TNT Post Port betaald
„De Darde Klokke”
Drie moandelelcs tiedschrift veur Ommen in samenwerking met de Historische Kring Ommen C o l o f o n
HISTORISCHE KRING OMMEN GEMIENSCHOP VAN OLL OMMER Werkgroepen en contactpersonen Voorzitter Veurzitter 1 Documentatie B. J. Warmelink E. Makkinga G. J. Volkerink telefoon (0529) 45 72 43 telefoon (0529) 45 44 42 Reigerstraat 84, 7731 ZT Ommen telefoon (0529) 45 30 07 Secretaris Schriefster 2 Boerderij- en veldnamen H.J. Feddema-van Elburg E. Dunnewind-Janssen H. B. Wösten De Schammelte 27, 7731 BL Ommen Roodborst 10, 7731 KR Ommen Arrierpoort 11,7731 GH Ommen [email protected] [email protected] telefoon (0529) 45 24 12 telefoon (0529) 46 32 88 telefoon (0529) 45 31 98 3 Genealogie M. Rhee-Luttekes Penningmeester Penningmeester Edith-hof3, 7731 BK Ommen C. C. Schneiders H. van Aalderen telefoon (0529) 45 42 20 telefoon (0529) 45 83 35 telefoon (0529) 45 67 88 4 Audio-visueel J. v.d. Kooij Leden Leden Putter 12, 7731 DP Ommen A. Pasman-Kortman E.J. Makkinga telefoon (0529) 45 11 25 A. van der Vegt W. Bessels-Wemekamp 5 Dialect L. Vogelzang G. Horsman-Kosters L. Bruins-Lemmers H. Woertink J. Kampman-Warmelink Beerzerweg 2, 7731 PA Ommen S. Schokkenbroek telefoon (0529) 45 11 93
Drie moandeleks tiedschrift veur Lidmaatschap Ommen en de gemienschap van • € 20,- per jaar inclusief abonnement Oll Ommer in samenwerking met De Darde Klokke. de Historische Kring Ommen • € 21,- per jaar bij niet automatische afschrijving. Redactieadres Veur betaling van abonnementen Patrijsstraat 39, 7731 ZL Ommen (€ 6,- per jaar): Overname van artikelen telefoon (0529)46 31 11 Postbank nr. 3043554 of e-mail [email protected] Rabobank nr. 34.89.05.904 toegestaan met www.hko97.nl t.n.v. "De Darde Klokke" te Ommen bronvermelding.
MET DANK AAN
Vechtstede Notarissen Van Aalderen garage en tankservice Expert Westerman Univé Verzekeringen Dunnewind-Groep BV Notaris Spruijt Makelaarskantoor Bakker Bouwbedrijf Vonder BV Limburgia Dunnewind Juwelier-Opticiën Bastiaans Patisserie-Lunchroom Ekkelenkamp Timmer- & Onderhoudsbedrijf Harry's Hap Dames- en herenkapsalon Pascale Kleinlugtenbelt Tuincentrum Jurrie Baas M. Dunnewind Sportrijk fit & gezond Ommen Weenink & Jansen Makelaars Schildersbedrijf Lennips Autobedrijven: Aannemersbedrijf M. van der Vegt Rabobank • Oostendorp Drukkerij Meijerink BV Takman Gereedschappen • Van Leussen Douwe's Dump Renault-dealer Cents • Dunnewind bv Rijwielen/Bromfietsen Brunink Café-Restaurant 'Flater' • Schuurhuis NTP Infra BV De Rechter van Steenwijk, De Pauw • Autopalace installatiebedrijf Groen Ommen Uurwerkreparatie Obelisk • Cents bv Eetcafé De Zaak OCB Bouw bv • M.C. Bouwman Autoschade Huysmans Kompanen • De Jong Ommer Automaten Dusée de Drogist Alex Hoen Schilderwerken Bandenservice Ommen Restaurant-Catering 'De Bootsman' Kapsalon de Kapper Pearle Opticiëns Verhuizers H. Steen bv Van Elderen Schildersbedrijf Van Elburg Autoschade Henk Koggel Lunchroom OCO Dakdekkers- en Renovatiebedrijf Van der Beek Wijnhandel-slijterij De Lange Keukens E. van der Linde Ommen BV Bakker Koggel Laminaat Outlet Ommen Café-Restaurant 'De Nieuwe Brug' Restaurant-Partycentrum 'De Lindenberg' Klusbedrijf H. Bremmer Vivante Touwen Bungalowpark 'Hoge Hexel' Van de redactie
Dit 150ste nummer van De Darde Klokke staat bijna geheel in het teken van de Ommer buurtschap Dalmsholte. Fredrikus (Dieks) Horsman (31-03-1930), zelf bewoner van deze buurtschap, is er in geslaagd de geschiedenis van deze buurtschap aan de voet van de Lemeler- berg verder uit te diepen. Wij kunnen zijn interessante bijdrage dan ook niet an ders inluiden dan lees en beleef de geschiedenis van Dalmsholte en haar bewoners. Verder treft u nog weer een artikel aan over de unieke gevelsteen die zich bevind aan de muur van het klokkenhuis van de hervormde kerk in Ommen.
Zoals al gemeld is dit nummer de 150ste uitgave op rij van De Darde Klokke sinds de start in 1971. Wij zijn daar natuurlijk wel een beetje trots op. Maar moeten daarbij ook gelijk vaststellen dat het uitgeven van een historisch tijdschrift alleen mogelijk is dankzij de medewerking van alle vrijwilligers die bij het blad zijn betrokken, de adverteer ders en niet op de laatste plaats onze lezers. Onze dank daarvoor.
Mocht u ook een bijdrage willen leveren in de vorm van een artikel of heeft u iets waarvan u zegt dat is wel interessant, schroom dan niet, maar laat het ons weten.
't Giet ow goet bi’j al waj doet!
Omslagfoto: Op de omslag een foto uit 1934. In de optocht voor Koninginnedag reed deze wagen mee als protest tegen de opheffing van de spoorlijn Ommen-Deventer.
Inhoudsopgave
Dalmsholte...... Dieks Horsman...... pag. 2 Het mysterie onthuld...... Ben Wosten...... pag.16 Enkele gedichten en andere proza diverse auteurs...... pag. 18
1 Dalmsholte, eeuwenlang land van moeras, turf, heide en grote veenpiassen.
door Dieks Horsman
De marke Dalmsholte Zonder ooit bewoond, werd “het Dalmsholt” toch steeds als één der Marken beschouwd en bestuurd. De omliggende Marken: Hessum, Lente, Rechteren, Millingen, Vilsteren, Giethmen, Archem en Lemele hadden ieder afzonderlijk een aantal Whare’s (aandelen) in de toen nog onbewoonde marke. Dat betekende voor de boeren dat zij hun vee hier moch ten weiden en turf en hout mochten halen in “het Dalmsholt”. Er wordt wel beweerd dat deze naam is ontstaan, omdat het Markeboek van de Marke Dalmsholte vermeldt dat hier ‘veel holt groeit op veel lage dalgronden”. Zo groeiden hier veel jeneverbesstruiken (dampollen), vlierhout, elzen- en wilgenhout als ook populieren, berken. En natuurlijk een ideaal oord voor vogels en allerlei wildgedierte.
Bepalingen en regels uit het Markeboek Er bleef een Markeboek bewaard over de periode 1460 tot 1659. Het Erfmarkerichter- schap lag op Kasteel Rechteren. De jaarlijkse Holtspraeken of Holtings werden sinds 1457 te Vilsteren gehouden. Hier werden op die Markevergaderingen allerlei inzettingen en bepalingen vastgesteld, enkele hiervan: “Als er onghewaerde luyden sijn die iemen (bijenkorven) in de Marke zetten, dan krijgen zij per korf eenen oort van eenen stuiver boete.” “De ghewaerden mochten vrij hun beesten naar de Markegrond drijven, doch de Kotters niet.” De “ghewaerden” zijn de zogenaamde erfgenamen in de Marke. Zij hebben hier door ook aandelen of wharen in de Marke. De Kotters of keuterboertjes hebben geen aandelen in de Marke. Zij mogen er alleen wonen met goedkeuring van het Markebestuur. In 1460 krijgen de ghewaerden verlof soo vele lasten leghgaerden of tuingaerden uit het Dalmsholt te halen als men nodig is voor huysen bargen of gaerden en schuyren. De boetes in de vorm van goederen betaald, werden verdeeld voor een derde aan de Markerichter, een derde aan de gesworenen (bestuursleden die onder ede staan) en een derde deel aan de heren erfgenamen, de bezitters van de grond. Uit het Dalmsholterboek mochten de “meiers” (huurders) “soo vele bessemryse halen als elck draghen can”. Royaal met hout waren de grondbezitters in 1560. Elke hoevebewoner uit de na burige Marken mag 6 voer holt vrij gebruiken, wanneer hij zulks maar wil. En elke kotter deelde daarin mee; hij kreeg drie voer hout, maar wanneer hij zelf geen paard en wagen had, dan slechts één voer hout. Wie met vuur in de Marke kwam, Kreeg tien olde schilden boete te betalen en “die olders sullen voor die kinders boeten”. “Eigenaars van loslopende honde die beeste beeten of jagenden in het Dalmsholt, halen voor sich een straf van 1 olden schildt”. In 1602 bepaalde men dat alle koeien uit de omringende Marken “14 dagen vóór mei in Regteren gebrandmerkt worden, aleer sij in het Dalmsholt mogen weiden”.
Dalmsholte duidelijk op de kaart Een kaart uit de 17e eeuw, vermeldt heel duidelijk deze naam, aangegeven als een grote oppervlakte moerasgrond, ook het deel onder de gemeente Dalfsen hoort hierbij, tot aan de weg van Dalfsen naar Heino, grenzend aan de buurtschap Lente. Deze oude Marke Dalmsholte begon aan de westkant van de Archemerberg en had westwaarts een lengte van ongeveer bijna 10 km. en een breedte van 5 a 6 km.
Dalmsholte, gemeente Ommen Nadat in Nederland, de Marken tussen 1830-1860 waren verdeeld en opgeheven, spreken wij over buurtschappen. Naarmate de bevolking toenam en er ook meer woonhuizen en 2 boerderijen kwamen, kreeg iedere woning een huisnummer, en elke buurtschap een letter van het alfabet. Aanvankelijk had men de buurtschap Dalmsholte geen zelfstandige letter toegekend. De reden daarvan had nog te maken met de verdeling van de oude Marke Dalmsholte aan de omliggende Marken. Zo was er sprake van het Giethemer Dalmsholt (noordkant) met de letter C van Giethmen en men sprak over het Archemer Dalmsholt (middendeel) met de letter F van Archem en het Lemeler Dalmsholte. Veel later kreeg Dalmsholte een eigen letter Z. Onze werkgroep beschikt over oude adres lijsten van alle buurtschappen met de letters en huisnummers en wijzigingen; de laatste omstreeks 1930. Totdat de gemeente Ommen omstreeks 1963 in de buurtschappen een nieuw adressenbestand heeft ingevoerd, door alle huisnummers te verbinden met een be paalde weg, bijvoorbeeld Dalmsholte Z 4 werd toen Dalmsholterweg 21. Dalmsholte ken de omstreeks 1930 46 huisnummers.
Een spoorlijn door Dalmsholte In 1910 was de spoorlijn Ommen-Deventer gereed gekomen. Op 24 september van dat jaar werd met feestelijk vertoon en een versierde locomotief de spoorlijn geopend. Zelfs in Dalmsholte was een open halte geplaatst voor het in- en uitstappen van de reizi gers. De Ommer dichter Spanjer Dieks schreef naar aanleiding van de opening: “Zij hebben weer wat nieuws bedacht m dat ons door Dalmsholte heeft gebracht 1 % 1 ’ i f zodat men in een korte tijd . £ i H l - van Ommen naar het Zuiden rijdt.”
Een stier in de halte In het nieuws uit Ommen d.d. 13 maart 1996 vertelde Gait Grondman (Poortmans-Gait) een leuke anekdote over een voorval in die open halte aan de spoorlijn.” “Ik wete nog det oonze juffrouw in mien schoeljoam vanof de Dalmsholterschoe- le ’s middags noar die halte leup um met de trein noar Ommen te goan. ’t Was op ’n mooi’n zommerse dag, dat ’t mense zich rot ‘eschrukken is toen ze een pinke in het haltehökkie zag liggen. Zie dag warkeluk det ‘t ’n bolle was. Kats overstuur wasse bi’j Butink-Gait-Hendek binn’ e kum en reup: “Er ligt een stier in de hal te!”. Gait-Hendek gunk met en zag al rap det het gien bolle was, maar een pinkie die met det warme weer an ’t bizzen was e goan, en lakker in de scha in de halte was goan lig’n.”
2 |j0mmw»2utf f8,4M8 5366x3648x256 jp Einde spoorlijn door Dalmsholte Op 15 mei 1935 reed de laatste trein op dit traject, want door komst van de auto’s en voor al autobussen werd de concurrentie in het reizigers- en goederenvervoer op deze lijn te sterk. De rails werden opgebroken en jaren later kwam hier de drukke verkeersweg de N48. De school in Dalmsholte In 1914 is de openbare lagere school gesticht Bouw Openbare Lagere met een onderwijzers- School Dalmsholte woning, op een stuk grond, beschikbaar ge steld door de buurman Albert Kleinlugtenbeld (meiers Albert) boer en schaapherder, die nog op hoge leeftijd met zijn schapen de heide velden bezocht richting Vilsteren. Het schoolgebouw werd in 1951 verbouwd en uitgebreid met een vergaderlokaal, waar ook de bestaande verenigingen o.a. De melkcontrole- en Stierhoude- rijvereniging en nog meerdere hun bijeenkomsten hielden. Stichting Buurthuis Begin 60’er jaren ontstonden plannen voor een Buurthuis. En met succes. Nu meer dan 40 jaar later is het Buurthuis nog de spil waarom de Dalmsholter gemeenschap draait. Ruim een kwart eeuw na de oprichting was Bertus Gerrits tot 1988 de bezielende voorzitter van deze Stichting, waar meer Dalmsholtenaren zich voor hebben ingezet. Het inmiddels al weer een aantal jaren omgevormde Buurthuis tot een buurtcafé draagt de toepasselijke Opening Dalmsholterweg naam ‘ Dalmshoeve ’. in 1933 Verharding Dalmsholterweg Zoals bijna alle wegen in het buitengebied van Ommen was ook de Dalmsholterweg van Nieuwebrug naar en door Dalmsholte een zandweg. In natte tijden vaak een onbegaan bare modderweg en ’s zomers bij grote droog te, mul zand met veel stof. Het grondwerk begon in 1932 met spitten en het graven van de sloten, alles met de schop en kruiwagen. De gemeente Ommen gaf het toezicht in handen van de Heidemij. Gait Grondman vertelde dat de weg werd be straat met tweede soort klinkers. Deze klin kers werden met boerenwagens aangevoerd vanuit schepen uit Ommen en Lemelerveld. “ Gait: “De kleine boerties moch’n vaar’n met 4 peerd en waag’n, in het kader van de werkverschaffing, dan verdien’ ze nog een griepstuuver as anvulling op ’t boer’nwark. ’t Gunk allemoal in ak koord heur, ie kreeg’n ’n bepoald aan tal stienen toe ‘e weezen. Ook mijn vader Albert Horsman vertelde ons dat hij als kleine boer ook klinkers mocht aan voeren met een kleine maar taaie “kidde” voor de wagen, die door de dagelijkse training ge leidelijk een zwaarder vrachtje kon trekken. In 1933 was het karwei geklaard en kon de Ommer burgermeester C.E.W. Nering Bögel de officiële opening verrichten. Een gezel schap notabelen maakte per bus van Lamberts de eerste rit over de nieuwe straatweg. Ommen had hiermee de tweede verharde weg in de buurtschappen verkregen, de eerste was “ Onze” Albert haalt de in 1927 de Koloniedijk in de Vinkenbuurt, de derde werd de Wolfskuilstraat. klinkers er in 1982 weer Rondom 1980 is de Dalmsholterweg geasfalteerd nadat de oude afgesleten klinkers waren u't- verwijderd, deels afgevoerd en verkocht aan de provincie Noord-Brabant en deels opge slagen in het depot bij de Witte Paal. Ook is een deel later gebmikt bij de bestrating op het voorplein van de Gereformeerde Kerk aan de Bouwstraat. Aansluiting op elektriciteit Pas in 1956 werd onze buurtschap aangesloten op het elektriciteitsnet, met een boven grondse voorziening. Houten palen (masten) met af en toe tussen de enkele palen een zo genaamde bokpaal met een schuinsgeplaatste stutpaal, vooral in de bochten van de weg. Deze bovengrondse leiding had het soms zwaar te verduren met zware storm en vooral als de draden in de winter zwaar waren beijzeld. En zo gebeurde het in februari bij een lang durige ijsafzetting en een sterke noordoostenwind, dat de draden zo dik en zwaar werden, waardoor over een lengte van driehonderd meter alle masten scheef zakten naar de sloot, waardoor alles op de grond viel, met de spanning nog op de draden. De vuurvonkende draden vielen op de rieten kap van de hooiberg van Jan Roddenhof. Dit gaf wel veel ge spetter, maar doordat de bergkap doornat was en overdekt met bevroren ijzel, ontstond er gelukkig geen brand. De toenmalige IJsselcentrale stuurde personeel om de chaos te her stellen, in de bittere kou, maar de aanwonende boerenfamilies zorgden steeds voor warme dranken en hielpen ook zelf mee, om zo snel mogelijk weer elektriciteit te verkrijgen, want daar waren zij maar wat blij mee. De oude petroleumlampen waren niet meer nodig en op de boerderijen maakte men voor het eerst gebruik van elektrische gereedschappen en machines. Maar ook in de huishouding kwamen bijvoorbeeld stofzuigers, elektrische wasmachines en radio (nu zonder batterijen). In 1959 nog een verbetering In de hete droge zomer van 1959 werden de buurtschappen Dalmsholte en Giethmen voor zien van leidingwater uit de kraan. Een enorme vooruitgang met veel vernieuwingen op dit gebied, ook voor het vee. Het gaf ons als bewoners een voldaan en tevreden gevoel alsof wij toch eindelijk waren bevrijd uit een isolement. Putten voor drinkwater Eeuwenlang stonden er bij de boerderijen waterputten. Heel vaak met een ‘wippe en een pos’ om het water wat makkelijker naar boven te halen. Drinkwater voor mens en het vee. In onze streek bevatte het water vrij veel ijzer, omdat in de grond hier en daar ijzeroer voorkwam. Dit zag je ook als het water een dag in een emmer bleef staan, dan werd de kleur enigszins bruinig. Voor de witte was was dat minder gunstig. Wij beschikten toen ook nog over een ruime regenput, waar via het dak regenwater gefilterd in een grintbak werd opgevangen, bedoeld voor de was. Het ijzerrijke grondwater in de sloten heeft soms ook een wat bruine kleur; de boeren spreken dan over redolmwater. Het reinigen van de waterput Dit gebeurde jaarlijks in september, omdat in dat jaargetijde de waterwel diep in de grond, 5 het meest rustig is. Maar één keer heeft mijn vader de put onverwachts moeten leegputten, omdat ons nichtje uit de stad een stukje Palmolive zeep op de putrand had gelegd en er per ongeluk tegen aanstootte. Hiervoor was een ladder nodig om de onderste modderlaag naar boven te halen zodat men onder in de put kon staan. Het verplaatsen van de put Met de komst van leidingwater waren veel putten overbodig. Deze werden vaak gesloopt, waarbij de betonnen putringen uit de grond werden getrokken. Dat gebeurde toen ook bij ons. De putringen waren door ons eertijds gekocht door het toenmalig bekende beton- industriebedrijf in Ommen van Gait Schuurman. Hij heeft ons geholpen met het verwijde ren van onze waterput. De bovengrondse betonnen ring kon gemakkelijk worden wegge haald. En de ondergrondse 3 ringen werden omhoog gehaald door Gait Schuurman met behulp van een soort driepootslier. Met de onderste ring lukte dit niet, mijn vader zei toen: “Laat die ring dan maar in de grond zitten”, maar daar wou Gait niks van weten. Hij zei: “Doar blif bi’j mi’j gien ring in de grond, al zitte ok nog zo vaste.” En inderdaad, het doorzettingsvermogen van Gait Schuurman was sterker dan de zuigkracht van de modder. Van een waterpomp en een wichelroede In 1949 hebben wij onze boerderij uitgebreid, zodat er meer koeien op de stal konden staan, die steeds gedrenkt werden met water uit de put. Met meer koeien was er dus ook meer water nodig. Besloten werd een pomp op de deel te plaatsen, maar dan graag met goed drinkwater. Ons werd toen aangeraden om daarvoor een wichelroedeloper te raadple gen. Iemand uit Nieuwleusen, die deze ‘gave’ bezat, wees met de wichelroede een ‘goede’ waterbaan aan, op ongeveer 8 meter diep die aan de oostkant op een breedte van twee me ter in de lengte onder het huis doorliep. Dus op een lastige plek om te boren. Als enige mogelijkheid bleef over om te boren aan de voorkant van het huis en dan de buis naar de pomp langs de zijkant van het huis te leggen. De pompenslager trok zich van de aanwij zing over een zogenaamde goede waterbaan niets aan en plaatste de boortakel ernaast. Bijna een dag probeerde hij goed water te vinden, maar tevergeefs. Op aanraden van mijn vader, plaatste hij de boor toen vóór het huis op de aangewezen waterbaan. En na twee uur werd er volop goed water aangetroffen. De man uit Nieuwleusen heeft zijn werk goed ge daan. Hij heeft als magnetiseur in die jaren veel zieke mensen behandeld. IJzeroer in de grond IJzeroer is een roestbruine ijzerhoudende grond dat in lage vlakke moerassige streken op geringe diepte voorkomt en goed gietijzer oplevert. Ook bij ons in de lage gedeelten van Dalmsholte kwam dit voor. Zo stootten wij in de Vliermaten bij graafwerk op stukken ijzeroer. Dit gebeurde maar sporadisch. De stukjes ijzeroer kwamen hier voor op een diep te van 60 tot 70 cm. Eertijds werden deze stukken oer naar bovengehaald in streken waar het veelvuldig voor kwam. Als de ijzerhoudende laag behoorlijk dik werd, verharde zich deze soms door de druk tot steen en was het een geschikt bouwmateriaal. Tot deze ontdekking kwam men al 1950—Dalmsholterdijk heel vroeg want vanaf het jaar 1000 werden deze oerblokken gebruikt o.a. voor de bouw 14—huisnaam "kogel bat- van kerken uit de middeleeuwen. Een duidelijk voorbeeld zijn deze oerstenen in de muur sie" van de Hervormde kerk in Ommen als ook van de kerken in Hellendoom en Heemse. Albert Kleinlugtenbeld, Meiers Albert, geboren in 1874 heeft in zijn jonge ja ren nog ijzeroer met paard en wagen vervoerd naar het kanaal in Lemeler- veld, vertelde hij toen hij 80 jaar werd in 1954 in het Ommer Nieuwsblad van 11 december 1954. Van ijzeroer tot gietijzer Veel ijzererts in de grond kwam voor in het dal van de Daarlerbeek, de Vecht en de Regge. Deze zogenaamde ‘asche’ werd gegraven en op lorries geladen en gestort in schepen, die via het Overijs- 6 Café Flater Restaurant Markt 18.7731 DB Ommen Snackbar Tel. (0529) 45 13 64 Catering Fax (0529) 45 53 49 E-mail [email protected] Zalen Internet www.flater.nl De Rechter van Steenwijk Markt 72 - 8331 HK Steenwijk Tel. (0521)52 16 80 Fax (0521) 51 08 55 E-mail [email protected] Internet www.derechter.nl KLEINLUGTENBELT DOUWE’S DUMP timmer- en onderhoudsbedrijf 1HJMP A KAMPEEHAllT. OUTDÜOR SLAAPZAKKEN De Voormars 10B - 7731 DD Ommen KISTEN TENTEN SCOUTING RUGZAKKEN Telefoon (0529) 45 47 89 LUCHTREDDEN MERKKLEDING RERGSCHOENEN MERKSCIIOENEN KOMPASSEN REGENKLEDING i AFRITSRROEKEN TIIERMOKLEDING * ZAKLAMPEN H > [ wtf .lACIIT/VISKLEDING GADGETS LEGERTENTVERHIJIJR DIV. VLAGGEN Markt 12, 7731 DB Ommen, telefoon (0529) 455720 MTNTERJASSEN SECU RITVKLEDIN6 www.dezaakommen.nl STRANGEWEG 9 M M M.DOUWESDIJMP.NL (0529) 4511 R4 Bandenservice Ommen voor volledig technisch onderhoud VACO OBDVflG C GROTE EN KLEINE BEURTEN Nieuwelandstraat 1, 7731 TH Ommen, Tel. (0529) 45 37 84 OOK VOOR APK-KEURINGEN BRUNlNK Rijwielen I Bromfietsen B.J. Brunink Bermerstraat 1 ,7731 CZ Ommen, Telefoon (0529) 45 14 70 (tegenover Postkantoor) NTP Infra Hattem Ons autoschadeherstelteam helpt NTP Infra Enschede uw auto er zo weer bovenop. NTP Infra Zevenaar NTP Bouw B.V. Huysmons Ommen NTP INFRAB.V. NTP Infra Ommen j*- autoherstel Coevorderweg 48 Strangeweg 20 - 7731 GW Ommen 7737 PG Ommen tel. (0523) 63 84 16 Tel. (0529) 45 11 46 - Fax (0529) 45 62 95 Asfaltcentrale Bovenveld 3 E-mail [email protected] Coevorderweg 48 > BOUWERS VAN INFRASTRUCTUUR www.abshuysmans.nl 7737 PG Ommen ^ 0 tel. (0523) 63 86 51 Gratis leenauto * FOCWA garantie • 24-uursservice • 7 dagen per week totaal onderhoud 24-uur Uurwerkreparatie-Atelier vice schilderwerk 24-uur glasservice uni 24-uur glasservice uniplan Obelisk aal onderhoud Weth. Paarhuisstraat 16a, 7731 EP Ommen totaal onderhoud Vestiging Hardenberg Vestiging Ommen Telefoon (0529) 45 50 79 schilderwerk T 0523 272051 T 0529 450313 onderhoudsplan Openingstijden: Dinsdag t/m donderdag van 9.00 tot 12.30 uur Vrijdag van 9.00 tot 21.00 uur Zaterdag van 9.00 tot 12.30 uur 24-uur glasservice www.lennips.nl Schildersbedrijf 8 autobedrijven in Ommen bieden een compleet pakket streng geselecteerde GLAS- VERF- BEHANGSPECIAALZAAK OCCASIONS Van Elburg Ommen BO,uo . jm Schurinkstraat 22a - 7731 CD Ommen ’n rondje Ommen m m en af Tel. [0529] 45 24 41 - Fax [0529] 45 62 56 daarom de moeite waard! Balkerweg 17a Bra,i,>erie 7731 RX Ommen www.hetrondjeommen.nl Charlie Brown Telefoon (0529) 45 13 03 Fax (0529) 45 13 43 Q VW-Audi dealer Q Suzuki dealer E-mail [email protected] Oostendorp Internet www.de-lindenberg.nl Schuurhuis Sfeervol genieten uan culinaire Balkerweg 10, Ommen Vermeerstraat 2, Ommen verrassingen in een eigentijdse ambiance tel. (0529) 45 36 59 tel. (0529) 45 46 00 Verrassingsmenu € 25,- Q Toyota dealer Q Peugeot dealer voor-, hoofd- en nagerecht Van Leussen Autopalace Haven Oost 36, Ommen Patrijsstraat 1, Ommen tel. (0529) 45 12 61 tel. (0529) 45 14 71 na Q Daihatsu dealer Renault dealer Markt 32 Dunnewind bv Cents bv Postbus 172 Haven Oost 18, Ommen Stationsweg 24, Ommen 7730 AD Ommen T 0529 45 11 21 Weenink&J ansen tel. (0529) 45 19 60 tel. (0529) 46 99 00 1 www.weeninkjansen.nl Makelaars van het Vechtdal Q Autobedrijf Q Citroen agent De Jong M.C. Bouwman Strangeweg 11, Ommen Hammerweg 3-5, Ommen VERKOOP » KOOP AD VIES a T A X A T IE S b B E H E E R r PROJECTADVIES tel. (0529) 46 22 22 tel. (0529) 45 62 47 Schurinkstraat 26 a 7731 GD Ommen DA Drogisterij Dusee Telefoon (0529) 451716 u r n / i t e Brugstraat 24 TOUWEN Fax (0529) 456672 7731 CT Ommen E-mail: [email protected] doet je goed Tel. (0529) 45 14 14 Privé (0529) 454968 Advies en Realisatie Mobiel 06 512 816 27 D ro g iw — — P arfum erie mode in wonen Ü É a K t t ü 1 ! l t l Restaurant Pannenkoekenhuis Het comfort van nu, het gevoel van toen Zalencentrum en Catering de kwaliteit van Familie Loode de Lange Keukens Lemelerweg 13 7731 PR Ommen Eskampweg 4a, 7731 TA Ommen. Een Omme(n)tje waard!! Tel. (0529) 45 17 23 Tel. 0529 - 46 25 00 Fax (0529) 45 50 82 Fax: 0529-46 26 00 met speeltuin www.denieuwebrugommen.nl www.delangekeukens.nl Het lekkere leven Sanitair Service en onderhoud lid VI» n Uneto-Vni Airconditioning INSTAL Warmtepompinstallaties Elektra Patrijsstraat 3-5, 7731 ZL Ommen Loodgieterswerk Tel. (0529) 45 22 03, Fax (0529) 45 63 54 Centrale verwarming [email protected] Dak- en gootwerk www.instailatietechniek-groen.nl seis kanaal hun lading naar Deventer vervoerden, waar het bij de ijzergieterij de fa. Nering Bögel (een bekende naam) verwerkt werd tot gietijzer. Ook over de Vecht en de Regge werden deze grondstoffen vervoerd naar Zwolle. Over boerengezinnen en hun verhalen Zoals overal kennen boerenfamilies uit Dalmsholte ook hun eigen verhalen en belevenis sen. Onze werkgroep heeft alle boerengezinnen, ook de bewoners van de zogenaamde woonboerderijen in deze buurtschap bezocht en hun historische gegevens voor zover mo gelijk geregistreerd en bewaard in een map voor elke familie afzonderlijk. En zoals in bij na alle buurtschappen komen ook hier steeds meer woonboerderijen en steeds minder agrarische bedrij ven, door gebrek aan een opvolger of door financiële problemen en te weinig economische vooruitzichten. Mooie herinneringen over onze naaste buren Vooral bij het ouder worden mag een mens graag aan het verleden denken en er over praten of schrijven. Graag wil ik wat schrijven over herinneringen uit mijn jongensjaren zoals ik die beleefd heb, dicht in de buurt. Immers wie kende je vooral vroeger nu beter dan je eigen buren, toen het noaberschap nog volledig werd gehandhaafd. En niet alleen bij de werkzaamhe den in en rondom de boerderijen, maar ook de gezins sfeer. Ook wij hadden een heel fijne en sterke band met elkaar in onze buurt. Wij waren allemaal heel ‘kunnig’ met elkaar, en noemden elkaar gewoon bij de voornaam, ook als kind sprak je volwassen buren zo aan, en je begroette elkaar dan vlnr. Gerridina Hoogen- kamp, ?,J.Hoogenkamp-len met: “dag Mans, Teunis, Frits, Hendik, Getjan of Henderkie, Hermiene, Aaltie, Eef of Donkelaar, G.J. Hoogen- Fenne, Dieke en Rieke. kamp(bij paard).Huisnaam Onze buren en hun huisnamen Oude huisnamen werden in ere gehouden, zo ook in onze buurt: onze naaste buren de fa milie Gerrits noemden wij altijd ‘Twis-Mans’. We spraken bijna dagelijks met Mans en Flenderkie, wat genoten wij als kinderen als ieder jaar ‘Henderkie van Mans’ mijn moeder kwam helpen bij het klaarmaken van de leverworst en bloedworst, de metworst of hoofd kaas van de huisslachting. Een gezelliger en liever buurvrouw kun je haast niet voorstel len. Ja de boerinnen in die jaren, zorgden voor de lekkerste slachtspijzen in die tijd. Toen in 1949 hun boerderij Gerrits en alle schuren door brand zijn verwoest, was er bij buren en familie een gastvrij onthaal tot de nieuwe boerderij gereed was. Dat deed je gewoon als noaber en dat geeft een onuitwisbare band met elkaar. Toen hun zoon Bats en zijn vrouw Jentie het bedrijf overnamen werd Bats in die tijd een aantal weken ziek, juist in de hooitijd. De buren sprongen bij en het hooi kwam heus wel in de hooiberg. Boer en timmerman Als er één boer in onze buurt was, waar ik als jongen veel ontzag en bewondering voor had, dan was dat Frits Huisjes, of in onze buurt beter bekend als ‘Möanties Frits’, ook kenden wij hen toen vooral als ‘de Moane’. Waarschijnlijk ontleend aan de naam Mane schijn, een boerenfamilie die daar woonde rondom 1860. De vader van Frits, Hendrik Huisjes was ook reeds een boerentimmerman. Hij heeft in zijn leven twee boerderijtjes gebouwd. Omstreeks 1890 bouwde hij toen het eenvoudige met riet of dakstro gebouwde huis in Giethmen, waar vanaf 1903 de familie Fokkert woonde. Hun zoon Berend Jan Fokkert woonde er later alleen. Na zijn overlijden is het boerderijtje gesloopt en sinds dit voorjaar staat er een nieuw woonhuis aan de Nieuwedijk. Het tweede boerderijtje bouwde Hendrik (Möanties Hendek) voor zijn zoon Derk Huisjes en zijn vrouw Johanna Hogenkamp, op korte afstand van Derk zijn ouderlijk huis. Het was ook hier weer een klein maar knus boerderijtje met één groot raam met kleine ruitjes en met groene luiken. De binnenwanden waren gemaakt van leem gevlochten in takken en garden. Er waren twee bedsteden met op de vloer kleine witte keien van de Archemerberg evenals het leem voor de wanden. Het achterhuis was gemaakt met planken. Het dak met riet en dakstro en het schilddakje met dopheide gedekt. Het boerderijtje heeft aan gekocht 7 materiaal 75 gulden gekost. Aan de westkant van het huis zijn toen eikenboompjes ge plant en in de tuin of ’n hof, stonden fruitbomen en vlak voor het raam op het zuiden stonden twee lindebomen. Misschien denkt u waarom ik hierover deze nauwkeurige beschrijving geef. De reden daarvan is het feit dat mijn ouders in 1915 dit sobere maar knusse huisje hebben gekocht van de familie Huisjes. De reden waarom het boerderijtje toen te koop werd aangeboden in de Oprechte Ommer Courant was een heel droevige situatie. Derk Huisjes, 21 jaar oud, trouwde in 1902 met Johanna Hogenkamp op 24 april van dat jaar. Na ruim twee maanden is Johanna overleden op 15 juli 1902. Derk hertrouwt dan op 13 april 1906 met Hendrikje Posthuma, 22 jaar, geboren en wonende te Dalfsen. Op 25 oktober 1906 is hun eerste kind geboren in Zwolle door middel van ‘de Keizersnee’. Haar naam is Hendrikje Caesarina. Caesar betekent immers Keizer. Dit meisje is na ruim zeven maanden overleden op 16 mei 1907. Op 25 maart 1913 is hun tweede dochtertje geboren eveneens d.m.v. de keizersnee en draagt dezelfde naam als het eerste dochtertje. Maar 13 dagen vóór de geboorte van dit tweede dochtertje is haar vader Derk Huisjes overleden op 12 maart 1913. Maar dan wordt het allemaal voor dit jonge gezin nog veel droeviger als ruim een halfjaar na het overlij den van Derk ook zijn vrouw en moeder van de kleine Hendrikje Caesarina komt te over lijden op 1 oktober 1913. Maar dan wordt het helemaal diep treurig, want het kleine meis je die nu weeskind is geworden, komt zelf ook te overlijden op 21 april 1914; 1 jaar en bijna 1 maand oud. Dit is het trieste verhaal van een jong gezin, in een tijd dat de kindersterfte nog veel te vaak voorkwam en ook voor volwassen mensen was er toen voor veel kwalen geen gene zing mogelijk. Aankoop boerderijtje Na deze droevige gebeurtenis heeft de vader van Derk Huisjes het boerderijtje verhuurd aan het Albert en Aaltje Horsman echtpaar Evert Kampman / Geesje Bakhuis, zij woonden daar tot 1915, waarna het dus te koop was. Mijn vader Albert Horsman kocht het toen. De koopakte is ondertekend op 1 augustus 1915. En in maart 1916 is hij toen met zijn vrouw Aal tje van Ulst komen wonen op dat kleine boerde rijtje. En na zeven jaar lieten ze een nieuwe boer derij bouwen, het huis waarin ook ik ben geboren en nog steeds woon met mijn vrouw. Onze zeven kinderen wonen inmiddels allemaal in deze regio. In de Darde Klokke nr. 110 heb ik hier uitvoerig over geschreven. Een echte boerenhoeve van de familie Huisjes Als er één boerderij in Dalmsholte zo genoemd mag worden dan was en is dit nog steeds zo. Jarenlang een forse met rietgedekte boerderij met een dwarshuis als woongedeelte, met een aantal schuren, eveneens met riet of goed dakstro (van roggestro) gedekt. Maar wat deze hoeve vooral tot een mooie boerenhoeve heeft gevormd, zijn de vele forse oude ei kenbomen en een aantal grove dennen, op die unieke plek daar bij de glooiing van de Ar- chemerberg. Het is zo goed als zeker dat ruim 100 jaar geleden de toenmalige boer en timmerman, Mö- anties Hendek, een groot liefhebber van bomen was en dit ook nuttig en noodzakelijk vond voor timmerhout, zodat hij als timmerman zelf over goed materiaal kon beschikken. ‘De Zandplas’ Heel dicht bij deze boerderij lag eertijds aan de oostkant een grote veenpias, die vooral ’s winters en in natte tijden helemaal onder water stond. Bij vorstig weer een enorme ijsbaan, waar de schaatsers van uit de hele buurt kwamen schaatsen, ook ’s avonds bij lichte maan. Deze streek staat op een kaart van Streek- en veldnamen aangegeven met de veldnaam ‘de Moane’. Van Zandplas naar blauwebessenkwekerij Inderdaad op dezelfde plek waar ook ik en vele anderen eertijds gingen schaatsen is nu al meer dan twintig jaar een grote kwekerij voor blauwe bessen (soms ook wel bosbessen genoemd). Deze heerlijke vruchten mag men ook zelf plukken, daar aan de Dalmsholter- weg 16. Helaas was het dit jaar voor het laatst, want de hele kwekerij wordt verplaatst 8 naar een andere locatie. Boer, rietdekker, timmerman en klompenmaker Veelzijdiger kan het bijna niet. Ja dat was onze buurman Frits Huisjes geb. 9 april 1889 en overleden op 8 april 1954, één dag voor hij 65 geworden zou zijn. Na een leven van hard werken als boer maar ook als vakman in de bovengenoemde vaardigheden. Voor zijn ei gen boerenbedrijf, maar ook voor boeren in de ombeving stond hij altijd klaar. Bijvoor beeld voor het opzetten van een hooiberg. En dan niet alleen het timmerwerk, maar ook de rieten kap werd door hem keurig klaar gemaakt. Heel wat schuren, kippenhokken en lood sen voor werktuigen heeft Frits helpen bouwen. - één paar klompjes, twee paar klompjes,... Weet u het nog, de bekende regel uit het u bekende kinderboekje? Hier denk ik aan nu ik u graag iets wil vertellen over de klompenmaker. Frits heeft toen hij al getrouwd was het klompenmakervak geleerd van zijn oudere broer Evert Huisjes, die op 18-jarige leeftijd in Dalfsen ging wonen. Eertijds waren er wel meer boeren die klompen maakten als bijver dienste. Klompen worden vooral vervaardigd van populieren- en wilgenhout. De boom stammen werden in delen gezaagd. Deze delen werden ter grootte van een klomp gesple ten (gekloofd). Hieruit werd met bijl en dissel de ruwe klomp gevormd en met het paalmes afgewerkt. Daarna werd het paar klompen in de boorbank geklemd en met de lepelboor de holte voor de voet op maat gemaakt. Vooral dit laatste is zwaar werk, vooral voor de armen en de schouders. Over klompen en de oorlogsjaren Toen er in die moeilijke jaren bijna nergens nog klompen, schoenen en laarzen in voor raad waren, kregen de boerenklompenmakers het heel druk. Frits kon het alleen niet meer aan; zonen Evert Jan en Jan Frederik moesten mee helpen. Hele dagen waren ze in de klompenschuur bezig. Boeren uit de verre omgeving wisten de klompenmaker bij de zand- plas wel te vinden. Ze brachten hem vaak een deel van een boom van hun eigen erf, met het verzoek om daar klompen van te maken. Ook wij droegen als kinderen klompen van Frits, ook naar school. Dat was ’s winters lek ker warm voor de voeten en anders maakte mijn vader zooltjes van sterk haverstro, mooi in elkaar gevlochten, precies op maat. Maar ja, die klompen sleten nogal snel. Maar daar wisten ze wel raad op, want nieuwe klompen werden eerst onderworpen aan het zoge naamde “klompen opballen”. Dat deed men van stukjes leer, meestal oud leer, bijvoor beeld van een oude paardezeel of een stukje van een versleten autoband of soms ook wel met afvalstukjes bij de schoenmaker. Met klompspijkertjes of ijzeren pinnetjes werd het onder de klompzool bevestigd en eertijds ook met houten pinnetjes; eerst een gaatje ma ken in het leer en de zool van de klomp, en dan de pinnetjes er inslaan. Raad der gemeente Ambt-Ommen Tijdens de mobilisatie van ons land, gedurende de Eerste Wereldoorlog 1914-1918 waren de klompen niet alleen spaarzaam, maar ook nogal prijzig. Dat blijkt uit een verslag in de Oprechte Ommer Courant van 20-01-1917 over de raadsvergadering van de gemeente Ambt-Ommen, waarin men een voorstel behandelt van de gemeente Stad-Ommen “om van gemeentewege voor de schoolkinderen klompen te doen aanmaken en deze voor 20 cent per paar beneden den kostendenprijs te distribueren”. De raad vreest echter dat na de klompen ook schoenen en andere artikelen zullen volgen. Besloten wordt dit punt aan te houden tot de herfst. Allerlei soorten klompen Enkele eeuwen geleden waren er in Holland duizenden klompenmakers. Die ouderwetse, handgemaakte klompen werden met groot vakmanschap vervaardigd en vormen eigenlijk een stukje cultuurgoed. Hollandse klompen, waar kent men die niet? Het was een goed koop en praktisch schoeisel, met daarnaast ook een mooie uitdrukkingsvorm. Zo waren er mooie beschilderde en ook witte klompen, zelfs zogenaamde kerkklompen of uitgesneden klompen voor de bruidstijd, klompen voor jonge kinderen. Zelfs elke streek kende eertijds een eigen keurmerk. De geschiedenis van de klomp is daarom een onderdeel van de Ne derlandse culturele historie. 9 De klomp werd een handelsartikel Waren er vroeger vooral in de steden klompenmakers die het uitoefenden als hun hoofd beroep, vooral na 1870 begon dit ook op gang te komen op het platteland, o.a. bij de boe ren. Klompen werden gedragen ook bij werkzaamheden in de landbouw, de tuinbouw, de visserij, zelfs in de toenmalige nieuwe industrieën, o.a. de metaalindustrie of op vette en hete vloeren. Ook voor de timmerlieden en op meerder vakgebieden was de klomp een stevig veilig en een warm schoeisel. Alle hout is nog geen klompenhout Eén van de vele gezegden of spreuken in ons land waar het woord klomp in voorkomt, bijv. ‘dat kun je op je klompen wel aanvoelen’, ‘nou breekt mijn klomp’, ‘op de klomp spelen’, ‘wie zijn klomp breekt schiet gemakkelijk uit zijn slof, ‘een boer op klompen’, etc. Oude klompschuur nu stal voor damherten Een aantal prachtige damherten vindt nu een onderkomen in de voormalige werkplaats waar zoveel jaren talloze klompen zijn vervaardigd. De herten lopen overdag achter een hoge veilige afrastering in de hertenweide en ’s zomers heerlijk in de schaduw van de om ringende hoge bomen. Een klein paradijsje voor deze oogstrelende dieren op een uniek plekje bij deze nieuwe woonboerderij; gebouwd op dezelfde plek van de voormalige boer derij, nu een dubbele woning voor de oorspronkelijke bewoner J.F. kluisjes en het jonge gezin van zijn neef en oomzegger Gert Grotenhuis en zijn vrouw Gerja Gerrits met hun dochtertje Lisanne. Ook in Dalmsholte was onze werkgroep bezig Alweer enkele jaren geleden zijn alle boerderijen inclusief de zogenaamde woonboerderij en bezocht, door de werkgroep, in de periode van 2000-2006 zijn van 56 families de histo rische gegevens vastgelegd, het merendeel daarvan woont nu op een ‘woonboerderij’; ca. 75%. De eerste bewoners en hun namen Op een oude kaart van 1860 worden nog maar een gering aan tal boerenfamilies vermeld, zoals van Hallink, die later weer in Lemele ging wonen, Hutman, Reimink, Jonkers, Eloogenkamp, Bakhuis, Maneschijn. Rondom 1880 kwamen de families Hul- sink, Roddenhof, Huisjes, Bennink, Wolterman, Ardesch, Koppelman, Kleinlugtenbeld en Wunnink hier wonen. In de Grote Topografische Historische Atlas van Overijssel, verkend in 1883 en herzien in 1903 staan in onze buurtschap 19 boerde rijen getekend. In die periode was het merendeel van de grond nog niet ont gonnen. Dalmsholte kende toen nog grote heidevelden, waar Huwelijk van Jan Kodden- vele jaren heideplaggen werden gestoken, voor strooisel in de hof en Fenna Huisjes. schaapskooien. Ook werden deze grote heideplaggen, meestal met heel korte heide of bun- tegras nog heel lang gebruikt voor het bedekken van aardappel- en bietenkuilen. Ik heb zelf deze plaggen nog met de schop gestoken of “afgeplagd” in de droogstaande veen piassen bij ons in de buurt, ongeveer 50 jaar geleden, om er de kuilen mee af te dekken, en daar overheen brachten we een dikke laag mos voor de vorstbescherming. De eigenaren van deze veenpiassen en de bossen waar wij het mos verzamelden maakten daar geen en kel bezwaar tegen. Turfsteken in de vroege zomermaanden Op sommige plaatsen zat het veen behoorlijk diep in het veen, zoals bij de Butinkplas, waar nog tot in de jaren 50 van de vorige eeuw een droogschuur heeft gestaan, in de vorm van een schaapskooi. Hier werd de turf ook wel opgeslagen voor de wintermaanden. En dan de diepe veengaten van Het Voelevenne van de familie Bennink, onze buren. Als klei ne jongen keek ik er naar hoe ze de veenmodder in een grote vierkante bak schepten om te drogen, waarna het in de vorm van turf werd gestoken met een turfschop. In de dertiger jaren ging mijn vader helemaal naar Varsen, dichtbij het Emsland om daar turf te steken. En tijdens de tweede Wereldoorlog staken wij turf in het uitgestrekte Vilsterseveld, waar je dan een aantal vierkante meters werden toegewezen, waarvoor je een bepaald bedrag 10 betaalde. Van heinde en ver kwamen ze toen om toch maar brandstof te verkrijgen. De turf zat daar niet diep, soms nog geen dertig centimeter diep, en toch beste harde turf voor de kachel in een tijd dat de steenkolen steeds minder werden aangeboden. Naast turf werden er ook schadden gestoken, deze bevatten minder echt veen en iets meer humus en daardoor beter geschikt voor het stoken van de stook- of kookpot in het stook- of bakhuisje. Bij het verbranden van schadden bleef er veel meer “as” over dan bij turf. Turf winnen en turf halen Ik vond het ieder jaar weer een mooie en gezellige tijd, als vóór de hooibouw, eind mei, begin juni, we samen met ander uit de buurt, dan soms hele dagen daar in dat prach- Winter 1981 tige natuurgebied werkten voor de turfwinning. We namen dan brood en koffie mee of pannenkoeken. Meestal gingen we daar lopend naar toe, soms met een heel stel jongeren uit de buurt. Bovendien kwam je daar veel mensen tegen uit de regio, dat gaf soms leuke contacten zoals uit Dalfsen en zelfs nog uit Nieuwleusen. De gestoken turf werd eerst op het veld gelegd om een beetje te drogen. Een paar dagen daarna was de turf wel zo stevig om ze aan kleine hoopjes te zetten om verder te drogen. En dan later de turf met paard en wagen uit het veld gaan halen. Ik zie ze nog in mijn her innering voor me, al die boerenwagens, soms met twee paarden voor een grote zware wa gen, van boeren die verder weg woonden. Een hele bedrijvigheid in het anders zo stille en rustige veengebied, waar overdag de trein door raasde, maar waar je toen ook nog volop kon genieten van de vogels, zoals de wulp met het enigszins klagende gezang, of de patrij zen die verschrikt wegvlogen laag over de heide; en dan het wild zo af en toe. Ja, je had er heel veel voor over, om brandstof te verkrijgen, maar het gaf ook voldoening en genot. Dalmsholte en vele oude veldnamen Toen in 1832 in ons land het Kadaster was opgericht, werden alle grondpercelen met een kadastemummer geregistreerd. Daarvoor werden deze aangeduid met een grond- of veld naam. Deze oude veldnamen verdwijnen steeds meer, vooral nu er meer boerenbedrijven en grondpercelen worden verkocht. Naast de aparte veldnamen, waren er ook nog groepsveldnamen, zoals - “de Korte Voore”- of “’t Zand”, langs de rand van de Archemerberg en ook dicht daartegen aan staat op een oud kaartje de veldnaam “De Moane”, dicht bij de familie Huisjes; dan had je vroeger nog de Corbelt bij de grond van Bennink evenals “de Vossebelt’’ aan de Oude dijk. Het Broene veld, tussen de Dalmsholterweg en de Oude dijk. Tot 1930 was dit veld nog be kend om de mooie veenpiassen waar ’s winters als er ijs was volop werd geschaatst, net zoals op Butinkplas, in de lange winter van 1947 schaatsten wij daar nog in maart. Het Loovenne, waar de Lovénseweg naar genoemd is, waar nu enkele prachtig verbouwde woonboerderijen staan, waarbij in één daarvan bij de restauratie, vier nieuwe eikengebin ten, geheel in originele vorm, zijn geplaatst. En dan tussen de Dalmsholterdijk en de Langsweg kennen wij nog “De hanenwal” en “De Scharpen”, “De Bulderhoek” en langs de Goosdijk liggen het “Bloemengaf ’ en “’n Schooten”. Van een ‘Grote Schuur’ naar een muziekhal Inderdaad, daar aan de Goosdijk waar rondom 1860 al een boerderij van de familie Hal- link stond en later bekend was als de Erve Voortman en waar in de loop der jaren verschil lende families woonden, staat nu een ruime woonboerderij of meer een groot landhuis met nevenruimtes waaronder een voormalige veeschuur, nu totaal verbouwd als “Grote Schuur” die is ingericht als muziekhal, waarin een pianovleugel en op de galerij een voor malig kerkorgel staat waar deze muzikale familie Klosterman-van Oorschot volop van kan genieten. Dalmanutha En dan nog enkele veldnamen aan de Vilstersedijk, hier de grens tussen Ommen en Dalf sen, maar dan nog net in de gemeente Ommen, enkele boerderijen staan in het zogenaam 11 de “Ossenflier”. Op één van deze boerderijen staat een heel bijzon dere naam, van oorsprong een naam uit de Bijbel “Dalmanutha”, ontleend aan een verhaal uit het Evangelie van Marcus, waar staat dat Jezus na de spijziging van de vierduizend mensen, meteen daarna met zijn discipelen in de boot stapte en overvoer naar het gebied van Dalmanutha. Toen één van de kinderen van de familie H. Kisteman, die daar woonden van 1927 tot 1946, dit verhaal hoorde voorlezen, legde zij de link met de naam Dalmsholte en zo kwam deze boerderij aan deze naam. Ook aan de Vilstersedijk lagen voorheen de zogenaamde Vilsterse blokken, dit waren toen de uitgestrekte pinkenweiden die door het landgoed Vilsteren werden verhuurd om pinken te laten weiden. Ossenflier De naam Ossenflier heeft waarschijnlijk te maken met het weiden van ossen (een gecastreerde stier) in de grote veeweiden. Na 1300 nam de vraag naar slachtkoeien regelmatig toe, vooral in de grote steden. Belangrijke marktplaatsen voor de ossenhandel waren o.a. Kampen, Zwolle, Hasselt. Kooplieden kochten vaak Deense ossen in het voorjaar, die dan over land naar de weilanden langs de IJssel werden gedreven, hier konden ze een poos grazen, om ze daarna in de herfst slachtrijp te kunnen verkopen aan slagers, meestal in de steden. Ook werden jaarlijks vele beesten “drijfossen”vanuit Duitsland langs de Hessenweg naar Overijssel gedreven, deze dieren mochten dan niet grazen op gronden van de Marke, maar daarvoor werden vaak speciale stukken in het open veld aan gewezen en dan vooral de lagere weide- en hooilanden, met de mogelijkheid om deze stukken grond productiever te benutten. De os als trek- of lastdier In het verleden kochten kleine boeren (keuters) een os in plaats van een paard, bijvoor beeld om de ploeg te trekken, maar ook wel voor de wagen en dan meestal in tweespan. Zo vertelde mijn vader eens over zijn “Mansoom”, die ook een os bezat. Hij liet de os aan een touw aan de “stikke” (een ijzeren pen in de grond) weiden langs de slootkant in de zomermaanden. Op een keer dat “Mansoom” de os wilde verplaatsen en hem daarvoor aan het koptouw vasthield, sloeg de os nogal wild met zijn kop opzij om de vliegen op zijn rug te verdrijven, hierdoor belandde “Mansoom” in het water van de nogal diepe sloot. Maar door het touw stevig vast te blijven houden trok de os hem daardoor weer op de wal, zodat hij niet kopje onder ging. Miga Tenslotte nog één groepsveldnaam, het gebied dat zich uitstrekt ten zuiden van de Langs- weg. Deze streek wordt aangeduid met de “Miga”, één van de boerderijen aan de Langs- weg draagt ook de naam “Migahoeve”. Voorheen hoorde deze streek bij Lemelerveld, maar nadat Lemelerveld bij de gemeente Dalfsen is ingedeeld, is de Miga aan Dalmsholte toegewezen. Van heidegrond naar vruchtbare landbouwgrond Tussen 1880 en 1930 werden deze heidegronden ten zuiden van de Langsweg tot aan het Overijssels kanaal tot ontginning gebracht, grotendeels door groot grondbezitters o.a. de familie Kingma uit Friesland, deze familie stichtte hier twee heel grote landbouwbedrijven met de naam van twee boerderijen: Friso I, dicht bij het kanaal aan de Migaweg 1 en Friso II aan dezelfde weg Migaweg 6 Heidegronden van boeren uit Lemele In dit verhaal gaf ik al aan dat de onbewoonde Marke-Dalmsholte verdeeld werd in de omliggende Marken, daardoor werden aan boeren uit Lemele, bij de Markeverdeling en opheffing daarvan rond 1850, ook heidegronden toegewezen in het gebied de Miga. Later heeft de “Bond van Oranje”, opgericht in 1893 te Utrecht, met de doelstelling in een “Orde”, het verbeteren van de Maatschappelijke toestanden, o.a. door het verschaffen van werkgelegenheid door ontginning van woeste gronden. Dit werd later door de Nederlandse 12 Heidemaatschappij. Overgenomen. De boeren die rond 1860-1880 hun heidegrond ver kochten, kregen daarvoor heel weinig geld. Bekend is bijvoorbeeld de verkoop van een groot stuk woeste grond voor 400 gulden en een pond tabak. De Miga is al jaren een vruchtbaar landbouwgebied met een aantal mooie ruime boerderij en. Nu dit uitgebreide landbouwgebied bij Dalmsholte behoort is deze buurtschap behoor lijk groter geworden. Van het verleden naar het heden In het lezenswaardige boek: “Als de dag van gisteren”, verhalen uit het leven van Evert Dijk, vertelt hij over de jaren dat hij als boerenknecht werkte bij de familie A. Pouw die in 1927 vanuit Bodegraven hier gingen wonen op een grote boerderij aan de Vilstersedijk. Evert was toen dertien jaar toen hij op 1 september 1927 knecht werd bij die Hollandse boer in het land van de blauwe berg (de Lemelerberg). Jaren later schreef hij hierover een gedicht: “Déenkend an Dalmsholte”; zie blz. 100 van dat boek. Nu tachtig jaar later is er ook in onze buurtschap heel veel veranderd, ook hier zijn wij mensen van deze tijd en dat geldt ook voor de bedrijven, want naast moderne boerenbe drijven, zijn ook hier enkele neven- of heel andere bedrijven opgericht. Op het bedrijf van Bennie en Ria Warmelink worden de koeien gemolken door een robot. Kaasboerderij Heileuver - koeien - kaas en kunst Wie kent niet deze bekende kaasboerderij aan de Dalmsholterdijk 17 van Marinus Post, op een eeuwenoude boerenhoeve Anno 1864. Oorspronkelijk behorende tot het landgoed Vil- steren met de bijzondere naam “Heileuver”. Het woord euver is een andere naam voor ooievaar en Heil staat voor welzijn. Er wordt op ambachtelijke wijze boerenkaas bereid al bijna een kwart eeuw. Heel speciaal is de Sallandse kruidenkaas. Het is met nog meer zuivelproducten te verkrijgen in de boer- derijwinkel op het erf waar ook een andere kunst te vinden is. In het ‘Schilderhuis’ is een doorlopende expositie van eigen grafisch werk (o.a. linodrukken) van Joke van de Crom- mert en er wordt werk geëxposeerd van andere kunstenaars. Gedurende de openingstijden vrij toegankelijk. Muurplaat kaasboerderij Hoe een koe een dag doorbrengt: Gedrag in 24 uur gemiddeld Aantal uren grazen 4 tot 9 Aantal happen 24000 Hoeveelheid gras vers groenvoer 10% van het lichaamsge - wicht Afgelegde afstand 3 tot 5 km. Aantal uren herkauwen 4 tot 9 (75% liggend) Aantal kauwbewegingen 1 tot 4 per dag Hoeveelheid drinkwater in liters 30 tot 100 per dag Aantal uren liggend 9 tot 12 per dag Aantal uren staand, niet grazend 8 tot 9 per dag Aantal keren ontlasten 12 tot 18 per dag Hoeveelheid vaste uitwerpselen, in kg. 30 tot 40 per dag Aantal urineren 7 tot 10 per dag En dan te weten dat een koe maar twintig minuten slaapt.... Paardencentrum “de Marshoeve” Op de viersprong bij de voormalige school staat de karakteristieke boerde rij, Dalmsholterweg 30, de Marshoeve. Reeds vóór 1900 woonde daar de familie A.B. Wolterman. In 1946 kwam daar het echtpaar Johan Koggel en Grada Legebeke uit Vilsteren wonen, op een melkveebedrijf. Johan was een paardenkenner en paardenfokker. Hun dochter Christien Koggel en haar man Rinus Mars wonen sinds 1992 13 met hun beide dochters hier op deze boer derij, allebei actief in de paardensport: Loes met dressuurpaarden en Lianne met springpaarden en pony’s. De ruime paar- denhal kwam in 2004 gereed, mede door de enorme inzet van Rinus. Een prachtbedrijf met diverse mogelijkheden, zoals een zorg boerderij voor paarden. Paarden g k o s Paarden kunnen goed aanvoelen wat er in ons omgaat, en kunnen zo een opvoedend effect hebben op kinderen en jonge men ■ R sen. Zorgboerderij “De Marshoeve” biedt diverse mogelijkheden met betrekking tot dag- opvang/dagbesteding voor verschillende groepen, bijvoorbeeld kinderen met gedragspro blemen of cliënten met psychische problemen. Kindertherapeut Christien Mars is kindertherapeut en begeleidt kinderen en jongeren van 4-18 met soci- aal-emotionele problemen. Zij onderzoekt de aard en de ernst van de klachten en beoor deelt welke aanpak resultaat zal geven. Als kindertherapeut combineert zij methodes uit verschillende therapeutische stromingen afhankelijk van de klacht en de situatie. Overige therapie In een duidelijk aansprekende folder staat aangegeven over meerdere therapieën zoals Egintherapie (het paard als co-therapeut) en verder de heilzame werking van het Orthope dagogisch Voltigeren, de brug die het paard slaat tussen de begeleider en het kind. Loonbedrijf Harmsen In 1968 kocht het echtpaar J.H.Harmsen - M. Bouwhuis de boerderij, gebouwd in 1953 voor de familie M. Zieleman, staande op de kruising Dalmsholterdijk - Oudedijk. Harm sen is hier begonnen met een loon-, sproei-, en grondverzetbedrijf. In de loop der jaren is dit keurige bedrijf uitgebreid tot een grootschalig bedrijf met diverse mechanische land bouwwerktuigen, machines en een aantal grote tractoren. Op het bedrijf staan de ruime bedrijfshallen voor werktuigen- en machineberging, een werkplaats en een ruime kantine. Inmiddels heeft zoon Erwin Harmsen en zijn vrouw het bedrijf overgenomen, zij wonen in een tweede woning bij het bedrijf dat ontwikkeld is tot een groot modern loonbedrijf met diverse mogelijkheden voor de vele cliënten. Boomkwekerij aan de Oudedijk Op het voormalig boerenbedrijf van de familie J. Hulsink - H. van Lenthe Oudedijk 6 is ca. 1987 een boomkwekerij ontstaan. Dochter Rita Hulsink en haar man Gerrit Koggel uit Vilsteren wonen met hun twee zoons op het toentertijd uitgebreide woongedeelte van deze boerderij. Als boomkweker is Gerrit samen met Rita aan een boomkwekerij begonnen, wat is uitgegroeid in de loop der jaren tot een enorm bedrijf en een ruim aanbod van vele boomsoorten. Export-Weegerij Een heel bijzonder bedrijf in Dalmsholte is de Export Weegerij van de gebroeders Rei- mink aan de Langsweg. Een bedrijf met enkele ruime bedrijfshallen, waar vleesvarkens levend worden gewogen voordat ze naar de slachterijen worden vervoerd. Een bedrijf, aangepast en ingesteld op alle eisen en wettelijke voorschriften van Milieu- en Dierenwel zijn. Voorheen stond op deze plaats een boerderij van de familie J. Hebben - M. Jansen, met aan de voorkant van het woongedeelte een keurige kruidenierswinkel. Een gezellige buurt- winkel, zoals dat vroeger in veel meer buurtschappen voorkwam. Paardepension “Het Oale Peerd” Op de eeuwenoude boerderij aan de Lovénseweg woont sinds 1996 het echtpaar Lassche, die daar een aantal paardenboxen liet bouwen toen deze boerderij is gerenoveerd. Me vrouw Lassche ontfermd zich over bejaarde manegepaarden waarvoor een stichting is op- 14 Kompanen uw maat in financiële diensten Van Reeuwijkstraat 42 | 7731 EH Ommen t: 0529-451154 Lid van de Nederlandse Denk aan onze adverteerders Orde van Administratie- en f: 0529-455027 Belastingdeskundigen www.kompanen.nl ______—------M MER KLUSBEDRIJF Schilderwerken Hovenierswerken - Bestratingen - Bosbouw Voor ■ aanleg en onderhoud van tuinen ■ alle soorten bestratingen Koekoeksbloemstraat 8 ■ snoeien en kappen van bomen, 7731 WB Ommen takken hakselen, stobben frezen Tel. (0529) 45 10 55 ■ allerhande klussen b.g.g. (0529) 45 17 71 ■ zoekopdrachten met metaaldetector naar bijvoorbeeld verloren sieraden Weth. Petterweg 11 Tel. 0523 - 676057 _ ■ 7731 XT Ommen Fax 0523 - 676087 Schilderwerk dat gezien mag worden! www.hbremmer.nl Aannemersbedrijf M. van der Vegt OCB Bouw b.v. /\/\/ tel. (0529)452810 Ommen (0529) 45 37 47 fax (0529)452062 A. Fokke e-mail: [email protected] Makelaar en taxateur makelaars in onroerende goederen www.ocb-bouw.nl kantoor Vrijthof 4, 7731 CN Ommen '.er Tel. (0529) 45 10 32 Ommen Fax (0529) 45 64 09 www.makelaarskantoorbakker.nl expert 1 € WESTERMAN Ommen, Gasthuisstraat 1-3, telefoon (0529) 45 14 06 Dalfsen, Pastoriestraat 2, telefoon (0529) 43 01 02 EXPERT, DAAR WORD JE WIJZER VAN Cafetaria Harry’s Hap Brugstraat 31 - 7731 CV Ommen Telefoon (0529) 45 66 65 www.harryshap.nl Gesponsord door TCIINCENTRÜM Tuincentrum Jurrie Baas Balkerweg 24 7731 RZ Ommen Tel. (0529) 453708 Fax (0529)451595 [email protected] JÜRRIE BAAS www.jurriebaas.nl TAKMAN GEREEDSCHAPPEN OMMEN - BERKUM Dr. A.C. van Raaltestraat 26, 7731 GP Ommen Campherbeeklaan 1, 8024 BR Berkum (Zwolle) Rabobank JE ZIET ’T VERSCHIL Varsenerpoort 9, 7731 DG Ommen vyVlBliRG/4 Voor een nieuwe vloer gaat u naar: Dunnewind Laminaat Outlet Ommen Dealer van: Groot assortiment VLAAI - BROOD - NOTEN Balterio • LAMINAAT Berryfloor Brugstraat 19a 7731 CT Ommen • PLINTEN EN PROFIELEN Tel. 0529-450054 • AFWERKING • TAPIJTTEGELS Uw complete vloerspecialist! S p r u i j t Schurinkstraat 1 Notaris 7731 GC Ommen Tel. (0529)45 37 22 Varsenerpoort 1 - Postbus 75 - 7730 AB Ommen Tel. (0529) 45 22 33 - Fax (0529) 45 37 12 www.laminaatoutlet.nl RENAULT-DEALER Uw adres voor: - personen-/bedrijfswagens - autoschade CENTS - Firezone; 24 uur per dag tanken - LPG-gasinbouwstation Stationsweg 24, 7731 AX Ommen, Tel. (0529) 46 99 00 - financiering www.cents. nl - lease, alle merken auto’s gericht. En zo kreeg de historische boerderij een mooie en doelmatige bestemming. Op een kerkelijke kaart van 1860 staat het vermeld onder de naam Van der Wijck te Archem. Uit mondelinge overlevering weten wij dat daar toen een soort jachthut van deze familie stond. In 1894 trouwde Jan Frederik Bennink uit Lemele met Hendrika Hoogenkamp uit Dalmsholte. Zij verbouwden het waarschijnlijk tot een boerderij, waarbij de achtermuur nog enigszins een afwijkende vorm had, waar schijnlijk nog van de voormalige jachthut. Deze familie Bennink had als huisnaam “Kogeldieke”, in navolging van haar vader Lubertus Hoogenkamp die de bijnaam “Kogelbatsie” droeg. De reden daarvan was dat deze man tijdens de jacht door een kogel in zijn been was getroffen. De familie Bennink woonde hier tot 1995, dus ruim 100 jaar en toch maar twee generaties. Inmiddels heeft de familie Lassche het pension voor oude paarden nog meer uitgebreid op deze mooie locatie met het zicht op de Archemerberg. Tenslotte, ook in dit verhaal blijkt dat elke buurtschap een eigen ge schiedenis heeft, waar onze werkgroep nog steeds mee bezig is. Over die historie schrijven wij graag in ons blad, ook blijven de gegevens hierover in ons archief en worden sinds kort digitaal vastgelegd, zo dat oude verhalen over het boerenleven niet worden vergeten. De auteur, enkele jaren geleden. Bronnen: Speurtocht door de historie van het Ommerland, door Evert Dijk Mondelinge verhalen van buurtbewoners Het mysterie onthuld De rondzwervingen van een unieke steen in Ommen door Ben Wösten Op mijn verhaal in de Darde Klokke nr.49 over de mysterieuze steen in de Hervormde kerk in Ommen ontving ik diverse reacties. Deze reacties hadden betrekking op het feit, dat de bewuste steen ooit verwerkt is geweest in een huis aan de Hessenweg-Oost in Arri- ën nabij de Driehoek . De steen heeft dus ooit een reis gemaakt vanuit het centrum van Ommen naar de buurtschap Arriën en daarna weer retour naar Ommen. De historie van de steen begint zoals ik in mijn vorige verhaal heb geschreven, aan de Brugstraat 22 in Ommen. Eigenlijk begint de geschiedenis van de steen al veel eerder. In de tekst op de steen staat het jaar 1766 vermeld. Hij is dus al bijna 250 jaar oud. Het blijft onduidelijk waar de steen was, eer hij in het bezit kwam van de Ommer geneesheer Jan Lindenhovius. Omstreeks 1822 liet Lindenhovius de steen plaatsen in de voorgevel van een nieuw ge bouwd huis aan de eerder genoemde Brugstraat, waar hij enige jaren zijn huisartsenprak- Het huis van de familie Van Der Steen aan de Brugstraat nr.22. Op de stoep zit Hendrik van der liet huis Brugstraat 22, gebouwd plm. 1820 door dokter Jan Lindenhovius en het laatst Veen. In de gevel precies bewoond door de familie Van der Veen. Boven de deur de gevelsteen met de Uil en de boven de voordeur is de Kat. Geheel rechts is nog het z.g. dominees-poortje te zien. steen duidelijk zichtbaar. Fato-arcbiej gemeente Ommen. 16 De steen is hier op de foto te zien in de schoorsteen mantel in het huis van Ar end van der Veen in Arren. Midden voor de schoor steenmantel zit Guus van der Veen, links van hem zit wijlen Sjaan Kramer (de moeder van Peter kramer) . tijk uitoefende. Nadien verhuisde hij naar de Voorbrug, thans hotel De Zon en kreeg het huis aan de Brugstraat 22 diverse andere bewoners, waaronder zijn eigen zoon Willem, die daar ook weer een huisartsenpraktijk had. In 1873 woonde in dit huis de Ommer wethouder Gezie- nus Hendrik van der Veen met zijn gezin. In 1921 woonden er de dames Aaltje, Jantsje en Wilhelmina van der Veen. Zij verkochten het huis in 1936 aan grootgrutter Albert Heijn. De dames zelf lieten aan de stationsweg een nieuw huis bouwen met op de voorgevel de fraaie naam “De Streppel” Wilhelmina trouwde later nog met dominee Oudejan. Het oude huis aan de Brugstraat werd afgebroken. AH liet op dezelfde plek een nieuw winkelpand verrijzen. De steen werd eerst nog weer verwerkt boven een zijdeur van dit nieuwe winkelpand. Toen j aren later het winkelpand overging in andere handen werd de steen uit de gevel gehaald en kwam weer in het bezit van de nazaten van de voormalige wethouder. Een van deze nazaten, Arend van der Veen bouwde in 1974 een nieuw huis aan de eerder genoemde Hessenweg en liet de bewuste steen aanbrengen in de schoorsteenmantel in de woonkamer. Na het overlijden van Arend verhuist zijn echtgenote naar een woning aan het Bergpad. De steen nam zij echter mee en schonk deze uiteindelijk aan het gemeentebe stuur. Omstreeks 1987 wordt de steen ingemetseld in de gevel van de klokkentoren van de kerk, waar de steen uiteindelijk zijn welverdiende rustplaats kreeg. Noot: Informant Guus van der Veen plus feitenmateriaal uit de geschiedenis van Ommen rond de 19e eeuw door G. Steen 17 post De kwaliteit van onze postbezorging Spanjers Dieks werkte omstreeks 1865 in Amersfoort. Hij stuurde zijn moeder een brief en zette het volgende gedicht op de envelop, zonder enige ander adres. De brief kwam keurig over! Zou TNT dit vandaag de dag nog nadoen? Dat gij dit briefje brengt Naar Omme, in den hoek Als Achterhoek (1) bekend, Is vriéndelijk mijn verzoek. Dicht bij een fraai gebouw Van Abrams ’ nageslacht (2) Woont ene weduwvrouw, Die dit moet zijn gebracht. Doch waar ik kort wil zijn Met dit mijn lang geklits Het mannetje op de spits (3) Zij Diekeman tot gids (4 1. Vroeger werden de Middenstraat, de Gasthuisstraat ).en de Varsenerstraat samen “de Achterhoek” genoemd. De moeder van Spanjers Dieks woonde ongeveer waar later de Eierhal stond en nu Blokker is te vinden. 2. Hier wordt de Synagoge bedoeld; daar staat nu een pizzeria. 3. Op het huis van Dieks stond een windwijzer in de vorm van een mannetje. 4. De postbode in die dagen heette Diekeman. De Olde mölle Makkinga’s mölle, olde mölle Wat is ter al wat um ow te doen ewes. ’n lenen zeg’t weinig, ’n aandern volle, maar missen kan ow gieniene bes. I’j heurt zo bi’j ons mooie Omm’n ’t zol kaal wee’n a’j der niet meer waam en hoe ’t mut goan of hoe ’t mut komm’n ’n feit is, wi’j wilt ow graag bewaarn. I’j stoat doar al zo vöille joaren Al van 1824 of, En mölle, ik wol ’t ow graag bespoaren: Maar ’t beste is wel van ow of. 1 ’j hebt hard mudden wark’n, alle dagen Ow baas hef mi’j dat zelf verteld Eerst mos i’j beume en plaanken zagen En later he’j nog garste épeld. ’n Pelstien is niet meer te vinden, den is noar Duutsland hen e’goan. De mulder kon der goed an winnen In ’n veurig’n oorlog worden dat meer e’doan. 18 De mulder, dat was toen Hein Oldeman, (De Makkinga’s waar’n d’r al tieden of), 70 joar gaven zie d’r hun krachten an En Oldeman deed van 1894 an of. Doamoa kreeg i’j wat kalmere joaren I’j malen rogge en haver en zo meer. Maar, ik hoeve dat niet te verkloaren, In ’n laatsten oorlog kwaamp de drukte weer. Wat konden de mensen ow toen vinden Doar worden heel wat of e’doan En doarumme kan ’t mi’j heel niet zinnen Da’j der now zo kaal bi’j mudden stoan. Ik hoppe, dat ’t plekkie woar a’j op stoat, Mag bleiven zo as ’t now nog is. As ze um ow hen an ’t bouw’n goat Och mölle, dan is’t veur ow mis Wi’j kunt ow now zo mooi bekiek’n Van weerskanten hew ’t gezicht’op ow Maar wat nog kump, dat mut nog bliek’n: Zult ze later ok zo strien veur ow? Of zult z’ow dan misschien verzetten? Op ’n rustig plekkie buuten of? Want: aandere heer’n, aandere wett’n Wi’j wacht dat samen maar rustog of. Geschreven in 1954 door Anne van Elburg-Tusveld. An Ommens laatste pompe van Dieks Makkinga (1954?) Met weemoed zie ik die olde pompe, Zo aj doar stoat, glorie ant vergoan. Hier kwaam’n de vrouwluu op eer klompe Maar i’j hebt as waterbronne of e’doan. Pompe, woar ‘k zo vake uut heb’e dronk’n, Ow water, zo diepe uut de grond. Hef mi’j vake nii’je kracht e’schonk’n ’t Kwaamp met zök frisse forse gulp’n uut ow mond. Bi’j ow wörd’n water, maar ok ni’s betrök’n Bi’j ow kreeg’n de moedeloze’n road Bi’j ow word ok welis of e’brök’n Maar i’j zelf waar’n nooit de bronne van ’t kwoad. Wi’j, die ow e’kent hebt, in ow goeie daag’n Wi’j ziet ow goan as n’old’n kammeroad Ok ow hen-goan mutte wi’j maar draag’n Toch zow ow mis’n, a’j der straks k niet meer stoat. 19 Wie kent deze mensen? Op deze pagina hebben we meerdere keren foto’s geplaatst die in het bezit zijn gekomen van de HKO. Bij een aantal foto’s is niet bekend wie er op de foto staan of waar de foto genomen is. Tijdens de inloopdagen liggen de foto’s van deze ‘onbekenden” voor iedereen ter inzage. We hopen en verwachten dat we daarmee de witte plekken kunnen opvullen. 20 juwelier-opticiën An't horlogie ken ie de drager. Kies ow horlogie daorömme metzörge en loat oe roaden deur de Vakman! Gedipl. oogmeetkundige lid A.N.V.O. Gedipl. contactlensspecialist lid A.N.V.O. Brugstraat 22 - 7731 CT Ommen - Tel. (0529) 45 16 43 www.juwelieroptiekbastiaans.nl BEL OP EN NEEM MEE! salades, maaltijden, borrelhapjes, snacks BEL (0529) 45 14 29 Voor een goed betaalbare Hollandse maaltijd of koffie met vers gebak DAMES EN HEREN KAPSALO RESTO OCO p ü A C ü J k ’ Lunchroom-ijsbedrijf ZONNEBANKEN - BEWEGINGSBANKEN Brugstraat 16 ~ 7731 CT Ommen Slagenkampweg 9, 7731 TK Ommen, Tel. (0529) 45 45 55 Van Elderen Van Elderen gaat nét even verder accountants I belastingadviseurs www.vanelderen.nl RADIO - T.V. - STEREO RECORDERS - KOELKASTEN WASAUTOMATEN - EIGEN TECHNISCHE DIENST M. Dunnewind SPOKTRIJK Dr. A.C. van Raaltestraat 12 7731 GP Ommen Tel. (0529) 45 16 58 Bedrijfsfitness Body Vital Body Balance Cardiofit Kickboksen Body Combat Circuit training RPM Body Pump Crunch Attack Sauna Body Shape Fitness Sportmassage Body Steps Fysiotherapie Vacustep b v Body Vive Joggen Zonnebank Nieuwbouw Roel en Marie Gaasbeek Verbouw Nieuwelandstraat 12 - 7731 TH Ommen - Tel. (0529) 454508 Renovatie Restauratie TEXACO bediend tankstation T ekenwerk Vergunningen TfX|^ian>1alderen = ! ^11 \fezz3 garage en tankservice Bouwbedrijf Vonder bv. Tel 0529-451043 C ontainers dakdekkers- en renovatiebedrijf Mobiele kranen/shovels Straatw erk Strangeweg 7 7731 GV Ommen Straatstenen Tel. (0529) 45 21 50 Zand, grond en grind F a x (0529) 45 11 65 S lo o p w erk E. van dep UMD1 OMMEN BV E-mail: [email protected] Wij zijn ook zaterdags geopend Website: www.dunnewindgroep.nl van 08.00 tot 12.30 uur E sk am p w eg 3-5 « 7731 TA Ommen • Tel. (0529) 45 30 33 BOUWSTRAAT 8 7731 CP OMMEN TELEFOON O529 450 512 FAX O529 454 I 25 VECHTSTEDE NOTARISSEN Univé Overijssel E-MAIL [email protected] Ommen tel. 0529 -46 94 10 INTERNET WWW.VECHTSTEDE.COM Daar plukt ü de vruchten van! DE KAPPER va^ d e r B eek WITH A BITE! wijnhandel ~ slijterij DE“KAPPER J. van der Beek HAIR 6 LIFESTYLE Sinds 1854 Vrijthof 1, Ommen, tel. (0529) 45 49 48 Schurinkhof 4-6 • 7731 EX Ommen www.kapsalondekapper.nl Tel. (0529) 45 30 66 • Fax (0529) 45 30 90 n Gewoon 'n goei'n bakker VAKMANSCHAP ö Varsenerstraat 3 7731 DC Ommen H. STEEN B.V. Telefoon 45 62 62 ZEKERHEID Sogenbosstraat 3 Hardenbergerweg 10 7731 WT Ommen 7731 HD Ommen Tel. (0529) 45 18 02 Telefoon 45 13 89 REËLE PRIJZEN Fax (0529) 45 69 98 /\j kowt ■dkelr'n AUTOSCHADE zój'P0oea FO CW fl Henk Koggel Restaurant - Catering GARANTIEBEDRIJF De Bootsman Coevorderweg 19 Ommeresstraat 11 - 7731 XD Ommen 7737 PE Ommen Telefoon (0529) 45 12 94 Tel. (0529)45 72 72 Uw vakantie is bij voorbaat geslaagd op Bungalowpark Hoge Hexel Voor reservering: Hoge Hexel Recreatie Bruine Hoopsweg 6, 7645 BJ Hoge Hexel KiOSE irfEXEL Tel. (0546) 57 98 65 • Fax (0546) 57 13 08 E-mail: [email protected] • Internet: www.hhexel.nl Veldkampweg 3 Fax 0529-451027 Gratis Rocks 7731 HL Ommen www.bvbouw.nl Hamsgoren 25 ■ 7731 EX Ommen ■ Tel. (0529) 45 24 29 TEXACO-Tankservice ook met pasjes betalen Dunnewind Groep BV UW DAK IS ONS VAK!!!