Jaaroverzicht 2015

1 2 voorwoord

CBK Rotterdam heeft een mooi jaar achter de rug. Na twee jaren volop bezig te zijn geweest met heroriënteren en reorganiseren, konden we in 2015 ons volle gewicht op de programmering in de stad leggen. En dat voelt heerlijk!

Art Office liet zien dat de regeling Onderzoek & Ontwikkeling prachtige verdiepende projecten oplevert, waarbij kunstenaars op het snijvlak van kunst en samenleving opereren.

BKOR voltooide het rapport Inventarisatie en Beoordeling Kunstwerken in de Openbare Ruimte waarmee Rotterdam een voorloper is op het belangrijke gebied van hoe om te gaan met het beeldende erfgoed in de publieke ruimte.

Sculpture International Rotterdam zette zich vol in voor noodzakelijke restauraties en verplaatsingen van belangrijke internationale sculpturen in onze stad (George Rickey, Henry Moore, Naum Gabo) en reikte spannende en bijzondere vergezichten aan door de manifestatie Eerbetoon aan een Avenue.

Ons tentoonstellingsplatform TENT tenslotte, blijft het episch centrum van hedendaagse Rotterdamse kunst en toonde aan dat het hoge bezoekcijfer uit 2014 geen incidentele verbouwingsbonus was.

Om maar eens wat te noemen! Ik wens u veel plezier met onze terugblik op het jaar 2015.

Ove Lucas directeur CBK Rotterdam

3 jaaroverzicht 2015

Voorbij het vernis

The New Romantic Spirit. foto: Aad Hoogendoorn

“Toen schoot Cupido in de roos. “Wat een plezier om zijn ogen te lenen,” Zomaar: ik stapte de drempel over zegt ze over de blik van Hidde van Schie op zijn van TENT in Rotterdam en raak was het.” Met die woorden begon de mede-exposant Woody van Amen. kunstrubriek van Jeanne Prisser op 10 april 2015 in de Volkskrant, te lopen bij een tentoonstelling die januari Lidwien van de Ven – nieuw- over de duotentoonstelling The New vragen stelde over het waarom van komers te introduceren, zoals in Romantic Spirit >pagina 10 in TENT. schilder­kunst anno nu. het najaar Nicky Assmann. >pagina 25 “Wat een plezier om zijn ogen te le- “Een esthetisch walhalla dat zowel nen,” zegt ze over de blik van Hidde Doorgaans signaleert TENT jonge afgrondelijk was als hypnotiserend van Schie op zijn mede-exposant kunst en de nieuwste ontwikkelin- om naar te kijken”, schreef NRC Woody van Amen. gen maar om de helden van nu te Handelsblad over Assmanns solo. herkennen en te begrijpen, moeten De tot dan toe bij het grote publiek Twee maanden duurde deze ten- we weten op wiens schouders ze onbekende Rotterdamse installatie- toonstelling die twee generaties staan. In 2015 besloot TENT om wat kunstenaar werd een overnight pu- Rotterdamse ‘romantici’ tegen- vaker achterom te blikken, mede in bliekslieveling en TENT een spring- over elkaar zette: oude rot Woody aanloop naar het wederopbouwjaar plank voor haar carrière. van Amen, grondlegger van de Pop 2016. De duotentoonstelling van Art in de jaren zestig en zeven- Van Amen en Van Schie, met mu- Het signaleren van talent was ook, tig, naast jong talent Hidde van seale bruiklenen, trok veel pers en zoals altijd, een onderwerp in de zo- Schie. Met combinaties van kleur veel bezoekers, iets wat ook in de mer bij de altijd drukbezochte TENT en licht – ’s avonds te zien door de rest van het jaar zou gebeuren. Dat Academy Awards >pagina 18 en de af- etalage­ramen – verleidde de ten- gebeurde zelfs al koos TENT ervoor studeertentoonstelling van het Piet toonstelling de passant om binnen om behalve gevestigde namen – in Zwart Institute. In meer opzichten

4 inleiding

Zebra in de Nesten (2015) van Herman Lamers. foto: Salih Kilic

stond de zomer in het teken van de kritische massa bereikte TENT gevoel, ook bij CBK Rotterdam: het educatie. Naast 100% hedendaags, ook een breder cultureel geïnteres- eigenzinnige kunstklimaat en de een samen­werking met Showroom seerd publiek. Er kwamen in totaal grote collectie kunst in de openba- Mama en Witte de With, deed 34.000 bezoekers (de prognose was re ruimte dragen bij aan de kwaliteit TENT mee aan het Jeugd Vakantie­ 25.000) uit alle lagen van de bevol- van de stad. Dat optimisme was het paspoort voor kinderen die niet king. Op drukbezochte avonden en onderwerp van een artikel in de Rot- ‘s zomers op vakantie kunnen – openingen verzamelt cultureel Rot- terdambijlage van NRC Handelsblad in Rotter­dam zijn dat er veel. Het terdam zich in de tentoonstellings- op 2 januari dat alvast zeven hoog- jaar door heeft TENT een educatie- zalen, op de trappen, de stoepen op tepunten voor 2015 voorspelde: ve programmering met workshops en de straat in. nieuwe architectuur, de aanstaan- en rondleidingen, met tijdens de zo- de wederopbouwviering, beelden- mer aandacht voor een zomercarna- Oud en jong, nieuw en gevestigd, de kunst. valprocessie rond thema’s als combineert TENT heden en verle- identiteit en maskerade. Dit project den met op de bovenverdieping de Maar voorspellingen gaan altijd van Marga Weimans>pagina 19 werd doorlopende tentoonstellingsreeks mank. En dan is het goed dat kunst voor de jeugd doorontwikkeld Cultural Histories in samenwerking en cultuur meer betekenen dan vie- door performancekunstenaar met Witte de With. In aanloop naar ren. Nog geen week na dit artikel Mette Sterre. >pagina 16 de wederopbouwviering 2016 is het waren aanslagen in Parijs, waarop goed om stil te staan bij waar we burgemeester Aboutaleb een ver- De elf tentoonstellingen dat jaar in vandaan komen, te bespiegelen. Dat ontruste menigte toesprak op Plein TENT werden omlijst door educatie maakte 2015 een soort verbindings- 1940 naast De verwoeste stad van en door festivalavonden, concer- jaar: vieren enerzijds en reflecteren Zadkine. In de uitgesproken behoef- ten, boekpresentaties, debatten, op heden en verleden anderzijds. te aan een wij-samenleving paste met veel aandacht voor communica- Vieren deed ook de stad die zich dit beeld als symbool van saamho- tie. De tentoonstellingsvormgeving vol elan opmaakte voor Rotterdam righeid. Het monument bleek in 2015 waar TENT mee experimenteert, viert de stad! in 2016 nadat 2014 al populairder dan ooit, een anker in viel op: de Jongens Ronner kregen de boeken in was gegaan als jubel- een dynamische stad en soms onze- in mei in Istanbul voor de tentoon- jaar. Dat was het jaar waarin Rot- kere tijd. Zoals kunst mensen bindt, stellingsvormgeving de tweede terdam in alle hippe lijstjes van in- zijn sculpturen als De verwoeste prijs bij de prestigieuze European ternationale stedentrips belandde, stad een levend onderdeel van de Design Awards. Deels gericht op de economie en toerisme en trots stadscultuur. Mensen kwamen er de kunstenaarsgemeenschap en opbloeiden. Dat gaf overal een goed samen bij de herdenkingsmomenten

5 jaaroverzicht 2015

in mei en ook op andere momenten Bij de zeven voorspelde hoogtepunten in het groeide dit beeld uit de SIR-collec- NRC-artikel van 2 januari, was CBK Rotterdam tie uit tot een symbool van samen- zijn en historisch bewustzijn. Het bij vijf ervan betrokken werd een ijkpunt tegen vergetelheid en de waan van de dag, bleek in media­discussies op kranten­papier website over kunst in de openbare de gemeente lichtplannen voor en op sociale media. Dat had niet al- ruimte. Met veel panoramisch beeld wedero­ pbouwkunst om ‘s avonds leen te maken met onzekerheid over vormen kunst en stad hierin een dy- de stad een ander aanzien te geven, de toekomst, het paste ook in de ge- namische eenheid waarin kunst- met beelden een verhaal te vertellen groeide betrokkenheid van burgers geschiedenis aan bod komt. Dat over cultuur en over de geschiede- bij kunst in de openbare ruimte – ook gebeurde bovendien in de beelden- nis van de stad. de ‘ballen’ van Eliasson>pagina 20 en schouw waarvan BKOR eind 2015, de slechte staat van het beeld van na drie jaar intensief onderzoek met Ook de nieuwe werken die BKOR Naum Gabo waren voer voor verhitte een onafhankelijke commissie, zijn dit jaar opleverde, verhalen over de discussies. rapporten inleverde bij de gemeen- stad. Dat geldt voor de monumen- te. Met criteria op basis van de mu- ten voor André van der Louw>pagina 31 Een bezinningsjaar dat 2015, zo seale LAMO-leidraad heeft het hon- en voor Tomáš Masaryk>pagina 29 (die tussen een jubeljaar en feestjaar derden buitenbeelden geschouwd. in Rotterdam de natie Tsjechoslowa- in. Dat betekende vreugde zowel Daarmee wordt een Rotterdamse kije concipieerde) en voor de nesten als een pas op de plaats, een jaar collectie in kaart gebracht en is te met zebra>pagina 32 op het Diergaarde- van reflectie en verdieping met de zien waar deze begint en eindigt, plein ter herinnering aan de dieren- kunstgeschiedenis als uitgangs- wat verzameld en ontzameld moet tuin hier waarvandaan dieren na het punt. Dat bleek in tentoonstellin- worden, wat de topstukken zijn en bombardement de stad in vluchtten. gen, talkshows, onderzoeken achter welke thematische en historische Op muren aan de Oude Binnenweg de schermen. Het heersende gevoel verbanden er bestaan. Met deze werden nieuwe jazzportretten>pagina 22 van optimisme was ook voelbaar in terug­blik liep BKOR voor de troepen opgeleverd die een link leggen tus- de forse lijst evenementen die CBK uit: zo’n omvangrijk en diepgravend sen het uitgaan van nu en van de- Rotterdam organiseerde in 2015, onderzoek is voor veel gemeenten cennia terug, toen jazztonen weer- solo zowel als in samenwerking, een verre toekomstdroom. klonken uit de dancings en cafés in overdag zowel als ‘s avonds – rond- het mondaine vooroorlogse stads- leidingen, talkshows, avondopen- De reden om in zo’n meerjarenstu- centrum. Zelfs het jonge en expe- stellingen. Bij de zeven voorspelde die te investeren was niet zomaar. rimentele kunstwerk Beijerkoppen, hoogtepunten in het NRC-artikel van In Rotterdam wordt veel gesloopt dat technisch vernieuwd werd in 2 januari, was CBK Rotterdam bij vijf waardoor ook kunst verdwijnt. 2015, verhaalt over de stad als zijn- ervan betrokken, van routeapps in BKOR kreeg als Rotterdams ex- de een 24/7 mediapolis en doet dat de wederopbouwviering tot bouw- pert op het gebied van de kunstge- zo iconisch, dat het diezelfde stad projecten als het Timmerhuis (licht- schiedenis en kunst in de (semi-) een stukje optilt. kunst en monument voor oud-burge- openbare ruimte veel vragen van meester Van der Louw door Herman burgers, instanties, gemeentelij- Vaak trok BKOR samen op met Lamers) en The First aan het Sta- ke diensten. Veel meer dan pakweg Sculpture International Rotterdam, tionsplein (herplaatsing baksteen­ tien jaar geleden hield het zich in dat de grote aftrap deed van het reliëf Henry Moore).>pagina 09 2015 bezig met de kunstgeschie- jaar door in januari een tweede Parallel aan de opleveringen van denis via restauratie (muurschilde- Eerbetoon aan een Avenue>pagina 08 nieuwe kunstwerken organiseerden ring Louis van Roode in Olvehflat), te openen. Deze grote videomani- BKOR en Sculpture International verplaatsing (Marten Toondermo- festatie belichtte opnieuw letterlijk Rotterdam opnieuw edities van de nument), aanlichting (onder andere en figuurlijk de Coolsingel om diens Z-Files,>pagina 12 & 26 een reizende talk- de Feniks van Hans Ittmann). Het artistieke en kosmopolitische po- show die allerlei thema’s rond open- wist zelfs een nieuw wederopbouw­ tentie bloot te leggen. Net als het bare kunst verbindt, toegankelijk icoon naar Rotterdam te halen: ‘de jaar ervoor kwamen pers en bezoe- maakt, en zo discours vormt. giraffen’>pagina 14 van de museaal ge- kers er in groten getale in de don- lauwerde Kees Timmer, tot nog toe kere winterdagen op af. De groot- Vanwege de bestaande stads- en een hiaat in de Rotterdamcollec- stedelijkheid van deze manifestatie internationale collecties is elk jaar tie. In een deels daartoe ontworpen was en is leidraad in de meerjaren- voor BKOR en Sculpture Internati- setting in het park op het Noorder­ plannen van Sculpture Internatio- onal Rotterdam een verbinding tus- eiland herleeft het als een construc- nal Rotterdam voor de Coolsingel sen toekomst en verleden. Bij de tivistische ode aan de haven­stad. en het verlengde daarvan, de rivier aanvullingen en studies van deze Veel beelden kregen in het jaar een over, richting Zuidplein. Daar kan publieke verzamelingen verzorg- lichtplan. Samen­werkend met LUCI, kunst weer een heel andere iden- de BKOR publicaties en routekaar- het internationale netwerk van licht­ titeit dienen. Als beheerder van de ten en lanceerde een geheel nieuwe experts, ontwikkelde BKOR namens internationale beeldencollectie hield

6 inleiding

werp. Peter Fengler pakte een door het bedrijfsleven half ontwikkelde technologie voor vinylplatenspelers op om dit, samen met een Zweedse partner, door te ontwikkelen voor grammofoonplaten met driedimen- sionale applicaties. De ene kunste- naar heeft gletsjerijs nodig, de an- der deeltjesversnellers – het zijn er te veel om op te noemen. Kunste- naars onderzoeken botanische tui- nen, microbiologie, migratie, Sovjet- verledens, bibliotheken of proberen met sociale sculptuur de economie van een Filipijns visserseiland uit het slop te trekken.

Er zijn kortom geen grenzen aan de beeldende kunst van deze stad. video still It Is Never Too Late to Say Sorry (2015) van Marieke van der Lippe Rotterdamse kunstenaars zoeken telkens vertrekpunten om te ver- beelden, wat wel bestaat maar an- ders onzichtbaar blijft. Zij zijn de motor van CBK Rotterdam en vice versa – Art Office biedt financie- ringsregelingen en artist-in-resi- Sculpture International Rotterdam besteedt het veel netwerkbeheer uit dencies, investeringsbijdragen voor zich bezig met erfgoed en regel- aan de minst zichtbare van de vier opdrachten, investeert kunstenaars de de herplaatsingen van Rickey, programma’s van CBK Rotterdam: in stadsontwikkelingsgebieden, van Moore, Körmeling. Deze bestaan- het Art Office. Dat publiceerde be- buurtkunst tot stadspromotie en ex- de kunstwerken zijn deel van een gin 2015 een kloek boek: Onderzoek perimentele hubs, denk aan Motel levende collectie die Sculpture In- & Ontwikkeling 2010-2014, met Mozaïque of Zohokwartier. Zo in- ternational Rotterdam aanvult met daarin 172 kunstenaarsprojecten en vesteert CBK Rotterdam vooral ook permanente en tijdelijke werken, onderzoeken uit deze O&O-regeling. in de kunstenaars die in Rotterdam en waarbij de bestaande beelden – Ze maakten een encyclopedische meer dan ooit een buitengewoon vooral ook de wederopbouw­iconen indeling mogelijk: politiek, geschie- intelligente en onderzoekende be- – onderwerp werden van film, denis, natuur, de mens, systemen. roepsgroep zijn geworden. En dat is onderzoek en performances. Alle grote thema’s uit de actualiteit misschien nog wel wat Rotterdam Scupture International Rotterdam en wetenschap kwamen aan bod net het meest nodig heeft in zo’n tus- liet een film maken van de perfor- als in de bijbehorende tentoonstel- senjaar, tussen twee jaren in waarin mance>pagina 12 behorende bij het ling Shift&Drift>pagina 11 in TENT. Met we slingers in de stad hangen. Kun- kunstwerk van Elmgreen & Dragset boek en tentoonstelling verhaalde stenaars graven voorbij het vernis. It’s Never Too Late to Say Sorry. CBK Rotterdam over hoe kunste- Kunst is de lange adem, de reden Deze ging op het IFFR in première naars een andere kijk op de wereld dat Rotterdam een vitale stad is met en reisde de stad door met een en de geschiedenis mogelijk maken. zo’n heel eigen identiteit en cultuur boekpresentatie van performer Een voorbeeld was het foto­album die allang niet meer ophoudt bij de Wim Konings. Intussen bezongen van een voormalige SS-officier dat stadsmuren. de Gabosingers het in slechte Annette Behrens onderzocht en staat verkerende ‘ding’ van Gabo, analyseerde in een eigen boekvorm waarvoor de aandacht niet mag dat door TIME werd opgenomen in verslappen. de top-15 beste fotoboeken van het jaar. De O&O-projecten tonen hoe Via de programma’s maar ook als kunst grenzen overstijgt, zoals Elian moederorganisatie zelf was en blijft Somers die dubbelsteden onder- CBK Rotterdam op de achtergrond zoekt (Juarez-El Paso) of Deird- bezig om alle contacten en netwer- re Donoghue die discours over het ken te smeden, de grote lijnen uit te moederschap opzet met theoretici zetten, de gesprekken te voeren met uit verschillende landen en weten- kunstinstellingen in het land en met schappen – economie, filosofie – allerlei diensten en instellingen en omdat de heren onderzoekers een burgerinitiatieven in de stad. Daarbij blinde vlek hebben voor dit onder-

7 16 jan 16

Eerbetoon aan een Avenue Voor de tweede opeenvolgende winter opende SIR het nieuwe negen films van internationaal gerenommeerde makers. Coolsingel, 16 januari tot 8 februari 2015 jaar met een ambitieuze buitententoonstelling van videokunst Geprojecteerd op de gevels lieten deze de potentie zien van de foto: Jannes Linders aan de Coolsingel, het gebied waar SIR al verschillende jaren boulevard als een grootstedelijke kunstroute. kunstactiviteiten ontplooit. Eerbetoon aan een Avenue toonde

8 16 jan 16

Herplaatsing Wall Relief No.1 (1955) Met de markering van een Internationale Beelden Collectie (SIR) en Natuurlijk werd het compleet unieke baksteenreliëf van Henry van Henry Moore een ontzamelingsbeleid en collectievorming van kunst in de openbare Moore zorgvuldig herplaatst toen het bouwcentrum, waar het deel Weena, 16 januari 2015 ruimte (BKOR), organiseert CBK Rotterdam een tegenbeweging van uitmaakte, moest wijken. In 2015 is het reliëf herplaatst in The tegen de vaak rücksichtloze sloop van wederopbouwarchitectuur met First tegenover het Stationsplein. foto: Jannes Linders inpandige kunst. 9 5 feb

Opening New Romantic Spirit Met oude rot Woody van Amen en jonge hond Hidde van helden kennen, zegt TENT, dat teruggrijpen als middel ziet TENT, 5 februari tot 19 april 2015 Schie bracht TENT twee generaties ‘romantici’ samen, twee om het signaleren van nieuwe ontwikkelingen te duiden. De foto: Aad Hoogendoorn kunstenaars die in een eigen tijdgewricht bewust kozen voor tentoonstelling, aangevuld met optredens en events, is een figuratieve kunst. Voor de nieuwe kunst moet je de oude publiekstrekker.

10 5 feb

Opening tentoonstelling Shift & Drift Vier jaar kunstenaarsonderzoek, in totaal 172 projecten van de en onderzoeksgebieden. De reikwijdte van de Rotterdamse TENT, 5 februari tot 19 april 2015 financieringsregeling Onderzoek & Ontwikkeling, bundelde Art kunst bleek groot, de kwaliteit hoog. De boekpresentatie ging foto: Aad Hoogendoorn Office in een publicatie. Deze kreeg een encyclopedische aanpak: vergezeld van een tentoonstelling in TENT. geschiedenis, natuur, de mens, systemen en andere thema’s

11 6 feb

Vertoning film It Is Never Too Late To Say Sorry, “It is never too late to say sorryyyy!” roept Wim Konings al film maken door Marieke van der Lippe. Dit, en de uitgave van Marieke van der Lippe een paar jaar om 12 uur ‘s middags op de Coolsingel. Voor SIR Konings’ 366 sorry-rapporten, leidde tot een Z-Files en andere Van Nellefabriek, 6 februari 2015 voert hij deze performance van Elmgreen & Dragset uit. Om de boekpresentaties en filmvertoningen. achtergronden van deze vluchtige kunst te belichten, liet SIR een video still: Marieke van der Lippe

12 Vertoning film It Is Never Too Late To Say Sorry, Marieke van der Lippe Van Nellefabriek, 6 februari 2015 video still: Marieke van der Lippe 11 mrt 11

Zonnehoofd (1964) van Carel Kneulman In 2015 werd het Zonnehoofd (1964) van Carel Kneulman in Sinds 2012 staan er 15 zwarte sokkels onder de fly-overs, Plaatsing op Kleinpolderplein, 11 maart 2015 het museum voor verweesde beelden op het Kleinpolderplein die worden voorzien van verweesde beelden; kunstwerken geplaatst, een project van Observatorium en BKOR. die elders in de stad overbodig of dakloos zijn geworden. foto: Aad Hoogendoorn Het Zonnehoofd stond voorheen op een schoolplein.

13 19 mei 19

Herplaatsing ‘de giraffen’ (1964) Met het mozaïek nabij het Marconiplein en de phoenix aan het BKOR en SIR wisten een Amsterdams draadplastiek van van Kees Timmer Postgebouw had Rotterdam al enkele kunstwerken van Kees Timmer te bemachtigen, het werd gerestaureerd, en herplaatst Noordereiland, 19 mei 2015 Timmer in de openbare ruimte, maar moest het stellen zonder in een deels daartoe ontworpen parkje op het Noordereiland. een van Timmers zeldzame non-figuratieve beelden. Tot 2015. Hoewel abstract kreeg het toch de bijnaam ‘de giraffen’. foto: Vincent Petit / BKOR archief

14 3 juli

Start kunstroute Ro Heilbron: De maatschappelijk bewogen Ro Heilbron, een van de routekaart. BKOR exposeerde zijn schilderijen en grafische eerbetoon aan een kunstarbeider belangrijkste Surinaamse kunstenaars en lang in Rotterdam werken in etalages en panden op de West-Kruiskade, dé West-Kruiskade, 3 tot 31 juli 2015 actief, werd in de zomer door BKOR op de kaart gezet, letterlijk, Surinaamse hoofdstraat van Rotterdam. De opening vond met een tentoonstellingsroute en uitgebreid informatieve plaats op 3 juli, tijdens Keti Koti. foto: Max Dereta

15 11 juli

Start The End of Normal Kunstenaar Mette Sterre, bekend om haar theatrale werken aan een straatparade die in première gaat tijdens het TENT, 11 juli tot 4 oktober 2015 performances, doet onderzoek naar traditionele rituelen en Kunst in het Witte de With Kwartier festival in september. foto: Aad Hoogendoorn kostuums in verschillende culturen. In de zomer begeleidde Publiek was welkom om de opbouw en het leerproces van dichtbij ze samen met tutoren in TENT twaalf jongeren om samen te mee te maken.

16 16 juli

Opening All begins with A Met performances van Janneke van der Putten en van Christian voor opkomend talent. Met geluid, stem, zang, haar lichaam geeft TENT, 16 juli tot 28 september 2015 Galarreta begon All begins with A van Janneke van der Putten, een Van der Putten haar kunstenaarschap vorm met wandelingen en foto: Aad Hoogendoorn van de solotentoonstellingen waarmee TENT een podium biedt luistertochten als vertrekpunt.

17 17 juli

Uitreiking TENT Academy Awards Een team van scouts was eropuit gegaan om de beste jonge getoond en riep de jury Sara Bachour uit tot winnaar. Ze won Cinerama, 17 juli 2015 videokunst van Nederland en gastland Italië te selecteren. Doel: een artist-in-residence bij Careof in Milaan, met werkbudget. foto: Aad Hoogendoorn de jaarlijkse TENT Academy Awards. Tijdens de Awardshow De films waren de hele zomer nog in TENT te zien en gingen in een uitverkocht Cinerama werden de genomineerde films internationaal op tournee.

18 25 juli

Opening On the Other Side of Reality Toen het Zomercarnaval wegens slecht weer werd afgelast, modellen en een brassband showden haar monumentale TENT, 25 juli tot 4 oktober 2015 ging het feest toch door, in TENT. Een performance van mode-installatie, geïnspireerd op het Caribisch Carnaval. foto: Aad Hoogendoorn modeontwerper Marga Weimans die gepland stond voor de In 2016 zou TENT de parade opnieuw organiseren, in straatparade, werd binnenshuis overdekt uitgevoerd. Dansers, Palais de Tokyo, Parijs.

19 18 aug 18

Proefopstelling Kissing Earth Kunst in de openbare ruimte veroorzaakt in 2015 veel commotie: niet, eerst wilde hij met een proefopstelling formaat en locatie van Olafur Eliasson onderhoud Gabo, locatie Zadkine, wel of geen ‘ballen’ op het bekijken. Met zijn kunstwerk wil de stad de voltooiing van dit Stationsplein, 18 augustus 2015 Stationsplein. Maar Eliassons definitieve ontwerp was er nog gebied bekronen. foto: Jannes Linders

20 12 sep 12

Spelweekend KNSTMPPN, CBK Rotterdam ontwikkelt educatieve trajecten voor allerlei is het een spel waar je associërend en beargumenterend je Witte de Withstraat, 12 en 13 september 2015 leeftijden en groepen, workshops en tentoonstellingen en winkansen vergroot. Verkrijgbaar in TENT werd het daar foto: Aad Hoogendoorn rondleidingen. In september presenteerde het KNSTMPPN, gelanceerd met een speciaal KNSTMPPN spelweekend. een kunstkaartspel. Gericht op leerlingen voortgezet onderwijs

21 13 sep 13

Onthulling drie nieuwe jazzportretten Honderd jaar geleden gold Rotterdam al als modern, niet door In 2015 liet BKOR in samenwerking met RJAM nog drie Oude Binnenweg, 13 september 2015 architectuur maar door de muziek, jazz, dancings. Met inmiddels musici door striptekenaars vereeuwigen: Nico de Rooy (Martin foto: Max Dereta tien jazzportretten op de gevels, is de Oude Binnenweg een Lodewijk), Mitsey Smeekens (Lorenzo de Bruin) en, op de foto, onconventionele maar swingende historische jazzroute geworden. Piet Noordijk (Dick Matena).

22 16 sep 16

Onthulling fotoproject De Havenbaron Freek van Arkel kent als geen ander de haven van Rotterdam, alle fotowanden te maken, om stad en haven te verbinden. Art Office van Freek van Arkel plekken en gezichtspunten. De VvE van het nieuwe wooncomplex droeg met een investeringsbijdrage bij aan de drie fotowanden die Houtlaan, 16 september 2015 De Havenbaron vroeg hem om voor de entreehallen drie ’s avonds verlicht worden en zichtbaar zijn vanaf de straat. foto: Freek van Arkel

23 3 okt

The Big Draw Vakmanschap was het thema van tekenfestival The Big Draw, die bezoekers de kneepjes van natuurgetrouw tekenen bijbracht. TENT, 3 en 4 oktober 2015 bedoeld om iedereen uit te nodigen om zelf te gaan tekenen. Hij bracht klassieke vaardigheden in een hedendaags jasje. foto: Aad Hoogendoorn TENT organiseerde daarom een gratis workshop met Silas,

24 15 okt 15

Opening Radiant van Nicky Assmann In 2015 maakt TENT opnieuw veel gebruik van de hoge licht, mechanica en abstracte geometrie gevormde oeuvre TENT, 15 oktober 2015 tot 31 januari 2016 ramen die het bij de verbouwing in 2014 kreeg, en waar de leverde een solotentoonstelling op waarmee ze een overnight foto: Aad Hoogendoorn relatief onbekende Nicky Assmann met haar majestueus publiekslieveling werd en landelijke bekendheid kreeg. bewegende lichtinstallatie veel bezoek trok. Haar met

25 29 okt 29

Z-Files #13, Louis van Roode, In 2015 organiseerden BKOR en SIR zes edities van de reizende architectuur, de gerestaureerde muurschildering van Rotterdamse Schouwburg, 29 oktober 2015 talkshow Z-Files, met interviews, presentaties en mini- Louis van Roode in de Olvehflat en de herplaatste1989 van foto: Aad Hoogendoorn colleges over kunst in de openbare ruimte in al zijn facetten. Ze John Körmeling. verhaalden over street art, Europa, de relaties tussen kunst en

26 29 okt 29

Opening tentoonstelling Een van de internationale curatoren waar TENT mee werkt was actuele noties rond arbeid en de stad van micro- tot macroniveau. Motion/Labour/Machinery dit jaar Manuel Segade, die de groepstentoonstelling Motion / De exposanten waren Rotterdamse en internationale kunstenaars TENT, 29 oktober 2015 tot 17 januari 2016 Labour /Machinery maakte en daarna directeur CA2M werd. die onderzoek, vaak O&O-projecten, naar maatschappelijke De tentoonstelling verkende met een stevig activiteitenprogramma kwesties in hun kunst verwerken. foto: Aad Hoogendoorn

27 31 okt 31

Danza Macabra / Halloween van TENT en Worm Museumnacht, Art Rotterdam, festivals, vrijdagavondopenstel- block en partners in de straat zoals Worm waarmee het dit jaar in Worm, 31 oktober 2015 lingen, concerten, openingen en afterparties: TENT was ook voor de derde keer hun gezamenlijke en extravagant spectaculaire foto: Aad Hoogendoorn in 2015 weer vaak ’s avonds open. Zo brengt het cultuur in het Halloweenfeest gaf. Een clubnight met kunstoptredens, voor uitgaansleven van de stad. Het werkte daarbij samen met Kunst- iedereen toegankelijk.

28 5 nov

Onthulling monument voor T.G. Masaryk In oktober 1914 schetste filosoof en politicus Tomáš Masaryk in Een eeuw na Masaryks verblijf werd dit op nagenoeg dezelfde van Hans Citroen Rotterdam, in het toenmalige Weimar Hotel, de contouren van locatie onthuld door Frans Weisglas, in bijzijn van de Tsjechische Geldersekade, 5 november 2015 de nieuwe republiek Tsjechoslowakije. Hans Citroen vertaalde en Slowaakse ambassadeurs en delegaties. deze bepalende geschiedenis in een gelaagd monument. foto: Max Dereta

29 20 nov 20

Onthulling Handwissel van Nico Parlevliet Bewoners hadden een oude handwissel gevonden uit de tijd van een monumentaal en eigentijds kunstwerk. Inmiddels Brede Hilledijk, 20 november 2015 dat veel treinen door Zuid reden, van en naar de haven. Zij omringd door nieuwbouw en gerenoveerde stadsdelen, herinnert foto: Salih Kilic benaderden CBK Rotterdam, en BKOR liet Nico Parlevliet een dit kunstwerk aan het arbeidersverleden dat zo bepalend is ontwerp tekenen. Daarin maakte hij deze oude wissel onderdeel geweest voor de opbloei van Rotterdam Zuid.

30 21 nov 21

Onthulling monument voor André van der Louw Velen herinneren zich André van der Louw als een toegankelijke Deze ontwierp een ruimtelijke installatie met bronzen van Herman Lamers burgemeester, vrienden en partijgenoten richtten een comité op mensfiguur in de wandelgangen, tussen de mensen, maar zijn Timmerhuis, 21 november 2015 ter nagedachtenis. Op hun verzoek boog BKOR zich over de afgewende blik richting de verte is enkel zichtbaar van veraf, opgave voor een monument en vroeg Herman Lamers. vanaf de patio op straatniveau. foto: Aad Hoogendoorn

31 28 nov 28

Onthulling Zebra in de nesten Vier ooievaarsnesten met in één daarvan een zebra, door Atelier van BKOR en de Alliantie West-Kruiskade. Behalve ruimtelijk van Herman Lamers LEK ‘s avonds uitgelicht, werden onthuld op het heringerichte functioneert het als herinnering aan de diergaarde die ooit hier lag Diergaardesingel, 28 november 2015 pleintje aan de Diergaardesingel. Herman Lamers maakte dit en waaruit dieren vluchtten na het bombardement van mei 1940. toegankelijk uitziende en surrealistische ontwerp in opdracht foto: Salih Kilic

32 7 dec

Onthulling Volt van Daniël van Nes In opdracht van TenneT TSO en met steun van het Art Office, een laser uitgesneden, oude decoratieve stijlen met hedendaagse Heer Vrankeplein, 7 december 2015 ontwierp Daniël van Nes het kunstwerk Volt: een weelderige street art verenigend. Met zulke investeringsbijdragen wil Art foto: Daniël van Nes omhulling van een oliedrukhuisje. Dit metalen hekwerk werd met Office een klimaat voor stedelijke kunstopdrachten stimuleren.

33 (PUBLIEKS)ACTIVITEITEN 2015

03/01 TENT 25/01 TENT Hot Chocolate Artist Tour met Silvia B. Boekpresentatie Ukrainian Crossroads van Otto Snoek 07/01 SIR Wekelijkse performances It’s Never Too 26/01 SIR Late to Say Sorry van Elmgreen & Dragset Filmpremière It Is Never Too Late to Say door Wim Konings op de Coolsingel Sorry en boekpresentatie 366 Sorry- rapporten op het IFFR in LantarenVenster 09/01 TENT Hot Chocolate Artist Tour met 29/01 BKOR Anna van Leeuwen Z-Files #8 Op zoek naar Europa, symposium en filmvertoning Messages 11/01 TENT from Paradise#2 van Daniela Swarowsky Performance Deirdre Donoghue in Worm

15/01 BKOR 03/02 BKOR Restauratie muurschildering Rolpolis, Verwijdering muurschildering Raephorststraat, Rotterdam Noord Nico Benschop De aarde is een bol met een laag schimmel eromheen, 16/01– SIR Jacobusstraat, Centrum 08/02 Start Videomanifestatie Eerbetoon aan een Avenue aan de Coolsingel, inclusief 05/02– TENT verschillende rondleidingen en begin 19/04 Opening tentoonstellingen Shift & Drift wekelijkse optredens Gabosingers, en New Romantic Spirit, met rondleidingen elke vrijdag en maandelijkse kunstavonden samen met Kunstblock en De Derde Dinsdag 16/01 SIR Herplaatsing Wall Relief No. 1 van Henry Moore aan het Weena New Romantic Spirit in TENT Opening Opening (foto: Aad Hoogendoorn) Wall Relief no. 1 (1955)

06/02 TENT Boekpresentatie Katarina Zdjelar Herplaatsing van Henry Moore (foto: Jannes Linders)

17/01 TENT 06/02 SIR Performance Art’s Birthday / Art in the Z-Files #9 It Is Never Too Late to Say Sorry parking Space door TENT in Muhka, & 366 Sorry-Rapporten, symposium en Antwerpen filmvertoning in de Van Nellefabriek tijdens Art Rotterdam 18/01 TENT Performance Anja Novak 06/02 Art Office Jaime Levinas Rotterdam Devoid, 24/01– Art Office lichtinstallatie in de Hofpoort tijdens 17/05 Tentoonstelling In Stock: Rotterdamse Art Rotterdam fotografie samengesteld door Otto Snoek in Kunstuitleen Rotterdam

34 06/02 BKOR 11/03 BKOR Verplaatsing monument Marten Toonder Herplaatsing sculptuur Zonnehoofd van Carel Kneulman aan het Kleinpolderpark 09/02 BKOR Overtekening muurschilderingen Dolf 18/03 BKOR Henkes op Katendrecht door Atelier Restauratie en herplaatsing Zitplaats van Leo Mineur vanwege verwachte sloop Jeroen Doorenweerd aan de Bergsingel

10/02 Art Office 21/03– Art Office Oplevering Tromp the Scene, Sabrina Chou 09/05 Tentoonstelling O&O-onderzoek Katarina Zdjelar In the Wildness with Carl Hagenbeck in Spazioa, Italië

, 2015 22/03 Art Office 12/04 Tentoonstelling Peter Koole A Crushed Image (20 Years after Srebrenica) bij Stroom, Den Haag

22/03 TENT (O&O-bijdrage) Sabrina Chou, Trompe the scene Rondleiding Neem een loopje met 19/02 BKOR Woody van Amen Oplevering muurschildering Extra Large #5 van Opperclaes bij Station Hofplein 01/04 Art Office Aanvang artist-in-residencies Fucking 20/02 BKOR Good Art bij Luxor Factory in Zwitserland Boekpresentatie Eksit van Kees Vermeer en O’i mei in Milaan, voor O&O-onderzoek in Worm anarchisme

21/02 BKOR 01/04 Art Office Onthulling Night Vision van Thijs Kelder, Deelname Aletta de Jong aan Joya Arte + serie reliëfs aan gevel Worm Ecologia in Almería, Spanje

01/03 Art Office en TENT 01/04– TENT Boekpresentatie Onderzoek & 06/04 Opening tentoonstelling Frame the Artist Ontwikkeling en rondleiding Neem een loopje met V&B 06/04 Art Office Start groepstentoonstelling Boomers Art, 05/03 BKOR partners in time’ in de WTC Art Gallery, Bijeenkomst rond kunstplannen Wat te Rotterdam doen met de Maas…? #1, in Villa Zebra 10/04 TENT 06/03 TENT Workshop Instrumenten bouwen met Kunstavond XXL met Superduo, Yuri Landman Kunstblock en TENT 11/04 TENT 07/03 TENT Rondleiding Hidde van Schie en concert Museumnacht met optredens van Yuri Landman en Friday Wilkinson Superduo en Hidde van Schie 12/04 TENT 07/03– Art Office Rondleiding Neem een loopje met 05/04 Deelname Bert Frings na O&O-onderzoek Jeroen Jongeleen technieken aan Eternal Lines bij Zic Zerp Gallery 15/04 SIR Terugplaatsing Two Turning Vertical 11/03 TENT Rectangles van George Rickey Avondprogramma met Hidde van Schie, op het Binnenwegplein Woody van Amen, Hans den Hartog Jager

35 16/04IR S 11/05 Educatie Z-Files #10 over John Körmeling Atelierproject OBS de Wilgenstam en wegens onthulling gerestaureerde 1989 RKBS Imelda op de Hillekopflat, met symposium in LantarenVenster 13/05 BKOR Z-Files #11 Street Art – Now & Beyond, symposium met presentaties in Het Nieuwe Instituut Performance van Charlemagne Palestine tijdens Z-Files #10 John Körmeling (foto: Aad Hoogendoorn)

16/04 BKOR Lezing Wederopbouw oostelijke Z-Files #11, Street Art (foto: Max Dereta) binnenstad door Siebe Thissen bij Letteren 010 aan de Hoogstraat 14/05 BKOR Onthulling kunstbijdragen van Dirk Rutten 19/04 TENT en Minke Themans in Museum R’dam ’40-‘45 Rondleiding voor kinderen Neem een loopje met Ernest van der Kwast 17/05 TENT Boekpresentatie Eva Olthof 25/04– Art Office 26/07 Tentoonstelling Hoffnungen und andere 19/05 BKOR Albträume van Sara Rajaei in Kunstverein Herplaatsing ‘de giraffen’ van Kees Timmer Schwerin, Duitsland in park Noordereiland

01/05– TENT 20/05 TENT 05/07 Opening The Museum of Unconditional Boekpresentatie Kairos Time Surrender en solotentoonstellingen Priscila Fernandes en Eva Olthof, 22/05 TENT met rondleidingen en maandelijkse Event What are we up against and what are kunstavonden samen met Kunstblock the possibilities? en de live shows van De Derde Dinsdag 22/05 Art Office 01/05 Art Office 25/05 Deelname Dineke van Huizen aan Artist-in-residency Toine Horvers voor twee Joshua Treenial, festival in de woestijn maanden in muziekcentrum MIAM, Istanbul van Californië, VS

03/05 TENT 27/05 BKOR Rondleiding Neem een loopje met Onthulling monument RDM-er van Cor Niekolaas Johannes Lekkerkerk Kraat op RDM-Werf in Heijplaat

05/05 BKOR 31/05 TENT Fototentoonstelling Met de Cup op de Kiek Boekpresentatie Gees Voorhees en door John Blaak in Voetbalclub Feyenoord Jan Kleinjan

08/05 BKOR 31/05 TENT Presentatie Kunstroutekaart Singeltracé Rondleiding Rieke Vos over kunst en erfgoed rond de singels 04/06 TENT 08/05 TENT Event Strategies of Empowerment Event Joel Autio. An Introduction door door Anne Hjort Guttu TENT in Het Wilde Weten 04/06 BKOR 11/05 BKOR Bijeenkomst rond kunstplannen Wat te Rondleiding internationale delegatie LUCI- doen met de Maas…? #2, in Paviljoen netwerk door centrum Rotterdam aan het Water, Brielselaan

36 05/06 Art Office 30/06 Art Office Studiereizen Jack Segbars en Sarah Aanvang fotoproject Anjes Gesink De Echte Zuest SAAS FEE Summer Institute of Art, Wilde Dieren in Diergaarde Blijdorp Zwitserland 01/07 Art Office 06/06 TENT Acht Rotterdamse kunstenaars te gast Event A Night at the Museum in artist-in-residency Orangemann in Ampelhaus, Dresden met tentoonstelling 06/06 Art Office in augustus en september Opening 10 tégen 1 van Helma Vlemmings in de Zeetoren, Hoek van Holland 01/07– Art Office 31/12 Gil&Moti artist-in-residency in Bazel, 08/06 Art Office Zwitserland TFHMF Award van Tupajumi toegekend 01/07 TENT 08/06 BKOR Eindpresentatie Piet Zwart Institute Nieuwe muurschildering op gevel Odeon door Aniel Mohanlal, Amy Boekhout en 03/07– BKOR Onno van Leeuwen, Gouvernestraat 31/07 Tentoonstelling en kunstroute met werken van Ro Heilbron op locaties West- 10/06 BKOR Kruiskade met plattegrond Onthulling van de Klimplant van Christine Saalfeld op het Bloemhofplein Opening Ro Heilbron (foto: Max Dereta)

04/07 Art Office Christine Saalfeld, Klimplant de Opening Keilefest met steun Art Office 18/06ENT T Event Precarious Pedagogies: Knowledge 07/07 BKOR Production in the Age of Cognitive Oplevering muurschildering Extra Large #6 Capitalism van Opperclaes bij Station Hofplein

18/06– Art Office 08/07 BKOR 28/06 Deelname Hieke Pars en Anne Karin Oprichting werkgemeenschap Kleinpolder ten Bosch aan Between Realities, de Nederlandse deelname aan de PQ, 10/07 TENT Praagse Quadriënnale Start educatieproject Summer School met 18 kunstenaars, events, rondleidingen 19/06 SIR Tentoonstelling en performance It’s Never 11/07– TENT Too Late to Say Sorry van Elmgreen & 04/10 Educatietraject The End of Normal Mette Dragset in het ZKM, Karlsruhe Sterre

21/06 TENT 16/07– TENT Boekpresentaties Benjamin Li en 28/09 Opening tentoonstelling All Begins Janine Schrijver With A van Janneke van der Putten, met rondleidingen en maandelijkse 27/06 TENT kunstavonden samen met Kunstblock Event en presentaties Piet Zwart Institute en De Derde Dinsdag

29/06 TENT Rondleiding 100% Muhka

37 17/07– TENT 07/09 Art Office 04/10 TENT Academy Awards in Cinerama, Installatie Take me to the River, met aansluitend tentoonstelling kinetisch kunstwerk Eddy Kaijser bij genomineerde films Wereldhavendagen

25/07– TENT 07/09 Art Office 04/10 Opening tentoonstelling On the Other Side Uitvoering Straatsieraad, herdenkings­ of Reality met Marga Weimans monument 15 augustus 1945 door Han Goan Lim

10/09 TENT Opening festival De Wereld van Witte de With Kwartier, in TENT en Kunstblocktours

12/09– BKOR

(foto: Aad Hoogendoorn) 11/10 Kunstroute Arte Concordia De Tuilerieën aan de Avenue Concordia Marga Weimans, On the Other Side of Reality

01/08 Art Office 12/09– CBK R’DAM Deelname Wim Schermer aan Primitive 13/09 Spelweekend KNSTMPPN Sense Art Festival in Shinamo, Japan, met twee maanden artist-in-residency 13/09 BKOR Drie nieuwe Jazzportretten aan de Oude 04/08 BKOR Binnenweg: Piet Noordijk, Nico de Rooy Technisch onderhoud multimediakunstwerk en Mitsey Smeekens, door Dick Matena, Beijerkoppen door Jan Misker Martin Lodewijk en Lorenzo de Bruin

18/08 CBK R’DAM Proefopstelling Kissing Earth van Olafur Eliasson op het Stationsplein

20/08 CBK R’DAM Aanbieden van rapport Inventarisatie en Beoordeling Kunstwerken in de Openbare Ruimte aan College van B&W Reporducties van de Jazzportretten (foto: Max Dereta)

26/08 TENT 15/09 Art Office Traject 100% hedendaags, rondleiding, Studiereis en artist-in-residency David docentenavond, en verschillende Elshout in naar Yawalapiiti Aledeia in het workshops Xingu reservaat in Mato Grosso

27/08 SIR 16/09 Art Office Verwerving indemniteit De Kooning Opening tentoonstelling Marleen van sculpturen aan het Weena Wijngaarden in Seoul, O&O-bijdrage

28/08 BKOR 16/09 Art Office Z-Files #12 Flashbacks, vooruitblikken en Deelname FotoFever Paris Photo door visioenen, symposium met interviews in Hester Scheurwater Worm, inclusief presentatie Z-Files krant Nr.2 Kunst en de Stad en Routekaart Art & 16/09 Art Office Architecture in samenwerking met OMI Oplevering Zachte wanden in het Taalhuis door Clara Froger 01/09 Art Office Vervolgtraject Melle Smets The Turtle, 16/09 Art Office het ontwikkelen van een Ghanese auto Onthulling fotoproject De Havenbaron van Freek van Arkel, in complex aan de 06/09 SIR Houtlaan, Rotterdam Eerste van een reeks zondagtours De Coolsingel als Monument door Marly Weemen

38 24/09 TENT 28/10 BKOR Event An encounter on the other side of Eerste uitzending tv-programma Mirakel reality TV op TV Rijnmond, productie van BKOR, Roterodamum en Cultureel DenkWerk 26/09 Art Office Deelname Michaela Lakova met O&O- 29/10– TENT onderzoek Into Digital Forensics & Data 17/01 Opening tentoonstelling Motion/Labour/ Erasure aan tentoonstelling What remains Machinery met rondleidingen in november in Graz, Oostenrijk 29/10 BKOR 01/10 Art Office Z-Files #13 en onthulling gerestaureerde Presentatie video Under Pressure van muurschildering Louis van Roode in de Helen Flanagan in ALL Festival, Cambridge, Olvehflat, Joost Blanckertsplaats na O&O-onderzoek Tweet naar integratie beeld en geluid

01/10 Art Office Start Bcademy, een maandelijke samenkomst van kunststudenten en docenten

03/10– TENT

28/11 Rondleidingen door Theater Maatwerk Woody van Amen en Robi van Roode tijdens Z-Files #13 (foto: Aad Hoogendoorn) 30/10 Art Office 03/10– TENT Presentatie Het Symposium/Feest, 04/10 Tweedaags tekenfestival O&O-project Tim Leyendekker in de Gym, The Big Draw met Silas Groningen

04/10 BKOR 31/10 TENT Lezing Tekenen, noteren, oefenen bij Danza Macabra, halloweenfeest in Worm expositie Bouke Ylstra door Siebe Thissen, in Galerie Wind 01/11 BKOR Opening Tales, Tiles and Tails from Georgia, 07/10 Educatie Sovjet mozaïek uit de Jaren zeventig en Aanvang Atelier op School, tachtig bij Tante Nino met Anton Klein, Clara Bolle, Yvonne van de Griendt, Geneviève Kooijman 01/11 Art Office Johan Kleinjan, artist-in-residency 07/10 Educatie Mid Rise Taipei, Taiwan Aanvang Atelier op School, bij Imeldaschool met Marguerite de Geus 02/11 Art Office Marjolijn Kok artist-in-residency Truth, Lies 15/10– TENT and Lore in Banff Arts Centre, Canada 31/01 Opening Radiant, solotentoonstelling van Nicky Assmann met rondleidingen 05/11 BKOR en maandelijkse kunstavonden samen Onthulling Monument voor T.G. Masaryk met Kunstblock en de live shows van van Hans Citroen, Geldersekade De Derde Dinsdag 10/11– TENT

14/11 Reeks rondleidingen en presentaties Piet Zwart Institute, Rietveld Academie, Willem de Kooning Academie

13/11 Art Office O&O-project Amy Suo Wu The Work of Art in The Age of Technical Remediation, Kulturni Centar Požega, Servië en Opening Nicky Assmann, Radiant (foto: Aad Hoogendoorn) Montenegro

39 18/11 TENT 07/12 Art Office Rondleiding Kunstmarathon Onthulling Volt van Daniël van Nes aan Heer Vrankeplein 18/11 BKOR Bijdrage herstel kunstwerk bij entree 11/12 Art Office Villa Zebra Opening installatie Thuis-Huis van Chantal van Heeswijk en Archetipi van Ondine de 19/11 TENT Kroon in Villa Zebra Event At Work met Manuel Segade 11/12 BKOR 20/11 BKOR Onthulling lichtobject van Herman Lamers Onthulling De Handwissel van in Timmerhuis en voltooiing lichtproject Nico Parlevliet, Brede Hilledijk LEK bij beeld André van der Louw

21/11 BKOR 28/12 Art Office Onthulling monument voor Tentoonstelling terrein van Martijn Koolstra André van der Louw op toekomstig AZC-terrein in Beverwaard

24/11 Art Office Opening tentoonstelling Eva Olthof Pasang Air Residency in Cementi Art House, Jogjakarta, Indonesië na artist-in-residency

26/11 SIR Eerste van twee schouwploegen Stand van Kunst in de Stad, expertbijeenkomsten in november en december

28/11 BKOR Onthulling Zebra in de Nesten van Herman Lamers, Diergaardesingelplein

28/11– TENT 12/12 Eerste workshop Werker magazine, deel twee

01/12 Art Office Deelname David Louf aan Big Walls Big Dreams in Miami, urban arts muurschilderingen tijdens Art Miami

03/12 TENT Educatietraject KNSTMPPN, rondleidingen en kunstavond met Kunstblocktour

03/12 BKOR Talkshow Rotterdam Late Night in Worm, inclusief presentatie nieuwe website bkor.nl

04/12 TENT Pop-up Expo KABK in de GYM

06/12– Art Office 11/12 Jack Segbars, Benjamin in Palestine, conferentie en workshop in Ramallah, Palestina

40 PUBLIEKSBEREIK

TENT Art Office Aantal producties tentoonstellingen: 11 Ingeschreven kunstenaars: 1279 Aantal presentaties: 163 O&O aangevraagd/gehonoreerd: 152/51 Aantal bezoeken: 34.362 Investeringsbijdragen gehonoreerd: 15 Incidentele Bijdrage Buitenland gehonoreerd: 12 Sociale media CBK Fonds Kwadraat Facebook: 9043 (v/h CBK Materiaal­fonds) gehonoreerd: 12 Twitter: 6195 (april 2016) Activiteiten Stad projecten: 12 Instagram: 883 (april 2016) Sitebezoek Sitebezoek 105.003 paginaweergaven 85.280 paginaweergaven Abonnees op nieuwsbrief: 1101 Abonnees op nieuwsbrief: 3917

CBK Rotterdam (algemeen) BKOR / SIR Aantal opdrachten (incl. bijdragen): 202 Aantal opleveringen: 26 Aantal events (Z-Files): 6 Sociale media Bezoekers totaal: 545 Facebook: 3386 Twitter: 701 (april 2016) Sociale media Facebook SIR: 1192 Sitebezoek 52.375 paginaweergaven Sitebezoek Abonnees op nieuwsbrief: 1357 BKOR (gelanceerd op 03/09/16): 12.449 paginaweergaven SIR: 77.002 paginaweergaven Educatie Primair onderwijs: 244 Overige Voortgezet onderwijs: 1.092 Z-Files krant Kunst en de Stad #2 Mbo/hbo/wo: 1.453 oplage: 15.000 Buitenschools -25: 624 Buitenschools +25: 1.253 Totaal: 4.636

MEDIAWAARDE Totaal (incl. Kunstblock): € 2.230.334

41 JAARREKENING

Balans per 31 december 2015 (na verwerking resultaat)

(x € 1.000) 31/12/2015 31/12/2014 ACTIVA Materiële activa 22 0 Financiële activa 53 38 Vlottende activa 2.992 3.177 Vorderingen 489 533 Liquide middelen 2.503 2.644 Totale activa 3.067 3.215

PASSIVA Eigen vermogen 1.374 1.226 Algemene Reserve 464 127 Bestemmingsfondsen 641 1.030 Bestemmingsreserves 269 69 Voorzieningen 166 586 Door derden belegde gelden 244 269 Kortlopende schulden 1.283 1.134 Totale passiva 3.067 3.215

Staat van baten en lasten 2015

(x € 1.000) 31/12/2015 31/12/2014 BATEN A. Opbrengsten (subtotaal) 644 742 B. Bijdragen (subtotaal) 3.368 3.366 Cultuurplan 2013-2016 1.557 1.538 BKV 1.429 1.410 Overige bijdragen 382 418 Som der baten 4.012 4.108

LASTEN C. Beheerslasten (subtotaal) 1.134 1.074 D. Activiteitslasten (subtotaal) 3.140 3.042 Som der lasten 4.274 3.116

Rentebaten 18 24 Vrijval gereserveerde kosten 392 116 Exploitatieresultaat 148 132

42 COLOFON

Redactie CBK Rotterdam

Tekst en beeldredactie Sandra Smets

Ontwerp 75B

Druk Drukkerij Tripiti

Oplage 250

Fotografie/beeld Freek van Arkel, Max Dereta, Aad Hoogendoorn, Salih Kilic, Jannes Linders, Marieke van de Lippe (video still), Vincent Petit, Daniël van Nes

Raad van Toezicht Tineke Bahlmann (voorzitter) Karin Arink Nicole Maarsen Paul Tulling Rob de Werd

Met dank aan gemeente Rotterdam Stichting Verzameling Van Wijngaarden-Boot J.E. Jurriaanse Stichting Stichting Niemeijer Fonds Stichting Zabawas Mondriaan Fonds Fonds 21 STOER Stichting DOEN VSB Fonds Rotterdam Festivals Ted Schutten Fonds Acción Cultural Española (AC/E) Stichting Bevordering van Volkskracht Stichting Eerbetoon André van der Louw

Disclaimer Ondanks alle zorg die wij besteedden aan de samenstelling van deze uitgave, kunnen wij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor schade die het gevolg is van enige fout of omissie in deze uitgave.

www.cbkrotterdam.nl

© CBK Rotterdam, mei 2016

43 we de beeldende kunst, de stad, kunstenaars en publiek met elkaar in contact. Op die manier stimuleren we het artistieke klimaat en de vitale in en voor kunst beeldende en kunstenaars van rol Rotterdam. CBK Rotterdam is het centrale adres voor kunst, kunstenaars en publiek in de stad. Met kunst internationale en lokale tentoonstellingen, in de publieke ruimte, projecten, opdrachten, brengen investeringsregelingen en bijdragen

44