Ministerstwo Środowiska Państwowy Instytut
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
MINISTERSTWO ŚRODOWISKA Zleceniodawca PAŃSTWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY Generalny Wykonawca Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1 : 50 000 Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Geologii Morza 80–328 Gdańsk, ul. Kościerska 5 OBJAŚNIENIA DO MAPY HYDROGEOLOGICZNEJ POLSKI w skali 1: 50 000 Arkusz SWORNIGACIE (125) Opracowała: DYREKTOR Państwowego Instytutu Geologicznego ................................ mgr inż. Maria Kreczko upr. geol. Nr V-1191 Państwowy Instytut Geologiczny Redaktor arkusza: ................................ prof. dr hab. Andrzej Sadurski Państwowy Instytut Geologiczny Sfinansowano ze środków NARODOWEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ Praca wykonana na zamówienie Ministra Środowiska Copyright by PIG & MŚ, Warszawa 2004 SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE ......................................................................................................... 4 I.1. CHARAKTERYSTYKA TERENU ...................................................................... 5 I.2. ZAGOSPODAROWANIE TERENU .................................................................... 6 I.3. WYKORZYSTANIE WÓD PODZIEMNYCH .................................................... 8 II. KLIMAT, WODY POWIERZCHNIOWE .................................................................... 8 III. BUDOWA GEOLOGICZNA ........................................................................................ 10 IV. WODY PODZIEMNE .................................................................................................... 12 IV.1. UŻYTKOWE PIĘTRA WODONOŚNE .......................................................... 12 IV.2. REGIONALIZACJA HYDROGEOLOGICZNA ............................................. 14 V. JAKOŚĆ WÓD PODZIEMNYCH ............................................................................... 18 VI. ZAGROŻENIE I OCHRONA WÓD PODZIEMNYCH ............................................ 23 VII. LITERATURA I WYKORZYSTANE MATERIAŁY ARCHIWALNE .................. 26 SPIS RYCIN ZAMIESZCZONYCH W TEKŚCIE Ryc. 1. Położenie arkusza mapy na tle jednostek fizycznogeograficznych i hydrogeologicznych Ryc. 2. Średnie roczne wskaźniki bilansu wodnego zlewni Brdy Ryc. 3. Średnie przepływy i odpływy charakterystyczne Brdy do wodowskazu w Swornychgaciach Ryc. 4. Symbole jednostek hydrogeologicznych na arkuszu Swornigacie i arkuszach sąsiednich Ryc. 5. Histogramy i wykresy częstości skumulowanej wybranych składników chemicznych wód podziemnych czwartorzędowego piętra wodonośnego Ryc. 6. Podstawowe wartości statystyczne wybranych składników chemicznych wód podziemnych piętra czwartorzędowego Ryc.7. Położenie arkusza na tle obszarów chronionych SPIS ZAŁĄCZNIKÓW DOŁĄCZONYCH DO TEKSTU Załącznik 1.1 Przekrój hydrogeologiczny I-I Załącznik 1.2 Przekrój hydrogeologiczny II-II Załącznik 2 Mapa głębokości występowania głównego poziomu wodonośnego (w skali 1:100 000) Załącznik 3 Mapa miąższości i przewodności głównego poziomu wodonośnego (w skali 1:100 000) SPIS TABEL DOŁĄCZONYCH DO TEKSTU Tabela 1a Reprezentatywne otwory studzienne (aneks „Materiały poufne”) Tabela 1d Inne reprezentatywne punkty dokumentacyjne umieszczone na planszy głównej (otwory bez opróbowania hydrogeologicznego) Tabela 2 Główne parametry jednostek hydrogeologicznych Tabela 3a Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych wykonanych dla mapy - reprezentatywne otwory studzienne Tabela 3d Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych wykonanych dla mapy – inne reprezentatywne punkty dokumentacyjne Tabela 4 Obiekty uciążliwe dla wód podziemnych Tabela A Otwory studzienne pominięte na planszy głównej (aneks „Materiały poufne”) Tabela B Inne punkty dokumentacyjne pominięte na planszy głównej (otwory bez opróbowania hydrogeologicznego) Tabela C1 Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych – materiały archiwalne – reprezentatywne otwory studzienne Tabela C5 Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych – materiały archiwalne – otwory studzienne pominięte na planszy głównej SPIS MAP (wydruki ploterowe) Mapa hydrogeologiczna Polski - plansza główna w skali 1:50 000 Mapa dokumentacyjna w skali 1:50 000 WERSJA CYFROWA MAPY (GIS/Intergraph) Materiał archiwalny w Centralnym Archiwum Geologicznym PIG 3 I. WPROWADZENIE Arkusz Swornigacie [nr 125] mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000, opracowany został w Państwowym Instytucie Geologicznym, w Oddziale Geologii Morza w Gdańsku. Mapę opracowano na zamówienie Ministerstwa Środowiska, sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Generalnym Wykonawcą mapy jest Państwowy Instytut Geologiczny. Warunki hydrogeologiczne z elementami ochrony środowiska opracowano w oparciu o materiały źródłowe i informacje uzyskane z: Centralnego Archiwum Geologicznego Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie i Gdańsku, Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku, Starostwa w Chojnicach, Urzędów Gmin: Lipnica, Konarzyny, Przechlewo, Chojnice, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gdańsku. Uzupełnieniem zebranych materiałów archiwalnych był przegląd terenu przeprowadzony w 2003 r. Podczas rekonesansu dokonano kontrolnych pomiarów zwierciadła wody w studniach, pobrano próbki wody do badań laboratoryjnych. Zwrócono uwagę na stan środowiska, występowanie potencjalnych ognisk zanieczyszczeń, stanowiących zagrożenie dla wód. Zebrano informacje o otworach studziennych oraz obiektach uciążliwych dla środowiska wg stanu na koniec 2002 r, wyniki analiz chemicznych próbek wody dotyczą przede wszystkim lat 1990 – 2000. Analizie poddano materiały dokumentacyjne z 25 otworów hydrogeologicznych. Z tej liczby 15 otworów uznano za reprezentatywne dla charakteryzowanych poziomów (tab. 1a). Wyniki badań uzyskane w trakcie wykonywania otworów reprezentatywnych zestawiono w tabeli 1a, natomiast pozostałych, pominiętych na mapie głównej, w tabeli A. Ponadto uwzględniono informacje zestawione w Materiałach Archiwum Wierceń (1) oraz wyniki wierceń poszukiwawczych i badawczych (tab. 1d, B). Jakość wody użytkowych poziomów wodonośnych oceniono na podstawie wyników zawartych w analizach archiwalnych (tab. C1, C5) i wykonanych specjalnie dla MhP nr 125 (tab. 3a). 4 W tabelach zestawiono wyniki analiz fizyczno – chemicznych próbek wody pobranych w trakcie próbnych pompowań otworów studziennych po ich wykonaniu, po rekonstrukcji lub renowacji, a także w trakcie eksploatacji w latach 1990–2002. Dla potrzeb mapy wykonane zostały rozszerzone analizy chemiczne próbek wody, pobranych z 12 studni wierconych. Analizy wykonało Centralne Laboratorium Chemiczne Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie. Potencjalne ogniska zanieczyszczeń wód podziemnych przedstawiono na Mapie w skali 1:50 000, a ich charakterystykę podano w tabeli 4. Interpretację warunków występowania użytkowych poziomów wodonośnych, charakterystykę ilościową i jakościową, przedstawiono na arkuszu Mapy hydrogeologicznej Polski i załączonych do tekstu mapach głębokości występowania głównego poziomu użytkowego (zał. 2), mapach miąższości i przewodności (zał. 3) oraz przekrojach hydrogeologicznych (zał. 1.1 i 1.2). Na mapie dokumentacyjnej (zał. 4) zostały zlokalizowane wszystkie zinwentaryzowane otwory studzienne, otwory bez opróbowania hydrogeologicznego oraz zaznaczone zostały granice opracowań regionalnych i geofizycznych — geoelektrycznych. Całość obszaru arkusza obejmują dwie dokumentacje hydrogeologiczne: „Wody podziemne województwa słupskiego” oraz Dokumentacja zasobów dyspozycyjnych zlewni Brdy (2, 12). Pozostałe dokumentacje (8, 14, 15) dotyczą wyłącznie obszaru dawnego województwa słupskiego. Wykaz opracowań regionalnych, innych dokumentacji hydrogeologicznych oraz publikacji dotyczących obszaru mapy zamieszczono w rozdziale VII. W ramach prac nad mapą przeprowadzono weryfikację i uzupełnienie danych Regionalnego Banku Danych Hydrogeologicznych. Analizę statystyczną wyników analiz chemicznych próbek wody wykonano przy współpracy Krzysztofa Sokołowskiego. Wersja komputerowa arkusza mapy w systemie INTERGRAPH wykonana została przez Zbigniewa Kordalskiego i Krzysztofa Sokołowskiego. I.1. CHARAKTERYSTYKA TERENU Położenie arkusza Swornigacie [układ 1942], w skali 1:50 000, określają współrzędne: 17015’—17030’ długości geograficznej wschodniej i 53050’—54000’ szerokości geograficznej północnej. Obszar arkusza, o powierzchni 305 km2, znajduje się w województwie pomorskim. Położony jest na styku trzech powiatów: bytowskiego (gmina Lipnica), człuchowskiego (gmina Przechlewo) i chojnickiego (gminy — Konarzyny, Chojnice i Brusy). 5 W regionalizacji geologicznej obszar arkusza położony jest w południowo-zachodniej części niecki brzeżnej (16). Według fizycznogeograficznego podziału Kondrackiego (6), znaczna część obszaru arkusza położona jest na Równinie Charzykowskiej (314.67). Tylko niewielki południowo– zachodni kraniec obszaru znajduje się na Pojezierzu Krajeńskim (314.69). Na Równinie Charzykowskiej dominującą formą geomorfologiczną są szeroko rozprzestrzeniające się pola sandrowe. Równina sandrowa jest zróżnicowana hipsometrycznie, od 185 m n.p.m. w pobliżu rynny jeziora Gwiazda – na północy do 130 m n.p.m. w części południowej, w rejonie Swornychgaci. Powierzchnia sandru porozcinana jest rynnami jeziornymi i licznymi formami wytopiskowymi. Rozległe zagłębienia wytopiskowe występują przede wszystkim w północnej i centralnej części obszaru (Bagno Pceń, Rosocha). Większość obniżeń jest wypełniona przez jeziorne osady organiczne (9). Na południowym zachodzie — w okolicy Nowej Wsi i Żychcego — pojawiają się niewielkie fragmenty wysoczyzny polodowcowej Pojezierza Krajeńskiego. Powierzchnia