La Ondo De Esperanto. 2007, N-Ro 2 (148)
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
LA ONDO de Esperanto Internacia sendependa magazino en Esperanto Ryszard Rokicki pretas kunlabori Zamenhofaj Tagoj en pluraj landoj Gajaj novjarfestoj Reage al la deklaro pri malabono La akademio agas Eldonado 2006 El “Mia jarcento” (Grass/Kirschstein) Tri recenzoj de gravaj tradukoj Esperanto en muziko ne nur en Esperantujo Februaro Fotokonkurso 2007 ¹2 Du famaj despotoj forpasis en du diversaj partoj de la glo- bo, diversaj longitudaj kaj latitudaj hemisferoj, en landoj kun diversaj kultu- raj tradicioj. ‹ajne, Tur- kmenio preskaµ unuanime priploris sian grandan patron. Evidente, en ‚ilio oni havis tre kontrastajn rea- gojn je la morto de la eksdikta- ¹ toro. Kaj kvankam la homaro en la INTERNACIA SENDEPENDA MAGAZINO 2007. 2 (148) resto de la mondo (almenaµ per lango de siaj amaskomuni- Aperas „iumonate kiloj) opinias la unuan multe pli uzurpa kaj aµtokrata, •i Fondita en 1909 de Aleksandr Sa†arov estas multe pli elokventa en kondamnoj kontraµ la dua. La Refondita en 1991 paradokso malaperas, se ni konsideras la influon de azia Eldonas kaj administras Halina Gorecka fatalismo. Redaktas Aleksander Kor±enkov La mondo kutimas trankvile spekti eternan klasikan dra- Konstantaj kunlaborantoj Tatjana Auderskaja, István Ertl, mon (e„ se tragedion), kie nenio dependas de la volo de la Dafydd ab Iago, Wolfgang Kirschstein, Aleksej Kor±enkov, protagonistoj. La sorto — plej abomena tipo de rutino — Alen Kris, Viktor Kulakov, Glebo Malcev, Floréal Martorell, fikse determinas „iun rolon, — konkorde saltas marionetoj, Valentin Melnikov, Sergio Pokrovskij, Aloísio Sartorato, kaj „iu vojo estas certa kiel orbito. Alia estas aventura dra- Serge Sire, Maria Sokolova mo sur la scenejo, kie polifonio de voloj produktas plej Adreso RU-236039 Kaliningrad, ab. ja. 1205, Ruslando strangajn kaj subitajn derivojn en la ago. Tiel aspektas, Telefono (4012) 656033 ekzemple, la futbalo. Des pli tia estas la socia vivo en la lan- Elektronika po›to [email protected] doj, kies popoloj havas la kutimon sin senti subjekto de sia Hejmpa•o http://Esperanto.Org/Ondo historio. Ni miras pri bizara harmonio en kiu la patro de la Abontarifo por 2007 nacio dekoras la supran punkton de la piramido dum la ›ajne Internacia tarifo: 32 eµroj — aµ vere — dankemaj regnanoj pacience grupigas sin Orienteµropa tarifo: 18 eµroj sube. Tiu paco apenaµ provokas indignon, •i atestas pri cer- Ruslanda tarifo: 390 rubloj ta interna stabileco, iuspeca fino de la historio. La indignon Pollanda tarifo: 60 zlotoj provokas persono, kiu sin despotigas en fluaj kondi„oj de Aerpo›ta aldono: 5 eµroj Elektronika abono (pdf): 12 eµroj socia fermentado, — ja en la rekta senco de la vorto nome li estas uzurpanto. Ne estas perforto komandi homojn surge- Perantoj vidu la liston sur la pa•o 23. nuajn. Tiuj ne bezonas koncentrejojn, nek amasajn ekzeku- Konto „e UEA avko-u tojn, nek torturojn… ‚u ili bezonas alian sorton? Recenzoj Bonvolu sendi du ekzemplerojn de la recenzota libro, kasedo, disko k.a. al la redakcia adreso. La problemo de la kultura diverseco i•as akra en la lastaj jardekoj, kaj •i pensigas pri eventuala principa nekoincido Eldonkvanto 750 ekzempleroj de civilizoj. La moderna okcident-civiliza etiko agnoskas Anonctarifo principe la diversecon. Sed •is kiu grado eblas tiu agnosko? Plena pa•o: 100 EUR (2000 rubloj) Kaj kio garantios, ke tro lar•a amplitudo de paso ne disocios Duona pa•o: 60 EUR (1200 rubloj) ajnan krean apogon en la agado de okcidentano? Facile aµ Kvarona pa•o: 35 EUR (700 rubloj) malfacile ni konsentas, ke al la pacienca regnano pla„as lia Okona pa•o: 20 EUR (400 rubloj) paca stagno, precipe, vidinte, kiajn rezultojn havas mallertaj Malpligrandaj: 0,50 EUR aµ 10 rubloj por 1 cm² penoj igi lin alia. En „i-lasta konkreta (ekzemple, Iraka) Kovrilpa•a anonco kostas duoble. Triona rabato pro ripeto. situo ni volonte konsentas pri malutilo de similaj intervenoj. Donacoj La donacoj estas danke akceptataj „e la redakcia adreso Sed ni rigardu pli •enerale kaj demandu: „u ni lasas lokon al (ruslandaj rubloj) aµ „e nia konto “avko-u” „e UEA. idealoj de homo, „u tiu nocio mem ne i•is por ni †imero, „u Represoj Oni povas represi tekstojn kaj bildojn el La Ondo de vere la libero kaj sklaveco egale premas sur la pesilo de nia Esperanto nur kun permeso de la redakcio aµ de la aµtoro kaj konscienco? kun indiko de la fonto. Denove nevole mi venas al tiu problemo de simplismo © La Ondo de Esperanto, 2007. — etika, estetika, scienca aµ praktika. Al ni pla„as vidi la “La Ondo de Esperanto” (Âîëíà ýñïåðàíòî). 2007, ¹2 (148). progreson en akumulo de plezuroj kaj forigo de embarasoj. Åæåìåñÿ÷íûé æóðíàë íà ìåæäóíàðîäíîì ÿçûêå ýñïåðàíòî. Ni „esas vidi dignon en laboro, precipe — en tiu de la men- Æóðíàë çàðåãèñòðèðîâàí Ìèíèñòåðñòâîì Ðîññèéñêîé Ôåäåðàöèè so. La naturo de komforto nin klinas teren. Pli kaj plu… kaj ïî äåëàì ïå÷àòè, òåëåðàäèîâåùàíèÿ è ñðåäñòâ ìàññîâûõ êîììó- íèêàöèé. Ñâèäåòåëüñòâî î ðåãèñòðàöèè ÏÈ ¹ 77-9723. iom plu — kaj oni vidos nin sur la genuoj. Ó÷ðåäèòåëü è èçäàòåëü: Ãîðåöêàÿ Ã. Ð. Alen Kris Ðåäàêòîð: Êîðæåíêîâ À. Â. Ïîäïèñàíî â ïå÷àòü: 23 ÿíâàðÿ 2006 ã. Sur la kovrilpa•o estas parto de amuzi•antaj partopren- Öåíà ñâîáîäíàÿ. Òèðàæ: 750 ýêç. antoj de la kvina Novjara Renkonti•o de EsperantoLand en Îòïå÷àòàíî â Ïîëüøå. Presita en Pollando. Trier. (Fotis Alejandro Pareja) konsciencripro„ojn kaj por mildigi ilin deklaras mian pretecon kunhelpi en Mea culpa… reverko de la teoria parto de PMEG. Mi proponas trakti Esperanton kvazaµ oni de Ryszard Rokicki estus studintaj nek PAGon nek PMEGon: oni disponas nur pri Espe- ranta tekstaro, kaj analizante •in oni Kun intereso mi sekvas la diskuton pri modelon estas simpleco de la priskribo, priskribu ties strukturon. Ian, eble ne PMEG. La redakcio de La Ondo certe kapablo klarigi la lingvajn fenomenojn, tre lertan provon de tia procedo oni volis, ke la verkon recenzu ne amatoro, interna kohero kaj aliaj. povas trovi en mia artikolo Leksem- sed profesia fakulo. Kaj •i trovis tian 3. Vole-nevole, tiatipa verko rolas strukturaj aspektoj klasifiki la Espe- — diplomiton de fremdlingva instituto kiel siaspeca vizitkarto en la medio de rantan morfemaron2. ‚u •i estas utila kaj aµtoron de pluraj esperantlingvaj sciencistoj kaj universitatanoj, el inter por didaktikaj celoj, mi ne scias, sed •i noveloj, eseoj kaj poezia±oj, alte taksi- kiuj certe kelkaj scipovas almenaµ legi ja certe sistemigas nian scion pri la taj i.a. de William Auld mem. Havante en Esperanto. Tiun rolon •i povas ludi strukturo de la Esperanta vorto kaj kaj profesiecajn lingvistikajn konojn, nur laµ sia aspekto, kaj ne „iam ludas povas helpi solvi la “bros-problemon”. kaj internacie rekonitan lingvosenton, laµ sia enhavo. Alia ekzemplo: apliko de baza ling- li ja sendube estas kaj restas fidinda por vistika scio pri la akcento helpas al ni tiu tasko, e„ se slavo, por ne diri ruso. kompreni la akcentadon de Esperantaj (Cetere ankaµ mi estas slavo.) plurradikaj formoj. Kaj apliko de sim- Legante, ke li — Alen Kris — “sim- pla logiko povas suflori al ni solvon. ple malpravas” kaj aplikas en sia recen- Skribante pri kriterioj, laµ kiuj oni zo “rabian kaj insultan atakon” aµ ke en povas distingi inter bona kaj malbona la recenzo okazas “multloke misa” kaj prononcadoj, John Wells skribas: “La “intence misinforma citado”, mi ne de- unua kriterio, kiun ni povas rimarkigi, mandas min, kiu pravas, sed: kial mul- estas la praktika. …. ¤i estas tiu, kiu taj aµ eble nur kelkaj tiel (mis)opinias? faciligas interkomuniki•on per inter- Konsiderante la amplekson de nacia lingvo”.3 Tiujn „i vortojn skribis PMEG, mi — kvankam informatika internacie rekonita lingvisto, kaj ili diletanto — povas ja facile imagi, kiom Konklude: la diskuto inter la recen- estas kompreneblaj ankaµ por tiuj, kiuj da laboro estas investita en •in. ¤ia zinto de PMEG kaj •ia aµtoro kaj lia rezistis en la lernejo kontraµ ajna gra- elektronika formo ebligas al „iu espe- apogantaro fari•is akra, „ar ili repre- matika scio. Siatempe, en la aµgsburga rantisto tujan konsulti•on, kio en si zentas du malsamajn tavolojn de scioj, UK, mi havis interesan diskuton kun mem ne estas trotaksebla fenomeno en bezonoj kaj atendoj. Mi povas bone gekolegoj de unui•o de esperantistaj la Movado. Ankaµ nediskutebla estas kompreni la koleron de la recenzinto, filologoj pri la far mi priskribita teorio la fakto, ke “•i jam el„erpi•is kaj „e kiu sentis sin debila, eble e„ iom idiota, de la akcento en vortkunmetoj4. Eble •i UEA kaj „e FEL, nur kelkajn monatojn legante la “facilajn” gramatika±ojn de estus ia pomero? post la ekvendo”. Kaj malgraµ tioj mi BW. Sed eble dank’ al tiaj intelektaj Finvorte, ni daµre trovadu inspiron tamen restos minoritata. Kial? suferoj de la lingvistike motivita recen- ankaµ „e bonaj aµtoroj, kies teorioj kaj Kialoj estas almenaµ tri: zinto multaj aliaj legantoj povas tran- lingva±o restas modelaj de jardekoj. 1. De verko, kiu havas la titolon kvile •ui komfortan etoson de klero kaj Oni ankaµ •oju kaj atentu pri moderne- Plena Gramatiko de ajna lingvo, mi edukiteco, e„ havinte rutinajn lernejajn, caj lingvaj nova±oj, konsciante tamen, (kaj supozeble ankaµ la recenzinto) pli frue menciitajn, problemojn. ke la novisma hodiaµo jam morgaµ atendas, ke •i estu verkita ne nur por povos fari•i hieraµo, foje e„ kaduka. personoj, kiuj prezentas sin jene: Kadó, kadó, jam temp’ está! Por eviti baldaµan forgeson aµ amaran «“Estinte” pli malpli “angramatikulo”, (Teoria Esperanto-Gramatiko) senton de akra kritiko, oni (t.e. Espe- kiam mi iam ekstudis Esperanton mi PMEG estis prezentata dum pluraj ranto-gramatikistoj) ne timu rema„i la bonvenigas la novajn terminojn kiuj ja jaroj en la reto, kaj oni povis kritike teoriojn de lingva priskribo, da kiuj estas multe pli kompreneblaj ol la ter- diskuti kun la aµtoro pri la pretigata lin- abundas ekde la komenco de la pasinta minoj, kiujn oni provis komprenigi al gva priskribo.