una relación falaz con el mundo del arte. Los autores se sirven de la colección de arte realizado por enfermos mentales que estudió el doctor Hans Prinzhorn a principios del siglo XX. La tradición histórica interesada en la relación entre la creatividad, el arte y la locura se remonta a la antigüedad llegando hasta la aparición de la psicología y la psiquiatría como ciencias autónomas. Destacados autores ahondaron en el campo de la psicología del arte e influyeron al doctor Prinzhorn quien, a su vez, se convertiría años después en un referente para los artistas de vanguardia.
    [Show full text]
  • Modern Art and Politics in Prewar Germany
    Stephanie Barron, “Modern Art and Politics in Prewar Germany,” in Barron (ed.), Degenerate Art: The Fate of the Avant-Garde in Nazi Germany (Los Angeles: Los Angeles County Museum of Art, 1991): 9-23. In 1937 the National Socialists staged the most virulent attack ever mounted against modern art with the opening on July 19 in Munich of the Entartete Kunst (Degenerate art) exhibition, in which were brought together more than 650 important paintings, sculptures, prints, and books that had until a few weeks earlier been in the possession of thirty-two German public museum collections. The works were assembled for the purpose of clarifying for the German public by defamation and derision exactly what type of modern art was unacceptable to the Reich, and thus “un-German.” During the four months Entartete Kunst was on view in Munich it attracted more than two million visitors, over the next three years it traveled throughout Germany and Austria and was seen by nearly one million more On most days twenty thousand visitors passed through the exhibition, which was free of charge; records state that on one SundayAugust 2, 1937-thirty- six thousand people saw it.1 The popularity of Entartete Kunst has never been matched by any other exhibition of modern art. According to newspaper accounts, five times as many people visited Entartete Kunst as saw the Grosse Deutsche Kunstaussiellung (Great German art exhibition), an equally large presentation of Nazi-approved art that had opened on the preceding day to inaugurate Munich's Haus der Deutschen Kunst (House of German art), the first official building erected by the National Socialists.
    [Show full text]
  • The Prinzhorn Collection Psychiatric Clinic Art with International Standing
    Originalveröffentlichung in: Meusburger, Peter (Hrsg.): Wissenschaftsatlas of Heidelberg University : spatio-temporal relations of academic knowledge production, Knittlingen 2012, S. 244-245 The Prinzhorn Collection Psychiatric Clinic Art with International Standing Thomas Rdske 0The Prinzhorn Collection Dating back to a post World War I pro- ject led by the art historian and psychiat- rist Hans Prinzhorn (1886-1933), thefa- mous Prinzhorn Collection is based on over 5,000 works created by psychiatric clinic inmates in German speaking coun- tries between 1850 and 1930. Since the 1980's, the fund has been enriched by approximately 12,000 new works by "psychiatrically experienced people" from 1900 to the present. In 2001, the Collection was moved to its own muse- um, in a converted late 19th century lec- ture hall building (► image). The Prinzhorn Collection in the general psychiatric department of the University Clinic in Heidelberg is world The Prinzhorn Collection Museum in Heidelberg famous for its fund of institutional art. It contains over 5000 sketches, paint- ings, sculptures, and textile works origi- bition “Entartete Kunst ” (“Degenerate exhibitions were to be seen in US cities nating from the period, between 1850 Art”), which was on display in several and in 1996/97 in Europe. and 1930 from a variety of psychiatric German towns between 1938 and 1941. institutions, clinics, and sanatoriums, After the war, interest in the collec- The collection today mainly in German speaking countries. tion did not awaken again until 1963 It was not until 2001 that the collec- The majority were sent to Heidelberg in when the Swiss exhibition organiser tion’s own museum finally opened in a the early 1920s in response to an appeal and Museum Director Harald Szeemann converted 19th century lecture building by the art historian and physician Hans (1933-2005) presented 250 works on Hans Prinzhorn (1886-1933) (► image).
    [Show full text]
  • The Prinzhorn Collection.! Art Brut Before Art Brut. PRESS TOUR
    26,9 x 17 cm, Inv. 26,917 cm, x Blank Else enhorn, „200 Quaduplonen Gold“ [Geldschein], vor 1921, Deckfarben auf Schreibpapier, Schreibpapier, auf 1921, Deckfarben vor [Geldschein], Gold“ „200 Quaduplonen enhorn, - Nr. 1863 © Sammlung Prinzhorn, Universitätsklinik Heidelberg Universitätsklinik Prinzhorn, © Sammlung 1863 Nr. PRESSEMITTEILUNG: the prinzhorn collection.! art brut before art brut. PRESS TOUR: Thursday, September 19, 2019, 10 am OPENING RECEPTION: Sunday, September 22, 2019, 11 am EXHIBITION DATES: September 24, 2019–January 26, 2020 CURATOR: Johann Feilacher the prinzhorn collection.! art brut before art brut. It is surely the most important and influential historical collection in the field of Art Brut: the Prinzhorn Collection. In 1919 the Heidelberg psychiatrist and art historian Hans Prinzhorn began collecting works by patients. His plan was to use these works to open a museum for “pathological art.” In 1922 Prinzhorn published his findings in a book: Bildnerei der Geisteskranken (trans. into English as Artistry of the Mentally Ill in 1972). Among other things, he presented the works of ten “schizophrenic masters” in this seminal publication. His richly illustrated and remarkable volume also stirred the interest of the artistic avant-garde, who drew on impulses from the psychiatric realm with great interest and enthusiasm. For example, the artist Jean Dubuffet was so impressed by the works that he personally visited psychiatric hospitals after 1945 and set out in search of what he called “Art Brut.” The Nazis also occupied themselves with this art and exploited the works from the Prinzhorn Collection to compare it with the works of modern artists and to denigrate them in the exhibition “Degenerate Art.” Now, for the first time, the museum gugging will be presenting a selection of works from this unique historical collection.
    [Show full text]
  • Erich Fromm and Frieda Fromm-Reichmann Their Years in Germany
    Propriety of the Erich Fromm Document Center. For personal use only. Citation or publication of mate- rial prohibited without express written permission of the copyright holder. Eigentum des Erich Fromm Dokumentationszentrums. Nutzung nur für persönliche Zwecke. Veröffentli- chungen – auch von Teilen – bedürfen der schriftlichen Erlaubnis des Rechteinhabers. Erich Fromm and Frieda Fromm-Reichmann Their Years in Germany Klaus Hoffmann Paper presented at the Erich Fromm International Symposium in Cooperation with the Washington School of Psychiatry, the William Alanson White Institute New York and the Mexican Psychoana- lytic Institute at Washington, May 5-8, 1994. Copyright © 1994 and 2011 by Professor Dr. Klaus Hoffmann, Sonnenblumenweg 5, D-78479 Rei- chenau; E-Mail: K.Hoffmann[at-symbol]ZFP-Reichenau.de. I am indebted to Ed Brooks, Norman Elrod, 1. Life history until the First World War Heinz Faulstich, Gerhart Fichtner, Michael Schmidt-Degenhard and Ann-Louise Silver Frieda Reichmann was born on 23 October It is a great honour for me to speak here in 1889 in Karlsruhe, the oldest of three daughters. Washington about a psychoanalyst who lived The parents were middle-class Jews, „solidly and worked 44 years in Germany. I will deal rooted in middle class respectability (Hoff, 1982, also deeper with two of the four colleagues p 115). Her father (1859-1924) worked in a Frieda Fromm-Reichmann devoted her principal bank; her mother (1867-1952) was a trained work „Principles of Intensive Psychotherapy“, teacher and worked at home. Kurt Goldstein and Georg Groddeck, and I will Karlsruhe had been for nearly a century the mention further colleagues who worked to- capital of the Grand Duchy of Baden, one of the gether with her, Hans Prinzhorn, Karl Landauer, more liberal German states.
    [Show full text]
  • Lives and Works of Artists in German, Swiss and Austrian Psychiatries in the 19Th and 20Th Century
    Between Ingenuity and Madness - Lives and Works of Artists in German, Swiss and Austrian Psychiatries in the 19th and 20th Century A Master thesis Submitted in Partial Fulfilment of the Requirements for the Degree of a Master of Art In the Graduate Academic Unit of the History Department of the Paris-Lodron University of Salzburg By Daniela Vordermaier, BA BA Supervisor: Ass. Prof. Dr. Alfred Stefan Weiß Salzburg, September 2019 Contents 1. Introduction .......................................................................................................................... 4 1.1 Topical Introduction ......................................................................................................... 4 1.2 State of Research: Art and Artists in Psychiatries - An Approach ................................... 6 1.3 Questions and Structure ................................................................................................. 18 1.4 Methodical Frame .......................................................................................................... 21 1.4.1 Historical Criticism by Johann Gustav Droysen and the Method of the Historical Comparison ...................................................................................................................... 22 1.4.2 Erwin Panofsky’s Iconographical-Iconological Method ......................................... 25 1.4.3 Wolfgang Kemp’s Aesthetic of Reception .............................................................. 28 2. The Pathologisation of the Artist - The Connex
    [Show full text]
  • Daniel Baumann the Reception of Adolf Wölfli's Work, 1921-1996 Adolf Wölfli and Walter Morgenthaler in 1921 the Bernese Psychi
    Daniel Baumann The Reception of Adolf Wölfli's Work, 1921-1996 Adolf Wölfli and Walter Morgenthaler In 1921 the Bernese psychiatrist Walter Morgenthaler published a 120-page monograph on Adolf Wölfli, Ein Geisteskranker als Künstler [A mentally ill person as an artist]._ Morgenthaler worked from 1907 until 1919 in the Waldau Mental Asylum, where Wölfli had been hospitalized in 1895. The monograph was a result of thirteen years of persistent confrontation with Wölfli's personality and work and pioneered in the field of art and psychopathology: for the first time a mentally ill person was described as an artist and referred to by name and not by the usual initials or number. Ein Geisteskranker als Künstler was the first volume of the series Arbeiten zur angewandten Psychiatrie [Studies in applied psychiatry], edited by Morgenthaler. Further issues included in 1922 Strindberg und van Gogh, by the psychiatrist-philosopher Karl Jaspers, and Hermann Rorschach's Psychodiagnostik. Jaspers's study triggered a debate about van Gogh's mental state, which still continues, and Rorschach's Psychodiagnostik swept the world under the name of the "Rorschach test" and remains in use today. Rorschach was a physician at Waldau from 1914 till 1916, at the same time as Morgenthaler, and was equally interested in the drawings of mental patients._ Morgenthaler was also familiar with the research being done by Hans Prinzhorn, who in 1919 had been put in charge of organizing and enlarging the collection of psychotic art at the Psychiatric Clinic in Heidelberg. In 1922 Prinzhorn published a book that was to be of considerable historical importance: Bildnerei der Geisteskranken [Artistry of the mentally ill]), the first comprehensive, richly illustrated study of art and psychopathology._ The book lists Wölfli as case no.
    [Show full text]
  • Paul Klee : Philosophical Vision, from Nature To
    edited by John Sallis McMullen Museum of Art, Boston College [This blank page deliberately inserted by Boston College Digital Libraries staff to preserve the openings of the analog book.] edited by John Sallis McMullen Museum of Art, Boston College Distributed by The University of Chicago Press 0 2 This publication is issued in conjunction with the exhibition Paul Klee: Philosophical Vision; From Nature to Art at the McMullen Museum of Art, Boston College, September 1 - December 9, 2012. Organized by the McMullen Museum, in collaboration with the Zentrum Paul Klee, Bern, Paul Klee: Philosophical Vision; From Nature to Art has been curated by John Sallis in consultation with Claude Cernuschi and Jeffery Howe. The exhibition has been underwrit- ten by Boston College, the Patrons of the McMullen Museum, and the Newton College Class of 1967, with additional support from swissnex Boston and Swiss International Air Lines Ltd. S* ^3Swiss Library of Congress Control Number: 2012939001 ISBN: 978-1-892850-19-5 Distributed by The University of Chicago Press Printed in the United States of America © 2012 by the McMullen Museum of Art, Boston College, Chestnut Hill, MA 02467 Copyeditor: Kate Shugert Book designer: John McCoy Front cover: Paul Klee, Wall Plant ( Mauerpflanze ), 1922/153. Watercolor and pen on paper on cardboard, 25.8 x 30.2 cm, Museum of Fine Arts, Boston, Seth K. Sweetser Residuary Fund, 64.526. Photograph © 2012 Museum of Fine Arts, Boston. Back cover: Paul Klee, Eidola: Erstwhile Philosopher (EIAQAA: weiland Philosoph ), 1940/101. Chalk on paper on cardboard, 29.7 x 21 cm, Zentrum Paul Klee, Bern, PKS Z 2128.
    [Show full text]
  • Carl Gustav Jung, Avant-Garde Conservative
    Carl Gustav Jung, Avant-garde Conservative by Jay Sherry submitted to the Doctoral Committee of the Department of Educational Science and Psychology at the Freie Universität Berlin March 19, 2008 Date of Disputation: March 19, 2008 Referees: 1. Prof. Dr. Christoph Wulf 2. Prof. Dr. Gunter Gebauer Chapters Page 1. Introduction 3 2. Basel Upbringing 5 3. Freud and the War Years 30 4. Jung’s Post-Freudian Network 57 5. His Presidency 86 6. Nazi Germany and Abroad 121 7. World War II Years 151 8. The Cold War Years 168 9. Jung’s Educational Philosophy 194 Declaration of independent work 210 Jay Sherry Resumé 211 Introduction Carl Gustav Jung has always been a popular but never a fashionable thinker. His ground- breaking theories about dream interpretation and psychological types have often been overshadowed by allegations that he was anti-Semitic and a Nazi sympathizer. Most accounts have unfortunately been marred with factual errors and quotes taken out of context; this has been due to the often partisan sympathies of those who have written about him. Some biographies of Jung have taken a “Stations-of-the-Cross” approach to his life that adds little new information. Richard Noll’s The Jung Cult and The Aryan Christ were more specialized studies but created a sensationalistic portrait of Jung based on highly selective and flawed assessment of the historical record. Though not written in reaction to Noll (the research and writing were begun long before his books appeared), this dissertation is intended to offer a comprehensive account of the controversial aspects of Jung’s life and work.
    [Show full text]
  • Exhibition Guide
    Exhibition guide Founded by Maurice E. and Martha Müller and the heirs of Paul Klee Paul Klee. I Want to Know Nothing 08.05. – 29.08.21 Floorplan Film 10 11 4 9 12 3 8 8 12 12 2 7 13 1 6 13 5 13 2 Introduction At the beginning of the twentieth century, Europe was wrought with political and economic crises that brought about social and cultural upheavals. These changes were also manifest in the arts, which broke with the prevailing political, social, and aesthetic norms. As a budding artist, Paul Klee radically questioned what had been taught at European art academies to that time. He set out in search of forms of artistic expression that did not conform to the prevailing Western conceptions of art. The circles around the Blue Rider, the Dadas, and the Surrealists, with whom Klee associated in the 1910s and 1920s, also began to collect and study children’s drawings, artworks by people with psychiatric disorders, and art from non-European and prehistoric cultures. In publications and exhibitions, they juxtaposed these objects of artistic production with their own work. Klee realized as early as 1902 that he would not discover a new artistic path at the Munich Art Academy and instead searched for alternative creative sources during a period of independent study in Bern. He noted in his diary: “I want to be as though newborn, to know nothing of Europe, nothing at all. Ignorant of poetry, wholly uninspired; to be almost primitive.” In his childhood drawings, Klee discovered a form of expression that was reduced to the essential, which he then tried to achieve in his art.
    [Show full text]
  • Kunst Und Wahnsinn Das Museum Sammlung Prinzhorn in Heidelberg
    View metadata,Originalveröffentlichung citation and similar in:papers Museum at core.ac.uk aktuell : die aktuelle Fachzeitschrift für die gesamte deutschsprachige brought to you by CORE Museumswelt, Nr. 150 (August) (2008), S. 16-19 16 provided by ART-Dok Thomas Röske, Bettina Brand-Claussen Kunst und Wahnsinn Das Museum Sammlung Prinzhorn in Heidelberg Zum Fundus und seiner Geschichte Die Sammlung Prinzhorn an der Psychiatrischen Universitätsklinik Heidel­ berg hat seit 2001 ein Museum: für künstlerische Werke vorwiegend von Insassen psychiatrischer Einrichtungen und von, wie es heute politisch korrekt heißt, Psychiatrie-Erfahrenen. Ihr weltberühmter Besitz sind mehr als 5 000 Zeichnungen, Gemälde, Skulpturen und Textilarbeiten, die nach dem Ersten Weltkrieg von einer Vielzahl psychiatrischer Heilanstalten, Kli­ niken und Sanatorien vor allem deutschsprachiger Länder nach Heidelberg geschickt wurden - auf einen Aufruf des Kunsthistorikers und Mediziners Hans Prinzhorn (1886-1933) hin. Er war 1919 von dem damaligen Leiter der Psychiatrie, Karl Wilmanns, als Assistenzarzt nach Heidelberg berufen worden, um eine von Emil Kraepelin 1895 begonnene kleine Jehrsamm­ lung" zu erweitern und in einer wissenschaftlichen Studie auszuwerten. Sein Buch „Bildnerei der Geisteskranken" erschien 1922*, ein Jahr, nach­ dem er die Klinik verlassen hatte. Der für die Zeit ungewöhnlich prachtvolle und reich illustrierte Band weckte die Neugier Kunstinteressierter für die bisher kaum beachteten, oft verblüffend originellen Bildwerke von Men­ schen, die als „Verrückte" marginalisiert worden waren. Als „Klassiker" wurde diese Pionierarbeit bis heute mehrfach wiederaufgelegt. tenbank (DaDa). Die Wanderausstellung „Die Prinzhorn-Sammlung", die 1980 in zahlreichen Städten zwischen Hamburg und Basel zu sehen war, faszinierte viele - nicht zuletzt wegen des Themas Anstaltspsychi· atrie; weitere Ausstellungen und Ausstellungsbeteiligungen in den USA und Europa folgten, wobei neue Perspektiven auf den Fundus dessen künstlerische Vielfalt aufzeigten.
    [Show full text]