AMOROTO eta GIZABURUAGA
Augustin Zubikarai Juan Fernandez Egiguren 1988 Bizkaiko Foru Aldundiaren laguntzaz
Augustin Zubikarai Juan Fernandez
Legerako gordetza BI - 288 - 88 Irarkola: Flash Composition, S.A. Azala: Paulin Zubikarai Argazkiak: J. Fernandez Egiguren. AMOROTO
AMOROTO RI
Amoroto ri egin nai deutsat erakutsi bat garbia, erri guztia ezagutzen dot ez da arraza nagia, oitura zarrak zaintzen dituen jende jator ta argia, mendi tarteko pitxi bat zara ta euskeraren kabia.
Milla bederatzireun eta berrogei ta amarrian lenengoz plazan kantatu neban Amoroto ko errian, Ekainillaren ogei ta bata San Luis en jai ederrian, Udal etxeko ikuspegitik lengo oitura zaarrian.
Tontorka baten gañean dago mendi tantaien onduan, San Martin jaiak dira udaran Santa Barbara neguan, eguna lasai pasatzekotan batek nai daben moduan mundu ontako paradisua ba dakigu nun daguan.
Juan AZPILLAGA GIZABURUAGA
AULESTI DEITURA
Euskaldunok ardura bizia eukiten dogu gure errien eta eleizaldien izenak zer esan naiko leuken beste izkuntza baten jakiteko, geien bat gure inguruko gazteleran. Onetan ez giñake asko arduratu bear. Erriaren no rtasuna, izena, deitura, gurea dar Bestera jokatzea eta arduratzea lotuera baten billa ibiltea lez da. Errien izenak, batzutan, argi age rtzen dira; bestetan biurri, denpo- retan okertu eta nastauta. Orren akatsa, askotan, ez da gurea, sarri esan eta autortua dan lez euki doguzan eskribaduena baiño. Jakiña da euskaldunok gure aozko literatura bat euki dogula; ez orraitik idatzirik, gure egunak a rte. Eta jakiña da, baita, lengo eskribaduak, geienak, ez zirala euskaldunak izaten, eta euskaldunak ba ziran be gazterlaeraz ikasiak eta gaztelerara moldatuak. O rtik sortzen ziran nasteak izenak paperetara eta agirietara eroateanr Ortik baserri baten izena erroltze batetik bestera aldatzeak eta okertzeak. Ori garbi ikusten da, gizaldi eta belaunaldi baten barruan be, etxeen zerrendak egin eta idaztean iga rten diran aldaketetan. Baiña ori gerorako itxita, zer da Amoroto izena? Zer esan gura dau gure eleizalde onen deiturak? Emoten ete dautso deiturak inguru oneri gure tokiaren lekutzeak, edo egoerak, edo bertako emaitzak emon leiken ezaupiderik? Isaak Lopez Mendizabal ek, bere "Etimología de Apellidos Vascos" liburuan au diño: Amoroto = Pastizal II Carrascal. Variante de Amorrortu. Amorrortu ikustera gonbidatzen gaitu. Eta deitura orretan au esaten dau: Amorrortu, variante de Amoroto. Carrascal. De abar, amor y los subfijos tu-to. Jakintza onetan jarduten daben besteen esanetan be, Amoroto, erderazko carrasca) esan naiean lagaten da. Eta Amoredo? Zergaitik itaun au? Juan Ramon lturriza kondaira idazleak, bere "Historia General de Vizcaya y Epítome de las Encartaciones" en, eleizalde au, antxiña, Amoredo deitzen zala diño: "Titulada en la antigüedad Amoredo" dira bere berbak. Guk ez daukagu orren ziu rtasunik, eta ge rtatu lei, len esan dogun lez, antxiñako eskribaduen biurrikeri bat orrelako deitura emotea. Ori orrela, ikusi eta azte rtu daigun eleizalde txukun au: Amoroto.
LEKUTZEA
Amoroto ko Eleizaldera joateko, errepide bakarra dago. Plazako- Ia tik Lekeitio