DOCSLIB.ORG

Title: "Książę Wiśniowiecki Janusz" Samuela Twardowskiego Na Tle Bohaterskiej Epiki Biograficznej Siedemnastego Wieku

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Title: Title: "Książę Wiśniowiecki Janusz" Samuela Twardowskiego na tle bohaterskiej epiki biograficznej siedemnastego wieku Author: Renata Ryba Citation style: Ryba Renata. (2000). "Książę Wiśniowiecki Janusz" Samuela Twardowskiego na tle bohaterskiej epiki biograficznej siedemnastego wieku. Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Renata Ryba Książę Wiśniowiecki Janusz Samuela Twardowskiego na tle bohaterskiej epiki biograficznej siedemnastego wieku Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2000 Książę WiśniowieckiJanusz Samuela Twardowskiego na tle bohaterskiej epiki biograficznej siedemnastego wieku Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nr 1832 Renata Ryba Książę Wiśniowiecki Janusz Samuela Twardowskiego na tle bohaterskiej epiki biograficznej siedemnastego wieku Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2000 Redaktor serii: Historia Literatury Polskiej Jerzy Paszek Recenzent Ludwika Ślęk Spis treści Rozdział I Stan badań. Uwagi wstępne.................................................................. 7 Rozdział II Książę Wiśniowiecki Janusz — w kręgu ustaleń genetycznych ... 19 Rozdział III Ojczyste heroicum Samuela Twardowskiego a poetyka i praktyka lite­ racka XVI i XVII wieku.............................................................................. 34 Rozdział IV W stronę praktyki literackiej: Książę Wiśniowiecki Janusz jako poemat biograficzny.................................................................................................... 58 Wobec epicedium.................................................................................... 66 Wobec konwencjiepiki heroicznej. Heroizacja bohatera ... 77 Wobec epitalamium.............................................................................. 96 Wobec biografii........................................................................................ 104 Rozdział V Książę Wiśniowiecki Janusz na tle epiki historycznej Samuela Twar­ dowskiego .........................................................................................................116 Rozdział VI Miejsce poematu Książę Wiśniowiecki Janusz w polskiej literaturze siedemnastowiecznej........................................................................................ 126 Indeks osób.................................................................................. 150 Summary.........................................................................................................155 Riassunto.........................................................................................................156 5 Rozdział I Stan badań. Uwagi wstępne U swoich współczesnych Samuel ze Skrzypny Twar­ dowski cieszył się popularnością ogromną. Stawiany był na równi z „książęciem poetów polskich” — Janem Kochanow­ skim, a niejeden „wierszopis” tamtych czasów oddawał mu palmę pierwszeństwa. Przytoczyć można choćby fragment utworu pt. O swych wierszach, pióra Stanisława Samuela Szemiota: Nie porywam się z poety owymi Kochanowskimi i Twardowskimi. Dam wszystkim miejsce, a sam w dobrą porę Najniższe sobie z wierszami obiorę1. Wypowiedzi o Twardowskim i jego twórczości są w XVII-wiecznych utworach dość liczne. Na ogół zawierają pochwałę jego pisarstwa, sygnalizują wysoką pozycję poety na literackim parnasie tamtych lat. Oczywiście można w nich widzieć dowody dużej poczytności dzieł Twardowskiego, jego sławy, a także wpływu na twórczość innych pisarzy doby baroku1 2. Często są to przekazy o charakterze krytycznolite­ rackim: wskazują na rodzaj twórczości pisarza, zawierają 1 S. S. Szemiot: Sumariusz wierszów. Oprać. M. Korolko. Warszawa 1981, s. 31. 2 Niewątpliwie najważniejszym „śladem” oddziaływania epickich koncepcji Twardowskiego stała się Transakcja wojny chocimskiejWacława Potockiego — por. M. Kaczmarek: Epicki kształt poematów historycznych Samuela Twardowskiego. Wrocław 1972, s. 57; Idem: Sarmacka perspektywa sławy. Nad „Wojną chocimską" Wacława Potockiego. Wrocław 1982, s. 44—45. 7 estetyczną ocenę jego dorobku. Ocenę tym cenniejszą dla historyka literatury, że dokonaną z punktu widzenia świadomości szeroko rozumianej publiczności czytającej, współczesnej poecie, a więc dysponującej identyczną jak on wiedzą literacką aprioryczną i podobną aposterioryczną3. Dobry przykład stanowi znany wiersz Wespazjana Kochowskiego Nagrobek Samuelowi ze Skrzypny Twardowskiemu, Wirgiliuszowi słowiańskiemu: On ci to nasz słowiański Wirgili dowcipny, Maro polski, Samuel cny Twardowski z Skrzypny, Którego heroiczna Muza jest tej cery, Że przeszła Ennijusze i chlubne Homery4. Porównanie Twardowskiego do wielkich twórców starożytynych mieści się w konwencji panegirycznego komplementu (tu dodatkowo umotywowane­ go poetyką nagrobkową). Jednakże tak wyraziste zestawienie z wielką trójką epików antycznych zwraca uwagę, że Twardowski był uważany za epika, autora poematów heroicznych, który na gruncie literatury narodowej rangą dorównał klasykom gatunku, a nawet ich przewyższył. Wypowiedzi w podobnym duchu można by jeszcze mnożyć. Wiele z nich przytoczył Marian Kaczmarek, który w monograficznym opracowaniu po­ ematów historycznych Twardowskiego podjął temat dziejów sławy tego twórcy i jego wpływu na literaturę w wieku XVII5. Z owych przytoczeń wynika, że w swoich czasach poeta ze Skrzypny został w pełni doceniony za twór­ czość epicką, realizującą model ojczystego heroicum. Dowodem tego są idące w ślad za wypowiedziami o charakterze krytycznoliterackim rozważania z dziedziny teorii literatury. Otóż, jak zauważyła Teresa Michałowska, w XVII stuleciu i w pierwszej połowie wieku następnego uwidoczniły się tendencje do wyodrębnienia z teorii poetyckiej osobnego działu, dotyczącego teorii poezji polskiej, którą określono mianem carmen polonicum6. Zagadnień związanych z wierszem polskim nie ograniczano do wersyfikacji, lecz rozszerzano je o rozważania genologiczne i stylistyczne. Utrwalił się kanon narodowych 3 Pojęcia: wiedza aprioryczna (teoretyczna — wyuczona) oraz wiedza aposterioryczna (nabyta w toku indywidualnych „praktyk czytelniczych”) przejęłam od Teresy Michałowskiej, która użyła tych pojęć w rozważaniach na temat kształtowania się i funkcjonowania wśród staropolskiej publiczności czytającej wiedzy genologicznej (Poetyka i poezja. Studia i szkice staropolskie. Warszawa 1982, s. 112—114; 129). 4 W. Kochowski: Utwory poetyckie. Wybór. Oprać. M. Eu stachiewicz. Wrocław 1991, s. 242—243. 5 M. Kaczmarek: Epicki kształt..., s. 54—64. 6 T. Michałowska: Carmen polonicum. W: Słownik literatury staropolskiej. (Średnio­ wiecze. Renesans. Barok). Pod red. T. Michałowskiej, przy współudziale B. Otwi- nowskiej, E. Sarnowskiej-Temeriusz. Wrocław 1990, s. 105—106; Eadem: Saropolska teoria genologiczna. Wrocław 1974, s. 39—40. 8 „klasyków”. Obok Jana Kochanowskiego, Kaspra Miaskowskiego, Wespaz- jana Kochowskiego, poczesne miejsce zajmował tu Samuel Twardowski. Był on najczęściej wymieniany jako autor Wojny domowej, uznanej za wzorcową realizację gatunku epopeicznego. Pisarstwo autora Nadobnej Paskwaliny odpowiadało stylistycznym upo­ dobaniom epoki. Bardzo chętnie wykorzystywano je w kompendiach zawiera­ jących wzorcowe zestawy tropów i figur literackich. Ciekawym przykładem jest podręcznik gramatyki Macieja Dobrackiego, przeznaczony dla odbiorców niemieckojęzycznych na Śląsku7. Reguły gramatyczne zostały w nim zilust­ rowane cytatami pochodzącymi między innymi z dzieł Twardowskiego. Nawet u progu oświecenia Stanisław Konarski, formułując program nauczania „humaniorów” w zreformowanych szkołach pijarskich, zalecał korzystanie między innymi z dorobku Twardowskiego w celu kształcenia języka oraz przyswojenia określonego wzorca stylistycznego8. W pisarstwie poety ze Skrzypny widział on „bogatą skarbnicę doborowych wyrazów ojczystych”9. Ciekawe, że także w wieku stanisławowskim poetę stawiano w rzędzie tych, którzy są „godni względów potomności”10. 11 Niewątpliwie tak wysoką ocenę twórczości Twardowskiego odziedzi­ czyli oświeceni po epoce uprzedniej, kiedy to właśnie obwołano go „pol­ skim Maronem”11 za trzy dzieła: Przeważną legacyję, Władysława IV oraz 7 M. Dobracki (Gutthäter): Polnische Deutsch erklärte Sprachkunst. Oleśnica 1669. 8 Zob. B. K r y d a: Szkolna i literacka działalność Franciszka Bohomolca. U źródeł polskiego klasycyzmu XVIII w. Wrocław 1979, s. 43—44; E. Sarnowska-Temeriusz, T. Kostkie- wieżowa: Krytyka literacka w Polsce w XVI i XVII wieku oraz w epoce oświecenia. Wrocław 1990, s. 224. 9 S. Konarski: Ordynacje wizytacji apostolskiej dla polskiej prowincji szkół pobożnych. W: Oświeceni o literaturze. Wypowiedzi pisarzy polskich 1740—1800. Oprać. T. Kostkiewi- czowa, Z. Goliński. Warszawa 1993, s. 48. Postać Twardowskiego (obok Jana Kochanow­ skiego i Makarońskiego) pojawia się również w Rozmowie o języku polskim F. Bohomolca (wyd. 1758). W dialogu tym przypadła Twardowskiemu rola mediatora między pozostałymi rozmówcami, mającego za zadanie wyjaśnić proces zepsucia języka w wieku XVII. Przy czym charakterystyczne, iż bierze on tutaj część odpowiedzialności za owo dzieło zepsucia (zob. B. Kry da: Szkolna i literacka..., s. 82- 83). Mieści się to w ogólnej kreacji Twardowskiego w Rozmowie...', „także poety sławnego, ale w polskim języku nie tak jak pierwszy [Kochanowski] sławnego” (F. Bohomolec: Rozmowa o języku polskim. W: Ludzie oświecenia o języku i stylu. Oprać. Z. Florczak, L. Pszczołowska. T. 1. Warszawa 1958, s. 294). 10 I. Krasicki: Pan Podstoli. Oprać. K. Stasiewicz. Olsztyn 1994, s. 31. 11 Jak zauważa Kaczmarek, Twardowski zawdzięcza miano „polskiego Marona” swoim przyjaciołom po piórze: sławił go Jan Gawiński
Load more

Recommended publications
  • Selected Drama and Verse
    FRANCISZKA URSZULA RADZIWIŁŁOWA Selected Drama and Verse • Edited by PATRICK JOHN CORNESS AND BARBARA JUDKOWIAK Translated by PATRICK JOHN CORNESS Translation Editor ALDONA ZWIERZYŃSKA-COLDICOTT Introduction by BARBARA JUDKOWIAK Iter Academic Press Toronto, Ontario Arizona Center for Medieval and Renaissance Studies Tempe, Arizona 2015 Iter Academic Press Tel: 416/978–7074 Email: [email protected] Fax: 416/978–1668 Web: www.itergateway.org Arizona Center for Medieval and Renaissance Studies Tel: 480/965–5900 Email: [email protected] Fax: 480/965–1681 Web: acmrs.org © 2015 Iter, Inc. and the Arizona Board of Regents for Arizona State University. All rights reserved. Printed in Canada. Iter and the Arizona Center for Medieval and Renaissance Studies gratefully acknowledge the gener- ous support of James E. Rabil, in memory of Scottie W. Rabil, toward the publication of this book. Library of Congress Cataloging-in-Publication Data Radziwillowa, Franciszka Urszula, ksiezna, 1705–1753. [Works. Selections. English] Franciszka Urszula Radziwillowa : selected drama and verse / edited by Patrick John Corness and Barbara Judkowiak ; translated by Patrick John Corness ; translation editor, Aldona Zwierzynska- Coldicott ; introduction by Barbara Judkowiak. pages cm. -- (The Other Voice in Early Modern Europe ; The Toronto Series, 37) (Medieval and Renaissance Texts and Studies ; 478) Includes bibliographical references and index. ISBN 978-0-86698-532-1 (alk. paper) I. Corness, Patrick. II. Judkowiak, Barbara. III. Zwierzynska-Coldicott, Aldona Maria. IV. Title. PG7157.R3A2 2015 891.8’5--dc23 2015001378 Cover illustration: Portrait of Franciszka Urszula Radziwiłłowa, by Hirsz Lejbowicz, supplied by the Polish National Library, Warsaw. Cover design: Maureen Morin, Information Technology Services, University of Toronto Libraries.
    [Show full text]
  • White Eagle Spring/Summer 2007
    WHITEWHITE EAGLEEAGLE Journal OF THE POLISH NOBILITY ASSOCIATION Foundation Published semi-annually, provided to libraries in over 30 countries worldwide Spring/Summer 2007 Website: pnaf.us/ MILWAUKEE’S BAL MOSKOWY RECALLS POLAND’S GLORIOUS PAST AND A CELEBRATION OF ITS COLORFUL TRADITIONS The Polish Bal Moskowy, a formal costume dinner-ball and one of the highlights of Milwaukee’s social calendar took place February 3, 2007. As usual it was held at the elegant Wisconsin Club in downtown Milwaukee with monies raised going to support the Syrena Polish Dancers of Milwaukee. Attending the ball was Dr. Felix W. V.L. Holewinski, President of the Polish Nobility Association Foundation who has represented the Foundation at this event for several years. The highlight of the ball was the performance of the Syrena Dancers who danced the very popular Lancers Suit. Wearing the colorful uniforms of Napoleon’s Polish Lancers of the Imperial Guard, the dancers reenacted a typical formal ball held in Poland during the Napoleonic Wars. The dance medley consisted mostly of various mazurs (a dance popular with the Polish nobility) and ended with the sound of a bugle that signaled the Lancers to mount their horses and go to battle. As the Lancers march off with their sabers drawn, their elegantly gowned ladies bid them farewell. A sumptuous dinner was served before the dancing commenced and later during the ball the Grand Polonaise was danced, with everyone invited to join in, as pictured above. The colorful costumes and feathered masks were reminiscent of such balls which were popular with the Polish nobility during the 18th century and while a variety of period costumes were worn, a number of individuals wore period costumes of the Polish Nobility.
    [Show full text]
  • Polish Accounts of the Participation of the Lithuanian Armed Forces in the Battle of Kryżbork/ Jakobstadt of 26 July (5 August) 17041
    Open Political Science, 2019; 2: 174–180 Research Article Karol Kościelniak* Polish accounts of the participation of the Lithuanian armed forces in the battle of Kryżbork/ Jakobstadt of 26 July (5 August) 17041 https://doi.org/10.1515/openps-2019-0016 received September 19, 2017; accepted April 9, 2018. Abstract: The Great Northern War changed not only the Polish-Lithuanian Commonwealth, but also the countries of Central Europe. This war brought many tactical and strategic innovations that could be observed on the battlefields and during the war campaigns. That is why it seems appropriate to recall the battles that took place during the Great Northern War. An example of such a battle is a clash between the Swedish-Lithuanian army and Lithuanian-Russian army, which took place near Kryżbork/Jakobstadt on 26 July (5 August) 1704. In this battle the Lithuanian troops fought on both sides. On the Swedish side they were commanded by Kazimierz Jan Sapieha, and on the Russian side – by Michał Serwacy Wiśniowiecki. Keywords: Grand Duchy of Lithuania, Polish-Lithuanian Commonwealth, Sweden, Russia, battle, Great Northern War, Jakobstadt, Kryżbork, Kazimierz Jan Sapieha, Michał Serwacy Wiśniowiecki To this day there is no complete monograph in Polish historiography about the Great Northern War, which was taking place between 1700 and 17211. Many of its military aspects remain unknown to the Polish reader. Therefore, it is worth paying attention to the specific part of this war, which was of great importance to the Polish-Lithuan Commonwealth. The aim of this work is to draw attention to one of the many source databases that exist to this day and which shed light on those events.
    [Show full text]
  • Marriage, Inheritance, and Family Discord: French Elite and the Transformation of the Polish Szlachta
    Blackburn: Marriage, Inheritance, and Family Discord 2 WORLD HISTORY REVIEW / Summer 2004 MARRIAGE, INHERITANCE, AND FAmily DISCORD: FRENCH ELITE AND THE TRANSFORMATION OF THE POLISH SZLACHTA by Christopher Blackburn [M. Damon to M. Wisdom] As to philosophy, you should know that our present age is one of enlightenment. Along with English frock coats, philosophy has come into vogue. In the boudoirs of the most fashionable ladies, right next to embroidery hoops and face powder you will find volumes of M. Rousseau, the philosophical works of Voltaire, and other writings of that sort. —Ignacy Krasicki (1776) Several important themes permeate Monsieur Damon’s instruc- tions to his aristocratic pupil. Most significant is not that Poland was a part of the general European Enlightenment, but that Polish enlight- ened thought resided primarily within “fashionable” elite circles and was ultimately based on the writings of the French philosophes. The wholesale acceptance of French culture brought a clear and conscious change to the szlachta’s traditionally Sarmatian character, while at the same time the szlachta family was unconsciously transformed by the more subtle Western notions of kinship and affective individual- ism, a process that culminated with the reign of the last enlightened despot—Napoleon Bonaparte.2 The mentalité of the Polish nobility was recast in the eighteenth century as its membership embraced selectively certain aspects of both the Enlightenment and ancien régime France. The piecemeal acceptance of these ideas by the traditionally Sarmatian nobility led to the evolution of an ideology resembling Enlightened Sarmatianism—one that embraced formal education, individualism, and Western appearance, which coexisted with agrarianism, anti-urbanism, and devotion to the Church.3 Once again the szlachta displayed its paradoxical nature by Produced by The Berkeley Electronic Press, 2003 1 World History Review, Vol.
    [Show full text]
  • Downloaded from Brill.Com10/01/2021 09:11:13PM Via Free Access 198 BOOK REVIEWS
    LITHUANIAN HISTORICAL STUDIES 24 2020 ISSN 1392-2343 PP. 197–201 https://doi.org/10.30965/25386565-02401009 Janusz Antoni Wiśniowecki, Ilias Polski (1700–1710), eds. Przemysław P. Romaniuk i Jacek Burdowicz-Nowicki, Warszawa: Fundacja Lancko- rońskich i Wydawnictwo Neriton, 2018. 329 p. ISBN 978-83-66018-01-3 In 2018, some very valuable memoirs that covered a number of episodes from the first half (1700–1710) of the Great Northern War (1700–1721) and political life of the times were published. This was when Saxony and the Polish-Lithuanian state, which were joined by a personal union under a common ruler, August II the Strong of the Wettin dynasty, were both actively involved in the war. The editors of these memoirs are well-known researchers of this epoch. Przemysław P. Romaniuk has already published a work in which he proposes a thesis about the close links between two sources, the ‘Little Chronicles of Lithuania’ (Kroniczka litewska) and the ‘Memoirs of Ignacy Olszowski’ (Pamiętniki Ignacego Olszowskiego). He suggests that both these sources are composite parts of one work, Ilias Polski, and that the authorship of the work itself could be attributed to a famous magnate, Janusz Antoni Wiśniowecki.1 Jacek Burdowicz-Nowick is an eminent researcher into relations between the Polish-Lithuanian state and Russia at this time.2 Parts of these memoirs have been used in historiography for rather a long time,3 but the issue of authorship had not been resolved. It has been suggested that the author(s) must have had close ties with Janusz Antoni Wiśniowecki’s circle.4 This major study by Przemysław P.
    [Show full text]
  • Notes on the Musicians of Stanisław Ciołek Poniatowski (1676–1762)
    Research into the Resources of Polish Courts. Notes on the Musicians of Stanisław Ciołek Poniatowski (1676–1762) IRENA BIEŃKOWSKA University of Warsaw Institute of Musicology Research into the Resources of Polish Courts. Notes on the Musicians of Stanisław Ciołek Poniatowski (1676–1762) Musicology Today • Vol. 10 • 2013 DOI: 10.2478/muso-2014-0004 For years, Polish musicologists have looked closely at differences in the quantity and quality of stored music, musical activity at the courts of Polish nobility. These architectural monuments and works of art). efforts have resulted in numerous study papers (which A recent study by the present author of materials are mostly fragmentary in nature) analysing musical collected at the Central Archives of Historical Records ensembles active in the courts, theatrical centres, and in Warsaw (hereinafter: AGAD) has yielded new findings the playing of music by the nobles themselves. The about music at the court of Stanisław Poniatowski main problem faced by researchers is the fragmented (1676–1762), the governor of the Mazovia Province, and state of collections, or simply their non-existence. The bearer of the Ciołek family coat of arms. The Poniatowski work becomes time-consuming and arduous, and it lies Family Archive (hereinafter: ARP) section of AGAD was beyond the scope of a typical musicological research, as investigated with a view to a better understanding of the information sources are quite scattered, incomplete and musical activity at the governor’s court3. typically not primary in nature. Stanisław Poniatowski, who is considered to have Research to date into sources from 18th-century courts brought about the Poniatowski family’s rise in power, and has not been carried out in a systematic fashion, and who was the father of the future king of the Republic has only looked at individual representatives of major of Poland, came from a noble, but not particularly aristocratic families from the Republic of Poland, such as affluent family.
    [Show full text]
  • The Case of Karta Dawnej Polski and Hôtel Lambert's Concepts of The
    The failure of the November uprising in 1831 and the resultant Great Polish Emigration not only caused the massive exodus of elites from the Polish Kingdom to western Europe and, consequently, the organization of pro-independence activities from their exile, but also highly influenced the discourse about the geographical shape and political nature of the (desired) future Polish state. The majority of this discourse was represented by memo- randa and newspapers, yet there were also other relevant sources to promote the ideas of various factions. In my study I suggest that cartographical representations have also played an important role in both of the mentioned levels of discourse. This conclusion was made as a result of the analysis of Karta dawnej Polski, the only map of the former Polish- Lithuanian Commonwealth in its pre-1772 borders created by émigrés. This project was led by Wojciech Chrzanowski and was under the patronage of the aristocratic faction led by Prince Adam Jerzy Czartoryski (known as Hôtel Lambert). By applying the methodo- logical approach, which has been presented by John Brian Harley, and focusing on the historical and anthropological attributes of the map rather than solely on its empirical de- scription, I conclude with the suggestion that this map communicated various narratives at both levels of discourse. The most evident was its military narrative, which has promoted the idea of an armed uprising as the only possible way to restore an independent Polish state. The second concerned the ideas cultivated by the representatives of Hôtel Lambert regarding the shape and nature of a future state.
    [Show full text]
  • Organon-R1997 1998-T26 27-S31-38
    ORGANON 26-27:1997-1998 Leszek Zasztowt (Poland) EUSTACHY TYSZKIEWICZ, 19TH-CENTURY ARCHAEOLOGIST AND ANTIQUARY. ON HIS APPROACH TO THE HISTORY OF THE GRAND DUCHY OF LITHUANIA I. To present the complex personality of Eustachy Tyszkiewicz is a chal­ lenging task, considering his family background and the historical context of his native land. Born in 1814 in Lohojsk, a small town owned by his family since 1517 in the district of Borysow, governorship of Minsk (the present capital of Belarus), Tyszkiewicz was a son of Pius and Augusta maiden name countess Plater. References to his family’s ancient roots were found in many records concerning the history of Grand Duchy of Lithuania. The family was one of the oldest gentry of lithuano-ruthenian origin in the Grand Duchy.1 The Duchy covered the territory of present-day Lithuania and Belarus. After 1795, following the third partition of the Polish-Lithua- nian Commonwealth, it became a part of the Russian Empire. As befitted upper-class children of that time, Tyszkiewicz was educated at home. He acquired extensive knowledge, especially in history and archaeology, and did so by self-instruction. On completing his secondary education at a Minsk grammar-school in 1831, Tyszkiewicz worked till 1835 in the Imperial Pub­ lic Library of St. Petersburg. Then he settled in Vilna and started archaeo­ logical excavations in various parts of the country.2 His career grew successfully, in the professional and the social plane. Results of his archaeological explorations were first published in 1842.3 A year later he was elected chief deputy by gentry of the Borysow district (the so-called „nobility marshal”) and - in 1847 - honorary supervisor of the Minsk grammar-school (since 1840 he was already honorary supervisor of the Borysow district schools).
    [Show full text]
  • Sapieha Palace Peter Nonhart (2011)
    Lithuanian Collector Coins LITHUANIAN CASTLES AND MANORS Fragment of the heraldic furnace tile with the coat of arms of Sapieha Palace Peter Nonhart (2011) Fragment of a stucco molding in the northern gallery, Furnace tile from Sapieha Palace (2011) end of the 17th century (2013) political turmoil. After the death of Jan Kazimierz reconstructed time and again. During the Sapieha the Younger, the residency was taken 1843-1848 reconstruction, workers rebuilt the over by his descendants. Throughout the 18th upper part of the Palace and altered many Information at the Bank of Lithuanian Collector Coins Lithuania: © Lietuvos bankas, 2019 century, the Palace was repaired and partly parts of its layout, thus destroying almost the Denomination: €20 On the edge of the coin: Lietuvos rūmai ir dvarai +370 5 268 0316 reconstructed, its interior was redesigned, entire interior architecture and decor. (Lithanian Castles and Manors) [email protected] Coins photographed by Arūnas Baltėnas although the exterior did not change much. In Soviet times, Sapieha Palace housed a www.lb.lt Designed by Liudas Parulskis At the end of the 18th century, Franciszek war school. Only in late 1992 it was returned to Silver Ag 925 Quality: proof Purchase at: www.coins.lb.lt Lithuanian Collector Coins Photo credits: Mindaugas Kaminskas, Rūta Janonienė, Sapieha, Artillery General of Lithuania, the Lithuanian state. In 2010, design proposals LITHUANIAN CASTLES AND MANORS Evaldas Purlys, Linas Girlevičius, Liudas Parulskis Sapieha Palace sold the Palace to Józef and Ludwika for its restoration were presented by the Illustration credits: Lithuanian Art Museum (T-1566), Weight: 28.28 g Kossakowski who, in turn, sold it in 1806 architect Evaldas Purlys.
    [Show full text]
  • Adolf Juzwenko Ossolineum. 200 Years with the People in Search of Their Way to Independence in the 1790S, Count Józef Maksymili
    Adolf Juzwenko Ossolineum. 200 years with the people in search of their way to independence In the 1790s, count Józef Maksymilian Ossoli ński was in Vienna, seeking support for patriotic initiatives intended at preventing the collapse of the Polish state. Because it turned out to be impossible to prevent, Ossoli ński decided he should engage himself in the protection of national identity, historical memory and the will of the people to remain themselves. The family establishment of the Ossolineum Library, presented by the count to the emperor of Austria on 18 October 1816, was approved on 4 June 1817. It was indeed a success – after nearly twenty years of attempts, taken during various conflicts tearing Europe, Ossoli ński managed to give his compatriots an institution which proved to be increasingly successful in supporting Polish resistance against forced Russification and Germanisation. At the turn of the 20 th century, the arrangement of political powers in Europe had changed radically. When the Institute celebrated its 100 th anniversary in 1917, Europe had been at war for three years. The conflict continued between powers divided into two camps – Triple Entente and Triple Alliance. On the Eastern front, Germany and Austria-Hungary struggled against Russia, on the Western one – France and Great Britain fought against Germany. All parties were exhausted by the conflict, the armies – demoralised by Bolshevik propaganda. Eventually, United States' involvement determined the fate of the war. The chances for deep political changes in Europe grew. Nations of Europe, previously deprived of sovereignty, had begun to reach for independence. When the war ended, on 11 November 1918, Poles had begun to build their own state.
    [Show full text]
  • The Political Attitudes of Krzysztof and Janusz Radziwill Towards the Election of Wladyslaw IV and Jan Kazimierz
    Open Political Science, 2018; 1: 193–203 Research Article Aleksandra Ziober* The political attitudes of Krzysztof and Janusz Radziwill towards the election of Wladyslaw IV and Jan Kazimierz. Outline of the problem1 https://doi.org/10.1515/openps-2018-0017 received December 19, 2018; accepted December 31, 2018. Abstract: The attitudes of the elite of the Grand Duchy of Lithuania and especially of representatives of Radziwill family (Krzysztof and Janusz) towards the election of the last two Vasas are an interesting problem for deliberations and research, especially taking into account differences in the country’s internal and foreign situation in 1632 and 1648, which determined the activities of mentioned above. This article was mainly intended to discuss the problem connected with the attitudes of the Lithuanian nobility towards the election of a new king and also indicating the role of connections of Wladyslaw IV and Jan Kazimierz with the Jagiellonians in political games. Answering the question of what and how influenced the attitudes and moods among the nobility, their argumentation to support one or other candidate requires many years of research and use of methods developed by other humanities, such as sociology, social psychology or political science.1 Keywords: Radziwill family; political attitudes; the Grand Duchy of Lithuania. In Polish historiography, the issue of the political attitudes2 of the nobility of the Commonwealth towards selected events or people were rarely discussed3. We also do not meet with too many literatures comparing the positions and feelings of the nobility against the election or candidates to the Polish throne4. In this draft, we will analyze the political attitudes towards the election of Polish prince Wladyslaw Zygmunt and Jan Kazimierz, from the point of view of 1 The article was created as a result of scientific research carried out as part of the project PRELUDIUM 12 entitled “Attitudes of the elite of the Grand Duchy of Lithuania towards the election of Wladysław IV Waza and Michal Korybut Wisniowiecki (project no.
    [Show full text]
  • Polityka Nominacyjna Stanisława Leszczyńskiego Na Litwie W Latach 1705-1709
    ANDRZEJ RACHUBA Polityka nominacyjna Stanisława Leszczyńskiego na Litwie w latach 1705—1709 Zagadnienie rozdawnictwa urzędów przez Stanisława Leszczyńskie­ go w okresie jego efemerycznych rządów nie było do tej pory szcze­ gółowo badane. Zainteresowanie tym problemem wykazał tylko Józef Feldman1. Doszedł on do wniosku, iż w pierwszym okresie rządów antykróla jego stronnicy w dość ograniczonym zakresie pozbawiali urzę­ dów augustowców, by nie zamykać im drogi do pojednania. Politykę tę kontynuowano jeszcze przed podpisaniem traktatu w Altranstadt, ale ten olśniewający sukces zaćmił jakby umysły zwolenników jedynego już władcy Rzeczpospolitej. Poczuwszy swą siłę, skwapliwie rzucili się oni na dobra i urzędy, zgarniając dla siebie prawem zwycięzcy maksy­ malnie dużo. W latach 1707—1708 stronnicy Leszczyńskiego mieli do­ konać więc „całkowitej przebudowy w hierarchii najwyższych dosto­ jeństw, rozdzielając je pomiędzy siebie, dotychczasowym zaś posiada­ czom przeznaczając gorsze lub też w zupełności osadzając ich na lodzie”. W efekcie Feldman uważał, że ta łapczywość stanisławowców uniemoż­ liwiła porozumienie narodowe i utrwalenie władzy Leszczyńskiego. Po­ glądy Feldmana zdaje się podzielać zajmująca się epizodycznie inte­ resującym nas zagadnieniem Teresa Zielińska2. Podkreśliła ona przy okazji decydującą rolę Karola XII w rozdawnictwie urzędów Rzeczpospolitej. Za poważną w tych badaniach przeszkodę uważała nie­ dostateczną bazę źródłową. Kompleksowe kwerendy prowadzone w ostat­ nich latach w związku z wydawaniem wykazów urzędników centralnych Korony do upadku Rzeczpospolitej zmieniły z pewnością diametralnie sytuację. Pozwoli to na bliższe przyjrzenie się polityce nominacyjnej poszczególnych władców, w tym i Leszczyńskiego. Uważamy to za jedno z istotniejszych zagadnień umożliwiających kompleksową ocenę pano­ wania tego króla, wyjaśniających wiele zagadnień jego polityki wewnę­ trznej — jej sukcesów i porażek. Zajmiemy się tylko częścią owego ważnego zagadnienia, skupiając uwagę na scenie litewskiej.
    [Show full text]