GrandWeekendaux deuxChateaux ' ; ..

Vrijheid en Democratie HOTEL .'f.g; KASTEEL Im RESTAURANT ~- ERENSTEIN restaurant cfuiteau'}lj§ercanne-' veertiendaagse uitgave van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie Zaterdag: aankomst Chäteau Erenstein te Kerkrade. Informatie en reserveringen: Nummer 1335 Diner "Menu des Gourmets" 4 maart 1986 Overnachting in luxe hotelkamer. Chàteau Erenstein, Cover: VVD verbijsterd door Zondag: Telefoon 045-46!333. over/Udenvan minister Koos Rietkerk uitgebreid ontbijt. 's Middags met luxe taxi Telex 56348 Erens. Hoofdredacteur: naar Ch3teau Neercanne te Maastricht. .------, Aperitief in de grotten van Neercannc: Reny Dijkman echte Maastrichtse wijn "Riesling van de Apostelhoeve''. Diner ''Menu du Cháteau Algemeen redacteur: Neercanne". Met taxi naar Cháteau Victor Hafkamp Erenstein voor overnachting. - In memoriam Par! ement air Maandag: Koos Rietkerk uitgebreid ontbijt. redacteur: Miehiel Krom Dit unieke 2 kastelen-arrangement (incl. - Verantwoording vervoer) slechts f 355,- p.p. Buitenland redacteur: van de redactie drs. Jan van de Ven 0 ' - GrandWeekendauxdeuxChateaux Vornzgn·ing: - Raadsleden maken Siem Willems zich op voor de Redactie- en campagne a bonnementenadres: Pctra Bcijcrsbcrgcn, VVD, Postbus 30836, - Wethouder Van 2500 GV 's-Gravenhage den Berg over INDIVIDUELE Tel.:070-61412l toest.17 Telex 33564 "haar" Den Haag

Druk. Ten Brink Meppel b.v. - · Een kosten/baten­ VE-REIZEN analyse Voor individualisten biedt BBI i.s.m. KLM, Vorig en SAL een Stichtingsbestuur: ruime keus in exclusieve vakantiebestemmingen. Drs. l-1. B. Eenhoorn W. J. A. v.d. Berg - Euthanasiedebat RIO DE JANEIRO 8 dagen vanaf f 2799.- \1r. J. de Monchy plus commentaar Redactieraad: RONDREIS BRAZILIË 19 dagen vanaf f 5385.- Drs. H. B. Eenhoorn, vz. W. J. A. v.d. Berg, se er. Interview met 0NTDEKKINGSREIS AMAZONE 15 dagen f 6688.­ H. F Hcijmans JOVD-voorzitter H.A. M. Hoefnagels Julius Remarque ECOLOGISCHE SAFARI Drs. Th. H. Joekes MATO GROSSO en AMAZONE 19 dagen f 7988.- J. van Lier Ir. D. Tuijnman - Nederlanders in BUNGALOWVAKANTIE FLORIDA 16 dagen v.a. f 2398.· Adrertentie-exploitatie den Vreemde, ini­ ZIMBABWE en MALAWI 18 dagen f 5290.· Bureau Van Vliet b.v. tiatief van Eindho­ Postbus 20, ven 2040 AA Zandvoort ZIMBABWE WILDLIFE-SAFARI 18 dagen f 5950.- TeL 02507- 14745 BOTSWANA SAFARI 20 dagen f 4988.- - In het hart van het Brieven mor hf'l blad treft u een RONDREIS ZUID-AFRIKA 22 dagen vanaf f 6075.· 18 maart-nummer VVD-affiche t.b.v. nwetenuiterlijk de gemeenteraads­ Programma's en boekingen~ 7 maart binnen :::ijn. Wil helminastraat 57 - 7811 JG Emmen verkiezingen Tel. 05910-16666 IJIJI Telex: 30057 - Viditel pag. 2564972 DOCUMENTATIECENTRUM NED~fiLANOSE POLITIEKE PARTIJEN

I. V~or u ligt het zwartste nummer van het partijblad dat door deze redactie werd samengesteld. Het plotseling overlijden van onze minister van Binnen­ landse Zaken, Koos Riet kerk, heeft dè redactie diep getroffen. Voormij per- . soonlijk was dit geen man op afstand, maar een hartelijk warm-voelend mens, die ik vanafhet begin van de 70-er jaren al intensiefin verschillendefuncties heb meegemaakt.

Toen ik vijfjaar geleden het hoofdredacteurschap op mij nam; waren het Rietkerk-toenfractievoorzitter -, Korthals Altes en Kamminga, die de moge­ lijkheden schiepen en de backing gaven om een blad te maken, zoals dat de re- . dactie voor ogen stond. . Als er iets was, maakte hij tijd voor me, bemiddelde hij en leerde hij mr; bij die eerste onzekere schreden relativeren. Een kwartiertje praten met Koos Riet­ kerk; een milde grap met een twinkeling in zijn ogen gebracht en ik had het gevoel datik weer maanden vérder kon. Zijn grote verdiensten voor de VVD kunt u op de volgende pagina's lezen.. .

We hebben met veel moeite dit blad gemaakt. Uit de vele kopij die binnen was, zijnartikelen vastgehouden, omdat zijniet passen in ons verdriet over · het overlijden van een beminnélijkmens en groot liberaal. In dit blad zit geen harmonie. De rouw over de dood vaneen dierbare, die veel te vroeg op 58-jari­ ge leeftijd wordt weggehaald uit zijn gezin, die op het toppunt van zijn carriè­ re aan zijn partij ontvalt, zet de campagnetrein even stil. Druktàns weer eens op het absoluut relatieve van ons bestaan.

We hebben gezocht naar een synthese van dit totale blad en deze niet ge­ vonden. Vandaar deze verantwoording. We zijn mensen, géén robots en daar- om met onbehagen dit blad. ·

______4_m __ àa_rt_l_98_6 ------1~ DEMr-~~- CRA'I'IE Koos Rietkerk was de concertmeester vande·VVD

als fractievoorzitter en als minister van Binnen­ landse Zaken. Al deze ~uncties heeft hij inge­ vuld vanuit zijn visie hoe de Nederlandse sa- menleving optimaal zou kunnen zijn. · Het was Koos Rietkerk die al in 1972 de nood­ klok luiddeover het uit de hand lopen van de sociale voorzieningen, die aangaf dat we naar een maatschappij toegingen waarin de financië­ le zekerheid van de sociaal zwakkeren in de toe­ komst op het spd zou komen te staan. Een si­ tuatie die hiJ zag groeien en die voor hem on­ aanvaardbaar was. Zijn ideeën, die hij toen lan­ ceerde, leverden hem buiten de partij slechts hoonop. ··

Tijdgeest

Het was Koos Rietkerk, die als fractievoorzit­ ter bij het aantreden van het kabinet VanAgt­ Wiegel een visionaire speech hield over de tijd­ geest. Het is de moeite waard om hem uit die speech van begin 1978 nog eens te citeren ha de door hem opgeworpen vra~g: "Welk kabinet past bij de tijdgeest, een kabinet Den Uyl of het kabinet:. Van Agt? ... " "Een blik over de lands- ' grenzen kan bij de beantwoording van die voor et plotseling overlijden van onze minister ons land relevante vraag helpen. In met. name H van Binnenlandse Zaken, Koos Rietkerk, · Engeland en Frankrijk, maar daar niet alleen, h~eft een intens gevoel van verslagenheid en wordt een polemiek over de consequenties van verdriet bij ons allen achtergelaten. Zijn plotse­ het voortdurend toenemende overheidsingrij­ linge dood in de ministerskamer op zijn depar- pen in de samenleving gevoerd. Men vraagt . tement op 58-jarige leeftijd dompelt zijn gezin zich af: Staan wij niet voor een fatale grens en de partij in rouw. Eenparig roemen politici · waarvan overschrijding verlies van vrijheid tot uit alle partijen, maar ook alle media zijn inte­ · gevolg zal hebben. Het gaat om essentiële vra­ griteit en loyaliteit. De warm-menselijke per­ gen over de richting waarin de westerse samen­ soonlijkheid kennen slechts degenen die regel­ leving gaat. In Frankrijk is deze polemiek ver­ matig mef hem zelf van doen hadden. Zijn loya­ hevigd .met de komst van de presidentsverkie­ liteit gold zowel mensen als zijn beginselen. zingen in maart (1978).Als wjj het slagveld Een gegeven woord van Rietkerk werd nooit ge­ daarin vogelvlucht overzien, staanaan de ene schonden. Wars van elke vorm van show; schuw zijde de president van de Franse republiek met voor ook maar de schijn van ego-tripperij heeft aan zijh zijde de "riouveaux philosophes" en hij zijn levenstaak consciëntieus ingevuld, ge­ aan de andere kant de leiders van de partijen steund door zijn gezin en zijn diep-religieuze die- tot voor kort- het "program commun" on­ overtuiging. derschreven. De inhoud van die strijd is van be­ I-Iet pad van mr. J. G. Rietkerk is niet over ro­ lang en niet- ik zeg het de heer Den Uyl uit zijn zen gegaan. Hij heeft niets cadeau gekregen. Vrij Nederlandinterview graagna-de strate- Wij hebben Koos Rietkerk gekend in vier hoe­ . gie. De inzet van de kant van de niet-collectivis­ danigheden: als Kamerlid, als staatssecretaris ten ( orri de bestrijders van het Franse links van Sociale Zaken in het kabinet-Biesheuvel, kortweg zo aan te duiden), is hun overtuiging

2 dat links zo hartstochtelijk naar vrijheid en ge­ nimmer bereid een snel, vluchtig politiek suc­ lijkheid van de mensen streeft, dat het hen juist cesje te scoren blijft hij onverzettelijk trouw onderworpen maakt. aan zijn eigen liberale beginselen. De "nouveaux philosophes", die aanvankelijk Koos Rietkerk heeft in de politiek nimmer geloofden in de bereikbaarheid van die heil­ zichzelf gezocht. In de twintig jaar dat hij in de staat- een aantal hunner stond in mei 1968 op VVD actief was, is het hem nooit makkelijk ge­ de barricaden- aanvaarden in het huidig tijdge­ maakt. Zijn zwaarste periode was ongetwijfeld wricht de realiteit van de feilbaarheid van de het fractievoorzitterschap tijdens het kabinet mens, diens drang naar vrijheid en derhalve de Van Agt-Wiegel. Achteraf heeft hij dat ook zelf onbereikbaarheid van linkse idealen zonder in­ toegegeven. In Vrijheid & Democratie schetste voering van dwang en onverdraagzaamheid. hij tertigkijkend op die periode: "Toen ik begon Links kan zijn plannen slechts verwezenlijken (als fractievoorzitter) vond ik dat een van mijn door de organisati~ van het menselijk geluk, eerste taken was te proberen dit kabinet een door de collectiviteit. Een fatale grens wordt kans te geven om het behoud van onze essen­ dan overschreden. Vrijheid verdwijnt. Nieuw is tiële liberale lijnen waar te maken ... Dát is ge­ ook die gedachte niet, opmerkelijk is alleen dat lukt en dat heb ik als een van mijn eerstedoel­ ze juist in onze tijd zoveel aandacht krijgt. stellingen gezien." Dat is wellicht terug te voeren op de gestage op­ Koos Rietkerk trad geluidloos terug toen Wie­ bouw van de verzorgingsstaat in de jaren na het gel het lijsttrekkerschap weer op zich nam. Hij herstel van de Tweede Wereldoorlog. Aan het werd vice-fractievoorzitter. Een functie die hij eind van de zestiger jaren lijkt het paradijs van na het vertrek van Wiegel naar Friesland ook de perfecte verzorgingsstaat zelfs bereikbaar. naast de unaniem gekozen opvolger Ed Nijpels Met de gestage opbouw ervan neemt het bu­ bekleedde. · 1 reaucratische gehalte van onze samenleving Toen hij werd benoemd tot minister van Bin-. toe. De mens wordt meer en meer van organisa­ nenlandse Zaken zagen velen.daarin de belo­ ties en van overheden, van collectiviteiten der­ ning voor zijn onvoorwaardelijke trouw aan de halve, afhankelijk. Men begrijpe mij goed: so­ partij. Met deze typering deed men Koos Riet­ cialisten, liberalen en christen-democraten te­ kerk te kort. Hij kreeg de kans te realiseren zamen hebben die ontwikkeling in de hand ge­ waar hij toen al tienjaar op had gehamerd: werkt. Ieder stond als het ware zonder kritiek minder organisatie, minder bestuur eri het ac­ de toenemende bureaucratisering gade te slaan cent terug naar de mens zelf ... naar een ont­ als gold het een natuurverschijnsel en voelde plooiing tot vrijheid en mondigheid. zich- in het beste geval- machteloos ... "Riet­ kerk schetste vervolgens het keerpunt in dit denken in de jaren 70 ... "Er is sprake van de herontdekking van de mens, van de burger. Dat Krachtproef is te merken aan de tendens tot versterking van de positie van het individu. Een kabinet met li­ Zijn zwaarste krachtproef doorstond hij in het beralen is naar mijn vaste overtuiging beter toe­ najaar van 1983 tijdens de massale ambtena­ gerust om in die zin de tijdgeest te verwoorden renstakingen. De treinen staakten, het huisvuil dan een tweede kabinet Den Uyl ... Liberalen werd in sommige gemeenten niet opgehaald en hebben op het beschreven gebied immers een de PTT gaf er ook de brui aan. Rietkerk moest naam te verliezen ... " praktisch zonder wisselgeld aan de onderhan­ delingstafel verschijnen. Ondanks de zeer zware druk, die maanden op hem heeft gerust, doorstond hij die proef en ·Trouw was het zelfs zo dat beide partijen in het per­ soonlijk vlak nog wel waardering voor elkaar Beter dan welke beschrijving ook, geven Koos wisten op te brengen. Typerend voor hem was· Rietkerks eigen woorden weer waar hij voor zijn uitspraak na afloop van deze krachtmeting: stond. Niet afgeleid door de waan van de dag; "Van der Scheur heeft het zwaarder gehad dan

______4 __ m_aa_r_t_19_8_6 ------~------3--DEMo-~~- CRA'riE ik". Hoe hij binnen het kabinet voor "zijn" ambtenaren heeft gevochten, zal weinigen be­ kend zijn. Daar sprak hij niet over. Zijn sociale bewogenheid kwam ook duidelijk tot uiting doordat hij in de beginjaren '70 het initiatief nam tot de instelling van het instituut Totaan de gemeenteraadsver­ Nationale Ombudsman, waardoor burgers hun kiezingen 19 maart 1986 zal in klachten over het functioneren van die over­ Vrijheid & Democratie elke heid bij een neutrale, onafhankelijke organisa­ veertien dagen een raadslid of wethouder schrijven over zijn of tie kwijt konden. haar gemeente. Bestuurderen Twee dagen voor zijn overlijden sprak de Eer­ van kleine plaatsen en grote ge­ ste Kamer zich uit tegen het voortbestaan van meenten, parttime offulltime het Openbaar Lichaam Rijnmondraad. Het bezigde liberale gedachte uit te was in de geest van Koos Rietkerk, die in een dragen, schetsen hun soresen verdere versnippering van bestuurlijke verant­ hun mogelijkheden. Zij doen woordelijkheden niets zag. Het volgende duel dat niet alleen voor de overige met de ambtenarenbonden heeft hij niet meer wethouders en raadsleden, kunnen voeren. maar voor alle VVD-leden. De redactie heeft een selectie gemaakt van vertegenwoordi~ gers uit deze groep verspreid Concertmeester over het hele land.

In Rietkerk verliest de VVD haar concertmees­ ter. De man die ooit stond tussen vice-premier DenHaag Wiegel c.s. en zijn fractie; de man die als vice­ fractievoorzitter bemiddelde en intervenieerde; de man die de zware taak hem door partij en maakt er kabinet opgelegd uiterst consciëntieus en met volledige inzet vervulde. Steeds weer kreeg hij watvan die ondankbare trait d'unionfunctie te vervul­ len. Juist dat maakt hem onmisbaar plus zijn grote inzet voor zijn "medespelers". Den Haag en het andere Den Haag De VVD leeft intens mee met zijn vrouw en kinderen. Naar hen gaan onze eerste gedachten Den Haag is in de Nederlandse poli­ in deze moeilijke weken. Koos Rietkerk was tiek een zeer bekend begrip. Dagelijks een man en vader om trots op te zijn. hebben wij allen daarmee als gemeen­ ten veel, zo niet teveel te maken. Met dàt Den Haag wordt dan de rijksover­ heid bedoeld. Ed Nijpels Voor ons Hagenaars is dat echter het Gijs van Aardenne • andere Den Haag. Het Den Haag dat­ Guus Zoutendijk in tegenstelling tot wat de meeste men­ Jan Kamminga sen dikwijls denken- zich even veel of even weinig aan gemeentelijke Haagse zaken gelegen laat liggen als dat geldt voor de overige 7 40 gemeenten. Ons Den Haag is een aantrekkelijke groene stad met zo'n 450.000 inwo­ ners, waarin het over het algemeen goed wonen en werken is. En, mede dankzij onze ligging aan zee, voor ons­ zelf en onze gasten ook prima recreë-

4 ren. Ik spreek van "in het algemeen" 45leden. De liberale inbreng ligt in een meerjarenaanpak van een ingrij­ goed wonen en werken omdat de kwa­ Den Haag boven het landelijke gemid­ pende bezuinigingsoperatie werd vast­ liteit van de woningen met name in de delde. In 1982 is deze gestegen van 11 gelegd om in 1987 weer tot een slui­ oudere stadswijken (63% van alle naar 14 zetels, waarbij wij voor het tende begroting te komen. Haagse woningen is van voor de Twee­ eerst in de' Haagse geschiedenis het de Wereldoorlog) en de teruglopende grootste aantal stemmen verzamelden. Op twee hiervan wil ik wat uitgebrei­ werkgelegenheid bij de overheid ons Enkele honderden meer dan de PvdA, der ingaan. voor nog niet opgeloste problemen die eveneens 14 zetels in de raad heeft. Allereerst op hetgrond beleid, omdat stelt. Om het beeld van het politieke krach­ het compromis dat tot stand is geko­ tenveld compleet te maken: de Haagse men naar mijn mening ook voor ande­ Den Haag is wat de werkgelegenheid raad telt verder 10 CDA-leden, 4le­ re gemeenten een werkbaar alternatief betreft duidelijk de schrijftafel van den van een combinatie PSP/ CPN/ is. Ook al zal het voor VVD-ers niet de . ons land of, zoals dat tegenwoordig PPR, 2 D66-ers en 1 lid namens de eerste keuze zijn. · wel heet, het administratief manage­ combinatie SGP /GPV /RPF. ment centrum van Nedyrland. Depar­ Dankzij de verkiezingswet is onze in­ Grondbeleid tementen, grote staatsbedrijven als de breng in het beleidsprogramma 1982- Zoals te verwachten, duurde de voor­ PTT, ambassades, grote verzekerings­ 1986 aanzienlijk geweest en wat de bereiding van de heroverweging lan­ maatschappijen en multinationale be­ portefeuilleverdeling betreft vertaalde ger dan de- in het beleidsprogramma drijven op het gebied van de petro-che­ deze winst zich eveneens in een extra afgesproken- termijn van één jaar. De mie hebben hier hun hoofdvestiging. wethouderspost. discussienota die na zo'n 1 ltjja?-r door Maar ook industriële en ambachtelij­ Den Haag kent al jaren een breed sa­ de eerst verantwoordelijke wethouder ke bedrijvigheid moet voor het beleg · mçngesteld college, na de laatste ver­ (PvdA) mede gebaseerd op adviezen op het brood van een niet onbelangrijk kiezingen bestaande uit de 3 VVD-, 3 van 5 externe deskundigen (waaronder deel van onze bevolking zorgen. Over PvdA- en 2 CDA-wethouders, op basis prof. Priemus en prof. De Haan) werd dit type van bedrijvigheid echter be­ van een beleidsprogramma dat door 5 uitgebracht, resulteerdein een slechts schikt Den Haag helaas nog onvol­ ·van de 6 fracties is ondertekend. Als· iets verbeterde versie van de erf­ doende. Hoewel het afgelopenjaar de het aan de VVD ligt zal ook de komen- pachtsbepalingen van 1977. Een ver~ ·. werkloosheid elders is afgenomen, is de periode sprake zijn van een pro- ' ordening waartegen deYVD-fractie dat in Den Haag nog niet het geval. In gramcollege op een zo breed mogelij­ zich met man en macht en met meer een deel van de stad, een tweetal stads­ ke basis. dàn 50 amendementen tevergeefs had vernietiwingsgebieden met tesamen verzet en die inmiddels, zoals door ons een inwonersaantal van ruim 50.000- voorspeld, bewezen had onrechtvaar­ vergelijkbaar met een gemeente in de dig duur voor de erfpachters te zijn. orde van grootte van Gouda - is de Politiek belangrijke besluiten . Voorspelbaar was voorts dat deze dis- werkloosheid.zelfs meer dan 40 %. Vandaar onze acties tegen de sprei­ Om een beeld te g'even van een aantal Ans van den Berg ding van rijksdiensten en de PTT. De politiek belangrijke besluiten uit de nu spreidingsgedachte gaat immers uit bijna afgelopen.raadsperiode, noem ik van inmiddels onjuist gebleken veron­ de volgende: derstellingen: de randstad zou overvol - het raadsvoorstel met betrekking tot en verstopt raken .. Terecht heeft het de hoofdlijnen van hét nieuwe grond­ kabinet achter de spreiding nu een. beleid als afgesproken in het beleids­ punt gezet. programma; - de sanering van de drughulpverle­ ning, met name de uitwas zoals wij die kenden aan de Prinsegracht; Den Haag en de gemeente politiek - de verkoop van gemeentelijke ge­ bouwen waaronder gespreid woning­ Het feit datDen Haag regeringscen­ bezit; trum is maakt dat in verhouding veel - een pragmatischer aanpak van het mensen politiek actief zijn. Primair is achterstimdsgebiedenbeleid, op basis die belangstelling gericht cip de lande­ van het initiatief voorstel "een bres in lijke politiek, maar in toenemende · de uitzichtloosheid" van ohze fractie­ mate ook op gemeentelijke zaken. genoten Louise Engering en Theo Monkhorst; De Haagse gemeenteraad bestaat uit - de voorjaarsnota 1983, waarmede

______4_m_a_a_rt_I_98_6 ------~---5 DEMr'"~~- CRA'riE Uitslagenavond ·Gemeenteraads­ verkiezingen op 19 maart

Als altijd verzorgt de NOS op cussienota niet kon leiden tot een gunste van de gemeenschap moet ko­ de avond van de kiesdag weer standpunt waarmede een meerderheid men eh niet aan de erfpachter. Dit is een schakelprqgramma. De van de partijen die het beleidspro­ door de PvdA geaccep~eerd omdat zij VVD kiest daarvoor locatie in gramma ondertekend hadden, uit de nog zwaarder hechtten aan het juridi­ Pe Flintte Amersfoort. Partij­ voeten konden. Na diepgaande discus­ sche eigendom. Daarmee wil deze kopstukken zullen daar aanwe­ sies in B& W en in raadscommissies is fractie als aanvulling op publiekrech­ zig zijn. Vanaf 19.00 uur is uit het college een drie-manschap ge­ telijke mogelijkheden die de gemeente iedereen welkom .. vormd om voor het college een nieuwe reeds heeft, nadere voorwaarden kun­ Hugo Dittmar voorzet te doen waarover wel overeen- · nen stellen ten aanzien van het gebruik stemming mogelijk zou zijn. en het beheer c.q. onderhoud van de Na diverse sessies, terugkoppelen naar grond en het öpstal. Bij de uitwerking B&W en delegaties uit de fracties is hiervan in de verordening, die voor het king tot de gemeentefinanciën zaken daaruit een voorstel gekomen dat vol- aantreden van de raad in nieuwe sa­ fout gaan, maar dit wordt niet rechtge­ . doende elementen in zich heeft om een menstelling nog moet worden behan­ zet. Reden: er is geen geld . langere periode acceptabel te zijn voor deld, zullen wij als VVD attent moeten Dat gemeenten dat geld ook niet heb­ alle partijen. De VVD en de PvdA, de zijn. op overregulering. ben en hun mogelijkheden- na de daar partijen waarvan de standpunten prin­ reeds echt doorgevoerde bezuinigin­ cipieel het meest uiteenlopen, hebben · Al met al een politiek compromis gen- nagenoegzijn uitgeput, is onbe­ daarbij op bepaalde punten echt het waarmee - alhoewel de PvdA en wij grijpelijk genoeg kennelijk niet rele- nodige water bij de wijn moeten doen het er moeilijk mee hebben- toch be­ vant. · en niemand is echt blij. Twee kenmer­ wezen is dat socialisten en liberalen, ken van een echt compromis, dat ver­ wanneer zij dat willen ook ten aanzien De gemeente Den Haag heeft zijn be­ der ook nog hanteerbaar is voor onze van zeer principiële zaken op sociaal­ zuinigingen om zo snel mogelijk weer ambtenaren die het moeten uitvoeren. economisch terrein, elkaar toch op een toteen sluitende begroting te komen, Een aspect dat op landelijk niveau bij­ constructieve manier kunnen vinden. 'zeer serieus aangepakt. Dat vind ik voorbeeld t.a.v. de bijstandswetgeving Ui.teihdelijk is er mede dankzij het niet alleen zelf. Tijdens het laatste of de belastingwetgeving, dikwijls bui­ CDA een eenvoudig en helder systeem Agenda-overleg tussen de 4 grote ste­ ten beschouwing wordt gelaten. ontstaan waarmede ook het bedrijfsle­ den met o.a. de mi17-isters Rietkerk en ven uit de voeten kan. Ruding werd dat spontaan van kabi­ En waar komt dat compromis dan op netszijde naar voren gebracht. neer? Decentralisatie van tekorten - De gemeente Den Haag blijft grond Het tweede punt waarop ik nader wil Waar desondanks gemeentebesturen alleen in erfpacht uitgeven. ingaan betreft de meest geslaagde als bijvoorbeeld Den Haag mee blij­ Dat. was hard slikken voor ons. Duide­ vorm van decentralisatie naar de 4 ven zitten: lijk zal zijn dat wij voorstander waren grote steden in de afgelopen jaren, te - na een bezuinigingsoperatie 1981/ en zijn van vrije keuze van een gega­ weten die van de begrotingstekorten. 1987 van f 278 miljoen (meer dan digde tussen koop en erfpacht. Wat verplaatsing van tekorten natio­ 35% van door de gemeente te beïn• - De erfpachtcanon kan eeuwigdu­ naal echt oplost, mogen economische vloeden uitgaven); rend }.VOrden afgekocht. specialisten mij nog eens trachten uit - reserves die in 1986 geheel zijn uit­ Daarmede wordt een erfpachter, al­ te leggen. Wathet voor gemeentebe­ geput; hoewel geenjuridisch eigenaar, wel stuurders betekent, daar ben ik inmid­ - en toch geen sluitend financieel per­ economisch eigenaar. dels wel achter. Namelijk het doorvoe­ spectief omdat wij door rijksbeleid Het eerste aspect (geen overdracht ren van ingrijpende bezuinigingsope­ blijven worstelen met eenjaarlijks te­ vanjuridisch eigendom) was een harde raties om jouw aandeel in het terug­ kort van/ 30 miljoen, moet niet wor­ eis van de PvdA, terwijl economisch dringen van de veel te hoog opgelopen den onderschat. eigendom samen met het punt dat collectieve uitgaven te leveren, maar hierna komt voor ons essentieel is. het opgèscheept blijven met meer dan Om de "onevenredigheid'~ van de om­ - Geen periodieke aanpassing van de evenredige profijtkortingen ert on vol-· buigingen met Haagse cijfers te illus­ canon aan de ontwikkeling van de doende tegemoetkoming in de enorm treren: als gevolg van de bezuinigings­ prijsindex ofaan de waardeontwikke­ gestegen bijstandslasten. En daar- . operatie is de gemeentelijke perso­ ling van de grond indien een erfpach­ riaasteen ongelijke behandeling teri neelsformatie met meer dan 1.000 ter kiest voor jaarlijkse canonbeta~ aanzien van oude stadsvernieuwings­ plaatsen ingekrompen. Dat is zo'n ·!ing. tekorten. Niet alleen financieel maar 12 %van de totale formatie: Ander­ Hiermede heeft de PvdA afstand ge­ ook bestuurlijk heb ik het hiermede in halfmaal zoveel als de 4 x 2 %die de daan van hefuitgangspunt dat even­ · toenemende mate moeilijk. Breed rijksoverheid zich in deze tot taak tuele waardestijging van de grond ten wordt onderkend dat er met betrek- heeft gesteld.

6 Het is essentieel dat in het volgende Ided:n te over, maar geen geld voor de dersom je m{(t de stad waarin je woont regeerakkoord de onevenredigheid in noodzakelijke nieuwe impulsen. Im­ en zoals ik ook geboren bent, zo inten­ het belasten van gemeenten recht pulsen om, in de zich mede dankzij het sief en c

__. ------~~------7 DEMo-~~------4_m_a_a_rt_1_98_6 CRA'riE JOVD-voorzitter Julius Remarque: ,,Jongeren' kunnen kiezen tussen liberalisme- en_ socialisme''

sen en diverse andere a~tiviteiten wor­ meer dan 90% van de JOVD-ers . den vastgelegd." VVD-minded is", aldus Julius. "Maar, Een andère belangrijke oorzaak voor al zouden àlle leden van de JOVD op het tot stand brengen van een SWO de VVD stemmen, toch is het uiterst waren de VVD-jongerencontacten. De belangrijk dat wij in vrijheid onze besturen van VVD en JOVD waren eigen ideeën kunnen bepalen, zonder beide niet gelukkig met deze nieuwe verantwoording aan wie dan ook te Het gaat bést met deJOVD. clubjes. Doelstelling nummer één van moeten afleggen! De onafhankelijke Jonge­ de SWO is dan ook ervoor te zorgen Jongeren die lid worden van de JOVD renorganisatie Vrijheid en dat er één liberale jongerenorganisatie maken daarmee in eerste instantie nog Democratie telt thans meer is, deJOVD. geen definitieve politieke keus. Daar­ dan 5000 leden. Voorzitter "Gelukkig gaat het de goede kant op door is de drempel bij ons veellager met de JOVD en de jongerencontac­ dan bij een politieke partij. De jonge- Julius Remarque meldt het ten. Er is geen echt landelijk verband -ren die wij binnenkrijgen kiezen wèl al met gepaste trots. , vanjc's tot stand gekomen. Bovendien voor het liberalisme. zijn de meeste lokale jongerencontac­ Ik zie dan ook niet zoveel in een dub­ De waarde van dit lidmaatschap moet ten Of opgeheven Of gaan samenwer­ bellidmaatschap voor VVD en JOVD­ me_n anders zien dan van een politieke ken met de JOVD-afdeling in die re­ jongeren. Ten eerste zoU dat sommige partij. Bij d,e laatste melden zich vele giO: Eindhoven is een goed voorbeeld jonge mensen die nog niet voor een po­ leden uit sympathie of ter ondersteu­ van toenemende samenwerking en ge­ litieke partij hebben gekozen afschrik­ ning. Hetactiviteitennetwerk blijft lijkgezindheid vah JOVD-ers en VVD-­ ken. Dat zou zondezijn. Voor de dan tot slechts een enkel procent van jongeren'. De jongeren in Eindhoven JOVD, maar op termijnook voor de het totale ledental beperkt. Hèt per­ verdienen daar echt een compliment VVD. centage actieven binnen de JOVD is voor! En ten tweede zie ik de voordelen van echter veel groter. In die club leert Ik moet daar wel bij opmerken dat zo'n regeling niet zo. Veel administra­ men politiek denken, leert men wat li­ deze wederzijdse toenadering voorna­ tievè rompslompen kostèn staan te­ beralisme is. melijk te danken is aan de actieve op~ genover een tientje voordeel voor de Julius Remarque zit vanaf 1983 in het stelling van veel JOVD-ei's en VVD­ jongeren. Bovendien hebben wij in de hoofdbestuur en is sinds 1984 voorzit­ bestuurders in afdelingen en kamer­ JOVD al een hele lage contributie. ter van de JOVD. Evenals een aantal centrales. In de nabije toekomst zul en (Nieuwe leden betálen in 19.86 f 10,­ andere bestuursleden houdt hij zich we ook een extra steuntje van het da­ en gewone leden! 28,50). Het gaat o.a. bezig met de realisatie van de in gelijks bestuur van de VVD nodig heb­ mij er vooral om dat de actieve jonge december 1984 gesloten SaJ11enwer­ ben om tot een bevredigende oplossing leden van JOVD en VVD wat meer kingsovereenkomst (SWO) met de te komen." armslag krijgen. Het deelnemen aan -VVD. De koudwatervrees voor de samenwer­ congressen en vormings-en scholings­ "Een van de belangrijkste zaken is dat king is er bij de JOVD nu praktisch ge­ cursussen kost veel meer geld dan die JOVD en VVD een aantal van hun ac­ heel af. J~lius Remarque, grinnikend: contributie. Dààr zit 'em het probleem tiviteiten op elkaar afstemmen om "Nijpels heeft mij nog nooit gebéld voor veel jongeren, vooral voor scholie­ dubbdorganisatie tegen te gaan en om met de kreet: dát kan je niet maken! ren en studenten. De commissie jonge­ te zorgen dat de JOVD allerlei dingen die angst bij ons was weLbegrijpelijk. renbeleid zou naar oplossingen moeten kan organiseren voor alle liberale jon­ Alles moest zo formeel worden gere­ zoeken voor al die extra kosten van ac­ geren die dat willen. Wij zijn tenslotte geld, maar de politieke ruimte en onafc tieve leden!" sp~cialisten in jongerenopvang met 36 hankelijkheid hebben we als JOVD in jaar ervaring! Daartoe maakt de com­ stand weten te houden,'' missie jongerenbeleid-VVD j JOVD Overigens .bleek de bij de VVD be­ . (voorzitter is oud JOVD-voorzitter en staande koudwatervrees wat onge- · Campagne thans erelid Huub Jacobse) bestaande grond. Toen D'66 eenjongerenorgani­ uit JOVD-ers en VVD-ers gezamenlijk satie begon, verlieten ongeveer tien le­ "De JOVD zal tegen de verkiezingen_ eenjaarplan waarin vormingscursus- den· de JOVD. "Je kunt wel stellen dat geen stemadvies geven. Dat hebben

8 Prof. Mr. B. M. Teldersstichting Geschrift No. 57 "Met Markt en Macht" onder redactie van Dr. K. Groenveld en Drs. A. A. M. Kinneging

we nooit gedaan. We zullen wel inspe­ Ruim eenjaar geleden orga­ maar wèl erg interessante discussies len op de grotere aandàcht die.de Ne­ niseerde de Prof Mr. B. M. opleverden, onder andere tussen Den derlanders rond de vérkiezingen voor Uylen De Korte. Deze discussies de politiek hebben. We zullen met Teldersstichting in hotel Des maakten overigens heel duidelijk, dat eigen activiteiten en een eigen cam­ Indes, ter gelegenheid van een regeringscoalitie tussen VVD en pagneplan komen. Ook met de VVD haar dertigjarig bestaan, PvdA er in ieder geval na déze verkie­ kunnen we gezamenlijk onder de para­ een symposium over "Socia­ zingen niet in zit. plu van het liberalisme het een en an­ lisme, Liberalisme en Eco­ der doen.~Ons gaat het erom ervan te Tot de deelnemers behoorden, behalve doordringen dat er in feite maar twee nomische Politiek": Gedu­ genoemde twee heren, onder andere: . stromingen zijn om tussen te kiezen: rende twee dagen discussi­ Prof. Dr. E. J. Bomhoff, Prof. Dr. het liberalisme en het socialisme. Dat eerden een vijftigtal voor­ C. G. Goed hart, Dr. J. Gouds waard, is hun keuze voor de toekomst. We zul­ aanstaande socialistische en Prof. Dr. A. Heertje, Mr. C.A. de len alle jongeren ook stimuleren om liberale economen uit de Kam, H. Kombrink, Prof. Dr. P. Kor­ naar de stembus te gaan. De stem­ teweg, Mr. Drs. H. Langman, Mr. E. plicht bestaat weliswaar niet in Neder­ academische wereld, het be­ J. J. E. van Leeuwen-Schut, Dr. A. land, maar het is heel belangrijk dat drijfsleven, de overheid en Pais, Prof. Dr. Th. A. Stevers, Prof. zoveel mogelijk jonge mensen mee­ de politiek over de economi­ Dr. J. Tinbergen, Dr. H. J. Witteveen, doen in onze democratie en gebruik schepolitiek Prof. Dr. Wolfson en Dr. A. van der maken van hun rechten." Zwan. De Teldersstichting, ons wetenschap­ Het macro-economische beleid, het pelijk bureau, heeft alle bijdragen aan sector- en structuurbeleid, het loon- en het symposium, tezamen met een kort Politiek prijsbeleid en het verdelingsbeleid, verslag van de discussies, gebundeld passeerden allemaal de revue, zodat en uitgebracht als geschrift no. 57, on­ De JOVD is niet alleen een instelling goed kon worden geïnventariseerd wat der de titel .. Met Markt en Macht". voor de scholing van jongeren, maar socialisten en liberalen op dit belang­ Dit geschrift is te bestellen door over­ houdt zich ook inhoudelijk met poli­ rijke deelterrein van de politiek bindt making vanf 27,50 op postrekening tiek bezig. en scheidt. Datwas soms heel verras­ nr. 3349769 tert name van de Prof. Mr. Zowel het kabinetsbeleid, als de op­ send en maakte tevens duidelijk, dat B. M. Teldersstichting, Koninginne­ stelling van de VVD-fractie wordt de scheidslijnen tussen liberalen en so­ gracht 55a, 2514 AE 's-Gravenhage, door de' jonge liberalen actief gevolgd. cialisten in Nederland allerminst wa­ onder vermelding van no. 57. "In grote lijnen oordeelt de JOVD ze­ terdicht zijn. ker positief over het beleid zoals dat de Soms werd het thema van het sympo­ afgelopenjaren door kabinet en VVD sium verbasterd tot "VVD, PvdA en gevoerd is. We vinden het weljammer de economische politiek in het licht dat de VVD een aantal keren onder de van een eventuele regeringscoalitie", druk van het CDA is bezweken door wat eigenlijk niet in de bedoeling lag, akkoord te gaan met minder liberale maatregelen, zoals de tweeverdieners­ wet, de voordeurdelersregeling en en­ kele aspecten van de herziening van volgende kabinetsperiode hoop ik dat een uitstekend verkiezingsresultaat het sociale zekerheidsstelsel. er nog veel meer gedaan zal worden zal behalen als ze op die onderwerpen De VVD magzich best profileren ten aan het terugdringen van de rol van de de nadruk legt!" opzichte van het CDA door haar eigen overheid. Ik merk in de JOVD voort­ Op 15 en 16 maart houdt de JOVD standpunt te benadrukken in bijvoor­ durend om me heen dat de meeste haar congres in het Postiljonmotel in beeld mediazaken, bij de wet gelijke mensen veel meer zèlf verantwoorde­ Deventer. Dit congres zal sterk in het behandeling en bij de noodzakelijke lijkheid willen dragen voor hun eigen teken staan van het milieubeheer. verdere bezuinigingen. leven. De bemoeienis van de overheid VVD-minister Pieter Winsemius be­ Ik vind dat de kamerfracties wel een met werkelijk àlle gebieden van ons le­ hoort dan ook met Ed Nijpels tot de compliment verdienen voor de oprech­ ven is gewoon verstikkend. Het geld gastsprekers. Jongeren die daar meer te houding inzake de euthanasierege­ dat het bedenken en uitvoeren van al informatie over willen, kunnen in kan­ ling. Men stelt het recht van de mens die wetten en regels kost zou veel beter toortijd bellen met het algemeen se­ om over zichzelf te beschikken voorop. besteed kunnen worden aan een verla­ cretariaat van de JOVD 020-242000. Een liberaal en verantwoord stand­ ging van de belastingen. punt in deze moeilijke zaak. Voor de Ik ben ervan overtuigd dat de VVD Reny Dijkman •

------9 ______4_m_a_ar_t_19_8_6 DEMo-~~- CRA'fiE Tweemaal Maaten in de Amstelveense gemeenteraad

Vader en zoon in dezelfde Henkis lijsttrekker en maakte al deel ten hier nu op? Henk Maaten: "Het gemeenteraad. Dat kan zich uit van de Amstelveense gemeente­ zal nauwelijks anders zijn dan met an­ over korte tijd afspelen in de raad, toen zoon Jules nog niet was ge­ dere raadscollega's met dat verschil boren. Waarvan vele jaren als wethou­ dat ik Jules beter zal begrijpen, omdat gemeenteraad van Amstel­ der. Jules heeft een imponerende car­ ik hem zo goed ken. Overigens ben ik veen. Het gaat hier om Henk rière al achter de rug in de JOVD. Hij al lange tijd gewend dat Jules niet al­ en Jules Maaten.Als de ge­ staat als elfde op de kandidatenlijst tijd doet wat ik zeg. Dat heb ik trou­ meenteraadsverkiezingen voor de gemeenteraadsverkiezingen. wens ook nooit tegenover mijn vader verlopen, zoals de Amstel­ De VVD telt nu 14 zetels van de in to­ gedaan. Ik herken mijzelf dus wel in taal 33 in de raad van Amstelveen en hem." Reactie zoon Jules: "Ik ervaar veense liberalen hopen en hoewel de landelijke verkiezingsen­ het zelfs als iets spannends. Een uitda­ ook wel verwachten, behoren quêtes naar een VVD-terugloop wij­ ging met een extra glans. Aan de ene na de installatievergadering zen, is het de ervaring, dat Amstelveen kant ken je elkaar erg goed, en dat zou van 29 april zowel wethou­ altijd boven die landelijke trend uit­ op een groter begrip voor elkaar wij­ der Henk (58) als zijn debu­ komt. Met andere woorden: nummer zen. Aan de andere kant kan je juist elf komt er wel in! daardoor sneller met elkaar van me­ terende zoon Ju/es (24) Als dat het geval is, gebeurt er iets ning verschillen. Overigens hebben we Maaten tot de gemeenteraad unieks in de Amstelveense politiek. het in de Amstelveense raad echt niet van Amstelveen. Hoe reageren de beide mannen Maa- over familiezaken.':

Ju/es en HenkMaaten

10 Agenda Hayavan Somerenstichting

Zowel Henk als Jules Maaten stellen nu al zo'n zestien jaar actief is. Als re­ zich voor dat hun nauwe familieband gelmatig beroep was Jules het vorig geen reden mag zijn om elkaar ten kos­ jaar en een deel van ditjaar betrokken Onderhandelen te van alles te verdedigen in de rich­ bij het Nationale Jongerenjaar. Een ' Cursusbijdrage f 100,-per per­ ting van derden. Henk: "Als ik vind functie die hij nu aan het afbouwen is. soon dat mijn zoon het niet aan het rechte Beide mannen bezetten meer vrijwilli­ Arnhem: 15 en 22 maart (zaterda-- einde heeft, dan mogen anderen dat gersfuncties, maar die zijn teveel om gen) . bestaan mij merken". Jules: "Ik ga in dit bestek op te noemen. · Managementtraining voor raadsle­ echt niet achter standpunten staan, den die ik eigenlijk niet huldig, maar om­ Cursusbijdrage f 100,-- per per­ dat ik het zo zielig voor mijn vader Met de papl~pel ingegoten ·soön

vind om hem niet te steunen". Reële I Bunnik: 18, 19 april (vrijdagavond, geluiden van de doorgewinterde politi­ Het ziet er wel naar uit dat Jules' poli­ zaterdag) Clis HenkMaaten en zijn, voor zijn nog tieke ervaring op zijn minst die van­ Presentatietechniek, deel IJ jonge leeftijd, in maatschappelijke or­ zijn vader mettertijd gaat evenaren. Cursusbijdrage j'60,- per per­ ganisatie, al erg ervaren zoon.)ules We mogen Jules in feite zien als een soon verwachtniet dat hij in allemaal de jpngen die de politiek thuis met de Lelystad: 7, 14,21 april (maandag­ zelfde commissies van de raad terecht paplepel kreeg ingegoten. Zijn moe­ avonden) Z\}1 komen als zijn vader. Hij zegt: der, Koos je Bins, u kent haar wel van Startcursus Discussietechniek "We hebberiniet geheel dezelfde inte­ de regelmatige keilom in het "V. en Cursusbijdrage f 40,- per per­ resses". VaderHenkis als wethouder D." -blad, bezette vele jaren een be­ soon ondermeer in het B&W-college ver­ langrijke VVD-post als directe mede­ Arnhem: 8, 15 en 22 april (dinsdag­ an.twoo.rdelijk voor cultuur, -bedrijfs­ werkster van politieke prominenten 1ils avonde-n) vestiging, economische zaken, auto­ Geertsema, Wiegel en Rietkerk. Jules Discussietechniek, deel IJ matisering en in zijn diverse vorige pe­ kreeg dus in zijn jongste jaren het poli­ Cursusbijdrage f 60,- per per­ riodes ook voor financiën. Voor zoon tiek.zowellandelijk (moeder) als lo­ soon Jules staan zaken voorop als de soci­ kaal (vader) op zijn etensbord. Door Heerenveen: 12, .19 en 26 april (za­ aal-maat~chappelijke problematiek, die contacten werd Jules'iater per­ terdagen) jeugdwerkloosheid, inspraak en mede­ soonlijk medewerker van Annelien Bestuurderscursus zeggenschap, discriminatie-bestrij- Cappeyne v.d. Koppello in de Tweede Cursusbijdrage f 15,-- per per­ . ding, emancipatie en ook de sport. Dat. Kamer. Hij zegt er zelf van: "Als peu­ soon laatste heeft hij zeker gemeen met zijn ter herinner ik mij 'dat ik daar vaak er~ 's-Gravenhage: 15 en 22 april ( dins- vader, die een hartstochtelijk voetbal- · gensin het TweedeKamergebouw met dagayonden) ' · liefhebber is (Feyenoord), een enthou­ autootjes speelde". Liberalisme! siast ?egele~er van andere zoon Mi-. Cursusbijdrage f 10,-per per­ chiel in diens nog kersverse tafelten­ Voor HenkMaaten staat het vast dat soon niscarrière en voorzitter van de Neder­ de VVD in de nieuwe samenstelling 's-Gravenhage: 8 april (dinsdag­ landse Bridge bond. toch zo'n twaalf zetels op zijn minst avond) behaalt. Wat hem zelf betreft gaat hij uitvan zijn laatste periode van vier Aanmeldingen Pro deo-functies jaar als Amstelveens wethouder. Wat . Cursusbijdragen kunnen worden er in 1987 gebeurt rondom zijn lid­ overgemaakt op girorekening Henken Jules hebben meer gemeen. maatschap van de Provinciale Staten, 3619197 t.n.v. Haya van Someren­ Niet stilzitten in.het leven en als ge­ lijkt nog in het ongewisse te liggen. stichting te 's-Gravenhflge on.der volg daarvan in vele-baantjes rollen. Amstelveen heeft veel aan Henk Maa­ vermelding van: cursusnaam, Baantje~ natuurlijk in de uitleg van ten te danken. Zijn benoeming tot plaats en data. pro deo-functies voor het grotendeeL lijsttrekker van de Amstelveense VVD De aanmeldingen dienen 14 dagen Neem het penningmeesterschap in het bij de eerstkomende gemeenteraads­ voor aanvang van de betreffende dagelijks bestuur van de VEG IN van verkiezingen is hiervan zeker het ge­ cursus bij de Haya van Someren­ HenkMaaten of zijn bestuurslidmaat­ volg. Over zijn verwachte samenwer­ stichting binnen te zijn. schap van het Scapino-ballet. Neem king met zoon Jules tenslotte: "Ik be- .. Voor nadere informatie kunt u tele­ van zoon Jules zijn internationaal pre­ schouwdit in mijn laatste actieve pe­ fonisch contact opnemen met de sidentschap van de internationale. or­ riode, als wethouder althans, als een Haya van Somerenstichting, tel. ganisatie vanjonge liberalen. Of diens 'Zeer aangename ervaring." 070-614121 tst.25. · · functie van internationa_al secretaris van de JOVD. De JOVD waarvoor hij Hans de Bie • llm&c,_ 4 maart 1986 ------~------DEII~·------CRA'riE ~~~ ~r--.....:._.:..;-~

Vóór 24 màart registratie 'van Nederlanders in Den Vreemde

Daarna is het zinloos . .. Maar nu is enigingen c/ie buitenlandse leden heb­ er nog tijd. VVD-afdeling en fractie ben; vaar niet blind op het- overigens van Eindhoven hebben hun buiten- zeer gewam;deerde- werk van de am­ iandse werving heel grondig aange­ bassades. want die inspanningen ver­ pakt. Zij stuurden een bri(!fnaar mul­ schillen van land tot land. Dit Eind­ tinationals die vestigingen in het bui­ hovens initiatiefverdient grote navo/­ tenland hebben. Dáár heeft men over­ ,ging. Eindhoven heeft me overigens zicht van de eigen mensen die in het verzekerddat men daar geen enkele buitenland zijn gestationeerd. Wij moèite heeft met plagiaat. Integen­ drukken de tekst op pag. 13 integraal deel!!! ·afen vragen u: Doe wat u kan, maar doe het snel. Denk aan die talloze ver- Reny Dijkman • 12 (Zie pagina 13) Volkspartij voor Vrijheid en Democratie AFDELING EINDHOVEN

Betreft: Tweede Kamer verkie-zingen.· .. · Eindhoven, 5 januari 19~6 ()Pt21 I 'in·I986 mei a.s. 1

Vo~gens de opiniepeilingen gaat het, na een behoorlijke inzinking, weer goed met de huidige regeringscoalitie: CDA/VVD (peiling mómenteel 78 zetels). En dat is ~aar goed ook!

Deze regering heeft ~indelijk weer orde op zaken gesteld en wat meer betekent, zij heeft ook gedaan wat zij zei te zullen doen! b~ werkloosheid loopt terug. Het financieringstekort neemt geleidelijk af. De ~nflatie beweegt zich op I à t!i.~ De rentestand is in dalende b~weging.

He!= is duidelijk: de coalitie MOET aanblijven! Dat is goed voor de burger; voor onze internationale posltte; voor ons NATO-lidmaat­ schap; .voor het investeringsklimaat en voor het bedrijfsleven. Ook'zorgde deze regering er eindelijk voor, da:t Nederlanders d-ie in het buitenland wonen OOK KUNNEN STEMMEN, en dat is ontzettend belangrijk!

In h~t buitenland vertoeven nl. + 600.000 stemge~echtigden. De kiesdeler is + 60.000 stemmen-per zetel: dat is 10 zetels. Stel 507. brengt zijn stem uit; 80% van die 300.000 kiesgerechtigden stemt· CDA of VVD, dan betekent dat 4 zetels voor deze coalitie. En dat kan net ,de doorslag geven!

Hoe bereiken we dat? Heel eenvoudig: doordat u allen gaat stemmen!!! .Wat .te doeri? Zorg dat u en álle u bekende Nederlanders "in den vreemde" vóór 24 maart 1986 me.t het juiste adres staan ingeschreven bij de Nederlandse Ambassad·e in 'UW .land! Dan ontvangt ~ vanzelf de betreffende formulieren plus een handleiding hoe u móet . handele.n. Wanneet u beslist, dat u per volmacht wilt steimnen (i.p.v. per brief of persoonlijk in Nederland), dan stellen wij gaarne dè nodige mensen te:r; beschikking die dat , vooi u willen doen!

Voor u, maar ook. voor' ons, die in Nederland vertoeven, is het werkelijk heel belangrijk dat deze coalitie blijft~ Daarom moeten wij ALLEMAAL.stemmen.

Dank voor uw medewerking, met vriendelijke groet,

13 a_ 4maart 1986 ----~------DEMoa------CRATIE strijdlust bi] de duizenden "campag­ nisten". Nog nooit hebben wij met een · campagneplan gewerkt, opgesteld door de Landelijke Propaganda Com­ missie, dat zoveel activiteiten telt. Nog nooit zijn lokale en landelijke po­ litici zich zo bewust geweest van de wederzijdse ondersteuning in beide campagnes. Dit alles is ook meer dan ooit noodzakelijk. Wij staan, laten we daar eerlijk in zijn, voor een van de moeilijkste campagnes en onze inzet en energie zijn van doorslaggevend be­ lang. Deze keer gaat het alleen niet van een leien dakje en is automatische winst geen vanzelfsprekendheid. Niet in de verleiding komen ons VVD be­ leid en de liberale beginselen af te zwakken voor een eenmalige kiezers­ gunst, maar wel met opgeheven hoofd verdedigen waar we voor staan. De 2 miljoen VVD-kiezers recht in de ogen kijken en op een eerlijke en sportieve wijze campagne voeren. Dat verwacht ,,Op weg naar succes'' de kiezer en dat hoort bij de VVD: dui­ delijkheid, eensgezindheid en respect voor anderen. · · Polariseren is verleidelijk, maar beter Bij iedere verkiezingscam­ Jen nuchter. Realiseren VVD' ers zich is profileren vanuitje eigen sterkte en pagne vraag je je weer af wat dat in de periode 1982-1986een beleid niet ten koste van andere persOnen. moest worden gevoerd vanuit gemeen­ Dat is een campagne die liberalen versta je onder succes. Ook te- en landsbelang, dat is vaak wat an­ waardig is. Aan de kwantiteit van acti- · in 1986, nu wij geconfron­ ders dan het electorale belang dat je zo viteiten zal het niet liggen. Onze kwa­ teerd worden met twee uit­ gemakkelijk kunt bespelen vanuit een liteit moet de doorslag geven. Vertrou­ dagingen binnen drie maart­ oppositieroL Tevens hebben .wij in de wen in onze politiek en politici, sympa­ den t.w. Gemeenteraads- en afgelopen periode de geweldige groei tie voor onze persoonlijke benadering naar zo'n 2 miljoen kiezers zowel in en geloof in onze beloften. Deze kwali­ Tweede Kamerverkiezingen. politieke als in organisatorische zin teitspunten bepalen het succes van Succes bepaal je enerzijds moeten verwerken. Succes leidt ook onze campagnes. aan de hand van het recente tot verhevigde concurrentie. Socialis­ Meer dan ooit zullen wij onze verkie­ verleden, in áns geval1982. ten en christen-democraten konden het zingsprogramma's samen moeten uit­ Eenjaar waarin zowel op niet op zich laten zitten dat er sprake dragen, gesterkt door onze binding was van een liberale doorbraak en heb­ met de VVD, onze verwantschap met Gemeenteraads- als Tweede . ben de VVD in 1982-1986 onder vuur het liberalisme, het belang voor de sa­ Kamer-niveau alle liberale genomen. Zo staan we in het begin van menleving en de zorg voor toekomsti­ records werden geslagen. maart aan de vooravond van 3 maan­ ge generaties. Voor de Volkspartij voor · den campagne. Wij hebben èn iets te · Vrijheid en Democratie is het thema verliezen èn iets te winnen, dat zijn de "Als de toekomst je lief is" geen recla­ Dat record te benaderen of te evena­ beste uitdagingen om onze liberale mekreet maar een hartekreet ren is al een succes op zich. Daarnaast veerkracht maximaal in te zetten om Op weg naar succes, wens ik uveel kijkje naar de toekomst en dan weetje de buitenwereld te verrassen en opi­ succes. dat het voor collegevorming en kabi­ niepeilers ongelijk te geven. De om~ netsformatie van strategisch- belang is vang van het succes hebben wij nu in Ferry I. M. Houterman dat de VVD goed uit de bus komt. eigen hand. Aan de VVD zelf zal het Campagneleider • Praten over sucèes leidt soms ook tot· niet liggen, nog nooit is er sprake ge­ (Foto: Theo Meijer) euforie, m.aar gelukkig blijven libera- weest van zo'n interne motivatie en 17 februari 1986

14 Anita Wagernakers

vrouwen

Een kosten/ batenanalyse

Vanaf de zestiger jaren hebben zich dualisering van inkomens, belastingen reet worden de kosten voor levenson­ ontwikkelingen voorgedaan die de sa­ en sociale zekerheid. Als er meer geld derhoud van de afhankelijke partner menleving geleidelijk aan fundamen­ moet worden besteed aan kinderop­ betaald uit de gezinsinkomensen de teel hebben veranderd. Het aantal ge­ vang ligt de oplossing van de vraag verzekerings-en belastingfaciliteiten. boorten nam sterk af en kinderloos­ waar het vandaan moet komen in een Bij economische zelfstandigheid van heid werd een keuze. Wonen en wer­ verschuiving van middelen voor bij­ partners ontvangt het Rijk een meer­ ken raakten meer gescheiden. Familie­ voorbeeld kostwinnerstoeslagen in de opbrengst aan belastingen en premies. banden werden losser en er ontstonden richting van fiscale aftrekbaarheid Het zou van realiteitszin getuigen om nieuwe leefvormen. Andere ideeën van de kosten van kinderopvang. Alvo­ naast de bereking van de kosten van over opvoeding en onderwijs wonnen rens te komen tot een herschikking emancipatie ook eens een cijferanaly­ terrein; peuterspeelzalen werden op­ van financiële middelen zullen er prin­ se te maken van de baten. gericht als aanvulling op de situatie cipiële keuzen moeten worden ge­ thuis. De vrije tijd nam toe. Normen maakt en zal inzicht moeten worden De nagestreefde economische zelf­ en waarden veranderden en vrouwen geboden in de bestaande financiële standigheid van vrouwen noopt tot een kozen voor een positie in het maat­ verhoudingen. herbezinning over de rol van ouders en schappelijk leven. Daarmee kwam de overheid in de verzorging en opvoe­ discussie op gang over de zorg voor de ding van de kinderen. Dat is echter kinderen. De vraag laat zich stellen Cijfers niet de enige reden. Recente bericht­ hoe de verantwoordelijkheden ver­ geving over kindermishandeling en in­ deeld liggen tussen ouders en over­ cest en de hoge echtscheidingscijfers heid. De verantwoordelijkheid van de De grootste uitgavenposten op de na­ geven aan dat het gezin niet in alle ge­ ouders is primair en vloeit voort uit een tionale begroting waar het gaat om de vallen kinderen het opvoedingsklimaat persoonlijke keuze. De overheid zorg voor kinderen komen voor reke­ biedt waar ze recht op hebben. Dat en schept de voorwaarden die ouders in ning van het onderwijs en de kinderbij­ andere overwegingen van opvoedkun­ staat stellen hun taak zo goed mogelijk slag. Daarnaast wordt 'geUl 4itgegeven dige aard doen ouders ertoe besluiten te vervullen. Dat gebeurt in het belang aan ziektekosten, belastingverlichting hun kinderen naar een kinderdagver­ van de hele gemeenschap. voor alleenstaande ouders en de ar­ blijf te brengen, waar ze met meer kin­ Alleen al voor haar voortbestaan is de beidstoeslag voor tweeverdieners, kin­ deren en volwassenene in aanraking samenleving afhankelijk van een nieu­ deropvang en hulpverlening, uitkerin­ komen dan in de geïsoleerde besloten­ we generatie. De toenemende vergrij­ gen die verband houden met de aan­ heid van het kleine gezin. Ook bij ver­ zing/ontgroening en de zorg om de wezigheid van kinderen en wezenpen­ dergaande arbeidstijdverkorting en jeugdwerkloosheid maken dat nog sioenen. Overige kosten worden ge-· herverdeling van werk over mannen en eens extra duidelijk. In de jeugd lig­ vormd door subsidies, studiebeurzen, vrouwen zal er behoefte bestaan aan gen nieuwemogelijkheden besloten bijzondere ziektekosten en gezinsver­ kinderopvang. De overheid kan daar­ die een land toekomst bieden. Het is zorging. bij een voorwaardenscheppende rol dan ookniet meer dan logisch dat de Ten behoeve van een afhankelijke spelen. Het argument van de kosten samenleving als geheel de kosten op­ partner worden in de belastingsfeer kan worden bestreden als wordt. uitge­ brengt die gepaard gaan met de ont­ enerzijds extra middelen verstrekt en gaan van herschikking van middelen, wikkeling van een nieuwe generatie. anderzijds inkomsten gederfd. Dat­ hetgeen mogelijk wordt bij economi­ Dat blijft niet beperkt tot de kosten zelfde geldt voor premies en uitkerin­ sche zelfstandigheid van vrouwen. Het van onderwijs en kinderbijslag. In wer­ gen in de sociale zekerheid en bij pen­ zou goed zijn als daarnaar van VVD­ kelijkheid zijn met de zorg voor de sioenregelingen en ziektekostenverze­ zijde onderzoek zou worden verricht. jeugd tientallen miljarden guldens ge­ keringen. Via de inkomstenbelasting moeid die onder meer indirect hun en premieheffing ontvangt de over­ ·weg viqden via inkomens, belastingen, heid een fictief bedrag over dat deel • 1 sociale zekerheid eri pensioenen. Een van het inkomen dat bestemd is voor niet werkende partner t.b.v. de kinde­ het gezin. In Nederland zijn de inko­ ren kost geld. Middelen die nu besteed mens afgestemd op gezinsbehoeften worden aan het kostwinnersprincipe en niet op individuele behoeften. De en bijstand aan gescheiden vrouwen arbeid van de afhankelijke partner ten komen vrij bij de economische zelf­ behoeve van de verzorging van kinde­ standigheid van de vrouw, en de indivi- ren wordt niet in geld uitgedrukt. Indi-

15-- 4 maart 1986 ------~------DEtl~------CRA'I'IE Het parlementair enquêterecht weer volop in discussie

Bij de debatten over de RSV-enquête in 1985 is een PvdA­ motie aangenomen, waarin de regering werd verzocht om een wijziging van de grondwet te bevorderen, zodat parle­ mentaire enquêtes voortaan op wens van een Kamerminder­ heid gehouden moeten worden. De regering wees. bij monde van minister Rietkerk de motie af Begrijpelijk, want nog maar enige jaren geleden was bij de algehele grondwetsher­ ziening een dergelijk voorstel uitvoerig in discussie geweest.

In 1982 sneuvelde het bij de zoge­ naamde tweede lezing in de Eerste Privacy Kamer. De reserves van de regering eri Jan Kees Wiebenga de VVD-fractie verhinderden niet dat Is het bovenstaande bezwaar niet van vervolgens een CDA/PvdA-combina­ principiële aard, het volgende is dat tie een initiatiefwetsontwerp tot wel. boycot. En externe commissies, bij­ grondwetswijziging indiende, iets dat Het enquêterecht, zo is wel gebleken voorbeeld in verband met de koopsom- zelden gebeurt. Eénderde deel van de tijdens de RSV -enquête, heeft een é polissen-affaire en de zaak-Aantjes. Kamerleden zou het recht moeten "externe" werking. Daarin ligt het Uiteraard moet het parlement zelf de krijgen om de Kamer als geheel een verschil met het recht van interpella­ conclusies trekken. In veel gevallen is enquête te laten houden; een minder­ tie, dat binnenkort niet meer van een dat ook gebeurd. Mocht er in een be­ heictsenquêterecht dus. meerderheidsbesluit afhankelijk zal paald geval niet voldoende materiaal Het lijkt een aardige gedachte, im­ zijn .. Een interpellatie richt zich recht­ boven water komen, dan kan natuur­ mers: minderheden moeten ook rech­ streeks tot de regering, een enquête lijk alsnog een formele enquête wor­ ten hebben. Toch zijn er een paar be­ richt zich mede op de samenleving. En den gehouden, die dan overigens mis­ denkingen tegen het voorstel aan te niet zomaar. Burgers zijn verplicht te schien beperkter van opzet kan zijn. voeren. In het verleden heeft zich versehij nen, de eed of belofte af te leg­ Maar juist dan moet dat- ook uit een meermalen de neiging geopenbaard gen, en bij weigering is het zelfs moge­ oogpunt van de positie van de burger­ om het enquêtewapen als politiek lijk hen te gijzelen. Het parlement kan gelegitimeerd worden door de meer­ strijdmiddel of propaganda-instru­ dus dwangbevoegdheden (laten) uitoe­ derheid. ment te gebruiken. Zo zijn te noemen fenen. De burger verschijnt bovendien de enquête-voorstellen van Aarden c.s. niet voor een rechtscollege; hij ver­ over concentratie van economische schijnt voor een politiek gezelschap; macht in 1968 en van de senatoren waarvan de leden uiteenlopende doel­ Onomkeerbaar Mol, Trip en Vis over de terugzending einden n·astreven. Het enquêterecht is van radio-actief afval, ingediend één een politiek recht in handen van een Er zijn nog meer pfoblemen. Door de week voor de verkiezingen van 19 81. politiek lichaam. Nu kan van een bur­ voorgestelde systematiek zal er een in­ Er is ve~der sprake geweest van enquê­ ger wel gevraagd worden om mee te gebouwde spanning zijn tussen de tes rond de Lockheed-affaire, de koop­ werken in het belang van het functio­ minderheid die de enquête wenst, en sompolis-affaire en de zaak-Aantjes. neren van onze democratie: Maar de de meerderheid die dat niet wenste. Hoe zal dat gaan als er enquêtes kun­ VVD-fractie vindt het niet terecht dat De Kamer beslist immers nog wel bij nen worden afgedwongen door een hij of zij deze toch wel forse inbreuk meerderheid over de aard van het on­ parlementaire minderheid? De Raad op de persoonlijke levenssfeer moet derzoek, de samenstelling van de en­ van State verwacht onwerkbare situa­ ondergaan op vordering van een Ka­ quêtecommissie, de benodigde onder­ ties. De gang van zaken in West-Duits­ merminderheid. Daar komt nog bij dat steuning enzovoort. In Duitsland heeft land- het enige land dat het minder­ dat lang niet altijd nodig is. Ook onder een en ander regelmatig tot problemen heictsenquêterecht kent- stemt niet het huidige meerderheidsstelsel heeft aanleiding gegeven~ De partij-politie­ onverdeeld gunstig. Een proefschrift het parlement vele onderzoeken ge­ ke tegenstellingen zijn er nogal eens oordeelt dat de oppositie aldaar als het daan zonder de zware bevoegdheden door verscherpt, en er wordt daar wel ware voortdurend verkiezingscampag­ van het enquêterecht te gebruiken. Zo gesproken van "strijdcommissies". ne voert. Een vergroting van het inci­ zijn er interne parlementaire onder­ Dat, terwijl in de Bondsrepubliek de dentalisme van.het parlement is niet zoekscommissies geweest bijvoorbeeld mogelijkheid bestaat geschillen voor iets waar we op zitten te wachten. inzake de gevolgen van de Arabische te leggen aan het constitutionele hof te

16 U CV-Euthanasie

Karlsruhe. Zo'n hofkennen wij in Ne­ "De afgelopen weken heeft de VVD.:.fractie de lippen stevig derland niet. Die mogelijkheid ont­ op elkaar gehouden. Dat is ons soms verweten. We hebben breekt dus. Daar komt nog bij, dat een dat niet gedaan uit onzekerheid, verdeeldheid ofgeheim­ eenmaa!in de grondwet ingevoerd minderheidsenquêterecht vrijwel zinnigheid. We hebben dat wél gedaan uit respect voqr de onomkeerbaar is, door de zware grond­ Proeve van het kabinet, die een zorgvuldige studie vereiste. wetswijzigingsprocedure. Dat zou an­ We hebben het bovendien gedaan om een nodeloze partijpo­ ders zijn geweest als de keuze om · litieke polarisatie te voorkomen: Maar we hebben het vooral eventueel eèn minderheidsenquête­ gedaan om ook in de laatste weken nog eens een gewetens-. recht in te voeren aan de gewone wet­ gever zou zijn overgelaten. volle afweging te maken van alle aspecten, die aan dit tere Tenslotte heeft de Raad van State in vraagstuk zijn verbonden. - zijn advies over het initiatiefwetsvoor­ stel nog een belangrijke opmerking ge­ maakt. Wie de VVD-fractie onzorgvuldigheid De Raad vindt dat er sprake moet zijn of dubbelhartigheid verwijt maakt een van nieuwe motieven', wil men ten historische vergissing,~' aldus Dick tweeden male de grondwet wijzigen op Dees in zijn genuan'ceerde inbreng tij­ een onderdeel dat nog kort geleden is dens de uitgebreide commissieverga­ verworpen. De initiatiefnemers ba­ dering op 17 februari. Hierin waren seerden zich op "de parlementaire ge­ zowel het initiatiefwetsontwerp Wes~ schiedenis van de RSV-enquête" en sel-Tuinstra·aJs de Proeve van Wet van wezen erop, dat deze enquête is gehou­ het kabinet aan de orde. den doordat daarvoor een meerderheid Heel riadrukkelijk stelde Dick Dees: kan worden gevonden. De Raad van "Nogmaals, de vraag is niet of we ons State en wij zijn van oordeel dat deze uit moeten ~preken voor of tegen gang van zaken juist tégen het wets­ euthanasie. De vraag is wel of onder voorstel pleit. Door een ruimhartige bepaalde omstandigheden eigen be­ opst!;:lling destijds van onder meer de slissingsruimte mag worden gegeven VVD-fractie binnen het geldende aan mensen, die tengevolge van on­ meerderheidssysteem kon de RSV-en­ draaglijk lijden in een uitzichtloze Thans kiest de liberale fractie voor quête gehouden worden. Van een noodsituatiè zijn gekomen. Wij beant­ wetgeving om de volgende redenen: nieuw motief is dus geen sprakè. Ster­ woorden die vraag bevestigend. En - Er is een kloof ontstaan tussen wet­ ker nog, wanneer het RSV-enquête­ nogmaals: de vrijwilligheid en het wel­ geving en praktijk.· Dat vraagt om éen voorstel was geblokkeerd zou daaraan overwogen verzoekvan een patiënt, uitspraak van de wetgever; misschien inspiratie ontlyend kunnen 'die tengevolge van ondraaglijk lijden - Tot dusver heeft de rechtspraak ge­ zijn om te pl~iten voor een minder­ in een uitzichtloze noodsituatie is te­ tracht criteria te ontwikkelen terwijl · heidsrecht. Het feit dat de initiatiefne­ rechtgekomen staat voor ons centraal. dat de taak van de wetgever is; mers nu spreken van een vereiste min­ Maar de vraag van de ·patiënt naár ver­ - ·Recente gevallen die aan de rechter derheid van eenderde van de Kamerle­ korting van het leven kan en mag niet zijn voorgelegd hebbenweliswaar tot den in plaats van eenvijfde van hen­ het gevolg zijn van eenzaamheid, soci­ jurisprudentie geleid, maar er i:; ook waarvan men in 1982 nog uitging- om aal isolement, van een gevoel er niet onrust en onzekerheid gewekt; een enquête te kunnen afdwingen meer bij te horen. De samenleving zou - De huidige wetgeving (van 1886) en voegt evenmin veel nieuws toe aan de in zorgzaamheid volstrekt tekort de toepassing daarvan bieden onvol­ argumentatie van de voorstanders. Om schieten als het die kant op gaat." doende garanties voor de zorgvuldig­ precies te zijn tweevijftiende deel! heid in de besluitvorming en de kwali­ Politiek lijkt het minderheidsenquête­ teit van de hulpverlening; recht een bekeken zaak, nu immers - Tenslotte hebbenvelen-niet in de PvdA en CDA in de Tweede Kamer er VVD voor· wetgeving laatste plaats de breed samengestelde voor zijn. Er is echter nog een Eerste Staatscommissie -zich ten gunste van Kamer, die juist àp het constitutionele Al in 1978 heeft de VVD de regering· nadere wetgeving uitgesproken. . terrein eenbelangrijke functie heeft. gevraagd een staatscommissie in te Dick Dees betoogde dat hetjuist de stellen om te adviseren over de proble­ grens is tussen gevraagde en onge­ Jan Kees Wiebenga matiek rond euthanasie. De Staats­ vraagde euthanasie "die nàar ons oor­ VVD-Tweede Kamerlid • commissie kwam in augustus 1985 deel uiterst scherp·moet worden ge­ 17 februari 1986 met haar rapport. trokken. Doen we dat niet, dan zullen

17 r....,_ 4maart 1986 ------~------~------DEM~------CRA'I'IE zieken, bejaarden en onmondigen zich Proeve een achttal wijzigingsvoorstel­ onvoldoende bes'chermd weten door de Brug len te ontlenen, die volgens de VVD wet. Doen we dat niet dan is er het risi­ zullen moeten worden ingebouwd in co dat we terecht komen op het hel­ VVD-woordvoerder Dees trachtte een het initiatief-wetsvoorstel Wessel­ lend vlak van de normvervaging; .het. brug te slaan tussen het initiatiefwets­ Tuinstra: risico opeen kans op excessen." voorstel en de Proeve door aan de 1. Alleen de arts is de geëigende be­ roeps beoefenaar om mede de beslis­ sing op verzoek van de patiënt te ne­ mèn en voor de uitvoering zorg te dra­ gen; Commentaar 2. In het wetsontwerp moet een bepa­ .ling komen over de positie van ouders In de mèegezonden VVD-Expresse in de vorige Vrijheid & Democratie van minderjarige kinderen; (beneden heeft u èin overzicht van het gebeuren rond het initiatief wetsontwerp de 18 jaar is instemming van de ou­ Wessel.,.Tuinstra (D'66) e~ de Proeve van wetgeving vànhet kabinet kun­ ders vereist); nen bestuderen. Op 17 februari vond een Uitgebreide commissievergade­ 3. De fractie wenst een negatieve be­ ring plaats waarintijdens een marathondebat beide stukken besproken gripsbepaling die duidelijk maakt dat ·werden. De behandeling zal op zijn vroegstop 3 maart worden voortgezet.. bijvoorbeeld het stopzetten van een Tijdens de zitting op 17 februari toonde CDA-woordvoerder Borgman zinloze medische behandeling of het · Zich zowel tegenstander van het initiatief wetsontwerp als van de Proeve weigeren van een behandeling door de van het Kabinet. "De CDA-fractie is nadrukkelijk van oordeel dat er nog patiënt niet onder de euthanasie-defi­ 'niettot wetswijziging dient te worden overgegaan en dat er over veel nitie valt; kwestiès meer duidelijkheid dient te worden geschapen," aldus Fred 4. In de wet zelf moet de instructie. Borgman. aan de arts worden opgenomen dat VVD-'woordvoerder Dick Dees kwam een eind tegemoet aan de Proeve adequate voorlichting aan de patiënt is door op het initiatiefwetsvoorstel acht wijzigingsvoorstellen in te dienen gegeven omtrent zijn situatie en de ·die ontleend zijn aanjofin de geest liggen van het kabinetsvoorstel, De mogelijke alternatieven; VVD (en met haar PvdA enD'66) blijft voor duidelijke wetgeving op dit 5. De VVD-fractie kiest voor een delicate punt zodat de patiënten; de medici en de verpleegkundigen weten · meer genuanceerde formulering van waar zij aan toe zijn. Dat geldt eveneens voor de rechterlijke macht, die de status van euthanasieverklaring; thans nog moet werken met een wet uit 1886. 6. Het verdient aanbeveling aan het Uit het artikel van Dick Dees in de bovengenoemde VVD-expresse hebt· u journaal met aantekeningen van de kunnen opmaken hoe lang en zorgvuldig de weg is gewee~t die de VVD. arts een minimum bewaartermijn te heeft bewandeld. In haar opvatting dat deze zaak wettelijk moet worden verbinden van bijv. 5 jaar; geregeld staat de fractie binnen de partij nietalleen Hieraan vooraf 7. De onafhankelijkheid van de twee­ heeft eenspecialewerkgroep al in 1981 over euthanasie gerapporteerd. In de arts, die het voorgenomen besluit 1982 werd erover op een congres in Bussum gediscussieerd en het VVD­ zal toetsen, zal strakker geformuleerd verkiezingsprogramma spreekt zich nu' al voor de tweede maal uit voor moeten worden; het mogelijk maken van ee,n wettelijke regeling. 8. Naar het oordeel van de VVD be­ · Merkwaardigdoet het aan dat CDA-premier Lubbers en CDA-fractie­ staat geen aanleiding om de strafmaat voorzitter De Vries beide de VVD-fractie aansporen op hun CDA-lijn te voor hulp bij zelfdoding te wijzigen. gaan zitten. Dit coalitie-kabinet, bestaande uit 8 CDA-ministers en 6 VVD-bewindslieden, leverde zélf de Proeve af ondertekend door CDA- Tot slot benadrukt Dick Dees: "De , minister Brinkman en VVD-minister Korthals Altes. Nu ook dat stuk VVD respecteert de opvattingen van door de CDA-fractie naar de pruliemand is verwezen, is het verbazing­ degenen die anders over het vraagstuk wekkend d,at men de zwarte piet bij de VVD tracht te leggen. Minister van de euthanasie denken, die op Korthals Altes heeft altUd verklaard dat de VVD-fractie haar eigen ver­ grond van hun interpretatie van de Bij­ antwoordelijkheid heeft in deze. Dick Dees heeft door een aantal essen­ belse Boodschap in geweten niet kun- · tiële zaken te willenovernemenuit die Proeve duidelijk meer oog voor nen meewerken aan nieuwe wetge­ een goede relatie lussen kabinet en coalitiefractiesgetoond. De controver­ ving. Daarbij pas echter wei de kantte~ ses liggen dus binnen het CDA, niet bijde liberalen. kening dat ook in godsdienstige kril).g verschillend over het vraagstuk wordt Reny Dijkman gedacht." · /8 februari1986 • Reny Dijkman 18februari •

18 Gemeenteraadsleden maken zich op voor de campagne

"Deze dag betekent een ruggesteuntje, zodat u straks in uw · pagnewapens zijn en de weg naar de reacties in de campagne goed beslagen ten ijs komt," zo ver­ zwevende kiezers is: hoe we met ons welkomde Liesbeth van Raalte-Tuijnman, VVD-raadsle­ hart communiceren. Patriek Bouwens, secretaris-generaal den, -wethouders en-bestuursleden. De VVD-viee-voorzit­ van de PVV (onze Vlaamse zusterpar­ ter opende hiermee een kaderdag van de Hayavan Some­ tij) wist de aanwezigen te bemoedigen. renstichting, die speciaal was gericht op de gemeenteraads- De Belgen hebben immers net een ro~~~ . tweede christen-democratisch/libe­ raal coalitiekabinet kunnen vormen, hoewel dat volgens alle opiniepeilin­ gen onmogelijk werd geacht. Hij wees e ruim 160 aanwezigen had­ staat en Onderwijs, nl. Loek Hermans, ook op de parallelle situatie: beide par- den in het Utrechtse Jaar­ Annemarie Jorritsma en Jan Franssen. , tijen hebben jonge lijsttrekkers: Nij­ D beursgebouw bij binnen­ Daarna deelden de aanwezigen zich in pels en Verhofstad i. De laatste is nu komst een lijvig boekwerk ontvangen: vijf groepen op om tezamen met be­ vice-premier. het campagneboek 1986. Vol wetens­ wind.sliedeh en kamerleden op ver­ Patriek Bouwensis voor geen enkel gat waardigheden en in zeer heldere taal. schillende sectoren nader in te gaan. te vangen. Bij het starten van een kor­ Geen vage ideologieën, maar naakte · Sommige raadsleden zagen kans ken­ te video-film bleef het beeld even weg, feiten. "Dat campagneboek," lichtte nis te vergaren in alle vijf de vergader­ waarop hij reageerde met: "Jullie heb­ Liesbeth toe, "is gemaakt om heel snel zalen en kwamen dan ook wat amech­ ben zeker panasonic. Wij hebben Phi­ en adequaat op de meest uiteenlopen­ tig weer bij het vervolg van de geza­ llps ... "Hij haalde aan hoe tijdens de de zaken in te kunnen springen." menlijke bijeenkomst binnenstuiven. vorige regeerperiode de PVV na de op­ Na haar welkom hielden drie kamerle­ Daar wees campagneleider Ferry . zienbarende winst van 1981 (21 %) tot den nog een korte inleiding over Bin­ Houterman er nog eens op dat mense­ een dieptepunt daalde van 13 %. Maar nenlandse Zaken, Verkeer en Water- lijkheid en redelijkheid de beste cam- men wist er uit te klauteren door een

De opkolf;lst spreekt voor zich.

19 p....,_ 4 maart 1986 ------~------~------DEM~------~-- CRAYIE fantastisch goede campagne met als we altijd klaar staan uw vragen te be­ inzet het noodzakelijke versoberings­ antwoorden ... Realiseer u goed: de beleid. "Vrees niet te veel, want het VVD gaat de twee zwaarste campag­ werd een verrassende overwinning van nes uit haar geschiedenis tegemoet, dat versoberingsbeleid," zei Bouwens .. want nu gaat het erom of wij de zwe­ En tegen de zaal: "Het succes van de vende kiezers en de jongeren kunnen VVD ligt een beetje in jullie handen." vasthouden. Als wij fn die campagne De socialisten vergeleek hij met Co­ de ruggen recht en de hoofden koel lumbus. "Columbus vond een land, houden, kunnen we een goede uitslag wist niet waar hij was en de anderen · halen, omdat de toekomst ook in de 90- hebben zijn reis mogen betalen .... er j;:uen ons lief is ... " Jullie hebben een prima lijsttrekker. Als PVV voelen: wij ons zeer verwant Reny Dijkman metjuilie dus: Er op af. Ertegen jot9's: Theo Meijer • aan ... en laat ons op 21 mei niet in 15 februari 1986 ons hempie staan ... " . Ed Nijpels sloot de bijeenkomst af met "Uw taak is een dubbele: enerzijds plaatselijk, anderzijds de confrontatie met het kabinetsbeleid. U zult dat moeten verdedigenen uitdragen. Bij de kiezers bestaat wel degelijk begrip voor ons beleid als maar goed wordt uitgelegd wat de positieve gevolgen voor de burger zijn ... Als VVD heb­ ben wij nog vaak het image van koel­ heid, maar het gaat ons altijd om de mens die achter die problemen schuil gaat .. : We moeten niet mismoedig worden. We hebben nooit de mentali­ teit gehad om bij de pakken te gaan neer zitten. Juist op de goeie momen­ ten hebben wij de vechtkracht ... Onze campagne moeteen eerlijke campagne worden, waarin we niet weglopen voor onze verantwoordélijk­ heden ... In Den Haag realiseren wij ons heel goed dat u de campagne moet Patriek Bouwens . .. "Columbus ont- gaan maken. Op het Binnenhof zullen dekte een land . .. "

20 Het panel v.l.n.r.: Jan Frans sen, Annemarie Jorritsma, Liesbeth van Raalte (voorz.) en Loek Hermans. Ed Ni} pels: "Ruggen recht en hoofden koel houden . .. "

21 __ 4maart 1986 ------DEMGF ______CRA'riE ring een grove fout dan kan het parle­ ment haar wegsturen. Een waarborg om de volkswil tot uitdrukking te bren­ gen. Europa heeft niet zo'n controle-me­ Europa chanisme. Bij de ondertekening in 1957 van het Verdrag van Rome kwam men niet verder dan de democratie­ vereiste voor het lidmaatschap. Hoe Democratie anders had men zich moeten opstellen zonder controle bij het formeren van een echte Euro­ pese regering. In de toenmalige filoso­ Jan van de Ven fie ondenkbaar en ook niet direct no­ dig, want de zes deelnemers hadden de pen in de hand klaar om de overeen­ Een stilstaande klok geeft twee maal een parlement met een dubbelman­ komst te ondertekenen. En in Luxem­ per dag de juiste tijd aan. Een vergelij­ daat. Dat maakte een controle moge­ burg klinkt gemor. De roep om herzie­ king op het juiste moment met een lijk. Bovendien waren de zes het zo ning van de overeenkomst wordt luider goed lopende klok verdient de bevin-. e·ens over de vorming van een gemeen­ en luider. Wat niet zeggen wil, dat in ding: klopt. schap en hun aantal was zo klein, dat de lidstaten alom wordt gevraagd om Zo is het ook met de Denen. Zij liggen geen ondemocratische instelling te een betere positie van het Europarle­ dwars in de overeenkomst om de "EG­ vrezen viel. ment. In het geval van de Denen heb grondwet" te veranderen. En zoals ik We kennen de praktijk. Het Europees ik dat al aangetoond. al duidelijk heb gemaakt: zij hebben parlement vond het nodig zijn be­ Verheugend en tegelijkertijd een te­ gelijk. Hun argumenten om dwars te voegdheid uit te breiden en kreeg een ken aan de wand is de behoefte van ons liggen zijn echter anders dan van al betere greep op de besluitvorming. Nu eigen nationaalparlement om de con­ die andere Europeanen, die het beste vraagt de Raad aan de nationale parle­ trole op het werk van onze bewindslie­ met Europa voor hebben. menten het eens te zijn met een kneve­ den in Europa te vergroten. Gedacht Ik kan het niet laten op het onderwerp ling van het Europees pa1;lement en wordt momenteel aan de instelling van van vorige keer terug te komen. Niet een versterking van de eigen Raads­ een parlementaire commissie, die in bij gebrek aan stof, maar omdat in drijfveren. nauwe samenwerking met Europarle­ deze zo belangrijke zaak het geen Hoe wonderlijk kan het lopen. De mentariërs Europese zaken gaat be­ kwaad kan met een herhaling de dui­ Raad weet zich onttrokken aan de hartigen. Tenminste een van de 25 Ne­ delijkheid te vergroten. aandacht van de nationale parlemen­ derlanders in Straatsburg loopt rond Er is iets vreemds aan de overeen­ ten en nu zal ook het Europees parle- met de gedachte het dubbelmandaat komst van Luxemburg. Krachtens het -ment een stap moeten terugzetten. De voor zichzelf in ere te herstellen. geldende verdrag kunnen alleen demo­ grotere bewegingsvrijheid van de Was. er niets beters te bedenken ge­ cratieën toetreden tot de gemeen­ Raad zal zich afspelen buiten het con­ weest na Spinelli en Dooge? Hadden schap. Spanje lonkte al jaren naar trole-mechanisme van de democratie. de ministers, als ze iets meer wilden Brussel, maar het land werd lange tijd Die vrijheid staat haaks op de intentie dan de overeenkomst om het bestaan- in de wachtkamer gezet, omdat de van het verdrag, dat juist om een de­ ' de verdrag in de toekomst beter te wind van de democratie er niet waai­ mocratische instelling vraagt. hanteren, niet met een andere af­ de. Dictator Franco zwaaide er de spraak uit de conferentiezaal kunnen scepter en ook meteen na zijn verdwij­ komen? Waarom niet; zij hadden de ning werd Spanje niet rijp geacht om mogelijkheid het eerste akkoord van tot de gemeenschap toe te treden. Men Opperste Sovjet Luxemburg- dat van 1967- voor ver­ vond dat het land eerst moest wennen snelde realisering van de interne aan de democratische regeringsvorm, Het ziet er overigens niet naar uit, dat markt niet van toepassing te verkla­ zoals wij die kennen. Europa voetstoots een opperste Sovjet ren. In dat geval zou men de handen Ondertussen loopt Spanje in de pas. Er voor eigen gebruik instelt. Het Euro­ hebben vrijgehad om bij meerderheid zijn een gekozen parlement en rege­ pees parlement heeft in zijn vergade­ in plaats van bij unanimiteit te stem­ ring. De regering staat onder controle ring van december afkeurend geoor­ men. van dat parlement. En zo hoort het ook deeld over de afspraken van Luxem­ Zo kan ik zonder een aanslag op mijn in een democratie. Het volk kiest zijn burg. In de vergadering vanjanuari is denkvermogen te plegen nog wel enke­ vertegenwoordigers en die houden een bij meerderheid die afkeuring onder­ le voorstellen prodûceren: een publie­ uit de meerderheid voortgekomen re­ streept. De Denen liggen dwars, Grie­ ke tribune timmeren in de vergader­ gèring onder controle. Maakt de re ge- ken en Italianen staan ook al niet met zaal van de Raad (minder speels dan

22 het lijkt); naar analogie van het vast­ stellen van de begroting het parlement medebevoegdheid geven bij besluiten over de interne markt; een kernr!lad instellen.

Kernraad

Voor wat dat laatste betreft, de ge­ meenschap is inmiddels zo groot dat uit de Raad een vijf mans kernraad kan worden geformeerd, bestaande uit mensen die Europa tot hun dagtaak kunnen rekenen en afhankelijk van Raad en parlement werkzaam zijn. Geef het EP de bevoegdheid om zo'n als besluitenmachine fungerende 'etooid met VVD:..rozetten bez' ochten Erica Terp-, ' kernraad tot aftreden te dwingen. Een ·a stra en de Chinese VVD-raadskandidaten Eugè­ begin van een Europese regering, die ne Siau en Thee/a Li het grotefeestdat rond de zowel onder controle van de nationale Chinese Nieuwjaarsviering in de Haagse HOutrusthallen parlementen als van het EP staat. was georganiseerd Niets van dat al. De Raad koppelt heel Erica studeerde in de 60-er jare_n in 'Leiden sinologie. slim de totstandbrenging van de inter­ Haar studie viel na vier jaar letterlijk in het wat erdoor, ne markt aan niets voorstellende insti­ de vele trainingen voor de Olympische Spelen, waar zij al·. tutionete veranderingen. Wie tegen zwemmend een zilveren en bronzenmedaille wist te ha­ het tweede element is, laadt het mis­ len. Ze weet echter nog pafeet de term Volkspartij voor lukken van het hoofdbestanddeel op Vrijheid en Democratie in Chinese tekens op papier te zich. Machiavelli had het niet beter zetten. . kunnen bedenken: de bal van de mis­ Eugène Siau, Amsterdams galeriehouder, is al acht jaar· hikking toespelen aan volksvertegen­ een gewaardeerd lid van de landelijke VVD-commissie woordigers om aldus het eigen onver­ Kunst en Cultuur. Hij staat op deAmsterdamse raads­ mogen een stap vooruit te zetten te Iijst "Méér als· comitévan aanbeveling", zoals hij dat maskeren. " zelf uitdrukt. "Met mijn drukke werkzaamheden inAm­ Vreemd eigenlijk, met het bestaande sterdam kan ik het raadslidmaatschap niet combineren. verdrag zag de gemeensch<,1p kans een Maar mèt die plaats wil ik heel nadrukkelijk aangeven· landbouwbeleid uit te werken, dat van dat de VVD dé partij voor de in Nederland wonende Chi­ tekorten uiteindelijk tot grote over­ nezen is. Als belangrijk erva,ar ik datbinnen de VVD het schotten leidde. Als de regels van 1957 er niet toe doet waar je vandaan komt, maar wat je bent op dat gebied goed werkten, waarom en wat je doet. De VVD doet het meeste voor het bedrijfs­ dan niet op de terreinen interne markt, leven." vervoer beleid, vrij verkeer van goede­ Thee/a Li staat op een verkiesbarè plaats op de Tilburgse ren, diensten, kapitaal? Deze onder­ kqndidàtenlijst. Zij hoopt straks vanuit de raad te kun-, werpen staan notabene in hetzelfde nen werken aan de verbetering van de positie van minder­ verdragsartikel als de landbouw ge~ heden in Nederland. · noemd. Het drietal deelde op hetfeest een korte samenvatting· Nogmaals, om een interne markt te van de VVD'-standpunten in het Chinees uiten mengde scheppen hoeft het bestaande verdrag zich in het feestgewoel. niet te worden gewijzigd. We mogen blij zijn met de tegenwerking in lidsta­ R.D. tvil om het jongste akkoord van Fóto: Theo Meijer • Luxemburg te ondertekenen. Hopelijk . 12 februari 1986 vertikt ons parlement het ook, • - VRIJ 23 HEIDe~ 4maart 1986 . ------~------DEM~------CRAYIE baasden geschokt. Liberalen hebben u ut. Actuele politiek. KC FRIESLAND- steeds verantwoordelijkheid- de col­ 12 maart. mevr. drs. N. Smit-Kroes. Oran­ lectieve, maar vooral de eigen indivi­ jehotel, Leeuwarden. 20.00 uur. KC GEL­ duele- hoog in hun vaandel geschre-· DERLAND-IQ maart. drs. N. Smit-Kroes. ven. Het huwelijk schept voor de part­ Canadian Club, Apeldoorn. 20.00 uur. Ac­ tuele politiek.- 17 maart. drs. G. M. V. van ners wederzijds verantwoordelijkhe­ Aardenne. Hotel-café-r~st. Reyrink, Lie­ den die niet plotseling ophouden bij velde. (Lichtenvoorde) 20.00 uur.' Actuele echtscheiding. Is de man "alleen kost­ politiek. KC GRONINGEN- 17 maart. dr. winner" dan is hzj in principe qe eerst P. Winsemius. Zaal de Bolder, DelfzijL aangewezene om zijn ex-vrouwte on­ 20.00 uur. GRONINGEN- 10 maart. mr. dersteunen. Het is aan de rechter om G. B. Nijhuis. de Radehoek. 20.00 uur. te bepalen of, in welke mate en voor Economie en werkgelegenheid. KC HAAR­ welke duur die alimentatieplicht LEM- 7 maart. mr. F. Korthals Altes. Bur­ geldt. De kreet dat een vrouw niet af­ gerzaal van het Raadhuis, Heemstede. In deze ingezonden brievenrubriek worden 20.00 uur. Actuele politiek. DEN HEL­ reacties van ten hoogste 100 woorden opge­ hankelijk wif.zijn van haar ex-man is DER- 13 maart. mevr. S. van Heemskerc.k nomen. absurd, indien zij wél haar hand op­ Pillis-Duvekot. Hotel Bethlehem. 20.00 Langere brieven worden door de redactie houdt bzj de "bzjstand" d.w.z. bzj der­ uur. Algemene politiek. HELVOIRT- 14 ingekort. Aanvallen op personen' ofaf­ den, nl. de belastingbetalers. maart. A. A. M. E. van Erp. in he.t Gasten­ schriften van correspondentie komen niet (ingekort) bosch. 20.30 Uur. HOOGEZAND~SAPPE­ voor plaatsing in aanmerking. MEER- 6 maart. P.M. Blauw en J. W. De rubriek is alleen voor leden bestemd. Remkes. Rest. Walk-In, Hoogezand. 20.00 · Plaatsing bètekent niet dat de reilactie het Mr. J. L. M. Toxopeus Pott · Paterswo/de uur. KOLLUMERLAND- 14 maart. mevr. met de inhoud eens is. A. Jorritsma-Lebbink. Café-rest. de Ros­ kam. 20.00 uur. Gemeente politiek. LEI­ Benul of onbenul? DEN- 13 maart. mevr. mr. A. Kappeyne van de Coppello en mr. J. G. C. Wiebenga. Café-rest. De Vergulden Turk. 20.00 uur. Wie zijn nu de onbenullen: de burgers LELYSTAD- 17 maart. J. F. B. van Rey. ofde regering? Minister Winsemius Bowling en squash rest. De Meent. 20.00 ontwikkelde een "nieuw" pi an om het uur. Gemeentepolitiek. LIMBURG- 10 autogebruik terug te dringen. Minis­ maart. drs. E. H.T. M. Nijpels. Royal ter Smit-Kroes valt hem al. snel bij. Theater, Echt. 20.00 uur. MAARTENS­ De (schijn)argumenten zijn: minder DIJK- I 0 maart. mevr. E. Terpstra. Dorps­ huis De Vierstee. 20.00 uur. Actuele poli­ milieuvervuiling door auto's en files . In deze rubriek worden alleen aankondi­ gingen opgenomen van openbare bijeen­ tiek. JOVD MEPPEL- 7 maart. mevr. E. en minder (nieuwe) wegen nodig. komsten (voor iedereen toegankelijk) waar Terpstra. Sc.houwburg Ogterop. 20.00 uur. Waarom zeggen zij niet de werkelijke landelijke VVD-politici het woord voeren. Actuele politiek. NEERIJNEN- 10 maart. reden? Spekken van de schatkist nu L M. de Beer. Dorpshuis De Kooldert, de rek eruit is en je de beroepsrijders AMSTERDAM- 18 maart. drs. F. W. Weis­ Waardenburg. 20.00 uur. Algemene poli­ toch niet van de weg dringtjdwingt! glas. Kollektieve Ruimte van de Gouden tiek. NUNSPEET- 17 maart. drs. Th. H. Veelrijders gebruiken diesel- of LPG­ Leeuw. 20.00 uur. Gemeenteraadsverkie­ Joekes. Hotel Veld- en Boszicht 20.00 uur. auto's. Die zijn relatief schoon; zelfs zingen. ARNHEM- 17 maart. drs. L. M. L. OMMEN- 10 maart.H.WiegeL Zaal Hu­ schoner dan de door Winsemius zo ge- . H.A. Hermans. Musis Sacrum. 20.00 uur: zen. 20.00 uur. "Op naar de komende ver­ pousseerde katalysator-auto's. als ik ActUele politiek. BEEK -7 maart. A. J. kiezingen". ,JOVD OOSTELIJKE MIJN­ Evenhuis. Hotel de Bokkeriejer. 20.00 uur. STREEK- 14 maart. mr. F. H. G. de Gra­ de diverse experts mag geloven. De "Naar een bestuurkrachtige gemeente". ve. Grand Hotel, Heerlen. 20.15 uur~ Fi­ katalysator-bevorderende maatrege­ BERGEYK-14 maart. P.M. Blauw. Zaal nan. ec.on. beleid. RAAMSDONK- 11 ;•1', len zijn in dit kader overigens een Hoeks-v. Gom pel: 20.00 uur. Algemène poe maart. A. Ploeg. "Kerkzic.ht". 20.30 uur. lachertje, die alleen beter zullen blij­ litiek. BLOEMENDAAL- 6 maart. drs. Actuele politiek. SCHIJNDEL- 5 maart. ken voor de staatskas. De beroepsrij­ Th. H. Joekes en mr. J. G. C. Wiebenga. dr. R. W. de Korte. Gemeenschapshuis "In ders (moeten) blijven rijden. Daar "De Uitkijk". 20.00 uur. Actuele politiek. den Herd". 20.30 uur. Actuele politiek. helpt een milieuheffing dus niet ... " BOXMEER E.O.- 17 maart. drs. J. F. UTRECHT- 7 maart. drs. E. H.T. M. Nij­ Scherpenhuizen. Hotel Riche. 20.00 uur. pels. De Biltse Hoek, de Bilt. 20.00 uur. (ingeko~t) Algemene politiek. BREDA- I} maart. dr. Actuele politiek. VALKENISSE- 6 maart. J. Kollöffel W. F. van Eekelen. Rest. Markendael. ir. D. Luteijn. H. P. Hage. 20.15 uur. Hef­ Meppel 20.00 uur. Verkiezingsmanifestatie~ fingen op mest en melkoversc.hotten .. OC DELFT- 11 maart. R. L. 0. Linschoten. VEENKOLONIËN /WESTERWOLDE- 7 Zaal café "de Koophandel". 20.00 uur. Ac­ maart. L. M. de Beer. Hotel Dopper, Stads­ tuele politiek. DIEPENHEIM- I 0 maart. kanaaL 20.00 uur. Actuele politiek. P. M. Blauw. Café Roelofsen. 20.00 uur. WESTVOORNE- 13 maart. P. M. Blauw. Echtscheiding en bijstand Landbouwproblematiek. DINTELOORD- Wapen van Marion, Oostvoorne. 20.00 uur. 24 maart. Mevr. E. Terpstra. Hotel de Actuele politiek. WOERDEN- 17 maart. De negatieve reactie van de VVD op de Beurs. 20.00 uur. Actuele politiek. KC G. W. Keja. Hotel rest. De Eenhoorn. suggestie van minister Ruding om de URENTHE- I 0 maart. dr. P. Winsemius. 20.00 uur. Media. ZUIDHORN -10 maart. Café-rest. Zwols, Sleen. 20.00 uur.- 17 verantwoordelijkheid voor het levens­ drs. Th. H. Joekes, Café De OpstaL 20.00 maart. mr. F. Korthals Altes. Café-rest. De uur. onderhoud van de gescheiden vrouw Linthorst, Havelte. 20.00 uur. EIJSDEN- primair bij de ex-echtgenoot te leggen l 0 maart. dr. R. W. de Korte. Gemeen­ i.p.v. bij de bijstand heeft mij ver- schapshuis Gronsveld, Gronsveld. 20.00

24 Wij bieden een onvergetelijke PAAS-ZOMERVAKANTIE Kinderen van 5 t/ m 16 jaar, met dagelijks paardrijden, zowel beginners als gevorderden. Wij maken gezellige bosritten, geven les in de ruime binnen-manege op paarden en pony's. De week wordt afgesloten met een gezellige barbeque. Bel of schrijf ons: Gemeenteweg 362, Staphorst, tel.: 05225- HOTEL 1876. DE KROON

r1Sl\~ KLEIN - OEVER Te gast zijn betekent bij ons Uw tevredenheid is de Kroon verwend worden. op ons werk. Zorgeloze pony-vakantie in mooie natuur; binnen- en buitenmane­ ge, zwembad, sport en (samen)spel, fietscrossbaan, creatief bezig zijn, buitenritten e.d.; alles onder ervaren en enthousiaste leiding. Chique, rust.ontspanni Specialiteiten 6-15 jaar. Culinaire verwennerij. restaurant Le Patron Volop gelegenheid Inl.: J. Maat, Oud-Avereest 60, Balkbrug, 05230- 49204, b.g.g. Intieme bar 't Kelderke 49382. tot actief zijn. Grote tuin en terrassen. 04455- 1335 04455- 1250 tlnventief PENSIOEN CONSULTANTS Pensioen ... is niet alléén L_A CLOCHE een zekerheid voor later! RESTAURANT Ons advies is gericht op uw Kloksteeg 3 Leiden Telefoon 071 123053 persoonlijke situatie. Vraag gerust om een pensioenanalyse. Stel het niet uit.

Van de Wervestraat 15,2274 VE VOORBURG. Telefoon 070-87.14.14. Buiten kantooruren 070- 20.02.39.

5 GEZELLIG EN KOMFORTABEL FAMILIEHOTEL naast cabinebaan naar sneeuwzeker en zonnig skigebied ( 1100 je lief ' ··· - 2300 m). Afdaling tot aan hoteL Skischool, skilopen. In hotel alles wat u wenst, o.a. groot zwembad, veel speelruim­ ten, kinderoppas, enz. Voortreffelijke keuken en persoonlijke verzorging. Kortingen voor kinderen, bijv. tot 6 jaar gratis in ouderkamer. In maart arrangementen met half-pension vanaf Fr. 65,- p.p.per dag. 10 Km vanaf Martigny. Altijd be­ reikbaar per auto of trein. Lid Club Kindervriendelijke Hotels in LIJST VAN ADVERTEERDERS Zwitserland. Ook chaletverhuur. HOJ?L Hotel Aux Mille Etoiles, Les Marécottes I BBI, Emmen 1 Res­ **** taurant La Cloche, Leiden I Hotel Erenstein, Kerkrade 1 Gel­ ~el voor ~rijblijvende Gl/ux MilfVClf~ts mformat1e nu meteen met ._./ ~ derse bouw- en vastgoedmaatschappij, Rhenen I Inventief, Voor­ Elly en Jan Mol (Ned.) waar u zich thuisvoelt burg I Klein Oever, Balkbrug I Hotel De Kroon Epen 1 Hoeve 09.412661666 1923 Les Marécottes (Wallis) De Ruif, Staphorst I Schuytvlot, Montfoort ' Dit antiek boerderijtje in Princenbeek werd met Surfa­ een gewone verflaag en wordt snel en in één keer aan­ kote Muurcoating gespoten en ziet er nu voortreffe­ gebracht. Surfakote is niet duurder dan goed schilder­ lijk uit. werk en gaat veel langer mee: 10 jaren garantie. Sur­ fakote is dus een uitstekende investering. Sinds 1960 werden in ons land vele duizenden hui­ zen, flats, kantoren en industriële bouwwerken met Vraag vrijblijvend dokumentatie bij de Surfakote-fa­ Surfakote gespoten. briek B.V. Schuytvlot, postbus 8, 3417 ZG Montfoort Surfakote Muurcoating is 20 à 30 maal dikker dan (U). Tel. 03484-1587. Viditel pag. 6170275.

Gemeenten, maar ook aannemers, die bouwgrond ter beschikking hebben of hierbij bemiddelen, wordt verzocht contact op te nemen met de GBV.

De Gelderse Bouw- en Vastgoed Maatschappij realiseert projecten die de eventueel hierbij betrokken aannemer kan bouwen. De Gelderse Bouw- en Vastgoed Maatschappij is risicodragend.

gelderse bouw- en vastgoed maatschappij bv herenstraat 28, 3911 JE rhenen "i: 08376-6021 De Gelderse Bouw- en Vastgoed Maatschappij bv (GBV) ontwikkelt projekten zoals: woningen, winkelcentra, kantoren, sportcomplexen.