GMINA GORZYCE ul. Sandomierska 75 39-432 Gorzyce tel. 15 836 20 75 www.gminagorzyce.pl

Gmina Gorzyce powstała w ramach podziału administracyjnego kraju 1972 roku.

Jest jedną z czterech gmin powiatu tarnobrzeskiego.

Leży w północnej części województwa podkarpackiego. W skład gminy Gorzyce wchodzą miejscowości: • Gorzyce, • , • , • , • Sokolniki, • Trześń, • • .

Miejscowości te należą do starodawnych osad powstałych na terenie Puszczy Sandomierskiej, w widłach Wisły i Sanu.

Najstarszą z nich jest wieś Sokolniki założona w XII w. najmłodszą zaś Furmany powstałe XVIII w. Wymienione wsie są w większości osadami rolniczymi.

Przemysł rozwinął się głównie w Gorzycach, jednak każda z miejscowości ma ciekawą i bogatą historię, powstałą na przestrzeni wieków. MIEJSCOWOŚCI GORZYCE są jedną z najstarszych osad dawnej Puszczy Sandomierskiej. Powstanie miejscowości datuje się na koniec XI w. lub początek XII w. Rodowód miejscowości sięga okresu wczesnopiastowskiego i należy umieścić ją wśród ludności zlokalizowanych wokół grodu sandomierskiego. Były to dobra najpierw książęce, potem królewskie należące do starostwa sandomierskiego obejmującego cały teren Puszczy Sandomierskiej. Początkowo znajdował się tu dworek i folwark książęcy służący księciu na krótki pobyt w czasie łowów. Około 1138 roku za przyczyną księcia Henryka Sandomierskiego we wsi została erygowana pierwsza parafia na terenie całej Puszczy Sandomierskiej. Parafia pw. Św. Franciszka Salezego i Andrzeja Boboli w Gorzycach

Wg Jana Długosza w 1138 r. istniała zorganizowana działalność kościoła w miejscowości Gorzyce. Pierwotnie kościół zlokalizowany był na wzgórzu zw. „Pączek". Ostatni wzniesiony tam spłonął w 1794 r. W 1828 r. wybudowano nowy drewniany kościół na obecnym placu kościelnym, który spłonął w 1944 r. Dzisiaj istniejący kościół wzniesiono w latach 1947-50 dzięki staraniom ks. Adama Osetka, ówczesnego proboszcza i dziekana rozwadowskiego, wg projektu inż. Wawrzyńca Dayczaka z Jarosławia. Na zdjęciu dawna plebania usytuowana na wzgórzu zw. „Pączek", wzniesiona w końcu XVIII wieku, klasycystyczna, remontowana w 1954 r. i w latach 80-tych XX w. W okresie międzywojennym w ramach budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego powstała w Gorzycach prywatna fabryka, której właścicielami byli inżynierowie z Warszawy z zakładów firmy Lilpop, Rau i Loewenstein, Erazm Mieszczański i Tadeusz Jaroszewski. Fabryka produkowała małe odlewy ze stopów aluminium dla przemysłu lotniczego (m.in. piasty kół do samolotów Łoś ), naczynia kuchenne i proste narzędzia rolnicze. Fabryka przybrała nazwę "Warszawska Odlewnia Metali Półszlachetnych". Po drugiej wojnie światowej zakłady znacjonalizowano i stały się Wytwórnią Sprzętu Komunikacyjnego. W wyniku prywatyzacji w 2001 roku WSK PZL stała się firmą Federal- Mogul. Federal-Mogul FURMANY Osada została założona przez rodzinę Tarnowskich w XVIII w. W latach 70. XX w. miejscowość rozwinęła się dzięki osadnictwu mieszkańców przybyłych i wywłaszczonych z terenów Jeziórka oraz rozbudowie Kopalni i Zakładów Przetwórczych Siarki „Siarkopol”. Dziś ze względu na swoje położenie jest atrakcyjnym miejscem do zamieszkania.

Piękne tereny i przyroda to atuty Furman. MOTYCZE PODUCHOWNE To jedna z mniejszych miejscowości gminy. Wieś położona jest nad rozlewiskiem, będącym pozostałością dawnego starorzecza Sanu, a dzisiaj stanowiącym fragment potoku Sanna.

Zachód słońca nad jeziorem w Motyczu Poduchownym ORLISKA Nazwa miejscowości pochodzi prawdopodobnie od siedliska Orłów, gnieżdżących się w tej części Puszczy Sandomierskiej. Powstanie osady datuje się na przełom XVIII/XIX w.

Kościół w sołectwie Orliska. SOKOLNIKI To najstarsza miejscowość w gminie Gorzyce (1191 r). Nazwa wsi sugeruje, że zamieszkiwała w niej ludność, świadcząca usługi o charakterze łowieckim. Sokolniki to jedna z trzech największych wsi w gminie Gorzyce.

Skwer świętego Jana Pawła II. Poziom wody z powodzi z 2001 r. został oznaczony na krzyżu. W 2010 r. woda przykryła figurę papieża i krzyż. TRZEŚŃ Pierwotna nazwa brzmiała Czeresznia, Czeresnia, a w XVI w. Trzesznia. Osada Trześń wzięła swoją nazwę od drzew – czereśni, w które w tym miejscu licznie występowały. Pierwszy dokument świadczący o istnieniu miejscowości pochodzi z 1302 roku. Miejscowość należała do rodu Tarnowskich. Spośród zabytków świeckich, które pozostały na terenie miejscowości należy wymienić dworek, spichlerz oraz budynku gospodarcze po folwarku rodziny Tarnowskich. Spośród obiektów sakralnych na uwagę zasługuje kościół parafialny zbudowany w latach 1893-1899, a erygowany w 1909 r. pod wezwaniem Świętej Rodziny. Z drewnianym dworkiem związana jest ciekawa historia, nawiązująca do 1809 r. W czasie bitwy rozegranej pod Wrzawami między wojskami Księstwa Warszawskiego, a oddziałami żołnierzy austriackich stacjonował tu sztab księcia Józefa Poniatowskiego, dowódcy polskich oddziałów. Rolę pisarza sztabowego pełnił młody wówczas Aleksander Fredro, który w Trześni otrzymał nominację na podporucznika. Obecnie dworek, jak i spichlerz leżą na prywatnej posesji. Posesji, na której tworzony jest przepiękny ogród, a obiektom przywracany jest dawny blask. WRZAWY Nazwa miejscowości Wrzawy jest jedyną nazwą własną występującą na ziemiach polskich. Istnieją różne wersje wyjaśniające pochodzenie nazwy sołectwa. Jedna z nich mówi, że została utworzona od nazwy osobowej „Wrzawa”, druga, że na miejscowość przeniesiona została nazwa wody, która „wrze i kotłuje się tworząc wiry i odmęty”, następną odnosi się do wielości ptactwa wodnego, które czyniło „wrzawę”- i stąd nazwa wsi. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z XII w. Miejscowość okalają Wisła i San tworząc wyjątkowy mikroklimat, szczególnie pożądany dla rolnictwa i upraw warzyw strączkowych. Wiosną 1809 roku miała tu miejsce „bitwa wrzawska”. Wojska polskie liczyły około 7 tysięcy, austriackie około 18 tysięcy ludzi. W bitwie pod Wrzawami książę Józef Poniatowski dobrze wykorzystał teren i uczestniczył bezpośrednio w walce, mimo to na skutek przewagi wroga doznał porażki i musiał cofnąć się na prawy brzeg Sanu . Bitwa Wrzawska miała być ostatnią batalia, w której dowodził i brał udział wódz naczelny armii polskiej książę Józef Poniatowski. Miejsce „bitwy wrzawskiej” upamiętnia obelisk wzniesiony w XIX wieku ku czci poległych żołnierzy księcia Józefa Poniatowskiego. Stoi on na szczycie kopca porośniętego trawą – ufundowany został w 1879 roku przez Kaliksta barona Horocha – ziemianina, właściciela Wrzaw. ZALESIE GORZYCKIE W połowie XVI w. król Zygmunt August nadał Wojciechowi Pirockiemu, burgrabiemu zamku sandomierskiego, młyn z rolami we wsi Gorzyce. Zorganizowany w tym miejscu folwark dał początek nowej osadzie Zalesie. Punktem charakterystycznym dla Zalesia jest most kolejowy na rzece Wisła. Największym atutem zaś przyroda i piękne widoki na Góry Pieprzowe i Sandomierz.

Parafia pw. Św. Franciszka Salezego i Andrzeja Boboli w Gorzycach

Obecny kościół (murowany) został wybudowany w latach 1947-1950 dzięki staraniom ks. Adama Osetka. Parafia jest organizatorem koncertów organowych, które odbywają się w czasie wakacji, a także inicjatorem Przeglądu Piosenki Religijnej. Przy parafii pracują siostry ze Zgromadzenia Sióstr Świętej Rodziny z Bordeaux. Parafia obejmuje miejscowości: Gorzyce, Motycze Pod., Zalesie Gorzyckie. Parafia pw. Świętej Rodziny w Trześni

Parafia erygowana pomiędzy 1302-1325. Obecny kościół wzniesiony w latach 1893-99 wg projektu arch. Jana Sas Zubrzyckiego, w stylu neoromańskim. Parafia obejmuje miejscowości: Trześń, Sokolniki, Furmany i Orliska. Parafia pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski

Parafia Wrzawy została erygowana w 1271 roku. Wydzielona z części parafii Gorzyce jako prywatna fundacja rodu Dębno, w którego posiadaniu był wówczas tzw. klucz wrzawski.

Na terenie Gorzyc funkcjonuje 7 placówek oświatowych, w których organem prowadzącym jest gmina:

- Samorządowe Przedszkole w Gorzycach, - Zespół Szkół w Gorzycach (Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II i Gimnazjum im. Jana Pawła II, - Szkoła Podstawowa nr 1 im. ks. Adama Osetka w Gorzycach, - Zespół Szkolno-Przedszkolny w Trześni, - Zespół Szkolno- Przedszkolny w Sokolnikach - Zespół Szkół we Wrzawach - Szkoła Podstawowa w Furmanach oraz Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych, którego organem prowadzącym jest Starostwo Powiatowe w Tarnobrzegu. Samorządowe Przedszkole w Gorzycach

Zespół Szkół w Gorzycach Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II i Gimnazjum im. Jana Pawła II Szkoła Podstawowa nr 1 im. ks. Adama Osetka w Gorzycach

Zespół Szkolno-Przedszkolny w Trześni Szkoła Podstawowa w Furmanach

Zespół Szkolno- Przedszkolny w Sokolnikach Zespół Szkół we Wrzawach

Na terenie gminy Gorzyce: • zameldowanych jest około 13.500 mieszkańców, • zarejestrowanych jest 659 podmiotów gospodarczych, • stopa bezrobocia to około 5%, • do 7 szkół i placówek oświatowych uczęszcza łącznie – 1526 uczniów, w tym: ‹ do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych - 392, ‹ do szkół podstawowych - 785, ‹ do gimnazjów - 349, • działa 7 jednostek Ochotniczej straży Pożarnej, 5 z nich należy do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.

Obszar gminy Gorzyce obejmuje 69 km, w tym około 5000 ha to użytki rolne.

Na terenie gminy działa Tarnobrzeska Specjalna Strefa Ekonomiczna EURO-PARK WISŁOSAN. Rejon inwestycyjny Gorzyc w obszarze strefy to około 25 ha, z tego 21 ha to obszar zagospodarowany przez:

Ñ Alumetal Gorzyce Sp. z o.o. – produkcja aluminium

Ñ Press + Sintertechnik Sp. z o.o. – produkcja rdzeni solnych do odlewów aluminiowych

Ñ AHC Polska Sp. z o.o. - obróbka metali, produkcja chemikaliów organicznych i nieorganicznych

Ñ Federal-Mogul Gorzyce S.A. - producent tłoków dla przemysłu samochodowego

Ñ Metaltec Magaj & Szymański s.c. - wytapianie odpadów aluminiowych i żeliwnych Na terenie TSSE Rejonu Inwestycyjnego Gorzyce zatrudnienie znajduje około 3.500 osób. Federal Mogul oraz zakłady działające w obszarze strefy.

Tereny Gminy Gorzyce z racji swojego położenia posiadają przepiękne walory przyrodnicze, ale również narażone są na powodzie. W 2001 roku – pierwsza fala, dwie następne w 2010 roku przerwały umocnienia wałowe i zalały miejscowości: Zalesie Gorzyckie, Orliska, Sokoliki, Trześń i Furmany.

Trześń. Powódź w 2010 r. Na zdjęciach: - Zespół Szkolno-Przedszkolny w Trześni, - Zespół Szkolno-Przedszkolny w Sokolnikach, - mieszkańcy umacniają wały.

Powódź pozostawiła na wszystkich mieszkańcach swoje piętno, jednak dzięki pomocy rządu, władz samorządowych, ludzi dobrej woli, a przede wszystkim pracowitości mieszkańców zniszczone budynki udało się odbudować. Dziś posesje, budynki użyteczności publicznej zachwycają swoją elegancją i nowoczesnością. Dzięki inwestycjom związanym z budową i wzmacnianiem wałów przeciwpowodziowych, gmina Gorzyce staje się bezpiecznym i atrakcyjnym miejscem do mieszkania i inwestowania. Bliskość Sandomierza, Tarnobrzega i Stalowej Woli – dodatkowo wzmacnia te atuty.

ZALEW GORZYCKI

Miejsce do wypoczynku dla mieszkańców i przyjezdnych gości. Przy zalewie znajduje się kompleks rekreacyjny z wypożyczalnią kajaków. 8 KM TRASA ROWEROWA I MOR-Y NA TERENIE GMINY

Rowerem przez najpiękniejsze zakątki gminy Gorzyce. Czemu nie? Miłośnicy jednośladów mogą korzystać z wyznaczonych tras rowerowych w ramach Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo.

„Trasy Rowerowe w Polsce Wschodniej" – pod takim hasłem realizowany był projekt, w ramach którego w województwach podkarpackim, świętokrzyskim, podlaskim, lubelskim oraz warmińsko-mazurskim zbudowana została podstawowa infrastruktura związana z obsługą ruchu rowerowego. Gmina Gorzyce znalazła się na trasie projektu. Od strony Zaleszan-Kępie, jadąc drogami powiatowymi i gminnymi w kierunku Sokolnik i Trześni można dotrzeć do granicy z województwem świętokrzyskim, a dalej wyznaczonymi trasami w kierunku Sandomierza. Na terenie gminy w miejscowości Orliska oraz Trześń wybudowano 2 przystanki tzw. MOR-y – Miejsca Obsługi Rowerzystów. Wszystkie MOR-y są jednolicie oznakowane i wyposażone w wiaty, ławy, U-kształtne stojaki rowerowe, tablice informacyjne oraz kosze na śmieci. MOR-y pozwalają na odpoczynek, schronienie się przed deszczem oraz uzyskanie informacji o atrakcjach w najbliższej okolicy. MOR W ORLISKACH ZAGRODA EDUKACYJNA Zagroda edukacyjna – to miejsce gdzie dzieci i młodzież, ale także dorośli mogą poznać zasady uprawy fasoli oraz ziół. W zagrodzie mieszkają – kury, króliki, kaczki, gęsi oraz wiele innych domowych zwierzaków. Jest tu również mini muzeum sprzętu rolniczego. W ramach zajęć edukacyjnych prowadzone są także warsztaty kulinarne. GALERIA REGIONALNEGO PRODUKTU - to miejsca na terenie gminy, gdzie można zakupić pamiątki, ale także nabyć produkty lokalne, w tym fasolę wrzawską i jej przetwory. W Galerii swoje ważne miejsce zajmują wyroby lokalnych artystów m.in. Kingi Roszuk, Jana Puka, Wiesława Grocholi oraz wielu innych. Przedmioty eksponują tu również podopieczni gorzyckich Warsztatów Terapii Zajęciowej. Są tu też produkty ze Spiżarni Sandomierskiej. Punkt mieści się w „Pensjonacie pod Pieprzówkami” w Zalesiu Gorzyckim, w tym roku zostanie otworzony przy bibliotece. TRZEŚNIOWSKIE ANIOŁY - KSIĄŻKA I WITRAŻE Historia Trześniowskich Aniołów nawiązuje do polichromii, które zdobią kościół w Trześni. Wśród malowideł wykonanych na ścianach świątyni jest jedna znacząca, przedstawiająca aniołów stróżów chroniących osoby stojące przy brzegu Trześniówki. Wydana opowieść to historia pięcioletniego Szymka i jego dziadka Jacentego cudem uratowanych z powodzi. Jaki udział w tym tragicznym wydarzeniu mieli Posłańcy Boga i jaki związek istnieje pomiędzy polichromiami, a spisaną opowieścią można dowiedzieć się z książki. Historię opisała Dorota Kozioł – poetka, malarka, pisarka, dziennikarka, autorka wielu książek dla dzieci, młodzieży i dorosłych oraz artykułów poświęconych historii i kulturze Tarnobrzega i okolic. Ilustracje zaś przygotowała Kinga Roszuk – mieszkanka Gorzyc, absolwentka Instytutu Sztuk Pięknych. Od lat zajmuje się malarstwem i rysunkiem, swoje prace wystawia w galeriach w całej Polsce, jej prace znajdują się także w prywatnych kolekcjach w kraju i za granicą. Książka to już drugi element promujący gminę Gorzyce związany z aniołami. Pierwszym były trześniowskie anioły wykonane ze szkła i opatrzone stosownym słowem. Anioły ze szkła przygotowują podopieczni Warsztatów Terapii Zajęciowych w Gorzycach. W WARSZTATACH TERAPII ZAJĘCIOWEJ POWSTAJĄ TRZEŚNIOWSKIE ANIOŁY. Pieniądze ze sprzedaży Aniołów wspierają podopiecznych. Dzięki temu niepełnosprawni mają dodatkowe fundusze na integrację, wyjazdy krajoznawcze, zajęcia itp. W gminie Gorzyce uprawa fasoli to jedna z głównych gałęzi rolnictwa. Średnio, rocznie produkuje się tu kilkaset ton fasoli, z tego 25 ton „Pięknego Jasia” sprzedawane jest jako produkt certyfikowany. O ten właśnie specjalny certyfikat Stowarzyszenie Producentów Fasoli Tycznej „Piękny Jaś” wystąpiło jeszcze 2007 roku. W tym samym roku organizacja otrzymała decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wpisaniu fasoli wrzawskiej do unijnego systemu, a w 2011 decyzją Komisji Europejskiej fasola wrzawska została wpisana na listę unijną, jako Chroniona Nazwa Pochodzenia. Obecnie stowarzyszenie zrzesza 9 członków produkujących certyfikowaną fasolę oraz 20, którzy produkują „jaśka” bez unijnego emblematu. Szacuje się, że w gminie Gorzyce około 250 rolników trudni się uprawą fasoli tycznej „Piękny Jaś”. Fasola wrzawska to już produkt rozpoznawalny – sięgają po nią w swoich programach kulinarnych gwiazdy telewizyjne, interesują krytycy kulinarni, jak np. Grzegorz Łapanowski, a także amatorzy dobrego smaku w programie „Ugotowani”. Fasola jest też bohaterką licznych programów śniadaniowych – była już w „Pytaniu na śniadanie”, czy „Dzień dobry TVN”. Lokalna gwiazda ma się dobrze, jej walory smakowe dostrzegane są podczas organizowanych konkursów, gali czy targów. Fasola wrzawska „Piękny Jaś

FESTIWAL WIELKANOCNYCH POTRAW I RĘKODZIEŁA ARTYSTYCZNEGO BABINIEC – SPOTKANIE DLA PAŃ. Na zdjęciu panie w ramach akcji „czerwona szminka”. GORZYCE BIAŁO-CZERWONI W przeddzień Dnia Flagi przedstawiciele samorządu w towarzystwie dzieci rozdają flagi. W święta państwowe pieczemy „gorzyczaki”. Biało-czerwonymi ciasteczkami częstujemy się nawzajem, by podkreślić to, co nas łączy, czyli polską gościnność. Gminny Dzień Dziecka wspólna zabawa dla wszystkich dzieci PIKNIK ZBOŻOWY ŚWIĘTO WSI KRÓLEWSKIEJ - SOKOLNIKI ŚWIĘTO RYBY - MOTYCZE PODUCHOWNE Impreza nawiązuje do tradycji miejscowości. Podczas wydarzenia lokalne Koła Gospodyń Wiejskich serwują dania z ryb oraz potrawy z afrodyzjakiem. ZMAGANIA GMIN DNI GORZYC

W WIDŁACH WISŁY I SANU ŚWIĘTO FASOLI DOŻYNKI FUTBOLOWA NIEDZIELA ZIELONY PIKNIK NA ZAKOŃCZENIE WAKACJI GORZYCKA 5 WIDOWISKO TRZEŚNIOWSKIE ANIOŁY - ANIELSKI ORSZAK IGRZYSKA MIKOŁAJKOWE – ZABAWY SPORTOWE DLA DZIECI

ORSZAK MIKOŁAJKOWY DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Wójt Gminy Gorzyce Leszek Surdy