JAARBOEKJE

VOOR D E AMBTENAREN

DER

BJIR©ETE [@IIL&§T[IK]@EMI DM-, ETO(lT©A&K)IE)E [&E@1r"EMl EK) a©©3«fllKl@15!0

i a NEDERLAND.

VIER EN DEBTIGSTE JAABGANG.

1866.

TE GOK1NCHBM, BIJ

J. NOORDUYN EN ZOON.

1 8 6 6. L ... Telken jare verneemt de Redactie dat vele inteekenaars wenschen het Jaarboekje vroeger te ontvangen. Het antwoord zal ieder jaar hetzelfde zijn i — Ongetwyfeld is het wenschelijk de Naam- lijst zooveel mogelijk tot Uit". December bij te werken, dit is als regel aangenomen; de bruikbaarheid van het boekje taint er door, en dit in het oog houdende, wordt er met zooveel spoed gedrukt, gecorrigeerd en ingenaaid dat men redelijker wijze geen vroeger ajfevering van de Uitgevers kan eischen. In ieder ander opzigt telooft de Redactie, en de Uitgevers met haar, beterschap maar op dit punt valt werkelijk niets te veranderen, althans niet ten goede. Boor van de Redactie onafkankelijke omstandigheden is Noord- brabant ditmaal niet vooraan geplaatst, doch met Limburg het hek sluitend; zij hoopt dit het naslaan niet te zeer zal bemoei- lijken, als men het eenmaal weet. Van alle zijden werd eene gewenschte medewerking ondervonden en het is steeds eene aangename pligt daarvoor dank te zeggen; voortdurend wordt getracht het werkje die welwillendheid waardig te maken. Be vraag om losse leciuur, deed een goed gedeelle van het Mengelwerk toewijden aan het opstel „ Uit den "Vreemde." Het is zeer bezwarend alter wensch te bevredigen, de meeste zwijgen en schijnen in ieder geval tevreden te zijn, maar eenige verlangen uitsluitend orthodox-administratieve opstellen, andere VI VOORBERIGT. weder afleiding verschaffende lectuur. Afwisseling zal derhalve wel het best zijn.

Verscheidene Ontvangers schijnen aan het boekje geheel on- verdiend eene officieele waarde te liechten, zoo dringen zij aan om hunne kantoren te plaatsen in eene klasse hooger dan de door den Minister bepaalde, omdat de opbrengst er aanspraak op gee/t. Ret is uit den aard der zaak onmogel/jk aan zoodanig verzoek te voldoen.- het kan zijn dat eene enkele font insluipt, maar anders dient de Naamlijst de officieele regeling te volgen, en stelt men er niet geringe prijs op, dat daartoe van wege het Hoofdbestuur de gelegenheid wordt verschaft. Buitendien wat zou het de tegenwoordige titularissen baten of die hoogere opbrengsten werden vermeld; zij zijn gemeenlijk te wisselvallig om er eenige waarde aan toe te kennen en stellig ontleenen de Ontvangers er geene aanspraken ami bij sollicitatien naar hoogere perception. Die wenschen blijven dus onverhoord.

Jan. 1S66. De Redactie. J A N U A B IJ. 1 F E B R U A B IJ.

1. M. NlEUWJAARSDAG. V.M. 1. D. 2. D. 2. V. MARIA LICHTMIS. 3. W. 3. Z. 4. D. 4. Z. 3. V. 5. M. H. Agalha. 6. Z. DRIE KONIXGEN. 6. D. H. Dorothea. L.K. 7. Z. 7.W. 8. M. Koppermaandag. L.K. 8. D. H. Apollonia. 9. D. 9. V. 10. W. 10. Z. 11. I). 11. Z. 12. V. 12. M. H. Eulalia. 13. D. Vaslenavond. 13. Z. 14. Z. 14. W. H. Valenl. N.M. 15. M. 15. D. 16. D. N.M. 16. V. H. Juliana. 17. W. H. Antonius. 17. Z. 18. 1). H. Petrossloel (e Home. 18. Z. 19. V. H. Naam Jezus. 19. M. 20. Z. 20. D. 21. Z. H. Agnes. 21. W. H. Pelrus. QUATERTEMPER. E.K. 22. M. 22. D. 23. D. E.K. 23. V. QuATERTEMPER. 24. W. H. Timotheus. 24. Z. H. Matth. QUATERTEMPER. 2i>. 0. H. Paulus bekeering. 215. Z. 2G. V. 26. M. 27. Z. H. Joan. Chrys. 27. D. 28. Z. SEPTUAGESIMA. 28. W. 29. M. H. Franciscus. 30. D. V.M. 31. W.

H.K. H. Louisa Augusta. Wilhelmina Amalia, Prinses van Pruissen. Gemalin van Z. K. H. Prins Frederik der Nederlanden. Geb. 1 Feb. 1808. Z. M. Willem III, Koning der Nederlanden. Geb. 19 February 1817. Z. K, H. Willem Frederik Karel, Prins der NederlandeD, Oom des Konings. Geb. 28 Februarij 1797. MAART. APRIL.

1. 0. Aschdag. V.M. 1. Z. PASCHEN. 2. V. 2. M. H. Francisc 2DE PAA9CBDAG. 3. Z. 3. D. QUASIMODO. 4. Z. 4. W. 5. M. 5. D. 6. D. 6. V. 7. W. H. Thomas. 7. Z. 8. D. 8. Z. L.K- 9. V. Amsterd. Mirakel. L.K. 9. M. 10. Z. 10. D. MlSERICORDIA. 11. z. 11. W. 12. M. H. Gregorius. 12. D. 13. D. JODICA. 13. V. 14. W. 14. Z. IS. D. 18. Z. N.M. 16. V. N.M. 16. M. 17. Z. 17. D. JUBILATE. 18. Z. PASSIE ZONDAS. 18. W. 19. M. 19. D. 20. D. Lente ieg. 20. V. 21. W. H. Benedictus. MAR.BOODSCH. 21. Z. E.K. 22. D. 22. Z. 23. V. E.K. 23. M. H. George. 24. Z. 24. D. CANTATE. 25. Z. PALM-ZONDAG. 25. W. H. Marcus. Vaslend. 26. M. 26. D. 27. D. 27. V. 28. W. 28. Z. 29. D. Witle Donderdag. 29. Z. V.M. 30. V. Goede Vrijdag. 30. M. H. Calharina. 31. Z. /sr. Paschen. V.M.

H. K. H. Wilhelmina Maria Sophia Louisa, Zusler des Konings , Gemalin van Z. K. H. den Erf-Groot-Heriog van Saksen- Weimar- Eisenach. Geb. 8 April 1824. M E I. J U N IJ.

1. D, VOCEM. H. Phil, en Jac. 1. V. 2. W, 2. Z. 3. D, Kruisv. 3. Z. Vaslendag. 4. V- 4. M. 5. Z. 5. D. 6. Z. 6. W. L.K. 7. M. Vaslendag. L.K. 7. D. 8. D. EXAUDI. H. Michael. 8. V. 9. W. 9. Z. 10. D. HEMELVAARTSDAG. 10. Z. 11. V. 11. M. 12. Z. 12. D H. Odulphus. N.M. 13. Z. 13. W, H. Antonius van Padua. 14. M. N.M 14. D. 15. D. 15 V. 16. W. 16 Z. 17. D. 17. Z. 18. V. 18. M. 19. Z. Vaslendag. 19. D. DaBk- en biddag E.K. 20. Z. PlNKSTEHEN. 1ST. Pinkster. 20. W. 21. M. 2de PlBKSTERDAG. E.K 21. 0. Zomer begint. 22. D. H. f DAG. Vaslendag. 22. V. 23. W. QuATERTEMPER. 23. Z. 24. D. 24. Z. H. Johannes de Dooper. 25. V. QuATERTEMPER. 23. M. 26. Z. QOATERTEMPER. 26. D. 27. Z. 27. W. 28. M. H. DRIEVULDIGHEID. 28. D, Vaslendag. V.M. 29. D. 29. V H. PETRUS en PAULUS. 30. W. V.M 30. Z H. Paulus gedenkdag. 31. D. H. SACRAMENTSDAG.

H. K. H. Wilhelmina Maria Sophia Chartotta Marianne, Prinses der Nederlanden, Tanle des Konii.gs. Geboren 9 Mei 1810. H. K. H. AmaUa Maria da Gloria Auguslu, Geinalin van Z. K. H- Prins Hendrik der Nederlanden. Geboren 20 Mei 1830. Z. K. Ii. Willem Frederik Hendrik, Broeder des Konings. Ge• boren 13 Junij 1820. H. M. Sophia Frederika Mathilda, geb. Prinses van Wurlemberg, Geinalin van Z. M. Koning Willem III. Geboren 17 Jumj 181ti. J U L IJ. AUGUSTUS.

1. Z. 1. W. H. Petrus banden. 2. M. Maria Visitatie. 2. D. H. Porliuncula. 3. D. 3. V. H. Steph. vinding. L.K. 4. W. 4. Z. H. Dominicus. 5. D. H. BoDifacius. L.K. 5. Z. 6. V. 6. M. Transf. Christ! 7. Z. 7. D. 8. Z. 8. W. 9. M. 9. D. 10. D. 10. V. H. Laurentius. N.M. 11. W. 11. Z. Verio, van Jeruzalem. 12. D. N.M. 12. Z. 13. V. 13. M. 14. Z. H. Bonaventura. 14. D. Vaslendag. 15. Z. Aposlelen scheiding. 15. W. MARIAHEUELV AART. 16. M. 16. D. 17. D. 17. V. 18. W. 18. Z. E.K. 19. D. Hondsd. beginDen. E.K. 19. Z. Hondsd. eindigen. 20. V. H. Margarelba. 20. M. 21. Z. 21. O. 22. Z. H. Maria Magdaleoa. 22. W. Harljesdag. 23. M. 23. D. 24. D. 24. V. H. Bartholomeus. 25. W. H. Jacobus. 2o. Z. H. Ludovicus. 26. LI. H. Anna. 26. Z. V.M. 27. V. V.M. 27. M. 28. Z. 28. U. H. Augustinus. 29. Z. H. Martha. 29. W. H.Johannes onlhoofd. 30. M. 30. D. 31. D. H. Ignatius. 31. V.

H. K. H. Wilhelmina Frederika Anna Elisabeth Maria, tweede Dochler van Z. K. H. Prins Frederik der Nederlanden. Geboren 5 Julij 1841. H. K. H. Wilhelmina Frederika Alexandria Anna Louisa, Doch• ler van Z. K. H. Prins Frederik der Nederlanden, Gemalin van den Koning van Zweden. Geboren 5 Augustus 1828. Z. K. H. Willem Alexander Karel Hendrik Frederik, Iweede Zooo des Konings. Geboren 25 Augustus 1851. SEPTEMBER. OCTOBER.

1. Z. l.M. H. Bavo. Loofhullenf. UK. 2. Z. L.K. 2. D. Vreugde der Wet. 3. M. 3. W. Leydeo ontzet. 4.D. 4. D. 8.W. 5. V. 6. D. 6. Z. 7. V. 7. Z. 8. Z. MARIA GEBOORTE. 8. M. Alkmaar onlzet. N.M. 9.2. N.M. 9. D. 10. M. Isr. Nieuwjaar. 10.W. 11. Victor. 11. D. H. Nicolaaa van Tolentino. 11. D. 12. W. 12. V. 13. D. 13. Z. 14. V. Kruisverheffing. 14- Z. 15. Z. IS. M. 18. Z. 16. D. E.K. 17. M. H. Lambertus. L.K. 17. W. 18. D. 18. D. H. Lucas. 19. W. QDATERT. Gr. Verzoendag. 19. V. 20. D. QDATERTEMPER. 20. Z. 21. V. H. Mattb. 21. Z. 22. Z. Herfst begint. QOATERTEMP. 22. M. 23. Z. QDATERTEMPER. 23. D. 24. M. Loofhullenfeest. V.M. 24. W. V.M. 25. D. Loofhullenfeest. 28. D. 26. W. 26. V. 27. D. 27. Z. 28. V. 28. Z. H. Simon en Judas. 29. Z. H. Michael. 29. M. 30. Z. H. Hieronimus. 30. D. L»K. 31. W. Vaslendag.

Z. K. H. Willem Nikolaas Alexander Frederik Hendrik Karel, Prins van Oranje , oudste Zoon des Konings. Geboren 4 Septem- bar 1840. NOVEMBER. DECEMBER.

1. D. ALLERHEILIGEN 1. Z. H. Eloisius. 2. V. Allerzielen. 2. Z. ISTE ADVENT. 3. Z. 3. M. H. Franciscus Xaverius. 4. Z. 4. D. H. Barbara. 5. M. 5. W. 6. D. 6. D. H. Nicolaas. 7. W. II. WILLEBROBDDS. N.M. 7. V. Vastendag. N.M. 8. D. 8. Z. MARIA ONTVANGENIS. 9. V. 9. Z. 2DE ADVENT. 10. Z. 10. M. 11. Z. H. Marlinus. 11. D. 12. M. 12. W. 13. D. 13. D. H. Lucia. 14. W. 14. V. 15. D. E.K, 15. Z. H. Eusebius. E.K. 16. V. 16. Z. Vastendag. 3DE ADVENT. 17. Z. Neerl. Herstelling 1813. 17. M. 18. Z. 18. D. 19. M. H. Elisabeth. 19. W. QDATERTEMPER. 20. D. 20. D. 21..W. Maria Present. 21. V. QDAT. Vast. Wint. beg. V.M. 22. D. H. Caecilia. V.M. 22. Z. QDATERTEMPER. 23. V. 23. Z. 4DE ADVENT. 24. Z. 24. M. Vastendag. 25. Z. H. Catharina. 25. D. IsTE K.ERSDAG. 26. M. 26. W. 2DE KERSDAG. H. Slepb. 27. D. 27. D. H. Johannes Evang. 28. W. 28. V. H. Onnoozele Kind. L.K. 29. D. Ulr. Kozakkendag. L.K. 29. Z. H. Thom. v. Cantelberg. 30. V. H. Andreas. Vaslendag. 30. Z. H. David. 31. M H. Silvester. Oudejaarsdag. JAARBOEKJE

VOOE DE

AMBTENAREN

DER

HOOFDADMINISTRATIE.

Minister van Financien.

Mr. N. Olivier, Minister van Justitie, ad interim met de waar- neming belast.

Secretaris-Generaal.

D. van Hoytema , Kommandeur van de orde van den Hei- ligen Mauritius en Lazarus van Italia, cn der Medjidie-orde van Turkije. 4 JuJij 1845.

Hoofd-Administrateur,

H. A. Verniers van der Loeff Kommandeur der Leopolds- orde en der Guelphen-orde van Hannover, lste klasse, Groot Officier der Medjidie-orde van Turkije. 4 Maart 1860.

Referendarissen.

J. C. Bloem, Officier van de Medjidie-orde van Turkije, voor de directe belastingen. 20 Jan. 1860. H. J. W. Visser EK.), voor het personeel. 12 Dec. 1861. T. G. Versielt , voor de comptabiliteit. 13 Jan. 1863 Mr. W. A. P. Verkerk Fistorius, voor de rtgitn en accijnsen, 6 Jan. 1865.

Koofd-Commiesen bij het Ministerie

voor het vak der directe belastingen, in- en uitgaande regten en accijnsen.

J. de Jong. 22 Julij 1857. 4

Commiesen.

H. T. Mensinga. 18 Nov. 1847. P. F. Wakleck Az.30Dec.1855. F. van Haaften. 13 Feb. 1851. S. H. Hertzveld. 30 Dec. 1855. H.P.dePeypers. 18 Jan. 1862. P. H.E.L. Jonxis. 1 Aug. 1861. D. W. Roobol. 9 Mrt. 1853. J. C. Mondt. 1 Aug. 1861. J. L. Heubel. 24 Feb. 1854. L. Samuels. 1 Mrt. 1863. J. Oltmans. 24 Feb. 1854. P.J. van der Kloot. 1 Mrt. 1863. E. W. de Eooy. 30 Dec. 1855. J.H.Mullemeister. 1 Mrt. 1863.

Adjunct-Commiesen.

G. A. N. Faber van Riemsdijk. H. W. Everts. 1 Mrt. 1863. 14 Aug. 1847. H. van den Hoonardt. 1 Mrt. J. J. Kips. 30 Dec. 1855. 1863. W.F.K.ZwierzinaJr.20ct.l856. Jhr. J. G. W. von Speicher. J.M. Kilchmeijer. 2 Oct. 1856. 1 Mrt. 1863. M. Henriques Pimentel. 20 Jan. A. Tielenius Kruythoff. 1 Mrt. 1860. 1863. G. J. Tinbergen. 20 Jan. 1860. L. Vermeulen. 1 Mrt. 1863. E. A. Canneman. 1 Aug. 1861. T. A. van Zeggelen. 1 Mrt. H. Cornets de Groot. 1 Aug. 1863. 1861. Mr. J.G. Rengers Hora Siccama. J. W. H. M. Lies. 1 Mrt. 1863. 3 Aug. 1863. H. G. W. Briede. 1 Mrt. 1863. B. C. G. van Eelde. 6 Sept. J. A. W. Hustinx. 1 Mrt. 1863. 1865. J. Boumeester. 1 Mrt. 1863. AMBTENAREN

VOOR DE ALGEMEENE DIENST BIJ HET VAK DER DIREKTE BELASTINGEN, IN- EN UITGAANDE REGTEN EN AC• CIJNSEN , EN VAN DEN WAARBORG EN BELAS• TING OP DE GOUDEN EN ZILVEREN WERKEN.

—^sai»

Hoofd—Inspecteurs der directe belastingen enz.

W. dc Rooy, Bidder van de Leopolds-orde van Belgie. Tevens belast met de Afdeeling Verificatie bij het Dept. van Finan• cien. 20 Oct. 1855. P. H. B. Motke, (@), Officier van de orde van het Legioen van Eer en van de orde van den Heiligen Mauritius en La• zarus van Italie. Tevens icaarnemend Inspecteur voor de Rijnvaart. 15 Feb. 1860.

Inspecteur der directe belastingen en bet kadaster.

P. Koster. 22 Jan. 1851.

Inspecteur van het middel van Waarborg.

R. van der Voort. 17 Eeb. 1860.

Adviseur.

Dr. J. Gunning, Hoogleeraar te Amsterdam, voor de Wis-, Natuur- en Scheikundige zaken. 4 Aug. 1862. 6

SlmfettUufc iiccficrcfic tc ZZX.ttcv.

AAN DE ZEEZIJDE (1).

EERSTE AFDEELING.

Beyattende de Zuiderzee, het 27, de Friesche en Oroninger trodden, de Ferns en den Bollard.

Controleur der divisie Helder.

Jhr. T. J. Kraijenhoff, belast met de functie van Commandeur. RECHERCHE VAARTUIGEN. No. 1. (Zuiderzee.) H. Schweig, Visiteur a. i. P. de Vries, Schipper en buitengewoon Commies. S. Spanjerdt, Sloeproeijer.

No. 2. (Zuiderzee.) T. Hessels, Visiteur a. i. H. R. de Vries, Schipper en buitengewoon Commies. J. Baas, Sloeproeijer.

No. 3. (Oroninger Wadden.) K. Schweig, Visiteur a. i. K. E. van Dijk, Schipper en buitengewoon Commies. C. de Jong, Sloeproeijer.

No. 4. (Friesche Wadden.) J. Willaars Jr. Visiteur a. i. T. K. Heytema, Rijks-Schipper. J. van Til, Sloeproeijer.

(I) De organisatie van deze dienst is in haar geheel opgenomen on• der de rubriek Personeel, bl. 76 van het jaarboekje van 1846. 7

A. Kuiper, Rijks-Matroos lste klasse. D. Kamper, Rijks-Matroos Zde klasse. F. Loonstra, Scheepsjongen.

No. 5. (JIMW.)

J. van der Werff, Visiteur a. i. K. L. Kamper, Schipper en buitengewoon Commies Waker. A. Griep, Sloeproeijer.

VOOR DEN HELDER, VLIELAND, TERSCHELLING, AH ELAND EN OOSTMAHORN.

De met de dienst der klaringen belaste ambtenaren.

TWEEDE AFDEELING.

Bevattende de Zuid-Eollandsche en Zeeuwsche Siroomen.

Controleur-Commandeur.

J. Houwing, te Rotterdam.

RECHERCHE VAARTUIGEN.

VAARTDIG NO. 1.

J. R. Zorn , Visiteur. A. Verijke, Schipper. J. Wessels. Sloeproeijer.

G. Roelands [Matrozen. B. van de Rovaart, I

C. Spaanderman, Scheepsjongen.

VAARTDIG NO. 2.

W. C. Verweij, Fungeerend Visiteur. G. 'tHart, Schipper. A. van Prooijen Schuurman. Sloeproeijer. W. Comijs \Matrozen. C. van der Ploeg, I J. P. de Raad, Scheepsjongen. 8

VAARTUIG NO. 3.

R. van Meerendonk, Fungeerend Visiteur. L. Hartman, Schipper. C. Dronkers, Matroos. W. Moerkerk, Scheepsjongen.

VAARTUIG No. 4.

H. J. G. Nanninga, Visiteur (tijdelijk). M. van Keulen, Schipper. P. Baart, Matroos. ]?. A. Berwalt, Scheepsjongen.

VAARTUIG NO. 5.

R. J. Jannette, Visiteur. J. Teunisse, Zetschipper en buitengewoon Commies. C. L. Bos, Sloeproeijer. J. H. Ritmeester, / ,, . J. Spaanderman, \Ma^ozen. W. P. de Vroome, Scheepsjongen. DEE

AMBTENAREN

IN DE ONDERSCTTEIDENE

PBOVIHCBft BSS HOES. NOTA.

De Ontvangers, bij welke geene bijzondere aanwijzing in de Naamlijst voorkomt, zijn Ontvangers van de directe belastingen en accijnsen.

Be benaming van bet kautoor is met doorgespatiede letters gedrukt; voor zoo ver die niet speciaal wordt aangewezen, is de hoofdplaats van het kantoor tevens de residentie van den Ontvanger.

De klassen der kantoren zijn achter de nameu vermeld. lste klasse , boven / 4000. 2de , , van , 3300 tot / 4000. 3de , 2600 , , 3300.

4de > » . 2000 , , 2600.

5de , > » , 1500 , , 2000. Gdc » > ' , 1100 , , 1500. 7de „ , 800 , , 1100. Sste „ > * r GOO , , 800. 9de „ ,beneden, 600.

De ambtenaren als Boeijers der eerste, tweede en derde klasse geexamineerd, zijn aangeduid door r. 1, r. 2 , r. 3, achter de namen voorkomende. Directeur. G. L. Voerman. 11 Mei 1863. D. A. Kobus. Commies ter Directie. 27 Nov. 1865. Rijks-Advocaat. Mr. J. U. de Kempenaer. 13 Jan. 1849. Betaalmeesters. G. L. C. H. Graaf van Eanzow (®), te Arnhem. 16 Mei 1847. G. Fontein, te Tiel. 16 Mei 1847. Jhr. E. Schuurbeque Boeije, te Zutphen. 2 Dec. 1865. Controleurs. F. C. Dufour, Controle Arnhem (Stad). 3 Sept. 1848. /Ar.A.C.von Weiler, Coxitxo\tArnhem (Buitengem.). 10 Mrt.1848. F. G. van Delden, te Apeldoorn. 29 Mei 1864. M. M. J. van den Bergli, te Harderwijk. 5 Apr. 1857. H. Houwing, te Lobith. 1 Mrt. 1851. J. W. E. de Groot, te Zutphen. 1 Mrt. 1851. H. E. Antink, te Doetinchem. 12 Dec. 1863. T. E. Motke, te Groenlo. 28 Sept. 1865. H. M. H. van Wessem, te Nijmegen. 3 Aug. 1848. H. Baron Lewe van Middelstum, te Ubbergen (resid. Beet). 4 Apr. 1842. F. C. M. Grosbans, te Druten. 29 Mei 1864. C. A. M. Baron

Ontvangers. Controle ABNHEM (Stad). 1825. P. Verdam, van de dir. bel., te Arnhem (3e kl.). 2 Apr. 1863. 1862. C. C. van Vloten (1), van de in- en uitg. regten en accijnsen, te Arnhem (le kl.). 11 Mei 1862. Stationement te Arnhem.

(1) Vroeger Veriiicateur te Arnhem. 12

Controle ARNHEM (Buitengemeenten). 1836 P. A. von Schmid, voor Brummen en Hall (Qekl) 4 Apr. 1861. V 1 1840. L. A. E. Schuller, voor Renkurn, Oosterbeek en Boor- werth (7ekl.). 18 Sept. 1856. 1842. J. W. Mellink, voor Velp, Rheden en Rozendaal (6ekl.). 26 Mrt. 1862. 1846. A. Caland Az., voor de dir. bel, regten en accijnsen te Bier en (6e kl). 11 April 1865. 1862. M. A. P. H. Philipse, voor Ede, Lunteren, Otterloo en Bennekom (6e kl.). 31 Jan. 1862. 1863. W. M. S. Junius, voor Scherpenzeel (9e kl 1 10 Apr. 1863. ''' 1863. L. G. van de Werken, voor Veenendaal (Geldersch-) (9ekl.). 6 Nov. 1863. 1836. H. Dijckmeester, voor de dir. bel., regten en accijnsen te Wageningen (5e kl.). 22 Sept. 1863. Stationementen te Brummen, Wageningen, Lunteren , Velp en Bieren. Controle APELDOORN. 1823. H. C. Verbeek, voor Apeldoorn en Beekbergen (6ekl.). 20 Aug. 1856. 1842. Jhr. J. Lauta van Aijsma, voor Barneveld, Voort- huizen en Garderen (6e kl.). 25 Nov. 1863. 1838. A. H. Jansen, voor Epe, Vaassen, Heerde en Vees- sen (5e kl.). 12 Aug. 1864. 1838. Mr. A. P. Baron Sloet van Zwanenburg, voor Twello, Nijbroek en Wilp (6ekl.). 26 Nov. 1859. 1864. J. C. P. Baron van Alderwerelt Houtuijn, voor Voorst (8ekl.). 1 Mrt. 1864. Stationementen te Apeldoorn, Barneveld, Epe, Heerde en Twello. Controle HARDERWIJK. 1827. H. H. Groskamp (gg4.kl.), voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Harderwijk (5e kl.). 12 Dec. 1860. 1846. B. W. van Raab van Canstein, voor El burg en Boom- spijk (6ekl.). 28 Maart 1865. 1847. C. H. L. Nilant, voor Ermelo, Putten en (6ekl.). 6 Oct. 1864. 13

1842. Jhr. H. G. Bouwens Horssen, voor Hat tern en Oldebroek (field.). 23 Mei 1856. 1836. H. Veldhuizen, voor Nijkerk en Hoevelaken (5e kl.). 5 Julij 1864. Stationementen te Harderwijk, Elburg, Ermelo, Hattem en Nijkerk.

Controle LOBITH.

1840. J. Manden, voor de in- en uitg. regten, accijnsen en scheepvaartregten te Lobith (grensk., 4e kl.). 9 Oct. 1865. 1854. J. P. Soer, voor Partner den, Herwen en Aerdt en Lobith (7ekl.). 25 Julij 1858. , voor de regten en accijnsen, te Babberik (grenskantoor, 7e kl). 1847. A. P. R. E. van Hasselt, voor Duiven, Westervoort en Groessen en Loo (7e kl.). 22 Mrt. 1860. 1850. W. G. Pastoors, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Zevenaar en Oud-Zevenaar (5e kl.). 20 Aug. 1856. Stationementen te Lobith, Millingen (station te water), Pannerden, Babberik , Zevenaar , Weslervoort en Zevenaar (Rijnspoorweg).

Controle ZUTPHEN.

1816. H. Queijsen, voor ds dir. bel., regten en accijnsen, te Zutphen (2ekl.). 3 Apr. 1864. 1860. Jhr. A. L. van Spengler, voor Hengelo (7e kl.). 28 Maart 1865. 1841. E. C. H. Phaff, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Lochem, Laren en Verwolde (6e kl.). 30 Mei 1863. 1838 B. H. Chevallerau, voor Steenderen (le kl.). 14 Dec. 1856. 1859. Jhr. T. E. van Nispen, voor For den (8ekl.). 5 Apr. 1859. 1847. A. Wilbrenninck, voor Warnsveld, Gorssel, Almen en Dorth (6ekl.). 4 Apr. 1861. Stationementen te Zutphen, Lochem, Vorden en Warnsveld.

Controle DOETINCHEM. 1836. H. Bruins Jhr., voor de dir bel. regten en accijnsen, van StadenAmbt D oetinchem en Zelhem(5e kl.). 25Sept. 1865. 14

1856. J. A. Stuten(l), voor de dir. bel., regten en accijnsen, van Doesborg, Hummelo en Keppel (4e kl.). 6 Mrt. 1856. 1864. C. A. Penning Jr., voor Angerlo, Bahr en Lathum (9e kl.). 28 Maart 1865. 1853. D. H. W. Laeijendecker, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te D i n x p e r I o (grensk., 7e kl.). 10 Nov. 1864. 1853. P. J. Grobbee, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Gendringen en Netterden (grensk., 6ekl.). 16 Mrt. 1864. 1848. A. H. R. Metelerkamp, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Terborg en Etten (6e kl.). 9 Mrt. 1864. 1864. D. A. van Wolframsdorff, voor Varsseveld (8e kl) 13 Mrt. 1864. 1855. P. P. de Bruijn Tengbergen, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Wehl en Didam (7e kl.). 27 Jan 1865. 1852. Jhr. S. R. van Spengler, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te 's Heeren berg en Zeddam (grensk. 6e kl.). 25 Sept. 1865. Stationementen te Doetinchem, Doesborg, Wehl, Didam, Zeddam, Terborg, Dinxperlo, Gendringen, Netterden, 's Hee- renberg, Beek en Varsseveld.

Controle GROENLO.

1864. J. W. Callenfels, r. 1, voor de dir. bel., regt. en acc. te Groenlo, Beltrum en Lichtenvoorde (6e kl.). 5 Mei 1864. 1848. J. C. L. van de Graaff, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Aalten en Bredevoort (6e kl). 24 Aug. 1863. 1864. D. Winkler, voor Borcnlo, Neede en Geesteren (7e kl) 9 Mrt. 1864. 1839. H. G. Hendriks, voor de dir. bel., regten en accijn• sen, te Eibergen (6e kl.). 24 Apr. 1857. , voor de regten en accijnsen, te Holier hoek (grensk., 8e kl.). 1865. G.J. van Soest, voor de regten en accijnsen, te He u rne (grenskantoor, 8e kl.). 8 Junij 1865. 1840. J. H. C. Copius Peereboom, voor de regten en ac• cijnsen te Kotten (grenskantoor, 8e kl.). 23 Oct. 1852. 1860. S. Hallungius, voor de regten en accijnsen, te Olden• kotte (grenskantoor, 8e kl.). 2 Aug. 1860.

(1) Voorlieen Controleur te Boeshorg. 15

1860. H. J, Rambonnet, voor Ruurlo (9e kl.). 10 Julij 1860. 1823. J. W. 0. Becking, voor de dir. bel., regten en ac• cijnsen, te Winterswijk (6e kl.). 10 Jan. 1854. Stationementen te Groenlo, Aalten, Heurne, Borculo, Neede, Eibergen, Holterlioek, Rekken en Oldenkotte, Lich• tenvoorde, Winterswijk, Kotlen en Meddeho.

Controle NIJMEGEN.

1862. Mr. P. C. J. van Ghert, voor de dir. bel., te Nij• megen (4e kl.). 18 Oct. 1865. 1840. A. Collard (1), voor de regten cn accijnsen, te Nij• megen, (3e kl.). 9 Mrt. 1862. 1845. H. T. Voet, voor Hatert en Neerbosch (kant. Hees, 7e kl.). 26 Mrt. 1862. Stationement te Nijmegen.

Controle DRUTEN.

1839. C. J. T. Hermsen, voor Druten, Afferden, Puiflijk en Horssen (6e kl.). 11 Oct. 1860. 1854. J. Moerkercken van der Meulen, voor Appeltern, Maasbommel, Alphen en Batenburg (7e kl.). 28 Apr. 1856. 1860. W. H. J. van Hien, voor Beuningen, Weurt, Ewijk en Winssen (7e kl.). 12 Apr. 1865. 1848. G. L. Wijnen, voor Wamel, Dreumel en Leeuwen (6e kl.). 2 Mrt. 1862. 1855. J. A. van Vliet, voor Wijchen, Niftrik, Balgoy, Berglaren en Hernen (le kl.). 22 Nov. 1863. Stationementen te Druten, Beuningen, Wamel, Maasbom• mel en Wijchen.

Controle UBBERGEN. 1844. J. P. Kessler, voor de dir. bel., regten en accijnsen , te Beek (grenskant.) en de gemeenten Ubbergen, Ooy en Leuth (6e kl.). 16 Oct. 1859. 1860. Jhr. J. A. H. de Lannoy, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Groesbeek (geriefkantoor, 8e kl.). 16 Oct. 1860. 1851. Jhr. W. H. Teding van Berkhout, voor Heumen, Over- en Neder-Asselt (le kl). 23 Jan. 1851.

(1) Vroeger Controleur te Rotterdam. 16

1865 A. Merens, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Mitlingen (grenskanoor, 8e kl.). 19 Dec. 1865 Stationementen te Beek, Ubbergen, Erlecom, Kek'erdom Mdhngen, Groesbeek, Hemmen en SI. Anna.

Controle TIEL.

1832. A. W. Berends, voor de dir. bel, in- en uitg. reg• ten en accijnsen en scheepvaartregten, te Tiel r3e kl 1 11 Mei 1862. ° K ••>•

?' xra? r,00m' voor Beest (7e kl0- 15 Sept. 1865. 1856. (j. J. Naber, voor Beusichem (9e kl.). 23 Julij 1856 1863. A. Voerman Czn., voor Buren (8e kl.) 22 Nov. 1863 1844. W. B. van den Bosch, voor Culenbora (6e kl l' 31 Mrt. 1860. J K '' 1865. J. H. van Assum, voor Beil en Gellicum (8e kl 1 29 Sept. 1865. v ' 186J- P. Pranken, voor Geldermalsen en Buurmalsen (7e kl.). 11 Mrt. 1864. 1865. C. J. A. Stakman, voor Ingen (9ekl.). 28 Mrt. 1865. 1856. P. E. H. Leendertz, voor Lienden en Ommeren (7e kl.). 14 Jan. 1862. 1855. J. Abeleven, voor Maurik, Eck en Wiel (le kl 1 9 Feb. 1860. v ';' 1861. Jhr. T. S. H. H. Bowier, voor Ophemert en Varik (8e kl.) 13 Apr. 1861. 1845. J. J. Clarion, voor Wadenoijen, Brumpt, de Ave- zathen en Zoelen (7e kl.) 21 Feb. 1855. Stationementen te Tiel, Beest, Ingen, Buren en Culenborg.

Controle ZALT-BOMMEL.

1829. J. G. Coensn, voor Zalt-Bommel, Kerkwyk en Gameren (5e kl.). 21 Mei 1864. 1853. H. B. H. Malingre, voor Ammerzoden, Hedel en Nederhemert (6e kl.). 13 Julij 1862. 1863. E. F. H. de Quaij, voor Brakel, Zuilichem, Pou- deroijen en Aalst (8e kl.). 6 Nov. 1863. 1838. J. Hulst, voor Briel (7e kl.). 7 Julij 1865. 1856. M. Beute, voor Herwijnen en Vuren en Balem (le kl.). 8 Junij 1862. 17

1823. A. de Gaay, voor Hurwenen, Heerewaarden en Rossum (8e kl.). 27 Sept. 1858. 1854. Jhr. C. W. von Weiler tot Poelwijk, voor W a a r- denburg, Est en Oppijnen en Haaften (7ekl.). 6 Mrt. 1857. Stationementen te Zalt-Bommel, Hedel, Zuilichem, Waar• denburg en Herwijnen. Controle ELST. 1842. O. Baron van Dedem, voor Elst en Elden (7e kl.). 17 Jan. 1842. 1842. M. J. de Man, voor Bemmel, Ressen en Lent (7e kl.). 30 Apr. 1846. 1852. J. D. Dijckmeester, voor Dodewaard, Hien, Kes- teren, Opheusden, Lede en Oudewaard (7e kl.). 5 Oct. 1855. 1857. J. J. van Raab van Canstein , voor Gent, Angeren en Doornenbnrg (7e kl.). 24 Nov. 1861. 1864. L. A. van Giffen, voor Heteren, Driel en Randwijk (7e kl.). 5 Sept. 1865. 1859. J. C. Kremer, voor Huissen (7e kl.). 6 Aug. 1864. 1845. H. Borclielt, voor Valburg, Slijk-Ewijk, Herveld, Zetten en Hemmen (7e kl.). 16 Mrt. 1853. 1861. Jhr. C. W. Stern, voor IJzendoorn, Echteld en Ochten (8e kl.). 3 Julij 1861. Stationementen te Ileteren, Bemmel, Lent, Gent, Huis• sen , Valburg en Dodewaard. Klerk bij de Rijnvaart,

K. W. P. Doorman, te Lobith. Plaatselijke Ontvanger*, Belast met de ontvangst van Rijks-accijnsen.

P. van Zadelhoff, voor bet geslagt, te Arnhem. J. V. Riveaux, voor het geslagt, te Nijmegen.

Surnumerairen in de Directie.

G. J. A. Umbgrove. 1 Oct. 1861. J. H. Becking. 5 Oct. 1864. C. L. Klein. 29 Sept. 1863. D. G. Crans. 2 Nov. 1865. G.M.C.Dresselhuys.50ct.l864. N. Glinderman. 2 Nov. 1865. M. A.Bringenberg. 5 Oct.1864. .18

Visiteurs. J. B. A. Bloem, ? kl., J. Meijer, 3e kl., P. A. Neideck, r. 3, 4e kl ' te Arnh<™- H. G. R. Dietz, ? kl., W. M. J. Janssens, 3e kl., , A. Carlebur, r. 2, 3e kl., / te Zevenaar- W. Mogge, 2e kl., ' I C. Teeuvven, 4e kl., I J. Labberte, 4e kl., ) te LobitA- M. H. van Hengelaar, 4ekL, )

A. van Wely Dz., ? kl., ) . v„. T. P. J. Masthoff, 4ekl.,f te NV"*g**- H. B. C. van Alphen, 4e kl., te Beek.

Hoofd-Commiesen.

G. C. de Backere, voor de Controle Ubbergen. E. G. F. Gram, voor de Controle Doetinchem (a. i.).

Commiesen. (Naar anclennltclt.)

Van de eerste klasse. M. A. Beek. A. IJaveld. r. 3. B. Opdien. J. van IUIen. G. J. Post. (*4.kl.) J. J. T. Poederbach. R. van Eck. r. 3. T. J. J. E. Janssen. r. 3. H. van Valkenburg. 0. P. Scheffel. J. Klee. G. P. van der Spek. J. Nuaink J. A. Popping. J. van Genderen. C. Eskes. r3. A. Huydmk. G. C. de Backere. J. N. Brester. r. S. A. van Baak. P. G. Carpentier. H. Lijn. W. F. 0 van Ingen. J. J P. Lemazoons. L. A. van den Brugh. P. A. Prenclis. D. Proper. K. Welling. W. Schudd. r. 3. S. Veiburgh. A. Gusbers. P. J. H Steiubach. M. Boonzaier. P. Meijer. i. 3. J. J. Valkenaar. C. Ernste. P. J. Braakinan. J. J. H. Vrtfheid.

Van de tweede klasse. B. Wamelink. E. B reden borst. r. 3. J. R. R. Keyser. K. S. van Beynum. R H. Bakker. J. G. Eerensperger. r J. E. Hoff. U. van Z.il ingen. r. 3. A, Wielders. J. van MeekereD. H. H. Scbomaker. H. N. Dekker. G. U A. de Boev6. IL J. Neyiuan. W. de Broekert. E. A. J Hol.-arda. W. Everts. H. J. Viel. J. Resting Fzn. C. van Heuten. G. H. Kligge. B. J. A. Huiumelinck. B. Hilverdink. P. M C. ScheerB. p. T. Bremer. A. Wichman. D. Uyttenbogaart. H. A. Koppen. S. G. J. Monhemius. r. 3. P. van Wely. r. 3. }. Strikkers. Y. U. Buisman. W. J. F. P. Lanzing. 19

C. Westerveld. H. J. J. Knaap. L. M. Driehuis Rabe. 1). A. Schroder. P C. Steenmey'er. J. C. Muller. F. R. Heener. £. H. Koning. J. G Hogeweg. D. van Krimpen. il A. Woliers. J. G. V logman. C. P. ValkenlioE A. Wassink. J. Fooy. A. Tel Her. J de Willem van den Heuvel M. Setteur. J. J. Wickel. P. J GruBon. T. Engelkes. r. 3. G. Hulaenbos. J. W. Croes. M A. T, Hoveyn. C. Becude. W. G. Noy. A. Povfie. r. 3. W. Buisman. r. 8. K. 1 milieus. H. de Rooy. J. A. Entering. F. W. Sybel. J H. G. Stapel. C. Ophof. A. F. J. Wardenberg, D. van Wely. H. Atzema. II. Duisenberg. W. J. Bottema. C. J. J. Morin, r. 3. C. Knijff G. C Setteur. J. J. Raucamp. G de Graaff. r. 3. G van den Anker. B. Coulier. H. J Offerhaua. r. 3. B Andneasen. B. A. de Glindt. A. C van der Poel. r. 3. J. R. Scbreuder. P. Henderson. A. Fie vet. P. J. L. de Lang. r. 3. L. W. Hulsman. r. 3, J. F. Scheers. D. Teeuwen. W. OfferhauB. J. Ignatius. F. Nyenhuis. J. A. Bevort. r. 3. J. Goed beer.

Van de derde Masse.

D. Helmink. A. van der Kruk. H. J. J. Esmeyer. M. G. Demmink. J. P. E. Smits. r. S. D. J M. van Setten. A. Bitters. H. C. van den Abeelen. P. P Kruissen. W. Bronwasser. W. H. de Rooy. J. Mmtjes. J. de Bruiu. J. van den Heuvel. II Kordmg. G. K. Jansen. J. N. Bouchette. B. Wytman. W. J. Fasot. J. C. U. van Krimpen. J. T. F. C. Wilhelmi. C. den Boer. J. de Haas. W. W. Drent. J. Buy en. H. Zeldera. C. J. H. Muller. F. W. van der Mee. J. libels. A. van Vliet. A. J. Pykman, T. Meyer. G. H Verbaere. H. Tangelder. H. M. du Saar. J. Jonker. J, Alblas. J. D Hartmun. W. F. Kielder. N. R. J. van der Sloot. J. J. Gunther Mohr. J. H. Krylen. B. R. Vos. J. van i>orp. S. van der Wyk. H. J. C. Aveling. E. Grambcek. tt. J. Swart. A. P. Renardel de Lavalette. D. F. J. Bruist. J. Malchus J. van Krimpen. G. Simons. R. S. Weudel. J. D. Hoog. r. 8. L A F S Monbemius. J P. de Jong. G. Jansen. W. J. Hulseuboom. W. van der Meulen. E. de Vries. W. G. F. Br

W. A. R. de Jong. T. de Jong. P. van Zijl. r. 3. B. L Bekker. H. Strankmga. U. M. Wiggers. J. Jon gate M. II. Sitnderman. W. Meyer. R. P. WerliDgshoff. J, F. Kuut'man. 20

Van de vierde klasse. A. van Ree. p. 3. D Hage. J. P. Hannema. K. L. Honken Ogelwight. H. Ginsheumer. E. Koersen. W. C. F. von Bandemer. p. 3, J. C. Schmetz. J. H. van Stlaalen. M. W. T. Branderhorst. J. A. de Groot. i. J. de Vos. J W. Lun. P. Berger. A. J. van de Poel. L. M. Loep. G. J. Vergsel. C. A. Spruijt. J. P Ponk. A. Hofkena. P. Baars. 0. A. Sterk. A. Verliraeck. J. W. Veiliaagen. K. D. Scheffer. J. H. N'ykanip. V. P. Pluijm. D. W. Horsting. F. Galet P. Zuser. A. Doornhos. F. van Meel. J. J. Le Brun. L. J. Hnogkamer. L. A. Tielenius Kruythoff. J. M. Posthumus. Buitengewone Commiesen. A. Jonkman. P. H. Bouwens. J. 1). M. Zieser. G. L Cadcnau. H. P. Buning. C. P. Bosschart, J. H. G. Hueher. D. II. Maasd. G. A. van Wely. A. A. van Galen. C. Fehres. J. T. Warffemius. P. Janssen. J. W. Handel. A. P. van der Kolk. P. W. Bouwmeester. Sloeproeijers. Voor de Burveillance op den Ryn, voor Mittingen. s'waJm'aker \l F Deklrer- lJ' Verkamman van Keulen. ». Wagemaker. |H. TJaarsma. |B. Schot. Voor de klarings-dienst te Lobith en de surveillance op den Ryn. B. Goudawaard. | C. Fabriek. | J. Prins. | M. PrinB

f. Root"" } te Ubbergen. J M|, J FE

Scheepsmeters. J. J. T. Poederbach, Commies der lste kl., ta Arnhem. (a.i.) H. J. Offerhaus, Commies der 2de kl., te Zutphen. F. Tan Wely, Commies der 2de kl., te Tiel. R. van Eck, Commies der lste kl., te Nijmegen. Deurwaarders der directe belastingen. A. H. van den Heuvel, te Arnhem, voor het kant. aldaar. G. B. Louwerse, te Arnhem, voor de kant. Senium, Veenendaal, Wageningen, Ede, Scherpenseel, Velp, Dieren en Erummen. (1) Voor de kant. Apeldoorn, Barneveld en Voorst. D. van der Ent, te Barderwijlt, voor het kant. Harderwijk-, Ermelo en Kijlttrl. P. H. Ry'nders, te Epe, voor de kant. Epe en Txello. (2) Voor de kant. Elburg, Ballem, Lochem, Vorden, Hengelo en Steenderen. J. L Meijer, te Zevenaar, voor het kant. Zevenaar, Duiven en Pannerden. J. Brester Ez., te Zutphen. voor de kant. Zutphen en Warnsveld. 0. D. Wanrooy, te Doetinchem, voor de kant. Doesborgh, Angerlo, Wehl en Doetinchem. (3) Voor de kant. Terborg, Varsseveld, Dinxperlo, Gendringen en 's Heerenberg.

(1) Wordt door de Commiesen te Apeldoorn, Barneveld en Twello waargenomen. (2) « » » » a Elburg, Haltem, Lochem en Vorden waargenomen. , <•) » » » n « Terborg, Varsseveld, Dinxperlo, Gendringen en s Heerenberg waargenomen. 21

G. Palsenborg, te Borcuto, voor de kant. Borcuto, Eibergen en Ruurlo. C. van Steenbergen, te Groenlo, voor de kant. Winterswijk, Aalten eu Groenlo. S. J. E. TsT. BreBler , te Nijmegen, voor de kant. Nijmegen en Bees. W. van ITaalen, te Ubbergen, voor de kant. Heumen, Groesbeek, Millingen en Beek. i\) Voor de kant. Druten, Wamel, Appeltern, Wijchen en Beuningen, J. P. Hendriks, te Tiel, voor de kant. Tiel Ophemert, Wadenoijen, Geldermalsen, Beit en 2?6#«l. A. Hania, te Culenborg, voor de kant. Culenborg, .ffewstcAem, Lienden, Ingen, Mau- rik en Buren. W. van Oosterum, te Zalt-Bommel, voor de kant, Zalt-Bommel, Burwenen , Driel Ammereoden en Brakel. 2) Voor de kant. Waardenburg en Herwijnen. J. W. H. Krooneman, te voor de kant. Gen/, Bemmel, Huissen, Elst en Valburg i B. van Setten, te Opheusden, voor de kant. Heteren, Doodewaard en IJzendoom.

ENTEEPOTS. Entreposeurs.

Zte Ontvangers der regten en accijnsen te Arnhem, Publiek. Zferrfewy7c,Part.,wijnengedest.

Nijmegen, „ Tiel, Part., wijn. Zntphen, Part., wijn en gedest. Terborg, Part., wijn. ^^e»iw(/e»,Part.,wijn en gedest.

Waarborg en belasting op Gouden en Zilveren werken in Gelderland.

ARNHEM.

J. P. Dietz, Controleur. 1 Mrt. 1835. C. C. van Vloten, Ontvanger. 11 Mei 1862. C. C. C. Warmolts, Essaytur. 8 Dec. 1852. M. J. Mispelblom Beijer, Gommies-Stempelaar. 3 Junij 1857.

Controleurs der directe belastingen en van het kadaster.

A. J. van Oostveen, te Arnhem. 3 Mrt. 1854. J. van der Veen, Adjunct te Arnhem. 30 Mrt. 1865.

(1) Wordt door de oomniiesen te Druten. Maaslommcl, Beuningen, Wamel en Irijenen ^ waargenomen. (2) Wordt door de commieeen te Waardenburg en Herwijnen waargenomen. Directeur. W. C. P. Toewater, resideerende te Rotterdam. 24 Mrt. 1860 H. J. Lammerink, lste Commies ter Directie. 21 Mrt. 1861 J. B. Nieuwenhuisen, Ide idem. 21 Mrt. 1861. Rij ks-Advocaten. Mr. G. Delprat (@), te 's Hage. 14 Sept. 1835. Mr. H. C. Verniers van der Loeff, te Rotterdam. 25 Sept. 1865.

Betaalmeesters. Jhr. W. A. Gevers (%), te 's Gravenhage. 16 Mei 1847. A. C. Hanegraaff, te Rotterdam. 16 Mei 1847. Jhr. W. Gevaerts van Nuland ($), te Dordrecht. 16 Mei 1847.

Controleurs. TE ROTTERDAM. Voor de directe belastingen. W. P. van Visvliet, voor de lste afd. 5 Nov. 1845. W. P. Vertholen, voor de 2de afd. 20 Apr. 1850. Voor de actieve dienst. H. C. Hanewinckel. 20 Apr. 1850. J. van Assum. 11 Aug. 1850. Voor de comptabiliteit. J. D. Bichon van IJsselmonde, belast met de verificatie van het kantoor der accijnsen te Rotterdam en van het kantoor Kralingen. 5 Nov. 1852. W. P. L. Baron van Eeede van Oudtshoorn, belast met de verificatie van het kantoor der in- en uitg. re°-ten te Rotterdam. 16 Nov. 1859. In de provincie. J. Burgerhoudt, te Del/shaven. 9 Apr. 1856. B. van Eck, 21 Sept. 1851. J voor de dir. bel., in- en uitg. J. Goossens, 29 Mrt. 1855. \ regten en acc, te Schiedam J. Indeweij, te Delft. 1 Dec. 1855. C. M. Visser, te Vlaardingen (Controle Maassluis). 21 Oct. 1860. P. H.Maertens, te Hellevoetsluis (Controle Brielle). 4 Julij 1836. 23

H. P. Tan der Tak, te Middelharnis. 12 Dec. 1863. G. Blok, voor de lste afd., te Dordrecht. 9 Feb. 1846. F. Hoijer, voor de 2de afd., te Dordrecht. 6 Apr. 1854. J.M.terLaag, te Charlois (Controle Oud-Beijerland). 29Meil864. J. Dufour, te Gorinchem. 1 Dec. 1855. J. F. Pottgieter, voor de lste afdeeling (directe belastingen), te 'sHage. 1 Feb. 1848. W. J. L. Grobbee, voor de 2de afdeeling (in- en uitg. reg• ten en accijnsen), te 's Hage. 16 Mrt. 1846. A. J. L. Beudt, voor de lste afdeeling (directe belastingen), te Leiden, 23 Oct. 1846. J. J. Olivier, voor de 2de afdeeling (in- en uitg. regten en accijnsen), te Leiden. 31 Oct. 1839. L. E. Uijttenhooven, te Alphen. 12 Dec. 1863. W. F. Lamoraal Wichers, te Gouda. 5 Nov. 1845. D. J. de Kruijf, te Schoonhoven. 21 Apr. 1827.

Ontvangers.

Controle ROTTERDAM, Dir. bel. (lste afd.).

1823. A. A. de Salengre, voor de dir. bel., te Rotterdam, lste afd. (le kl). 20 Oct. 1859.

Controle ROTTERDAM, Dir. bel. (%de afd.). 1858. J. F. van Harreveldt (1), voor de dir. bel., te Rot• terdam, 2de afd. (le kl.). 20 Dec. 1858.

Controle ROTTERDAM, In~ en uitgaande regten. 1850. G. Mullemeister (2), voor de in- en uitgaande regten en accijnsen, te Rotter iam (le kl.). 14 Julij 1859.

Controle ROTTERDAM, Accijnsen.

1816. S. H. Muntz, voor de accijnsen, te Rotterdam (le kl.). 12 Aug. 1858. 1835. J. A. van Driel, voor Kr alin g en en Capelle aan den IJssel (5e kl.). 17 Feb. 1858. Beide Controles der actieve dienst te ROTTERDAM. Stationement te Rotterdam.

(1) Vroeger Controleur te Rotterdam, (2) Vroeger Controleur te Utrecht. 24

Controle DELFSHAVEN.

1847. Jhr. W. van Citters (1), voor de dir. bel., regten en accijnsen, te D elf shaven (4e kl.). 17 Nov. 1857. ,» voor Hill eg e r sb er g , Bergschen• hoek en Berkel (6e kl.). 14 Mrt. 1853. 1832. G. Koelink, voor 0 verse hie, Schiebroek en Ketel (5e kl.). 6 Apr. 1859. Stationementen te Delfsltaven en Overschie.

Beide Controles te SCHIEDAM. 1863. J. E. Boeije (2), voor de dir. bel., te Schiedam en Mathenesse (3e kl.). 30 Mei 1863. , voor de in- en uitg. regten en accijnsen, te S c hie dam, en voor de accijnsen van Mathenesse (le kl.). 21 Sept. 1845. Stationement te Schiedam.

Controle DELFT. 1833. A. W. F. van der Hegge Spies, voor de dir. bel., te Delft, Vrijenban en Hof van Delft (3e kl.). 29 Julij 1848. 1848. H. Borgerhoff van den Bergh (3), voor de accijnsen van Delft, Vrijenban en Hof van Delft (le kl.). 3 Julij 1848. 1865. P. D. van Bienema, voor Pijnacker en Nootdorp (8e kl.). 6 Sept. 1865. 1844. J. G. Oosterbaan, voor Z egwaart, Zoetermeer en Benthuizen (6e kl.). 6 Aug. 1863. Stationement te Delft.

Controle MAASSLUIS. 1835. S. J. Hoffman, voor de dir. bel., regt. en acc, te Vlaar• dingen en Vlaardinger-ambacht (3e kl.). 25 Junij 1865. 1845. J. Buys, voor de dir. bel., regten en acc, te Maas• sluis en het eiland Rozenburg (4) (6ekl.). 24 Feb. 1865. 1838. P. M. Beelaerts, voor Maasland, Schipluiden en de Litr (residentie Schipluiden) (6e kl.) 24 Junij 1853.

(1) Vroeger Controleur in de divisie Ridderkerk. (2) Vroeger Controleur te Schiedam. (3) Bevorens Arroudissements-Directeur te Sas van Gent, (i) Ook belast met de klaringra der zeeschepen. 25

1830. S. Bakker, voor 's Gravesande, Monster en Naald• wijk (4e kl.). 8 Feb. 1862. Stationementen te Vlaardingen, Maassluis en 's Gravesande. Controle BRIELLE. 1844. A. H. J. Tissot van Patot, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Brielle en de dir. bel. en accijnsen voor Oostvoorne (6e kl.) 22 Oct. 1857. 1839. A. van Cappcllen Dz., voor de dir. bel., regten en ac• cijnsen, te Hellevoetsluis en Oudenhoorn (6e kl.). 18 Mei 1847. 1843. D. Eijpstra, voor Nieuwenhoom, Rockanje en Nieuw-Helvoet (7e kl.). 18 Oct. 1856. 1857. Mr. A. J. van Deinse, voor Spijkenisse, Geervliet en Hekelingen (6e kl.). 14 Feb. 1863. 1846. J. M. Kleeuwens, voor Zwartewaal, Vierpolders, Zuid• land, Abbenlroek en Heenvliet (kant. en residentie Nieuw e- sluis, 6e kl.). 13 Mrt. 1865. Stationementen te Brielle, Hellevoetsluis, Spijkenisse en Nieuicesluis.

Controle MIDDELIIARNIS. 1843. H. J. Goetzee, voor Middelharnis en Stad aan t Hanngvliet (ook geriefkantoor van in- en uite reo-ten 6e kl.). 16 Apr. 1857. S resien, 1848. K. Valkenburg van de Kreke, voor Dirksland Herkingen en Melissant (6e kl.). 16 Au°- 1856 1856. G Overhoff voor Goedereede, Ouddorpen Stellen-

dam (ook geriefkantoor van in en uito- reo-ten fiP VI i 6 Oct. 1865. ° °len' be K10-

}llt' v En°Si6i ' Tr °0lt9'*>pl**t (7ekl.). 25 Aug. 1864 18£ LLVkl?'.^^voor -

18(560ekL).Bl7T;rS,18V5" « ^-Tong,

enSSa„Tten te MdM/iarnis> °»dd°rP> Oude-Tonge

Controle DORDRECHT (lste afd.).

18 6 E J chim V00r de bel val i ",I ;, ° ' - » Dordrecht en Dubbeldam (Se kl.). 18 Sept. 1860. en

2 20

1839. P. Lipjes, voor Alblasser dam, Papendrecht, Oud- Alblas en Nieuw-Lekkerland (5e kl.). 28 Sept. 1856. 1860. J. H. A. Modderman, voor Bleskensgraaf en Hof- wegen, Molenaarsgraaf, Brandwijk en Streefkerk (7e kl). 15 Aug. 1864. Stationement te Alblasserdam.

Controle DORDRECHT (2de afd.).

1835. J. A. van Wijngaarden (1), voor de in- en uitgaande regten en accijnsen, te Dordrecht en Dubbeldam (2e kl.). 14 Dec. 1855. 1841. J. J. van den Bosch (2), voor Zwijndrecht, Groote- Lindt en Hendrik Ido-Ambacht (3de kl.). 24 Nov. 1861. Stationementen te Dordrecht en Zwijndrecht.

Controle OUD-BEIJERLAND.

1837. J. Hoeflake, voor Oud-Beijerland, Nieuw-Beijer- land, Goudsicaard (genaamd de Korendijk) en Piershil (5ekl.). 11 Feb. 1862. 1855. A. van der Minne, voor Heinenoord, Mijnsheeren- land, Westmaas, Maasdam en Puttershoek (6ekl.).16Julijl859. 1842. C. G. van Dam, voor Numansdorp (genaamd de Builensluis), Zuid-Beijerland (gem. de Hidzert) en Klaas- waal (5e kl.). 26 Sept. 1862. 1854. H. van Hall, voor Strijen en 's Gravendeel (6e kl) 18 Nov. 1864. 1846. H. J. Ente, voor Ridderkerk en Heer-Jansdam (6ekl.) 24 Dec. 1857. 1839. P. C. van der Min, voor IJsselmonde en Baren• drecht (6e kl.). 24 Dec. 1857. 1839. A. van Capellen Wz., voor Pernis, Hoogvliet, Rhoon en Poortugaal (6e kl). 18 Aug. 1839. 1837. W. P. Kouwenhovcn, voor Charlois en Katendrecht (6e kl.). 12 Feb. 1841. Stationementen te Oud-Beijerland, Numansdorp, 's Gra• vendeel, Ridderkerk en Pernis.

(1) Vroeger Controleur te Amsterdam. (2) Vroeger Controleur bij 't Entrepot te Rotterdam. 27

Controle GORINCHEM.

1849. Jhr. J. J. Boreel de Mauregnault (1), voor Oorin- chem (3e kl.). 17 Dec. 1857. 1841. P. van der Tak, voor Sliedrecht, Giessendam en Wijngaarden (5e kl.). 12 Julij 1858. 1861. J. O. Boogaard, voor liar dinxv eld, Schelluinen, Giessen-Nieuwkerk, Peursum, Iloornaar en Noordeloos (6e kl.). 28 Dec. 1861. 1838. W. A. Kluit, voor Leerdam, Schoonrewoerd, Heuke- lum, Kedichem en Asperen (5e kl.). 24 Nov. 1857. 1835. C. N. de Ridder, voor Vianen, Lexnwnd, Hagestein, Hei- en Boeicop en Ecerdingen (5e kl.). 14 Julij 1860. 1852. A. M. van Kessel, voor Meerkerk, Hoog-blokland, Arktl, Ameide, Nieuwland, Letrlroek en Hen/wven (6e kl.). 1 Apr. 1862. 1854. H. E, A. deBergh, voor Nieuwpoort, Groot-Ammers, Ottoland, Langerak en Goudriaan (7e kl.). 18 Nov. 1859. Stationementen te Gorinchem, Leerdam, Vianen en Slie• drecht. Controle 's GRAVENHAGE (Isle afd.). 1861. J. A. C. van der Spijk Huskus (2), voor de dir bel., lste afd., te 's Gravenhage en Scheveningen (le kl.). 26 Dec. 1861. 1854. R. A. Troost (3), voor de dir. bel, 2e afd., te 's Gra• venhage (2ekl.). 3 Feb. 1854.

Controle 's GRAVENHAGE (2de afd.).

1849. A. J. Verniers van der Loelf (4), voor de in- en uitg. regten en accijnsen, te 's Graven hage en Scheveningen (3ekl.). 8 Dec. 1852. 1844. W. Wessels (5) (5§g4.kl.), voor Stompwijk, Veur en Voorschoten (4e kl.). 3 Junij 1847.

(1) Vroeger linie-Coutroleur te Oldenzaal. Is tevens belatt met de ontvangst der Rhijuvaariregten. (2) Vroeger IloofJ-lnspectei.r • er Dir. Bel. enz. (3) Bevoieus Controleur te Schiedam. (4) Vroeger Arrondissernents-Uirecteur to Zwolle. {$) Voorheen Controleur te Vianen. 2S

1840. Mr. J. Heurnius van Galen, voor Rijswijk en Wa• teringen (5e kl.). 21 Mei 1856. 1838. A. Balen van Andel, voor Voorlurq (6e kl.) 7 Aug. 1845. 1839. R. Baron Collot d'Escury, voor Loosdninen (le kl.) 2 Dec. 1839. s 1814. G. Oorthuis, voor de dir. bel, regten en accijnsen der beide Katwijken, Wassenaar en Valkenlurg f5e kl.). 8 Junij 1814. Stationementen te's Oravenhage, Scheveningen, Wassenaar, Voorburg en Katwijk.

Controle LEIDEN (lste afd.).

1829. A. J. Tengbergen, voor de dir. bel., te Leiden (2e kl.). 4 Julij 1856. 1843. M. Schaalje, voor Soeterwoude (6e kl.). 2 Aug. 1846, , voor Leiderdorp (6e kl.).

Controle LEIDEN (2de afd.).

1832. Mr. J. M. Callenfels (1), voor de in- en uitg. regten en accijnsen, te Leiden (2e kl.). 13 Feb. 1862. 1840. H. Martens, voor Oegstgeest en Rhijnsburq (6e kl.). 9 Feb. 1860. ' ' 1843. G. F. Baron van Asbeck, voor Noordwijk- Binnen en aan Zee en Noordwijkerhowt (6e kl.) 14 Oct. 1853. 1847. F. J. C. van Weel, voor Lisse en Hillegom (6e kl.). 19 Junij 1860. 1847. H. J. Clarion, voor Warmond, Sassenheim en Voor- hout (7e kl.). 1 Junij 1855. Stationementen te Leiden, Oegstgeest en Noordwijk.

Controle ALPHEN.

1837. P. A. de Bordes, voor Alphen, Oudshoorn en Aar• landerveen (4e kl.). 15 Aug. 1863.

(1) Vroeger Verificateur te 'sHage. 29

1831. A. A. A. Stuten, voor Woerden, Waarder, Bar- woutswaarder en Rietveld (oe kl.). 23 Aug. 1858. 1845. Jhr. J. van Beresteyn, voor Bodegraven en Zwam• merdam (Be kl.). 22 Junij 1859. 1851. C. de Jong, voor Nieuwkoop, Nieuwveen en Ze- venhoven (6e kl.). 30 Dec. 1859. 1857. W. C. Verseput, voor Alkemade en Leijmuiden (6e kl.). 28 Nov. 1864. 1852. P. 0. van Dornberg Heiden, voor Woubrugge, Rhijnsaterwoude en Ter Aar (6e kl.). 4 Mei 1852. voor Hazerswoude en Koudekerk (6e kl.). Stationementen te Alphen, Woerden, Bodegraven en On- dewetering (gemeente Alkemade).

Controle GOUDA.

1832. M. J. A. Bannier (j§|4.kl.), voor Gouda en Broek (3e kl.). 22 Jan. 1864. 1837. B. Stuart Makkers, voor Boskoop, Reeuwijk, Sluip- wijk en het Land van Stein (5e kl.). 9 Apr. 1859. 1851. W.deTimmerman, xoorZevenhuizen, Noord- en Zuid- Waddinxveen, Bleiswijk en Moerkapelle (6e kl). 24 Aug. 1863. 1852. D. W. C. Veldhorst, voor Moordrecht, Nieuwerkerk aan den IJssel, Haastrecht en Gouderak (6e kl.) 27 Sept. 1862. Staionementen te Gouda en Boskoop.

Controle SCHOONHOVEN.

1831. T. G. P. Arnold, voor Schoonhoven en Vlist (Be kl.). 23 Oct. 1865. 1837. C. de Wilde, voor Ouderkerk aan den IJssel, Lekkerkerk, Krimpen op den IJssel en Krimpen aan de Lek (residentie Krimpen aan den IJssel) (6e kl.). 17 Mrt. 1854. 1841. H. Geerligs, voor Oudewater, Papecop, Lange- Ruigeweide en Hekendorp (6e kl.). B Oct. 1860. 1847. H. F. van de Poll, voor Berg-Am bacht, Ber- kenwoude, Ammerstol en Stolwijk (6e kl). 3 Julij 1861. Stationementen te Schoonhoven, Oudewater en Lekkerkerk. 30

Plaatselijke Ontvangers,

belast met de ontoangst van Rijks-Accijnsen. J. Berg, voor het geslagt, te Rotterdam, M. J. van Koevorden, voor het geslagt, te Delft. J. Steur, voor het geslagt, te Maassluis. P. Hoogendijk, voor het geslagt, te Vlaardingen. M. van der Lugt Melsert, voor het geslagt, te Brielle. w ™" Aardenne Lz-. ™or het geslagt, te Dordrecht. M. W. C. Melchers, voor het , te 's Hage. 3. Gericke, voor het geslagt, te Leiden. G. Vredendaal, voor het geslagt, te Schoonhoven.

Surnumerair en in de Directie.

H. A. Toe Water. 16 Sept.1862. H.J.J.A.Lulofs. 29 Sept. 1868. P. H. P. Ligtenberg. id. J. M. Burgerhoudt. 5 Oct.1864. P. A. J. A. van Galen. 29 Sept. H. J. van Mierop. id. 1863. C. T. Kuottenbelt. 2 Nov.1865.

Visiteurs,

TE ROTTERDAM.

W. S. Vitriarius, le kl. P. Mooij, 4e kl. P. H. Bant, le kl. P. L. B. J. Oosterbaan, 4e kl. A. G. Bode, le kl. L. J. A. H. Du Moulin, 4e kl. F. Niemantsverdriet, le kl. te Rotterdmi-Brielle. (Stoom- J. H. J. Kuhlman, le kl. bootdienst.) J. van den Broek, le kl. J. T. C. Sluysken, 4e kl. G. W. van Eps lleeriuk , le kl. Y. G. Hiltjesdara, 4e kl. It. C. Huge, 2e kl. B. W. Boode, 4e kl. P. Schluter, 2e k . A. 1). van der Borght, \ J. C. van der Meer, 3e kl. Commies 3de kl. / H. C. A. van Halteren , 3e kl. G. M. J. van Nieuwkuijk, [«^ G. Freni, 3e kl. Commies 3de kl. V ^ J. C. van der Lee, 3e kl. W. Klein, Commies 2e kl. I G. C. de Waard, 3e kl. H. C.J. Heijtman.Commies I ' H. G. G. ten Sande, 4e kl. 2e kl. r. 3. 31

C. Staverman, le kl. j t Schiedam. T. Muller, 2e kl. I D. J. A. de Chalmot, 3e kl, te Maassluis. C. van Raay, 3e kl. te Vlaardingen.

3. G. Blois van Treslong, 2e kl., / tfi 5nWfe> H. L. von Eichstorff, 2e kl. ( H. van der Brugh, 2e kl., J

H. F. Lambrechts, 2e kl., I t SeUevoe{siui,. C. Taale, 2e kl., F A. Mulder, 2e kl., \

3 Hoelands, 3e kl., J tg DordrechL 3. Wetselaar, 4e kl., \

Roeijers der dranken.

F. G. Woltoa { te nMerdam. P. J. L. Mesch, I P. Reese M. W. van Kooten , Adjunct, > te Schiedam. A. J. van Kelckhoven, tijd. id., J

Commiesen.

(Nafir anclcnnltclt.)

Hoofd- Commiesen.

M. J. Spaanderraan, P. S, te Rotterdam. |A. Doore. P. 8, te BordreM N. B. BoelB, te Rotterdam. |H. Zund»ijk. p. 8, te Schiedam.

Van de eerste klasse.

C. A. Bosnians. J. W. van Koeverden. p. 3. A. Broek. L. J. Otterspoor. P. 3. B. A. C. Pommee. p. S. S. A. Hiurg. E. E. F. Dutfer. p. 3. }. Hartogh. A. AKliuyzeu. r. 3. H. Botimau. > P. P de Peypers. r. 3. K. D. Salomons, r. S. W. M. Hoogkamer. p. 3. W. van Rgn. 3. G. M. van den Oord. p. 3. P. E. A. Hetterschy. P. 3. W. H. S. Ca.pers. p. 8. V. A. van Bolder, p. 3. II. A. A. Hoek. p. 3. M. van der Luan. r. 8. P. Vernieulen. p. 8. T. J. Unterhorst. p. 3. A. Prins. A. Arimont. E. W. Beth. p. 3. W. A. van de Wiel. P. 8. J. Stork. P. Boekhout. p. 8. P. Beets p. 3. J. C. Schenk. p. 8. M. van Brjk. P. C. HeinsiuB. P. 3. A. Aldenhoveu. p. 3. T. B. S. van Baarle. C. Corver. r, 3. J. W. van Dobbelen. J. G. Harms, P. 8. L. M van Halteren. A. W. WulfferB. p. 8. V. C. Hartman. H. de Klerk Wi. P. 3. V. van Bennekom. A. J. H. Schoth. r. S. C. A. Vereul. J. J. T. Erdman. J. P. Werner, p. 3. J. Baak. 33

V

C. van der Meyden. L. Handel. .7. D. Lughten. W. Hoogsteden. H. N. Zanlberg. R. den Haan. C. van Riemsdyk. P. J. Turk. A. van der Werff Az. J. C. Frudiger. A. van Beeat. G. J. F. J. Swaan. J. de Rot. J. F. van Poppelen. G. Smit. J. van der Graaf. M. Vroon. r. 8. H. lburg. r. 8. J. M. Rohrman. P. Dykstra. A. van Ipenburg. C. Knyff. M. G. H. Higly. N. A. F. Gerard. L. van Helden Tucker. A. Kahlmann. J. B. de Kleyn. p. 3. C. C. Mugge. E. M. Meyer. W. F. Lerou. J. J. van Stapele. J. Groeneweg. C. Heymans. J. C. Schmitz. G. W. Buitendorp. D. Ryneke. J. P. Struyvenberg. r. 8. D. C. F. Pistoor van Velp Az. W. A. Minderaa. P. van der Plas. L. J. Lab6e. G. Mertens. L. Durcy. W. F. Stutterheim. J. G. Detiger. C. van Dijk. A. C. J. Boshc-m. A. Botermans. A. Kamminga. L. de Graaff. J. J. Schiukelenburg. J. K. Vermeulen. R. J J. Berkhout. W. Lutterbach. A. C. Buyk. r. 8. J. Schotel. C. Coraelisse. H. Bladergroen. J. A. A. Sterk. W. de Goede. Van de vierde klasse. H. J. vanVreumingen. D. J. Saris. J. A. Durkbcim. P. J. Staal. G. F. Brouwer. A. H. van Evelmgen. M. de Witt. A. Krul. S. Verbiest. 3 D. Aengenent. P. C. Hartman. K. Mekken. M. Brons. P. G. Walter. E, van der Bent. C. Jansen. Th. Hammer. R. Kramer. H. J. Duurmau. W. van Setteu. A. Janknegt. J. S. Schoufour. P. G. van Swaay. J. W. Beele. J. van Ryu. L. P. Piels. M. van der Ploeg. J. Lochtenborgh. E. G. J. F. Linneman. J. Mooy. J. C. van Krieken. J. M. P. Ambroaius. L. de Boer. P. J. F. Joosten. K. de Vries. C van Kints. J. van der Slik. J. Renken. C.J G.van der ToornVrythoff. C. Muller. C. D. Titteree. f, L. Baerveldt. P. van den Tempel. J. van der Zwaan. C. Fyten. J. J. Bakris. H. Krekel. J. P. Zynen. K. L. van Duuren. J. de Jong. A. van Knyk. J. Diederik. G. Schmidt. P. Luyks. L. van der Steen. F. J. Burcksen. P. van der Waal. J. W. Meijer. H. Loseman. J. M. Joost. L. van Noord. J. van den Berg. P. Veth. P. F. van Schoor. W. Voikink. E. Smits. J. Dun. L. J. Berg. C. L. Schaetsaert. B. A. Beus. P. M. van Aalsum. G. J. Baltus. 11. C. de Neeff. G. van Dyk. H. A C. L. Mugge. S. A. Schuller. H. 3. KerBteman. W. M. Haccou. C. B. Suelleman. W. P. H. Robat. Sloeproeijer*.

TE BRIELLE.

C. de Ruyter, Kwarticrnutistcr. 3. Dronkers, Sloeproeijer. T. de Waard, Idem. C. DronkerB, Idem. L. van der Ploeg, Idem. 84

TE HELVOETSLCIS. C. ran Poelje, Kaartiermeester, W. Gardenier, Sloeproeijer. C. Tan Baaleu, Idem. J. Comy'B, Idem. V. C. J. T. Oostciman, Idem. J. de Jonge, Idem. C. de Ruyter, Idem.

TE ROTTERDAM. J. Visser, Sloeproeijer. P. Seip, Idem.

TE DORDRECHT. J, Bouwman, Sloeproeijer.

"Visiteurs-Scheepsmeters. A. G. Bode, , J. H. J. Kuhlman, j te Rotterdam. J. van den Broek, j J. Wetselaar, te Dordrecht. C. van Raay, te Vlaardingen.

Scheepsmeters. M. van der Laan, Commies der lste kl., te Rotterdam. J. Wetselaar, Visiteur, I _ , A. Doore, Hoofd-Commies. > ,e J, C. Sclienk, Commies der Hte kl., te Gouda. J. W. Sanders, Commies der 2de kl., te's Gravenhage.

Deurwaarders der directe belastingen. W. H. Haassc , \ J. Leer, j te Rotterdam, voor het kant. Rotterdam (lste afd.). J. T. van der Waall, ! F. H. Swam, j J. van Grondelle, j te Rotterdam, voor het kant. Rotterdam (2de afd.). G. W. Korthals, J C. Peters, Commies ode kl., te Kraliugen, voor het kant. aldaar. J. V. Laceuille, te Delfshaven, voor de kant. Del/shaven cn Oversthic. C. yan Pelt, te Hilligersberg, voor de kant. Ililligcrsbcrg en Xccenkuizeu. J. P. Prince, te Delft, voor de kant. Delft en rijuaclcer. J. van Ipenburg Az., te Schiedam, voor het kant. Sc/iiedam. W. Mulder, te Maassluis, voor de kant. Maassluis, Vlaardingen, Muasland Xaaldwijk. 35

J. Brann, te Nieuwenhoorn, voor de kant. Brielle, Hellevoetsluis, Nieuwenhoorn, Nieuwesluis en Spijkenisse. C. Groenendtjk, te Middelharnis, voor de kant. Middelharnis, Oude-Tonge, Ooltgens• plaat, Sommelsdijk, Dirksland en Goedereede. B. A. van Rietschoten, te Dordrecht, voor het kant. Dordrecht. D. W. Poppink, Commies 2de kl., voor het distrikt Zwijndrecht. P. Waperom Tt., te Papendrecht, voor de kant. Alblasserdam en Bleskensgraaf. P. A. van Ree Dz., te Chariots, voor de kant. Charlois, Pernis, Ridderkerk en Usselmonde. C. Broekhuyzen, te Gorinchem, voor de kant. Gorinchem, Meerkerk en Nieuurpoort. A. W. van der Ploeg, te Vianen, voor de kant. Vianen en Leerdam. A. van Beest, Commies 3de kl., te Sliedrecht, voor de kant. Sliedrecht en Hardinmld- G. J. P. J. Swaan, Comm. 3de kl., te Oud-Beijerland, voor de kant. Oud-Beijerland eu Heinenoord. G. F. Schadd, Comm. Sde kl., te Numansdorp, voor het kant, aldaar. N. A. Boudewyn, te Strijen, voor de kant. Strijen cn 's Gravendeel. J. Ycldermau, te i/fly* , L C. S. A. van den Bergh, te 'silage, J voor het kant. 's Hage (lste aid.). L. L. Meys, te Scheveningen, i

G. F. Mulder, 1 (e T00r het kant_ (2de anl). J. P. Kohler, J II. Brandenburg, te Wassenaar, voor de kant. Rijswijk, Voorlurg, Kalwijk en LoosduUen. 11. Spruit, te Slompwijk, voor de kant. Stompwijk en Zegwaard.

A. J. van Driesten, "1 ^ ^ fle kant_ LeUen uiderdorp en Soeterwoude. A. Kelder, -» .1. van der Mey, te Lij«, voor de kant. Lisse, Noordwijk, Oegstgeest en Warmond. B. Kelder, te Woubrugge, voor de kant. Alphen, Alkemade, Wouhrugge, Hater s- woude eu Oudshoorn. W. II. F. Feltzer, te Bodegraven, voor de kant. Nieuwkoop, Bodegraven en Woerden. P. Harting, te Gouda, voor de kant. Gouda, Moordrecht en Boskoop. K. W. B. Gisolf, te Schoonhoven, voor de kant. Schoonhoven, Oudewater, Ouderkerk aan den IJssel en Bergambacht.

ENTREPOTS.

TE ROTTERDAM.

L. van Tengnagell de Raad, Entreposeur. 26 Aug. 1860. J. Plugge, Controleur. 7 Mrt. 1838. G. van Hoist, eerste Boekhouder. A. H. Verhoeff, tweede Boekhouder. W. J. Brender a Brandis , Magazijnmeester. J. Zillesen , Jdjunct-Magazijnmeester. W. Heusdens, eerste 1 J. H. Yske, tweede > Klerk. N. J. M. Schelfhout, derde \ 36

Entreposeurs in de overige steden. De Ontvangers der regten en accijnsen te Schiedam, Algemeen. Brielle, Part, wijn, gedest. Dordrecht, „ Leiden, „ „ „ Del/shaven, Part., wijn. Fictief, Schoonhoven, Part., wijn, gedest.

granen, petroleum. 's Gravenhage, „ „ u Vlaardingen. Part., wijn, gedest., Gouda, Part., wijn. vruchten. Bodegraven, Part., wijn. Maassluis, Part., wijn, gedest IJsselmonde, Fict. petroleum.

Delft, i, n n

Waarborg en belasting op Gouden en Zilveren Werken in Zuid-Holland.

'S GRAVENHAGE. A. van Hoboken, Hoofd-Controleur. 3 Dec. 1847. A. J. Verniers van der Loeff, Ontvanger. 8 Dec. 1852. J. F. Moussault, Essayeur. 16 Apr. 1862. F. J. Witteveen, Commies-Stempelaar. 16 Apr. 1862.

ROTTERDAM. H. J. Gouche, Hoofd-Controleur. 16 Junij 1834. S. H. Muntz, Ontvanger. 12 Aug. 1858. C. A. E. Haenen, Essayeur. 16 Apr. 1862. A. F. Struick, Commies-Stempelaar. 17 Feb. 1860.

SCHOONHOVEN. H. J. W. Vrijdag, Controleur. 26 Julij 1842. T. G. P. Arnold, Ontvanger. 23 Oct. 1865. J. Vreede, Essayeur. 27 Junij 1836. J. J. F. Weijmar, Commies-Stempelaar. 25 Oct. 1860.

Controleurs der Directe Belastingen en van bet Kadaster. W. van Konijnenburg, te 'sHage, voor de Arrondissementen 's Gravenhage, Leiden en Brielle. 18 Jan. 1863. J. B. van Roijen, te Gouda., voor de Arrondissementen Rot• terdam, Dordrecht, Gouda en Gorinchem. 5 Dec. 1843. Directeur, A. Volkmaars, resideerende te Amsterdam. 28 Nov. 1860. H E. Hulsebos, lste Commies ter Directie. 1 Mei 1860. H.L.van Dorsten, 2

Controleurs.

TE AMSTERDAM.

Voor de directe belastingen. P. Lammers Soeteman. 30 Julij 1854. Voor het lste Arrond. Jhr N.J.Martini van Geffen. 9 Apr. 1856. „ „ 2de „ p A des Tombe. 20 Dec. 1841. „ ,, 3de „ J.' Kuyper Hz. 18 Feb. 1846. „ „ 4de „ W. G. Hoffmann. 27 Sept. 1846. „ // 5de „ (1) Van de in- en uitg. regten en accijnsen. L. M van Kooten. 29 Mei 1842. L R. Wentholt. 10 Julij 1845. J. E. Loder. 9 Apr. 1856.

(11 De Controleur voor het 5de arrondissement te Amsterdam , is belast met de correspondent over en de regeling van alI do aanvullings regten verschuldigd wegens bet uitoefeuen van een bedrijf in d.e gemeente van den eersten rang. . De executie der dwangbevelen van buiten geschiedt volgens den on- derstaanden rooster-. in 1866 door den Heer Ontvanger 3e Arrondiseement. 1867 » » » .. 4e 5e 186S » II » le 1869 , n i: 2e 1870 * » 38

Voor de comptaliliteit.

P. A. A de Timmerman, belast met de verificatie van het lean-

Xf- Sei TS^T* "** " ~ *" !*

J. Akkeringa, fete)! rfe Pm^Ci der accijns-kant. 4 Apr. 1841

Voor is in de provincie. J. P. Helmolt, te Haarlem. 21 Mrt. 1838.

T u Q"- BOELLAARD> TE 6 Jan. 1858. J. H. Simon , te Ouder-Amstel. 16 Apr. 1859. 1. D. Abbing, te Zaandam. 6 Apr. 1854. P. A. de Bergh, te Alkmaar. 10 Mrt. 1841.

W L tenbel, r'z rn ; Tlg g. te Schagen. 30 Mrt. 1864 Jhr. T. J. Kraijenhoff, te Helder. 6 Apr. 1854 J. W. van der Noordaa, te Medemblik. 31 Mrt. 1863 H. Byleveld, te Hoorn. 20 Apr. 1850. M. G. Just de la Paisieres, te Purmerend. 26 Jan. 1862.

Ontvangers,

Controles AMSTERDAM, Dir. bel.

1836. B T. Elias (1) voor de dir. bel., lste Arrond., te Amsterdam (le kl.). 21 Dec. 1850 1837. C D. Merens (2), voor de dir. bel., 2de Arrond te Amsterdam (le kl.). 12 Dec. 1860 1829. C A. Gobius voor de dir. bel., 3de Arrond., te Am• sterdam (le kl.). 1 Dec. 1860.

18? °; J" f^n ®i V°°r de dir- bel- 4de Ar™d. te AmsterdamM (le kl.). 24 Jan. 1865 1851. J P. Klinkhamer (£) (4), voor de dir. bel., 5de Ar-

rond., te Amsterdam (le kl.). 18 Mei 1851.

Controle AMSTERDAM, In- en uitg. regten.

' ' • • > voor de in- en uitg. reo-ten en den accijns op de suiker, ie Amsterdam (le kl j! (1) Vroeger Hoofd-Controleur te Amsterdam. V) Vroeger Controleur te Schiedam. (3) Vroeger Controleur te Gorkum. (4) Bevorens Agent van de Scheldevaart tc Anlwerpen. 3!)

Controle AMSTERDAM , Accijnsen. 1858. M. M. A. Hijmans (1), van het eerste accijns-kantoor te Amsterdam (de wijn, het binnen- en builenlandsch gedestilleerd (le kl.). 28 Apr. 1858. 1884. J. U. van de Graaf, van het tweede accijns-kantoor te Amsterdam (het zout, de zeep, de bieren en azijnen, 2e kl.). 7 Julij 1834. J. W. van Walsem, voor het geslagt te Amsterdam (tijd.). Controle AMSTERDAM, Actieve dienst. Een stationement van Commiesen te Amsterdam. Controle HAARLEM. 1836. Jhr. G. P. C. van Breugel (2), voor de dir. bel. van Haarlem en Schoten (3e kl.). 10 Oct. 1836. , voor de accijnsen van Ha arlem en Schoten (3e kl.). 1857. C. L. Schuurmans (3), voor Heemstede, Bennebroek . en Zandvoort (6e kl.). 13 Junij 1857. 1840. A. Groskamp, yooc BI oemendaal(6ell.). 22 Jan.1860. 1862. J. L. van Gennep, voor de dir. bel., regten en ac• cijnsen te Spaarndam, Haarlemmerliede en Spaarnwoude (8e kl.). 8 Junij 1862. 1838. A. J. H. van den Bosch (4), voor Beverwijk, Wijk aan Zee en aan Duin en Velzen (5e kl.). 31 Julij 1862. Stationementen te Haarlem en Beverwijk.

Controle WEESP.

1837. Mr. F. E. Bentinck, voor de dir. bel., regten en ac• cijnsen te Weesp en Weespercarspel (6e kl.) 30 Dec. 1847. , van de dir. bel., regten en accijnsen te Mu id en (5e kl.). 1838. C. C. Walraven van Riemsdijk, voor Naar den, Bus- sum, Blaricum , Laren en Huizen (6e kl.). 14 Aug. 1857. 1837. R. L. Fruiten de Talma, voor Hilv er sum (6e kl.). 13 Feb. 1865.

(1) Vroeger Hoofd-Controlcur te Amsterdam. (2) Vroeger Controleur vun het Kadaster. (3) Vroeger Controleur tc IJsselstein. (4) Vroeger Controleur bij 't Entrepot te Rotterdam. 40

1859. G. C. G. van Ketel, voor 'sOraveland, Kortenhoef, Ankeoeen en Nederhorst den Berg (7e kl.). 1 Mrt 1864.' Stationementen te Weesp, Maiden, Hilversum en Naarden.

Controle OTJDEB-AMSTEL.

1841. L. R. van Sandick, voor Ouder-Amstel, Uithoorn en Diemen (6e kl.). 11 Nov. 1859. 1823. A. Hoogeveen, voor Nieuw er - Amstel, en Water- graafsmeer (3e kl.). 15 Mei 1862. 1846. A.L. van derNiepoort, voor Sloten (6ekl.). 16 Dec. 1857. 1865. G. C. Hulst, voor Aalsmeer (7e kl.). 27 Feb. 1865. 1860. F. E. van Praag, voor Haarlemmer meer C7e kl >" 18 Feb. 1860. 1 Stationementen te Ouder-Amstel, Aalsmeer, Nieuwer-Am• stel, Haarlemmermeer, Uithoorn en Sloten.

Controle ZAANDAM.

1839. H. Gerlings Jz., voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Zaandam en Oostzaan (3e kl.). 21 Junij 1863. 1839. C. H. Smit, voor Zaandijk, Koog aan de Zaan en Westzaan (5ekl.). 27 Dec. 1864. 1854. M. M. de Crane, voor Wormerveer, Wormer en Jisp (5e kl). 30 Mei 1857. 1844. W. D. van Gogh, voor Krommenie en Assendelft (6e kl.). 4 Dec. 1856. Stationementen te Zaandam, Krommenie eu Wormerveer.

Controle ALKMAAH.

1828. P. F. C. Druyvesteyn, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Alkmaar (4e kl.), ook voor de waarborgr 23 Junij 1843. 1843. H. H. V. N. Schermerts, voor Heilo, Akersloot en Limmen (8e kl.). 23 Junij 1843. 1852. J. A. Geukema Bakker, voor Uitgeest, Heemskerk en Castricum (6e kl.). 26 Feb. 1862. 1851, M. Boon, voor Bergen, Schoorl, Egmond Binnen en aan Zee, Koedijk, St. Pancras en Oudorp (6e kl.). 24 Mrt. 1861. 1851. J. A. Margadant, voor Schermerhorn, Noord- en Zuid-Schermer, Oterleek, Heer Hugowaard en Ursem (6e kl.). 19 Jan. 1851. 41

Stationementen te Alkmaar, Egmond aan Zee Scher• merhorn.

Controle SCHAGEN.

1843. W. T. de Jong van Arkel, voor Schagen, St. Maar• ten en Barsingerhorn (5e kl.). 6 Oct. 1842. 1847. F. H. de Koning, voor Zijge, Petten en Callandsoog (6ekl.). 11 Junij 1861. 1864. A. H. van Iddekinge, voor Wieringerwaard (8ekl.). 9 Dec. 1864. 1856. J. A. van der Hucht, voor Nieuwe-Niedorp, Oude-Siedorp, Winkel ea Harencarspel (6ekl.). 22 Mrt. 1860. 1856. F. W. J. H. Tengbergen, voor Noord- en Zuid- Scharwoude, Broek op Langendijk, Oud-Carspel en Warmenhuizen (6e kl.). 2 Mrt. 1859. Stationementen te Schagen, Warmenhuizen en Zijpe.

Controle HELDER. 1851. P. B. Eeeringh (1), voor de dir. bel, regten en accijnsen , te Helder (2e kl). 10 Feb. 1851. 1834. J. Lipjes, voor de dir. bel., regten en accijnsen , van Vlieland (4e kl.). 11 Sept. 1834. 1856. P. Altena, voor de dir. bel., regten en accijnsen, van Ter sc helling (7e kl.). 5 Sept. 1865. 1848. J. Kleynhens, voor de dir. bel., regten en accijnsen, van Tex el (6e kl.). 1 Mei 1858. 1863. J. Bolhuis, voor Wieringen (9ekl.). 27 Aug. 1863. Stationementen te Helder, Vlieland, Texel, Tersclielling en Wieringen.

Controle MEDEMBLIK.

1825. G. D. Thierens, voor de dir. bel., regten en accijnsen van Medemblik, Wervershoof en Andijk (5e kl.). 3 Sept. 1851. 1864. J. Boverhoff, voor Hoogwoud en Abbekerk (7e kl.). 21 Mrt. 1864. 1852. M. Feickens , voor Midwoud, Sybeearspel, Nibbix- woud, Opperdoes en Twisk (6e kl.). 26 Oct. 1864.

(I) Vroeger Controleur te Rotterdam. 42

1862. W. Klaassen, voor Spanbroek, Opmeer, Hensbroek en Obdam (6e kl.). 15 Mei 1862. Stationementen te Medemblik en Spanbroek.

Controle HOORN.

1833. H. de Klerk J.Czn., voor de dir. bel., regten en ac• cijnsen, te Hoorn (4e kl.). 11 Mei 1863. . . ., voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Enkhuizen en Venhuizen (4e kl.). 1851. A. Bik, voor Grootebroek, Bovencarspel en Hoog- carspel (6e kl.). IS Junij 1860. 1838. J. C. Bast, voor Blokker, Westwoud, Wijdenes en Schellinkhoul (6e kl.). 27 Julij 1855. 1858. G. J. van Kerkwijk, voor Wognum en Zwaag (7e kl) 20 Feb. 1864. 1849. K. F. Boejenk, voor Berkhout en Avenhorn (7e kl) 3 Mei 1852. 1862. W. F. R. P. de Salengre, voor Oosthuizen, Beets en Oudendijk (7e kl.). 6 Oct. 1864. 1855. J. Nentjes, voor Urk (9e kl.). 28 Jan. 1855. Stationementen te Hoorn, Enkhuizen en Grootebroek.

Controle PURMEREND.

1827. C. Spiers, voor de dir. bel., regten en accijnsen te Pur• merend, Wijdewormer en llpendam (4e kl.). 16 Junij 1860. 1830. E. Mooyaart, voor de dir. bel., regten en accijn• sen, te Edam, Middtlie, Kwadijk en Warder (5e kl) 25 Jan. 1856. 1844. H. J. d'Auzon, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Monnikendam, Katwoude en Marken (6e kl) 24 Nov. 1861. 1834. J. Prins Jr., voor Buiksloot, Nieuwendam, Ransdorp Broek in Waterland en Landsmeer (6e kl.). 29 Sept. 1855. 1843. E. G. de tielder, voor de Rijp en Graft (6e kl) 14 Julij 1860. 1829. J. Blaauboer Az., voor de Beemster (5e kl.). 18 Sept. 1860. Stationementen te Purmerend, Edam, Monnikendam, Buiksloot en de Rijp, 43

Plaatselijke Ontvangers,

belast met de ontvangst van Rijks-accijnsen.

S. van Heynsbergen, voor het geslagt, te Zaandam. J. van Grasstek , voor het geslagt, te Hoorn. P. de Boer, voor het geslagt, te Medemblik. A. Wildschut Az., voor het geslagt, te Purmerend. T. P. Boerlage , voor het geslagt, te Monnikendam. J. van der Sluys Veer, voor het geslagt, te Alkmaar. Surnumerairen in de Provincie. F.W.Thorbecke. 16 Sept. 1862. R. E. Hattink. 29 Sept. 1863. S.C.M.Knappert. 16 Sept. 1862. J.P. van Blarkom. 5 Oct. 1864. M.C.MerensO.Dz.,29Sept.l863. P.F.A.Rooseboom.2Nov.l865.

Yisiteurs.

T E AMSTERDAM.

P. C. Wethmar, le kl. W. H. J. M. Yske, le kl. J. J. Donner, le kl. J. A. Vellekamp , 2e kl. P. C. H. W. Bos, le kl. J. van Beerenstijn, 2e kl. B. F. Broekhoff, le kl. J. F. C. Bodde, 2e kl. A. W. Jorissen, le kl. C. A. Mattern, 4e kl., J. Spee, le kl. M. Natz, I P. W. Dumoulin, le kl. W. H. Boon, [ Tijdelijk. J. van de Waereld, le kl. J.H.van Zee, j H, B,. Atsma, le kl. P. Andringa de Carpentier, 2e kl., J. Beijers de Jongh, 2e kl., Dambrink, 2e kl., B. te Helder. C. Pfanstiehl, 2e kl., J. Nijhuis , 4e kl., C. Cremer, 4e kl., P. J. Nortier, Pzn. 2e kl., te Zaandam.

J. Lipjes, Ontvanger I u rlkUnd. A. Musquetier , 3e kl., > Menno, 3e kl., I). te Terse/telling. c. van der Linde Jarnazette, 4e kl., j J. H. Albers, Visiteur 4e kl., I belast met de suiker- G. Lotman, Tijdelijk Visiteur, ) keuring, te Amsterdam. Commiesen. (Naar anclennlteti.) Roofd- Commies. A. D. B. Meenderinck. r. 8, te Amsterdam. Van de eerste Masse. R. Krab Henning. r. 3. N. Slothouber. A.Noordhoorn van derKruijff. J. A. Block. J. F. Rolf. G. Boolingh. J. L. van Leeuwen. r. 3. K. Fraay. J. F. Jacot. G. Vink. J. Milatz. D. de Wolf. J. 3. Schrumpff. H. Hcrr. A. J. van Seuren. r. 3. J. BroenB. P. Cloet. W. Jansen. 3. G. I.ijld.'rs. r. 3. 3. F. Israel, r. 3. L. F. Kooteboom. G. N. van Achterberg. J. B. A. de Brunn. r. 3. J. Koudijs. r. 3. C. Zon Bz. r. 3. 3. W. Mertz. W. Haverkamp. J. F. C. van Buuren. r. 3. H. L. Casimier. C. Janse. T. Soeters f* 4. kl.). L. H. Furnee.

Van de tweede klasse. J. J. Daa. T. van der Schoot. Z. Jansen. A. van Waalwyk. H. Bouwer. E. G. R. Vizjevene. r. 3. H. C. A. van Gogh. 3 Tarin. D. van Gorcum. r. 3. J. M. Daalgreen. M. van der Linden. P. Vennik. 3. H. Tinneveld. r. 3. A. C. Weissenbach, r. 3. h. Meyer. D. G. Eckhard. C. Strasde. J. F. van der Horst. r. 3. A. H. Sausenthaler. J. de Boer. F. A. J. M. Muller. J. Meerman. M. Rnster. r. 8. B. J. Grevers. C. van der Meer. D. Slothouber. J. A. Neomagus. r. 3. J. Belderink. D. C. HetterBChy. r. 3. M. de Looze Jr. r. 3. W. G. van Zunlen. L. Leupen. A. B. Magnin. A. Bor. H Halin. J. C. G. Dronkers. W. G. Tamson. C. F. Hajenius. H. Sehmitt. C. van der Klaauw. W. F. Kelbling. M. Ruring. G. van Bel. r. 8. •I. Oostenrijk. H. Wennigers. H. Baasdorp. r. 8. 3. Merck, r. 8. W. Schreuder. P. A. P. van Groningen. J. W. Looijen. A. D. Verzgl. r. 8. C. H. Leibbrand. r. 8. G. de Lange. P. J. L. Schecker. r. 3. 3. M. P. 3. Verstegen.

Van de derde klasse. van Wageningen (* 4. kl.) A. van Moorsel. F. J. Carabain, gen, Mourand Donker. M. J. P. Dekking. J. Dekker. B. Kersteman. B. Roukens. J Hikken. A. Hoogenbergh. W. van der Lek. L. Overgaauw. Berendsen. M. G. van Stapele. A. J. J. van Riemsdijk. G. van Tussenbroek. G Verhoeve. r. 3. J. van Isterdael. Botesz. G. F. Leibbrandt. J van T(jn. Sweerta. W. F. Wassink. F. E. A. van de Polder. H. van den Heuvel, G. van ABselt. L. C. Serlun C. M. Mattern. C. Smit. F. A. de Bont. Hartwijk. NT. Warnas. J. Z Smitt. Gunning. F. A. van de Pavert. G. Kramer. Copius Peereboom. L. Voorregt. J. van der Linden. W. A. Luca. J. Mniteman. A. L. Raebel. Maasman. J. C. F. Donkersloot. K. F. T. von Ziegenweidt. Gerritsen. r. 3. A. BI om J. Griek. C. Werlingshoff. B. H. Schultz. L. G. Verbrugge. 45

P. W. Ostendorf. W. Koole. F. J. J. Plenck. J. Liebrega. J. Moonen. J. A. [.otte. A. Kluit. T. Elaerman. 11. Wynoogst. J. Fliasaard. P. de Haan. F. Roth. F. Jansen. J. Strous. J. J. Goldenberg. G. van der Vegt. M. Strous. A. van Beeren&tyu. H. van Middendorp. J. B. Somer. W. H H. Vink. C. de Jager. H. W. Tisaot van Patot. A.E. L. C. Doudart de la G rcie. C. A. I'rouin. A. de Koning. J. J. TLSserand. W. P. Carleij. C. P. Ebbinge Wubben. J. J. K njne. 3. Veenenboa. S. H. H. Lange. G. D. Hagenaar. J. A. A. Foppe Hz. W. J. van Kietscboten. 11. J. van Aalst. H. A, G. T. van Elswyck. Commiesen van de derde Masse, dienstdoende bij de Suikerkeuring. W. Lampen. | W. F. Beerens. | H. Bagmeijer. | G. W. van Neyenkoff. Van de vierde Masse, J. J. Beekman. K. A. E. Sonstral. J. J. Molier. W. K. 'tHart. H. Schumer. C. Hoggner. W. F. Bakker. B. J. Gonnet. H. van Loon. P. J. Colenbrander. F. F. J. de Haan. E. J. van Achterheig. I.. J. Janssen. Buitengewone Commiesen. J. F. Hugaa. |W. Heudrikse. K. Bodeveld. B. Warner. J. D. Jaquet. P. J. G. Stuiver. H. A. Sneltjes. I A. A. Mooyaart. Sloeproeijers. TE AMSTERDAM D. W. Spaanderman. P. G. Remmers. C. Fluyt. F. Bakker. S. M. Puauw. M. Dronkers. J. Meyer. TE HELDEB. | J. Bommel. Buitengewone Wakers. F. Veen. ID. A. Lavell. A. Hen. C. Sonneblom. I A. Styn. Scheepsmeters. J. J. Donner, * VisiteurB te Amsterdam. G. J. Dumoulin, S A. J. van Seuren, M. Ruster, Commiesen te Amsterdam. J. A. Neomatriia, J. Beyers tie Jong. Visiteurs te Helder. J. Andringa de Carpentier, 6. N. van Achterberg , Commies Hte kl., te Helder. D. Menno. Visiteur te Terschelling. A. D. Verzijl, Commies der 2de kl., te Weesp (waarn.)- B. J. Grevers, Commies der 2de kl., te Alkmaar (waarn.). B. A. van Scbuylenhorg, te Hoorn. W. Schreuder, Commies der 2de kl., te Zaandam (waarn.). D. de Wolf, CommieB der lste kl., te Haarlem. 46

Deurwaarders der directe belastingen. j. A. C. St rant man, D. Smit Jz., te Amsterdam, Toor de ontvangat van het late Arron- F. W. Caraphuis, diasement aldaar. H. A. Viaser, A. de Koomen. te Amsterdam, voor het 2de Arroudissement, C. A. Dreux, B. Zuiderhoek, F. Baarslag, te Amsterdam, voor het 3de Arrondiaaement. F. J. ran der Maas, H. J. Haverkarap, C. J. Porssel, te Amsterdam, voor het 4de Arrondisaement.

J. Tan der Bie ( D. Oudshoorn, G. F. Wylep, te Amsterdam, voor het 5de Arrondissement. C Saalbach. J. Eeckelaeit; te Haarlem, voor het kant. Haarlem. H. J. Hofhuis, te Haarlem, voor de kant. Heemstede , Bloemendaal en Spaarndam. Wynoogst, Comm. Sde kl., voor het kautoor Beeerwijk. F. Otto, te Amstelceen, voor de kant. Ouder-Amstel eu Nieuwer- Amstel. L. G. Verbrugge, Comm. 3de k!., te Weesp, voor de gemeente Weesp. W. F. Carleij , Comm. 3de kl., te Weesp, voor de gemeenten Weespercarspef, 's Gra- veland, Kortenhoef, Nederhorst den Berg en Ankeveen. A. H. Sausentlialer, Comm. 2de kl., te Muiden, voor bet kantoor Mulden. D. A. de Boer, te Naarden, voor de kant. Naarden en Hilversum. P. Liedmeijer, te Helder, voor het kautoor aldaar, P. J. L. Scbecker, Comm. 2de kl. te Texel, voor het kant. aldaar. P. Hoedemaker , te Vlieland, voor bet kant. aldaar. M. de Looze Jr., Comm. 2de kl. te Terschelling, voor bet kant. aldaar. J. Strous, Comm. Sde kl.. te Wieringen, voor het kant. aldaar. C, Wagenaar Jz., te Zaandam, voor de kant. Zaandam, Zaandijk en Wormerveer. S. Grootes , te Wesltaan, voor bet kant. Krommenie. S. A. Sproik, le Hoorn, voor de kant. Hoorn, Wognum, Berkhout, Blokker en Oosthuizen. H. Wennigera, Comm. Sde kl., te Enkhuizen, voor de kant. Enkhuizen en Urk. G. van der Vegt, Comm. 3de kl., te Grootebroek, voor het kantoor aldaar. H. Betting, te Medemblik, voor de kant. Medemblik, Hoogwoud, Spanbroek en Mid. woud. A. Olij , te Monnikendam, voor de kant. Monnikendam, Edam en Buiksloot, W. F. Loose, te Haarlemmermeer, voor de kaut. Haarlcmmcrmeer, Stolen en Aals• meer. D. Dekker, te Purmercnde, voor de kant. Purmerende, Rijp en Beemster. 3, G. Jansen, te alkmaar, voor de kant. Alkmaar, Heilo en Uitgeest. J. A. Hilkbuizen, te Bergen, voor de kant. Bergen en Schermerhorn. F* W. Ostendorf, Comm. 3de kl., te Warmenkuiien, voor de kant. NieuKC-Nicdorp en Noord-Sckarwoude, B. A. Appeliau , te Zjpe, voor de kant. Zjpe, Schagen en Wieringerwaard. 47

ENTREPOTS.

TE AMSTERDAM.

Q A. Ouwens (1), Entreposeur. 10 Apr. 1858. P. J. J. Verschuur, eerste Boekhouder. J. A. Schol, tweede P. W. Poppelmann, Magazijnmeester. J. "Vermeulen , Adjunct-Magazijnmeester A. de Molenaar, J. Altena, Klerken. P. Koumans Brouwer, ( M. J. Carbasius, J Entreposeurs in de overige plaatsen. De Ontvangers der regten en accijnsen te

Alkmaar, Publiek. Monnikendam, Part. wijn.

Haarlem, Part., wijn, gedest Purmerende, „ n Rijp, Part., wijn , gedest. Zijpe, » ,/ Wormerveer, Part., wijn. Commiesen bij het Entrepot.

(Naar anclenult.lt.) F. M. Faff, lloofd-Commies. Van de tweede Masse. A. B. van Logchem. | M. C. J. Neenng. | A. £. Beralk. | J. F. Finkemeier. Van de derde Masse. A. P. Wognum. H. H. Sink. B. Zuiderhoek. J. H. Brand. A. van Angelheek. J. F. Tliieme. C. Mulder. G. van den Boogaard. J. L van der Heyden. J. Moreu. J. C. Bbger. C. Vorstelmuu. M. van Waclitendonk. P. J. F. Fuclis. J. Haverkamp Jr. R. 0. Kijlatra. G. Zandnargen. L. Maillette de Buy W«M- L. Staaae. 11. F. Anderiesen. BffSf, G. II. Elserman. J. Scliouw. J. Biljardt. L. H. de Koe. J. Petersen. D. de Jong. J. van der Vliet. J. R. van Scbeltinga. J. A. Meyboom. L. L. E. Bols. A. Dekker. J. C. van Dijk. F. W. Richter. J. Beus. Van de vierde Masse. J. Hermans. P. Smit. M. Revalk. H. Kappen. J C. L. van der Smitte. M. Tuiten. M. C. Scheers. H. Ruigrok. A. Dorgeld. J. Bouwers. B. Breeheisen. A. P. Gerttel. C. Koen, PaJchuisknccht. 4S

Waarborg en belasting op de Gouden en Zilveren werken in IVoord-Holland.

AMSTERDAM.

H. W. H. Kist, Hoofd-Controleur. 25 Oct. 1860 H. W. Vrijdag, Controleur. 17 Feb. 1860. J. A. de Haan, Ontvanger. 3 Junij 1857.

H'30BMrtG7856' °mmit* M * vMatie ^ echrifturen. C. G. van der Laan, Commies-Stempelaar. 8 Dec. 1852 H. W. van Eiel, Essayeur. 23 Mei 1837.

ALKMAAR.

P. H. Vreede, Controleur. 17 Juhj 1856. P. F. C. Druyvesteyn, Ontvanger. 8 Dec. 1852, F. L. J. de Belleville, Essayeur. 25 Oct. 1860.

Controleurs der directe belastingen en van het kadaster.

E. A. van Tonderen, te Haarlem. 18 Sept. 1860 W. J. A. van Beusekom, Adjunct, te Haarlem. 30 Mrt. 1865. *

Directeur.

W. J. Verkuijl.

H. C. Koster, Commies ter Directie.

Rijks-Advokaat.

Mr. Ph. van den Broecke. 14 Apr. 1846. Betaalmeesters.

J. H. Paehlig, te Middelburg. 21 Julij 1865. J. K. Boeije, te Zierikzee. 18 Feb. 1865. Jhr. M. A. P. C. Nahuijs, te Sas van Gent. 18 Dec. 1865.

Controleurs.

U. Baron thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, te Middelburg. 9 Apr. 1856. J. W. Spies, te Vlissingen. 12 Mrt. 1853. J. J. Voerman, te Zierikzee. 5 Nov. 1852. C. J. C. van de Ven, te Goes. 12 Dec. 1863. C. G. van Wijk Werneke, te Bath. 16 Nov. 1859. J. P. van Dugteren, te Oostburg. 28 Sept. 1865. B. K. Boom, te Axel. 21 Oct. 1860.

Ontvangers.

Controle MIDDELBUEG.

1824. A. M. Danckaerts, voor de dir. bel., te Middelburg (3ekl.). 21 Julij 1860. 1837. J. M. van dei'Minne, voor de regten en accijnsen te Middelburg (5e kl.) 2 Nov. 1865. 1860. A. F. van der Loeff, voor Arnemuiden en Nieuw• land (8e kl.). 2 Sept. 1862. 1853. Jhr. J. A. H. C. van Doom, voor de dir. bel., reg• ten en accijnsen, te Veere, St. Laurens, Serooskerke, Vrouwepolder en Oostkapelle (6e kl.). 1 Mrt. 1862. 1837. A. S. van der Loeff, voor Wissekerke (6e kl) 1 Dec. 1844. 3 50

1847. S. W. Praag, voor Colijnsplaat, Cats en Kortqene (6ekl.). 2 Julij 1851. J Stationementen te Middelburg, Arnemuiden, Veere, Wis• sekerke en Colijnsplaat.

Controle VLISSINGEN. 1836. F. F. van Suchtelen, voor de dir. bel., regten en ac• cijnsen, te Vlissingen (4e kl.). 9 Oct. 1860. 1846. J. J. Blankert, voor Oost- en West- Souburg , Ritthem en Koudekerke (6e kl). 22 Mei 1865. 1829. C. Modera, voor Domburg, Westkapelle, Aagtekerke, Zoutelande, Grijpskerke, Biggekerke en Meliskerke (6e kl) 21 Junij 1858. Stationementen te Vlissingen, Westkapelle en Koudekerke.

Controle ZIERIKZEE. 1836. J. P. L. A. Geselschap (gjg 4. kl.), voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Zierikzee (4e kl.). 7 Aug. 1865. 1859. J. Moolenburgh, voor Bruinisse, Ouwerkerk, Oos- terland en Nieuwerkerk (6e kl.). 5 Sept. 1863. 1838. A. Zonnevylle, voor Noordgouwe, Zonnemaire en Bommenede, Dreischor, Kerhoerve en Duivendijke (residentie Dreischor, 6e kl.). 1 Dec. 1844. 1838. H. H. van Boeckholt, voor de dir. bel., regten en ac• cijnsen, te Brouwer shaven (6e kl.). 28 Apr. 1838. 1853. W. E. N. Muskeyn, voor N o or dwelle, Renesse, Serooskerke, Haamstede, Burgh, Elkerzee en Ellemeet (re• sidentie Renesse, 6e kl.). 15 Oct. 1859. 1842. J. D. de Bloeme, voor Tholen, Oud-Vossemeer, Poortvliet en St. Philipsland (5e kl.). 14 Nov. 1862. 1847. D. Toewater, voor St. Maartensdijk, Scherpenisse, St. Annaland en Stavenisse (5e kl.). 22 Junij 1863. Stationementen te Zierikzee, Brouwershaven, Burgh, Bruinisse, Tholen en St. Maartensdijk.

Controle GOES. 1833. H. C. van Deinse, voor Goes en Kattendijke (5e kl.). 19 Dec. 1855. 1848. H. de Graaf, voor Heinkenszand, 'sHeer Arendskerke, 'sHeerenhoek en Wolphaartsdijk (6ekl.). 17 Mei 1865. 5]

1844. C. M. de Blinde, voor 'sGravenpolder, 's Heer Abts- kerke, Nisse en Hoedekenskerke (7e kl.). 17 Dec. 1845. 1858. H.G. SmitsVerburg, voor Ovezande, Borselen, Driewe- ffen, Saarland, Oudelande en Ellewoutsdijk (6e kl.). 5Sept.l863. 1843. P. Alvarez de Backer, voor Kloetinge, Kapelle en Wemeldinge (7e kl.). 18 Aug. 1848. Stationementen te Goes, Hoedekenskerke, 's Heerenhoek en Ellewoutsdijk.

Controle BATH.

1837. J. Kleinman, voor de dir. bel., regten en accijnsen, Bath en Rilland (4e kl.). 21 Mrt. 1863. 1822. C. Dominicus, voor Kruiningen, Waarde, Krai- bendijke, Yerseke en Sehore (4 kant., 4ekl.). 17 Feb. 1824. Stationementen te Bath, Kruiningen en Waarde.

Controle OOSTBURG.

1845. A. J. Fokker, voor Oostburg, Zuidzande, Cadzand en Waterlandkerke (6e kl.). 3 Aug. 1855. 1856. C. L. de Smet, voor de dir. bel., regt. en acc. te Sluis, St. Anna ter Muiden en Retranchement (7ekl.). 6 Mei 1865. 1816. M. Blonker, voor de dir. bel. en accijnsen, te Aar• denburg en Heille, de dir. bel. te Eede, en de dir. bel., regten en accijnsen te St. Kruis, waaronder het sub- kantoor aan de Brukke (2 kantoren, 6e kl.). 4 Julij 1816. 1862. G. W. F. G. Gallenfels, voor de regten en accijnsen, te Eede (grenskantoor, 8e kl.). 30 Sept. 1863. 1840. A. van 't Lindenhout, voor Breskens, Groede, Schoondijke en Nieuwvliet (5e kl.). 3 Aug. 1855. 1835. G. L. P. Neeteson, voor IJzendijke, Biervliet en Hoofdplaat (6e kl.). 7 Julij 1840. 1861. G. D. Coninck Westenberg, voor de regten en accijn• sen, te Veldzigt (grenskantoor 8e kl.). Stationementen te Oostburg, Cadzand , Breskens , Sluis , Eede, St. Kruis , Waterlandkerkje , Hoofdplaat, IJzendijke, Aardenburg en Veldzigt (planton).

Controle AXEL. 1843. W. Schuylenburg, voor de dir. bel., regten en accijn• sen, te Axel en Zaamslag (5e kl.). 11 Mei 1848. 52

1857. P. Graaf van Hogendorp, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Sas van Gent, Westdorpe en Philippine (6e kl.). 11 Mei 1861. 1837. H. G. Schroder, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Neuzen en Hoek (Be kl.). 7 Apr. 1861. 1846. F. H. Stubbe (1), voor de dir. bel, regten en accijn• sen, te Hulst en Graauw, de dir. bel., te Clinge en St. Jansteen (Be kl.). 20 Jan. 1857. 1865. K. Boudewijn, voor de regten te Kauter (gerief• kantoor), en de accijnsen voor dat deel van de Clinge, dat nabij het kantoor van den Kauter ligt (8ekl.). 7 Aug. 1865'. 1860. B. van Leeuwenstein , voor de regten aan de Kap e 11 e- brug (grenskant.), en de accijnsen van St. Jansteen, en het deel van de Clinge, niet tot het kantoor aan den Kauter behoorende (8e kl.). 6 Mei 1860. 1864. A. van der Beek, voor Hontenisse, Hengstdijk, Ossenisse, Stoppeldijk en Bosclikapelle (5ekl.). 13 Mrt. 1864. 1865. J. L. de Weille, voor de dir. bel, resten en accijnsen, tevens geriefkantoor, te Overslag en Zuiddorpe (8e kl.). 29 Sept. 186B. 1861. J. L. Huygens, voor de dir. bel., regten en accijnsen, tevens geriefkantoor, te Koewacht (8e kl.). 29 Aug. 1861. 1864. C. Klos, voor de regten, te Roode - Slu is (gem. Overslag) (9e kl.). 15 Junij 1864. Stationementen te Sas van Gent, Neuzen , Axel, Koe• wacht, Overslag, Philippine, Hulst, Hontenisse, Graauw, Kapellebrug, St. Jansteen, de Kauter en Roode-Sluis.

Plaatselyke Ontvanger, belast met de ontvangst van Rijks-accijnsen. J. M. de Stoppelaar, voor het geslagt, te Middelburg. Surnumerairen in de Directie. G.E.J, de Quaij. 16 Sept. 1862. | M. Schuylenburg. 5 Oct. 1864. Visiteuri. G. Bosman. r. 3., 3e kl. te Middelburg. A. de Lange, 3e kl. te Vlissingen.

(I) Vroeger Controleur te Hulst. 53

B.P.G. Vermeulen Krieger, Se kl., j W. K. A. Neurdenburg, 3e kl, i te Bath. H. J. Cremer, 4e kl., )

W. van Schelven, 2e kl., ( , „ 7

-r, ,r , i o o i I e te Brouwer shaven, B.K. van der Meulen, r. 3., 2e kl., t J. W. J. van Vonders Westerburger, 3e kl., te Sas van Gent L. den Broeder, Comm. le kl., te Zierikzee (fung.) J. H. Moggenstorm, Comm. le kl., te Neuzen (fung.).

J. Muller, w 2e ,f „ Veere tf

VanCommiesen de eerste klasse.. G. Muller. de Vroome. A. van de Zande. P. Hoogervoret. Carras. B. Pag6. r. 3. W, Dumoulin. de Vnese. (* 4. kl.) J. de Raadt. J. H. Moggcnstorm. r M. Adriaanseu. A. Visser. J. de Kryuer. r. 8. M. Visser. r. 3. W. Haverkorn. r. ! L. Tappij Gielen. A. van Oppen. r. 3. C. J. Gevaert. L. deu Broeder. r. 3. Wz de Wijn. D. van den Berge. I. F. W. Verhaageu. J. H. Valk. A. Lambregtse. r. P. Minnaard. r. 3. Van de tweede klasse. J. Muller. r. 3. L. Sanderse. A. J. van Weael. H. A. Buth. r. 3. B. VHD der Kaay. C. van Oyen Laurense. F. C. de la Cour. L, F. Schorer. A. J. Strooband. P. Besuyen Mz. D. U. Schalk. r. 8. A. van den Houten. J. M. Ledegang. r. S. C. llenooij. r. 3. J. D. Wynmalen. M. Koolhaas VVarnas. U. V. de Virieu. J. Contant r. 3. P. Aarens. C. Flink. P. A. Hoffmann. C. L. van den Eekhout, J. J Werner. J. J. Peeters. C. den Hartigh. W. Fermie. N. J. van Schingen. W. Weisfelt. G. Ellens, r. 3. S. J. Hulae. J. van Maale. J. le Roij. r. 3. F. L. Hulsenboom. P. van Vuuren. H. Petrie. J. M. Becude. Van de derde klasse. M. de Jong. F. G. J. Smits. C. Fremonw. W. Leydekkera. r. 3. VHU der Veurt. J. A. Beuaen. J, Hoskam. 11 J. Meamun. U. J. Muyaelaar. A. van den Brandt. K. Simoua. W. F. Wouters, J. P. Rie.sberg. J. J. Kompenhans. C. Duwel. A. A. Bucker. E. M. van Nyholt. M. V.. van der Halen. J. C. Cramer. D. Deijer. T. Elserman. J. Pleyte. A. van Orbeck. A. Vergouwe. J. H. Harthoorn. J. M. R. de Warem. J. van der Graaf. A. Verhage. K.. A. van der 11 ucfit. J. Lignian. L. W. Pnnae. L van der aave. F A. Utermark. J. Vorstenbosr.h. A. Koolen. G. Jacobs. V. van de Velde. C. de Bock. P. Praag. G. T. Honk. L J. Olivier. J. Grooteuboer. J. F. Eekelaar. L. Scbmitt. J. H. Engelman. G. J. Anten. P. J. van der Maat. F. J. Scheffer. M. Holtzer. A. A. Leupeu. A. H. Bosmaa. W. A. Nicsz. C. BiereuB. H. V Hoffmann. J. Bakker. J. M. Scheurleer. P. A. F. j\ysen. E. P. Lauer. J. H. Popi>e. A. J. van Rietachoten. 54

Van de vierde klasse. J. W. H. Korff. W. C Haverkorn. II. ftadsma. J. J. van Caem. L. van Praag. P. Kuipers. P. A. van Disboeck. A. van Huet. M. Zoutendam. J. C. Poor. J. C. Almey. H. de Goede. P. A. Nelissen. M. J. Bouwman. H. L Kckenliausen. J. J. de Krijfter Jj. C. M. de HaaB. J P Commelm. A. van der Staal. T. Spee. N. P. W. Bouwman. A. van Delft, Buitengewoon Commies.

Sloeproeijers. J. Dronkers, Kwartiermeester, te Vlissingen. H. van der Muasele, Sloeproeijer, te Vlissingen. C. Adamse, idem. H. Oliekoek, idem. A. van der Steen, idem. F. Schweighard, Kwartiermeester, te Bath J. Barendrecht, Sloeproeijer, te Bath, G. Andree, idem. J. de Kan, idem. M. van Pelt, idem. W. van der Velde, idem. B. Bal, idem.

Scheepsmeters. J. de Krijger, Commies der lBte kl., te Middelburg. G. Boaman, Visiteur, te Middelburg (adjunct). L. den Broeder, Commies der lste kl., te Zierikzee. W. van Schelven, Visiteur, te Brouwershaten. J. de Kaadt, Commies der lste kl., te Bath. J. Content, Commies der 2de kl., te Sas tan Gent. fung.

Deur waar der s der directe belastingen. J. A. Dupon, te Middelburg, voor de kant. Middelburg en Arnemuiden. J. Muller, Commies 2de kl., te Veere, voor het kant. Veere. C. den Hartogh, Commies 2de kl., te Colijnsplaat, voor de kant. Colijnsplaat en Wissekerke, P. C. Singer, te Vlissingen, voor de kant. Vlissingen, Oost- en West-Souburg en Domburg. M. Costerus, te Zierikzee, voor de kant. Zierikzee, Nieuwerkerk en Noordgouwe. II. Petrie, Commies 3de kl„ te Brouwershaten, voor de kant. Brouwershaven cn Noordwelle. M. C. van Elsacker, te Tholen, voor de kant. Tholen en St. Maartensdijk. H. J. Mesman, Commies 3de kl., te Kruiningen, voor de kant. Yerseke, Kruiningen, Waarde , Krabbendijke en Bath. A. W. Rjjnberg, te Goes, voor de kant. 's Graeenpolder, Ovetande, Eeinkenszand, Goes en Kloetinge. 55

1. M. Altbeer, te Axel, voor de kant. Axel.Sai van Gent, Westdorpe, Philippine, Nemen, Koewacht cn Overslag. C. I. Moena, te Jlulst, soot de kant. Ilulst en Hontenisse. ,T. Porey, te Oostburg, voor de kant. Oostburg, Ttendijke, Biervliet en Breskens. P. Hoogervorat, Commies lste kl., te Sluis, voor het kant. Sluis. J. le Roy, Commies 3de kl., te Aardenburg, voor het kant. Aardenburg.

ENTEEPOTS. Entreposeurs. De Ontvangers der regten en accijnsen te

Middelburg, Algemeen. Zierikzee, Publiek. Vlissingen, Publiek. Goes, Part., wijn.

Waarborg en belasting op de Gouden en Zilveren werken in Zeeland.

MIDDELBURG.

H. D. Fock, Controleur. 5 Apr. 184-9. J. M. van der Minne, Ontvanger. 2 Nov. 1865. P. J. A. J. F. L. Jonxis, Essayeur. 16 Apr. 1862.

Controleur der directe belastingen en van bet kadaster.

W. A. de Jongh, te Middelburg. 80 Jan. 1864. E. F. Smeets, Adjunct-Controleur te Middelburg. 15 Nov. 1865. Directeur. Mr. A. C. H. Geukama Bakker. 18 Oct. 1863. D. J. Sonnenberg, Commies ter Directie. 29 Oct. 1863.

Rijks-Advocaat.

Mr.C.¥.Bar.van Lynden van Sandenburg. (waarn.). 25 Mei 1857. Betaalmeester. E. L. Baron Rengers (# 4de kl), te Utrecht. 2 Dec. 1855.

Controleurs. M. Prakken, te Utrecht. 17 Apr. 1852. Jn' J'I•L-Coenen van's Gravesloot, te Amersfoort. 17 Nov 1842 TP A ?' E' Nahllys' te Breukelen. 6 Jan. 1858. h. C. A. J. Njehot, te Dritbergm, res. Amerongen. 16 Oct. 1862 V. &. van Visvliet, te Usselstein (res. Utrecht). 26 Jan. 1862. Ontvangers. Controle UTRECHT.

18f1Vrfr-^VoSte!'^(1)' I°°r de dir- beL> eerste afdeeling, te Utrecht (3e kl.). 29 Sept. 1861. 1855. W van Bergen (2), voor de dir. bel., tweede afdee• ling, te Utrecht, (2e kl.). 30 Dec. 1859. 1832 J. A. P. Bierhaus, voor de regten en accijnsen, te Utrecht (2e kl). 27 Feb. 1S57. itfr. P. O Wallaud, voor het geslagt, te Utrecht. Stationement te Utrecht (7 Commiesen).

Controle AMERSFOORT.

1855. J. P. Schluiter (3), voor Amersfoort (4e kl 1 1 Mrt. 1855. ' 1 ;'

18,3 6' ,f; {* Kooy' TOOr B«arn, Emmes en ,W (5! e kl.). 8 Dec. 1860.

(1) Vroeger Controleur te Utrecht. (2) Vroeger Controleur te Breda. (3) Vroeger Controleur te Kampen. 57

1845. Jhr. A.CP. Quarles van Ufford, voor Hoogland, Bun• schoten, Leusden en Stoutenburg (6e kl.). 6 Julij 1855. 1850. J. A. C. W. van Lanschot Hubrecht, voor de Bildt en Maartensdijk (6e kl.). 18 Nov. 1863. 1835. J.W.G.A. van Nouhuys, voor Zeist (5ekl.). 18 Meil860 1857. J. C. E. Sala, voor Woudenberg en Renswoude (8e kl.). 6 Julij 1857. Stationementen te Amersfoort (4 Commiesen), Baarn (2 Commiesen) en Zeist (4 Commiesen).

Controle BREUKELEN.

1843. A. Engelenburg, voor B r e u k el en - Nijenrode en St '. Pieter en Ruwiel (6e kl.). 29 Sept. 1861. 1839. E. M. van Mattenburgh, voor Abe oude, Baam- brugge, Nigtevecht en Vreeland (5e kl.). 5 Apr. 1861. 1848. J. Drabbe, voor Loenen, Loenersloot, Loosdrecht en Vinkeveen (6e kl.). 7 Dec. 1857. 1842. Jhr. E. J. van Holtlie, voor Maar s s en , Tienhoven, Maarssenveen , Zuilen, Achttienhoven en Westbroek (5e kl.). 9 Oct. 1865. , voor Wil nis en Mijdrecht (6e kl.). Stationementen te Loenen (2 Commiesen), Maarssen (2 Com• miesen) en Vinkeveen (2 Commiesen). Controle DRIEBERGEN. 1857. L. A. H. Crommelin, voor Amerongen en Leersum (7e kl.). 5 Julij 1864. 1857. C. Eooseboom, voor Driebergenen Rijzenburg, Doom, Maarn en Langbroek (2 kantoren, 6e kl.). 13 Feb. 1857. 1851. W. H. D. Broers, voor Houten, Schalkwijk, Tidl en 't Waal (6e kl.). 4 Oct. 1862. 1856. H. C. van der Feen, voor Werkhoven, Odijk en Bunnik (7e kl.). 26 Aug. 1860. 1840. J. F. Schijff, voor Wijk bij Duurstede en Colhen (6e kl.). 27 Oct. 1858. 1835. A. van de Werken, voor Veenendaal en Rhenen (6e kl.). 1 Dec. 1844. Stationementen te Driebergen (2 Commiesen), Veenendaal (2 Commiesen), Wijk bij Duurstede (2 Commiesen) en Rhe• nen (2 Commiesen). 5S

Controle IJSSELSTEIN. 1846. F. L. F. de Veije, voor IJsselstein, Benschop en Polsbroek (6e kl.). 25 Oct. 1856. 1846. JJir. D. C. van Lennep, voor Harmelen, Ouden Rijn en Veldhuizen (le kl.). 24 Apr. 1846. 1849. J. F. G. B. d'Harvant, voor Ka m e r i k - Houtdijken en Mijzijde en Zegveld (7e kl.). 1 Mrt. 1853. 1853. J. R. Seilberger, voor Kockengen, Laag-Niemckoop, Vleuten en Haarzuilens (7e kl.). 15 Sept. 1853. 1848. H. J. C. Coenen, voor Lopik, Jaarsveld, en Willige- Langerak (le kl.). 25 Apr. 1853. 1854. Jhr. G. J. M. Bowier, voor Montfoort, Willescop, Linschoten, Snelretcaard en Hoenkoop (6ekl.). 13 Mrt. 1865. 1839. D. W. van Empel (1), voor Vreesicijk en Jutphaas (6ekl.). 14 Sept. 1850. Stationementen te Harmelen |(2 Comm.), Montfoort (2 Comm.), Vreeswijk (2 Comm.) en IJsselstein (2 Comm.). Surnumerair in de Directie. P. H. Balfour van Burleigh. 5 Oct. 1864. IV. Maas Geesteranus. 5 Oct. 1864. Visiteur. G. P. Valkenhoff, te Utrecht, 2de kl. Commiesen. (X n H r nnclennltelt.) Van de eerste klasse. T. Lancee. E. J. 't Hoeu. |G. van Amegde. r. 8. W. Snelleuherg. J. Kooimau. r. 2. G. C. van Boll. J. C Dorse. Van de tweede klasse C. J. Kroon. J. de Leur. W. A. N. Eijmaal. K, Heijmen. F. W. Stork. J. Jonkers. J. Coops. A. J. Perebolt. W. L. van Soeat. W. Smit. A. C Bettiuk. C. van Nimwegen. Van de derde klasse. J. Jansen. J. F. ten Bosch, r. C Philippo. A. J. Terwosrt. J. F. van Hems. H. Serlijn. B. J. Lautenslager. P. A. van Dam. H. G. van Doornik. J. J. Temminck. P. J. A. L. Jlaars. W. G van Kiemsdiik. J. M. Houig. S. A van Arkel. J. C. Favejee. A. J. H. Syben. S. Severijn. A. H L. de Beigh. W. F. It. Gerdessen. J. Kuylaars.

(1) Ook voor de Rijnvaartregteu. 59

Scheepsmeter,

J. Kooiman , Commiet der late kl., te Utrecht. Deur waar der s der directe belastingen. 0. K. Hemkes, te Utrecht, voor de late afd. H. Appelian, te Utrecht, voor de 2de afd. C Immerzeel, te Loenen, voor de kant Abcoude, Wilnxs en Loenen. Y de Wit te Harmelen, voor de kant. Montfoort, Harmelen, Kamerijl en Kockengen. K. S. Blom, te Amersfoort, voor de kant. Amersfoort, Hoogland en Woudenberg. A W. Hak>, te Baarn, voor de kant. Baarn, Zeist en de Bildt. P van Voorthuyzen, te. Rhenen, voor de kant. Amerongen en Veenendaal. 3 3. Temminck, Commies Sde kl., te IJsselstein, voor het kant. aldaar. C van Nimwegen, Idem 2de kl., te Vreesioijk , voor het kant. Loptk. TV Lancee, Idem l.te kl., te Wijk bij Duurstede, voor het kant. Doom en W,jk b,j Duurstede. « . . J Jonkers, Idem 2de kl., Driebergen, voor de kant. Driebergen en Werkhoven. S. Severun, Idem Sde kl., te Wijk bij Duurstede, voor het kant. Houten. W A. N. Eljmaal, Idem 2dc kl„ te Maarssen, voor het kant Maarssen. \l. G. van Doornik, Idem 3de kl., te Maarssen, voor het kant. Breukelen. S. A. van Arkel, Idem Sde kl., te Vreeswijk, voor het kant aldaar.

ENTREPOTS.

Entreposeurs. lie ontvangers der regten en accijnsen te Utrecht, Publiek. | Amersfoort, Part., wijn.

Waarborg en belasting op de Gouden en Zilveren werken in Utrecht.

UTBECET, 1'. van Steenbergen, Controleur. 8 Dec. 1852. J. F. A. Bierhaus, Ontvanger. 27 Feb. 1857. J. H. Balfoort, Essayeur. 8 Dec. 1852.

Controleur der directe belastingen en van het kadaster. D. Cochius, te Utrecht. 5 Dec. 1843. Directeur. G. B. Simon. 22 Jan. 1855. J. Troelstra, Commies ter Directie. 17 Oct. 1862.

Rijks-Advocaat. Mr. J. W. Tromp. 20 Julij 1848.

Betaalmeesters.

Jhr. W. L. B. van Panhuys, te Leeuwarden. 15 Dec. 1861 Mr. C. M. van Hees, te Sneek. 21 Julij 1865. **• J- J- Canter Cremers, te Heerenveen. 15 Sept. 1855.

Controleurs. H. J. Westenberg, te Leeuwarden. 1 Mrt. 1851. J. J. T. Evers, te Harlingen. 6 Jan. 1858. Jhr. A. von Biilow, te Dockum. 21 Oct. 1860. E. A. Tissot van Patot, te Sneek. 26 Jan. 1862. J.E. Westenberg, te Workum (resid. Bolsward). 9 Apr. 1856. N. van Hamel, te Heerenveen. 31 Dec. 1849. B. Hulst, te Dragten. 16 Oct. 1862.

Ontvangers.

Controle LEEUWARDEN.

• • • V,' voor de dir- bel>

Controle HABLINGEN.

1836. J. Ideraa Greidanus, voor de dir. bel., regten accijn• sen, te Harlingen (2e kl.). 10 Dec. 1865. 1826. 0. J. van Kammen, voor Fran eker en Tzum (4e kl.). 21 Mrt. 1864. 1852. J. W. Holtius, voor Sexbierum en Minnertsga (6e kl.). 7 Oct. 1865. 1862. J. P. S. Jonquiere, voor B i e d (7e kl.). 29 Sept. 1865. 1845. J. Tamson, voor St. Anna Parochie, Lieve Vrouwe-Parochie en St. Jacobi-Parochie (4e kl.). 7 Oct. 1865. Stationementen te Harlingen, Franeker, Sexbierum en St. Jacobi-Parochi.

Controle DOCKUM.

1856. S. Sinnema (1) voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Dockum (4e kl.). 21 Nov. 1856. 1858. B. C. Wildrik, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Ee (6e kl.). 28 Julij 1865. , voor Ternaard en Nes (6e kl.). 1860. K. R. Steringa, voor Holwerd(le kl.). 13 Oct. 1863. 1847. Jhr. J. C. F. Stern , voor A nj um en Nijkerk (6e kl.). 24 Julij 1859. 1851. F. M. J. van Gliert, voor Hallum en Marrum (6e kl.). 9 Nov. 1861. 1846. S. M. E. d'Harvant, voor Ferwerd en Blija (6e kl.). 18 Mei 1S55. 1863. C. C. Exalto d'Almaras, r. 3., voor de dir. bel., regten en accijnsen van B allum en Nes op Ameland (resid. Hollum , 8e kl.). 13 Oct. 1863. 1836. Mr. A. S. Reiding, voor Schiermonnikoog (8e kl.). 31 Oct. 1836. 1845. W. Ruitinga, voor Akkerwoude, Birdaard en Veenwouden (5e kl.). 27 Mrt. 1862. Stationementen te Dockum, Holwerd, Ezumazijl, Wierum, Akkerwoude , Dockumer-Nieuwezijlen, Ferwerd, Nes (Ame• land) en Schiermonnikoog.

(1) Voorheen Controleur te Dockum. sa

Controle SNEEK.

1827. F. H. ter Horst, voor Sneek, (3e kl.). 15 Junij 1864. 1857. J. W. D. van Hemert, voor Woudsend en Oppen• huizen (7e kl.). 8 Nov. 1859. 1839. Y. W. Bolman, voor Heeg en Fist (resid. Fist) (5e kl.). 10 Aug. 1853. 1836. D. J. den Beer Portugael (§g 4. kl.), voor Nyland en Scharnegoutum (5e kl.). 26 Mei 1862. 1853. H. de Wal, voor Rauwerd (6e kl.). 2 Feb. 1864. 1862. E. J. Woudsma, voor Wa r g a en Roordahuizum (7ekl) 30 Sept. 1862. 1851. A.A.Uitenhage de Mist, voor G rouw (7ekl.).25Julijl851. 1853. J. de Rapper, voor Baard (6e kl.). 11 Julij 1853. 1816. J. A. Ruel Engelman, voor J or werd en Oosterwie- rum (residentie Weidum, 6e kl.). 22 Feb. 1836. Stationementen te Sneek, Woudsend, Irnsum en Jorwerd.

Controle WORKUM.

1847. J. F. Mansfeldt, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Workum (6ekl.). 30 Junij 1859. 1865. B. Jonkman , voor de dir. bel.. regten en accijnsen, te Stavoren en Hindeloopen (9e kl.). 23 Jan. 1865. 1852. D. L. Heinsius, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Makkum en Gaast (6e kl.). 13 Junij 1862. 1855. D. L. H. van Bassen Jongbloet, voor Koudum (6ekl) 2 Oct. 1865. 1837. J. F. Meijer, voor Wit mar sum, Arum en Burq- werd (5e kl.). 30 Dec. 1847. 1844. J. de Rochefort, voor Balk (6e kl.). 2 Apr. 1857. 1830. L. R. Krins, voor Wommels en Oosterend (5ekl) 16 Aug. 1838. 1836. H. K. Pel, voor Bolsward en Tjerkwerd (4e kl ) 25 Junij 1865. Stationementen te Workum, Balk, Koudum, Makkum, Arum , Wommels , Bolsward en Stavoren.

Controle HEERENVEEN.

1844. T. Greidanus, voor Heerenveen, St. Johannisga en Tjallelerd (4e kl.). 3 Sept. 1864. 63

1864. J. P. Oostingh, voor Knijpe en Mildam (6e kl.). 23 Mrt. 1864. , voor Akkrum, Oldeboorn en Terhorne (5e kl.). 1842. V. H. Niemantsverdriet, voor Joure en Haske (6ekl.). 23 Mrt. 1861. 1864. L. Vlug, voor Sloten en Langweer (6ekl.). 13 Aug. 1864. 1837. S. P. van Berg, voor de dir. bel., regten en accijn• sen, te Lemmer en Oosterzee (6e kl.). 24 Mei 1854. 1852. J. van Zandbergen Buwalda, voor Wolvega en Ol• detrijne (5ekl.). 15 Sept. 1865. 1859. W. A. D. van Groin, voor Noordwolde en Blesdijke (7ekl.). 26 Jan. 1864. Stationemen:en te Heerenveen, Knijpe, Joure, Akkrum, Sloten, Lemmer, Wolvega en Noordwolde. Controle DRAGTEN. 1839. J. Habbema, voor Gorredijk en Langezwaag (5ekl.). 22 Mei 1864. 1845. W. Luytjes, voor Beetsterzwaag, Ureterp, Duurs- wolde, Boornbergum en Lippenhuizen (6e kl.). 1 Dec. 1853. 1828. M. de Boer, voor Dragten, Oudega en Rottevalle (5ekl.). 31 Oct. 1836. 1843. Jhr. P. A. van Holthe, voor Oosterwolde, Don• kerbroek, Makkinga en Oldeberkoop (6e kl.). 8 Junij 1865. 1833. Jhr. B. Gevaerts van Geervliet, voor Bergum, Har• degarijp en Giekerk (6e kl.). 30 Nov. 1833. 1864. L. F. Backer Overbeek , voor Oostermeer (8e kl.). 15 Aug. 1864. 1844. J. W. van Idsinga, voor Kollum en Burum (6e kl.). 30 Dec. 1847. 1847. R. Feith, voor Buitenpost, Kooten, Drogeham en Surhuisum (6e kl.). 13 Aug. 1863. 1852. C. J. A. Greven, voor W e ster g eest (residentie Veenklooster, 7e kl.). 13 Nov. 1852. Stationementen te Gorredijk, Beetsterzwaag, Dragten , Donkerbroek, Oosterwolde, Bergum, Kollum, Augustinusga en Munnekezijl. Surnumerairen in de Directie. A. J. Vening. 1 Oct. 1861. J. G. Buekers. 2 Nov. 1865. M. P. Troelstra. 5 Oct. 1864. D.Th.v.d.Zwaag. „ „ 64

Visiteurs. C. J. van Someren Kooy, le kl.,i . „ ,. A. J. Schuit (Ji4.kl.), 2e kl.. I TE Harhnffen. H. Scheen, 3e kl., i voor de in en uitklaringen, te Oost- R. Weersma, 3e kl., I mahorn. A. J. Verhoeff, 4e kl., j voor de in- en uitklaringen te J. W. Backer, 4e kl„ • Ameland.

Commiesen.

(Waar anclennltclt.) Van de eerste klasse.

P. J. Ferwerda. E. P. Leeman. D. P. Posthuma. r. 8. J. Adama. J. Settelaar. J. Uiling. J. D. de Bruin. (* 4. kl.). H. J.W.G. Scbegdt Stael van G. R. Zijlstra. J. S. Dgkstra. Uolatein. C. R. van "Wetering. J. van Endig Holkamp. Gal. L. de Vries. H, A. Prins. H. Voskuil. r. 8. J. P. Kiestra. J. J. H. van der Haar. A. Horn. G. Bauz. G. Dijstelberge. L. L. Deden. A. W. du Pied. H, A. G. Schippers. M. Gernieraad. J. van Rodenburg. D. Hulshoff. P. Mostert.

Van de tweede klasse.

J. M. Durkema. K. G. Kuapper. A. Wy'nants. (* 4. kl.). G. J. Metzelaar. J. F. Koch. H. H. Pel. J. Groenouw. J. Bonekurap. M. S. van Genderen. W. A. Elsma. r. 8. W F. Pntman. r. 3. U. D. Collet. H. H. Boucher, r. 3. J. T. van Slooteu. G. S. de Joug. J. Hoving. J. J. Heiuaius. C. G. Hamstra. R. T. Annema. J. S. Rieuks. J. S. Hebbes. Van de derde klasse. K. H. Feitsma. G. Wulfsen. r. 8. J. Wiggera. Jr. G. F. van der Velde. W. Krediet. J. Terhenne. M. E. Napjus. J. Postmus. R. ten Poorten. J. Oosterling. W. de Vries. J. A. Sluizer. C. A. J. Kelder. P. C Bieraraa. J. W. G. Icelander. D. J. Nieuwhof. W. F. L. van Nouhuus. J. F. de Boer. L. O. Wijma. R. L. Krins. E. T. Beima. R. W. van HotUnga. P. Stam. J. B Pors. W. J. Dieterich. D. Kamminga. J. van Colmeschate. G. W. Harenberg. J. J. Kisjes. T. A. van H;lckama Vlieg M. Bolhuis. J. G. Charisius. Bonkes. G. IVuyen. Th. Reinders. D. I). Postma. H. Wouda. J. W. Teunissen. P. J. Groenlaud. R. J. Halbesma. J. A. Gatsouides. A. C. Reusing. J. F. Swam. W. K. Bakker. J. F. Meijer. J. C. Brnina. r. S. J. WetBelaar. 0. J. Bottmga. P. J. G. Leurs. H. J. Jentiuk. J. Durleu. Van de vierdo Basse. P. Fijlstra. B. J. Windsant. G. J. Oostveen. IT. I. a maker. 65

Sloeproeijers.

J. de Vries, Sloeproeijer, 1 0p het fciarjugavaartuigt e Oost nahorn. Y. W. Jangstra, idem. J Scbeepsmeters.

H, Voskuyl, Commiei der lste kl., te Leeuwarden. A 3 Schuit, Visiteur te Harlingen. W. A. Eismu, Coumiiei der 2de kl., te Sneek. A. W. du Pied, Idem der lste kl., te Heerenveen.

Deurwaarder* der directe belastingen.

A. P. Tjepkema, te Leeuwarden, voor htt kant. Leeuwarden, Hu 'uum, Hij urn, Jelsum, Wirdum. 6. S. de Jong. Commiei 2de kl.,te Dronrijp, voor de kant. Beelgum, Dronrijp eu Deinum. 3. Veltmau, te Harlinien, voor de kant. Harlingen, Sezbierum en de gemeente Si. Jacobi-Parochie. I, . J. Kisjes, te Franiker, voor de kant. Franeker, Hied en St. Anna-Parochie. H. A. Prins, Commies lste kl., voor de kant. Solium en Westergeest. P. J. Ferwerda, Idem Isle kl., voor het kant. Akkerwoude. 0. J. Bottinga, Commies 3de kl., te Hallum, voor de kant. Hallum en Ferwerd. L. L. Deden. Comnies lste kl., te Hollum, voor het eilaud. Ameland. D. Nieuwhof, Idem Sde kl., te Schiermonnikoog, voor het kant. Schiermonnikoog. 3. 3. Bergmans, te Dockum, voor de kant. Dockum, Anjum, Ee, Holwerd eu Ternaard. G. Swam, te S;««,t-, voor de kant. Sneek, Nijland, Heeg en Woudsend. L. vanWieren, te Ratwtrd, voor de kant. Rauwerd, Grouw, Warga, Raard en Jorwerd. A, C. de Wit, te Bolswxrd, voor de kant. Bolsward, Wilmarsum, Makkum en Wommels. J.Bonekamp, Commies 2de kl., te Koudum, voor het kant. Koudum. H. P. Lseman, Comnies lste kl., te Workum, voor het kant. Workum. 3. F. de Boer, Commea 3de kl., te Balk, voor het kant. Balk. 3. van Rodenburg, Cimmies 2de kl., te Stavoren, voor het kant. Stavoren. j). p. Posthuma, Conmiea 2de kl, te Lemmer, voor bet kant. Lemmer. W. de Vries, Idem !de kl, te Sloten, voor het kant. Sloten. A. Hoekstra, te Ueeruieeen, voor de kant. Joure, Akkrum en Heerenveen. J. J. H. van der Hair, Commies Sde kl., voor het kant. Knijpe. C. G. Hanutra, Idcrr 2de kl, te Wtiltega, voor liet kaut. Wolwji. W. Krediet, Idem See kl., voor het kant. Noordwolde. J. W. Teunisscn, Idea lste kl, voor bet kant. Oosterwolde, behalve de gem. Donkerbroek. II. Mejer, te Beelstrtwaag, voor de kant Dragten, Oudega, Beetslertwaag en Gorredijk. J. F. van Slooten, Commies 2de kl, te Donkerbroek, voor de gem. Donkerbroek. II. van der Linden, te Bergum, voor de kaut. Bergum, Oostermeer en Drogeham. ENTREPOTS.

Entreposeurs.

Be Ontvangers der regten en accijnsen te

Harlingen, Publiek. Heerenveen, Part., wijn. Leeuwarden, Part., wijn en Sneek, Part., wijn , gedest. binnenl. gedestilleerd.

Waarborg en belasting op de Gouden en Zilveren werken in Friesland.

LEEUWARDEN. W. Hoevenaar, Controller. 28 Sept. 1848. L. J. van Dunne', (3gg4kl.). Ontvanger. 9 Oct. 1860. H. W. Huber, Essayeur. 6 Peb. 1845. T. T. van Kammen, Commies-Stempelaar. 8 Dsc. 1852.

Controleur der directe belastingen en van het kadaster.

J. J. de Jongh (@), te Leeuwarden. 5 Dec. 1843. J. G. Perk van Lith, Adjunct-Controleur te Leeuwarden. 14 Nov. 1865. Directeur. F. H. Kruseman Arets. 18 Oct. 1863. A. C. Luttenberg, Surmtm. 1 Oct. 1861. Tijd. waarn. Comm. ter Directie. Rijks-Advocaat. Mr. G. Roijer (Tijdelijk). 28 Jan. 1855. Betaalmeesters. F. J. van Hoboken (®), te Zwolle. 16 Mei 1847. Mr. 3. H. F. Umbgrove, te Almelo. 1 Feb. 1862. Controleurs. G. W. van der Gronden, te Zwolle. 12 Mei 1842. J. B. Story van Blokland, te Kampen. 21 Oct. 1860. Jhr. G. K. van den Santheuvel, te Steenwijk. 5 Apr. 1857. G. P. van Vladeracken, te Deventer. 6 Jan. 1858. K. W. Verschooff, te Hardenberg. 12 Dec. 1863. W. C. F. J. Eerens, te Almelo. 20 Dec. 1864. W. H. Houwing, te Enschede. 1 Dec. 1862. Ontvangers. Controle ZWOLLE. , voor de dir. bel., te Zwolle (3e kl.). 1843. Jhr. P. A. van Haeften (1), voor de regten en ac• cijnsen te Zwolle (3e kl.). 22 Mei 1865. 1833. H. A. D. J. Baron van Haersolte, voor Zwoller• kerspel (residentie Zwolle, 6e kl.). 10 Mrt. 1837. 1865. N. Kantelaar (2), voor Dalfsen (7e! kl.). 1 Sept. 1865. 1862. E. C. H. W. Vermeer, voor Staphorst en Bouveen (8e kl.). 8 Mei 1862. Stationementen te Zwolle, Dalfsen en Staphorst.

Controle KAMPEN. 1828. N. C. J. Velius Baert, voor de dir. bel., regten en acc, te Kampen (4e kl.). 25 Junij 1865.

(1) Vroeger Controleur bij 't Kadaster. (2) Vroeger Controleur te 's Bosch (buitengem.) 68

18^'v ^ n « R Van SPen*ler> ™or Ustelniuiden, Wilsum, Grafhorst, Zalk en Veecaten, Kamperveen en Schok- land (residentie Kampen, 6e kl.). 13 Jan. 1863

A A M 1 naar v ^ r- - ° ? . oor Hasselt (8e kl.). 16 Aug. 1860.

1**5. C. J. deVnese Jz.,voor2«0r<.Jni., Genemuiden en Wanneperveen (6e kl.). 5 Julij 1829. Stationementen te Kampen, Zwartsluis en Hasselt. Controle STEENWIJK (resid. Vollenhove).

- - V00r steen ' '(je'k ^ - ">Vk, Giethcorn en Steenwijkerwold 1852. J.A.Eschauzier, voor Oldemarkt (6ekl ) 22Mrt 1860 "(Ve S.]. \^xmT- Staden AmH r°llenh°°'e 1833 J. C Houwing, voor Blokzijl, de Kuinre en Blan- kenham (5e kl.). 4 Julij 1862. Stationementen te Steenwijk, Blokzijl, Oldemarkt, Vol• lenhove en de Kuinre.

Controle DEVENTER. 1838. Jhr. Mr S. Trip (1), voor de dir. bel., te Deventer en de dir. bel. en acc. van Diepenveen en Bathmen (4e kl) 11 Nov. 1859. * 1827. J. G. Moll (2), voor de regten en accijnsen, te De• venter (2e kl). 14 Oct. 1857. 1838. G. R. A. J. van Hasselt, voor TVijhe (6ekl). 4 Auo-1861 1847. D. Baron van Slingelandt (@), voor Raalte en Heino (6e kl.). 16 Apr. 1861. 1836. J. W. Dumon, voor Olst (le kl.). 31 Dec. 1852. Stationementen te Deventer, Wij he, Raalte, Olst en Heino. Controle OMMEN (resid. Hardenberg). 1844. Jhr. F. T. van der Wijck, voor de dir. bel., regten en acc., van Stad en Ambt Ommen en den Ham (le kl.). !3Junijl844' 1860. J. J. Masman, voor Hellendoorn (7ekl.) 22Apr.l860 1845. B. Warnaars, voor de dir. belast., regten en acc. van Avereest en Nieuw-Leusen (betalingskantoor te Dedems- vaart, 6e kl.). 27 Feb. 1857.

(1) Voorheen Controleur te Harlingen. (2) Idem te Zuidbroek. G9

1825. J. A. Baron van Ittersum, voor Stad en Amlt Har• den!) erg (6e kl.). 15 Sept. 1826. 1864. J. B. F. H. Rebenscheijdt, voor de dir. bel., regt. en acc. van Gramsbergen (grensk., 7e kl.). 22 Apr. 1864. 1859. C. van Boekeren, voor de regten, te Veenebrugge (grensk., 7e kl.). 16 Mei 1862. Stationementen te Ommen, Hardenberg, Gramsbergen, den Ham, Hellendoorn, Avereest, Veenebrugge, Sibculo, Klooster- haar , Lutten , Radewijk , Holtheme , Bergentheim, Vrooma- hoop, de Scheer en Marienberg,

Controle ALMELO.

1844. W. L. Bruist, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Stad en Ambt Almelo (5e kl.). 17 Nov. 1857. 1863. H. B. Vollenhoven van Daalen, voor Vries env een (8e kl.). 29 Nov. 1863. 1860. E. Bakker (r. 2), \oorTubbergen (7ekl.). 22Nov.l863. 1854. J. P. E. Loos, voor de dir. bel., regten en accijnsen, van Ootmarsum en Denekamp (7e kl.). 18 Sept. 1860. 1830. P. L. Mulder, voor de regten aan den Laag s c hen uitklaringspaal (7e kl.). 5 Apr. 1849. 1864. W. M. (loldbach, voor de regten en accijnsen, te Man der (grenskant., 8e kl.). 17 Feb. 1864. , voor de regten, te Denekamp (grensk., 8e kl.). 1836. J. E. Stork, voor Weerselo (8e kl.). 28 Nov. 1836. 1861. B. A. Brinkhuis, voor Borne (8e kl.). 29 Aug. 1861. 1847. C. W. A. Essers, voor Rijssen, Wierden en Holten (6e kl.). 13 Nov. 1864. Stationementen te Almelo, Tubberqen, Ootmarsum, Laaa- schepaal, Bruinehaar, Weerselo, Borne, Rossum, Denekamp, Rammelbeek, Latdorp, Rijssen, Geesteren, Vriesenveen, Man- der, Hezinghe, Reutem, Breklenkamp en Noord-Deuringe.

Controle ENSCHEDE.

1838. J. A. de Lanoy, voor de dir. bel., regt. en accijnsen van Enschede en Lonneker (4e kl.). 15 Apr. 1857. 1863. G. Moesman , voor de regten, aan de Glanebr u g g e (grensk., 7e kl.). 3 Jan. 1868. 70

1864. D. Folkersma, voor de regten, aan den B r a a m (geriefkantoor 8e kl.). 9 Dec. 1864. 1844. W. Hillebrandt, voor de regten, aan de Knalhutte (grenskantoor, 8e kl.). 10 Apr. 1863. 1833. H. A. Baarslag, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Haaksbergen (7e kl.). 12 Aug. 1833. 1835. H J. D. W. Dikkers, voor Stad en Ambt Delden en Hengelo (6e kl.). 21 Dec. 1835. 1842. J. van Velthuijserj, voor GOOT, DiepaiheiM en Hdat- kelo (6e kl.). 14 Feb. 1859. 1842. J. van der Hoff, voor de dir. bel., regten en accijn• sen van Oldenzaal en Losser (6e kl.). 2 Mei 1856. 1861. A. A. van der Baan, voor de regten aan de Poppe (grenskantoor 8e kl.). 9 Apr. 1861. Stationementen te Enschede , Eschmarke, Oldenzaal, Gla- nebrngge, de Poppe, Hengelo, Haaksbergen, den Praam, Goor , Markelo , Delden , Broeklteurne, Losser , Beuningen , Lonneker, Boekelo en Butbeek.

Surnumerairen in de Directie. A. C. Luttenberg. 1 Oct. 1861. G. C. Antink. 16 Oct. 1862. J. H. de Bruyn. 16 Oct. 1862. K.W.van Sandick. 1 Dec. 1865. Visiteur*. A. van Welij Dzn, r. 3., 4e kl., te Zwolle. J. Bookmaker Hz., 3e kl., i „

Commiesen, (\* n n r IBC ICDD I til t.) Hoofd- Commiesen. L. A. GerdeBsen, te Ootmarsum.. Jj. G. van Diagt (waarn.), te Enschede. J. Beelen (waarn.), te Hardenberg. I 71

Van de eerste Haste.

H. J. F. Smits. r. 3. P. K. Zeelte. J. Schlepper. G. L. Bruist. J. Jorissen. H. van der Ahee. L. Nuas. W. Loos. A. J. Reumer. J. C. Petri. H. Snyders. G. H. Landwehr. C. P. Gangel. J. van den Tfieuwenhoff. M. Bos. W. Leuvsns. 11. J. Bouman. H. J. Vos. H. J. van Kempen. r. 8. W. Gerritsen. P. van der Meer. A. Vasbinder. E. J. H. van Oorachot F. Dekkers.

Van de tweede klasse.

J. Voordenhout. J. H. Dijk hout. J. M. Haart. C. van Gumster. r. 3. J. D. Waltman. C. Hofsink. C. Henny. p. 8. H. J. van den Berghe. A. 11 Ziesel. H. Kedde. G. J. Lammertink. J. Eskes. J. A. Deen. J. G. Benniuk. J. Braakhuis. J. D. Beincke. M. D. van Santen. P. S G. van Laar. M. Bannink. r. 3. L. Gussenhoven. G. J. RijBloo. J. R. van den Noort. J. Masaeus. J. Broek. 11. Pellenkoft.. C. V. P. D. von Gemmingen J. Meekera. G. J. Harenberg. J. de Ruiter. J. C. M. Textor. H. G. Smit J. C. Metis. F. H. Kalwij. P. A. Roeiofs. J. G. 1 SITU do. A. U. van Stekelenburg. P. A. Theben. J. H. Janssen. G. Hoekman. M. A. de Tbouars. W.. Stunk.. J. W. M. Spee. K. Heleenders. D; W. J. Wolvers. p. 3. J. J. Mali. J. J. de Boer. J. van Bortel. B. Woutman. H. Grevers. r. 3. T. Goedraad. E. G. vau Driesscn. J. Scbutte. P. 3. 1). van Leeuwen.

Van de derde klasse.

M. Poel. A. Terweel. D. J. van Wijaarda. H. van der Hoogt J. Hnlse))OSch. L. Visser. A. Jalink. E. Ten Kapel. D. Poppe.. H. van Dijk. P. A. Masseus. H. A. van der Baan. G. A. R. von Pickartz. B. Jurgens. M. A. Feele. C. L. £. Lausberg. C. M. van Engelen. T. Bergkamp. A. Olman. D. Engelen. P. 3. A. Frank. J. S. Steffera. A. W. van Veen. J. W. Vos. J. G. Edelijn. P. Enserinek. P. 8. M. V. Veeren. K. Scbuurman. J. A. Breedenbeek. A. Ritte. 0. H. van Batenburg. P. 3. D. B. van Ainhem. J. T. Sonderman. J. Prins. G. H. Habnd. J. H. Sonneville. A. J. C. Bredt. F. P. Deems. R. J. van Mensch. P. J. N. Sprieasen. T. de Laat. J. B. van Beuthem. B. Broera. A. J. A. W. van Eijmeren. L. Veltman. D. H. Moelard. A. Zuiderhoek. F. Scbuurman. J. W. C. van Biemsdijk. p. S. J. C. Peters. H. van Faasseu. G. Wolters. W. van Dgk. K. Koopman. J. Sligtenhorat J. B. Kagser. W. L. Bevort. P. A. Bouwhuis. H. Bonke. S. Frank. J. W. van Krimpen. G. Vermeulen. A. Goedheer. G. Stroobos. ]. T. Vogel. N. W. Enaerinck. P. J. Bote. J. 11. Claeasens. J. Strengers. H. Schuitert H. J. van Rietschoten. R. H. Vasbinder. W. stork, r. S. G. W. Bierens. A. Frederiks. 72

Van de vierde Basse. D. Sutherland. J. Riihl. 1W . Eelsingli. A. H. van der Baan. C. H. Tummers. 1H . Voordenhout. H. J. de Weerd. L. A. van Lierde. CG . Gerrits. K. H. Diederiks. J. J. van den Burg. 1H . M. de Jongh. B. S. A. Piepmeger, L. Koster. VW . Gorter. E. Nieuwenboer. F. J. van der Noordaa. PP . van der Poel. W. M. Bruins. R. J. R. Seillierger. 1H . Walker. H. Tangelder. H. Tanuemuat. GG . H. Slotman. K. B. Ilagenaar. A. J. van Bergen. JJ . S. Velds. T. Wemmers. A. A. Zelissen. BB . G. Dfjken. G. W. van Heerde. A. Daamen. J . Valk. A. F. van Iterson. M. van Kooy. GG . Schmitz. N. van Guldener. H. C. Tomeese. GG . R. Abegg. C. van der Veen. P. de Winter. HH . P. J. de Cock. L. Stotyn. W. A. Pel. Mv . P. Brand. J. C. Voskuil. C. J. Viach. I. J P. R. Linasen. J. H. G. Eijkman. B. de Graaf. LL . P. Keating. D. de Bruin. T. Huizinga. 1D . A. van de Poel. K. Knauff. A. G. H. Lalesse. Buitengewone Commiesen. P. R. Husser. A. Voordenhout. R. Jansen. J. Dijkman. D. H. Matthys. J. van den Brom. A. ter Cock. H. Evers. J. 0. de Weerd. G. J. Dorgelo. D. de Vries. Scheepsmeters. A. van Wely Dzn, Visiteur te Zwolle, voor de zeeschepen. J. W. van der Gronden, Visiteur te Kampen, idem. M. D. van Santen, Commies der Sde kl., te Zwolle, voor de binnenschepen. H. J. van Kempen, Commies der lste kl, te Zwartsluis, idem. J. Pohlman, te Deventer, idem. H. J. F. Smits, Commies der lste kl., te Almelo, idem. Deurwaarders der directe belastingen.

J. A. H. Bresler, te Zwolle, voor het kant. aldaar. J. Schntte, Commies Sde kl, voor Zwollerkerspel. R. de Ruiter, Idem 2de kl, voor Staphorst. J. W. van Krimpen, Idem 3de kl, voor Dalfsen, A. Kroeze, te Kampen, voor de kant. Kampen en IJsselmuiden. H. J. van Kempen, Commies lste kl, te Zwartsluis, voor die gem., Genemuiden en Wanneperveen. J. M. Haart, Commies 2de kl, te Hasselt, voor die gem. R. J. Kuilart, te Vollenhoven, voor de kant. Blokeijl en Follenhoten. A. J. Reumer, Commies late kl, te Steenwijk, voor die gem. A. Terweel, Idem 3de kl, te Steenwijk, voor de gem. Steenwijkerwold en Giethoorn H. J. van den Berghe, Commies 2de kl, te Oldemarkt, voor die gem. W. J. Broekhuizen, te Ommen, voor de kant. Ommen en Avereest. E. Ten Napel, Commies 3de kl, te Hellendoorn, voor die gem. C. J. van Son, te Deventer, voor het kant. Deventer. D. van Leeuwen, Commies 2de kl., voor de gem. Raalte. 73

, voor de kant. Hardenberg, Gramsbergen en de gem. den Ham. 3. C. Melis, Commies Sde kl, te Olst, voor die gem. W. Stork, Commies 3de kl, te Wijhe, voor die gem. J. C. Peters, Idem 3de kl, voor de gemeente Heino. P. van der Meer, Idem 2de kl, te Almelo, voor de gem. Stad en Ambt Almelo. C. P. Gangel, Idem Isle kl, te Hone, voor die gem. H. Grevers, Commies 2de kl, te Rijssen, voor de gem. Rijssen, Wierden en Hoi ten. H. Botike, Commies 3de kl, te Vricseneecn, voor die gem. J. G. Bennink, Commies Sde kl, te Goor, voor de gem Goor en Hiepenheim. J. J. de Boer, Commies Sde kl, te Markelo, voor die gem. D, J. van Wyaarda, Commies 3de kl.. te Helden, voor de gem. Stad en Ambt Helden. Ii. Visser, Commies 3de kl, te Hengelo, voor die gem. 3. C. M. Textor, Commies 3de kl, te Emchede, voor Enschede. H. J. van Rietschoten, Commies 3de kl. te Enschede, voor lonneker. 3. Prins, Idem 3de kl, te Haaksbergtn, voor die gemeente. J. K. Velthuijzen, te Ootmarsum, voor de kant Ootmarsum en Weerselo. 3. Masseus, Commies 2de kl, te Tubbergen, voor die gem. P. H. Knlwrj , Commies Sde kl, te Oldrntaal, voor die gem. G. Vermeuleu, Commies 3de kl, te losser, voor die gem.

ENTREPOTS. Entreposeurs. Be Ontvangers der regten en accijnsen te Zwolle, Publiek. Enscliede, Part., wijn.

Kampen, w Almelo, Fictief voor kat. garens. Deventer, Part,, wijn, gedis., Fictief voor katoenen garens.

Waarborg en belasting op de Gouden en Zilveren werken in Overijssel. ZWOLLE.

H. Oudorp Kortebrant, Controleur. 8 Dec. 1852. E. G. Staal, Ontvanger. 4 Jan. 1830. J. S. Laatsman, Essayeur. 27 Mrt. 1854.

Directe belastingen en kadaster.

T E ZWOLLE.

W. M. M. Koster, Controleur. 30 Jan. 1864. A. van Harencarspel, Adjunct-Controleur. 30 Jan. 1864. L. C. Blom, Surnumerair. 29 Sept. 1863. 4 Directeur. Jhr. 0. van den Santheuvel (@). 22 Jan. 1855. Jhr. P. C. van der Does, Commies ter directie. 17 Sept. 1859. Rijks-Advocaat. Mr. S. M. S. Modderman. 12 Dec. 1846. Betaalmeesters. J. G. Spandaw, te Groningen. 21 Julij 1865. C. J. J. Loder, te Winschoten. 17 Sept. 1857. Controleurs. W. Craeyvanger, te Groningen. 5 Nov. 1852. Jhr. J. L. A. van Haeften, te Zuidhorn. 29 Mei 1864. J. M. Waleson, te Delfzijl. 29 Aug. 1859. J. Neiszen, a. i., te Bedum. A. Keck, te Hoogezand. 9 Apr. 1856. J. H. Leopold Ez., te Oude Pekel-A. 16 Nov. 1859. Ontvangers. Controle GRONINGEN. 1834. G. Meinesz (1), voor de dir. bel., te Groningen (2ekl.). 21 Mrt. 1865. 1865. C. Scheltus (2), voor de regten en accijnsen, te Gro• ningen (3e kl.). 8 Mei. 1865. 1855. N. J. Sevenstern, voor Noorddijk (8ekl). 1 Feb. 1855. Stationement te Groningen.

Controle ZUIDHORN. 1860. VfM.Baron van Till, voor Zuidhorn (7ekl.). 6Nov.l863. 1854. G. Bouricius, voor Hoogkerk en Aduard (6e kl.). 25 Aug. 1858. 1859. A. H. van Andel, voor Ezinge en Oldehove (6e kl.). 26 Mei 1859. 1846. Jhr. B. van Herenthals Everts, voor Grijpskerk (6ekl.). 26 Julij 1852.

(1) Voorheen Controleur te Delft. (2) Vroeger Controleur te Sneek. 75

1847. H. J. Eooseboom, voor Gr ootegast en Oldekerk (6ekl). 4 Oct. 1854. 1854. W. E. van Nouhuys, voor Leek en Marum (6e kl) Dec. 1865. 1858. H. A. Steyn Parve, voor Haren (7e kl.). 3 Jan. 1862. Stationementen te Zuidhorn , Leek , Grootegast, Ezinge , Hoogkerk en Haren.

Controle BEDUM. 1833. A. J. van Santen, voor Bedum (5e kl.). 16 Julij 1849. 1835. J. A. van Iddekinge, voor Winsum en Adorp (6ekl.). 12 Aug. 1840. 1838. E. van Snoekeveld, voor Leens en Kloosterburen (5ekl.). 22 Julij 1854. 1861. H. Hamstra, voor de dir. bel., in- en uitg. regten en accijnsen, te Z ol t k amp c. a. (7e kl.). 23 Mrt. 1861. 1855. L. G. A. D. Denis, voor Eenrum en Baflo (6e kl.) 6 Julij 1855. 1847. J. W. Veen Valck, voor Warffum en Usquert (6ekl). 20 Apr. 1858. 1840. J. de Drews van der Feltz, voor Uithuizermeeden en Uithuizen (5e kl.). 6 Sept. 1840. 1854. M. H. P. Pichot du Plessis, voor Middelstum en Kantens (6e kl.). 28 Julij 1858. Stationementen te Onderdendam , Winsum , Warfhuizen , Zoltkamp , Pieterburen , Hornlmizen , Warffum , Uithuizen en Roodeschool. Controle DELFZIJL. 1832. J. J.Gatsonides, voor Appingedam (5ekl.). 11 Jan. 1859. 1844. A, Werneke Cz., voor de dir. bel,, regten en accijnsen te Delfzijl (5ekl.). 24 Oct. 1862. 1833. J. H. Meijer, voor L opp e r s urn en Stedum (6e kl) 8 Junij 1854. 1857. M.P.J.P. Groshans, voor'tZandt (6ekl.). 27 Aug. 1863. 1854. L. Eadijs Ellens, voor Bierum (6ekl.). 26 Dec. 1860. 1853. H. Lunsingh, voor Slochteren (6ekl.). 11 Mei 1863. voor de dir. bel., in- en uitg. reo-ten en accijnsen, te Termunterzijl. 1864. E. Schotanus, voor ten Boer (6e kl.). 3 Julij 1864. 76

1859. P.M. Schweig, voor Nieuwolda (lekl.). 13 Oct. 1863. Stationementen te Appingedam, Loppersum, Delfzijl, Bierum, Slochteren, Termunterzijl, Nieuwolda en ten Boer.

Controle HOOGEZAND.

1832. B. H. Koops, voor Zuidbroek, Noordbroek en Mun• tendam (residentie Uiterburen, 5e kl.). 3 Junij 1863. 1840. A. W. Versfelt, voor W% IdeTvank en Stadskanaal (5e kl). 11 Mei 1863. 1835. J. C. Temminck, voor Veendam (5e kl.). 7 Dec. 1860. 1836. J. Kerkhoven, voor Scheemda en Meeden (5e kl.). 3 Junij 1863. 1844. R. Bolhuis, voor Mo o g e z an d en Sappemeer (4e kl.). 2 Oct. 1858. Stationementen te Zuidbroek, Westerlee, Veendam, Stads• kanaal, Scheemda, Hoogezand en Sappemeer. Controle OUDE-PEKEL-A. 1836. J. J. H. de Ponthier, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Oude-Pekel-A en Nieuwe-Pekel-A (5ekl.). 22 Mei 1865. 1833. Jlir. Mr. T. van Gesseler, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Winschoten (5e kl.). 15 Sept. 1839. 1826. J. U. Modderman (1), voor Beerta en Finsterwolde (5e kl.). 14 Apr. 1860. 1839. K. E. Groeneveld, voor de dir. bel., regten en acc, te Nieuwe- of Langakkerschans (grensk., 7e kl.). 15 Sept. 1839. 1859. P. C. G. van Motman, voor Bellingwolde, Oude- Schans, Vriescheloo en Ulsda (6e kl.). 13 Aug. 1863. 1839. Jhr. E. W. Polman Gruys, voor Vlagtwedde en Wedde (2 kantoren, res. Wedde, 6e kl.). 11 Aug. 1846. 1852. C. G. van Huis, voor Midwolda (6e kl.). 21 Oct. 1863. 1854. D. J. P. N. Gaijmans, voor St ads k anaal (gemeente Onstwedde, 7e kl.). 25 Aug. 1858. 1863. G. Moesman, voor de regten en accijnsen, te Bour- tange (grenskantoor, 8e kl.). 13 Oct. 1863. 1854. R. S. Schortinghuis, voor de regten en accijnsen, te Ter-Apel (grenskantoor 8e kl.). 23 Apr. 1854.

(1) Vroeger Linie-Controleur te Bellingwolde. 77

1865. K. Pel, voor de regten, te Bellingwolde (grens• kantoor, 9e kl.). 25 Junij 2865. Stationementen te Oude-Pekel-A, Winschoten, Beerta, Oude-Dijk, Nieuwe-Sclians, Bellingwolde, Oude-Schans, Vrie- scheloo, Blijham, Wedde, Vlagtwedde, Jipsinghuizen, Bour- tange, Zellingen, Ter-Apel, Onstwedde, Stadskanaal, Nteue- Pekel-A, finsterwolde, Midwolda en Laude. Surnumerairs in de Directie. A. Keiser. 1 Oct. 1861. 8. N. Hoek. 29 Sept. 1863. W. Roegholt. 1 Oct. 1861. Visiteurs.

H. Dekkers, 3e kl., te Groningen. J. C. P. Borleffs, 4e kl.,

M. H. Verniers van der Loeff, 3e kl., i te j)eifz;ji H. P. Rogaar, 2e kl., I D. Scheen, 4e kl., te Termunterz'jl. M. J. M. Jorissen, 4e kl., te Winschoten. Commiesen. Hoofd-Commiesen. K- D. Hubbcling. r. 3., te Bourlange. I J. H. Schildkamp , te Bellingwolde. H. C. van Drongelen , te Warffum. \ Van de eerste Masse. II. H. Tamminga. C G. Oosteiling. r. 3. G. Valk. 11. Brugmans. E. J. Kiert. J. Groustra. r. 3. R. H. Reiudera, J. de Leeuw. J. Zuidema. J. Enter. F, J. H. Straatmaker. T. J. Jeener. r. S. J. D. lluizinga. 1L. W. de Boer. r. ! J. H. Leicher. r. 3. Z. J. de Langen. J. Wichers. r. 3. II. J. Valk. II. J. Schuur. r. 3. P. J. Kieveringa. r. 2 J. Groeneveld. r. 3. B. Pothoff. G. A. Meyer. Van de tweede Masse. II. H. Schaank. J. B. Jager. M. C. J. Koenen. P. H. Kuiper. A. Bernards, r. 3. J. P. de Korte. H. N. Kamphuis. J P. Smit. A. f'eringa. W. A. Gravelanr. r. D. Scbevcers. H. K. Rcmmiuga. J. Hulat. A. iNaarding. G. Swanenberg. H. K. Timmer. J. A. M. Dames. C. Romyn. r. 3. S. van lloogdalen. P. Last. P. Hartenberg. H. J. Homan. II. H. Middel. J. L. Neuteboom. r. 3. P. L Rouppe. K. B. Schreuder. J. S. Kiewiet. H. E. Doeabnrg. P. Ooslerveld. L. Wieringa. p. 3. J. Leopold. J. L. Mulder. W. Rademaker. J. A. Neuijen. A. van Drongelen. k, K. de Boer. F. J. G. Furda. A. van den Berg. W. A. Mulder. J. Wolterson. J. J. van Velden, M. R. Feddema. J. E. Haykena. W. C. L, Steinmeyer. A. Hageubcek. B. L. G. 1'okkens. J. Mulder. 0. Blomaroa. A. Verwey. r. S. E Boots ma. J. E. Bootsma, 73

Van de derde h R. C. Romer. M. F. Engers. J. Dekker. p. 3. G. J. Mulder. H. Robbers. H. van Leeuwen. P. A. vao Reusel. W. P, K. Broera. E. Theijsseu. P. B. van Reen. J. H. Atzema Az. P. E. Hoeksema. 0. Grimruius W. Veeuhoven. p. S. J. E Philipsen. J. Roelio. C. J. Legro. A. G. Hollert. B. Braaksma. J. Emeus. K. Limberger. A. Huijzers. J. Vulk. J. Waanders. T. J. Valk. H. Reelick. K. Lambo. P. Stroband. B. Westerman. J. Beukinga. K. J. Zeven. J. van Vriesland. J. G. Sutherland. H. Albrouda. W. A. J. Dassel. W. Vermenlen. p. 3. J. Mendels. J. Dekker. J. C. Rinke. D. H. Hillinga. W. A. Big. W. G. Loeff Schuphoven. p. 3. P. Woltman. J. A. L. Gokkel. W. Benink. S. Wesselink. J. H. C. Uenie. J. H. Briuckman. 0 J. Bakker. 0. M. Janssen. J. Koopman. D. J. Kruize. M. Lorje. r. 3. H. M. Bosveld. H. Busch. C. L. Deurwaarder. 8. X. Scbortinghuifl. J. C. Scheffer. J. M. vau Kelkhoven. 11. Veltman. p. 3. Van de vierde klasse. E. D. de Rapper. J. Broekhoff. r. 3. L. de Lange. J. J. Baart. J. van Cuy'k. 0. van Eck. J. Kok. C. Gerrietsen. R. J. Bevort. L. W. Caron. H. van den Berg. W. J. Dokkuma. J. H. A. Kettman. C. J. Groothoff. C. Rix. H. Richie. A. J. van Berger. K. Tiddens. A. C. van den Abeelen. L. J. P. Clement. J. T. G. Muller. K. Schweig. S. P. Kooymans. M. A. Beek. J. Vos. D. W. Pettinga. R. de Jong. H. 11. Weaselink. A. de Hard. II. H. Belgraver. S. Antonides. J. van Soest. p. 3., Tijdelijk Commies.

Scheepsmeters (1). a. J. G. P. Borleffs, Visiteur, te Groningen. a. H. Dekkers, Visiteur, te Groningen. a. H. P. Rogaar, Visiteur, te Delfzijl. 4. C. G. Oosterling, Commies der lste kl., te Zuidbroek. b. H. W. de Boer, Commies der lste kl., te Groningen. l>. A. Verweij , Commies der 3de kl., te Afpingedam.

Deurwaarders der directe belastingen.

A. T. Huisinga, voor de gem. Groningen en Noorddijk. H.J. Stecrnbergh, voor de gem. Groningen. 0. P. H. Lofvers, voor de gem. Hoogezand, Sappemeer, Zuidbroek, Noordbroek Scheemda.

(1) a. Voor de zeeschepen. 5. Voor de binnenschepen. 79

h. E. de Haan, voor de gem. Lselc, Marum, Zuidhorn, Eoogkcrk, Aduard en Harm. S. J. van Ham, voor de gem. Winsum, Adorp, Leans, Ulrum, Kloosterburen, Een• rum, Baflo en Bedum. J. de Leeuw, Commies der lste kl, voor de gem. Appingedam en Nieuwolda. L. Wieringa, Idem 2de kl., voor de gem. Delfeijl. R. H. Reinders, Idem lste kl., voor de gem. Termunlen. J. T. Wieringa, voor de gem. Loppersum, Stedum, 'I Zandt, Bierum, Slochteren en ten Boer. J. H. Brandsma, voor de gem. Grijpskerk, Oldehove , Ezinge , Grootegast en Oldekerk. T. P. Oosterhuis, voor de gem. Uithuizen, Vithuizer.neede, Usquert, Warffum, Mid. delstum en Kantens. G. K. Heusens, voor de gem. Wildervank, Veendam, Meeden en Muntendam. H. H. Kuper, voor de gem. Vlagtwedde, Wedde, Oude Pekel-A, Nieuwe Pekcl-A, Onstwedde, Bellingwolde, Nieuwe Schans en Midwolda. J. Groeneveld, Commies der lste kl., voor de gem. Winschoten. J. B. Jager, Idem der Sde kl, voor de gem. Beerta. G. Swanenberg, Idem der 2de kl., voor de gem. Finsterwolde.

ENTREPOTS. Entreposeurs.

De Ontvangers der regten en accijnsen te Groningen, Part., wijn, gedest. en ruwe suiker. Delfzijl, Part., wijn.

Waarborg en belasting op de Gouden en Zilveren Werken in Groningen.

GRONINGEN.

A. van der Voort, Controleur. 12 Apr. 1852. C. Scheltus, Ontvanger. 8 Mei 1865. J. P. Lameer, Essayeur. 21 Oct. 1848. J. D. Houtman, Commies-stempelaar. 17 Feb. 1860.

Controleur der directe belastingen en van bet Kadaster.

W. J. van de Poll, te Groningen. 18 Sept. 1860. A. R. Wittop Koning, Surn. te Groningen. 2 Nov. 1865. Directeur. J. J. C. Pfister. 28 Nov. 1860. C. M. Bremer, Commies ter Directie. 14 Oct. 1864.

Rijks-Advocaat. De waarn. opgedragen aan Mr. S. M. S. Modderman, Rijks-Adv. te Groningen.

Beraalmeester. H. J. Oosting, (®) (K. E. K.) te Assen. 16 Mei 1847.

Controleurs. G. M. Tetrode, te Assen. 31 Dec. 1849. H. J. Moll, te Meppel. 29 Aug. 1859. J. Alma, te Emmen. 29 Mei 1864.

Ontvangers. Controle ASSEN. 1835. Jhr. G. van Haeften, voor Assen en Rolde (4e kl.). 6 Oct. 1863. ' 1854. J. Reijnders, voor Zui dlar e n, Anloo en Vries (6ekl.). 21 Nov. 1865. 1843. R Veith, voor Peize en Eelde (8e kl.). 24 Junij 1843. 1864. J. H. Wiersma, voor Norg, (8e kl.), resideerende te Smilde. 17 Feb. 1864. 1861. A. J. M. Dibbits, voor Gieten en Gasselte (Sekl). 15 Jan. 1865. 1865. Th. Kock (1), voor Borger (8e kl.). 26 Apr. 1865. 1859. Jhr. H. C. van Panhuys, voor Roden en Nietap (7ekl.). 20 Jan. 1860. 1848. N. E. Servatius, voor Smilde (6e kl.). 5 Sept. 1856. 1854. G. J. Soetekou, voor Beilen eu Westerbork (le kl.) 3 Oct. 1865. Stationementen te Assen, Zuidlaren, Peize, Gieten, Gas• selte, Nieuwbuinen , Smilde en Beilen.

(1) Benoemd met bepaling dat hij rang zal nemen boven den bij be• sluit, dd. 18 Maart 1865 , tot Ontvanger te Swalmen benoemden Sur• numerair, F. W. H. Zufang. 81

Controle MEPPEL. 1860. H. Tuinhout (1), voor Meppel (4e kl.). 6 Julij 1860. 1854. G. van Baalen, voor Diever, Dwingelo en Vledder (residentie Dwingelo, 6e kl.). 11 Sept. 1863. 1863. C. Pothoff Hulst, voor Ruinen, de Wijk en Ruinerwold (7ekl.). 1 Dec. 1863. 1856. H. J. W. Oosting, voor Havelte en Nijeveen (resi• dentie Nijeveen, 7e kl.). 20 Mrt. 1859. 1836. J. C. Uitenhage de Mist, voor Hoogeveen en Zuid• wolde (4e kl.). 5 Aug. 1863. Stationementen te Meppel, Ruinen, Wapserveen, Hooge• veen en Hollandsche-veld.

Controle EMMEN.

1847. P. C. L. Swaan, voor de dir. bel., regten en accijn• sen, te Coevorden. (grenskantoor, 6e kl.). 20 Junij 1857. 1865. H. Lambers, voor Dalen (8e kl.). 3 Dec. 1865. 1864. J. Nyenhuis, voor Zweelo, Sleen en Oosterhesselen (residentie Oosterhesselen, 7e kl.). 6 Mrt. 1864. , voor Emmen en Odoorn (7e kl.). 1864. J.E.Romer, voor de regten en acc, te Nieuw-Schoo• nebeek (8e kl.). 18 Feb. 1864. Stationementen te Coevorden, Weijerswold, Vlieghuis, Klooster, Sleenwijksmoer, Dalen, Dalerveen, Oud-en Nieuw- Schoonebeek, N. Schoonebeek (buitenpost), Emmen, Exloo, Zandberg, de Maten, Weerdinge, Zuidbarge, Nieuw-Amsterdam, Valthe, Roswinkel, Erm, Oosterhesselen en Nieuw-Dordrecht.

Surnumerairen in de Directie, H. G. Badijs Ellens. 16 Sept. 1862. J. Sytsma Gz. 16 Sept. 1861.

Commiesen.

Hoofd- Commiesen. U. Berents, te Conoricn. | J. Uri, te M»t»i*ktl.

(1) Vroeger Controleur van het Kadaster. 83

Van de eerste klasse.

A. H. Vriend. J. Staal. r. 3. W". F. Rebensdieydt. C. F. vau Guldener. S. T. Tjassens. H. Scholtens. r. 3. C. Gaasbeek. G. J. Alieli. J. van den Berg. Van de tweede klasse. A. de Boer. G. Loos. F. K. Glas. J. J. Jalvingh, J. Ebela. B. Ter Haar. J. Jonkers. J. J. Kramer. J. Ter Haar. r. 3. C. A. vau Marie. J. de Boelf. H. Ter Haar. .7. C. vau LeeuweD. J. S. Wineke. C. Bogaars. M. Bruining. J. H. Ebels. S. Heut. r. S. A. G. Hatzntanu. F. D. vau Getzen. H. A. van der Form. F. F. Frericha. Van de derde klasse. C. J. Roelin. C. Eenstroom. P. t. Dambrink. J. Boufs. R. Kaber. R. Bergsma. .1. Moving. G. Manescbijn. G. C. de Reiger. P. C. von Pickarts. J. Moolbuizeu. U. Buiting. H. J. Claassens. T. Ebels. C. J. Olirlers. H. W. Eilbracht. B. Rutgers, p. 3. H. ter Poorten. R. C. C. I). von Gemmingeu. J. Wever. S. 11. J. Tjassens. H. V. Kremer. E.Bar.lwe van Middelstum, K. S. Moolenbeek. E. E. Eites. H. J. Pot. M. J. Holwarda. J. Beunder. H. A. Vrieud. r. 3. W. T. Muller. r. ! C. A. H. Stous. Van de vierde klasse. A. M. van Blokhuijseu. H. Bonkes. P. Henkel. 0. J. B. Gerk. G. Blljstra. A. H. Weatphal. G. J. Klobbie. K. J. Kisjes. G. M. van der Kiev. J. H. \V. van Driessen. J. J. van Iddekinge. J. Heijt. J. Jongeo. P. \V, l'aher. II. Rodermoud. W. F. Gaasbeek. Buitengewoon Commies Scheepsmeters. K. Wildeboer, te Meppel. | j. Ter Haar, commies kl., te Assen. Deurwaarders der directe belastingen. G. W. Petersen, te Am*, voor de gem. Assen, Rolde, Norg en Smilde. A. Hageman, te Zuidlaren, voor de gem. Anloo, Fries, Zuidlaren, Peize, Roden en Eelde. H. A. van der Form, Commies 2de kl., te Cassette, voor de gem. Gieten, Gasselte en Borger. C J. van Huffelen, te Lalen voor de gem. Coeeordea, Dalen, Emmen, Odoorn, Oosterhesselen, Sleen en Zweelo. A. de Boer, Commies 2de kl., te Beilen, voor de gem. Beilen en Westerhorl. H. Scholtens, Idem, lste kl., te Meppel, voor de gem. Meppel. G. J. Abels, Idem, lste kl., te Dieter, voor de gem. Dieter, Vledder, Havelte en Nineteen. J. A. Beutinck, te Hoogeveen, voor de gem. Hoogeveen, de Wijk eu Zuidwolde. A. G. Hatzmann, Commies 2de kl„ voor de gem. Dwingelo, Ruinen en Ruinerwold. ENTEEPOTS.

Entreposeurs.

Be Ontvangers der regten en accijnsen te Assen, Part., wijn, gedest. | Meppel, Part., wijn, gedest.

Waarborg en belasting op de Gouden en Zilveren werken in Drentbe.

Behoort onder de provincie Groningen.

Controleur der directe belastingen en van bet Kadaster.

F. H. Ludewig, te Smilde. 30 Mrt. 1865. J. H. Drielsma, Surnumerair. 5 Oct. 1864. Directeur. J. A. Nuijts. 24 Mrt. 1860. J. H. Hecking, Commies ter Directie. 23 Mei 1856. Rij ks-Advocaat. Mr, A. J. Korteweg. Waarnemend. 18 Julij 1S51. Betaalmeesters. J. Barends, te ' s Hertogenbosch. 8 Sept. 1855. J. Spoor (®), te Breda. 25 Julij 1849. Controleurs. C. van der Schoot, te 'sHertogenbosch. 1 Aug. 1847. P. C. Kooij, te Tilburg. 1 Nov. 1847. W. Baerts, te Oss. 24 Apr. 1865. E. L. Bogaert, te Heusden. 16 Oct. 1862. Jlir. E. C. L. van Nispen, te Eindhoven. 31 Jan. 1853. J. A. van der Dries, te Helmond. 1 Oct. 1862. P. J. A. Clavareau, te OirscJwt. 28 Sept. 1865. W. C. van Khijn, te Boxmeer. 13 Mei 1840. A. P. Boellaard, te Breda. 6 Sept. 1850. J. A. Meulemans, te Oosterhont. 22 Junij 1859. L. J. Sala, te Roozendaal. 1 Peb. 1852. J. H. Cateau van Bosevelt, te Bergen-op-Zoom. 16 Nov. 1859. W. F. H. Teupken, te Zevenbergen. 29 Aug. 1859.

Ontvangers.

Controle 's BOSCH. 1826. G. Sterk Jr., voor de dir. bel., te 's Bosch (3e kl ) 19 Sept. 1861. 1832. A. Voerman, voor de regten en accijnsen, te 's Bosch (3e kl.). 12 Nov. 1855. 1847. Jhr. E. J. J. van Eijckevorsel van Kessel, voor St. Mi- chielsgestel en den Dungen (7e kl.). 25 Jan. 1854. 1844. E. G. de Hartitzsch, voor Vught, Cromvoirt en Hel- voirt (7e kl.). 24 Junij 1853. 1860. Jhr. H. J. J. Bowier, voor Berlicum, Heeswijk en Dinther (7e kl.). 19 Junij 1860. 86

1843. D. van Sonsveld Brink, voor Ravenstein, Huisseling, Deursen, Bieden en Megen (6e kl). 22 Junij 1863. 1851. H. A. Essers, voor Lith, Lithoijen, Maren en Oiien (6e kl.). 22 Junij 1863. 1864. J. A. Vlug, voor Reek, Herpen en ScJtayh (resid. Herpen) (7e kl.). 6 Apr. 1864. 1839. A. van Winkel, voor Uden, Mill en Zeeland (6e kl.). 15 Mrt. 1856. 1844. B. Bitter, voor Veghel (6e kl.). 27 Mrt. 1865. Stationementen te Oss, Ravenstein, Megen, Lith, Schayk, Uden, Mill, Veghel, Vorstenbosch en Volkel. Controle BOXMEER. 1837. Jhr. T. E. J. H. van Grotenhuis tot Ontstein, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Boxmeer, Sambeek, Oploo, Haps en Wanroy (5e kl.). 1 Mrt. 1862. 1839. P. T. Bogaard, voor de dir. belast., regt. en acc, te Grave, Gasselt, Escharen en Velp (5ekl.). 1 Mrt. 1862. 1860. K. Pfeiffer, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Maashees en Vierlingsbeek (8e kl). 27 Julij 1860. 1839. J. A. Kessels, voor de dir. bel., regt. en acc, te Cuyk, Beers, Linden, Beugen en Oeffelt (6e kl.). 1 Mrt. 1862. Stationementen te Boxmeer, Grave, Maashees, Vierlings• beek, Cuyk, Katwijk, Oeffelt, Beugen en Groollinden.

Controle EINDHOVEN. 1823. P. van Lelyveld van Cingelshouck, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Eindhoven, Stratum, Strijp en Gestel (4e kl). 12 Junij 1839. 1864. H. Coops, voor Bergeijk, Luiksgestel, Borkel en Schqft, Westerhoven, Valkenswaard en Bommelen (7e kl) 17 Junij 1864. 1858. A. de Reus, voor Veldhoven en Meerveldhoven, Waalre, Aalst, Oerle, Zeelst en Riethoven (6e kl.). 19 Oct. 1864. 1841. J. H. C. Kremer, voor IVoensel, Son, Breugel, Nuenen en Tongelre (6e kl.). 18 Jan. 1863. 1839. W. Schoonhen, voor de regten aan de B er g eij ksche Barriere (grensk., 7e kl.). 12 Junij 1839. 1848. P. P. van Beusekom, voor Heeze, Leende, Zesgehuch- ten, Geldrop en Mierlo (res. Geldrop, 5e kl.). 29 Nov. 1863. 85

1854. C. M. Gerard de Miellet van Coehoorn, voor Rosma• len, Nuland en Geffen (7e kl.). 31 Jan. 1864. 1858. W. C. G. Abbema, voor Engelen, Empel en Bok- hoven (9e kl.). 8 Mrt. 1858. Stationementen te 'sBosch, Vught, Berlicum en Rosmalen.

Controle TILBURG. , voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Tilburg en Goirle (3e kl.) 1852. L. 11. J. Thissen, voor de regten, te Goirle (grensk., 7e kl.). 31 Julij 1864. 1839. F. J. B. Montforts, voor Loon-op-Zand en Udenhout (6e kl.). 12 Oct. 1853. , voor Gilze, Rijen en Cliaam (7e kl.). 1845. H. F. J. Ots, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Baarle-Nassau, Alphen en Riel (grenskant., 6e kl.) 1 Oct. 1854. Stationementen te Tilburg, Goirle, Loon-op-Zand, Gilze, Baarle-Nassau, Alphen, Riel, Alphen-Oisterwijk en Chaam.

Controle HEUSDEN. 1837. H. van der Colff, voor Heusden, Herpt, Bern en Oudheusden (5e kl.). 3 Apr. 1865. 1844. J. A. Schiffer, voor Giessen, Andel, Rijswijk en Woudrichem (6e kl.) [residentie Woudrichem]. 21 Apr. 1844. 1864. W. van Nouhuijs, voor Wijk en Veen (8ekl.). 3Julijl864. 1855. L. E. Krabbendam, voor Eethcn, Meeuwen en Dron• gelen (8e kl.). 13 Apr. 1858. 1848. J. A. van Hooft, voor Bus sen, Almkerk en Emmic- hoven (6e kl.). 6 Aug. 1863. 1852. K. J. van Gey van Pittius, voor Werkendam en de Werken (7e kl.). 17 Oct. 1863. 1842. H. G. J. H. Vermeulen, voor Vlijmen, Hedikhuizen, Drunen en Nieuwkuik (6e kl.). 17 Nov. 1860. Stationementen te Heusden, Woudrichem, Dussen, Wer• kendam en Nieuwkuik. Controle Oss. 1832. J. G. Niehot, voor Oss, Heesch, Berchem en Nistel- rode (5e kl.). 9 Mrt. 1859. 87

1862. F. M. de la Fontaine Schluiter, voor de dir. belast., regten en accijnsen, te Budel, Maarheeze en Soerendonk (8e kl.). 5 Nov. 1862. Stationementen te Eindhoven, Eersel, Veldhoven, Bergeijk, Luiksgestel, Bergeijksche-Barriere, Heeze, Leende, Budel. Geldrop, Valkenswaard en Nuenen. Controle HELMOND. 1833. P. Verschooff, voor de dir. bel., regten en accijnsen , te Helmond (Be kl.). 21 Mrt. 1853. 1855. F. F. C. Steinmetz, voor A arle - Bi xtel, Beek en Bonk ,' Lieshout en Sliphout (7e kl.). 5 Sept. 1861. 1856. A. G. Reighard, voor Gemert en Bakel en Milheeze (7e kl.). 6 Nov. 1863. 1853. B. L. H. Borret, voor de dir. bel., regt. en accijnsen, te A s ten, Vlierden, Deurne en Liessel, Sotneren en Lierop (6de kl.). 2 Mrt. 1859. 1859. P. A. Broers, voor Erp en Boekel (8e kl.). 15 Oct. 1859. Stationementen te Helmond, Gemert, Asten, Deurne en Someren. Controle OIKSCHOT. 1855. S. P. W. J. van Goch, voor Oirschot en Best (6e kl.). 14 Oct. 1855. 1S56. G. D. P. S. Hubar, voor Hilvarenbeek, Diessen en Moergestel (7e kl.). 7 Jan. 1858. 1842. J. Meijer, voor H oo g el o on , Vessem , Hooge- en Lage-Mierde, Oost-, West- en Middelbeers en Eersel en Duizel (7e kl.). 29 Mrt. 1863. 1840. F. G. Bogers, voor Boxtel, Esch en Liempde (6ekl.). 27 Jan. 1853. 1856. J. A. Rijpperda, voor Oisterwijk, Berkel en Haar en (7e kl.). 22 Junij 1863. 1841. P. Sclmtjes, voor/SX Oedenrode en Schijndel (6e kl.). 18 Jan. 1863. 1862. P. A. Broers, voor de dir. bel., regten en accijnsen te Reusel en Bladel (7e kl.). 14 Oct. 1862. Stationementen te Oirschot, Hilvarenbeek, Esbeek, Diesen, Hoogeloon , Lagemierde, Hoogemierde, Boxtel, Oisterwijk, St. Oedenrode, Reusel, Bladel, Moergestel, Hapert en Nelersel. 88

Controle BKEDA. 1823 J. G Neiszer., voor de dir. bel., regten en accijnsen te Breda (3e kl.). 17 Apr. 1860.

1813 JviliJTset3 KaSteele' V00r Prinsenhage (6e kl.).

1844 A. G. J. Hamming, voor Zundert en Wernhout en Rijsbergen (6e kl.). 28 Mrt. 1859. 1862. C. Kempeneers, voor de regten te Wernhout grens• kantoor, (7e kl.). 7 Aug. 1865. 1840. C. de Brauw, voor de dir. bel., regten en accijnsen te Ginneken en Teteringen (6e kl.). 11 Mrt. 1855. I860. J. P. Eeede, voor de regten te St r ijb e e k Grens• kantoor 8e kl.). 27 Aug. 1863. Stationementen te Breda, Prinsenhage, Ginneken, Rijs• bergen, Zundert, Anker, Wernhout, Galderen, Strijbeek en Ulvenhout.

Controle OOSTEKHOUT. 1835. W. Hopmans van Wurmond, voor Oost er hout (5e kl.). 24 Jan. 1865. 1847. W. P. G. L. van Tengnagell de Raad, voor Ter hey den en Hooge- en Lage Zwaluw (6e kl.). 9 Dec. 1865. 1848. W. Molenaar, voor Dongen (7e kl.). 3 Sept. 1857. 1839. A. E. van Dullemen, voor Geertruidenberg en Made en Drimrnelen (6e kl.). 24 Apr. 1846. 1835. J.W.vanMoock, voor Raamsdonk (5eki). 8Auo- 1856 1860. J C. Kiihlman Cz., voor Waspik en 's Gravemoer (6e kl ). 5 Oct. 1860. 1854. L. P. J. Baerveldt, voor Capelle, Vrijhoeve-Capelle en Sprang (6e kl.). 17 Mei 1865. 1828. J. P. Richelme, voor Waalwijk, Baardwijk en Be- soijen (5e kl.). 3 Apr. 1864. Stationementen te Oosterhout, Ter hey den, Geertruidenberg, Raamsdonk, Waalwijk, Capelle en Zwaluwe.

Controle ROOZENDAAL. 1839. P. J. S. Eerens, voor de dir. bel., regten en accijnsen te Roozendaal en Nispen (3e kl.). 12 Junij 1839. 1857. J. J. A. Wiilemse, voor Rucphen en Hoeven (7e kl) 17 Nov. 1857. ;' 89

1865. B. C. Charbon, voor de regten te Nispen (grensk., 8e kl.). 26 Sept. 1865. 1829. J. M. van der Mee, voor Etten en Leur (resid. Leur, 6e.kl.). 16 Apr. 1853. Stationementen te Roozendaal, Rucphen, Sprundel, Nis• pen, Leur en Moerdijk. Controle BERGEN-OB-ZOOM. 1823. J. Stapels, voor de dir. bel., regten en accijnsen te B er g en - op- Zoom (3e kl). 22 Junij 1859. 1842. J.A.Bou-vvhuizen, voor Steenbergen (6ekl.). 3Meil852. 1847. W. M. D. van Welij, voor Halsteren en Nieuw- Vossemeer (7e kl,). 15 Junij 1861. 1841. J. G. de Bosson, voor Wouw (7e kl.). 3 Julij 1864. 1861. W. C. Smits, voor de dir. bel., regten en accijnsen te Butte (7e kl.). 29 Sept. 1865. 1847. V. J. F. van Steenacker, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Ossendrecht, Woensdrecht en Huibergen (8e kl.). 24 Oct. .1859. Stationementen te Bergen-op-Zoom, Steenbergen, Wouw, Ossendrecht, Huibergen, Hoogerheiden en Putte.

Controle ZEVENBERGEN.

1823. J. O. van Dugteren, voor Zevenbergen (6e kl.). 24 Junij 1853. 1846. H. Scholtens, voor Dinteloord (7ekl.). 22 Apr. 1846. 1830. J. A. Brand, voor Willemstad en Fijnaart (6e kl.). 9 Mrt. 1830. 1817. F. A. de Klerck Jz., voor Klundert en Standdaar- buiten (residentie Standdaarbuiten, 6e kl.). 26 Apr. 1831. 1824. J. B. de Plonnies, voor Oudenbosch en Oud- en Nieuw-Gastel (5e kl.). 15 Mei 1862. Stationementen te Zevenbergen, Willemstad en Oudenbosch.

Surnumerairen in de Directie.

W. F. J. Pastoors. 1 Oct. 1S61. A.P.R.v.Beusekom. 50ct.l864. B. H. J. F. Endtz. lOct. 1861. J.H.Sclmijlenburg.2Nov.l865. J.C.v.Voorthuysen. 50ct.l864. P.F.G.A.leCocq d'Armandville. J. van der Burch. 5 Oct. 1864. 2 Nov. 1865. 90

Visiteurs. J. H. Bosschart, 3e kl., te Bergen-op-Zoom. J. Jacobs, le kl., i G. A. Wethmar, r. 2., le kl., i te Roozendtul. fy. C. K. Leonhardi, le kl., |

Commiesen. Hoofd- Commiesen. J. F. Cerutti, to Biltarenbeek. R. J. H. Rock, te Rijsbergen. L. van den Wildenberg, le Roozendaal. C. van Soest, p. 3. te Valkenswaard. H. van den Dolder, te Eoogerheiden. 3. A. Roy. p. 3. te Bladel, waarnemend. C H. Witzel, te Alphen. H. F. B. Brouwers. P. 3. te Budel, id. Van de eerste Masse. J. Hannik. p. 2. G. F. Jaquet. J. Blaupot.. p. 3. H. A. Janssen. N. C. A. Ampt. C. \Y. J. Croes. p. 3. W. H. van Ommeren. C. Potters, p. 3. J. P. Gemeu. I. de Graaff. W. F. Middelkoop. I. W. Wiertz. W. Wilbers. C. H. Bus. J. C. Klotz. J. W. Wenniger. H. Walder. B. Bomer. p. 8. •T. H. H. Zipp. L. Rietdyk. P. J. d'Haenens. p. 8. D. van Perls. J. F. Baerveldt H. Wissink. J. G. Witmer. J. Veratraeten. p. 8. P. Courtens. J. F. C. Baesjon. p. 8. M. Hoffmann. T. J. van de Wiel. B. M. Blommers. p. 3. J. van de Wiel, p. 8. H. Muller. G. van Galen, p. 3. R. A. W. Kieffer. L. P. van Orten. A. van Meenen. P. Hentzen. A. A. van Steenbergen. K. C. D. van Bnuren. p. S, J. H. Heyerman. J. P. Noman. p. 3. J. Ravesteyn. N. van der Schalk. A. N. van der Schoot. J. J. Veerman. p. 3. J. H. Stute. p. 8. C. van Dis. L. B. van Ballaert. 3. E. Saalbach. p. 3. A. Dingemans. S. Vosters (* 4 kl.) J. N. M. van Dingstee. K. van dan Berg. E. J. F. Clement. A. C. Pesant. p. 3. L. Oosterlee. G. J. Immink. p. 3. C. W. G. Hetterschy. Van de tweede Masse. H. J. Peper. p. 3. P. van RaveBtein. J. Bunselman. p. 3. A. J. A. Nissen. W> van Ooy'en. p. 2. M. Kooy. p. 3. I. A. Marecbal. 3. P. Kappel. p. 3. C. van Damme. G. F. Knebel. p. 8. A. vau den Muysenberg. 3. F. van der Sanden. p. 3. T. B. Verbaere. 3. W. van Hooreu. M. E. Nozeman. W. G. F. Gbppel. G. B. Pas. W. C. Dyk. p. 3. P. Rassers. A. Valkiera. G. van Oscb. i. Fy'ten. p. 3. P. Morgenstern. J. Held. A. Tooneo. BL Vink. A. Blewanus. A. A. Bresson. A. H. Chattelin. M. M A. Neomagus. p. 3. F. Smita. A. van der Hoeven. p. 8. P. C. Zcy'lmans van Emmik- W. A. Everts. C. de Joug. hoven. p. 3. C. J. A. van Esseveld. J. B. Fit. p. 3. 3. H. Jockin. p. 3. J. Weyers. A. van Rookhuy'sen. p. 3. A. J. Rietdyk. A. J. Beaumont. A. Driedotiks. p. 3. C. G. Beekman. F. van Meenen. G. van Byuen. H. A. Wolvers. r. 3. J. A. van Reeken. W. Beneens. J. van Eggermond. p. 8. J. H. Houbreghs. S. T. Tromp. p. 3. J. E. Roomer. D. van der Meiden. P. A. Bartbel. A. Wilbelm. p. 3. 91

C.B.van Helden lacker, r. 3. J. van Breupel. C. Passier. r. 3. A. vau Alphen. A. van den Heuvel. J. D. Scheffer. J. B. Brandts. F. M. Bosschart. J. C. J. Romaug. A. vuu Hall. r. 8. E. W. Wolvera. H. Weslij. J. F. J. P. van der Borght. Wm W. Donath. W. L. Hermans. H. Scheermakers. B. J. \V. Busch. D. Kraan. J. R. I . Straatman. r. 3. J. Fooij. F. F. H. Waleson. r. 3. P. Visser. r. 3. G. J.M. Bar, van Slingelandt. M. Kamerman. A. J. Keulsdom. r. 3. W. van Lelyveld van Cingels- A. Deijnen. A. C. Christ, r. 3. houck. G. J. Chahot. r. 3. J. C. Sluijters. J. Q. van der Ven. r. 3, L. A. Muller. r. 3. P. van der Kuijten. J. Struik. r. 3. W. Slangen. W. van Deursen. L. van den Burg. r. 3. H. W. Lem. A. van de Wildenberg. P. J. den Dekker. E. W. van Kraanen. V. A. C. Jarnazette. r. 3. J. H. Heijutjes. r. 8. L. H. Coleon Aberson. r. 3 P. KTOCB. J. H. Waalwijk. L. A. H. Gram. A. C. I). BotkS. r. 3. J, I), van der Borght. H. B. van der Kellen. r. 3 P. J. Brink. J, M. Roolant. P. van Vugt. A. Nuiten. L. J. Weijermans. J. Hoekmau. r. S. A. A. Hollert r. 3. J. Kiippena. A. Boo^aarta. L. van Langen. A. A. Leith. r. 3. L. van Riel. P. Elsing. J. Kuijpers. Van de derde klasse, E. J. D. Breyl. J. It. Bouwens. H. A. Court. J. Upes. J. KIop. G A. Posthumus. L. J. F. Gram. J. F Kerstens. F. J. A. van de Wakket. B. Morgeustern. F. F, Calame. A. TJuyten. K. W. Lier. 3. V. P. Appela. H. Meyer. T. Paro. J. C. Meijbaum. J. H. F. Marechal. R. T. Mango. J. van Eggermond. E. G. Hendriks. C. J. van Aalst. r. 3. W. C. Vogels. W. A. van Poppel. H. Olden. P. J. Comelissen. J. Bogaerts. J. T. Rutten. J, M. Roolant. r. 3. J. de Ring. \V. Bosnians. P. Bertrams. C. de Moor. A. P. Colley. J. Rodenburg. J. C. Hanewinckel. B. Rutten. J. W. Andrea. F. J. de Visser. P. Webbers. J. M. Witters. P. P. van de Wiel. H. Blommers. E. 8. Vorstman. F. G. Enghardt. H. G. van Poppe]. J. A. L. van Steenacker. L. van Ghert. P. "Wagemakers. P. Engel. W. van Baardwijk. J. Looijens. M. J. van Diemen, H. Fooy. J. Gaberel. r. 3. W. C. Neomagus. P. F. Vrijdag. H. Pijneuburg. K. E. Euler. J. F. Stravena. P. Bakx. J. H. van Daalen. F, J. Heijntjes. J. Louette. A. Selhorst. G. J. van Kraandi. G. P. II. Weymar. J. M. van Hoek. J. C. van Rietschoten. A. Stamberpen. K. Andnessen. F. Oosterbaan. H. C. Kuypers. Ii. 3. van den Dungen. C. F. Sweunen. J. P. Enserinck. A. G. D. Lurjten. G. H. J. van Haarlem. H. 3. Behellens. H. Vrijdag. W. P. Bastiaanse. A. Kersscmakers, P. A. H. Gatzen. C. A. van Genuip. A. Slokkers. F. R. H. Weymar. M. van Setten. J. M. Moors. B. W. Ulehake. J. Leliveld. W. P. Rovers. H. van den Burg. J. van de Wildenberg. E. P. H. de Gruijter. 3. 3. F. de Ridder. J. Martens. P. N. Smits. K. Keunen. K, B. Sanderson. J. A. Rubers. J. J. Bo^aarts. W. L. Ziegenhoock. j. c. D. Enler. A. SprenkeIs. A. vau Milt. C. L. Hanewinckel. H. van de Werff. J. J. Dijkshoorn. K. W. Brandt. A. J. Euler. 92

Van de vierde Basse.

0. K. F. Gobius. H. Vosters. J. J. Gebcniau. A. Voerman. A.. II A Giesen. A. vau Gaiteren. .T. Musairac. G. W. van Egmonl. C. C. J. Witbraad. J. Diminicus. J. Groos E. J. J. Kip. P. W. Minsfeld. C. L Valkenaar. J. A. A. Rutten. A L Visser. F. Neomagus. M. .1.1 r. J. Bouwens. G. Hoytingb. T. J B,sachem N. W. A. Overbroek. D. H. H de Warem. C. \V. van Leeuwen. J. H. Boymans. W. A. Withers. 1 M. Kustera. J. Okhnyzen. P N. Marcel is. C. Moerdijk. L J. Meyer. P. van Dieteu. G. L. L. Motke. T. A. Motke. J. L. Sala. J. Donhuysen. C. M. Poot. H. L. M. Absil. Buitengewone Commiesen.

J. Tweitman. W, van der Laan. J. M. Wagenaar. P. A. Jansen. J. H. Hoffman. [M. Steussy. P. A. Kusters. H. Zaudijk. J. A. Groeneboom.

Scheepsmeters.

A. C. Pesant, Commies lste kl., te '> Bosch. J. Q. van der Ven, Commies Sde kl., te Orate. P. van Santen, voor Zevenbergen en Bergen-op-Zoom.

Deurwaarders der directe belastingen. J. van Bee, Commies lste kl., (e 's Bosch. H. Dam, voor de kant. Vught, Rosmalen, Engelen, Berlicum, St Michiels Gestel en Vlijmen. >'. de Groot, voor de kant. Tilburg, Gilte en Loon-op-Zand. A. C. Christ, Commies 2de kl., voor het kant. Baarle-Nassau. J. P. Kappel, Idem 2de kl., voor de kant. Heusden en Eelhen. A. 't Hoolt, voor de kant. Wijk , Giessen , Werkendam en Dussen. H. J. Peper, Commies 2de kl., voor het kaut. Oss. R W. Brandt, Idem. 3de kl, voor bet kant. Ravestein. C. J. F. van Esseveld, Idem. 2de kl., voor het kant. Lith. S. S. Langeraap, voor de kant. Uden, Reek en Veghel. H. A. Wolvers, Commies 2de kl., voor het kant. Boxmeer. M. Hoffman, Idem, lsto kl., voor het kant. Maashees. T. A. Motke, Idem 4de kl., voor het kant. Cuyk. J. Q. van der Ven, Idem 2de kl, voor het kant. Grave. I. Voets. voor de kant. Eindhoven, Woensel, Heete, Budel, Bergeijk en Veldhoven. C. Potters, Commies lste kl, voor de kant. Helmoni en Aarle-Rixlel. P. P. van de Wiel, Idem Sde kl., voor bet kant. Asten. L. P. van Orten , Idem lste kl., voor de ka'it. Gemert en Erp. H. Scheermakers, Idem 2de kl., voor het kant. St. Oedenrode. R. A. W. Kieffer , Idem lste kl., voor het kant. Boxtel. A. N. van der Schalk, Idem lste kl., voor het kant. Oisterwijk. A. Wilhelm, Idem 2de kl., voor het kant. Oirschot. 93

M. G. Pfeiffer, Idem. 4de kl., voor Let kant. Hilvarenbeek. , Hoogeloon. Reusel. A de Bie, voor de kant. Breda, Zundert, Prinsenhage en Ginneken, W. F. Middelkoop, Commies lste kl., voor de kant. Ooslerkout en Dongen. J. P. Noman, Idem Sde kl., voor het kant Terhegden. i. van den Burg, Idem 2de kl., voor het kant. Geertruidenberg. C. van Dia, Idem lste kl., voor het kant. Waalwijk. F W. Donath, Idem 2de kl., voor de kaut. Waspik en Capelle. A. de Groot, voor de kant Bergen-op-Zoom, Halsteren, Steenbergen, Wouw, Putte en Ossendrecht. D. van Perls, Commies lste kl., voor het kant. Roosendaal. B. W. Ulehake, Idem 3de kl., voor het kant. Rucphen. M E. Kozeman, Idem 2de kl., voor het kant. Etten. P. A. de Groen, voor de kant. Willemstad, Dinteloord en Klundert. G. f. Jaquet, Commies, lste kl., voor het kant. Zevenbergen. J. Rodenburg , Idem 3de kl., voor het kant. Oudenbosch. }. A. van lleeken, Idem 2de kl., voor bet kant. Raamsdonk.

ENTEEPOTS.

Entreposeurs.

De Ontvangers der regten en accijnsen te

's Bosch, Publiek. Boxmeer, Part., wijn. Breda, Part., wijn en gedist. Einahoven, n t Bergen-op-Zoom, Part., wijn en Helmond, u n ruwe suiker. Oosterhout, « it Roozendaal, Part., wijn. Geertruidenberg, Part. wijn. Tilburg, » // Oudenbosch , Part, ruwe suiker. Grave, » 11

Waarborg en belastine; op de Gouden en Zilveren werken in lVoordbrabant.

's HERTOGENBOSCH.

A. J. Cats, Controleur. 16 Mrt. 1835. A. Voerman, Ontvanger. 12 Nov. 1855. L. E. H. Haenen, Essayeur. 7 Aug. 1845. J. E. Simon, Commies-Stempelaar. 8 Dec. 1864. 94

BREDA.

S. L. M. Popta, Controleur. 3 Junij 1857. J. G. Neiszen, Ontvanger. 17 Apr. 1860. W. H. Haenen, Essayeur. 19 Mei 1835.

Directe belastingen en Kadaster.

H. van der Burg, Controleur, te 'aHertogenbosch. 30 Mrt. 1865. P. H. de Gelder, Adjunct-Controleur aldaar. 30 Mrt. 1865. Directeur, C. M. van der Heijden, (R. A. 4. kl.). 31 Feb. 1863. A. T. M. van Thiel, Commies ter Directie. 16 Dec. 1861. J. Fulkens, waarn. %de Commies ter Directie. 28 Jan. 1865. Rijkf-Advocaat. Mr. E. G. P. Gertsen. 14 Apr. 1846.

Betaalmeesters. Jlir. Mr. H. Repelaar van Driel, te Maastricht. 3 Junij 1854. A. H. Naus, te Roermond. 14 Mei 1858.

Controleurs.

P. E. Janssens, voor de lste afd., te Maastricht. 1 Julij 1848. J. R. Ruijters, voor de 2de afd., te Maastricht. 27 Junij 1839. M. Haentjes, te Gulpen (resid. Valkenburg). 12 Dec. 1863. A. J. R. A. de Ceva, te Heerlen. 6 Apr. 1854. E. L. A. H. Ariens, te Sittard. 28 Sept. 1865. P. A. P. J. Sassen, te Roermond. 27 Junij 1839. J. A. H. G. Wilmar, te Weert. 9 Apr. 1856. J. J. F. H. Geelen, te Venlo. 6 Jan. 1858. G. H. EL Motke, te Gennep. 16 Nov. 1859.

Ontvangers.

Controle MAASTRICHT (lste Afd.)

1857. A. J. Gulje (1), voor de dir. bel., te Maastricht (2e kl.). 9 Dec. 1857. 1841. F. Pelerin, voor Meerssen, Borgharen, Bunde, It- teren, Schimmert en Ulestraten (6e kl.). 21 Apr. 1844. 1859. H. J. H. Berntz Naus, voor de regten, te Eysden- Station (grenskantoor, 7e kl.). (Zie ook onder de Controle Maastricht, %de afd.). 28 Dec. 1864. 1864. C.F. L. Gram, r. 3 , voor de regten, te Eysden-Land (grenskantoor, 8e kl.). 28 Dec. 1864.

(1) Vroeger Controleur tc Maastricht. 96

1850. W. T. van Thiel, voor de dir. bel., regten en accijn• sen, te Ey sden- Maas, Mesch, Rijcholt en St. Oeertruide (grenskantoor, 7e kl.). 26 Aug, 1859. voor de dir. bel. en accijnsen, te Am by , Bemelen, Berg en Terblijt, Cadier en Keer, Gronsveld en Heer (7e kl.). Stationementen te Maastricht, Bunde, Meerssen, Itteren, Eysden (Land) By sden (Maas), Heer, Grondsveld en St. Geertruide. Controle MAASTRICHT (2de Afd.) 1858. E. B. J. Mo'ise de Chateleux (1), voor de regten en accijnsen, te Maastricht (le kl.). 20 Mei 1858. 1848. J. H. Jansen, voor den in-, uit- en doorvoer langs den Aken-Maastrichtschen, Maastrich -Hasselt9chen enMaas- tricht-Luikschen spoorweg, te Wijk (6e kl.). 25 Apr. 1859. 1843. 0. T. A. Coenegracht, voor de dir. bel., regten en ac• cijnsen, te St. Pieter, langs het kanaal tusschen Luik en Maastricht (grenskantoor, 7e kl.). 12 Mrt. 1858. 1859. J. P. Janssens, voor de dir. bel., regten en acc, te Oud-Vroenhoven (grensk., 7e kl.). 31 Oct. 1861. 1863. M. G. A. Colen, voor de regten, te Caberg (grensk., 9e kl.). 2 Dec 1863. 1862. W. Laatsman, voor den in-, uit- en doorvoer langs den Aken-Maastrichtschen spoorweg, te Simpelveld (8e kl.). (Zie ook onder de Controle Gulpen.). 15 Aug. 1862. 1859. H. J. H. Berntz Naus, voor den in-, uit- en door• voer langs den Luik-Maastrichtschen spoorweg, te Eysden- Station (7e kl.). (Zie ook onder de Controle Maastricht lste afd.). 28 Dec. 1864. Stationementen te Maastricht, Maastricht (station), Bies- land, Caberg, Oud-Vroenhoven, St. Pieter, Simpelveld en Eysden (station). Controle GULPEN. 1824. J. P. Oosterman, voor Gulpen, Wittem en Wylre (6e kl.). 15 Mei 1843. 1862. A. E. Corbey (2), voor de dir. bel, regten en accijn• sen, te Vaals (grenskantoor, 5e kl.). 2 Nov. 1862.

(1) Vroeger Controleur te Rotterdam. (2) Vroeger Controleur te Gulpen. 97

1862. W. Laatsman, voor de dir. bel., regten en acc., te Sim• pelveld en Bocholtz (grenskantoor, 8e kl.). (Zie ook on• der de Controle Maastricht, 2de afd.). 15 Aug. 1862. 1842. J. F Ghijsens, voor Valkenburg, Houthem, Hnls- berg, Klimmen, Oud- Valkenburg, Schin op Oeulle en Strucht (7e kl.). 21 Julij 1862. 1841. J. L. Beckers, voor de dir. beL, regten en accijnsen van M'heer, Margraten, Noorbeek en Slenaken, kantoor en re• sidentie te Hoogcruts (grensk., 7e kl.). 17 Nov. 1857. Stationementen te Gulpen, Vaals, Valkenburg, Bocholtz, Epen, M'heer, Hoogcruts en Nieswieller.

Controle HEEBLEN.

1833. J. W. de Gerard, voor Heerlen en Voerendaal (6e kl.). 13 Mrt. 1857. 1853. A. J. Tummers, voor de regten, te Locht (grensk 8e kl.). 2 Dec. 1843. 1841. S. Boebroek, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Kerkrade (grenskantoor, 7e kl.). 6 Sept. 1855. 1859. P. C. N. Valette, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Nieuwenhagen, Bygelshoven, Rimburg, Schaesberg en Ubach over Worms (kantoor en residentie Waubach, grensk 7e kl.). 2 Julij 1864. 1859. J. F. Mullemeister, voor Brunssum, Amstenrade, Bingelrade, Hoensbroek, Jabeek en Merkelbeek (res. Amsten• rade, 8e kl.). 18 Nov. 1859. 1833. J. W. Cremers, voor Schinnen, Nuth, Oirsbeeh en Wijnandsrade (8e kl). 29 Junij 1839. 1862. F. A. Thorbecke, voor de dir. bel., regten en acc. te Schinveld (grenskantoor, 8e kl.). 25 Junij 1865. Stationementen te Heerlen, Locht, Kerkrade, Schinveld, Oirsbeek , Waubach, Heerlerheide, Schinnen en Brunssum

Controle SITTARD. 1841. W. H. H. Bovij, voor de dir. bel., regten en acc, te Sittard en Broek-Sitlard (grensk., 6e kl.). 5 Dec. 1857. 1841. E. H. L. Vrijens, voor Beek, Elsloo, Geulle en Stein (6e kl.). 21 Mei 1864. 1853. J. J. H. Berden, voor Born, Grevenbicht, Limbricht, Nieuwstad en Obbicht en Papenhoven (7e kl.). 9 Dec 1857'. 5 98

1865. D. W. Middelhoven, voor Geleen, Munsteraeleen en Spaubeek (9e kl.). 25 Nov. 1865. 1848. A. T. Keijenberg, voor de dir. bel., regten en accijn• sen, te Urmond, kantoor en residentie te Bera forensk 7e kl.). 14 Mei 1860. ^D 1864. G. B. Jhr. de Sigers Ther Borch, voor de dir. bel., regten en acc, te Roosteren (grenskantoor, 8e kl.). 2 Julij 1864. Stationementen te Sittard, Broek-Sittard, Nieuwstad; Limbricht, GrevenbicM, Berg, Roosteren, Susteren, Beek', Elsloo, Stein en Visserweert.

Controle ROERMOND.

1834. W. M. AriSns, voor de dir. bel., regten en acc, te Roermond en Maasniel (oe kl.). 7 Jan. 1840. 1853. A. J. A. H. van de Weegh, voor Odilienberg, Her- ten, Meliek en Herkenbosch , MaasbracM, Linne en Mont- fort (7e kl.). 16 Oct. 1860. 1839. A. H. Dinraths, voor Echt en Susteren (7e kl 1 7 Sept. 1861. ''' 1865. F. W. H. Zufang, voor de dir. bel., regten en accijn• sen, te Swalmen (grensk., 8e kl.). 1864. W. H. G. van Santen, voor Neer, Buggenum, Nun- hem en Haelen (9e kl.). 22 Mei 1864. 1863. T. F. C. Leclerq, voor de dir. bel. regten en accijn• sen, te Posterholt en Vlodrop (grenskantoor, 8e kl) 25 Nov. 1865. ; 1862. J. Volkers, voor de dir. bel., regten en accijnsen, teSte- vensweert en Ohe en Look (grensk., 8e kl.). 8 Mrt. 1862. 1860. P. J. Booms, voor de regten, te Vlodrop (Rothen- bach) (grenskantoor, 8e kl.). 22 Dec 1860. Stationementen te Roermond, Swalmen , Buggenum , Maas• niel , Herkenbosch , Montfort, Stevensweert, Schilberg , Pos• terholt , Vlodrop, Echt en MaasbracM.

Controle WEEET.

1825. J. Geelen, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Weert, Nederweert en Stamproy (grenskantoor, 4e kl.). 15 Eeb. 1842^ 1854. J. W. F. J. P. Hilgers, voor Heythuizen, Horn, Roggel en Baexem (7e kl.). 22 Mei 1864. 99

1853. P. P. A. van Wintershoven , voor Thorn, Beegden , Orathem, Heel, Pol en Panheel, Wessem en Hunsel (7e kl.). 1 Mei 1856. 1854. J.Caspari, voor de dir. bel., regten en accijnsen, te Itte r- voort en Neeritter (grenskantoor, 7e kl.). 29 Apr. 1854. 1864. H. W. Stoltzenberg, voor de regten, te Sluis no. 16 (grenskantoor, 8e kl.). 6 Oct. 1864. Stationementen te Weert, Nederieeert, Sluis no. 16, Altweert, Nevenshut, Oolder , Heythuizen, Thorn, Neeritter , Stamproy , Wessem , Tungelroy en Hunsel.

Controle VENLO.

1833. B. J. B. Basch, voor de dir. bel., regten en acc, te Venlo (3e kl.). 19 Junij 1851. 1839. J. W. Hoefnagels, voor Helden, Kessel en Maasbree en Meijel (6e kl.). 9 Mrt. 1847. , voor Horst en Sevenum (8e kl.). 1841. L. Berden, voor de dir. bel., regten en acc, te Arcen en Velden, Broekhuizen en Grubbevorst (grenskant., 7e kl.). 20 Mrt. 1843. 1852. C. J. P. A. van Gestel, voor de dir. bel., regten en accijn• sen, te Tegelen (grenskantoor, 7e kl.). 2 Apr. 1857. 1840. J. H. Janssens, voor de dir. bel., regten en acc van Beesel en Bel/eld, kantoor Reuver (grensk., 7ekl.). 7 Julij 1842. 1861. A.vonGeusau, voor de regten, te Keulsche-Barrier e (grenskantoor bij Venlo, 8e kl.). 31 Julij 1864. 1864. J. H. Pel, voor de regten te Wezelsche-Barriere (grenskantoor bij Venlo, 8e kl.). 31 Julij 1864. Stationementen te Venlo, Wezelsche-barriere, Keulsche- barriere , Arcen , Velden , Broekhuizen , Horst , Tegelen , Reuver, Helden, Bmrlo en Belfeld.

Controle GENNEP.

1841. P. T. Wardenberg, voor Gennep, Ottersum en Mook 8ekl.). 5 Aug. 1841. 1864. J. Reiser, voor de regten, te Hekkens (grensk., (8ekl.). 18 Nov. 1864. 1850. M. H. van Slijpe, voor de dir. bel., regten en acc, te Bergen, kantoor Well (grenskant., 8e kl.). 25 Julij 1856. 100

Fenray Meerh en Teki!). fa lllTis^T ' Stationementen te Gennep , Moot, Middelaar , Hekkens , Heyen Bergen , Augnstinus, Afferden , Well, Hamert, Blit- terswijk en Venray.

Plaatselijke Ontvanger,

belast met de ontvangst van Rijks-accijnsen.

> voor het geslagt, te Maastricht.

Surnumerairen in de Directie.

A.O.J.Schindler. 16Sept.l862. J. H. van der Heiiden. 2 Nov J.J.H. Quaedvlieg.SOct. 1864. 1865.

Visiteurs. M. Bissac, 3e kl., ] E. G. E. Strengnaerts, 3e kl. ( E. C. P. Soetens, 3e kl., ( te Maastricht. J. C. Ahrens, 4e kl, ' ) F. J. Bots, 3e kl., te St. Pieter. J. H. Sehoenmaekers, te Vaals. J. Meeuwissen, 4e kl., te Sittard. C. N. A. F. Peltzer, 4e kl., te Roermond. J. Hoozemans, 3e kl. 1 J. M. C. Eoss, 3e kl., / te Vml°-

Commiesen.

(Nin {« r anclennltelt.)

Hoofd- Commiesen. i. E. Naire, te Thorn. P. J. de Bie, te Amhy. I. J. Sistermans, te Foals. T, T. Meeuwissen, te Well. P. Tribulet, te Posterholt. V. 1. Telders, r. 3, te Maastricht. H. Sebrender, te Heerlen. J. P. Wetzels, te Tegelen. W. J. Offermans, te Grenenhichl. G. A. Kieu, p. 3, te Maastricht. 101

Van de eerste klasse. W. M. E. Smitshuizen. F. A. Vink. L. Nnlenfl. C. F. J. Javaux. H. W. Graulich. H. Passau. P, B. C. Daris. J. G. Jilderda. p. 3. T. P. Claassen. S. R. van Oeyen. p. 3. J. Kirch. H. Nypels. P. F. Leijendekkers. H. Brouwcrs. P. Maasbroek. W. L. H. Hustinx. A. Janssen. J. H. Kumans. C. Perolles. A. Logger van Koch. p. 3. K. A. G. J. Kueuen. J. H. Sarton. C. Brandt. F. W. Charles, p. 3. C. Ruyten. J. A. Mnller. L. G. van de Pas. C. van Vooren. r, 8. J. van Siutfyt. J. M. Didden. J. H. Quaedvlieg. N. Kauffmann. E. C. V. D. de Munck. M. Bruls. A. van Eeden. P. 3. J. Janssen. H. Ramakers. J. J Staal. p. 3. J. van Poppe!. D. F. Harms. H. A, Vrydenberger. J. F. M. H. C. Duran.r.S. C. Absil. M. F. Deben. J. P. Hendriks. p. 8. P. Scheeren. N. Marx. P. Ronmcn p. 3, J. Jorisaen. P. L. van Mackelenberg. A. P. van der Schoot. P. 8. H. F. J. Struyk. J. A. Nolet. W. Kircbner. M. Lonissen. K. H. Roosendaal. r. 3. J. H. Schaeken. K,. F. Vogel. r. 8. J. M. Libois. p. 8. J. W. G. Frackers. p. 3. P Vermeeren. J. W. Clermont. H.H. Vreydenberger. C. Stadbouder. J. D. AVijndorps. J. Sassen. C. JanBsens. Van de tweede klasse. H. H. J. Hardmann. L. Dinnessen. V. A. Vreuls. J. G. Dorge. F. HazelhotT. J. B. Pijls. S. Si mar. J. Krischer. C. G. Mot. p. 3. W. Guinee. r. 3. G. Kolkman. P. 8. P. van Egmond. p. 3. C. Verhoef. J. J. SchrijverB. P. T. Moors, p. 3. C. van Andel. P. 8. C. Schalley. H. H. Blanken. p. 3. F. J. Pluyraaekers. H. van Mierlo, J. M. Schell. p. 3. J. G. Roggeveen. J. P. Le^ro. J. M. Rueb. p. 8. J. Ploem. p. 3. T. G. J. HermBen. H. Zondervan. p. 8. W. C. Guise. D. W. Visser. G. Daenen. r, 8. P. J. Rutten. P. A. H. Vaessen. L. Berghof. G. B. Jansen. G. S. Spee. N. H. Bossy. C. van Rooie. II. van den Wildenberg p. 3. M. Hennus. F. Hofman. p. 3. A. L. Naire. G. Ignatius. H. G. Trappenberg. J. H. Vaassen. G. H. E. Scoth. J. Tellings. M. Ensennck. F. A. J. Corbeij. p. 3. H. Knoth. K. H. Gulikers. L. N. H. Burton. P. Visser. J. L. V. Eras. J. G. Dickeracheid. J. F. Dambacher. H. Poldervaart. F. J. J. H. de By. J. van Kalken. p. 3. C. van Lent. p. 3. F. J. Meyer. M. N. Schroders. A. Folmer. p. 3. Van de derde klasse. L. J. A. Jamart, J. Schoens. A. George. J. H. Campiot. T. Kersten. M. Wouters. J. J. Vrankeu. A. J. Versaan. H. Habets. A. Knibbeler. M. van de Berg. J. J. K. E. Heuman. W. KempeneerB. F. J. Gysen. L. Jansen. T. Zegen. L, Cantelberg. p. S. F. de Glas. J. Baron. J. P. Paris. F. van der Beele. J. J. Hniberse. A. Donders. W. Leysen. F. J. Hufkens. F. J. BosBy. A. J. van Lierde. A. Daenen. A. Leeuw. J. W. Knuijver. R. B. Fryns. P. R. Godding. F. D. Nijseen. 102

H. A. van der Veen. M. H. S. Derriks. M. G. J. H. van Wii J. F. A. Oosterman. r. 3. W. Plessen. P. A. H. Claessen. J. C. van der Geer. H. Booten. E. George. A. H. X. van Eecke. A. de Gerard. J. T. Verwaayen. G. VHU Hall. J. H. van der Bieseu, L. H. Collaert. H. M. Janssen. Moertnans. A, W. Jacobs. L. Frackers. G. van Kempen. F. H. Massa, R. W. Severijns. Scbuun'ng. C W. Foliner. P. W. F, Sciieepers. H. A. van Lierde. I. B. Sauter. S. Alberts. W. Koniuga. r. 3. W. van Kooten. C. L. van Quaillie. L. H. van Herck. J- A. Claessen. C D. W. Zielkens. J. Bouwens. J.' W. Meijers. A. M. H. F. Gubbels. A. Simmers. P. E. Ii. Claessena. P. C. Bellanger. K. J. Absil. r. 3. P. N. E. Odekerkeu. G. A. R. van der Widen. van Buggenom. P. F. Wulfaert L. J. Rock. 13am me r. J. G. Katzers. E. C. J. Chantilion. J. George. K. A. Durlinger. J. H. Toby. H. E. Scheffer. G. P. Gielen. H. Konings. Richel. A. S. Krijthe. EU van den Bergh. J. A. H. Linssen. W. Hamerslag. A. J. M. de Magnee. Laiesse. C J. J. Tesch. P. de Koning. J. Auteunis. J. Bruvs. J. Lafaille. F. Riddcrhoff. M. J. J. Motke. H. S. j. van de Wall. Lmsaen. II. Maste. F. W. H. Maeaaen. Ktaaasen. J. L. Anten. H. L. Prins. C. P. Masthoff. L Gooren. J. H. op den Oordt. H. Bus. G. J. Bach. J. H. Verhorst. L. Schell. T. E. Woonings. H. J. van Engelahoven. H. Driesten. M. Kneepkens. C. H. WarnaB. E. 0. C. Lintsen. A. W. Erkens. A. Baumgardt. C. Berger. Smeets. J. H. Lemmens. J. W. Slangen. K. A. Zanolie. J. T. Poll. van Duck. M. de Schwartz. Hon ben. F. Barthel. V. E. T. LiuBsen. F. C H. Haeijen. J. J. van Turnhout. J. Mers. H. Steegemans. H. McrckeuB. M. It a4 Maquine. A. C. J. Steffen. G. Bouwena. A. L. Snoeck. F. H. Biasac. H. Willenis. J. C. H. Kemnierling. J. L. Michiels. p. 3. J. Verhagen. J. U. Rib. J. H. van den Bolder. Evers. T. W. van Bergen. Van de vierde klasse.

A. Fz. Engers. J. C. Bekker. J. B. van Weteriug. L. H. Heulting. C. F. Timmers. G. van de Polder. W. Romang. G. V. L. Hilgeia. W. G. Dieniel. A. Tander. M. P. Raach. E. Hutten. P. J. C. Deijbel. J. F. A. Torneur. L. M. Wienands. W. Spec. A. van dc Voort. J. A. Peters. A. J. H. van den Eertwegh. J. J. Molbutjsen. J. C. Verhoef. P. L. Stenmana. W. F. Baumgartuer. A. Groeneveld. S. H. A. Begemann. C. Loman. W. J. Oldeuhof. H. van Vliet. F. J. TellingB. A. H. Spec. J- van Egmond. J. Maine. P. Daniels. F. A. A.J. M. Valkenhoff. F. B. Sclioonhen. A. Dekkers, J. H. Mulkens. H. L. E. Gotfin. C. A. Vdlekoop. A. C. L. F. van Haereu. C. F. Ties. S. P. van der Valk, H. J. A. de Warem. C. W. Beth. D. Wytman. J. W. van Leent. P. Clerkx. J. M. Jacobs. H. F. C. Stapel. G. Coppes. J. Heller. J. J. A. Janssen. H. C. Abbenhuijs. F. T. H Claeren. H. A. Overman, A. G. van Krimpen. J. H. Lentz. 103

J. van Leeuwen. T. G. W. De la Haije. J. G. Rosenveldt. W. F, Slangen. F. van Welering. K. Coenders. S. Pffeniugs. P. J. Umniels. R. H. Godding. P. Visser. It. E. P. Boekmeulcn. C. F. Derj. T. Mom. P. J. Hendriks. J. G. F. Kozel. J. Wijuperle. N. Robeerst J. H. Walder. A. Consten. H. F. Hommes. J. B. C. Bonekanip. J. Janssen. W. Peeters Jr. J. Hulscber. G. E. A. van Hall. A. W. Alsdorf. BL J. Volkers. Buitengewone Commiesen. BL H. Linskens. II. A. Nabbe. M. H. Vastbinder. H. F. van Engelshoven. N. P. A. Koemans. E Nyssen. K. L. Visser. E. C. J. de Munck. (Tijd.). DiBCO. H. H. Coenians. F. D. A. Meeuwen. E. van den Brink. J. G. F. Stevens. C. B. J. Bles. {Tijd.). Servaes. J. 1. llogesteeger. W. C. Koeh. id. H. J. G. Krynen. J. M. Nijssen. A. vau den Dolder. id. Wakers. W. Bruinink. |M. van Aken. |H. A. Garama. J. W. Servaes. Sloeproeyers. G. Jockin, te Eijsden. I G. Fraucot, te Stevensweert, Scheepsmeters. M. Bissac, Visiteur, te Maastricht. | J. lloozemans, Visiteur, te Venlo. Deurwaarders der directe belastingen. W. Schoondermark, te Maastricht, voor de kant. Maastricht, St. Pieler en Oud. Vroeuhoven. G. Pypers, te Meerssen, voor de kant Eysden, Amby, Meerssen en Beek. % T. van Lierop, te Gulpen, voor de kaut. Gulpen, Vaals, Simpelveld, Valkenburg en Hoogcruts. }. G. J. Pelt, te Heerlen, voor de kant. Heerlen, Brunssum, Schinveld, Schinnen Kerkrade en Waubach. J. J. Christoffels, te Sittard, voor de kant. Sittard, Bom, Geleen, Obbicht en Roosteren. A. van Eeden, Commies lste kl., voor het kant. Echt. J. P. H. Rademaekers, te Roermond, voor de kant. Roermond, Swalmen, Posterholt en Odilunberg. II. van den Berg, Commies Sde kl., voor het kant. Stevensweert. F. W. Charles, Commies lste kl.; voor het kant. Keer. 3. 11. op den Oordt, Comm. 3de kl, voor het kant. Weert. J. M. Schell, Comm. Sde kl., veor het kant. Beijthuuen. P. W. F. Scheepers, Comm. Sde kl., voor het kant. Iltercoort. C F. J. Javaux, Comm. lste kl., voor her kant. Thorn. S. Snydera, te Venlo, voor de kaut. Venlo, Arcen, Horst, Tegelen, Reuver en Helden. F. G. Noman, te Gennep, voor de kant. Gennep, Well en Venray. 104

ENTEEPOTS. Entreposeurs. Be Ontvangers der regten en accijnsen te Maastricht, Publiek. Arcen , Fictief, ongel. kluitk. Roermond, „ Berg (gem. Urmond), Fictief, Vinto, n ongel. kluitk. Heerlen, Part., wijn. Gennep, Fictief, ongel. kluitk. Sittard, II Hamert (gem. Bergen), Fictief, Weert, ongel. kluitk. Tegelen, H Linne, Fictief, ongel. kluitk. Gulpen, n Swalmen, n „ Afferden (gem. Bergen), Fictief, Well (gem. Bergen), Fictief, ongel. kluitkalk. ongel. kluitk.

Waarborg en belasting op de Gouden en Zilveren werken in Iiimburg.

MAASTRICHT. P. Haesebroeck, Controleur. 28 Sept. 1847. E. B. J. M. de Chateleux, Ontvanger. 20 Mei 1858 a. Weslij, Essayeur. 19 Nov. 1828.

ROERMOND.

w ^ M> G- Van Kervel' ^roleur. 25 Oct. 1860 W. M. Anens, Ontvanger. 16 Nov. 1841. F. R. Weickmans, Essayeur. 4 Feb. 1826.

Controleur der directe belastingen en van het kadaster. C. A. Ludewig , te Maastricht. 5 Dec. 1843. Jhr. F. S. van Panhuijs (adjunct), te Maastricht. 30 Mrt. 1865. STATISTIEKE BUZONDERHEDEN.

VERANDERING VAN KANTOREN. Konmklijke Besluiten.

7 Jan. 1865. Het kantoor de Wijk opgeheven: de ge• meente de Wijk gevoegd bij het kantoor Ruinen, en de ge• meente Zuidwolde bij Hoogeveen. 14 Jan. 1865. Leeuwarden aangewezen als los- en laad- plaats van uit zee aangevoerde accijnsvrije goederen. 28 Eeb. 1865. Het kantoor Vinkeveen en Waverveen op• geheven en gevoegd bij Loenen. 13 Mrt. 1865. Het kantoor '« Gravendeel opgeheven, die gemeente gevoegd bij het kantoor Strijen en de gemeenten Maasdam en Puttershoek bij Heinenoord. 22 Mei 1865. Het kantoor Nieuwe-Pekel-A opgeheven en gevoegd bij dat te Oude-Pekel-A. 25 Mei 1865. Aanwijzing eener tijdelijke heerbaan naar Venlo. 3 Julij 1865. De Controles Gorredijk en Bergum opgehe• ven en daaruit zamen gesteld de nieuwe Controle Dragten ; doch het kantoor Akkerwoude is bij de Controle Dokkum gevoegd en de kantoren Noordwolde en Wolvega bij de Con• trole Heerenveen. 31 Julij 1865. Aanwijzing van de kantoren langs den spoorweg van de Pruissisc/ie grenzen naar Nijmegen. 1 Sept. 1865. De Controle 's Hertogenbosch buitengemeen- ten, gevoegd bij die te's Hertogenbosch Stad (met 1 Januarij 1866); het kantoor Vlijmen is bij de Controle Heusden gevoegd. 14 Sept. 1865. Openstelliig van het kantoor Zevenaar, voor den uitvoer van zeep met afschrijving. 25 Sept. 1865. De gemeente Zeddam van het kantoor Doetinchem overgebragt bij het kantoor '* Heerenberg. 106

27 Sept 1865. Wijziging van den loop der linien van toezigt m Zeeland. 7 Oct. 1865. Het kantoor St. Jacobi-Parochie opjreheven dat dorp gevoegd bij het kantoor St. Anna-Parochie en de dor-pen Minnertsga, Firdgum en Tzummarum gevoegd bii het kantoor Sexbierum. " J 1 Dec. 1865. Het kantoor Warmenhuizen c. a. ingetrok• ken die gemeente gevoegd bij het kantoor Noord-Scharwoude en de gemeente Haringcarspel bij dat te Nieuwe-Niedorp.

Resolutien.

13 Mrt 1861. Vestiging van een particuUer entrepot voor wijn te Bodegraven. 5 Julij 1865. Vestiging van een fictief entrepot voor pe• troleum te Usselmonde.

VERANDERING VAN KLASSEN.

Kantoren gebragt Kantoren gebragt Harlingen . . . . in de 2e kl. Noord-Scharwoude in de 6e kl. Zwolle (DB) II II 3e ff Nieuwe-Niedorp. // // 6e „ Hoogeveen . . . , // II ^ n Sexbierum .... // // 6e „ St. Anna-Parochie n II 4e „ Zuidlaren .... // * 6e „ Loenen // II 5e „ Ruinen u n 7e „ Schagen . . , . . II II 5e „ Wehl II n 7e „ Akkrum II H 5e „ Beilen // II 7e „ Schagen II II 5e „ Aalsmeer // n 7e „ Oude-Pekel-A . II II 5e „ Terschelling . . . // n 7e „ Steenwijk „ „ 5e „ Gieten II II 8e „ Slochteren . // // 6e „ Borger // // 8e „ Leek // II 6e „ Dalen II II 8e „ 's Heerenberg. // II 6e „ Veldzigt u II 8e „ Gendringen. . » II 6e „ Babberik // // 8e „ Wilnis II u 6e „ Angerloo II II 9e „ Strijen . . . . // n 6e „ HWS0U3S BE

Naamlijst van de Ambtenaren der directe belastingen, in- en uitgaande regten en accijnsen: Bij de Hoofd-Administratie Bl. 3. „ i, Ambulante Becherche te water » 6. In de navolgende provincien : Gelderland n U. Zuid-Holland • 22. Noord-Holland II 37. Zeeland // 49. Utrecht * 56. Friesland // 60. Overijssel « 67. Groningen » 74. Drenthe # 80. Noord-Brabant // 84. Limburg // 95. Statistieke bijzonderheden n 105. IN DIT JAARBOEKJE VOORKOMENDE.

(@ &. ® > 0 -8.) beteekent: Kommandeur , Eidder en Broeder der Orde van den Nederlandschen Leeuw. (sH en * 4. kl.) beteekent: Eidder van de 4de klasse der Militaire Willemsorde. (K E. K.) beteekent: Kommandeur, Eidder der Orde van de Eiken Kroon. (tfr) beteekent: Bidder van het Legioen van Eer. (A. 2) beteekent: Eidder van de 2de klasse der Eussische Orde van St. Anna. (W. 3. kl.) beteekent: Eidder van de 3de klasse der Eussi• sche Orde van St Wladimir. (R. A. 4. kl.) beteekent: Eidder der Pruissische Orde van den Eooden Adelaar, 4de kl. MENGELWERK

1868. 1 r

L UIT DEN VREEMDE.

Deskundigen zeggen wel eens dat vele planten alleen dan goed gedijen, wanneer ze in hare jeugd verplant worden; de kool mist het stokkerige, de vrucht wordt geuriger, de eik groeit weliger, als men dien raad volgt. Velen houden het er voor, dat het met den mensch even zoo of ongeveer zoo gesteld is; eene verplaatsing, eene afwisseling van gronden klimaat, in een woord een reisje doet hem goed; zulk eene ontspanning geeft frisch bloed, versche krachten, nieuwe denkbeelden! en gedachtig aan dien raad pakte ik een paar hemden en sokken bij elkaar om . . op avontuur uit te zeilen? — Mis geraden. Ik ben een ijverig voorstander van plannen maken, voor dat ik eene reis aanvaard; het moge dwaas zijn zich in te sterke ketens vast te snoeren, zeer zeker behoort een oordeelkundig plan tot de reisgenoegens; men vergast zich reeds lang vooruit, men herinnert zich later alles beter, men waarborgt zich tegen tijdverlies, men wordt van een colis een denkend en handelend wezen, als men op eigen wieken drijft. Die eigen wieken moet men echter eerst aanschanen; eene paar degelijke beschrijvingen van het land en het volk, die men wil bezoeken, moeten voorafgaan en dan met lust en ijver eon of meer goede reiswijzers bestudeerd worden. Ditmaal goldt het Zwitserland en Berlepsch „ Schweizerkunde" had mij menig winteravond leerrijk gezelschap gehouden; hij leert de Zwitsers, die flinke Zwitsersche natie haarlijn kennen; hoe zij leven en wonen en zich regeeren, hoe zij bestaan en wat zij eten, hoe zij zich vermaken en met welke gebreken zij behebt zijn; dat alles, vooral het laatste, wist ik vdor mijn vertrek welligt beter dan menig bewoner van dat land — althans als de zorgvuldige Berlepsch niet jokte en ik heb bespeurd dat hij dit niet deed. Toen het plan rijp werd, de 4 zomerwarmte tot reizen noodigde, iedereen reeds zesmaal had gevraagd „ waar gaat de reis hefn ?" werden een paar der be- roemdste wegwijzers geraadpleegd en met den handigen, con- scientieusen en dus onontbeerlijken Baedeker in den zak, ging het ratelend, en snuivend, en fluitend en sissend op Mainz los. Ik weet nog niet of mijn opstel in een dagverhaal zal ont- aarden, ik weet evenmin of ik wel iets belangrijks zal heb• ben mede te deelen, alleen koester ik het stel'lige voornemen U zoo mogelijk deelgenoot van het door mij gesmaakt genoe- gen te maken , en daar ik het doorvliegen van 80 uur dis• tance niet onder mijne genoegens reken, zwijg ik over dien eersten dag. Keen, toch niet geheel. Daar komt mij de overtogt van den Bijn bij Kleef voor den geest: de Pruissi- sche Bismarcksche politiek gedoogt er geene brug, en onze buren hebben het ingenieuse denkbeeld verwezentlijkt om over den snelvlietenden stroom, man en muis, met wagens en ba- gaadje te voeren, zonder dat een slapend reiziger het zou behoeven te bemerken. 't Is een in zijn soort bewonderingswaardig feit, dat tot nog toe met enorm goed succes bekroond wordt, maar als de winterstormen en de ijsgang parten gaan spelen, verzeker ik u liever te huis dan op den ijzeren pont te zitten; de tijd zal 't leeren! In het donderjaar 1865 , zal niemand zich verwonderen dat ook een donderbui in het Eifelgebergte was losgebarsten ; maar welk eene verwoesting kan zulk een bui in een berg- land aanrigten; door het Brohlthal was de geheele massa wa• ter Eijnwaarts gestroomd, beesten en boomen medegevoerd en tallooze bouw- en weilanden verwoest; zand in plaats van hooi, kiezelgruis in stede van koren, keijen in plaats van ooft, ziedaar wat het oog heinde en ver ontwaarde; een roe- kelooze lokomotief, die meende dien slikstroom wel te kunnen braveeren, werd uit het spoor geligt en lag neven den her- stelden spoorbaan als een bewijs, dat de mensch niet al te zeer op eigen krachten moet vertrouwen, wanneer de natuur een woordje medepraat. Daar aan dien Boven-Eijn zitten ze hoog en droog, den- ken velen, maar kijk het Ahrdal eens in, hoe daar die kleine stroom twaalf en twintig voet rees en zie ook elders eens goed rond, om tot de overtuiging te geraken, dat in zeker 5 opzigt het water bij ons nog beter te temmen is, dan in hoogere streken. Na eene schommel- en hotspartij van ruira een half etmaal, was het eene regt aangename afwisseling om een delicieusen avondstond doortebrengen op de druk bewandelde Mainzer schipbrug; onafgebroken wemelden dames en militairen, wa- gens en kudden slagtvee, beauraonde en bedrijvigheid door elkander. Geen wonder! de ligging van Mainz in het half- ronde heuvelbekken is bijna prachtig, tal van torens en on- deuo-ende vestingwerken werken de natuur in de hand en leveren scherpe kontrasten van gebogen lijnen en regte hoe- ken, en om het landschap een tint van den tijd te geven, begrenst een spoorwegbrug het ten zuiden; maar welk eene brug? Geen hemelhoog traliewerk, waarmede men onze slappe rivieroevers aan elkaar moet snoeren, maar drie, vier wijde en ligte bogen maken zulk een aangenamen („ wohlthuende" zegt de Duitscher) indruk, dat men zeer noode dat bouw- werk uit dit landschap zou willen missen, want laten wij het maar erkennen, de mensch is zoo ijdel, overal en altijd, dat hij gaarne de schepping van den Almagtigen door eene geniale schepping van een zijner natuurgenooten ziet versieren of bederven , al naar gij het noemen wilt; 't is immers als of een oord eerst bijzonder fraai wordt, als men eene brug, of eene stad, of eene villa als point de depart voor 't oog heeft. Wat leeft dat Duitsche volk toch gemakkelijk, toch geheel anders dan wij. Midden in de stad trof een groote gaslan- taarn en een weinig rauziek mijn oor; 't was negen uur, dus kon ik gerust nog even binnen wippen. Het lokaal was aan den handwerkstand gewijd; overdekte gaanderij, tuin en nevenzaaltjes waren opgcvuld met families, de man in kiel of werkpak, de vrouw en kinderen niet meer opgesierd, eu alle dronken er hun glas bier voor 6 cent, — 't was heer- lijk bier in groote glazen — vele soupeerden met een paar eijeren, droog brood en worst, of allerlei ander goed dat een Duitsehe maag verslindt, en dat tegen fabelachtig ge- ringe prijzen; de winst zat dan ook nergens anders in, dan in de immense hoeveelheid bezoekers; zes jongens bragten ie- dere twee minuten ieder 6, derhalve 36 glazen bier, af en aan, eene dame de bureau hield het oog op aller behoeften 6

en wenschen, zou ik er bijna bij voegen, terwijl de eetwaren door een ander departement werden gereed gemaakt en uit- gereikt. Gelijk ik reeds zeide, ontbrak de muziek er niet • trouwens waar zoekt men die in Duitschland te vergeefs. Baden was eigenlijk mijn eerste relais; ik zou er"een mid- dag en avond doorbrengen, om de souvenirs van dit bekoor- lyke oord bij mij te verlevendigen. »Pakje dragen, mijnheer!" Was natuurlijk ook aan dat station scheenng en inslag, en toen ik het logement naderde en mijn jongen bekeek, kon ik mijn glimlach niet weerhou- den, al werd hij bij nadenken eenigermate getemperd. Wie kan op aarde meer weelde bijeenvinden, meer goede smaak en fijne manieren vertegenwoordigd zien, meer coquetterie en bevalhgheul van menschen, huizen, kleeding en landschap in een oogopslag overzien, dan de bezoeker van het Parijs van den zomer, van het onovertroffen, charmante Baden; en mijn jongen ! leelijk en misvormd, geen vierkante el kleeding aan zijn lijf, een morsigen schouder, arm, rug en dij bloot- gevende, was hij een hemeltergend kontrast met hetgeen Ba• den te verwachten geeft, Gevvoonlijk eet ik niet te schielijk als ik aan een goeden tafel zit, en hier weet men zeer goed wat lekker eten is, maar toch repte ik mij ditmaal om van het fraaije weder te prohteeren, want de environs zijn zoo heerlijk en zoo afwis- selend, dat ik mijn tijd hoog noodig had, wilde ik de reunie bij de muziek vddr de koerzaal niet misloopen. Het oude Slot lag nog op de oude plaats, niets natuurlij- ker, maar voor het gezigt is die plek telkens nieuw, al naar men zijn standpunt neerat, die trotsche sparren en beuken verbergen het grootendeels, maar telkens verraadt een afge- brokkehle muur dat het er nog ligt; ditmaal moest ik mij tot eene dahvandeling bepalen, ru'ines en riilderbunren lig- gen meestal hooger • ik wierp dus nog een blik op 'het slot en wandeide door de liefelijke avenues van Baden, naar de wereldberoemde Lichtentlialer-auee. Is de boomenrij er zoo voorbeeldig trotsch ? Och neen. Zijn de uitzichten zoo buitengewoon prachtig ? Och neen. Is de weg zoo breed of zijn de buitengoederen zoo fraai, dat ik van wereldberoemd durf spreken? Nograaals neen; maar alles is zoo smaakvol aangelegd, zoo welig begroeid, zoo rijk met bloemen getooid, 7 zoo opgeluisterd door wandelaars en equipages, door elegante toiletten en vlugge cavaliers, door schoothondjes en ponies dat men er spoedig een paar uur verdroomt; toen ik wakker werd, was mijne eerste gedachte een nevendal op te zoeken om de ondergaande zon in kalme rust te zien wegzinken; het toeval, het gelukkig toeval deed mij den weg naar Fremers- bern- inslaan en binnen een kwartier was ik alle gewoel ont- weken en bijna ontwend; rijke bergweiden door statig geboomte ino-esloten, vergulde bergtoppen en eene frissche, heerlijke kalmte boeiden mij nog meer dan zoo even de smaakvolste parkwandeling; en toch was van die honderde wandelaars niemand mij gevolgd en toch toeven er duizende gasten in Baden, die onbewust blijven met het heerlijk genot, die weinio-e honderde schreden hun konden verschaffen. Dit bra°-t°mij in herinnering hoe ik reeds zoo menig onbekend overschoon plekje op mijne menigvuldige voetwandelingen heb opo-espoord, door duizenden voorbijgeloopen en gereden; ter• wijl de meesten tocb dankbaar zouden zijn als zij er een blik aan hadden gewaagd. Toen ik het centrum der beweging, de koerzaal, naderclc, beo-on het 37ste Pruissische juist met eene opwekkende ouver- ture; zij stemde alien aangenaam, zelfs knoopte mijn buur- man, een ras-Pruis, een discours met mij aan. Jammer dat ons gesprek door eene ondeugende opmerking, die mij later ontsnapte, plotseling werd afgebroken; hij was juist bezig met de verklaring hoe Duitschland vier bondsvestingen en vier vrije steden bezat, toen mij de uitdrukking ontviel „zoo, dan zijn er in Duitschland toch vrije plaatsen?" De brave man begreep mijne bedoeling maar al te goed, werd boos, stond op en liet mij alleen; het was evenwel BISMARCK met. Ik kon mij nu ruimschoots vermijen in de beschouwing van 't o-een rondom mij voorviel; andere personen zouden de luxe en° elegance der toiletten moeten beschrijven, genoeg zij het dat ieder badgast tusschen 7 en 9 ure daar op 't appel is, vele zitten in rijen en cirkels, in hoopjes bijeen of geisoleerd, maar noo- meer wandelen in 't oneindige rond om te bewon- deren of bewonderd te worden, om te gispen of gegispt te worden. Nergens vindt men zulk een gedrang van fashionablen teru°-, nergens is men zoo ongelukkig wanneer het ten 7 ure recent als'te Baden, nergens hoort men meer talen en tong- 8

vallen, of ziet men grooter verscheidenheid van personen en kleedingen. Het was een heerlijke avondstond, de gasvlammen rieden vergeten dat de zon reeds lang naar bed was, maar plotsebng zag men een paar regenschermen openen en de 600 regendruppels welke er vielen, jaagden meer dan 600 gasten naar de koer- en speelzalen. Wat ik daar zag? vraagt o-jj. ditmaal niets bijzonders, ik vertoefde er te kort om mij le ergeren aan veler speelwoede, of medelijden te hebben met de louis dor, die een of ander snoeperig popje op de tafel wierp, om ze reddeloos te zien verdwijnen. In die vergulde holen toef ik zelden lang, vooral sedert ik tijdens een bad- kuur te Wiesbaden gezien had, hoeveel ellende daar valt op- temerken, hoe het gezigt van dat rollend goud en die her- en derwaarts fladderende bankbiljetten op velen een hooo-st ongunstigen invloed uitoefent, hoe de een er tot speler de ander tot dief, de derde tot zelfmoordenaar wordt gevormd belukkig was de lucht weder opgeklaard, de temperatuur even zacht als vroeger, de bloemen verspreidden de geurigste parfums, en ik had volkomen tijd om voor ik slapen ging in eene allergenoegelijkste stemming te geraken, opgetogen over het genot dat het korte verblijf in Baden mij ditmaal had verschaft.

Dagelijksch werpen de spoortreinen honderde vreemdelingen in deze fraaije dreven, en alle moeten toch weder eens ver- trekken, derhalve is er aan het station veel optemerken als men tijdig genoeg het plaatsbriefje heeft bemagtigd om nog eens rond te kijken. De bureaulist is te bewonderen: in een dozijn talen en accenten worden hem kaartjes voor alle hoofd- steden der wereld gevraagd en toch mag hij zich niet vergis-

sen ; de een brengt guldens, de andere franken of roebels of thalers of dollars mede, even wel moet hij zorgen niet te talmen • yragen omtrent aansluiting der treinen, omtrent verkorte tra- jekten, of omtrent bagaadje-kwestien moet hij beantwoorden en wee hem, als de inlichting verkeerd is. Het is eene beste plaats om er alle bureaulisten te examineeren, want wie daar te huis is, kan zich overal doorredden. De drukste trein naar Zwitserland is een *Bummelzug," wie zou dat ooit denken, wanneer men althans weet wat dit woord in Duitschland beteekent; hoeveel stations en opont- houden er in die negen letters besloten liggen. Ditmaal zes 9 cn twintig. Eene Hollandsche familie vulde het compartiment bijna totaal; niet de vier personen maar vooral de zoogenaamde kleine bagaadje, mandjes en doosjes en reiszakken enz.; mijn o-ewone reislektuur, eene Tauchnitz-editie, deed mij zeker voor Eno-elschraan doorgaan en ik had er pret in hoe neef en nicht hun oom en tante plaagden, hoe de goede oude heer een speelbal was voor zijn nogal gaar gebakken neefje; ik lachte soms onwillekenrig mede, dit verraadde mij en om mijn in- coo-nito te verbreken, maakte ik de wijsgeerige opmerking dat het zeer warm was. Tot heden heb ik nog geen be- rouw van die uitdrukking, want zij bezorgde mij een aange- naam onderhoud, een paar heerlijke vruchten en delicieuse eau de coloo-ne. Als ik alleen reis , mag ik graag kenmsmaken en een praatje aanknoopen, dit is een bijzonder soort van o-enoen-en, dat men totaal ontbeert als men zelf in gezelschap resist-"menigmaal heb ik dan ook vriendschapsbanden aange- knoopt, die "nog voortduren, en hoe blijde ik ook was in Zwit- serland een flinken reiscompagnon te zullen vinden, zoo zal ik toch nooit iemand beklagen, die alleen op reis trekt, mits hij den tong kan roeren. Het grijze Basel onthaalde mij op slechten bouillon, ot it daavom°die rijke stad zoo onregelmatig en weinig aanlokkend vond, durf ik niet beslissen, te meer omdat iedereen van mijn o-evoelen is. Nu zijn wij op Zwitsersch gebied, maar toch valt niemand u lastig met pas- en goederenvisitatie , want in dat wijze land laat men den reiziger in vrede bmnentrekken, zonder ooit iemand te vragen of er wat te declareeren is. Het was mij vreemd om 'thart, als belastingman, dat men zoo liberaal durfde zijn, terwijl in ons vrijgevig land nog ieder pepermentdoosje wordt geopend (een feit bij de terug- komst ondervonden); konden wij dat schoone voorbeeld niet voln-en, dacht ik en zeker dacht ik overluid, want mijn buurman zeide „och, dat kan men overal navolgen, want al wordt er enkele duizende guldens regten door ontdoken, men vindt er ruimsehoots vergoeding voor in het groot aantal vreemdelingen, dat daardoor in 't land wordt gelokt." De kortste en tevens ook de fraaiste weg voert tegenwoordig langs het Rijndal over Waldshut naar Zurich; Baedeker geeft den raad „ regts" te gaan zitten en ik had er geen berouw van die te hebben opgevolgd, want vooral bij Lauffenburg 10

L Lg gV de" ''Strudel en de .Stromschnellen" alleen van die plaatsen goed te omvatten; de rivier wordt daar door steile oevers en rotsgevaarten erg in 't naauw gebrao-t • een goed gymnast.cus heeft het zelfs gewaagd om met een°polstok in eemge sprongen den stroom te passeeren, maar het moet een roelceloos heer zip geweest, want vader Rijn is er be- paakiin een kwaad humenr, hij ratelt, en ruischt, en sist, en kookt, en schuimt, en bruischt, hij schiet voorwaarts, maar

woidt in de vaart gestuit om eerst door eene buiten o-ewone krachtsinspanning de belemmeringen te overwinnen; de° Lauf- enburgers schnnen er goed aan gewend te zijn, zoo vertrou- wel jk hangen hunne wonmgen aan de klippen, zoo snedio- wendenZ1J 1 getr°kken om de ^rkracht nuttig aan te lets verder voert een spoorwegbrug in het Aardal, de afvloeying van vele Zwitsersche meren, in waterrijkdom dik- werf den hoofdtak _ den Bovenrijn - overtreftend. Weder eene andere natuur zien wij rondom ons, alles is vriendelijk en de oude Hapsburg is daar juist zoo geplaatst, dat de oemruchte voorzaten van dat beroemde, thans keizerlijke Huis al hunne wijd uitgestrekte bezittingen konden overzien -^Ba• den roept de spoorwegconducteur en werkelijk is men hier weder in een badplaatsje van dien naam; nette hotels, sier- lijke rytuigen tal van wandelaars laten geen twijfel over of ook h.er heerscht drukte, en hoe weinig bekend het plaatsje by ons zijn moge, toch leggen hier jaarlijks 10 ii 20 000 remgers een korter of langer bezoek af. Nog een paar maal w VVPurtrein iu beweginS en n W te Zurich, welkP s krachtig groeijende voorstad in 't naauw gebragt word door den alles beheerschenden Uetliberg en het hooggele-en polytechnikum, Zurichs trots. Aan deze landzijde is de lie" ging der stad reeds boeijend fraai, maar wat zullen wij wel zeggen als wij de Limmatkade volgende het meer hebben be- mkt; zoo stelt men zich Venetie voor; wel mist men St Mar- kuskerk en Dogepaleis, maar het kristalheldere water schenkt daar vergoeding voor, dozijnen gondels en rank* vaartuigen, met zeilen overladen of door staande roeijers in hewe-in^ gebrag , hebben het druk met het vermijden der stoombooten" die telkens af- en aanvaren, groote logementen, badhuizen! villa s en een charmant beschaduwd eilandje leveren een ver- 11 rassenden aanblik en het is aan alle toeristen aanteraden hunne nieuwsgierigheid en belangstelling te dempen en met in de straten der oude stad door te dringen, want zulk een verschil van goede smaak en sombere ellende ziet men bijna nero-ens; de stad is namelijk de leelijkste aller leehjke Zwitser• sche steden, maar heeft een allerliefst voorschootje aangetrok- ken • waarom zou men dat opligten? Ik waarschuw daartegen. Mijne reis had ten doel om de grootsche natuur der Alpen te gaan bewonderen en met voile teugen de frissche berglucht in te aderoen, derhalve hielden de stedelijke muren inn met lan°- besloten; toch mag Zurich niet verlaten worden zonder althans twee gebouwen binnen te treden: het kolossale, van 1861—1864 gebouwde polytechnikum, alwaar reeds verschei- dene Nederlandsche ingenieurs hunne studien voltooiden; on• der de 600 studenten treft men er dan ook van allerlei natien en teregt is de stad en geheel Zwitserland trotsch op dit prachtio-e wetenschappelijke monument, dat niet ongepast juist boven de beroemde machinefabriek van Esscher ligt en de jon- o-elieden met den vinger aanwijst, tot welken hoogen trap van welvaart zij het kunnen brengen, als zij zich de gevorderde kundi°-heden eigen maken; het andere gebouw is de stads- bibliotheek, die bezocht moet worden, omdat zij het uitge- breidste en zorgvukligst zaaingestelde relief-plan van Zwitser• land bevat. Daar kan men de Alpen-keten in hare grilhge vorinen vokren, zijn reisplan herzien, de gevaren en moeije- lijke klimpartijen leeren vermijden of er zich op voorbereiden; de trotsche sneeuwgevaarten zijn kwalijk een paar voet hoog, maar zij lokken reeds uit tot kennismaking; alleen hierom is Zurich als point de depart voor eene Alpenreis aan te bevelen. Wat is liefelijker dan een toertje over het vnemlelnke met Villa's en landelijke oeverwoningen omgorde meer van Zurich, tot daar waar de een half uur lange Rapperweilerbrug het stouter zuidelijk gedeelte afsluit. Het was zondag en de booten waren opgevukl met Zwitsers en hunne vrouwen en kinderen, die toch°ook het schoone wisten te waardeeren en nog niet door zoo veel heerlijks verwend waren; overigens is het reizen met zulke landskinderen in de spoor wagens dik wij Is eene bron van ero-ernis, want bij het eerste zonnestraaltje gaat het gor- dnntje^neer en men mist de helft van het landschap. Reeds «poedi°- zou ik dit gevoelig gewaar worden; de spoorweg 12 nam mij op zijne ijzeren armen, 't was snik heet en de zuid- zijde was dan ook dadelijk achter de blaauwe zijde verscho- len; ik troostte mij dat ik dien weg toch nog eens zou maken en bewonderde de doeltreffende inrigting der spoorwegwao-ens • een breede gang loopt midden door alien, men kan elkaar o-emak- kehjk een bezoek brengen, een deur scheidt de niet-rookende van de rookende passagiers en zelfs als de trein in bewe-ins- is, wipt men nog gemakkelijk binnen; menigeen waao^het dus even een glas bier te drinken, als het fluitje heeft ce. klonken kan men immers nog mede komen. Een alleraangenaamste Weener maakte de reis mede de man was zoo dikwerf in deze streken geweest dat hij zelfs het ulioom verstond en dat had ik al lane; opgeo-even • toch praat ik gaarne met het volkje en op de tusschenstations was hij mij in 't navragen behulpzaam; ik merkte er onder anderen op, dat het landvolkje dol gesteld was op hazardspel het even en oneven hield er honderden bezig. ' „ W o hin ?" was mij door den conducteur gevraagd en reeds een paar maal had ik „Ragatz" geantwoord, toen eindeliik een der aanwezigen mij vertelde, ik dan in een desolaten boedelkamer kwam; de warme bron, die de beide badplaat- sen Ffaffers en Eagatz het leven had geschonken, was door een wolkbreuk verstopt, de ingenieurs zochten er reeds da- gen lang naar, maar de badgasten liepen als hazen we°- want geen spoor was er te vinden van de beroemde Heilquelle' Dat ik geen badgast maar een toerist was, die de inte- ressante weg langs de Tamina en de daarop volgende duis- tere „Schlucht" ging in oogenschouw nemen, verbeterde de zaak weinig, want deze boosaardige stroom had den we»- op vijftig plaatsen vernield. Toch waagde ik met een paar Duit- schers den togt en reeds aan den ingang van het naauwe dal kwam ons de woedende Tamina te gemoet, een krachti- gen maar thans troebelen waterval vormende ; klauterend en over planken en hulpbruggen kruipend, kwamen wij alle be- zwaren te boven en naderden Bad Ffaffers. In eene kloof waar slechts een paar uur daags de zon kan doordrino-en' ligt een verbazend groot en zwaar gebouw; om de moo-elijke afbrokkelmg der rotsen zijn alle kamers en gangen overwelfd • hoe men het er eene week kan uitbouden, begrijp ik niet' want binnen een paar uur was ik reeds melancholiek gestemd- 13 toch verwijlden er ruim 200 badgasten, die ruim 600 maal daags vroegen of de bron reeds was opgespoord; trouwens hier logeeren meestal de minder door vrouw Fortuin begun- stigden, de beaumonde prefereert te regt het verblijf te Ra- gatz, werwaarts het wonderwater in houten pijpen werd ge- leid, zonder veel warmte te verliezen. Maar er viel iets merkwaardigs te zien en onze franken rolden in een kistje waaruit de entreekaartjes te voorschijn kwamen; hier en overal heeft namelijk de Zwitzer de natuur zooveel mogelijk betim- merd om het genot te verhuren; een regte Zwitzer verhuurt dan ook alles, zijn os en zijn ezel, zijn waterval en zijn berg, zijn ... . laat ik maar eindigen, het woord alien is immers veelomvattend genoeg. Eene met gletschers opgevulde bergketel heeft eindelijk een uitweg voor zijn water geboord door eene bijna geheel duis- tcre, ontzagwekkende kloof; met helsch geraas springt, kraakt, spat en schuimt de Tamina er door hecn, eene houten gaan- derij voert een kwartier uur ver in dit sombere maar groot- sche tooneel en het is die merkwaardige togt, welken men voor een frank kan maken. Nergens elders zag ik zoo iets in Zwitserland geevenaard, zelfs de Gorge du Trient is zoo huive- ringwekkend niet. Als iemand zich ooit in Ragatz verveelt — die geheele badplaats schenk ik u — laat hem dan bij den herbergier „Im Grimdli" gaan zitten; niet alleen is zijn bier heerlijk maar de vent zelf is onovertreffelijk in zijne grappen en niet minder in zijne juiste opmerkingen; Baedeker had hem moe• ten noemen. Nog lagchend stapte ik in den spoorwagen naar Chur, of Coire, of Coira, of Quoira, of Cuera, al naar men Duitsch, Fransch, Italiaansch, Romaansch of lietisch spreken wil, want in al die talen kunt ge in deze hoofdstad van Graauw- bunderland worden aangesproken. Links en regts, onder en boven, voor en achter, overal bergen en geen kwajongens, van 7 a 8000 voet, wat zou dat een eerzame Hollander op den duur gaan vervelen. Op mijn gemak bekeek ik de stad, dat is in 5 minuten, be• wonderde den komisch beschilderden gevel van de hoofdkerk en maakte dat ik aan den avonddisch kwam; mijn hervonden Wceaer gaf mij een goed wijnmerk op, dat is in Zwitserland 14

eene gewigtige zaak, en ik mogt tot elf unr overdenken, wat ik al zoo gezien en genoten had, want de nachtdiligence zou mij eerst dan verder brengen. Nooit rust! zal men zeggen en ik billijk dien uitroep, want werkelijk biedt Zwitserland weinig rustpunten aan en moet men zorgen van goede reisgelegenheden te profiteeren om niet te veel tijd te verliezen; thans had ik bijzondere haast om- dat ik mijn reiscompagnon den volgenden dag moest op- zoeken; derhalve met de diligence naar den Spliigen, terug- wandeling langs denzelfden weg en 's avonds per spoor in Zurich; al die moeite getroost men zich om de vermaarde Via mala (booze weg) goed te zien. En wordt die moeite beloond ? Ja, ruimschoots. Ten 4 uur zette de conducteur mij te An- deer, juist 8000 voet boven onzen beganen grond, voor een herberg neder; klop en bel nu maar, zeide hij, dan kunt gij nog een paar uren onder de dekens kruipen. Maar ja wel! ik was genoodzaakt het optegeven, keek eens rond, zag de eerste zonnestralen een paar sneeuwtoppen kleuren, het heerlijkste rood, maakte plaats voor een werkelijk sneeuwwit en ik bedacht mij niet lang; mijn toilet was spoedig aan eene fontein gemaakt, voor niemand behoefde ik mij toch te geneeren, en met den jas over den arm sloeg ik den dalweg in. Wat had de natuur hier huisgehouden, geen oogenblik zou men zijn leven zeker wanen, zoo had het overal steenen en rotsblokken gehageld; geen levend wezen bewoog zich en voor mij opende zich de enge kloof waar Rijn en chaussee zich beide een weg gebaand hebben. Even als overal speelt de natuur hier de hoofdrol; de reeds breede stroom moet en zal tot een lint vernaauwd worden, de ruim 1500 voet hooge, loodregte rotswanden gnnnen hem geene meer• dere ruimte, en daarboven zweeft de straatweg, ja! dat is het regte woord, soms over bruggen, meestal langs den wand, gemeenlijk door uitgehakte gewelven overdekt, enkele malen het leigesteente doorborende, steeds onafscheidelijk met de rivier verbonden, want er is geen uitweg mogelijk; bij de middelste brug moeten wij toch eens bedaard rondkij- ken, de rivier borrelt en kookt in eene diepte van 300 voet, nergens is de kloof ontzagwekkender; de hemelhooge rots- punten — toch hier en daar bewassen — naderen elkander bijna van beide zijden, zon of maan zijn hier onbekend, kil 15

en koel is het er, en even wel houd ik mij overtuigd dat het open dal heden zucht onder de zonnehitte. Wat is het hier merkwaardig schoon! Anderhalf uur verder beklimt men den zoogenaamden kan- sel om het merkwaardige uitkijkje; nog altijd is de spleet even eng, maar voor u opent zij zich en als 't ware in eene lijst van rotswanden ziet men het warme, helverlichte Rijndal voor zich, het pas nieuw opgebouwde Thusis vormt een lieve hoofd - groep en men vraagt zich af, waarom men van dit snoeperig tafereel nog nooit eene photographie zag; een deskundige zeide mij later dat er in de kloof geen goed licht was te vangen. Bij het betreden van het breede dal wachtte mij dadelijk eene vreemdsoortige verrassing: de Nolla vereenigt zich met den Bijn, maar foei! wat is zij zwart; zwart is hare bedding, zwart zijn de uitgestrekte steenachtige oevers, zwart is haar water, alles veroorzaakt omdat zij in stormachtige vaart over een zeer donkeren leibodem naar beneden suist; ik vond hare weerga in dat opzigt niet. Het vrolijke, zonnige dal vormde een aangenaam kontrast en in het nette stadje, dat even als alle Zwitsersche stadjes ten minste eenmaal totaal was afge- brand, vond ik vergoeding voor de doorgestane ontbeering, want dat mijne nachtelijke reis en morgenwandeling in zulk een bergland eetlust hadden opgewekt, behoeft geen betoog. Mijne voorgenomen wandeling naar Chur moest ik opge- ven: eene plaats op den bok van den snelwagen verving mijne goede plans, want het was te warm en voor een nieuweling in de Alpenwereld was het een raadsel hoe de sneeuwbergen onder zulk een heete zon ook niet hunne pruiken afzetten. De spoorweg naar Zurich scheen mij te verwachten en le- verde mij een genotrijken middag op; een aartsbergbeklimmer zat neven mij, on wees mij veel bijzonderlieden Moi een uit de 13de eeuw afkomstig berg werk, waarvan de ingang wel 3000 voet boven het dal lag en dat nog duurzaam bearbeid wordt, geen wonder dat er in Zwitserland weinig mijnen wor• den cntgonnen, als men de ertsen zoo hoog moet halen en dan de oogst nog zeer schraal is. Mijne nieuwe vriend wees mij de 7 Keurvorsten, die zoo statig uit het pitoreske Wal- lenstadter meer oprijzen, en vertelde mij veel van zijne pelgrims- togten van spits tot spits, zoodat ik er waarlijk van duizelde. Bergspitsen en reusachtige boomen waren zijne hartstogten : it

Gaat gij mede om er eenige te ontdekken? vroeg hij. Mijn antwoord was afwijzend, want als ik het katoen-industrie dis• trict van het kanton Zurich zou zijn doorgestoomd, wachtte mij een vriend, die waarschijnlijk minder' leerzame berigten omtrent Zwitserland kon mededeelen, maar die ook zeker min• der van mijn klautervermogen zou vergen. Een zomerconcert aan het Zuricher meer besloot den dag, zoodat het te laat werd het gerenommeerde Kronerbier in het uitspanningslokaal van dien naam nog eens te proeven. 't Was jammer, maar Morpheus troostte mij spoedig.

Als gij ooit met een reiscompagnon de wijde wereld ingaat, maak dan eerst eene amicale maar bepaalde afspraak, dat een uwer de teugels van het bewind in handen moet hebben, dat er een parlement bij te pas kan komen, doch dat het hoofd van den kleinen staat wikt en beschikt. 't Is mij onverschillig of ik die verantwoording heb dan of een ander die lasten en lusten op zich neemt, in beide gevallen heb ik mij steeds goed geamuseerd en ging thans ook goede dagen te gemoet, want mijn reisgezel zeide dadelijk „ gij hebt een plan gemaakt, dat volvoeren wij." Daar amendementen aan de orde van den dag zjjn, liet ik mij die volgaarne welgevallen cn zoo verviel het Stachelberger bad, dat ik zoo gaarne bezocht had, van mijne lijst; niet alleen de route over Glarus, maar de ligging aan den Tbdi-voet moeten anders bekoorlijic zijn. Wij rigtten onze blikken en schreden en onze bagaadje dus naar westelijk Zwitserland en de Rigi lag het eerst aan de beurt. Reeds in de wieg praten de kinderen over dien berg, die als voorpost van de Alpen zoo heerlijk tusschen de meren gelegen is en een zeer afwisselend panorama aanbiedt. Over Zug en Arth rukten wij naar Goldau op om den bergval in oogenschouw te nemen, die voor 60 jaren het rijke dorp en een gedeelte van het Lowerzer meer met steenen, gruis en rotsblokken over- stelpte; de gewaarschuwde bewoners wilden niet luisteren en werden letterlijk eenklaps begraven; na zulk een lang tijdsver- loop is het gruis begroeid, de steenen zijn bemost, de rotsblok• ken met sparren en kreupelhout bewassen, maar toch is het een ontzettcnde aanblik zulk eene verwoesting naauwgezet te beschou- •wen. Van waar kwam het gevaar? Een blik naar het noorden heldert dit dadelijk op, want de vaneengereten rots is nog naakt en kaal, vloek schijnt te rusten op een plek die zooveel verderf aanbragt. Meermalen ziet men oorden in Zwitserland, die vrees voor een soortgelijk ongeval doen koesteren, maar weinige zijn werkelijk ernstig bedreigd ; slechts een enkel dorpje in het pas genoemde Nolladal werd mij aangewezen als onvermijdelijk zulk eene toekomst te gemoet gaande, maar het helpt niet of men de inwoners waarschuwt, hunne leus is steeds dat het nog wel wat zal aanhouden. Voor het eerst werd de alpenstok ter hand genomen om den Rigi te beklim- men, onze dubbele zolen waren reeds te Zurich met nagels voorzien en het ging er op los. Menig zweetdruppel zou kunnen getuigen hoeveel inspan- ning de beklimming van dezen slechts 5500 voet hoogen berg kostte; maar waar op aarde wordt genoegen en vooral genot gesmaakt zonder dat er iets voor opgeofferd wordt; en is het geen genot van de edelste soort een uitgezocht schoon ver- gezigt te. bewonderen. Reeds tijdens de bestijging biedt menig rustplekje een allerliefst kijkje of een merkwaurdig uitzigt aan; dan is net Zugermeertje, hoewel 1^ uur lang, een schijnbaar nietig waterplasje, dan weder zijn het de naburige rotswanden of de vriendelijk bebouwde dalen, of de woeste Goldauer bcrg- val, welke het oog boeijen. Doch plotseling komt eene re- genbui ons storen; ja, in die fraaije oorden regent het ook en ditmaal zoo malsch dat het regt aangenaara was er boven, in hel kolossale logement op den Rigi-Kulra, gezorgd werd voor droogen en warmen van onder- en bovenkleederen. Die regenbui had evenwel nog eene andere schaduwzijde, met name de schaduw die er door geworpen werd op het land• schap. Zoude onze moeite geheel vergeefs zijn, zouden wol- ken en nevels alle uitzigten blijven verhullen, en dergelijke vragen stelt men zich zelf onwillekeurig. Gelukkig werd de avond helder, de honderde gasten waren ditmaal niet te ver• geefs gekomen; allerlei tintelingen en lichtspiegelingen ver- toonden het landschap in de afwisselendste kleuren, het aantal meren dat rondom den voet ligt uitgespreid herinnerde zoo- wel aan het blankste zilver als aan het doodsche lood, blaauw en groen, seel en rose waren de wecrkaatsingen van die oogen in het landschap, gelijk men de Zwitsersche meren noemt; 18

vooral de grillig gevormde Vierwaldstiidtersee speelt eene hoofd- rol, vier- vij'fmaal wordt dit meer door vooruitspringende rot- sen in zoovele afdeelingen gesplitst. Het is waarlijk prachtig en toch zien wij nog het indrukwekkendst niet, want de reeks sneeuwtoppen in het zuiden bleef verholen. Als men gelieft nategaan dat ieder mand met eetwaren vijf frank kost voor het vervoeren naar den top, moet men zich verwonderen een perfekt diner voor eenen matigen Zwitser- schen prijs te krijgeu. In al de berglogementen van dit land wordt laat gedineerd, meestal ten 7 of 8 ure, omdat de toeren zoo worden ingerigt, dat men 'savonds eene goede halte-plaats vindt. Als men dan flink ontbeten heeft, later op den dag eene enkele versterking of verfrissching heeft gebruikt en ein° delijk na een paar uren rust voor een goed voorzienen disch komt te zitten, moet er al heel wat gebeuren als men zich niet volkomen aangenaam gevoelt; de lastigste gastronomen vinden zelfs het nagemaakte gemzenvleesch delicieus en ieder- een bejammert het, dat er dan niet voor drinkbaren wijn wordt gezorgd, want aan de gefronste wenkbraauwen en de beweging der lippen ziet men maar al te dikwerf dat de patient een zoogenaamden „ Strumpfenflicker" onder handen heeft. Dit woord geeft duidelijk te kennen, dat de wijn zoo zamentrek- kend wrang is, dat als men er een kous in doopt onmiddel- lijk alle gaten van zelf digt trekken; een prachtig recept voor niet al te aktieve huismoeders. Vrolijk en opgeruimd te zijn is geen kunst als alles vlot, de zon liefelijk schijnt en de gezondheid in blakenden toestand verkeert; maar als men eene bergreis voor oogen heeft en den voet verstuikt, dan nog de vreugd rondom zich te ver- spreiden, is zoo niet grootsch, dan toch stellig een bewijs dat men geestkracht genoeg bezit om zich niet door onspoed te laten necrdrukken. Zulk een individu ontmoetten wij in den vorm van een Belgisch advokaat, die het geheel op zijne re• kening heeft, dat de halve bevolking van het hotel een uur later naar bed toog dan anders. De zon vertoonde zich 'smorgens niet, de hoornblazer, die anders tijdig waarschuwt, hield zich stil en met even stillen trom begonnen wij onze afdaling. Doch toen spoedig daarop de Rigi-Staffel een heerlijk uitzigt aanbood en Rigi-Kaltbad zich als 't ware in de stralen der dagtoorts baadde, werd 19 alle leetl verge ten. Naauwelijks een van de twaalf reizigers ziet er de zon onbeneveld opgaan en wie heeft regt exception te vergen. Na Rigi-Kaltbad komt men geen logement meer voorbij, maar het is al genoeg, want deze berg alleen draagt 8 of 9 logementen, waaronder er een paar zijn met meer dan 200 kamers; dit geeft welligt eenigermate een denkbeeld van het aantal reizigers in de Zwitsersche bergstreken; en niette- genstaande de duurte dier tijdelijke verblijven — een nood- wendig gevolg van het korte, drie- of viermaandsche reissai- zoen — neemt dat aantal nog telkens toe. De afdaling naar Waggis aan het Vierwaldstiittermeer is verbazend steil maar levert fraaije uitzigten op, Lucern ver- liest men bijna niet mt het oog en derwaarts zijn aller plannen gerigt. Velen roemen de ligging dier stad nog boven Zurich, en zeer zeker heeft deze niet zulk een pitoresken berg tot buurman als de Pilatus, die bij Lucern behoort als de Vesu• vius bij Napels; een en onverdeeld op alle platen en scbil- derijen; de scherpe spitsen van dezen maar al te dikwerf in nevels en wolken gehulden berg zijn hier nog uitzonderin- gen, golvende lijnen begrenzen overigens het wijde panorama, dat zelfs sneeuwtoppen in 't verschiet kan aanwijzen, maar des te krasser is het kontrast en des te meer boeit die ca- pricieuse Pilatus. Het enorme Schweizerhof met zijne vijf ver- diepingen en de keurig nette protestantsche kerk vormen te zamen Lucern's glanspunt; want de stad levert anders weinig op. Wtl is de met verbazende snelheid afstroomende Reuss door twee merkwaardige bruggen overspannen, welke ons drie eeuwen terug plaatsen en onder hare soliede houten bedekking het leven van eenige Heiligen en den Doodendans in een paar honderd gesclulderde tafreelen vertoonen, wel zijn er restantjes van verbazend sterke muurwerken zigtbaar, doch dat verfraait de onbeduidende stad niet; verzadigd van het genot om van de nieuwe kade het meer en de heerlijk begroeide oevers te bekijken, betraden wij de plek waar de vermaarde Lucerner leeuw in 3 of 4 malige levensgrootte in den harden rots is uitgebeiteld; men erkent er de vinding van een genie als Thorwaldsen in en verheugt zich dat die trouwe lijfwacht van Lodewijk XVI, die zich in 1792 bij de verdediging der Tuilerien opofferde, op zoo edele wijze is herdacht. Jammer dat in een land met zoo veel frisch stroomend water, juist 20 hier een smerig, archi-smerig vijverrje den voorgrond vormt, maar nog meer te bejammeren, dat de natuur hier parten speelt aan de kunst, want de kolossale rotswand begint te splijten. Trouwens in Lucern wordt er vreemd oragesprongen met de rotsen; midden in de stad verrijst er een tusschen een paar bewoonde huizen en op lichtklaren dag liet men daar bus- kruid in spnngen om bouwsteenen te verkrijgen; de buren sloten even de vensters en luiken, de voorbijgangers werden gewaarschuwd en rataplan bom bom daar vlogen de stukken in alle ngtingen. Had ik het niet gezien, ik zou het bezwaar- lijk geloofd hebben. Een paar schreden verder staat het be- kende panaroma van den Rigi en den Pilatus van Meijer, die den toerist alles laat zien wat hij bij helder weder had kun• nen zien. Mogt die man ooit met zijne kunstgewrochten in Nederiand komen, dan mag niemand er vandaan blijven, zoo fraai en treffend juist is de voorstelling; dat de voorgrond bij beide en relief is, verhoogt zeker de waarheid van het tafreel, dat door zons op- en ondergang, on weder en re°-en wordt afgewisseld en opgeluisterd. In dat genre zal men moeijelijk iets fraaijers vinden.

Onaangenamer deed het ons aan hier op de verdere wandeling een vijftigtal vrouwen te ontmoeten, die onder opzigt eener oudere van jaren van den veldarbeid huiswaarts keerden; maar welk een huis wachtte hen? De gevangenis. Bijna op den voet werden zij door eene ongeveer even talrijke groep mannen gevolgd, waarvan sommige geboeid waren. Overal elders verbergt men die schande, maar in Zwitserland schijnt men die lieden tegen schaamte te verharden door ze aan de belee- diging der bevolking bloottestellen, gelijk wij helaas zagen gebeuren. Kan zulk eene herhaalde tentoonstelling ooit goede resultaten opleveren, vroegen wij elkander af. Een boodschap van onzen Belgischen vriend, die genood- zaakt was om zijn voet te Lucern achter te blijven, noopte ons hem dien avond gezelschap te houden; maar waar logeerde hij ? Bijna alle logementen werden afgewandeld, doch vergeefs. Het eenige dat wij vonden, was nog een drietal eigenaars van verstuikte voeten, hetgeen voor ons eene vrij krachtige waarschuwing was, om op de hoede te zijn, want bij het af- dalen wordt men maar al te ligt door een van die duizende losse steenen, welke als treden moeten dienen, gefopt. 21

Dat men ons tijdig wekte om ten half 5 ure met stoomboot en postwagen naar den St. Gotthardt op te rukken is in Zwit• serland precies zooveel als een wonder; in eene streek alwaar men steeds vroeg op 't pad moet wezen om de zonnehitte te missen, laat men iedereen altijd onbarmhartig uitslapen en dus koopt men den huisknecht gaarne voor een frank om, als men bepaald weg moet, en onze plaatsen waren reeds be- taald. De Zwitsersche posten, die en passant gezegd uitnemend zijn ingerigt, schijnen echter op dat verslapen ook al verdacht te wezen, want de reglementen behelzen een magnifiek artikel, dat ieder die te laat komt niet totaal zijn geld kwijt is, maar met eene tamelijke suppletie van de volgende gelegenheid kan profiteeren. Eilieve, is dat niet breed gehandeld van eene staats-inrigting. Niettegenstaande er versche sneeuw op de bergen was ge• vallen — dat is een extra-best voorteeken — bleef een goed gedeelte van het Vierwaldstadtermeer voor ons nog in nevelen verhuld, eerst bij het fraaiste plekje, nabij Brunnen kwam de zon te voorschijn en met welgevallen vestigden wij den blik op de stoute rotsgroepen langs de oevers; zij naderen de sneeuwgrens, immers de veel bereisde Surenen-pas, die vrij steil naar Altorf afdaalt, voert door dat ijzig gebied. Niette• genstaande de rotswanden onmiddellijk in het meer rusten, heeft het kleine kanton Uri toch eenen verbindingsweg langs den oostelijken rand aangelegd, thans kan men te land van Brunnen naar Altorf komen; maar welk een reuzenwerk! galerijen, tun• nels, terrassen en muren volgen elkander onafgebroken op; het pleit voor de volharding der bewoners. Een paar van de liefelijkste plekjes van Zwitserland, Eluelen en Altorf zagen wij niet in het goede licht, zon en regen kamp- ten nog; gelukkig dat wij den bergpas naar den St. Gothardt, de Schollenen en de daaraan grenzende Duivelsbrug met den bruisschenden Eeussval in vollen luister konden bewonderen; wij waren in het rijk der steenen gearriveerd en vroegen on* toen af, even als nog dikwerf later, zou de geheele berg- wereld in gruis vallen? Groote en kleine blokken, huishooge gevaarten en nietig gruis versperren telkens rivierbeddingen of vernielen wegen en paden, of bedekken het zorgvuldig aangebouwde land, of spoelen bergweiden mede, of banen zich een weg door digt bosch; men zou het leven geen oogen- 22

blik zeker achten, ware de zomer geen rusttijd voor de na- tuurkrachten, die aan de slooping der bergen arbeiden; doc/i '3 winters valt er nog wel een enkel slag toner, al is de be- woner er op verdacht zijn huis of schuur op eene beschutte plek te zetten en al kent hij de gevaarlijkste plaatsen op zijn duimpje. In lange en tallooze slingeringen voert de chaussee door de enge Schollenen tot dat de laatste winding over den vermaarden Duivelsbrug voert, die vijftig voet boven de oude bemoste, thans vervallene brug den onstuimigen vloed overspant; welk een gedruisch in dat eenzame oord, welk een indrukwekkend schouwspel; huivering overvalt ieder toe- schouwer, al is hij overtuigd dat hem geen gevaar dreigt en men zou er uren blijven staan als de diligence niet met lang- zamen maar zekeren tred naderde. Weinige passen verder gaat men door een in de rots gehouwen tunnel, het Urnerloch, en is plotseling in een geheel ander oord verplaatst; het vriendelijke Andermatt en Hospenthal liggen voor ons, maar dat is niet het eenige; steenen en verwoesting lieten wij achter ons en het vijf uur lange Ursenendal breidt zich uit voor het oog, zonder dat men iets anders dan gras en groen ontdekt. Het is als of de weiden uit een Hollandsch land• schap zich aan beide zijden van den wandelaar tot duizende (zes tot acht duizend) voeten hebben opgeheven en hem ge- vangen houden; zeer zeker is het dal op den duur eentoonig, maar even zeker is het bijzonder merkwaardig en zoo als wij het begroetten, in vriendelijken zonnenglans gehuld, bood het een verrassend schouwspel aan. De diligence verliet ons te Hospenthal om alweder langs eindelooze zigzags den St. Gotthardtpas te bestijgen, voor zij in de Italiaansche valleijen aan de andere zijde nederdaalde. En die weg wil men thans een concurrent geven, door den bouw van een spoorbaan uit het hart van Zwitzerland naar boven-Italie, Graauwbunderland pleit voor den Lukmanier, maar de grijze St. Gotthardt heeft toch nog al kans van over- winnen en met belangstelling volg ik de debatten, want de mogelijkheid mag ik niet betwijfelen, maar welk overleg, hoeveel inspanning en geestkracht is er nog noodig om dien. chaos van rotsgevaarten te bestijgen en te doorboren; een tunnel van ten minste drie uur gaans is onvermijdelijk.' Laat ons dat plan in stilte rijpen laten en zorgen wij voor 23 ons zelven; wij hebben een girls noodig en l'embarras dn choix maakt dit tot eene netelige zaak j er staan wel twin- tig van die mannen voor het logement, maar gelukkig viel ons dadelijk eene gunstige physionomie in 't oog. Gelukkig zeg ik , omdat zulk een persoon zeer veel toebrengt tot de aangenaamheid eener reis als hij zoo flink en hulpvaardig als Hans Koler is, maar veel last veroorzaakt als hij lui, of norsch, of inhalig, of dom is, en zoo zijn er. Onze middagwandeling voerde ons bijna voortdurend over den nieuwen strategischen weg, die dwars door Zuid-Zwit- serland loopt, naar den Furka-pas, welke op 7419 voet hoogte ligt. Wij raakten dan ook bepaald in de wolken verward en hieven reeds klaagliederen aan over het gemis van alle uitzigt, toen juist aan de andere zijde van den pas de avond- zon zigtbaar werd en de Walliser sneeuwbergen met hare stralen koesterde. Wij moeten hier een oogenblikje halt hou• den, want er is nog meer te zien; regts zijn de hooge berg- toppen nog in nevelen gehuld, maar links wacht ons een majestueus schouwspel; de 6 uur lange Rhone-gletscher ligt grootendeels onder ons en rijst noordwaarts met zijne ijsnaal- den en sneeuwvelden tot eene ontzaglijke hoogte; spleten en scheuren, tanden en kammen, glinsterende punten en gladde sneeuwbanen vermenigvuldigen zich duizendvoudig, maar al• les heeft eene en dezelfde bestemming, naar het dal, waar de Rhone als een flinke stroom geboren wordt; jaarlijks schuift de ijs- en sneeuwmassa ongeveer drie honderd voet beneden- waarts, zooveel heeft de rivier voor hare voeding noodig, hoe weinig is dit in verhouding tot de uitgestrektheid van den gleischer. Eene bijzondere ontmoeting wachtte ons hier. Daar stond op een bord te lezen, dat het pad tusschen 7 en 9 ure on- veilig was, omdat men dan de rotsen met buskruid deed springen, ten behoeve van den nieuwen weg. Of ik mij al boos maakte, dat de Zwitsers hun land voor Oostenrijkers en Franschen open zetten, door zulk een fikschen heerbaan over alle hinderpalen heen te leiden, dit hielp niet, goede raad was en bleef duur. Onze Hans rekende ten slotte uit, dat wij nog bijna een vrij uur voor ons hadden en het gevaar dan genoegzaam ge- weken was, bovendien wees een weg-opzigter ons een bijna 24

gevaarloos voetpad, maar voegde er tot onze troost bij, dat de wegwerkers meestal Italianen waren, die om geen o-idsen of reizigers gaven, maar voortwerkten. Derhalve naraen wij van ons verheven standpunt een wat al te snel afscheid, het uitzigt was toch zoo schoon, en hals over kop ging het de diepte in; maar dat was geen gekscheren, want met al dezen spoed hadden wij een uur lang te dalen en lang voor dien tijd. begonnen de ontploffingen te ratelen, te donderen, te weergalmen en op nieuw te knallen. Dat de verzekering er geen gevaar meer was, ons welkom in de ooren klonk, zal wel geen nader betoog behoeven, want van eene hoogte van twee, drie of vier duizend voeten komt ieder steentje met vrij wat kracht benedenwaarts. In het hotel aan den voet van den Rhone-gletscher hoorden wij het geknal nog lang daarna; of het verbeelding of werkelijkheid was durf ik bijna niet beslissen.

De maan is eene lastige coquette; wij hadden haar voor onzen gletscher zoo noodig, maar zij wilde zich niet ontslui- jeren en wat hadden hare stralen keurige licht-effekten op de glinsterende sneeuwmassa's kunnen tooveren; de ochtendzon stelde ons gelukkig schadeloos, maar ook zij bleek niet wel- gemutst te zijn, want halverwege den enorm steilen Maijen- wand, die het diepe dal aan de noordzijde afsluit en met frisch groen en alpenrozen levendig geschakeerd is, keken wij elkander bedrukt aan, omdat er geen uitkomst scheen te komen en de regen eene trouwe begeleidster was geworden. En dan een marsch van negen uren voor den boeg, met diverse klim- partijtjes gestoffeerd. Enfin, men gewent zich aan alles en toen wij boven op den Grimsel waren, wisten wij niet beter of er behoorde regen bij; trouwens op de geheele aarde ii moeijelijk een troosteloozer plekje te vinden. Scherpe, kantige rotsblokken vormen bodem, wanden, hellingen en horizon , zelfs het mos kan er kwalijk tieren en dit scheidingspunt tusschen Bern, Wallis en Uri wordt dus vrij algemeen Spits• bergen genoemd; ja, die troostelooze regen maakte hier eene goede uitwerking, zonneschijn ware misplaatst geweest; van achter elk rotsblok kwam een beek, een stortvloed of een waterval te voorschijn schieten, de sneeuw verving op deze hoogte (6700 voet) den regen, ofschoon het midden in Au• gustus was, de rotsspitsen werden er prachtig mede gemar- 25

merd, en angstig zocht de blik naar eene uitkomst uit dit cntzettende doolhof van door elkaar geworpen steengevaar- ten, dat op de hoogste plaats eene inzinking vormt, waarvau de met voile regt zoogenaamde Doodenzee het middenpunt uitmaakt. In 1799 werd hier een hardnekkig gevecht tus- schen de Franschen en Oostenrijkers en Zwitsers geleverd en bezigde men dit eenzame meer als grafplaats der talrijke ge- sneuvelden j het strekte zoodoende als grenswacht tegen de smokkelaars., die hier in vroeger jaren over de Alpen hun bedrijf des naehts en bij ontijden uitoefenden, maar in hunne bijgeloovigheid dit woeste oord later vermeden, omdat zij stellig meenden spookgestalten te zien rondwaren. Zoo ergens was zulk eene verbijstering van zinnen en verbeelding 7der te vergeven. Eenige tusschen de steenen vastgeklemde stangen wijzen de rigting van het pad aan; die voorzorg is noodig, want bijna het gehecle jaar door vindt men hier sneeuw en 's winters ligt zij er zeven maanden lang voeten hoog. De weg is met vrij wat zorg aangelegd en bestaat geheel uit rotsblokken; vooral naar de Berner zijde is de zorg het grootst en het verdient opmerking dat het bestuur van dit kanton alle handelswegen en muildierpaden goed onderhotult, maar evenzeer springt het in het oog dat de nitsluitend voor het toeristenverkeer be• stemde bergwegen verbazend verwaarloosd worden; 't is waar, dat de steenen, het gruis of de klei door duizende mensche- lijke voeten worden omgewoeld, maar evenmin valt het te loochenen dat men tallooze reizigers en reizigsters met voile regt hoort pruttelen en klagen en schelden over den gronde- loozen bodem van belangrijke bergpaden, zoodat dames be- paald genoodzaakt worden een of ander dier of draagzetel ter hulp te nemen. „ C'est une infamie!" hoort men menige Fransche vrouw uitroepen. Trouwens in een land waar her- bergiers , gidsen , voerlieden , dragers, waschvrouwen , kellners en kammermiidchen zich dagelijks oefenen in 't „ prellen" of rantsoeneeren der vrcemdelingen, verwondert het bijna niet dat alien medewerken om dat stelsel te bevorderen; onze gids was dan ook niet vreemd van de welligt gewaagde ver- onderstelling, dat sommige plekjes met voordacht bedorven werden j die nieuwsgierige Engelschen , Franschen , Duitschers en Hollanders komen toch en vele zouden het bejammeren

1866. 2 28 als het reizen al te gemakkelijk werd geraaakt, dat zou te prozai'sch zijn. Eindelijk zien wij het Grimsel-hospice onder ons liggen en langs tallooze windingen naderen wij dit eenzame gebouw, dat zoo menig reiziger tot toevlugt strekte, krachtig en forsch is gebouwd, maar zich somber voordoet. Eene treurige ver- maardheid verkreeg het door den vorigen herbergier, die dit rijks-eigendom in brand stak, hopende dat het dan door een eleganter hotel zou vervangen worden; zijne wensch is blijk- baar niet vervuld, het nieuwe gebouw is geheel naar het mo• del van het oude ingerigt en hij zelf, gevonnisd en gebannen, werd van een algemeen geacht mensch een zwervend bedelaar. Steeds dwarrelen de sneeuwvlokken en wij mompelen tot el- kander, dat men wel kan begrijpen iemand hier op den duur mismoedig wordt, want al zijn we reeds 960 voet gedaald, boom en plantengroei laten zich nog ver zoeken. Een paar uur klauteren, want bet is klauteren al gaat het dalwaarts, voert ons voor een herberg in een wild romantisch oord; een smerige Sennhut — ze zijn alle vuil — is in een logementje herschapen. Het regent en de wind is guur, maar toch zit bijna voor elk geopend raara een schilder een croquis te ontwerpen of uittewerken ; wij treden binnen en te midden* van togt en rookwalm, kirschwater-odeur en kag- chelwarmte, mokka- en kaasgeuren woelen dertig menschen door elkander, dames in enorm eenvoudig toilet, want alles wat zij kontlen roissen hangt te droogen, heeren die met geweld overmeesteren wat de bediende niet spoedig genoeg aanreikt, drie, vier schilders, die de herrie bejammeren, en een kunstig beeldhouder en houtsnijder, welke zijn waar aan- prijst aan allerlei soort van menschen, v\ ant hem gaat het niet aan of hij zijne doosjes, gemzen en vouwbeenen aan eene preutsche Engelsche of eene jolige Francaise in bloomer- kostuum verkoopt, tc zamen leveren zij een uiterst komiek tafereel. Wij ontdekken er een Hollander, die de reukorga- nen vergast op het verbranden zijner zolen, en Italianen en Duitschers lagchen om het hardst dat hij nu naar huis mag hinken. Bleven wij hier, het zou nog moord en doodslag geven om te beslissen, wien een deel van het twaalftal bed- den toekomt, derhalve is daar geen kwestie van; maar wat doen al die toeristen hier, zal men vragen. Wel, waarde 27

lezer, wij zijn hier op een der merkwnardigste plekjes van het pitoreske gedeelte van Zwitserland. Luister slechts aandachtig en op het geluid af, zult gij het voetpad vinden dat binnen weinige minuten naar den schoonsten waterval dezer streken voert; het is de Handeck-val, alwaar de reeds waterrijke Aar plotseling in eene diepte van 225 voet nederstort; eene met leuningen omgorde rotsspits en eene digt daarneven gebouwde brug verschaffen de beste uitzigten op den kokenden en brui- schenden reuzenval; reeds dadelijk valt het in 't oog dat de naauwe kloof geen lager standpunt gedoogt om al dat woeden en spatten en suizen onder aan den voet waartenemen; maar danrentegen wacht hier een ander prachtig schouwspel; de zon dringt door en een sterk geteekende regenboog spiegelt zich in het schuimend nat en in de dampen die allerwege uit de diepte oprijzen; te midden der woeste rots- en boschpar- tijen uit het wild voortjagend water geboren, is zij hier eene ware vredebode. Hoe krachtig spreekt het alvermogen der natuur op dit plekje, men wordt vreemd te moede als men dat rusteloos beuken en brnischen aanschouwl, maar een lag- chend en snaterend gezelschap wekt ons uit den poctischen droom en de kille huivering die zich van ons meester heeft gemaakt, waarschuwt duidelijk dat het een te vochtig oord is om er langer te verwijlen. Nog was de overwinningskamp van zon en regen niet vol- eindigd toen wij Guttannen naderden; zulk een dal moet men met zulk weder zien. Pas heeft de zon een liefelijk vergezigt in het Hasli-dal voor oogen getooverd of een regenbui ver- jaagt haar en brengt onze gemoedstemming in overeenstemming met het enge dal dat wij doorwandelen en dat overal luide verkondigt wat zoovele reizigers reeds zeiden, dat Guttannen het steenrijkste dorp van Zwitserland is. Wat zou een Hol- landsche kleiboer wel zeggen als hij eens derwaarts werd ver• plaatst; jaarlijksche opruiming der vervoerbare steenen; be• bouwing met veel moeite van kleine, onbeduidend kleine akkers rondom in steenhoopen verborgen , hier en daar door kolossale rotsblokken voor altijd overdekt; onzekerheid wat een volgend jaar zal opleveren, want dan is welligt de geheele trotsche Pfaffcnkopf naar beneden gekomen, neen, zulk een akkerbouw is niet benijdenswaardig. Ook de rivier speelt hare parten en niet gering! Eerst wilden wij niet geloven dat al die 28 afgeronde, ellenhooge keijen uit hare bedding werden opge- kruid langs den steilen oever; maar eindelijk werden wij overtuigd; voor weinig maanden, natuurlijk in 't voorjaar, had eene verbazende sneeuwlawine zich in beweging gesteld, het bed der rivier gevuld, alles her- en derwaarts voor zich uitgejaagd, en de grootste steenen als waren ze van kurk geweest uit de bedding op den oever tot op grooten afstand verspreid; hier kwam geen twijfel meer te pas, de sporen waren te versch en toch groeide er weder vreedzaam haver of ander graan, overal waar een plekje bebouwbaar was gebleven. Langzamerhand waren wij ook weder in het gebied der bosschen afgedaald, maar toch was de boomgroei niet algemeen, want die wordt er te veel verontrust en verscheidene hellende wan- den zijn in deze vallei volkomen glad geschuurd door het voortdurend of telkens hernieuwd afglijden van sneeuw- en ijslawinen. Namen als de „ hellige Platte" zijn hier dus wel geplaatst. In eene tamelijk breede vlakte, door de vereeniging van drie dalen gevormd, ligt het vriendelijke Im Hof, maar vddr ons snijdt een hooge berg ons den pas naar het lager lig- gende dal af; die hoogte heet de Kirchet en schijnt een reusachtigen dam te wezen, welke de Aar in haren voort- gang zou moeten stuiten; doch deze heeft zich door eene donkere kloof van een half uur lengte een weg weten te banen, terwijl de reiziger genoodzaakt is de hoogte te beklim- men om verder te komen. Algemeen houdt men het er voor, dat deze belemmering aan een bergval is toe te schrijven en derhalve ook al een bewijs oplevert van de verbazende ver- anderingen, welke de oppervlakte der aarde van tijd tot tijd ondergaat. Eindelijk overwint de zon en het is dubbel feest, want juist hier, als wij de Kirchet hebben overschreden, opent zich het dal van Meiringen, vriendelijker wordt het landschap, het vergezigt op de Bruaigpas verwijdt zich meer en meer en de stralen van den levenswekker hebben hier dubbele waarde; vooral doornatte reizigers steilen een zonnetje op prijs, want het is reeds veel gewonnen als men droog in behouden haven arriveert. Die haven was buitendien alleraangenaamst; aan den voet van den het gebergte in vier groote en verscheidene kleine sprongen afhuppelenden Reichenbach ligt een zeer vrien- 20

delijk hotel, en eene pas uit Parijs teruggekeerde ,> haar vader- land boven alles beminnende en door de natuur in 't geheel niet stiefraoederlijk bedeelde kellnerin maakt het den vermoei- den reiziger zoo aangenaam mogelijk; verveelt u haar gekout, dan is in eene nevenzaal eene tentoonstelling van Zwitsersch houtsnijwerk geopend en eene kleine bibliotheek verschaft ook afwisseling. En dan het diner of souper! hoe zal men dien acht-uurschen disch noemen? Voor de meesten is het een diner en in de meest bereisde deelen van dit bergland zijn de herbergiers, gelijk wij boven reeds hebben vermeld, zoo verstandig gcweest dat gewigtige werk tot zulk een laat avond- uur uittestellen. Na den disch een sigaar en het bed wenkt alien o zoo vriendelijk toe. Onze gids kwam reeds ten £5 spoken, omdat hij gunstige berigten van de berggeesten had ontvangen. Het fraaije weder zou "zich bestendigen en toch zou het in de eerste dagen niet te heet worden om eene flinke wandeling te maken. Hij had het werkelijk, gelijk later bleek, bij 't regte eind en met nieuwen moed zag de ochtendzon ons naar den Zwirg-engel klauteren; eerst hielden wij halt bij verschillende liefelijke kijkjes op de charmante Eeichenbacher watervallen; het dal van Meiringen lag zoo vriendelijk onder ons uitgespreid, dat men moeite had te gelooven zoo digt bij de woeste natuur- tafreelen van gisteren te zijn. Nog een paar stoere klimpar- tijen en wij hooren den gids vragen : „ Is de Zwirg-engel thuis?" Ongelukkig is het antwoord ontkennend, want dit nederig herbergje herbergt het schoonste en tegelijk deugd- zaamste meisje dat er uren in 't rond te vinden is. Haar broeder zeide heel na'ief, „'t Is jammer mijne heeren, maar ik kan 't niet helpen." Wij bewonderden zijne houtsnee-arbeid, want ieder landbe- woner is hier, geloof ik, zoo wat kunstenaar en in ieder lo- gement vindt men ruimschoots gelegenheid de kooplust te voldoen ; die slimme vogels leveren zelfs op krediet tot in Holland en Kusland. Hier betreden wij nu dat zoogenaamde, veel bereisde Berner Oberland (in engeren zin; in ruimeren zin behooren al de Bernsche Alpenstreken tot het Oberland; toeristen verstaan hieronder gemeenlijk de Alp-streek tusschen Meiringen en Lanterbrunnen), alwaar men ieder kwartier uurs door den een of ander om eene gift wordt lastig gevallen , 30

maar altijd onder eenig voorwendsel; hier is het een alpen- hoorn, daar een gesloten hek, elders een enorme marmot, dan weder een gems, of een koraalirczang, of een gymnastiek-toer, of een vierstemmig lied door jonge meisjes aatigeheven, doch steeds is het op uwe beurs gemunt en men verdenkt de be- woners ook zwaar van het weg-bederven , om bij regenachtig weder met een plank of een draagstoel enz. nuttig te kun• nen wezen. Mogen de bewoners zich bevlijtigen om voor de afwisselino- der reizigers te zorgen, de natuur heeft hier nog beter voor gezorgd; een paar heerlijke dagen wachten ons, de eene ver- rassing zal op den ander volgen. Vooreerst verlaten wij de boschrijke oevers van den bruischenden Reichenbach niet, maar naauwelijks heeft een alp hoornist ons levendis; herin- nerd aan een seraphien-orgel, door de welluidende trillingen welke zijn kolossaal instrument te voorschijn roept, of een der boeijendste Zwitsersche landscliappen biedt zich aan ons oog even voor dat wij het Rosenlaui-bad naderen; de besneeuwde Wetterhorn vormt den achtergrond van eene met honderde run- deren bczaaide bergweide, aan alle zijden door beboschte ber- gen omringd, alleen links wijken de grillige, spitse Eugel- horner eenigzins terug om een pad naar de gletscherwereld te banen; en al die reuzen zijn tien en twaalf duizend voet hoog; dus hoeden af! vlakkeland-bewoners, voor zulke gevaarten. Te vergeefs meet men den sfstan.J; binnen een paar uur zal men dien berg toch wel voorbij loopen, maar ja wel! morgen is hij nog uw bnurman. Afstanden, vooral als er ijsspitsen3 of sneeuwvelden bij in 't spel komen, zijn hier zoo bedriegelijk, dat men zich telkens laat beetnemen ; alleen als er vaste pun- ten van vergelijking zijn, een herberg, sennhut of zoo iets, kan men er mouwen aan passen. De Eossnlauigletscher ligt op een half uurfje afstand van het nog niet uit den asch herrezen badhuis, en verdient ten voile een bezoek, vooral van ieder reiziger die zijn bem-reis tot deze streken bepaalt; in rein azuurblaauwe plooijen°valt zijn ijsmantel dalwaai ts, geen andere gletscher is zoo weinig bestoven en voert zoo weinig gruis en rotsbrokken mede. Vodr ons rees de Groote of Hasli Scheideck tot eene hoogte van ongeveer 6000 voet; gelukkig zijn wij reeds twee derden op weg, want niettegenstaande de frissche berglucht en de 31 naburige sneeuwtoppen oefent de zon hare kracht uit. Daar wacht ons de groote rust voor dien dag, een terugblik op den pas afgelegilen weg paart zich daar aan den eersten blik in het diepe Grindelwaldthal, dat geheel in de bergen ver- scholen ligt, olschoon de Lutschine, die uit de beide, ver vooruitspringende gletschers ontstaat, zich een weg heeft we- ten te banen naar de lager liggende meren. Wie hoorde nooit van dit romantische dal spreken ; 3500 voet hoog ge• legen, bezit het toch rijke bergweiden of matten e:i is geheel aan veeteelt gewijd; 6000 runderen vinden hier het geheele jaar door voedsel, 's winters in het dal zelf, thans op de hoogere Alpenhellingen. Bosschen deelen verschillende tinten mede aan het landschap en de dalbodem is met kersenboo- men bezaaid; deze vruchten zijn hier pas rijp, hoe wel wij Augustus 1865 schrijven en zouden ons weinig belang in- boezemen, als wij niet wisten, dat eene aanzienlijke hoeveel- heid kirschwasser uit hare pitten wordt gestookt. Uren ver weidt het oog overal over tallooze landwoningen en nog tal- rijker schuren en sennhutten en het bevreeindt ons dat slechts eene enkele kerk in de behoefte van al de bewoners kan voorzien j men zou wanen dat de Zwitsers bij hun kerkgang om geen klimpartijtje geven moeten, en toch houden zij alle het stijsren voor een rnoeijelijk werk en vorderen even als de nieuweling slechts voetje voor voetje; gelukkig zijn er ten behoeve der schooljeugd dan ook meerdere lokalen gebouwd. Belangwekkend is de blik op de beide Grindelwald-glet- schers, die den dorpskom schijnen te zullen omarinen; doch de natuur heeft reeds lang haar tot hiertoe en niet verder uitgesproken en de inwoners besehouwen ze thans als eene bron van inkomsten , want duizende reizigers worden er door uitgelokt het dal te bezoeken ; logementen en winkels zijn derhalve ook hier de hoofdgebouwen. Voordat wij afdalen, moeten wij toch nog even eens har- telijk lagchen om den bediende van dit klein hotel; een vijftigjarige kapper scheen in deze landelijke herberg dienst te doen; das en rok, bewegingen en stemgeluid, niets ont- brak aan de illusie, dat men zich zoo vele duizende voeten hoog kon laten friseeren, en toch was het werkelijk maar een ci-devant jot-gen van het land, die gemeend had zich zoo bespottelijk te moeten metamorphoseeren om een weinig in 32

overeenstemming te zijn met de manieren en eigenaardigheden der Fransche en Engelsche beaumonde, welke hij hier 's zo- mers moet bedienen. Van die zijde bekeken, boezemde hij medelijden in, en toch hoevele zijn er op de wereld, die hunne oorspronkelijkheid ten offer brengen, om later niets dan aperijen te verrigten. „Links af" klinkt het, want wij mogen den Ober-Grindel- wald-gletscher niet onbezocht laten; de kleinzoon van CHLIIS- TIAAN BOHREN heeft hier een gang en salon in den gletscher gebouwen, waar men voor een halven frank een bijna onbetaal- baar genot smaakt; een houten brug voert u in de utterlijk vuil bestoven ijsmassa, maar hoe verrassend is het, dat eens binnengetreden alles eene helder azuurblaauwe kleur heeft; bodem, wanden, zo.ldering zijn zonder eenige schaduwtint heerlijk, prachtig, delicieus blaauw, men vergeet door ijs omringd te zijn en waant door den ether te wandelen, ware de grond niet te vast en te vochtig. Hoe of dat glet- scherijs zoo blaauw wordt, dat weet nog niemand goed op te lossen: als grove sneeuw blijft de massa boven op den berg en langs zijne hellingen blinkend wit liggen, langzamerkand pakt die sneeuw bijeen, de zware vracht door nieuwe aan- voeren gespijsd, drukt op de onderste lagen en helpt taaije ijsmassa's vormen, terwijl tegelijk met die toenemende vast- heid de sneeuwwitte kleur in het helder- en diep-blaauw over- gaat. Eene wandeling op den gletscher is minder aangenaam, waarom zou men zich wagen een arm of been in eene on- verwachte spleet achter te laten; die klauterpartijen zijn alleen verdedigbaar voor hen, die door lust tot wetenschappelijk onderzoek gedreven worden. Luister slechts hoe het met on- zen pas genoemden CHRISTIAAN BOHREN ging. Een zijner schapen verdwaalde, met zijn knecht toog hij aan 't zoeken en vond het beest, dat hij op zijn rug hield om er zoo den gletscher mede over te klimmen; plotseling ziet de knecht zijn meester in eene zeer diepe kloof verdwijnen j hij kijkt naar beneden, ziet hem bewegenloos liggen en ijlt naar 't dorp om zoo mogelijk hulp te verschaffen. BOHREN was eerst bewus- teloos, maar ontwaakte, zijn schaap had waarschijnlijk den val gebroken 5 hij hoort ruischen, voelt het kille water langs hem stroomen en denkt dat daar waar het water een uitgang vindt ook welligt voor hem een uitkomst is; drie uur lang 33

kroop hij met een gebroken arm onder de ijskorst door en verraste zijne redders, die hem reeds verloren waanden, toen zij hem niet' in de kloof vonden. Diezclfde gletscher is thans voor zijn afstammeling een bron van welvaart. Op deze route betraden wij voor het eerst eene sennhut, maar even als men vergeefs naar eene idyllische herderin in Zwitserland zoekt, evenmin vindt men onder de duizende dier hutten eene enkele die de poe'zie regtvaardigt, waarmede men ze heeft bekleed. Geen wonder, want wat te verwachten van een hoogst eenvoudig houten getimmerte, ten verblijve strek- kende aan een ongeschoren en dikwerf ver van het water ver• wijderd levenden koeherder, rookerig omdat de melk er half gekookt of gebroeid wordt, riekend naar zure melk en versche kaas, omringd van een modderig moeras door de melkbeesten in 't aanzijn geroepen; ziedaar een juist portret en dat wordt volstrekt niet vergoed door de ververschingen, welke men er soms kan bekomen; gewoonlijk is versche melk, en die is er kostelijk, het eenige; want brood komt schaarsch te voorschijn, omdat de herder meestal rijst en nare, afgeroomde kaas eet, zoodat de eenige versnapering, die men er aanbiedt, bestaat in de randjes welke van de voor den handel bestemde kazen worden afgesneden; natuurlijk kan men zulk een veertig- ponder niet opsnijden voor de zeldzame navragers, die liever in eene der vele gei'raproviseerde zomerherbergjes aan den weg binnen wippen, want bosch-aardbezien , melk, bier, wijn en frisch bronwater staan daar onder een afdakje in slagorde ge- schaard , en noodigen van zelven tot den aanval al is de eigenaar soms niet eens aanwezig. Tusschen Wetterhorn en Eiger door schouwt eene geheele groep sneeuwbergen in het vriendelijke Grindelwaldsche dal, het zijn de reuzen die Bern van Wallis scheiden en waartusschen de zwarte, sneeuwlooze spits van den teregt Finsteraarhorn genoemden bergtop zich kennelijk het hoogst verheft. Hoe spreken die gevaarten luide van het alvermogen van den Schepper, hoe boeijen ze het oog als de avondzon een bijna donkerrooden kleur in 't leven toovert of de morgenstralen allerlei gloeijende tinten op de eeuwige sneeuw te voorschijn roepen. In zulke oogenblikken benijdt men de Alpbewoner, die daardoor veel krachtiger indrukken van Gods grootheid en almagt ontvangt, dan de bewoner der vlakten, indrukken die 84 noodwendig op al zijn doen en laten invloed moeten uitoefe- nen en naar mijne meening wel de ware oorzaak van zijn heimwee zullen zijn , al gaat het liem in den vreemde goed Om Gnndelwald te verlaten, dient men zich weder op scherp te zetten, want voetreizigers keeren zeldzaam lan»-s de rivier naar de vlakte, er is immers te veel dat hem hier op de bergen lokt, hetzij de Faulhorn wordt bestegen, die den noordehjken voet in het vriendelijke Brienzermeer baadt en van de zuidzijde een trotsch en overheerlijk sneeuwber"--pano- rama te genieten geeft, als het weder bestendig en zeer hel• der is, of dat men den nog meer gebruikelijken weo- over den kleinen Scheideck, naar den Wengern-alp kiest; wij be- sloten tot het laatste en hadden dus een zwaren taak in het verschiet, maar de belooning zou heerlijk wezen. Eer den Eiger en Monnik zijn langs gewandeld, heeft men eene hoo°-te van ruim 6200 voet bereikt, doch nu ligt ook een kostelljk tooneel voor u uitgespreid; nog even een blik achter u in den pas verlaten bergketel geslagen en dan het oog naar de trotsche Jungfrau gewend; een wereld van sneeuw en IJS op een chaos van rotsen rustende, rijst voor u op, het oog kan zich niet wennen aan dien schitterenden sneeuww'itten mantel der Jonkvrouw en ik set dus mijn blaauwen bril op. — Proza en pofzie gaan toch dikwerf hand aan hand. — Regt over die massa rotsen, alpenweiden, sneeuwspitsen en ijskegels heeft een ondernemend Berner een hotel gebouwd en als wij zijn vrouw in haar zondagspakje bekijken , bespeu- ren wij dat die onderneming nog niet zoo kwaad was, want zij is rijk uitgemonsterd, als een huzaar van den ouden stempel, maar in massief zilver. Zilveren ketens hangen over de borst en onder de armen door, zilveren platen en zilveren agraffen voltooijen het opsieringsstelsel. De kleederdragten versclnllen in ieder kanton even als de bouworde, en als de staatsregeling en als de geaardheid van het volk; de 22 kan- tons zijn eene staalkaart van allerlei nuanees tusschen den industrieeel en den landbouwer, tusschen sierlijke netheid en slordige verwaarlozing, tusschen demokraat en arristokraat, tusschen Oberlander chalets en Walliser varkenskotten, tus• schen den gespierden Ur-Zwitzer en den idioten kvoplijder.

Wenden wij den blik weder naar onze buurvrouw, die prachtige Jungfrau; zij beheerscht het geheele landschap, want 35 slechts een eng dal vol verschrikkingen en bergstortingen en overblijfselen van lawinen ligt tusschen den Wengern-alp, waar wij onze cafe-au-lait verorberen, en het enorme sneeuw- gevaarte. Wie kan hier echter afstanden meten, wie zich een waar begrip van de ontzaglijke uitgestrektheid vormen, wie durft het verschil in hoogte van den blinkenden Silberhorn met de neven hem oprijzende spits op 800 voet schatten; toch is dit zoo! Hoort, daar dondert en kraakt en weer- galmt het gebergte, want eene sneeuwlawine heeft zich in beweging gesteld, maar nicttegenstaande dat geweld behoort er het geoefend oog van onzen gids toe om de stofwolk op te zoeken, die de plaats verraadt waar de val gebeurde; zoo vallen er dagelijks dozijnen lawinen van nog niet zaamgepakte sneeuw, als stofwolken naar beneden en dragen er toe bij om het grootsche schouwspel nog indrukwekkender te maken. Middelerwijl zijn ons honderde landlieden voorbij gestapt, meestal jeugdige in de kracht des levens, want het geldt een echt nationaal feest, een Alpen-zwingfest op den Scheideck. Sedert eeuwen vereenigen de jongelieden uit de naburige dalen zich om hier of elders op eene ruime bergweide rap- heid en kracht te meten; het gaat er vrolijk toe, de deems spoeden zich ook naar het feest en wakkeren alien door haar bijzijn aan; het worstelen is de hoofdzaak en aan vaste rege- len gebonden, onderanderen mag men den tegenstander al• leen om de lendenen aangrijpen; maar welk een leeuwenkracht wordt daarbij ten toon gespreid, hoe meestcrlijk voorkomt de aangevallene zijn val en zwaait op zijn beurt den tegenpartij bijna van de beenen; eindelijk is de overwinning beslist en als overal wordt de gelukkige de koning van het feest, deelt hij zijn lot met eene niet minder fiere koningin en is dan- sen en stoeijen, scheering en inslag van de daaropvolgende pret. Dat vermaak zij hun gegund zij moeten het gemeenlijk ver genoeg opzoeken. Bij zulk eene gelegenheid komt de beste plunje uit de kist en bespeurt men menig aardig gezigtje onder de levenslustige meisjes , die anders door den zwaren landarbeid in die bergstreken spoedig genoeg lelijk worden; met de mannen is het in dit opzigt beter gesteld, die zijn er gemeenlijk fliuk ontwikkeld, met open , fermen blik. Het fraaije weder lokte dozijnen reizigers bergwaarts; alien, zoowel voetgangers als rijders en rijdsters zwoegden onder 3(1

de vermoeijemssen der opstijging nit het dal van Lauterbrun- nen, dat daar diep onder onze voeten ligt; hoe menig zig• zag moeten wij nog maken om den steilen rotswand af te klauteren, want diit is het regte woord. Maar heerlijk is het uitzigt, want het digt bewoonde dal is fraai bebouwd en be- wassen, helle zonnesehijn en duistere schaduwbeelden toove- ren allerlei lieve kijkjes te voorschijn en de trotsche, 800 voet lijnregt nederstortende Staubbach is een waar sieraad van het landschap, al wenschten wij haar wat meer water toe. Ook de rid door de enge vallei naar Interlaken is allervriende- lijkst, wel begeleid ons eene schuimende beek en worden wij hier en daar door een berggevaarte bedreigd; maar na zoo• veel woeste kloven en sneeuwtoppen maakt dit dal werkelijk een hefelijken indruk, wij rijden over eene gemakkelijke chaussee, tallooze reizigers kruissen elkaar op den weo- in allerlei ligte rijtuigen, in een woord, wij begroeten de° be- schaving weder. 1\ ie hoorde of las niet wel eens iets van Interlaken, dat juiste middenpunt van Zwitserland, waar jaarlijks duizende vreemdelmgen hun anker ncderleggen om van de bergtoeren uit te rusten, of orn er versche krachten voor te verzamelen, om voor de regenbuijen een gezellig vlugtoord te zoeken of om op helder weder te wachten, ten einde zeker te zijn dat men met te vergeefs naar boven klautert. Hier kan men wel zoo spreken, want overal rijzen dc bergreuzen uit de vlakte en waar het dal niet op zoo kraehtige wijze van de overige deelen der wijde wereld is afgesloten, daar sluiten meren den pas af. De waarschijnlijk vroeger vereenigde Thuner en Brienzermeren zijn thans door eene strook land van een klein uur "-aans gescheiden en hebben die scheiding vermoedelijk te danken aan de steenen, het zand en het gruis dat de bruischende Lutchine uit het Berner Oberland aanvoerde, maar zeker is het, dat de mensch van die aanspoeling of aanslibbing partij heeft getrokken, bouwlanden, grasvloeren en prachtige lanen bedekken de landengte en sedert den aanvang dezer eeuw is Interlaken het drukst bezochte plekje van Zwitserland en voor enkele dagen stellig eene der liefste rustplaatsjes van Midden- Europa. Wat is die rij van elegante hotels daar alleraardigst onder het groen der eeuwenheugende notenboomen verscholen, wat 87

wemelt het van rijtuigen en wandelaars, van keurige toiletten en bestoven reisjassen; wij schroomen onze genagelde laarzen op het voetpad zoo digt neven het luchte voetje van die trippelende Franchise te plaatsen; omnibussen , leeskamers , winkels, bloemperken, tables d'hote, gidsen eu muilezels we- melen ons voor de oogen, de Babylonischc spraakveiwarring brengt bovendien het hare bij en schuchter vlieden wij in het logement, want zoo groot kontrast met hetgeen wij de laatste dagen doorleefden, hadden wij ons niet kunnen voorstellen ; maar ook in dat hotel is het niet rustig, telkens, ieder uur komen nieuwe gasten, nieuwe kamers zoeken en de schoone avondstond noopt immers weder tot eene wandeling. Het dal is reeds in't half duister gehuld, maar schitterender en glanzender dan ooit staart de sneeuwwitte Jungfrau ons aan, zij beheerscht den geheelen omtrek en tooit zich in de laatste stralen der zon met allerlei „ farbenspiel." Maar aan alles is een einde, die laatste stralen verlaten ons eindelijk ook en de nette koer- zaal wacht ons; zij is met hare leeskamers en concerten on• der de verandah's natuurlijk het toevlugtsoord van alle leeg- loopers, cn iedereen is dat hier min of meer, want wie in de Alpen reist moet alle zorgen en beslommeringen gebannen hebben. De muziek is dragelijk, maar hoogst welkom, want zonderling genoeg is dat genot hier schaars, ja 't is schier ongelooflijk "dat men zoo nabij Duitschland bijna nergens een troepje muzickanten aantreft; in 't land der blinden is uenoog koning, en zoo wordt deze koerzaalmuziek dan ook toegefelijk beoordeeld. Interlaken is vriendelijk en vrolijk en verdringt of liever overschaduwd geheel het naburige stadje Unterseen, waaruit het als eene vertakking ontsprongen is; maar zelden ziet men neven zooveel smaak en weelde zulk eeu somber oud-Zwit- sersch plaatsje als gemeld stedeke, dat nog in 't bezit is van de kantonnale gebouwen en inrigtingen, doch eigenlijk niets bijzonders aanbiedt dan het nederige postkantoor; niet om het onaanzienlijke uiterlijk, maar om al hetgeen daar voorvalt. Hoeveel verwachtingen zijn er aan dat klapraampje teleurge- steld, hoeveel jobstijdingen zijn daar uit handen van den post- beambte ontvangen, hoe dikwerf maakt die man iemand zon• der dat hij het zelf weet tot een gelukkig sterveling! Dag in en uit staat hij te grabbelen en te zoeken in de honderde 3 8 brieven poste-restante waar de duizende vreemdelingen op wach- ten. En wat deed Bern voor al die vreemdelingen? niets want in wind en regen of brandenden zonnenschijn staat daar iedereen zijn beurt te verbeiden, steeds hoort men klagen over die middeleeuwsche inrigting en het is te verwonderen, dat niet een of ander eigendunkelijke Brit eens een paar lu- cifers gewaagd heeft om het ding in brand te steken en op eigen kosten een nieuw gebouw te doen verrijzen. Het glanspunt van Interlaken zijn de environs, die allerlei uitstapjes aanbieden, van weinige uren of enkele dagen, te water op een der meren of te land op berg en in dal, per muildier of per wagen of te voet, ieder mensch kan hier b'evre- digd worden en het fraaiste toertje van alle werd door ons ondernomen. Het goldt de Giesbach, die rijk aan water, stout van sprongen, prachtig belommerd en door parkwegen gemakkelijk genaakbaar tegenover Brienz in 't meer valt. De stoomboot brengt er u, de stoomboot haalt ons weder af en de stoomboot heeft gezorgd dat het verblijf er aller- aangenaamst is, want nabij de fraaiste vallen, een half uurtje van de landingplaats, ligt een elegant en uitgestrekt hotel, dat van eene hoogte van 500 voet een prachtig uitzigt heeft, door wandeldreven is omringd, en al de gcmakken aanbiedt die men in een first r ite etablissement kan verwachten, nergens wordt men zoo fatsoenlijk en door zulke charmaute kellnerin- netjes bediend. Te midden van welige planten en schaduwrijke dreven huppelt de onstuimige beek daar meerwaarts, eenige bruggen brengen den wandelaar tot regt voor de watervallen, eene gaanderij voert zelfs achter een gordijn van water heen dat door een koenen sprong gevornid wordt. Men zoude er dagen achtereen kunnen verdroomen; maar er is meer te zien en de reiziger wordt weder voortgetrokken en voortgezweept; verder, verder! voelt hij zich toeroepen. Gelukkig dat de herinnering hem bijblijft, al wijkt het beeld op den achtergrond. 't Is jammer dat men in zulke dreven zoo dikwerf door het proza des levens wordt wakker geschud; dat proza noem ik onderanderen de prellerij der Interlakers, die gedurende de vier zomermaanden aan niets dan aan geldverdienen denken en het soms al te bont maken, getuige de zamenspanning tusschen ons kamermeisje en de waschvrouw, die alleen door duchtig duimkruid konden bewogen worden ons verder reisplan niet in de war te sturen. 89

Met eenigzins loome schreclen zetten wij ons in beweging om Bern te gaan bezoeken; de Zwitsersehe steden hebben bui• ten de ligging aan de meren zoo weinig aanlokkelijks dat er al onze overtuiging bij te pas kwam, dat de hoofdstad niet mogt worden gepasseerd, om ons de reis te doen aanvaarden, want Bern ligt aan geen meer, maar te midden van heuvelen. 'I Is even wel ieder aanteraden ons voorbeeld te volgen : de liefelijke environs, het bijzondere karakter der stad, de merk- waardige fraaije uitzigten maken het bezoek noodzakelijk, wil men zich als toerist niet met beschaamde kaken later genoopt zien te erkennen dat men Zwitserland's hoofdstad miskent als men er geen kijkje van neemt. De Aar omringt bijna de geheele stad, die als 't ware op een schicreiland ligt en door de hooge ligging der meeste wijken eene menigte punten oplevert, alwaar men zich in een aangenaam vergezigt tot aan de Alpenketen kan vergasten. Het is niet alleen het sierlijke Bondspaleis, of de vernieuwde beerenkuil waar Bern trotsch op moet wezen en die den vreemdeling moeten boeijen, maar wie verheugt zich niet iets bijzonders te zien, iets eigen- aardigs in oogenschouw te nemen. Dat wacht u hier! Een druk marktbezoek verlevendigde de straten en de flinke Bee- renplaats, men had geen oogen genoeg voor den zonderlingen tooi der landbewoners, die op allerlei wagens, met allerlei voortbrengselen stadvvaarfs waren gesneld; en dan die hoofd- straat, met hare fantastische fonteinen van dansende beeren ! en kinder-etende mannen en koddig uitgemonsterde godinnen, met hare reinigingsbeek in het midden en de zware, sombere arkaden langs de kanten, waaronder de tallooze winkels weg- schuilen, maar die op een warmen dag als eene heerlijke uit- vinding worden geroemd; dat alles domineerende Schiinzli, vanwaar men de sneeuvvreuzen weder eens in vollen luister ziet, of de trotsche domkerk en de nieuwe gebouwde byzantijnsche roomsch-katholieke kerk; voorzeker Bern is eene flinke stad en maakt als zoodanig beter indruk dan Basel of Zurich of Lucern.

De spoorweg voerde ons vervolgens weder naar het Thu- nerraeer dat wij gister (op reis naar Bern) wel gepasseerd waren maar niet gezien hadden , zoo spookte en raasde de gure wind, zoo kletterde de regen en verborgen wolken en nevels zelfs de naauwelijks een half uur verwijderde kusten. 4 0

En thans, welk een onderscheid! niet alleen kusten en om- streken, maar Jungfrau en Blumlis-alp verrezen reeds voor ons lang voor dat wij Thun hadden bereikt, dat gezegende plekje, door zooveel Engelschen en andere vreemdelingen uitgekozen als een zomerverblijf per exellence, gelijk de prachtige villa's aan 't meer daarvan dan ook krachtige getuigenis afleggen. Het weder was overheerlijk, helder en warm, juist goed voor eene speelvaart en langer duurde onze overtogt naar het pi- toresk gelegen Spiez trouwens niet, maar dat uur gaf veel te genieten, want de blik kon zich naauw verzadigen aan dat azure water en dien azuren hemel, die groene kusten en die blinkende sneeuwgevaarten. Laten wij toch in Nederiand niet over afwisseling van weder klagen, want hier bcvestigde zich weder, wat ik zoo dikwijls op reis in 't hart van 't vasteland en in meer zuidelijk gelegen streken heb opgemerkt, de af• wisseling van klimaat en temperatuur van den eenen dag tot den anderen is in ons vaderland niet gvooter dan daar. Te Spiez, dat haventje aan 't Thunermeer, waar men geen andere handelswaar dan reizigers schijnt te kennen, werden wij aan land gezet met het doel den wandeltogt naar Wallis, het Pihone-dal, te aanvaarden. Hoe veel moeite het kostte om voor matigen prijs een drager voor ons goed te krijgen, hoe warm het was, vooral in den aanvang toen het terrein steeds stijgende was, zijn zaken die geleden zijn en niemand kunnen interesseeren; maar toch moge eene waarschuwing hier gepast zijn: hadden wij onzen BAEDEKEK niet goed van bui• ten geleerd, dan had onze domme gids ons eenige uren ver in een dal gevoerd, dat in gletschers en steile sneeuwbergen eindigde; gelukkig dat wij volhielden en door een voorbij- ganger in 't gelijk werden gesteld. Is men eenmaal in het Kander-dal gekomen, dan verlaat die rivier ons niet meer, want het doel onzer reis is Kandersteg, dat te midden van stoute rotspunten, ijsvelden en bergweiden boven in het dal ligt; eerst. is de vallei breed, honderde hutten en schuren hangen aan de bergen, de dalbodem zelf is vrij sterk bewoond en in eene vriendelijke streek aan de zamenvloeijing van een paar beekjes ligt het nette Frutigen, hoofd-lucifersfabriekplaats van Zwitserland; maar die beekjes zijn verraders! Vddr 25 jaren, meen ik, vereenigden zij hunne plotseling gezwollen waterloopen en spoelden het geheele oude Frutigen weg; gelijk 41 meer gebeurt, werd het fraaijer herbouwd en prijkt het on- derandercn met een paar logementen, die menig stadje tot sieraad zouden strekken; even buiten het dorp ligt eene soort van gevangenis, die al de drie hier zamenloopende dalen be- heerscht, en vroeger dan ook eene andere besternming had. Toen zete.lde er de heer van dit oord; nog noemt men die bergveste de „ Zwinger," want zij hield de bevolking in be- dwang en ieder weet dat de Zwitser een afkeer van dwang heeft. Een pak viel ons van 't hart, toen een paar aardige boeren- jongens de plaats vervingen van onzen meer bejaarden drager; wat keuvelden die jongens grappig over hunne vooruitzigten van 's zomers als dragers en gidsen geld te verdienen en in den herfst op de gemzenjagt te gaan; wat waren ze verheugd den volgenden dag hunne carriere met onze bagaadje te zul• len aanvangen; wat antwoordden zij komisch op de vraag, hoe ze zoo klein van stuk bleven? met de bewering, dat het on- denkbaar was sterk te groeijen als men niets dan aardappelen te eten kreeg en dat zij juist daarom hooger op wilden. Het landschap werd hoe langer hoe harder, de avoiidzon bescheen de sneeuwtoppen en kleurde ze oranje en nog was er geen eind aan onze wandeling; de pastorie hadden wij reeds een uur achter den rug en nog waren wij niet aan het dorp dat onze zielenherder moest behoeden; rotsen stapelden zich op rotsen en wij hadden wel willen wedden, dat het onmogelijk was anders dan met handen en voeten klauterend uit dit dal te geraken. ;, Daar staat de kerk eindelijk," zei een onzer spotvogels, en wees ons een herberg aan, waar de predikant werkelijk wekelijks prediken kwam; maar wij moes- ten nog een uurtje verder „ Zum Biihren," en de schemering werd al valer, en de stroom ruischte al krachtiger en onstui- miger, en de bergtoppen schenen elkander boven ons hoofd

te naderen ;, Drommelsche jongens, waar breng je ons been?" vroeg ik. ;; Hier mijnheer!" was het antwoord, want wij waren eindelijk gearriveerd en vonden in dit afgelegen oord eene flinke herberg, een goed souper en uitmuntende, fonkelende Malvasi, eene krachtige wijnsoort uit het kanton Wallis. De trotsche en merkwaardigste aller Alpenpassen, de Gemmi, wachtte ons; reeds vroegtijdig keken wij uit en zagen het smalle kronkelend dal, dat wij doorwandeld hadden, maar 42 voorts niets dan berggevaarten. Onze jongens waren ook bij tijds onder de wapens en voort ging het; maar zoo heel gaauw ook al niet, want een paar duizend voet kliramens stond ons voor de deur en het pad was zoo steil, dat wij in onze eenvoudigheid meenden het niet wel steiler wezen kon. Maar wij zouden dienzelfden dag wel wat anders zien. Doch eerst moeten wij boven zijn in 't woud en kijk dan eens even benedenwaarts. Loodregt onder ons ligt een dal, stil en woest, want geen menschelijke voet betreedt dien grond zonder noodzaak; genaakbaar is die wijde kloof, welke^'uisl door de morgenzon verlicht wordt, maar het is een verrader- lijk oord, omdat de rotsverweeringen, de sneeuwlawinen en dergelijke dreigende spookgestalten meer, telkens verwoestende blokken en gruis en boomstaramen en sneeuw naar beneden storten ; toch is het een prachtig gezigt in dat dal vol ver- woesting te staren, niet ligt ziet men zoo iets elders. Langzamerhand verlaten ons de booinen of liever wij de boomen, wij moeten ruim 7200 voet hoog opstijgen en daar boven wachten ons niets dan rotsen en sneeuw; maar eerst leidt de weg langs uitgestrekte Alpenweiden aan den voet van eene trotsche reeks rotsen, die de sneeuwreuzen van deze centrale Alpenketen, tusschen de kantons Bern en Wallis, voor onzen blik verbergt; daar boven op de spits staat een man op de wacht! — 't kan niet mogelijk zijn I — och kom, gij ziet hem voorover kijken! — hoe komt hij daar? roept en vraagt gij, maar 't is begoocheling, die man is een gril- lige rotsspits; het is bijna onmogelijk den blik van hem af te wenden, want nog blijft men twijfelen. Zoo naderen wij eindelijk den Schwarenbach, eene eenvou- dige herberg in een der meest troostlooze plekjes van de aarde; de omringende bergen belemmeren het uitzigt, men ziet er niets dan naakte rots, gletschers en sneeuwvelden en den helderen hemel! maar als de sombere dagen komen en de nevels dat azuur verbergen, als de stormen door niets gebreideld hier loeijen en bulderen, hoe moet het hier dan zijn ? en toch moet deze herberg den geheelen winter bewoond wezen , want het is eene handeisroute en er moet eene schuil- plaats voor den verkleumden reiziger zijn. Waarde lezer! verplaats u van uw warmen haard eens in gedachte naar zulk een oord, als de sneeuw alle nadering van menschelijke wezens onmogelijk maakt. 43

Een half uurtje verder ligt boven op den bergpas de Dau- bensee ; dat is ook al een bijzonder merkwaardig verschijnsel, want ondriukbaar is het water, het geheele oord van plan- tengroei beroofd, visschen kunnen in het meer niet leven en waar zendt het de toevloed van gesmolten sneeuw heen, die van de naburige gletschers komt; dat weet niemand. Maar al die verschrikkingen, die doodsche natuur, die sombere ta- fereelen — al blakert ons de zon, toch is het hier somber — hebben een einde, nog slechts weinige schreden en wat zien wij? ... . een hijgenden en blazenden Duitscher, die van dorst versmarht, van hitte gloeit, van uitputting bijna radeloos is, want hij steeg uit het Rhonedal herwaarts en weet kwalijk zijne dankbaarheid lucht te geven , toen wij hem uit onzen veldflesch laafden. Maar wij zien meer: regt onder onze voe• ten , men kan er een steentje op werpen, ligt Leukerbad, 3000 voet diep, een romantisch dal voert naar de breede vallei der Rhone en daarboven verrijst een 20 uur lange keten van sneeuwbergen met de Monte Rose en den treurig vermaarden Matterhorn tegenover ons. Men wordt niet moede van het kijken ; hoe schijnbaar nietig is dat dorp, hoe nabij schijnt die Rhone, hoe duidelijk teekenen die verwijderde jjsgevaar- ten zich tegen het donkerblaauw des hemels. Lang stonden wij hier en gisten waar wij wel zouden moeten afdalen, maar dit bleef ons een geheim totdat wij eindelijk weder in be- weging rakende de eerste winding onder ons zagen van de tallooze zigzags waarmede wij Leukerbad moesten naderen. Eere den aanlegirer van dien weg. Hetzij men boven, of onder, of halverwege is, steeds is het raadsel onoplosbaar waar men zich over 5 minuten zal bevinden , links of regts; hier en daar heeft men eene zwakke leuning geplaatst om voor een duizend voet diepen afgrond te waarschuwen, maar anders is er weinig voor duizehge reizigers gedaan, zoodat er gevallen zijn voorgekomen dat de voorgenomen togt werd opgegeven; intusschen is het pad meestal 5 voet breed. Wat beklaagden wij de dragers die de koffers der badgasten, welke over Zwitserland huiswaarts keerden tegen die steilte moeten opdragen, toch ontmoet men er dozijnen en werkelijk verle- vendigen de karavanen reizigers, dragers en muildieren dik- werf het woeste landschap op eene verrassende wijze.

Als men eindelijk na anderhalf uur Leukerbad bereikt, wordt de verwachting totaal ontnuchterd, want de kinder- 44 speeldoos die men daar zag uitgepreid, blijkt eene verzame- ling van allerellendigste hutten en van enkele min of meer smaakvolle hotels te zijn, te zamen op de onregelmatigste wijze op eene verheffing van het dal door elkander geworpen, toch vinden wij er veel gasten, immers werkt het water won- deren uit. Klierziekten en hardnekkige scherpte in de voch- ten lokken de meesten herwaarts en dat de kuur 27 dagen duurt — 9 dagen om de uitslag te bevorderen , 9 dagen om die te laten uitwerken en 9 dagen ter verdoving of verdwijning — is welligt minder algemeen bekend dan de zonderlinge wijze van baden. Men doet dit hier in gezelschap: de badkommen zijn 3 voet diepe, gemetselde kelders door een hoog dak overdekt; daar zitten de lijders in badmantels gedoken uren lang op de heilzame werking te wachten en om de verveling te voorkomen heeft men die gezelligheid bedacht; eene menigte plankjes en drijvende tafeltjes en schaakborden zwemmen rond, de een leest zijn courant, de ander maakt zijn partijtje met een buur- man of buurvrouw, een derde drinkt zijn kopje koffij, aan het babbelen is geen einde en de vragen des tijds worden er met de noodige heftigheid of warmte besproken; slechts een onderwerp is verboden blijkens de annonce aan den ingang, dat is de godsdienst, want meermalen waren daar in vroeger tijd zeer onaangename twisten door ontstaan. Voor een gezond mensch, die geen bepaalde specialiteit in 't klimmen is, kan het verblijf niet aangeraden worden, want behalve het bezoek van eenige naburige bergtoppen, waterval- len en gletschers is de eenige merkwaardige wandeliug van zeer bijzonderen aard; men kan namelijk een dorp in de na- bijheid alleen langs ladders naderen en toen wij een kijkje van die klim-instrumenten genomen hadden, verging ons de lust om verder te gaan ; maar natuurlijk dvvepen de Engel- schen met die aardigheid, al brengen zij het nimmer zoo ver in de kunst als de dorpsbewoners, die nuchter of dronken, vrij of beladen de sporten af- en ophuppelen of ze koorde- dansers zijn. De Dala stroomt door het Leukerdal en heeft een grilligen loop, soms verdwijnt ze in eene kloof om elders als waterval te voorschijn te komen en het is geen geringe moeite geweest om het stadje Leuk met het Bad te verbinden; een romanti- sche brug overspant het dal en voert den rijweg van de reg- 48 ter- naar de linkerzijde, maar overal is het oord boeijend schoon, al vormt die brug het glanspuntje. Wat ligt dat Leuk be- wonderenswaardig schoon aan den mond van het dal, maar wat is dat stadje ontzcttend leelijk als men er eenmaal binnen de muren is; gelukkig kan men zich dadelijk troosten met een kijkje in de Rhone-vallei, want geheel Wallis ligt voor u uitgespreid, en de vreemclsoortige rivierbedding is nergens beter optemerken dan hier. Vreemdsoortig is zij, als men zich herinnert hoe elke andere rivier in zulk een breed dal kalm zou voortvloeijen en zich in bebouwde oevers zou verheugen; maar neen ! de Rhone heeft eene andere wijze bedacht om lan<>-s die statige bergreuzen te stroomen; hier breed, daar smal, dan weder een half dozijn takken vormende, omarmt zij telkens een of ander rotsgevaarte dat de bedding bedekt; de dalbodem is eene voortdurende afwisseling van woeste heuvels, beboschte rotsen , schrale weiden en treurige moe- rassen en poelen ; de dorpen en kleine steden liggen langs de hellino- der bergen en naderen den stroom slechts op een afstand. °Wijngaarden sieren vooral den noordelijken kant en onder deze trekken de Malvasi-ranken dadelijk de aandacht, vooral in dit kostelijk druivenjaar. Aan de zuidzijde wijken de bergen soms voor een oogenblik terug om toegang te verschaf- fen^ot een of ander dwarsdal, dat op zijne beurt strekt om de ijswereld, die daar achter ligt, te naderen. Die woeste dalen, enkele malen met heerlijken wasdom getooid, zijn tegenwoordig zeer in de mode , omdat er gevaren te overwinnen zijn en er zijn zooveel menschen, die steeds nieuwe cmotien noodig hebben.

Het kleine Sierre of Siders is eene gunstige uitzondering op al de Walliser plaatsjes; de adel van het land woont hier bij voorkeur en het oord is merkwaardig om den weelderigen, zuidelijken plantengroei, daardoor staan er knappe huizen en flinke buitengoederen. Maar de kwaal van het land heerscht ook hier; kropgezwellen en cretins bederven hier bijna overal den eetlust als men rondkijkt, want weinig kwalen zijn zigt- baarder en ontsieren meer; en welk een lot wacht zulk een kroplijder, die gewoonlijk al zijne krachten aan zijn lastig gezwel moet afstaan; ziet men dan daarbij die wezenlooze gezigten der cretins, dan verbetert de zaak zich niet, maar in stilte verheugt men zich dat zindelijkheid, beter voedsel en verandering van levenswijze tegenwoordig krachtig wer• ken om deze kwalen te verminderen en te voorkomen. 44

Nergens rijzen stouter rotsen uit de rivier dan daar waar men de hoofdstad Sion of Sitten heeft gebouwd; natuurlijk heeft men die hooge plaatsen tot kloosters en kasteelen ingeri<>t en zij maken een sieraad van het landschap uit, dat hier vooral zeer fraai is, omdat het dal er zeer wijd is, goed be- bouwd wordt en met geboomte prijkt. De spoorweg, die eenmaal over den Simplon Geneve met Italie moet verbinden, eindigt vooreerst hier en scheen de kosten van aanleg nog niet te beloonen, al heeft hij het bad- plaatsje Saxon les bains eenigzins in de mode gebragt, even- wel is het er ver van af dat de etablissementen en genoegens aan de programma's beantwoorden en menig elegant toilet ziet men uit een zoldervenster cf uit het luikje van eenen boerenstulp gluren; maar hoop doet leven en er is een speel- bank, en waar deze zijn komen de gasten en de genoeo-ens als paddestoelen uit den grond te voorschijn. Nog een klein ridje en het seinfluitje waarschuwt u dat Martigny, dit centrum der touristen bereikt is. Kom hier's morgens ten elf ure en alles is er doods en ledig en toen wij met een der laatste treinen aankwamen , vonden wij al de hotels tot het nokje van 't dak bezet. Een klein plekje werd nog gevonden, de avonddisch werd gespreid en als men de ruime zaal met die menigte gasten en dat nog al flinke diner aanschouwde, zou men niet wanen in een dorpje te zitten dat in 1818 totaal van de aarde was ver- dwenen. Toen was eene massa ijs en rotsblokken in de Dranse gevallen en had het geheele riviertje versperd; maanden lang arbcidden de ingenieurs aan eene geleidelijke afstroo- ming, het zou gelukken, nog een paar dasren en de voorbe- reidingen waren gereed; maar plotseling w'ijkt ijs en rots en gruis voor den drang, er was naauwelijks tijd de bewoners van Martigny te waarschuwen, zoodat vijftig menschen en met hen al de huizen en boomen en runderen onverbiddelijk wer• den weggesleurd. De groote weg door Wallis, de passen naar den St. Bernhard en naar den Montblanc kruisen zich hier en zoo is het dorp weder herbouwd, en de meeste in- woners zijn de geleden ellende vergeten, en de meeste reizi• gers hebben er nimmer iets van gehoord, maar wie de ge- beurtenis kent, slaat nog eens een belangstellenden blik °op het schijnbaar nietige stroompje dat zooveel verderf schiep en 47 denkt aan de lotwisselingen waaraan de mensch onderworpen is, hetzij hij de vlakte of de Alpenstreken bewoont. Merkwaardig is de ligging van Martigny, oordeel slechts: nabij het einde van de 20 uur lange Walliser vallei ligt juist de plaats waar de Rhone zich met een scherpe hoek naar 't noorden wendt en kan men de bergreuzen die deze rivier in hare jeugd begeleiden, met denzelfden blik volgen die tevens de poort ziet ontsluiten waardoor zij zich uit dat enge dal in de wijde wereld begeeft, want geheel Wallis is zoo goed van alle overige naburen afgesloten, dat men wel eens zegt, dat door een enkelen ijzeren deur bij het stadje St. Maurice die uitgestrekte vallei te verdedigen is; er zijn evenwel meer• dere toegangen en onderanderen is Martigny gewigtig door- dien daar de gelegenheid bestaat over den St. Bernhard of langs den Montblanc zuidwaarts been te vliegen; maar 't is eene vlugt met slakkentred te volvoeren, want winding op winding ziet men voor zich oprijzen eer dat men het dal kan vaarwel zeggen. Do bekendheid van den eerstgenoemden berg, zijn beroemd hospitaal waar zoo vele duizenden kostelooze her- berging vonden, trok ons zeer aan, maar men kan niet alles zien en wij lieten den St. Bernhard met zijne afgronden en rotsmassa's links liggen om den Montblanc met een bezoek te vereeren; twee passen liggen voor ons: een kale, naakte zeer klimmende weg over den Col de Balme en een roman- tische, veeltijds beschaduwde door den veel lageren Col de la Tete noire. De kens is niet moeijelijk, want is het weder zeer helder dan moet men den eersten nemen wegens het on- venrelijkelijk prachtige uitzigt over den geheelen bergmassa, welke men Montblanc gidoopt heeft, terwijl het vijf uur lange dal van Chamouny aan de voeten ligt uitgespreid, maar is er sprakc van nevels of wolken dan volgt men den gemakkelij- ken weg, die veel meer afwisseling aanbiedt. Wij moesten ons met den laatsten vergenoegen ofschoon het weder later zoo opknapte dat wij er berouw over hadden; maar foei! zoo mogen wij eindelijk niet spreken; want wat leverde de Tete noire eene aangename verscheidenheid op als men eerst den duchtigen klim naar de Forclaz achter den rug heeft; dan omgezien en het Walliserland ligt onder u; tallooze grillige rotsspitsen, de besneeuwde Berner hoogalpen vormen eene lijst om het zonnige landschap en ketenen den blik. lets verder 48

daalt men naar de kloof waar de Trient zK-h door heen spoedt, gij hoort den bruischenden stroom voortdurend hoewel hij meestal onzigtbaar blijft; tunnels, gaanderijen en allerlei kunst- werken zijn er noodig geweest om den weg te vormen en weldra wachten u op Pransch (Savooisch) gehied nieuwe ver- rassingen, want te midden der reuzen die de toegangen tot den Montblanc bewaken, zoo als de Aiguilles rouges°en an- deren, dartelen menigvuldige beken naar beneden en vormen walervallen die het fraaiste landschap tot sieraad kunnen strek- ken; het eenzaam dorpje Vallorcine ligt hier, te midden van de vcrwoestingen door de lawines aangerigt, de kerk wordt met een stouten dam van rotsblokken voor de vernieling behoed. Waar wonen er al geen menschen. Daar komt plotseling de koepelvormige Montblanc te voorschijn en men betreedt het Chamouny dal. Dadelijk begrijpt men waarom hier de naam van Aiguilles (Naalden) aan die spitsen gegeven is, want nergens ziet men die zoo fijn uitgewerkte kanteeltjes terug; 't is of de kunst ze gevormd heeft, zou men op den eersten aanblik zeggen, maar als men weet dat ze twaalf, dertien duizend voet hoog zijn, verdwijnt elk denkbeeld van kunst en met onver- holen bewondering staart men op die majestueuze werkstukken der natuur. Binnen een paar uur zijn wij in de hoofdplaats van het dal, te le Prieure, thans gemeenlijk ook Chamouny genoemd, omdat het tot centraalpunt voor alle reizigers strekt, de lo- gementen er vereenigd zijn, de gidsen hier wonen en alle uitstapjes van uit dit oord worden ondernomen. Groote ver- scheidenheid bieden die wandelingen niet aan, al leveren ze verschillende kijkjes op den bergrcus, op zijne sneeuwvelden, gletschers en ijszeeen, maar merkwaardig zijn ze toch , vooral als men nergens elders die hooge bergwereld voor zich ont- sloten zag. Een kijkje van de Flegere, eene hoogte tegenover den Montblanc, en een bezoek van de Mont-anvers om de zoogenaamde Mer de Glace te overzien, vallen het meest in den smaak; men kan aan het laatste toertje een togt over een gletscher-arra paren om langs den Mauvais-pas de Chapeau te bereiken, maar wees voorzigtig dames, want het is niet ieders werk zoo over afgronden te zweven al zijn er ijzeren leuningen aangebragt; tijdens ons bezoek bekocht eene moe- dige reizigster dit betrekkelijke genot met eene ernstige on- 49 gesteldheid, zoozeer had angst en ontzetting haar gestel aan- gegrepen. Waarom zouden wij niet eens naar boven gaan om de Som- met du Montblanc te beklimmen is de na'ieve vraag welke men zich op het eerste oogenblik doet; die glinsterende sneeuwmassa schijnt zoo nabij , men kan zich niet voorstellen de moeijelijkheden zoo groot zijn en rekent het eene schan- delijke eisch voor zulk een uitstapje /150 te moeten betalen. Maar eenige tentoongestelde stereoskopen lokken ons aan, wij zien daar den bergreus en detail behandeid en kunnen ver- gelijkingen maken ; die kleine zwarte stippen te midden van de sneeuw zijn de Mulets, alwaar de bergbeklimmers den nacht gemeenlijk doorbrengen, bekijk ze eens door dat glas en vergelijk die ontzettende rotsblokken met de reizigers die er hun bivouac nedersloegen en met de hut ten hunnen behoeve daar opgerigt. Eerst dan ziet men hoe het oog be- driegt, hoe die zwarte stippen in werkelijkheid honderde voe• ten metende bergspitsen zijn, hoe die even verwijderde sneeuw - toppen alleen door de doorzigtige helderheid der bovenlucht zoo nabij schijnen. Treft men een hijzonder schoonen avond, dan is het dal reeds lang in het duister gehuld en nog weerkaatsen de berg• spitsen het zonnelicht en spiegelt het avondrood zich in ve- lerlei kleuren op de onbegrijpelijk reine sneeuw. Dit was niet voor ons weggelegd, weken kan men op zulk een avondstond wachten en soms volgen ze elkander weken lang, dat kwam ons te gvillig voor en dus beidden wij niet langer dan noo• dig was om nieuwe wonderen in oogenschouw te nemen. Maar eerst nog den blik verzadigd aan die afwisseling van spitsen en koepels, aan dien chaos van naalden en rotsblok- ken, aan die onmctelijke groep van door gletschers omarmde en door eeuwige sneeuw gedekte bergen. Wat baat het of wij veel namen opsommen, genoeg zij het te weten dat een half dozijn gletschers aan deze zijde het Chamouny dal naderen, tot op den bodem afdalen en de Arve en andere beken voeden, te zamen een tooneel voor de oogen ontroilende, dat een onvergetelijken indruk te weeg brengt, want al dat ijs is omzoomd door grasrijke weiden en die hellingen en afgronden zijn gedrapeerd met bosschen. 1866. 3 50

Maar wij moeten nog eens in le Prieure rondkijken, want werkelijk dat vlek is merkwaardig: reeds sedert de 12de eeuw was hier een klooster gevestigd en het afgelegen dal bewocnd, maar naauwelijks eene eeuw geleden werd het als 't ware door een paar Engelsche reizigers ontdekt, die er de alge• meene aandacht op vestigden; thans is het een der meest bezochte plekjes der aarde, ofschoon de toegang nog alles behalve gemakkelijk is, want onze wandeling hield ons negen uur lang op de been, en wie zich dat trajekt hetzij te voet of per viervoet niet getroost, moet de route van of naar Geneve volgen, die een geheelen dag vordert, al geschiedt het vervoer in ligte char-a-bancs, welke in ijlende vaart over de smalle bergwegen vliegen. De paar duizend inwoners wijden zich dan ook 's zomers geheel aan de vreemdelingen en bestellen hunne schrale akkers zooveel mogelijk in de ove- rige maanden; houthakkers en herders zwerven evenwel het geheele jaar door over de omringende Alpen en verdienen er hun sober kostje. Pas was een groot deel van het dorp in den asch gelegd, gelukkig werden de groote hotels door de vlammen gespaard en de Keizer had bevolen dat Chamouny nu ook eens eene hoofdstraat zou krijgen, in overeenstemming met de talrijk- heid der vreemdelingen; als NAPOLEON zoo iets bepaalt, dan geschiedt het vlug en vaardig, en menig gebouw werd weg- geruimd. Wij bespeuren dadelijk dat wij in Frankrijk zijn; niet aan de taal, want geheel zuidoostelijk Zwitserland spreekt fransch, niet aan de hotels, al klinken zij met weidsche „ imperiale" titels, niet aan de diners, immers is de fransche keuken tegenwoordig overal doorgedrongen, maar aan de gens d'armes, die zich door een flink uiterlijk onderscheiden, overal bij zijn, steeds beleefdheid in acht nemen, maar met de over elkander geslagen armen zoo doordringend rondkijken, dat men er onwillekeurig respekt voor krijgt, al hebben ze hun sabel thuis gelaten; in Chamouny zijn ze ware lammeren, want de Keizer weet wel dat hier de menschen alleen om de wille der natuurschoonheden komen. Wilt gij deze plaats van hare voordeeligste zijde zien, be- geef u dan in den namiddag op den weg naar Argentines en drie vierde der toeristen en nieuw aankomenden ontmoe- ten u; 't is een drukte en een gejoel, om al die lastige 31 muildieren in bedwang te houden, toiletten van allerlei aard komen te voorschijn, de mannen met voiles en plaids ziet men in de verte voor dames aan, en omgekeerd nadert het kostuum van verscheidene vrouwen aan dat der heeren. Op onzen rid van het pas genoemde dorpje naar de hoofdplaats waren wij bijna slagtoffers van dat gewoel geworden: ons ligt rijtuig werd door een muildier van de lastigste geaardheid getrokken; die beesten zijn gewoonlijk nukkig, maar deze was het in extra-ordinaire mate; rennen was zijne eenigste bewe- ging, draven of stilstaan kwam niet in zijn woordenboek voor, en zoo ging het langs de oevers der rivier de Arve, soms bijna in den stroom, dan weder tegen steenen of boom- stammen, midden tusschen honderde heeren, en dames, en gidsen, en muildieren, en paarden, en koeijen door, tot ein• delijk een onzer den tol moest betalen; gelukkig was het de voerman! ik zeg gelukkig hij, omdat ik mij stellig overtuigd houd onze ai men, beenen, ribben of halzen niet tegen zulk een luchtsprong bestand zouden zijn geweest; met een fikschen schok werd hij namelijk een paar voet hoog geworpen en kwam tusschen vijf amazones op den harden weg neder. Gillen geen gebrek; ze wisten trouwens volstrekt niet waar de bom van daan kwam of met welk soort van projektiel er geworpen was. Niet minder levendig gaat het 's morgens toe, als de met elkander concurreerende messageries imperiales, nationales en internationales gelijktijdig inspannen en opladen; tot Sallanches bezigt men de kleine char-a-bancs waarvan ik zoo even sprak en ligtelijk is er een 30- of 50-tal noodig, daar dagelijks een geweldige aan- en afvoer van reizigers plaats grijpt; de meeste wagentjes zijn met een paard en een muildier bespannen, de een vertegenwoordigt de bedaarde kalmte, de ander de on- stuimige voortvarendheid en zoo vormen zij te zamen een goed span; maar eer al die beesten bij elkander zijn gebragt, eer al de passagiers zijn opgestapt, eer de honderde koflfers en kisten en reiszakken zijn vastgesjord, hebben er komieke too- neelen plaats en hoort men menige verzuchting van dikke dames en lastige Engelschen. Een weg, dien de gids niet kende, moest ons weder naar het Khonedal en verder naar het meer van Geneve voeren, maar hij was als zoo fraai afgeschilderd, dat wij er ons aan 52

waagden; trouwens de Trient zou ons grootendeels de rigting aanwijzen. Ons bergpad voerde ons hoog boven de Tete- noire-pas door woud en kloof, langs afgrond en rots, maar wij hadden de voldoening dat de gids zelf meermalen met verrukking uitriep, dat het uitzigt verrassend schoon was; de top van den Montblanc en de meeste gletschers schenen digt neven ons te verrijzen en telkens wachtte ons eene nieuwe verrassing; dorpen te midden van Alpenweiden en bosschen, van wier bestaan onze gids niets wist, ofschoon hij er hon- derdmaal onder langs was gewandeld, verbaasden ons door de ge'isoleerde prachtige ligging en deden onze verrukking ten top stijgen; wij vonden en volgden het regte pad en genoten dien weg vol op; toen wij met ontelbare wendingen in het Ehonedal bij Vernayaz waren nedergedaald, was de beroemde Pissevache slechts eene versnapering in vergelijking met al wat wij gezien hadden; doch een trotsch natuurtooneel wachtte ons en hoofdzakelijk daarom hadden wij dit pad gekozen. De wispelturige Trient, die zich zoo dikwerf een weg baant waar er te voren geen was, boort een spleet in de rotsen die het Rhonedal begrenzen en bruischt met onstuimige woede door de zoogenaamde Gorge du Trient; de regeering van Wal- lis heeft begrepen hiervan partij te moeten trekken en eene ligte houten gaanderij in die woeste kloof opgehangen, waar• door men een kwartier uurs ver in deze naauwelijks verlichte spelonk kan doordringen tot aan eenen fraaijen waterval; het is de Tamina kloof in 't groot, maar toch niet zoo hui- veringwekkend, want daar is de kracht van het water onein- dig grooter, de val sneller, het licht nog spaarzamer, de koelte nog voelbaarder. Uren zou men hier kunnen verdroo- men, om over de scheppingswonderen na te denken, maar helaas! de spoorwegen voeren telkens nieuwe bezoekers aan , en in dit vreemdsoortig oord zou men bijna van gedrang kunnen spreken. Wij worden daardoor verdreven en moeten ons dus ook ditmaal weder met de herinnering aan zoo iets schoons te vreden steilen. Met snelle wentelingen rolden de spoorwagenwielen ons uit de bergwereld, waar wij eenige weken genoegen en genot hadden gesmaakt, want het meer van Geneve lag voor ons en voortaan zouden wij de Alpenstreken slechts op verwijder- den afstand zien. Doch mogen de indrukken er minder krach- 53

tig zijn, in de liefelijke natuur der boorden van het lac Leman wordt men weder geheel op andere wijze aangenaam gestemd; zonnegloed en frisch groen, een azure hemel en een bijna even blaauwe waterspiegel trekken geheimzinnig aan, vooral als men op het terras achter het hotel Monnet te Vevey, zoo regt gemakkelijk, zoo comfortable van natuur en kunst zit te genieten. Bijna nergens is men zoo spoedig te huis als in dat etablissement; men denkt zich in een besloten kring en waant zich de gast te zijn van een of ander rijk kasteel- bewoner. Zalen, vestibules en tuin vormen een geheel, 's avonds vriendelijk verlicht en door een goed muzijkcorps verlevendigd, des daags te midden van delicieuse bloemen en schaduwrijke boomen met een prachtig uitzigt op het meer, terwijl allerlei coquette vaartuigjes tot een roeitogtje uitlokken: 't is er best uit te houden. Vevey zelf biedt weinig belang- rijks aan dan de kaaijen langs het meer; volgt men deze tot voorbij de doeltreffend ingerigte zwem- en gymnastiekschool, dan nadert men die onafgebroken reeks van meer dan 150 hotels-garnis die den Zuid-oostelijken oever van dezen heer- lijken waterplas begeleiden door Montreux en Villeneuye, aU waar vooral 's winters alles bezet is, want men is hier be- schut voor alle soorten van lastige, gure winden, speciaal de noordenwind wordt door een hoogen bergrug afgeweerd. Hol- landsche, Bussische, Portugeesche en alle andere nationaliteiten vinden hier gelegenheid tot inkwartiering bij landgenooten, althans men belooft hier ieder eene keuken en ligging enz. naar zijn eigen landaard; Mademoiselle Bazou in het pension Clarentzie geeft zich voor eene hollandaise uit, haar doop- ceel zag ik niet, maar men heeft het er zeer goed voor 5 francs per elmaal. Niettegenstaande den zonnegloed stegen wij toch naar de kerk St. Martin, die achter Vevey op een alleraangenaamst schaduwrijk terras is gebouwd; alleen 's zomers wordt hier voor de protestanten dienst gedaan, en ligging en omgeving lokken tot zulk een kerkgang uit, want na de eenvoudige dienst treedt men uit den door menschenhanden gebouwden tempel in een heerlijk schoonen tempel die luide den lof van den Schepper verkondigt; het azuur van den hemel welft zich over een landschap dat door vriendelijke liefelijkheid der on- middellijke nabuurschap een onuitwischbaren indruk maakt, 54

terwijl aan de overzijde van het meer, dus verder verwijderd,

de ronde heuvelvormen door brokkelige spitsen worden o-e- kroond en hier en daar een sneeuwtop doorgluurt. Wij vol- gen een gedeelte onzer medekerksjangers naar de achterzijde der kerk en betreden het nette kerkhof; daar zou men willen rusten, weemoed en kalmte ademt men hier met ruime teu- gen, en doen vreemd genoeg het hart goed, want hier meent men niets te zien dan eene rustplaats van al het zwoeo-en en sloven dat ons verblijf op aarde ons oplegt. Evenwel mogen wij hier niet te lang toeven, want wij moeten het sieraad van Veveij, den prachtigen tuin van den Heer COTJVREU nog bezoeken; even een deurknop omsredraaid en wij zijn verplaatst in een waar lustoord, vol zuidelijke plan- ten, met de grootste zorg aangelegd en onderhouden; men wandelt hier geheel vrij rond tusschen de kostbaarste gewas- sen, maar wie zal er een heiligschennende hand slaan aan het eigendom van iemand, die zoo vol vertrouwe.n aan alien zonder onderscheid zooveel genot schenkt; hier leerde ik eerst de hortensia waardeeren, hier zag ik geheele bedden van de veelkleurigste bloemen die bij ons kwalijk een enkelen ver- tegenwoordiger hebben. Wij danken u uit veler naam mijn- heer COUVREU. Na regen volgt zonneschijn, maar na zonneschijn ook regen. Naauw had de stoomboot naar Lausanne ons opgenomen of het meer werd door een hevige onwedersbui geteisterd, vrees voor zeeziekte bekroop velen, doch het was spoedig over en de vorige kalmte keerde weder; liefelijk is de Zwitsersche oever van het lac Leman, stout de Savooische; een der glanspunten van den eersten is de ligging van Lausanne, al verbergt het enorme hotel Beau rivage in de voorstad Ouchy de geheele stad aan de landingsplaats voor het oog. Wie heeft niet ge- hoord van die fraaije ligging, wie zou het liefelijke landschap niet bewonderen als hij er den voet aan land zet? het zou een of ander gevoelloos wezen moeten zijn. Jammer dat Lau• sanne zelf te kort schiet in de matigste eischen, welke men eene stad stelt; krom, bogtig, lelijk, naauw zijn de straten en onaanzienlijk de huizen; maar wat bekommert men zich in zulk een oord over hetgeen de menschen bouwden, is dat uw hoofddoel, ga dan in Beau rivage logeeren en wandel dat hotel een paar keer daags door, dan vindt gij uwe lastigste wenschen in dit opzigt bevredigd. 55

Wie zou van den spoorweg gebruik maken als er zulk een heerlijke meervaart tusschen Lausanne en Geneve bestaat; dit• maal zullen wij met den stoomboot den Zuidelijken oever vol- gen; al zijn de plaatsjes er klein, het verkeer is er druk. Eerst lio-t Evian aan de beurt; het is eene badplaats, maar welk eene middeneeuwsche bouworde; het logement beroemt zich op eene Vue du lac, doch ligt in een met mesthoopen ver- sierde straat, evenwel zijn er bovenkamers die aan het uithang- bord beantwoorden. Het eenige merkwaardige dat wij ont- dekten, was de volgende annonce: table d'hote a 10, 2 et 6 heures; kan men het diner vroeger steilen. Thonnon is de belangrijkste der Savooische plaatsen waar men aanlegt; het is de oude hoofdstad van Chablais en doet zich nog al goed Toor, omdat het zoo lang verwoeste slot door flinke nieuwe gebouwen is vervangen ; spoedig daarna vernaauwt het meer zich, aan beide oevers liggen talrijke dorpen en stadjes en binnen een paar uren zien wij Geneve opdagen. Prachtige kaaijen met deftige huizen omzoomd maken een gunstigen m- druk, de nieuwe brug der Montblanc vereenigt de beide oevers; men zou zich in een wereldstad wanen als men de landings- plaats betreedt, zoo flink doet de stad zich voor, doch met- tegenstaande de bevolking in korte jaren verdubbeld en thans tot 40,000 inwoners geklommen is, blijkt Geneve bij de doorwandeling een stad van den derden rang te zijn; de oude gedeelten zijn bovendien weder zeer lelijk, maar velerlei po- gingen tot verbetering zijn in vollen gang, de wallen worden in boulevards herschapen en de publieke gebouwen en mng- tingen maken een goed figuur; eene eerste plaats bekleedt de fraaije plantentuin en regt veel genoegen deed het ons dat aan de slagthuizen of abattoirs zulk eene doeltreffende plaats was ingeruimd; wij dachten met eenige ergernis aan ons land, zoo gehecht aan oude gebruiken, waar de stadsstraten nog door de slagterijen verpest worden. Die kaaijen cn de charmante Engelsche luinen, welke langs de boorden van het meer of liever van den havenkom zijn aan- gelegd, zijn werkelijk alleraangenaamst; flinke magazijnen, talrijke uurwerkfirma's, eene menigte koffijhuizen en veel ver- tier verlevendigen dit kwartier, het schaduwrijke eilandje van Rousseau vormt een aardig middenpunt en men moet al zeer verwend zijn als men zich niet regt aangenaam voelt, wan- 5C

ntete(tt 1 T^yd^de heuvels langs den oever van het

meer, heeft oebedeeld; wij althans hebben daardoor een o-Un-

fc?? Gen6ve Ve,'kregen e" de ^de smaak°die men in de yoorsteden en in sommige gebouwen ziet uitkomen

8 E SSiS he kapd 6Q de nieuwe KatholiekKathXeke kker ¥k fbevest.gr t ,dien goeden dunk. Wi eB^S eeni^zinh s

geSCh edemS b<5kend IS Wie belan stelt we tPrv ' ' § ^ deze zS westebjke voorpost van het protestantismus, wie zieh herin- nert dat hier CALVUN leefde en ROUSSEAU geboren werd kan begrijpen dat de stad een langer verblijf waard is, dan wH

no"eHikC?°ni / TT eenmaal Was 0ns vast Plan ^ved mogelijk Zwitserlands natuur te bewonderen en zoo min mo• gelijk gebouwen en inrigtingen in oogenschouw te nemen Ve uren die wij nog in dit heerlijke land zouden doorbren- !^,iTtn,f teld'..maar des te spoediger vloden zij om en kwabjk hadden w,j tijd op te merken, hoe alles hier reeds op franschen leest geschoeid is, hoe restauratien en cafes een

en de Engelschen, die zich hier bij duizenden ophouden, met den stroom moesten mede doen. De fransche grenzen zijn dan ook niet ver verwijderd, im- mers sedert Savoye door NAPOLEON is ingerekend ligt Ge• neve aan drie zijden in het keizerrijk besloten en binnen een paar uren overschnjdt men de grenzen; de spoorweg doet dit spoediger, vooral de trein de grande vitesse welke ons naar Lyon moest voeren, maar helaas halfweg in een bum- melzug ontaarde; 't is niet uitsluitend in Nederiand dat men over den willekeur der spoorwegdirectien kan klao-en Het eerste gedeelte van den weg is bijzonder belangwekkend, de Rhone heeft zich slechts met veel moeite een baan kunnen breken door de kalkrotsen en al heeft de menschelijke hand zel s geen eerbied voor de zoogenaamde Perte du Rhone ge- had het landschap blijft er even trotsch om; tunnels en an• dere kunstwerken spelen dus op deze route de hoofdrol en op eene na de langste tunnel van Frankrijk is hier noodie geweest; wel 10 minuten bezigt de snuivende lokomotief om weder in de vrije lucht te komen.

Een ^Messieurs vos passeports" verwittigt u dat o-jj Frank• rijk zyt binnengetreden , maar het antwoord „ Hollandais, 57 monsieur !"j bevredigt zelfs dezen barren snorbaard, die zonder verdere navraag de Italianen en Oostenrijkers met zijne re- cherches gaat vereeren. Ook hier is de grensvisitatie uiter- mate gemakkelijk en een „vous n'avez que ca?" verving alle verder onderzoek; elke prikkel tot smokkelen is zoodoende verdwenen en dan doet men het ook minder, want dat de meeste dames juist om de visitatie zulk een pleizier hebben iets te ontduiken, zullen ze alle avoueeren. Het doel was volstrekt niet om tot eene beschrijving van Lyon en Parijs overtegaan en derhalve zullen we daar zooveel mogelijk van zwijgen. Zooveel mogelijk, zeg ik, omdat wij nu eenmaal te Lyon zijnde er geheel iets anders vonden dan wij dachten; deze stad, de tweede van het keizerrijk, is merk• waardig fraai; de ligging langs de Rhone en de Saone, die haar twee uur lang doorsnijden, draagt er veel toe bij, maar vooral de aangebragte verbeteringen, de prachtige kaaijen, het fraaije uitgestrekte park, de schoone pleinen waaronder vooral de vierkante place Bellecour uitmunt, de breede winkel- straten en avenues, de elegante fonteinen, het twaalftal sier- lijke brugsen over de rivieren, de geheel nieuwe beurs en menig ander kapitaal gebouw, maken Lyon tot de fraaiste stad welke ik ken, Berlijn en Parijs zelfs niet uitgezonderd. Het moet erkend worden dat wij het magnifiek troifen ;'s mor- gens bragt het feest van Maria Hemelvaart de halve bevol- king in zondagstooi op de been; wij volgden de geloovigen naar het hooggelegen bedevaartsoord dat de geheele stad be- heerscht, de kerk Notre Dame de Fourvieres; de heuvel op welks top dit schoon gebouw verrijst is geheel aan kloosters, hospitalen en kerkelijke inrigtingen gewijd, maar het lokt on- willekeurig een glimlach uit, dat men te midden van al die geheimzinnige muren en poortjes en tralievensters een opschrift leest „ Bibliotheque militaire" ; die mogen hunne voeten wel vegen voor zij deze heilige stee betreden, meenden wij. Thans zagen wij hier geen militairen maar dames en vrouwen van allerlei standen bij duizenden; zonderling genoeg in dit zuide- lijke land mogt geen enkele fraai genoemd worden en onze weg- wijzer schoof dit grootendeels op de armoede die werd gele- den, want van de 60 a, 70,000 zijdewevers, hadden er sedert een paar jaren slechts 20,000 werk. Van die ellende bespeur- den wij bij onze oppervlakkige beschouwing niets, want verder 58

was de dag aan vermaak gewijd, immers was het heden het feest van NAPOLEON en heerlijk weder begunstigde de festiviteiten; eerst eene parade van 20 a 30,000 man op de place Belle- cour, die menig liefhebber van soldaatjespelen in extase bragt, maar mij koud liet, omdat ik bij militaire evolution steeds' aan machines en nooit aan redelijke wezens denk; toen aller• lei volkspelen op de rivier Saone, later weder muziek doch deze slechts mondjesmaat — eindelijk luisterrijke illu- minatien en vuurwerk van bestuurswege, want ik zou jok- ken als ik een half dozijn partikulieren beschuldigde van te hebben ge'illumineerd. Orde en tevredenheid heerschten overal, nergens gedrang onder die honderdduizenden dan bij de koko- verkoopers en de ijs-kramers; maar een glas koel water voor een cent en eene portie half vruchten- en half vanille-ijs voor een halve stuiver, waren bij het warme weder zeer verleide- lijke zaken. Dat de gratis geopende schouwburgen goed ge- vuld waren, behoeft wel s^een betoo0,, doch wij beklaao'den de_ arme drommels die er 's middags ten 2 ure reeds als ha- ringen in een ton opgepropt zaten te wachten; ten 7 ure . zou de gordijn worden opgehaald De indruk die Lyon op ons maakte, laat zich het best te- ruggeven door eene op alle muren voorkomende annonce: „Nieuwe Leening van een zeker getal millioenen!" het juiste bedrag ben ik vergeten. Bourgondie scheidt Lyon van Parijs en daar ik, als er van wijn sprake is, mijn hart het warmst voel kloppen bij het hooren noemen der fijne merken dier landstreek, zoo sloeg ik met dubbele belangstelling het oog op de oorden die wij met snelle vaart passeerden; maar weinig boeide ons, want stout is de natuur hier niet en ook bij lange na zoo afwisselend niet als noordelijk Frankrijk, ja! het landschap heeft zelfs eene bijzondere naaktheid, omdat de bevolking op het platteland uitsluitend in kleine dbrpskommen woont, en niet zooals wij dat gewend zijn ook op verspreide landhoeven leeft, terwijl er al zeer weinig bosschen afwisseling bragten in de eindelooze akkers cn uitgestrekte wijnbergen. Dat Parijs den vreemdeling steeds boeit en er telkens meer wordt ten koste gelegd om iedereen derwaarts te lokken, is niets nieuws; het is en blijft de stad der vermaken par excel• lence en gaarne mag ik onderzoeken wat er ook in dit opzigt S9

te koop is, welke rigting wordt gevolgd. Zoo wendden wij dus onze schreden ook naar een paar schouwburgen, maar werden bevestigd in hetgeen men dikwerf genoeg hoort bewee- ren, dat de smaak totaal bedorven is en hoe langer zoo meer wordt; onmogelijkheden vormen de intrigue der stukken van de beste sehrijvers en nog meer lokken de als droog zand aan elkander hangende spektakelstukken en balletten het publiek; dat dekoratien, groepeeringen, verlichting enz. allerverras- sendst en superlatief prachtig zijn, moet erkend worden; de beruchte Biche du bois kostte trouwens 300,000 francs van het monteeren, maar wordt misschien een paar honderd maal telkens door 1800 toeschouwers bijgewoond. Als men zoo een paar dagen in Parijs rondwandelt en rij- toertjes maakt, kan men zich bijna niet voorstellen er iets degelijks uit de stad te voorschijn komt, maar dat oordeel moeten wij niet te vlugtig uitspreken, want toen ik voor een paar jaren meer opzettelijk mijne studie maakte van hetgeen er voor de wetenschap wordt gedaan, groeide mijn eerbied bij den dag aan en moet ik betuigen dat, niettegenstaande al wat ik daareven van de komedies zeide, hier genot en veredeling hand aan hand schrjnen te gaan.

„ Mijnheer , ik was blijde toen ik de grachten van Amster• dam weder rook," zeide mij eens een baker, die een dag buiten was geweest. Zoo prozaiesch ben ik niet, maar nam toch na al het genotene en ondervondene met opregt genoegen weder plaats aan mijne schrijftafel. Dat ik evenwel behoefte gevoelde om ook aiideren mijn gesmaakt genoegen medetedee- len, zullen naar ik hoop de lezers niet euvel duiden. ART. 165—169, IN VERBAND MET ART. 185 EN 187 DEB ALG. WET VAN 26 AUG. 1822 (STBL. N°. 33) EN MET DE BIJZONDERE ACCIJNSWETTEN,

M. P. Troelstra, Surnumerair in Friesland.

Welke wetten zijn overtreden bij frauduleusen vervoer en nederlage van accijnsgoederen aan de zeezijde? Een voldoend antwoord op deze vraag te geven is zeker met zoo gemakkelijk als het oppervlakkig schijnt. be bena- hngen toch van art. 165, in verband met de art. 185 en 187 der Algemeene Wet van 26 Aug. 1822 (Stbl. no 38) °-e- ven in dit opzigt tot vele twijfelingen aaaleiding ° Ten einde voor mij zelven eenige zekerheid daaromtrent te verkrijgen, heb ik de bepalingen over 't onvrij territoir in de atgeschafte, zoowel als in de bestaande bijzondere wetten na- gegaan en die in verband beschouwd met den zin der boven- genoemde artikelen van de Algemeene Wet. Ik acht het niet ondiens ig hier den"uitslag van miin onderzoek mede te deelen.

VERVOER.

Volgens art. 165 der Alg. Wet van 26 Aug. 1822 (Stbl. no. 38 zijn de bepalingen van art. 166—169 , omtrent den binnenlandschen vervoer van accijnsgoederen, alleen van toe• passing op het terrein van toezigt, bij art. 177 omschreven voor zooveel de landzljde betreft. Hieruit volgt dus, dat de vervoer aan de zeezijde vrii is wanneer de bijzondere wetten daarin niet voorzien. Zien we nu wat deze daaromtrent bepalen. 61

1°. ZOUT. „Vervoer van zout op het terrein, omschreven in art. 177 der Alg. Wet van 26 Aug. 1822 (Stbl. no. 38), mag, boven de hoeveelheid van een pond, niet geschieden dan geclekt door behoorlijk document: (Art. 49 Wet van 1852, zie § 79, Verz. 1852, no. 70) „op het terrein, omschreven bij art. 177 der Alg. Wet." Deze uitdrukking is algemeen en ziet dus ook op de zeezijde. Volgens art. 166 der meergenoemde Alg. Wet kon 5 pond zonder document worden vervoerd. Dit artikel is derhalve, wat de hoeveelheid betreft, gewijzigd. Nu is het de vraag: welke straffen moeten worden toege- past bij frauduleusen vervoer van zout op on vrij territoir? Heeft de vervoer aan de landzijde plaats, dan is art. 166 der Alg. Wet, in verband met art. 49 der Wet van 26 April .1852 (Stbl. no. 93) overtreden en daarop moet, op grond van den aanhef van art. 165 der Alg. Wet, de straf van art. 219, in verband met art. 205 dier wet, worden toegepast, Ge• schiedt de vervoer aan de zeezijde, dan is alleen art. 49 der wet van 26 April 1852 (Stbl. no. 93) overtreden. Dit vereischt echter eene nadere overweging. De Zoutwet van 1822 bepaalt niets bijzonders omtrent het terrein van toezigt. Daar nu art. 165 der Alg. Wet alleen spreekt van vervoer aan de landzijde, is het zeker dat de zeezijde in dit opzigt gelijk stond met vrij terrein. Daar was dus bij frau• duleusen vervoer van meer dan 25 pond het zout verbeurd en den tiendubbelen accijns. Eij de wet van 26 April 1852 (Stbl. no. 93) is echter de vrije vervoer beperkt tot cen pond, „op het terrein, omschre• ven in art. 177 der Alg. Wet." Maar moet nu deze uit• drukking; zoo algemeen worden opgevat, dat ook art, 165 daardoor wordt gewijzigd en dus de straffen der Alg. Wet voor de zeezijde van toepassing zijn? Bij eene naauwkeurige lezing van bedoeld art. 49 der wet van 1852, kan men dit niet aannemen. Ik ben van gevoelen, dat de Wetgever daar de woorden: „aan de landzijde" onwillekeurig heeft weggelaten. Immers uit de instructie ter uitvoering dier wet blijkt, dat men de hoeveelheid heeft beperkt, om het te keer gaan der menig- vuldige frauduleuse in voeren van buiten 's lands en der neder- lagen, door middel van kleine vervoeren beneden 5 pond. 02

Dat die fraude aan de landzijde gemakkelijk gepleegd kon worden en daardoor der sehatkist gevoelige verl'iezen konden worden toegebragt, rait niet te betwijfelen; maar dit gevaar was aan de zeezijde minder groot. Vermits echter het artikel algemeen schijnt te zijn, bestaat er ook overtreding bij vervoer van meer dan e'en pond aan de zeezijde. Maar nog eens: welke straf nu toe te passen? _ Het artikel zelve behelst alleen 't verbod, zonder aanwij• zing der straf. De Alg. Wet kan niet worden toegepast, want art. 165 ziet uitsluitend op de landzijde en het lfide hoofdstuk vordert dus geen document — iets, dat bij art. 219 uitdrukkelijk als voorwaarde is gesteld, om daarop de straf wegens fraudtileusen vervoer te kunnen toepassen. Maar voor- ziet dan de Zoutwet daar niet in? Art. 44 der meergenoemde wet van 1852 bepaalt de straf op frauduleusen vervoer van zout in hoeveelheden van meer dan 5 pond op vrij terrein, doch deze straf wordt nergens toepasselijk^ verklaard op vervoer van minder dan vijf maar meer dan een pond op onvrij terrein aan de zeezijde. Dit bevestigt mij nog meer in de veronderstelling, dat de Wetgever in art. 49 der wet van 1852, de woorden: „ aan de landzijde" heeft vergeten. Was dit niet het geval, dan ware alle twijfel opgeheven. Dan toch was de zeezijde, voor zoo veel het den vervoer van zout betreft, vrij terrein en art. 44 daarop toepasselijk. Na deze overwegingen kom ik tot de volgende conclusie: Vervoer van zout op onvrij terrein aan de zeezijde, in hoe• veelheden van 5 pond en daar beneden, ongedekt van docu• ment, is niet straf baar. Boven 5 pond overtreedt men art. 44 der wet van 1852.

2o. ZEEP. (Wet van 1832 en 1844) (Verz. 1845, no. 54). Bij art. 43 der wet van den 4 Mei 1832 (Stbl. no. 13) (Verz. 1845, no. 54) zijn de bijzondere bepalingen der Alg. Wet omtrent den vervoer enz. op het terrein van toezigt mede toepasselijk verklaard op de zeep. Derhalve zijn art. 165—169 van toepassing bij vervoer aan de landzijde. De hoeveelheid die gedekt moet zijn is echter bepaald op een pond. 63

Hier is de zaak volkomen zuiver. Immers de zin van be• doeld art. 43 is duidelijk deze: dat, ten opzigte van het terrein van toezigt van de bijzondere wet moet worden afgeweken, wanneer de Alg. Wet andere bepalingen behelst. Deze schrijft nu omtrent den vervoer aan de zeezijde niets voor, zoodat dit als vrij terrein moet worden beschouwd, waar de vervoer van 5 pond en daar beneden niet gedekt behoeft te zijn. (Zie art. 40 der aangehaalde wet van 1832).

3°. GEDISTILLEERD. Ook voor gedistilleerd was de zee• zijde , onder de oude wet, gelijk met vrij territoir. Art. Ill, § 5 der wet van 20 Junij'1862 (Stbl. no, 62, Verz. 1863, no. 60) houdt eene wijziging in van de hoeveelheid, die op het terrein van toezigt aan de landzijde, volgens art. 166 der Alg. Wet, vrij kan worden vervoerd. Uit de bijvoeging der woorden „ aan de landzijde," mag men afleiden dat de Wet- gever ook thans de zeezijde voor den vervoer als vrij terrein wil hebben beschouwd. Door § 4, art. 6 der wet van 1 Mei 1863 (St.bl. no. 47 , Verz. no. 76) wordt dit niet gewijzigd. Wanneer dus op onvrij terrein aan de zeezijde, gedistilleerd wordt vervoerd in hoeveelheden, welke na herleiding tot 50% meer dan eene kan bedragen, ongedekt door document, dan bestaat er overtreding van art. 111,53 der wet van 20 Junij 1862 (Stbl. 7io. 62) in verband met art. 7 der wet van 1 Julij 1865 (Stbl. no. 80). Uit de bepaling van § 3, art. 6 der wet van 1 Mei 1863 (Stbl. no. 47) volgt echter dat dit gedistilleerd als buitenlandsch moet worden beschouwd. Uit een en ander blijkt dat er geen documenten volgens het ]6de hoofdstuk der Alg, Wet, maar volgens de bijzondere wet worden gevorderd; weshalve de boete van § 25, art. 133. der wet van 20 Junij 1862 (Stbl. no. 62) verbeurd is. Die boete bedraagt vijfmalen 't bedrag van den ACCIJNS. Boven den accijns wordt echter van 't buitenlandsch gedistil• leerd een invoerregt geheven. Komt dit ook in aanmerking bij de berekening der boete? De wet van 1 Mei 1864 (St.bl. no. 47) bepaalt daaromtrent niets; zoodat de boete alleen over den accijns zal moeten worden berekend. Boven de boete be• hoort echter accijns en invoerregt te worden ingevorderd. 4°. WIJN (Geraadpleegd de wet van 1822 , welke bij § e van art. 4 der wet van 1829 vervallen verklaard is. Verder de vigeerende wet van 1819). Volgens art. 41 in verband met art. 56 der vervallen wet van 1822 moest de binnenlandsche vervoer van 5 kan of meer gedekt zijn. In afwijking van die bepaling moest de vervoer op onvrij terrein aan de landzijde gedekt zijn in hoeveelheden van meer dan 3 kan. (Zie art. 165 en 166 Alg. Wet). Ook ten aanzien van den vervoer van wijn was de zeezijde dus vrij terrein en waren daarop de bepalingen der bijzondere wet van toepassing. De wet van 1822 is echter vervallen verklaard en vervangen door die van den 12 Mei 1819 (Stbl. no. 22, Verz. 1842, no. 228.) Deze schrijft geen dekking van den binnenlandschen vervoer voor; zoodat thans de vervoer aan de zeezijde geheel vrij is.

5°. BIEK EN AZIJN. (Wet van 2 Aug. 1822, Stbl. no 33, Verz. 1840, no. 2) De bijzondere wet behelst geene bepalingen over den bin• nenlandschen vervoer. Mitsdien is hier de Algemeene Wet van toepassing. Alzoo zal op onvrij territoir aan de landzijde meer dan 3 kan azijn en 40 kan bier gedekt moeten zijn, terwijl de ver• voer aan de zeezijde ongedekt kan plaats hebben.

6o. SUIKEK. Art. 39 der wet van 2 Junij 1865 (Stbl. no. 63, Verz. 1865, no. 48) stelt de zee- en landzijde gelijk, zooals dit terrein omschreven is bij art. 177 der Alg. Wet van 26 Aug. 1822 (Stbl. no. 88), en wel met dien verstande dat vervoer van meer dan 3 pond gedekt moet zijn en daarop de straf van art. 219 in verband met art. 205 der genoemde Alg. Wet toepasselijk is.

NEDEBLAGEN. Art. 177 der Alg. Wet verbiedt de nederlage of den opslag van goederen op de lste linie aan de land- en op de linie aan de zeezijde. N.B. Bij art. 10 der wet van 7 Julij 1865 (Stbl. no. 80) wordt dit verbod voor het Gedistilleerd uitgebreid tot de 2de linie aan de landzijde. SB

Op grond van art. 184 in verband met art. 185, sub le van genoemde Alg. Wet zal het verbod zich niet uitstrekken tot die accijnsgoederen „ welke zonder document kunnen worden vervoerd." Deze uitzondering bepaalt zich dus tot wijn , bier en azijn wel te verstaan alleen aan de zeezijde. De vervoer der overige accijns-goederen moet <56k aan de zeezijde gedekt zijn, zoodat ook daar de nederlage verboden is. Volgens art. 185 sub. 4° zal het verbod mede niet van toe• passing zijn: op de goederen bij particulieren tot huisselijk gebruik voorhanden, mits de nederlage gedekt zij, wanneer ze bepaalde hoeveelheden overtreft. Deze hoeveelheden zijn bij de Alg. Wet aangewezen, doch bij de bijzondere wetten aldus gewijzigd: Zout, een pond per lid des huizes (kinderen beneden 12 jaar hieronder niet begrepen). Zeep, ccn pond per lid des huizes (kinderen beneden 5 jaar hieronder niet begrepen). Gedistilleerd, e'en kan per lid des huizes van 18 jaar en daarboven. (Hieronder niet meer dan twee dienst- of werk- boden gerekend). Wanneer de sterkte meer dan 50% bedraagt, dan wordt de hoeveelheid berekend na herleiding tot deze sterkte. Is het sterker dan 70% dan moet het, ongeacht de hoeveelheid, in elk geval gedekt zijn. Suiker, 3 pond per lid des huizes (kinderen beneden 5 jaar hieronder niet begrepen). Wat de landzijde betreft, staan deze hoeveelheden gelijk met die welke vrij vervoerd kunnen worden, zoodat deze dekking daar geen bezwaar kan opleveren. Aan de zeezijde kan zich integendeel het geval voordoen, dat men voor den vervoer geen document benoodigd heeft, terwijl de nderlagt der vervoerde goederen gedekt moet zijn; b. v. iemand heeft een gezin van drie leden (hij zelf er onder begrepen) en wil inslaan 4 pond zeep. Voor den vervoer is geen geleibiljet benoodigd; maar hij mag slechts 3 pond ongedekt in zijn huis voorhan• den hebben. Hoe nu daarvoor een document te bekomen ? Ik ben van gevoelen dat de Ontvanger in zoodanig geval gemagtigd moet zijn om een geleibiljet af te geven, ofschoon dit dan voor den vervoer niet noodig zij. G6

Dezelfde meening ben ik toegedaan ten aanzien van de kooplieden, winkeliers en debitanten, ten einde zij kunnen voldoen aan de bepalingen van art. 187 der Alg. Wet. Wat dat artikel betreft, moet ik nog opmerken dat sub 2° ook de wijn genoemd wordt, onder de accijnsgoederen waar- van de uitslag gedekt moet zijn. De reden hiervan is deze: Bij de uitvaardiging der Alg. Wet, was de wet op den wijn van 1822 in werking. Volgens die wet moest de binnenlandsche vervoer van wijn (evenals van zout en gedistilleerd) gedekt zijn. De uitzondering van art. 185 sub 1° der Alg. Wet was dus op den wijn niet van toepassing. Nu is het klaar dat de strekking van art. 187 is, om den frauduleusen vervoer en de nederlage van accijnsgoederen des te krachtiger te keer te gaan. Vermits de wijn niet zonder document vervoerd kon worden, moest art. 187 ook daarop toepasselijk worden gemaakt. Later is echter de wet van 1822 weder vervangen door die van 1819. Wij hebben gezien dat deze den binnenlandschen vervoer vrij laat. De wijn staat ten dezen opzigte dus nu geheel gelijk met bier en azijn. Ik meen daaruit te mogen besluiten, dat men de bepaling van art. 187 sub 2° voor zooveel den wijn betreft, zou heb• ben kunnen laten vervallen. Voor zooveel ik weet is dit evenwel niet geschied en zal het daarom noodig zijn dat ook hiervoor geleibiljetten worden afgegeven.

Wanneer ik nu een en ander kort te zamen vat, blijkt dat bij frauduleusen vervoer van zout, zeep en gedistilleerd op het terrein van toezigt aan de zeezijde, de bijzondere wetten moe• ten worden toegepast, doch voor suiker de bijzondere in verband met de Alg. Wet. Dat de nederlage dier accijnsgoederen 66k aan de zeezijde gedekt moet zijn. Dat de vervoer en de nederlage van wijn, bier en azijn aan de zeezijde geheel vrij is. TETS OVER DE VERMENGING OF VERSNIJDING VAN GEDISTILLEERD ,

DOOB

O. H. van Batenburg-, Commies-Roeijer bij 's Rijks belastingen le Vollenhove.

—«£*r&»§;«§e-»—

Daar het somtijds voor den distillateur en handelaar van belang is, om niet alleen hun gedistilleerd met water, maar zelfs met gedistilleerd te versnijden en het voor den ambte• naar tevens van nut kan zijn, ofschoon hij daartoe de werk- tuigen moge bezitten , om in zoodanig geval de sterkte van het geestrijke vocht te kunnen berekenen, zoo kwam het mij niet ongepast voor, hierover eene korte opheldering, niet aan geleerden, maar aan minder geoefenden bij het vak der Admi• nistratie van 's Rijks belastingen te geven. Hoe eenvoudig de bewerkingen ook schijnen, alle ambtenaren zijn toch niet toegerust met die wis- of natuurkundige kennis, die de re- gelen aan de hand geeft dusdanige vraagstukken te kunnen oplossen. De natuurkunde leert en heeft door proeven bewezen, dat, wanneer men twee hoeveelheden gedistilleerd van verschillende sterkte met elkander vermengt, de sterkte van het mengsel tusschen de beide sterkten zal vallen, en wel zoodanig, dat de verschillen tusschen de nieuwe sterkte en de aanvankelijke sterkten in eene omgekeerde reden staan met de twee hoe• veelheden gedistilleerd. Een brander, bij voorbeeld, wil eene hoeveelheid van A of 800 kannen gedistilleerd ter sterkte van a of 48,7% versnij• den met gedistilleerd van b of 40,7%, ten einde hetzelve op c of 46,7% te brengen. Hoeveel kannen van b of 40,7% moet hij er dan bij doen ? a — c-.c — b = x : A of in getallen: 48,7% —46,7%: 46,7% — 40,7% = * : 800 OS

., A(a— c)

waaruit _ = x, dat is: 2 : 6 = x : 800 c — b 6x = 1600 of x = 266* kan van 40,7%. Men vindt bovenstaande proef door eene stelkundige op- lossing bevestigd; want stelt men het aantal der bij te voe• gen kannen gedistilleerd van b of 40,7%, = x, zoo heeft men de volgende vergelijking: Axa + xxb = (A+x)c of A(a—c) = (c—b)x

of c — b Wanneer men gedistilleerd van verschillende sterkten heeft en men eene bepaalde hoeveelheid van die vochten met el• kander wil versnijden , ten einde eene zekere sterkte te beko- men, zoo neme men het verschil van sterkte der beide hoogsten en dat der beide laagsten en tel die te zamen; stel tot die som het eerste verschil in sterkte, en de gegevene hoeveelheid tot den vierden of onbekenden evenredige, welke de hoeveel• heid der laagste sterkte, voor de versnijding noodig, zal aanwijzen; terwijl men om die der hoogste sterkte te vinden, de gevondene hoeveelheid van de geheele partij kan aftrek- ken , of tot de zoo even genoemde som het tweede verschil in sterkte, en de gegevene hoeveelheid tot den vierden of onbekenden evenredige moet steilen. Een handelaar, bv., heeft gedistilleerd van a of 50,7% en ook van b of 44,7°/o- Hij moet A of 200 kannen, van e of 48,7%, afleveren en wil liever, zonder water te gebrui- ken, bovenstaande hoeveelheid door versnijding verkrijgen. Hoeveel kannen moet hij van ieder nemen? De som der verschillen van a—c-\-c—b is =a b derhalve; a—b : c—b = A:x en a—b : a—c = A : x ., A(c—b) A(a—c)

waaruit —i—= x en — i = x a—b a— b of in getallen 6 : 2 = 200 : x 6a; = 400 £ = 66§- kan van 44.7°/°. en 6 : 4 = 200 : x waaruit x = 133*. kan van 50.7% 69

Bovenstaande bewerking door de stelkunst verrigtende, moet men steilen, dat hij * kannen van a of 60,7°/o en 200—x of A—x kannen van b of 44.7% zal moeten gebruiken, om zijn mengsel op c of 48.7% te brengen, waaruit de volgende vergelijking voortvloeit: xxa+(A—x)b = Axc of ax—bx—A(c—b) . Ac-b) of X = — a—o En het tweede antwoord verkrijgt men op de volgende wijze:

of Aa—Ab—(Ac—Ab) = (A—x)(a—b) of Aa—Ab—Ac+Ab = (A—x)(a—b)

0{*^ = A-x a—4 Zijn de hoeveelheden gedistilleerd van meer dan twee ver- schillende sterkten, dan valt eene rekenkunstige toepassing moeijelijker en men lost alsdan zoodanige vraagstukken door de stelkunst op, bij voorbeeld: Hoeveel kannen gedistilleerd van c of 40.7%, moet men bij A of 600 kannen van a of 48.7% en bij B of 300 kan• nen van b of 47.7% doen, om een mengsel van d of 46.7% te verkrijgen? Stelt men het aantal der bij te voegen kannen van 40.7% = *, dan heeft men de volgende vergelijking: Axa+Bxb+xxc = (A+B+x)d of Aa+Bb+cx = (J+B+x)d of Aa+Bb—(A+B)d= (d— c)x . Aa+Bb—(A+B)d Of = X d—c En in getallen 600 x 48.7%+ 300 x 47.7%+* X 40.7% = (900+a')46.7'/o 43530—42030 a= 46.7*—40.7* 1500 = 6* 250 = * kannen, van 40.7%. INDEELING van de bij ieder kantoor der directe belastingen, regten en accijnsen in Friesland behoorende kadastrale gemeenten, met aanwijzing der bevolking van de dorpen volgens de laatste volkslelling en der burgerlijke gemeente (vr. grittenij), waaronder zij ressorteeren.

M.B. 1°. Kantoren met de kadastrale gemeenten. »• Indeeling der kadaitrale gemeenten. 3°. BurgerlUke gemeenten.

Leeuwarden: Leeuwarden 25384. — Gem. Leeuwarden. Huizum en Wirdum: Huizurn 932, Goutum 28S, Hem- pens 118, Teems 38; Wirdum en Wijtgaard 1235', Swi- chum 119. — Gem. Leeuwarderadeel. Jelsum: Jelsum 411, Meedum 70, Leckum 454, Corn- jum 319, Britsum 375. — Gem. Leeuwarderadeel. Hijum: Hijum 335, Stiens 1823, Finkum 578. — Gem. Leeuwarderadeel. Deinum: Deinum 447, Marsum 892 , Engelum 278 , Boxum 312, Blessum 146. — Gem. Menaldumadeel. Dronrijp: Dronrijp 1672. — Gem. Menaldumadeel. Beetg-um en Berlikum: Beetgum 1018, Menaldum 1543; Berlikum 1640, Schingen 139, Slappeterp 153, Wier 263, Klooster Anjum 57. — Gem. Menaldumadeel. Harlingen: Harlingen 9773. — Gem. Harlingen. Franeker en Tzum: Franeker 5929. — Gem. Franeker. Tzum 899, Hitzum 210, Achlum 675. — Gem. Franeke- radeel. Ried: Bied 324, Boer 104, Midlum 870, Herbaijum 308, Dongjum 272, Peins 222 , Zweens 236, Schalzum 181. — Gem. Franekeradeel. St. Annaparochie, Lieve Yrouweparocbie en St. Jacobiparochie-. St. Annaparochie 2750 ; Vrouweparochie 896, Oudebildtzijl 1260; St. Jacobiparochie 2895. — Gem het Bildt. Sexbierum en Minnertsg-a: Sexbierum 1125, Almenum 662, Oosterbierum 639, Pieterburum 448, Wijnaldum 508, 71

Klooster Lidlum 76; Minnertsga 1342, Firdgum 149, Tzum- marum 1374. — Gem. Barradeel. Dokkum: Dokkum 4409. — Gem. Dokkum. Ee: Ee 937, Engwierum 713, Oostrum 313. — Gem. Oost-Dongeradeel. Anjum en Nijkerk: Anjum 1300, Lioessens 473, Morra 436; Nijkerk 743, Wetzens 116, Aalsum 611, Niawier 432, Jouswier 69, Metslawier 548, Paesens 578. — Gem. Oost- Dongeradeel. Ternaard en Nes-. Ternaard 1038, Hantumhuizen 315, Hantum 470, Hantumer Uitburen 127, Hiaurel03, Brandgum 299, Waaxens 69, Foudgum 119 (1); Nes 615, Wierum 741, "Vischbuurt 166, Moddergat 671. — Gem. West-Dongeradeel. Holwerd: Holwerd 1893, Betterwerd 204, Bornwerd 84, Baard 134, Foudgum 119 (1). — Gem. West-Dongeradeel. Hollum en Marrum: Hallum 2559; Marrum 1180, Nij• kerk 284. — Gem. Ferwerderadeel. Ferwerd en Blija: Ferwerd 1756; Blija 1071, Genum 168, Hoogebeintum 257, Jislum 172, Lichtaard 105, Beit- sum 77, Wanswerd 449. — Gem. Ferwerderadeel. Akkerwoude: Akkerwoude 1281, Dantumawoude 727 , Driesum 776, Wouterswoude 582, Murmerwoude 667. — Gem. Dantumadeel. Birdaard en Veenwouden: Birdaard 483, Binsumageest 881, Roodkerk 254, Sybrandahuis 150, Janum 80; Veenwouden 698, Zwaag-Westeinde 1208. — Gem. Dantumadeel. Ameland: Hollum 1028 , Ballum 304, Nes 524, Bu• ren 157. — Gem. Ameland. Schiermonnikoog-: Schiermonnikoog 823. — Gem. Schier• monnikoog. Sneek: Sneek 8484. — Gem. Sneek. Woudsend en Oppenhuizen: Woudsend 1247, Smalle- brugge 18, Ypecolsga 119, Indijk 44; Oppenhuizen 372, Uit- wellingerga 298, Jutrijp 201, Hommerts 541. — Gem. Wym- britseradeel. IVijland en Scharnegroutum: Nijland 565, Folsgare 199, Tjalhuizcn 62, Ysbrechtum 241, Tims 336; Scharnegoutum

(1) Het dorp Foudgnm ressorteert gedeeltelijk onder de kadastrale gemeente Ternaard en gedeeltelijk onder de kadastr. gemeente Holwerd. 72

386, Loenga99, Goenga 341, Gauw 218, Offingawier 94 — Gem. Wymbritseradeel.

H ff en Yls : Q0 f lc 1 * %eeg 1255, Gaastmeer 271, Nijahuizum 92 Sandfirden 79, Oudega 352, Idzega 199, Oosthem 335 Abbega 261. — Gem. Wymbritseradeel. Ylst 1385. — Gem. Ylst. Rauwerd: Eauwerd 704, Irnsum 803, Deersum 229 Ter- zool 316, Poppingawier 352, Sybrandaburen 200. — Gem Rauwerderhem. ^W^reffa en Roordahuizen: Warrega 1121, Wartena 579 , Warstiens 39; Roordahuizum 621, Friens 151, Idaard 117, Aegum 61. — Gem. Idaarderadeel. Grouw: Grouw 2072. — Gem. Idaarderadeel. Baard: Baard 328, Winsum 591, Oosterlittens 695. — Gem. Baarderadeel. Jorwerd en Oosterwierum: Jorwerd 469, Weidum 479 Jellum 114, Beers 213, Hylaard 250, Huins 179, Lijons 50- Oosterwierum 327 , Mantgum 284, Wieuwerd 164 Brits- werd 223, Bozum 591. — Gem. Baarderadeel. Workum: Workum 2326. — Gem. Workum. Stavoren en Hindeloopen: Stavoren 593.—Gem. Stavoren Hindeloopen 966. — Gem. Hindeloopen. Bolsward en Tjerkwerd: Bolsward 4380 — Gem. Bols• ward. Tjerkwerd 4*66, Allingawier 152, Dedgum 129, Exmorra 236, Greonterp 165, Hieslum 80, Longerhouw 73, Parrega 339. — Gem. W;onseradeel. Makkum en Gaast: Makkum 2043, Idsegahuizen 141, Engwier 25, Cornwerd 153, Schraard 243, Wons 386, Zurich 199, Piaam 100 (1); Gaast 290, Ferwoude 253, Piaam 100 (1). — Gem. Wonseradeel. Witmarsum, Arum en Burgrwerd: Witmarsum 1143, Schettens 1'66, Pingjum 863; Arum 1191, Kimswerd 602, Lollum (Ruige-) 210; Burgwerd 357, Hartwerd 96, Hichtum 132, Oldeklooster 47, Ugoklooster 24. — Gem. Wonseradeel. Koudum: Koudum 1226, Elahuizen 90, Hemelum 385, Kolderwolde 93, Molkwerum 432, Nijega 406, Oudega 404,

(1) Piaam ressorteert gedeeltelijk onder de kad. gem. Makkum en ge- geeltelijk onder die van Gaast. 73

Scharl 114, Warns 563. — Gem. Hemelumer Oldephaert en Noordwolde. . Balk: Balk 1365, Harich 401, Mirns en Bakhuizen 726, Nijemirdum 156, Oudemirdum 408, Ruigahuizen 39, Sondel 368, Wijckel 551. — Gem. Gaasterland. Wommels en Oosterend: Wommels 780, Cubaard 411, Waaxens 69, Welsrijp 425 , Baijum 119, Spannum 221, Edens 64, Hennaard 124; Oosterend 705, Utens 119, Lut- kewiemm 553, Hydaard 167. — Gem. Hennaarderadeel. Heerenveen, St. Johannisga en Tjallebird: Heeren• veen 1934 en 't Meer 510 (Gem. Schoterland), Heerenveen 791 (Gem. Aengwirden). St Johannisga 376, Botster Gaast 55, Rottum 353, Rot- sterhaule 489, Rohel 79, Delfstrahuizen 327, Schoter uiter- diiken 47. — Gem. Schoterland. Tjallebird 1052, Lunjebird 626, Terband 447, Gersloot 178. — Gem. Aengwirden. Knijpe en Mildam: Benedenknijpe 691, Bovenknijpe 610, Oude-Schoot 1039, Nieuwe-Schoot 310; Mildam 399 , Kat- lijk 371, Nieuwehorne 563, Oudehorne 576, Hoornsterzwaag 816, Jubbega en Schnrega 1311. — Gem. Schoterland. Joure en Haske: Joure 2856, Snikzwaag 111, Westermeer 86; Nijehaske 1305, Oudehaske 694, Haskerhorne 177, Has- kerdijken 417. — Gem. Haskerland. Sloten en Langweer: Sloten 855. — Gem. Sloten. Langweer 518, Idskenhuizen 369 , St. Nikolaasga 783 , Boornzwaag 75, Broek 195, Doniaga 143, Dijken 98, Goin- garijp 172, Legemeer 67, Nijega 112, Oldenouwer 130, Ooster- haule 151, Teroele 98, Tjerkgaast 247. — Gem. Donia- werstal. _ Lemmer en Oosterzee: Lemmer 2797; Oosterzee 1009, Echten 832, Follega 216, Eesterga 144. — Gem. Lemsterland. Akkrum, Oldeboorn en 'i'erhorne: Akkfum 1450, Nes 182; Oldeboorn 1789; Terhorne 540, Terkaple 123, Ak- marijp 110. — Gem. Utingeradeel. Wolvega en Oldetrijne: Wolvega 1666, Idzard 459, Nijeholtpade 228, Oldeholtpade 572, Nijeholtwolde 291, Olde- holtwolde 321; Oldetrijne 394, Munnikeburen 506, Nijela- mer 210, Oldelamer 429, Nijetrijne 107, Scherpenzeel 286, Spanga 373, Sonnega 220. — Gem. West-Stellingwerf. 1866. 4 74

Noordwolde en Blesdijke: Noordwolde 2620, Boyl 487 Steggerda 818, Finkega 463, Frederiksoord 455; Blesdijke 609^ Peperga 293, Willemsoord 129. - Gem. West-Stellingwerf Dragten, Oudega en Rottevalle: Dragten 5207; Ou• dega811, Nijega 449; Eottevalle (1) en Opeinde 826.- Gem bmallmgerland. Beetsterzwaag-, Ureterp, Duurswolde, Lippenhui- n?weD ^oornbergum: Beetsterzwaag 805 , Beets 208 Oldeterp 174; Ureterp 1649, Siegerswoud 495; Duurswolde en Bakkeveen 918, Wijnjeterp 773 ; Lippenhuizen 1160, Hemnk 428. — Gem. Opsterland. Boornbergum 845, Kortekemmen 130.—Gem.Smallingerland torredyk en Langezwaag: Gorredijk 1737, Terwispel 1295, Langezwaag 1023, Kortezwaag 695, Luxwolde 97. — Gem. Opsterland. Oosterwolde, Donkerbroek, Makkinga en Olde• berkoop: Oosterwolde 1141, Fochteloo 243, Appelsclia 2008- Donkerbroek 1013, Haule en Haulerwijk 1981; Makkinga 430,' Elsloo 373, Langedijke 160; Oldeberkoop 849, Nijeberkoop 156. — Gem. Oost-Stellingwerf. Kollum en Burum: Kollum 2355; Burum 1575, Augs- buurt 137. — Gem. Kollumerland en Nieuw-Kruisland. Westergeest: Westergeest en Veenklooster 1215, Oud- woude 642 Kollumerzwaag 600. — Gem. Kollumerland en meuw-Kruisland. Buitenpost, Kooten, Drogeham en Surhuizum Buitenpost 891, Lutjepost 11; Kooten 866, Twijzel 944- Urogeham 619, Augustinusga 674, Gerkesklooster 686 , Har- kema-Opemde 761, Eottevalle 374 (1); Surhuizum 936, Sur- huisterveen 1696. — Gem. Achtkarspelen. Bergum, Hardegarijp en Giekerk: Bergum 2767 , ,\ariJPT,.80i' Eertlew°ude 224; Hardegarijp 866, Rijperkerk 4o8 Tietjerk 461, Suawoude 256; Giekerk 476, Oenkerk 928 Oudkerk 632, Wijns 160. — Gem. Tietjerksteradeel. Oostermeer: Oostermeer 1136, Eestrum525, Suameer 828 Gem. Tietjerksteradeel.

(1) Met dorp Rottevalle behoort onder drie verschillende burgerlijke gemeenten : Achtkarspelen , kad. gem. Drogeham , — Smallingerland , kad. gem. Eottevalle en Opeinde, — en Tietjerksteradeel, kad. gem. ©IE® A El BUHL!! D 53 ® ILQ 32©

30NTROLES, ONTVANGSTEN, VISITATIEN EN STATIONE• MENTEN VAN COMMIESEN,

MET HET BEDRAG DER TOEGEKESDE MAXIMUM BELOONINGEN EN TOELAGEN (1).

Ontvangsten Statione• Eoeil . Schm . Visitat. Comm .j J Controles. en menten. Sloep - roeijers . jel . Del . Klassen. oel . H H H

DIRECTIE NOORDBRABANT.

1.45 's Bosch. . . 's Bosch, d. b. 's Bosch. . . 150] 1. Id. , r.a. De overige 120 2. 30 Tract. 2000 St. Michiels- posten . . 24 Toelage 500 Gestel. . . Vught. . . . Berlicum. . . Rosmalen . . Enselen. . .

Tilburg. Tilburg ... 3 Tilburg . . . 90 Goirle, gr. . 7 De overige Tract. 1800 Loon op Zand 6 posten . . 24 Toelage 100 Gilze 7 Baarle-Nas• sau .... 6

(1) Hoewel men vertrouwt deze lijst zoo juist mogelijk naar de organieke en nadere besluiten is zaamgesteld, zijn er afwijkingcn van tweeerlei aard: o. a. zijn er aan enkele oude ambtenaren, met name Commiesen, tijdelijke hoogere vergoedingen toegekcnd en genieten eenige Commies-roeijers toelagen voor hunne bemoeijingen op standplaatsen niet in de organisatie opgenomen. Het doe van dezen staat wordt echter in ieder geval bereikt, d. i. ieder ambtenaar zal zich kunnen overtuigen, hoeveel op elke standplaats als maximum by eene even- tueele verplaatsing is toegelegd. 76

a" a Ontvangsten M *CD 1 cn 0 Controles. Statione• a 0 CD CD en Visitat. W PS menten. 0 O iS? Klassen. 0 CD *CO -a » O 0 CO 0 1 H H N Heusden . . Heusden. . . 5 Heusden . . 30 Giessen ... 6 Woudrichem 30 Tract. 1600 Wijk 8 Werkendam. 30 Eethen. ... 8 De overige Dussen. ... 6 posten . . 24 Werkendam . 7 Vlijmen ... 6

Oss Oss 5 Oss 30 Ravenstein. . 6 Ravenstein . 30 Tract. 1600 Lith 6 Veghel . . . 30 Reek 7 De overige Uden .... 6 posten . . 24 Veghel.... 6

Boxmeer . . Boxmeer. . . 6 .... Boxmeer. . . 30 Grave .... 5 Grave. . . . 30 I. SO Tract. 1600 Maashees . . 8 De overige posten . . 24

Eindhoven. . Eindhoven. . 4 Eindhoven . 60 Bergeyk... 7 Geldrop. . . 30 Tract. 1800 Veldhoven. . 8 De overige Toelage 100 Woensel. . . 6 posten . . 24 Bergeyksche barr., gr. . 7 Heeze .... 5 Budel .... 8

Helmond . . Helmond.. . 5 Helmond . . 60 Aarle-Rixtel. 7 De overige Tract. 1600 Gemert ... 7 posten . . 24 Asten .... 6 77

Ontvangsten Statione• Eoeil . Schm . Controles. en Visitat. Comm . menten. Sloep -

Klassen. roeijers . Toel . Toel . Toel .

Oirschot. . . Oirschot... 6 Alle posten. 24 Hilvarenbeek 7 Tract. 1600 Hoogeloon. . 7 Toelage 100 Boxtel. ... 6 Oisterwijk. . 7 St. Oedenrode 6 Reusel. ... 8

Breda.... Breda .... 3 j • . . Breda.... 90 2. 30 Prinsenhage. 6 Ginneken . . 36 Tract. 1800 Zundert ... 6 Prinsenhage. 80 Toelage 300 Wernhout,^/. 7 De overige Ginneken . . 6 posten . . 24 Strijbeek, gr. 8

Oosterhout . Oosterhout. . 5 Oosterhout . 30 Terheyden. . 6 Geertruiden• Tract. 1600 Dongen ... 7 berg . . . 30 Geertruiden• Raamsdonk . 30 berg. ... 6 Waalwijk . . 30 Raamsdonk . 5 Zwaluwe . . 30 Waspik ... 6 De overige Capelle. ... 6 posten . . 24 Waalwijk . . 5 Eoozendaal. Roozendaal . 3 Koozen- Roozendaal. 90 1.30 daal. Rucphen. . . 7 Moerdijk . . 90 1. 30 Tract. 1800 Traet.1400 Nispen, gr. . 8 Toel. 200 Leur 36 Toelage 300 Etten .... 6 De over. post. 24

Bergen op Z. Bergen op Z. 3 Bergen op Bergen op Z. 90 Steenbergen . 6 Zoom. Steenbergen. 30 Tract. 1600 Tract. 800 Halsteren . . 7 De overige Toelage 100 Wouw. ... 7 posten . . 24 Putte 7 Ossendrecht. 7 78

a Ontvangsten a J Statione• o oeil . Controles. en Visitat. Oo OO. menten. Klassen. CO EH EH

Zevenbergen Zevenbergen. 6 Zevenbergen 90 Dinteloord. . 7 Oudenbosch. 72 Tract. 1600 Willemstad . 6 Willemstad . 30 Toelage 100 Klundert. . . 6 Oudenbosch. 5

DlKECTIE GELDEEEAND.

Arnhem Arnhem, stad Arnhem, d. b. 3 Arnhem. 150 1.45 2. 30 Tract.1100 Tract. 2000 Toel. 400 Id., r. . i Toelasre 600

Arnhem, bui- Brummen . . 6 Wageningen 72 tengemeent. Renkurn. . Dieren. . . . 60 2. 30 Velp. . . . Tract. 1600 Brummen. . 48 Dieren. . . Toelage 200 Velp 48 Ede .... Lunteren . . 30 Scherpenzeel. 9 Veenendaal Wageningen.

Apeldoorn. . Apeldoorn Apeldoorn. . 48 Barneveld Tract. 1600 Barneveld. . 30 Epe . . . Epe 30 Twello. . Heerde . . . 30 Voorst. . Twello. . . . SO

Harderwijk . Harderwijk . 5 Harderwijk . 72 1. 30 Elburg. ... 6 Tract. 1600 Elburg . . . 80 Ermelo. ... 6 Toelage 100 Ermelo . . . SO Hattem. ... 6 Hattem . . . SO

Nijkerk. ... 5 Nijkerk . . . 31! n

5 9 Ontvangsten Statione• Sch : en Visitat. Co m Controles. menten. Slocp -

Klassen. roeijer s oel . iel . oel . Bo e EH EH EH

Lobith. 48 1. 30 4 ieder Lobith. Lobith, gr. . 4 Lobith. . . . 48 Tract 1200 Pannerden. . 7 Zevenaar . . 30 Tract. 1800 Toel. 300 Babberik, gr. 8 Millingen {te t> ieOer Zevenaar 30 Toelasre 400 30 Duiven. . . . 7 Tract.1200 water). . . Zevenaar. . . 5 Toel. 200 De over. post. 24 1. 60 Zutphen. . . 120 1.30 Zutphen. . . Zutphen . . . 2 1. 45 Hengelo. . . 7 .... Lochem . . . 48 Tract. 1800 Lochem . . . e Warnsveld. . 48 Toelage 300 Steenderen. . 7 Vorden . . . 48 Vorden. . . . 8 Warnsveld. . 6

Doetinchem. Doetinchem . 5 Doesborg . . 48 I. 30 Doesborg . . 4 Doetinchem. 30 Tract. 1600 Angerlo . . . 9 De overige Toelage 200 Dinxperlo . . 7 posten . . 24 Gendringen . 6 Terborg . . . 6 Varsseveld. . 7 Wehl 7 's Heerenberg 6 Groenlo. . . Groenlo . . . 6 .... Alle posten. 24 Aalten. . . . 6 Tract. 1600 7 Toelage 100 Borculo . . . Eibergen. . . 6 Holterhoek, gr 8 Heurne, gr. 8 Kotten, gr. . 8 Oldenkotten, gr S Ruurlo. . . . 9 Winterswijk . 6 80

Ontvangsten Statione• Controles. en Visitat. Schm . j Eoeil . Klassen. menten. Comm . Sloep - roeijers . | Toel . Toel . Toel .

Nijmegen . . Nijmegen 1. Nijmegen, d.b. 4 Nijmegen . . 120 2. 30 Id. r.a. 3 Tract.1200 120 Tract. 1800 Toel. 800 Hees 7 Toelage 300

Druten . . . Druten. ... 6 Druten . . . 48 Appeltern . . 7 Tract. 1600 Beuningen . 30 Beuningen. . 7 Wamel . . . 30 Wamel. ... 6 Wijchen. . . 30 Wijchen ... 7 Maasbommel 30 Ubbergen . . Beek. Beek 6 24 Groesbeek . . 8 Tract. 800 Tract. 1600 Heumen... 7 Toelage 100 Alle posten. Millingen . . 8 Tiel Tiel 3 90 1. 60 1. 30 Beest 7 Tract. 1800 Culenborg. . 120 1. 60 Beusichem. . 9 Toelage 300 Tiel 1. 45 Buren .... 8 Beest .... 48 Culenborg. . 6 Buren. . . . 48 Deil 8 48 Geldermalsen 7 Ingen .... Ingen .... 9 Lienden... 7 Maurik ... 7 Ophemert . . 8 Wadenoijen . 7

Zalt-Bommel Zalt-Bommel. 5 Zalt-Bommel 60 Ammerzoden. 6 Tract. 1600 Hedel. . . . 30 Brakel.... 8 Toelage 100 Zuilichem. . 30 Driel 7 Waardenb. . 30 Herwijnen. . 7 Herwijnen. . 30 Hurwenen. . 8 Waardenburg 7| 81 a" a a *

Elst Lent 36 Bemmel... 7 Bemmel. . . 36 Tract. 1600 Dodewaard . 7 Gent .... 36 Huissen. . . 36 Heteren ... 7 Heteren. . . 36 Huissen... 7 Valburg. . . 36 Valburg... 7 Dodewaard . 36 IJzendoorn . 8 i DlRECTEE ZUID-HOLLAND.

Rotterdam. Rotterdam Tract.HOO 74. 1. 6. 60 Tract. Toel Toel. 600 Rotterdam. . 300 120 6.45 2. D. B. 2000 600 Rotterd., d.b. 1 Stoomb. Rest 2. 45 6. 30 100 Act. D. 2000 900 Id. „ 1 Rotterdam Comp. 1800 600 Id. r. 1 -Brielle. 180 Traet.1000 Entr. 1800 600 Id. 1 a. Toel. 400 Kralingen(*) 5 I. 60 Delfshaven . Delfshaven. . 4 Delfshaven . 240 1. 45 Hillegersberg 6 1. 30 Tract. 1800 Overschie . . 5 Overschie. . 150 1. 30 Toelage 400

Schiedam . . Schiedam, d.b. 3 Schiedam. Schiedam . . 300 7. 60 Tract.HOO Id. r.a. 3 7. 45 Toel. 400 Tract. 2000 7.30 Toelage 700

Delft Delft, d.b. .3 Delft 240 1. 60 Id. a. . . 1 1. 45 Tract. 1800 Pijnacker. . . 8 1. 30 Toelage 500 Zegwaart. . . 6

(*) Behoort onder de Controle Verificatie Accijnsen. 82

Ontvangsten i ai Statione• C-i '— Controles. en Visitat. 5T « Schm . J Comm . o Klassen. menten UJ ho Toel . Toel . Toel . Roeil 1

Maassluis . . Vlaardingen. 3 Vlaardhifr Tract.lOOl Vlaardingen 240 2. 30 Maassluis . . 6 Tract. 1800 Toel. 200 Maassluis. . 120 Maasland . . 6 Maasslim Overige pos• Toelage 200 Tract.1000 'sGravezande 4 Toel. 200 ten ... . 36

Brielle. . . . Brielle. ... 6 Brielle. Hellevoetsl. 240 1. 30 Tract.1200 7. 90 Helvoetsluis. 6 Tract. 1800 Toel. 400 BrieUe. . . . 150 1. 30 5. 90 Nieuwen• Toelage 300 Hellevoct Nieuwesluis. 72 hoorn. . . 7 sluis. Spijkenisse. . 48 Spijkenisse. . 6 Tract.l20f Toel. 401 < Nieuwesluis. 6

Middelharn. Middelharnis 6 Middelharn. 90 Dirksland. . 6 Tract. 1600 Goedereede . 48 Goedereede . 6 Overige pos• Ooltgensplaat 7 ten ... . 36 Oudetonge. . 7 Sommelsdijk. 6

Dordr. 1" afd. Dordr., d. b. 3 .... Alblasser• Tract. 1800 Alblasserdam 5 dam. 72 Toelage 400 Bleskensgraaf7

1. 1. Dordr. 2<>afd. Dordr., r. a. 2 Dordrecht. Dordrecht. . 240 Tract.1400 360 Tract. 2000 Zwijndrecht . 3 1. 45 100 Toel. 400 Uker Toelage 600 Zwijndrecht. 240 der I. 30 Ryns.

Oud-Beijer• Oud-Beijerl. 5 Alle posten. 36 land. . . . Heinenoord . 6 Numansdorp. 5 Tract. 1600 Strijen. ... 6 Toelage 100 Ridderkerk . 6 IJsselmonde. 6 Pernis. ... 6 Charlois. . . 6 S3

a a" *53 > tn Ontvangsten a M o Statione• o Q tf CL, Controles. en Visitat. O CO menten. ST ^ Klassen. 'a; CJ 13 o o CO o H H

Gorinchem.. Gorinchem. . 3 Gorinchem . 120 Sliedrecht. . 5 Vianen . . . 72 Tract. 1800 Hardinxveld. 6 Leerdam. . . 48 Toelage 400 Leerdam. . . 6 Overige pos• Vianen ... 5 ten ... . 36 Meerkerk . . 6 Nieuwpoort . 7

's Hage. 's Hage, d. b. 1 1° afd. Id., d.b. 2 Tract. 2000 Toelage 600 1. 60 's Hage. 'sHage, r.a. 3 'sHage . . . 300 1.45 1. 45 2° afd. Stompwijk. . 4 Schevening. 300 1. 30 Tract. 2000 Rijswijk... 5 Katwijk. . . 150 Toelage 600 Voorburg . . 6 Voorburg . . 90 Loosduinen . 7 Wassenaar. . 90 I. 30 Katwijk ... 5

Leid. l<=afd. Leiden, d.h.Z .... Tract. 1800 Soeterwoude. 6 Toelage 300 Leiderdorp. . 6

Leid. 2e afd. Leiden, r. a. 2 Leiden. . . . 180 Tract. 1800 Oegstgeest. . 6 Oegstgeest. . 120 Toelage 400 Noordwijk. . 6 Noordwijk. . 72 2. 45 Warmond . . 7 I. 30 Alphen . . . Alphen.... 4 Alkemade. . 120 Woerden. . . 5 Alphen . . . 90 Tract. 1600 Bodegraven . 5 Woerden . . 90 Nieuwkoop . 6 Bodegraven. 48 Alkemade . . 6 Woubrugge . 6 Hazerswoude 6 84 j

Ontvangsten Statione• Controles. en Visitat. Schm . Eoeilj j Comm . Klassen. menten. Sloep - roeijers . Toel . Toel . Toel .

1. Gouda. . . . Gouda. ... 3 Gouda. . . . 180 2. 30 Boskoop. . . 5 120 Tract. 1800 Overige pos• Zevenhuizen. 6 ten ... . Toelage 200 36 Moordrecht . 6

Schoonhoven Schoonhoven 5 Schoonhov. . 72 Ouderkerk a. Tract. 1600 Oudewater. . 72 d. IJssel . 6 Lekkerkerk . 48 Oudewater. . 6 Bergambacht 6

DiRECTIE NoORD-HoLLAND.

Amsterdam. Amsterd, d.b. 1 Amster• Amsterdam . 77. 1.60 5. 60 7. Id, d.b. 1 dam. Tract. Toel. Tract.1400 300 3. 45 5. 45 150 Id, d.b. 1 D. B. 2000 600 Toel. 600 Rest By va- 5. 50 Act. D. 2000 900 Id, d.b. 1 180 cature wordt Comp. 1800 600 Id, d.b. 1 geea 4e Id, r. 1 ben. Id, a. 1 Id, a. 2

Haarlem. . . Haarlem, d.b. 3 Haarlem. . . 150 1. 30 2. 30 Id, a. 3 Tract. 1800 Overige pos• Heemstede. . 6 Toelage 500 ten ... . 36 Bloemendaal 6 Spaarndam. . 8 Beverwijk . . 5

1.45 Weesp. . . . Weesp. ... 6 Weesp. . . . 150 I. 60 Muiden ... 5 1. 30 Tract. 1600 Hilversum. . 60 Naarden. . . 6 Muiden. . . 90 Hilversum. . 6 Overige pos• s Graveland. 7 ten ... . 86 85

Ontvangsten Statione• Controles. en Visitat menten. Klassen. o o H H

Ouder Am• Ouder Amstel 6 Haarlemmer stel. . . Nieuwer Am meer . . . 60 stel.... 8 Overige pos• Tract. 1600 Aalsmeer. . . 7 ten . . . 36 Haarlcmmer- meer. ... 7

Zaandam Zaandam. . . 3 Zaandam. Zaandam . 150 1.72 Zaandijk. . . 5 Tract.1200 Krommenie 60 Tract. 1800 Toel. 300 Wormerveer. 5 Wormerveer, 60 Toelage 200 Krommenie . 6

Alkmaar. Alkmaar. Alkmaar. , 120 I. 30 Heilo . . Overige pos• Tract. 1800 Uitgeest. ten .. . 36 Toelage 200 Bergen . Schermer• horn. . . 6

Schagen. . Schagen... 5 Schagen. . , 60 Zijpe 6 Zijpe. . . . , 60 Tract. 1600 Wieringer• Overige pos• waard. . . 8 ten ... , 36 N. Niedorp . 6 Nd. en Zd. Scharwoude 6

Helder. . . . Helder. ... 2 Helder. Helder. . . . 240 1. 80 2. 30 2.90 Tract.1200 Vlieland. . . 4 Toel. 400 Terschelling. 60 Tract. 2000 Terschelling. 7 Vlieland. Texel 80 1. 30 Toelage 900 Tract.1000 Texel .... 6 Toel. 200 Vlieland. . . 60 Terschell. Overige pos• Wieringen. . 9 Tract.1000 Toel, 200 ten ... . 36 86

a Ontvangsten a 'a a -a o Controles. Statione• o o cu en Visitat. O CO fA menten.

Medemblik . Medemblik. . 5 Medemblik . 90 Hoogwoud. . 7 Tract. 1600 Overige pos• Midwoud . . 6 Toelage 100 ten ... . 36 Spanbroek. . 6

Hoorn. . . . Hoorn.... 4 Hoorn. . . . 120 Enkhuizen. . 4 Tract. 1600 Enkhuizen. . 90 Grootebroek. 6 Toelage 200 Overige pos• Blokker ... 6 ten ... . 36 Wognum . . 7 Berkhout . . 7 Oosthuizen . 7 Urk 9

Purmerend . Purmerend. . 4 Purmerend . 120 Edam .... 5 Tract. 1600 Edam. . . . 90 Monnikend. 6 Toelage 100 Monniken• Buiksloot . . 6 dam. . . . 120 Buiksloot. . 60 Beemster . . 5 60

DIRECTIE ZEELAND.

Middelburg. Middelb,d.«. 3 Middel• Middelburg. 120 1. 72 1. 30 Id, r.a. 5 burg. Tract. 1800 Veere .... 48 Arnemuiden. 8 Tract.1000 Toelage 300 Toel. 200 Overige pos• Veere .... 6 ten ... . 30 Wissekerke. . 6 Colijnsplaat . 6

Vlissingen. . Vlissingen. . 4 Vlissingen Vlissingen. . 120 Tract.1200 1.30 5.90 Souburg. . . 6 Tract. 1600 Toel. 300 Overige pos- Domburg . , 6 Toelage 300 87

Ontvangsten Statione•

en Visitat, .Comm . . Schm Controles. menten. Klassen. Toe l Toe l

Zierikzee . . Zierikzee. . . 4 Brouwers- Zierikzee. . , 120 1. 30 Bruinisse. . . 6 haven. Brouwersha- Tract. 1800 Tract.1200 Noordgouwe. 6 ven. . . , 120 Toelage 300 Toel. 400 Brouwersha- Bruinisse . , 36 ven .... 6 Tholen. . . , 36 Noordwelle . 6 Overige pos• Tholen. ... 5 ten . . . , 30 St. Maartens• dijk.... 5

Goes . . . . Goes 5 Goes 90 Heinkenszand 6 Overige pos• Tract. 1600 's Gravenpol- ten . . . , 30 Toelage 100 der . . . . 7 Ovezande . .,6 Kloetingen. . 7

Bath Bath 4 Bath. Bath 120 I. 30 Tract. 1800 Kruiningen . 4 Tract.1200 Kruiningen. 36 Toel. 300 Toelage 300 Overige post. 30

Oostburg . . Oostburg. . . 6 Sluis 36 Sluis 7 IJzendijke. . 36 Tract. 1600 Aardenburg . 6 Breskens . . 36 Toelage 100 Eede, gr. . . Overige pos• Breskens. . . 5 ten ... , 30 IJzendijke. . 6 Veldzigt, gr. 8

Axel Axel Sas van Neuzen 120 Sas van Gent. Gent. Sas van Gent 90 1. 45 Tract. 1600 Tract.1000 Neuzen. . . . Toel. 200 Axel. . . . , 36 Toelage 100 Hulst Kapellebrug, 36 Kauter, gr. . Overige post 30 88 | |

Ontvangsten Statione• Controles. en

Visitat. Comm . Schm . menten. Eoeil .

Klassen. Sloep - roeijers . Toel . Toel . Toel .

Axel. (Ferv.) Kapellebrug, gr. 8 Hontenisse. . 6 Overslag. . . 8 Koewacht . . 8 Boodesluis, gr. 9

DIEECTIE UTRECHT.

Utrecht. . . Utrecht, d.b. 3 Utrecht. Utrecht 180 1.45 2. 45 Tract. 2000 Id, d. b. 2 Tract.1200 1. 30 Toel. 300 Toelage 700 Id, r. 2

Amersfoort . Amersfoort. . 4 Amersfoort 60 Baarn .... 5 Zeist. . . . Tract. 1600 90 Hoogland . . 6 Overige pos• Toelage 100 De Bildt . . 6 ten .. . 36 Zeist 5 Woudenberg. 8

Breukelen. . Breukelen Loenen . . 60 Abcoude. Maarssen . 60 Tract. 1600 Loenen. . Overige pos• Maarssen ten .. . 36 Wilnis. .

Driebergen . Amerongen Driebergen . 90 Driebergen Overige pos• Tract. 1600 Houten . . ten ... . 36 Toelage 100 Werkhoven Wijk bij D. Veenendaal 80

Ontvangsten Statione• Roeil . Controles. en Visitat. Schm . menten. Sloep -

Klassen. roeijers . Toel . Toel . Toel.Comm .

IJsselstein. . IJsselstein. . 6 Vreeswijk . . 60 Harmelen . . 7 Overige pos• Tract. 1600 Kamerik. . . 7 ten ... . 86 Kockengen. . 7 Lopik .... 7 Montfoort. . 6 Vreeswijk . . 6

DlKECTIE FKIESLAND.

Leeuwarden. Leeuwarden, .... Leeuwarden. 150 1.96 d.b. 2 Dronrijp. . . 36 Tract. 1800 Id, r.a. 3 Toelage 400 Huizum . . . fi Jelsum. . . . 7 Hijum. . . . 7 Deinum . . . 7 Dronrijp. . . 8 Beetgum. . . 6

Harlingen. . Harlingen. . 2 Harlingen. Harlingen. . 180 Franeker. . . 4 Tract.1200 Franeker . . 90 Tract. 1800 Toel. R00 36 Toelage 300 Sexbierum. . 6 Sexbierum. . Hied 7 St. Jacobi• St. Anna-pa- parochie. . 36 rochie. . . 4

Dokkum. . . Dokkum. . . 4 Oostma- Dokkum. . . 90 Ee 6 Tract.1000 Ezumazijl. . 86 Tract. 1600 Ternaard. . . 6 Toel. 200 Wierum. . . 36 Toelage 200 Ameland. Holwerd. . . 7 Tract.1000 Dokkumer- Anjum. . . . 6 Toel. 200 N. zijlen . 36 DO J Ontvangsten 1 Statione• Controles. en Visitat. Comm . Schm . | Klassen. menten. Eoeil . Sloep - >el . « L •oeijers .

Toel . H H

. Hallum . . . 6 Ameland . . 36 (F'irvolg.) Ferwerd. . . 6 Schiermon• Akkerwoude. 5 nikoog . . 36 Ameland. . . 8 Holwerd . . 36 Schiermon• Ferwerd. . . 36 nikoog . . 8

Sneek . . Sneek . . . . 3 Sneek. . . . 120 1. 90 I. 30 j Woudsend. . 7 Woudsend. . 36 Heeg. . . . } Grouw (1). . 36 CD Nijland . . . 5 Thana Jorwerd. . . 36 Ira. Rauwerd. . . 6 Bum. Warga. . . . 7 Grouw. . . . 7 Baard . . . . G Jorwerd. . . 6

Worknm. Workum. . 6 Workum. . . 90 Stavoren. . 9 Balk 60 Makkum. . G Makkum . . 60 Koudum. . fi Bolsward . . 90 Witmarsum 5 Koudum. . . 36 Balk. . . . G Wommels. . 36 Wommels . 5 Stavoren. . . 36 Bolsward . 4 Arum .... 36

Heerenveen Heerenveen 4 Heerenveen. 90 I1 . 60 Tract. 1600 Knijpe. . . G Lemmer. . . 90 Toelage 300 Akkrum . . 5 Joure .... 90 Joure . . . G Knijpe. . . . 36 Sloten . . . G Akkrum. . . 36 Lemmer . . . G Sloten. . . . 36 Wolvega. . . g Overige pos• Noordwolde. 7 ten .... 30 Ontvangsten a Statione• 6 en Visitat. P4 Controles. menten. Klassen. o H

Dragten. . . Gorredijk . . 5 Dragten. . 60 Beetster• Gorredijk . 60 Tract. 1600 zwaag. . . 6 Bergum. . SIS Toelage 200 Dragten ... 6 Kollum . . 36 Oosterwolde. 6 Munnekezijl 36 Bergum . . , 6 Overige pos- Oostermeer 8 - ten . . . . 30 Kollum . . , Buitenpost. Westergeest

DIRECTIE OVERIJSSEL.

1. 45 Zwolle. . . . 120 1. 60 Zwolle. . . . Zwolle, d. b. 3 Zwolle. 1. 30 Id, r. a. 3 Tract.1200 Dalfsen . . . 30 Tract. 2000 Toel. 300 Zwollerkersp. 6 Staphorst . . 30 Toelage 400 Dalfsen ... 7 Staphorst . . 8 1. 30 Kampen. . . Kampen... 4 Kumpen. Kampen. . . 72 IJsselmuiden 6 Tract.1000 Zwartsluis. . 48 1.90 Tract. 1800 Toel. 200 Hasselt. ... 8 Toelage 100 Zwartsluis. . 6

Steenwijk. . Steenwijk . . 5 .... Steenwijk . . 48 Oldemarkt. . 6 Vollenhove . 48 Tract. 1600 Vollenhove . 7 Blokzijl. . . 30 Blokzijl ... 5 Oldemarkt. . 30 De Kuinre. . 24 I. 45 Deventer . . 120 Deventer . . Deventer, d.b. 4 I. 30 Id, r.a. 2 Wijhe 30 Tract. 1800 Wijhe .... 6 Olst 30 Toelage 400 Raalte.... 6 Raalte. . . . 30 Olst 7 Overige post. 24 62

a Ontvangsten a

a oeil . Statione• -a Controles. en Visitat. Q CO menten. tf Klassen. Sloep - •oeijers . H H

Ommen . . . Ommen ... 7 Ommen . 30 Hellendoorn. 7 Tract. 1600 Hardenberg. 30 Avereest. . . 5 Toelage 100 Avereest. . 30 Hardenberg . 6 Overige pos Gramsbergen 7 ten . . . 24 Veenebrugge, gr. 7

Almelo . Almelo. ... 5 Almelo . , 60 1.45 Vrieseveen Tract. 1600 Tubbergen 30 Tubbergen. . 7 Toelage 200 Ootmarssum 30 Ootmarssum. 7 Overige pos• Laagschepaal, ten . . 24 gr. 7 Mander, gr.. 8 Denekamp,yr.8 Weerselo. . . 8 Borne .... 8 Rijssen. ... 6

Enschede . . Enschede . . 4 Enschede. Enschede 60 Oldenzaal . . 6 Tract.iooo Delden . 30 Tract. 1600 Toel. 300 „ , Glanebrugge, Hengelo. 30 Toelage 200 Oldenzaal. - gr. 7 Overige pos• Tract.lODO Braam, gr. . 8 Toel. 100 ten .. . 24 Knalhutte, gr. 8 Haaksbergen. 7 Delden. ... 6 Goor 6 |De Poppe, gr. 8

DIRECTIE GROHINGEN.

Groningen. . Groning, d.b. 2 Gronin• Groningen. . 120 gen. 1. 1.45 Tract. 1800 Id, r.a. 3 Tract.1200 120 1. 30 Toelage 400 Noorddijk . . 8 Toel. 300 93

a Ontvangsten Statione• Eoeil . Sc h ijer s Controles. en Visitat. oep - menten. Klassen. -a « o o CO o

Toel.Comm . H EH

Zuidhorn . . Zuidhorn. . Zuidhorn . . 36 Hoogkerk . Hoogkerk. . 36 Tract. 1600 Ezinge. . . Ezinge . . . 36 Grijpskerk. Grootegast . 36 Grootegast. 36 Leek. . . . Overige pos• Haren . . . ten .... 30

Bedum . Bedum. . Onderden- Winsum . dam . . . 60 Tract. 1600 Leens . . Zoltkamp . . 60 Zoltkamp Winsum. . . 36 Eenrum . Warffum . . 36 Warffum. . . 6 Warfhuizen . 36 Uithuizermee- Uithuizen. . 36 de 5 Overige pos• Middelstum. 6 ten .... 30

Delfzijl . . . Appingedam. Delfzijl. Delfzijl . . . 120 1. 30 1. 30 Delfzijl. . . . Tract.1200 Appingedam 72 Tract. 1600 Toel. 800 Loppersum. . Loppersum . 36 Toelage 200 Termun Termunten . 36 't Zandt . . . tertijl. Bierum ... 6 Tract.1000 Bierum . . . 36 Slochteren. . 6 Toel. 100 Nieuwolda. . 36 Termunterzijl 6 Ten Boer. . 36 Nieuwolda. . 7 Overige pos• Ten Boer . , ten .... 30 2. 60 Hoogezand Zuidbroek . Hoogezand . 120 *. 45 1. 60 Wildervank Sappemeer. . 120 Tract. 1800 1. 45 Veendam . I. 45 Toelage 200 Veendam . . 72 1. 80 Scheemda . Zuidbroek. . 36 1. 75 Hoogezand. Scheemda. . 36 Westerlee. . 36 Stadskanaal. 36 94

Ontvangsten Statione• Controles. Roeil . en Visitat. Schm . menten.

Klassen. Sloep - lel.Comm . >el . >el . roeijers . EH EH

Oude Pekela. Oude Pekela. 5 Nieuwe Winschoten. 72 Winschoten . 5 Schans. N. Schans. . 36 Tract. 1600 Tract.1000 Beerta.... 5 O. Schans. . 36 Toelage 200 Toel. 100 N. Schans. . 7 Oude Dijk. . 36 Bellingwolde 6 Stadskanaal. 36 Vlagtwedde . 6 Oude Pekela. 36 Midwolda . . 6 N. Pekela. . 36 Stad s kanaal. 7 Beerta. . . . 36 Bourtange,yr.8 Finsterwolde 36 Ter Apel, gr. 8 Midwolda. . 36 Bellingwolde, Blijham. . . 36 gr. 9 Bourtange. . 36 Ter Apel . . 36 Bellingwolde 36 Overige pos• ten .... 30

DIRECTIE DRENTHE.

Assen. . . . Assen . . . . 4 Assen. . . 60 I. 30 Zuidlaren . .6 Smilde. . . 30 Tract. 1800 Peize. . . . . 8 Peize . . . 30 Toelage 200 Norg. . . . . 8 Zuidlaren . 30 Gieten. . . . 8 Gasselte. . 30 Borger. . . . 8 N. Buinen. 30 Roden. . . . 7 Beilen. . . 30 Smilde. . . . 6 Overige pos• Beilen. . . . 7 ten .. . 24

Meppel . . . Meppel . . . 4 Meppel . . 60 Diever. . . . 6 Hoogeveen Tract. 1600 48 Ruinen. . . . 7 Holl. Veld Toelage 100 30 Havelte . . . 7 Diever (1). 30 Hoogeveen. . 4 Ruinen . . 30 (1) Voorloopig te Wapserveen gevestigd. 95 j ( | Ontvangsten Statione• Schm .

Controles. en Visitat. Comm . menten.

Klassen. Sloep - roeijers . Toel . Toel . Toel . Eoeil

Emmen . . . Coevorden. . 6 Coevorden. . 30 Dalen .... 8 Overige pos• Tract. 1600 Zweelo. ... 7 ten . . . . 24 Toelage 100 Emmen ... 7 Nieuw Schoo• nebeek. . . 8

DIKECTIE LIMBURG.

Maastricht. Maastricht, Maastricht. . 72 1<= afd. d.b. 2 Meerssen . . 30 Tract. 1800 Meerssen. . . 6 Heer .... 30 Toelage 200 Eysden-land. 8 Eysd.-Maas. 24 L 24 „ -stat. 7 Overige pos• „ -Maas 7 ten .... 24 Amby .... 7

2. 45 Maastricht. Maastricht, Maastricht. . 72 2. 30 2« afd. r.a. 1 Maastr. Overige pos• Tract.1200 Tract. 2000 Wijk 6 Toel. 800 ten ... . 24 Toelage 200 St. Pieter . . 6 St. Pieter. Oud Vroen- Tract.1000 hoven. . . 7 Toel. 100 Caberg, gr. . 9 Eysden-stat. 7 Simpelveld- Idem ... 8

Gulpen . . . Gulpen ... 6 Vaals. Gulpen . . . 30 Vaals 5 Tract. 800 Valkenburg. 30 Tract. 1600 Simpelveld. . 8 Overige pos• Toelage 100 Valkenburg . 7 ten .... 24 Hoogcruts. . 7 96

a rg Ontvangsten a> Statione• O Controles. en Visitat. M menten. . Sc h Klassen. CD oe l Ho H

Heerlen. Heerlen . . Heerlen. . , Locht, gr. Overige pos• Tract. 1600 Kerkrade . ten ... , Toelage 100 Waubach . Brunssum . Schinnen. . Schinveld .

Sittard. . . . Sittard. . . . 6 Sittard, Sittard (bin- Beek. . . . 6 Tract. 800 nend.) . 30 Tract. 1600 7 Overige pos Toelage 100 Geleen. . . . 9 ten . . . 24 7 Roosteren . . 8

Roermond. Roermond. . 3 Roermond. Roermond. . 48 Odilienberg . 7 Tract. »00 Echt 3d Tract. 1800 Echt 7 Stevensweert 24 Toelage 200 Swalmen. . . 8 Overige pos• Neer 9 ten . . . . 24 Posterholt. . 8 Stevensweert. 8 Vlodrop ... 8

Weert. . . . Weert .... 4 Heythuizen . 30 Heythuizen . 7 Sluis No. 16 80 Tract. 1600 Thorn .... 7 Overige pos• Toelage 100 Ittervoort . . 7 ten . . . . 24 Sluis No. 16, gr. 8 97 ; | Ontvangsten Statione• Schm . Controles. en Visitat. Comm . menten. Klassen. Sloep - roeijers . Toel . Eoeil Toel . Toel .

Venlo.... Venlo .... 3 Venlo. Venlo.... 60 2.30 Helden. ... 6 Tract.1000 Tegelen (bin- Tract. 1800 Toel. 200 Horst .... 8 nendienst) 80 L 30 Toelage 200 Arcen .... 7 Reuver (id.). 30 Tegelen ... 7 Helden . . . 30 Eeuver. ... 7 Baarlo. . . . 30 Keulsche-bar- Overige pos• riere, gr. . 8 ten ... . 24 Wezelsche- barr., gr. . 8

Gennep . . . Gennep ... 8 Alle posten. 24 Hekkens, gr. 8 Tract. 1600 Well 8 Toelage 100 Augustinus, gr. 8 Venray. ... 7

1866. 5 L IJ S T

DER

BENOEMINGEN, BEVORDERINGEN, VERPLAAT- SINGEN IN 1865.

Vroegere Datum der Nieuwe Namen. betrekking. bevordering. benoeming.

Mr.W. A. P. Ver- Hoofd-Comm. Eeferendaris. kerk Pistorius. Fin. 7 Jan. 1865. r. a. A. J. M. Dibbits. Ontv.Millingen 14 n » Ontv. Gieten. H. Lambers . . . Meter-taxateur. II • Id. Millingen. J. W. Holtius. . Ontv. Beunin• gen. 23 » Id. Sexbierum. P. F. de Bruijn Tengbergen . . Id. Hengelo. ff II Id. Wehl. B. Jonkmans . . Com. Leeuwar• den. n » n Id. Stavoren. C. J. Stakman. . Ontv. Gronin• gen d. b. 24 t u Id. Amsterdam. W. Hopmans van d. b. 4de arr. Wurmond. . . Id.Veghel. f n II Id. Oosterhout. H. van der Colff. Id. Vinkeveen. H II Id. Heusden. E. L. Fruitier de Talma Id.Oosterwolde 14 Feb. * Id. Hilversum. Id.Capelle. 24 u * Id. Maassluis. G. C. Hulst . . . Meter-taxateur. 27 II II Id. Aalsmeer. J. M. Kleeuvvens. Ont Montfoort. 13 Mrt. u Id. Nieuwe• Jhr. G. J. M. Bo- Id.'s Graven- sluis. deel. // n M Id. Montfoort. F. W. H. Zufang. Surn. Limburg. 18 II II Id. Swalmen. 99

Vroegere Datum der Nieuwe N a m e n. betrekking. bevordering. benoeming.

G. Meinesz, . . . Ont.Groningen Id. Groningen. r. a. 21 Mrt. 1865. d. b. R.W.vanRaabvan Canstein. . . . Id. Borger. 28 II n Id. Elburg. B. Bitter .... Id. Oost-Sou- burg. 27 H a Id. Veghel. Jhr. A. L. van Spengler. . . . Id. Angerlo. 28 II u Id. Hengelo. C.A. Penning. Jr. Id. Ingen. a ft II Id. Angerlo. C. J. A. Stakman. Klerk Entrepot. it n II Id. Ingen. H. van den Burg. Control. Kad. 30 II II Contr. Kad. Drenthe. Noordbrabant. P. A. de Gelder. Adj.id.N.Holl. n H II Adj. Kad. N-. brabant. W. J. A. van Beu- „ „ N.Brab. tt II it Id. id.N.-Holl. J. van der Veen. II II Overijs. II II it Id. id. Gelderl. P. H. Ludewig. , „ Gelderl. II II n Con.K.Drenth. Jhr. P. S. van Panhuys. . . . Sum. Kadaster. II II II Adj.id.Overijss. W. H. J. Hien. Ontv.Schinveld 12 Apr. II Ont. Beuningen Th. Kock Surn. Overijssel 26 II H Id. Borger. N. Kantelaar . . Cont. Doetin• Contr. 'sBosch. chem. 24 II II b. g. C. L. de Smet. . Ontv. Wern• hout. 6 Mei II Ontv. Sluis. C. Scheltus . . . Cont. Sneek. 8 II II Id.Groning.r.a. L.P. J. Baerveldt. Ontv. Driel. 17 n II Id. Capelle. H. de Graaf. . . Id.St.AnnaPar. II II II Id. Heinkens- zand. J.J.H.dePonthier Id. Nieuwe-Pe- Id. Oude-Pe• kel-A. 22 u II kel-A. J. J. Blankert. . Id. Goedereede. u II II Id. Oost-Sou Jhr. P. A. van burg. Haeften . . . . Id.Doetinchem II II II d. Zwolle. r. a. 100

Vroegere Datum der Nieuwe N a m e n. betrekking:. bevordering. benoeming.

G. J. ran Soest Hoofd-Comm. 8 Junijl865. Ontv. Heurne. Jhr. P. A. van Ontv. Ooster• Holthe . . Ontv. Beilen. wolde. L. Waivers . Id. Putte. 10 Id. Deinum. H. Lunsingh Id. Koudum. 25 Id.Slochteren. F. H. Thorbecke. Id. Bellingwol•

de. // ;/ Id. Schinveld. K. Pel Meter-taxateur n H Id. Bellingwol• de. S. J. Hoffman Ontv. Lobith. Id. Vlaardingen N. C. J. Velius Baert .... Id. Bolsward. Id.Kampen. H. K. Pel. . Id. Wolvega. Id.Bolsward. E. A. Tissot van Patot Cont. Bergum, 3 Julij Cont. Sneek. B. Hulst Id. Gorredijk. II II Id. Dragten. B. C. Wildrik. . Ontv. Ried. 28 , Ontv. Ee. J. P. L. A. Gesel- Id. Schoonho- sehap en. 7 Aug. „ Id.Zierikzee. C. Kempeneers . Id. Kauter. Id. Wernhout. K. Boudewijn. . Scheepm. Dor• drecht. Id.Kauter. N. Kantelaar . . Cont. 's Bosch, b. g. 1 Sept. „ Id.Dalfsen. Jhr. F.S.van Pan- Adj. Cont. Kad. Adj. Cont. Kad. huys Overijssel. 4 II M Limburg. A. vanHarencars- pel Id. Limburg. Id.Overijssel. P. van Altena. . Ontv. Heteren. Ontv. Terschel• ling. L. A. van Giffen . Id.Terschelling Id.Heteren. P.D.vanBienema. Adj. Com. Fin. Id.Pijnacker. B. C.G.vanEelde. Ontv.Pijnacker. Adj. Comm. Fi• nancien. 101

Vroegere Datum der Nieuwe Namen. betrekking. bevordering. benoeming.

Cont. Middel• H.P. van derTak. Cont. Bedum. 7 Sept.1865 harnis. J. H. van Doom. Ontv. Terheij den. 15 Ontv. Beest. J. van Sandber- Id. Wolvega. gen Buwalda Id. Ternaard. II Id.Doetinchem. H. Bruins. Jr. Id. Anloo. 25 Id. Nispen. B. C. Charbon. . Sur. Gelderl. 26 Cont.Oostburg. J.P.vanDugteren Ontv. Veldzigt 29 Id. Groenlo. T. E. Motke\ . . Id. Horst. n Id. Oirschot. P.J.A.Clavareau. Sur. Gelderland H Id. Sittard. E.L.A.H.Ariens. Id. Limburg. II Id.Doetinchem. H. E. Antink . . Cont. Oirschot II Ontv. Bied. J. P. S. Jonquiere. Ontv. Deil. n Id. Deil. J. H. van Assum. Sur.Z.-Holland n Id. Putte. W. C. Smits. . . Ontv. Overslag. n Id. Overslag. J. L. de Weille. Hoofd-Comm it D. L. H. van Bas- sen Jongbloet Ontv. Dalen. 2 Oct Id. Koudum. Id. Dalen. A. Merens. . . Sur.N.-Holland II M. J. A. Timmer Ontv. Poster• Id. Horst. van Geffen . holt. G. Overhoff. . Id. Warmenhui• zen. Id. Goedereede. Id. St. Anna- J. Tamson . . Id. St. Jacobi• parochie. Parochie. W. Th. de Jongh Id. Glanerbrug• Id. Schagen. van Arkel ge. Id. Lobith. J. Manden. Id. Leek. Jhr. E. J. Id. Maarssen. Holthe. . Id. Akkrum. Mr. P. C. J. van Id. Nijmeg.d.b. Ghert . . Id. Steenwijk. 18 Ontv. Schoon• T. G. P. Arnold Id. Muiden. 2S hoven. T

102

Vroegere N a m e n. Datum der Nieuwe betrekking. bevorderino-. benoeminsr.

J. M. van der Id. Hillegers- Id.Middelburg. Minne berg. 2Nov.l865 G. D. Coninck Westenberg . . Meter-taxateur 11 /, Id.Veldzigt. J.G.Perk van Lith Sur. K. Gouda 14 „ Adj.Con.Priesl. E. T. Smeets.. . Id. Id. 'sBosch » ;/ Id. id. Zeeland. J. Eeynders. . , Ontv. Emmen. 21 „ Ontv.Zuidlaren (!)• Th.P.C.LeClercq Ontv. Geleen. 25 Nov. Id. Posterholt, D. W. Middelho- ven Meter-taxateur. ff II II Id. Geleen. H. Uges.... Comm. lste kl 1 Dec. „ Id. Denekamp. W. P. G. L. van Tengnagell de Eaad Ontv. Zwaluwe. Id, Terheijden. J. S. Greydanus. Id. Enkhuizen. Id. Harlingen. W.F.vanNouhuys Id. Termunter• zijl. Id. Leek. E. J. Woudsma. Id. Warga. Id. Ternaard. Id. Dalen. A. Merens. . . . Id. Millingen. (2) H. Lambers. . . Id. Millingen. II II Id. Dalen. (2) cT&r.M.A.P.T.Na- Betaalm. Sas huys IdHazerswoude 20 * j; i van Gent.

(1) Voorheerj kantoor Anloo. (2) OnderliDge railing. § 09 IE BUS) ED [£ [ft AO IB @

DER DIRECTE BELASTINGEN, REGTEN EN ACCIJNSEN.

2Nov.l865. J. H. Schuijlenburg, teAxel.

i, J. H. van der Heijden, ,; Maastricht.

n P. F. A. Rooseboom t Driebergen. n P.T.G.A.leCocqd'Armandville, „ Bergen-op-Zoom. II D. G. Crans „ 's Gravenliage. n N. Glinderman , „ Lexmond. a J. G. Buekers, „ Ootmarsum. II C. Th. Knottenbelt, „ Vlaardingen. II K. W. van Sandick, „ Zwolle. i, D. van der Zwaag, „ Zuidbroek.

DER DIRECTE BELASTINGEN EN VAN HET KADASTER.

2Nov.l865. A. R. Wittop Koning te'« Gravenhage. PENSIOENEERINGEN IN 1865.

HOOFD-ADMINISTRATIE EN HOOFD-AMBTENAREN.

M. Bowier Az., Commies Depart. Financien / 1120. J. Voorbach, Controleur Noord-Brabant „ 1472. H. J. Engelkens, Betaalmeester te Groningen. . . . „ 1750.

ONTVANGERS.

J. C. J. Riemersma te Alkemade / 858. A. van Leent „ Oud-Vroenhoven . „ 1331.

A. Roelans. • • .4 i, Zaandijk. .*....„ 772. J. Muller „ Oude-Pekela . . . „ 1108. G.G.Baron Sloet tot Warmelo. . „ Zwolle „ 1823. G. A. Hania „ Slochteren „ 926. J. Wentbolt „ Harlingen „ 2253. S. Hemerijk Tak „ Middelburg . . . . „ 1412. A. Mellink „ Nijmegen „ 1734.

VISITEURS.

L. P. M. Noel. / 1120. D. van Eldijk. . . . / 1385. H. Henken. . . „ 895. A.J.A. P. Ehrenburg. „ 479.

COMMIESEN.

Van de eerste klasse. W. Lingmond — / 630. J.G.deSigerstherBorch./ 339. J. van Duyl. . . . . » 676. A. Nielander , 399. C. B. Vrijman . . . . f 284. J. Linssen « 363. J. Bijl...... ft 619. M. Erkens „ 327. F. F. Verhoeff • • • • n 669. S. C. van Nispen. . . „ 467. T. Snoeke . ... H 497. P. Willems 725. 105

Van de tweede klasse.

A. Westenberg. . . . / 427. R. J. Schuur / 372. H. Eisma „ 381. H. E. Gewald. . . . „ 289. D. F. M. Kroller . . „ 383. P. N. Sijsen „ 210. F.E. Mickenschreiber. „ 230.

Van de derde klasse.

G. van Uum / 328. T. L. Nauta .,.../ 271. D. B. van Wiebel. . „ 243. C. Peeters „ 181. G. J. Sprenkeling. . „ 213. J. J. Simons » 433.

Van de vierde klasse.

W. A. van Raijen. . / 73. | J. Lotte / 145.

ANDERE AMBTENAREN BIJ HET VAK.

J. Braun, Deurwaarder/ 350. J'. Oerder, Rijksroeijer f 1573.

P. W. Gutteling, Id. „ 138. D. van Roojen, Deurw. K 441. H. J. Grevenstuk, Id. // 134. H. M. Napjus, Id. „ 379. G. Janse, Id. « 536. A. Ossen, Id. , 266. J. Posthumus, Id. » 435. T. R. de Boer, Id. „ 193. J. B. H. G. Bartels, Id. „ 166. C. G. Zillesen, Beziener

A. yan Ameide, Sloepr. ,t 365. bij de Rijnvaart „ 718. L. J. Bartels, Deurw. „ 226. J. Meurs, Deurw. „ 160. T. Plan ten, Deurwaar. » 114. 4 Uit den vreemde £lz. 8. Art. 165—169 , in verband met art, 185 en 187 der Alg. wet van 2G Aug. 1822 (Stbl. no. 38) en met de bijzondere accijnswetten » 60. lets over de vermenging of versnijding van gedis• tilleerd » 67- Indeeling van de bij ieder kantoor tier directe belas• tingen , regten en accijnsen in Friesland behoo- rende kadastrale gemeenten, met aanwijzing der bevolking van de dorpen volgens de laatste volks- telling en der burgerlijke gemeente (vr. grietenij), vvaaronder zij ressorteeren » 70 Orgnnieke indeeling van controles, ontvangsten , visitation cn stationementen van commiesen, met Let bedrag der toegekende maximum-belooningen en toelagen // 75. Lijst der benoemingen, bevorderingen, verplaatsingen in 1865 // 38. Surnumerairs der directe belastingen, regten en ac• cijnsen » 103. Pensioeneenngen in 1865 » 104. r Bij dc uitgevers dezes is mede uitgegevnn t

D. C. HETTERSCHT, Cutiim'tes-ltoeijer fc ruraierende, GEDISTILLEERD UERLEID1NGS- EN VERSMJDIXGSTAFELS, TEN DIENSTE VAN HEEREN CONTROLEURS, ONTVANGERS, RIJKS-COMMIESEN, BRANDERS, GROSSIEKS , SLIJTERS , TAPPERS, ENZ. a / 2.40.

HANDLEIDING BIJ HET OPMAKEN VAN PROCESSEN- VERBAAL VAN BEKEURING, ENZ., wegeus ovcrtredingen, bevindingen of benaderingen (Geslagt) tegen de verschillende's Rijks belastingswetten begaan. TEN DIENSTE VAN COMMIESEN DEE RIJKS BELASTINGEN. a / 0.90.

ZESTIGTAL MO DELLEN, PROCESSEN- VERBA AL VAN BEKEURING, op overtredingen der thans vigeerende Rijks belastingswetten , als vervolg op bovenstaande Handleiding. /1.40. f *

TEN DIENSTE VAN COMMIESEN BIJ 'S RIJKS BELAS• TINGEN, TOT HET AFLEGGEN VAN EXAMEN ALS ROEIJER DER DERDE KLASSE. » / 1.00. .

J. KUIJPER, Caniroleur der Rijks belastingen tn Amsterdam. WET, HOUDENDE BEPALINGEN OMTRENT DEN ACCIJNS OP HET BINNENLANDSCH GEDISTILLEERD VAN 20 JULIJ 1862. Sle* cm uHnebreltl Alphabetic It rrslttfrr.

a / 0.60. .. «