Berichten in Nederlandse Nationale Kranten Naar Aanleiding Van Artikelen Uit Medisch-Wetenschappelijke Tijdschriften
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
kinderen. De ouders bezoeken frequent verschillende implanted ECG recorder revealed ECG abnormalities sug- artsen met een opvallende dramatische presentatie van gestive of strangulation. Interviews with the father and moth- de klachten bij hun kind. Er is tevens een opvallende be- er showed that this was indeed the case. The diagnosis of reidheid tot ingrijpende onderzoeken.6 De klachten van ‘Münchhausen by proxy’ was made. Psychiatric assistance and home help were called in. The child recovered well. If there is het kind presenteren zich alleen in aanwezigheid van de 7 a suspicion of arrhythmia as the cause of apparent life-threat- moeder of verergeren op dat moment. In onze casus ening events, prolonged ECG recordings are necessary. In a kwam een schijnbaar levensbedreigende gebeurtenis clinical environment it is possible to make continuous ECG re- alleen thuis voor in aanwezigheid van moeder. Over de cordings during a limited period. An insertable recorder allows incidentie van het Münchhausen-syndroom by proxy continuous ECG recordings during a syncopal event and can be is weinig bekend. In Groot-Brittannië deed men een used for prolonged monitoring. The patient presented is the epidemiologisch onderzoek naar het syndroom van youngest infant in the world in whom such a device has been Münchhausen, non-accidentele vergiftiging en verstik- implanted. king. De totale incidentie bij kinderen tot 16 jaar was 0,5/100.000/jaar. De meerderheid van de gevallen (77%) literatuur betrof kinderen jonger dan 5 jaar.8 1 National Institutes of Health consensus development conference on Bij onbegrepen schijnbaar levensbedreigende gebeur- infantile apnea and home monitoring, Sept 29 to Oct 1, 1986. Pediat- tenissen dient in de differentiaaldiagnose ook het syn- rics 1987;79:292-9. 2 Antzelevitch C. The Brugada syndrome. J Cardiovasc Electro- droom van Münchhausen by proxy te staan. Om deze physiol 1998;9:513-6. diagnose te kunnen stellen lijkt een inwendige Holter- 3 Krahn AD, Klein GJ, Norris C, Yee R. The etiology of syncope in registratie de geschikte methode om de hartritmestoor- patients with negative tilt table and electrophysiological testing. nissen tijdens zo’n schijnbaar levensbedreigende ge- Circulation 1995;92:1819-24. 4 Krahn AD, Klein GJ, Yee R, Takle-Newhouse T, Norris C. Use of beurtenis te registreren. Vervolgens is het noodzakelijk an extended monitoring strategy in patients with problematic syn- om de juiste interpretatie van de registratie te geven. Dit cope. Reveal Investigators. Circulation 1999;99:406-10. vereist de nodige ervaring van de cardioloog. 5 Meadow R. Münchausen syndrome by proxy. The hinterland of child abuse. Lancet 1977;ii:343-5. R.Keessen, pacemaker-elektronicus, Medtronic BV, prof.dr. 6 Koopman HM, Feenstra J. Bedrog in de geneeskunde met het kind W.H.G.Wolters, klinisch psycholoog, en mw.dr.M.Th.E.Bink- als inzet. Het Münchhausen syndroom bij proxy. Een overzicht van Boelkens, kindercardioloog, droegen bij aan dit artikel. de literatuur. Tijdschr Kindergeneeskd 1988;56:141-8. 7 Ridder L de, Derkx HHF, Hoekstra JH, Destrée-Vonk A, Heymans HSA. Een kind met onbegrepen klachten – heeft het wel een ziek- te? Ned Tijdschr Geneeskd 1998;142:2769-72. abstract 8 McClure RJ, Davis PM, Meadow SR, Sibert JR. Epidemiology of Implanted ECG recorder revealed the diagnosis in a baby with Munchausen syndrome by proxy, non-accidental poisoning, and apparent life-threatening events. – A 14-month-old boy went non-accidental suffocation. Arch Dis Child 1996;75:57-61. through episodes of cyanosis and brief loss of consciousness. Extensive investigations failed to lead to a diagnosis, until an Aanvaard op 3 juni 1999 Feuilleton Berichten in Nederlandse nationale kranten naar aanleiding van artikelen uit medisch-wetenschappelijke tijdschriften b.t.van maldegem en a.j.p.m.overbeke Medisch-wetenschappelijke artikelen kunnen, behalve op de lezers van de tijdschriften waarin ze worden ge- Zie ook de artikelen op bl. 1957 en 1962. publiceerd, ook invloed uitoefenen op personen buiten de beroepsgroep. In het algemeen gebeurt dit doordat Samenvatting: zie de volgende bladzijde. de inhoud van deze artikelen wordt verwerkt in berich- ten in de pers. In het Verenigd Koninkrijk wordt iedere aflevering van vooraanstaande medische tijdschriften, zoals The Lancet en British Medical Journal, gescreend op potentiële nieuwsberichten door journalisten van Britse kranten.1 Daarnaast verstrekt een aantal van deze Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, Amsterdam. tijdschriften reeds vóór het verschijnen van een nieuw Mw.B.T.van Maldegem, arts-stagiair (thans: assistent-geneeskundige, nummer informatie aan journalisten over de inhoud, zo- Academisch Ziekenhuis Vrije Universiteit, afd. Kindergeneeskunde, dat gelijktijdig met de publicatie een bericht in de pers Amsterdam); prof.dr.A.J.P.M.Overbeke, uitvoerend hoofdredacteur. 1 Correspondentieadres: mw.B.T.van Maldegem, Nederlands Tijdschrift kan verschijnen. Van de auteurs van artikelen in het voor Geneeskunde, Postbus 75971, 1070 AZ Amsterdam. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG) wordt Ned Tijdschr Geneeskd 1999 25 september;143(39) 1969 Dagblad en Rotterdams Dagblad) en eventueel andere samenvatting opiniebladen of regionale bladen. Alle berichten die wa- Doel. Een indruk verkrijgen van de frequentie en aard van ren opgenomen in de knipselkranten van februari-juli berichtgeving in Nederlandse dagbladen over publicaties in 1995 onderzochten wij op krantenberichten die waren medisch-wetenschappelijke tijdschriften. geschreven naar aanleiding van een artikel in een me- Opzet. Retrospectief, descriptief. disch-wetenschappelijk tijdschrift. Op het ministerie Methoden. Persberichten die gedurende februari-juli 1995 verschenen in de interne en externe knipselkrant van het mi- van VWS wordt tevens een knipselkrant samengesteld nisterie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, welke beide voor intern gebruik. Hierin worden alle berichten uit zijn samengesteld uit berichten van onder meer 9 populaire onder andere de genoemde 9 ochtend- en avondbladen avond- en ochtendbladen, werden onderzocht op berichten die omtrent volksgezondheid, welzijn en sport verzameld. direct naar aanleiding van medische publicaties werden ge- Hierbij is er geen selectie, omdat de ruimte van deze schreven; het onderzoek vond plaats op het redactiekantoor knipselkrant ongelimiteerd is. Tijdens een bezoek aan van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG). De het ministerie verzamelden wij uit deze krant alle rele- titel van de publicatie en het bericht, de naam van het dagblad vante berichten die wij niet al in de externe knipsel- en die van het tijdschrift werden genoteerd. kranten hadden gevonden. Wij gebruikten alleen be- Resultaten. In totaal werden 34 berichten naar aanleiding van 27 verschillende artikelen gevonden, waarvan de meeste richten die direct naar aanleiding van een medisch-we- (21%) werden geschreven naar aanleiding van publicaties uit tenschappelijke publicatie werden geschreven en waar- The New England Journal of Medicine, gevolgd door het NTvG in het artikel en het tijdschrift werden genoemd. De titel (15%). Maatschappelijk relevante onderwerpen zoals kanker van de publicatie en het bericht, de naam van de krant en aids kwamen het meest (respectievelijk 29 en 12% van de en het tijdschrift van de publicatie werden genoteerd. berichten) aan bod. De Telegraaf en de Volkskrant vermeldden de meeste berichten (beide 18%) en bijna alle kranten maak- resultaten ten van zowel Engels- als Nederlandstalige tijdschriften ge- Wij vonden in totaal 34 krantenberichten (gemiddeld 5,7 bruik. per maand) die naar aanleiding van 27 verschillende ar- Conclusie. Nederlandse dagbladen gebruiken geregeld arti- kelen uit verscheidene Engels- en Nederlandstalige medisch- tikelen (gemiddeld 4,5 per maand) uit medisch-weten- wetenschappelijke tijdschriften als directe bron voor bericht- schappelijke tijdschriften waren geschreven. De gevon- geving. Hierbij komen met name maatschappelijk relevante den berichten staan met titel, krant en tijdschrift van de onderwerpen zoals kanker en aids aan bod. publicatie in tabel 1. Het frequentst kwamen onderwer- pen over kanker aan de orde: 10 van de 34 berichten (29%) naar aanleiding van 7 van de 27 artikelen (26%). 14% benaderd door de pers, in de helft van de gevallen Op de tweede plaats kwamen onderwerpen over HIV en door landelijke kranten.2 Door berichtgeving in de pers aids: 4 berichten (12%) naar aanleiding van 3 artikelen (dag- en weekbladen, radio en televisie) kunnen arti- (11%). kelen invloed uitoefenen buiten het medische circuit; In tabel 2 staan de kranten waarin de berichten afge- daarnaast zijn er aanwijzingen dat dergelijke berichten drukt waren, uitgezet tegen de tijdschriften waaruit de eveneens zorgen voor grotere aandacht voor het artikel publicaties afkomstig waren. Voor de berichten werd ge- binnen de medische beroepsgroep zelf.3 bruikgemaakt van Engelstalige (23 van de 34; 68%) en Om een indruk te verkrijgen van de frequentie en de van Nederlandstalige tijdschriften (11 van de 34; 32%). aard van de berichtgeving in de Nederlandse pers over De meeste berichten werden geschreven naar aanleiding medisch-wetenschappelijke publicaties analyseerden wij van artikelen uit The New England Journal of Medicine: de Nederlandse landelijke en enkele regionale dagbla- 7 van de 34 berichten (21%) naar aanleiding van 6 van den. Wij hebben ons hierbij beperkt tot enkele aspecten: de 27 artikelen (22%). Het NTvG kwam op de tweede het aantal berichten naar aanleiding van