INFORMACJA O STANIE BEZPIECZE ŃSTWA SANITARNEGO POWIATU KRAPKOWICKIEGO ZA 2017 ROK

1

INFORMACJA O STANIE BEZPIECZE ŃSTWA SANITARNEGO POWIATU KRAPKOWICKIEGO ZA 2017 ROK

„Informacja o stanie bezpiecze ństwa sanitarnego powiatu krapkowickiego za 2017 rok” jest przeznaczona dla wszystkich tych, którzy s ą zainteresowani aktualnymi danymi dotycz ącymi zdrowia publicznego w naszym powiecie. Ocena stanu sanitarnego jest przygotowywana corocznie. Niniejsze opracowanie powstaje w oparciu o wyniki prowadzonego przez Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Krapkowicach nadzoru nad bezpiecze ństwem żywno ści i żywienia, bezpiecze ństwem zdrowotnym wody, przeciwdziałaniu powstawania chorób zaka źnych, niezaka źnych i zawodowych oraz promowanie zdrowego stylu życia.

2 Kierunkami działania Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krapkowicach w 2017 roku było:

1. Aktualizacja struktur i działalno ści jednostek PIS stosownie do wprowadzanych zmian ustawowych. 2. Inicjowanie, organizowanie, koordynowanie i nadzorowanie działalno ści w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki chorób. 3. Nadzór nad warunkami nauczania, wychowania, opieki oraz wypoczynku i rekreacji dzieci i młodzie ży. 4. Nadzór nad bezpiecze ństwem żywno ści i żywienia oraz materiałów i wyrobów z obowi ązuj ącymi przepisami prawa żywno ściowego. 5. Sprawowanie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego. 6. Nadzór nad warunkami higieniczno-sanitarnymi nieruchomo ści oraz środków transportu. 7. Nadzór nad warunkami higieniczno-sanitarnymi w obszarze post ępowania ze zwłokami i szcz ątkami. 8. Nadzór nad warunkami higieniczno-sanitarnymi w obszarze post ępowania z odpadami medycznymi. 9. Nadzór nad warunkami sanitarnymi miejscowo ści, obiektów i tras turystycznych. 10. Nadzór nad bezpiecze ństwem zdrowotnym wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi oraz wody w kąpieliskach, miejscach wykorzystywanych do k ąpieli i na pływalniach. 11. Prowadzenie działa ń w ramach wspólnotowego systemu RASFF. 12. Nadzór nad bezpiecze ństwem produktów kosmetycznych. 13. Monitoring suplementów diety, żywno ści specjalnego przeznaczenia oraz środków spo żywczych wzbogaconych wprowadzanych po raz pierwszy do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 14. Minimalizacja zagro żeń zdrowia publicznego stwarzanych przez środki zast ępcze lub nowe substancje psychoaktywne (nowe narkotyki). 15. Nadzór nad realizacj ą Programu Szczepie ń Ochronnych w Polsce i procesem dystrybucji szczepionek do przeprowadzania obowi ązkowych szczepie ń ochronnych z wykorzystaniem Elektronicznego Systemu Nadzoru nad Dystrybucj ą Szczepionek (ESNDS). 16. Nadzór merytoryczny nad egzekucj ą administracyjn ą obowi ązku poddawania si ę szczepieniom ochronnym przez osoby zobowi ązane. 17. Współpraca z organami kontroli granicznej, instytucjami rz ądowymi i samorz ądowymi

3 oraz organami nadzoru sanitarnego pa ństw Unii Europejskiej i innymi organizacjami mi ędzynarodowymi. 18. Udział w przygotowaniach imprez masowych i zabezpieczaniu sanitarnym ich przebiegu. 19. Ochrona zdrowia pracowników przed niekorzystnym oddziaływaniem szkodliwych i uci ąż liwych czynników wyst ępuj ących w miejscu pracy poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami zdrowotnymi środowiska pracy. 20. Sprawowanie nadzoru nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami, produktami biobójczymi, detergentami i prekursorami narkotyków. 21. Sprawowanie nadzoru nad ustawowym zakazem wytwarzania lub wprowadzania do obrotu produktów stwarzaj ących zagro żenie życia lub zdrowia ludzi. 22. Opracowywanie i upowszechnianie materiałów informacyjnych z zakresu wpływu środków zast ępczych na zdrowie ludzi, w tym prowadzenie edukacyjnych kampanii społecznych, podnoszenie wiedzy i świadomo ści społecze ństwa na temat problemów zwi ązanych z u żywaniem substancji psychoaktywnych oraz zasad przeciwdziałania ich nabywania i spo żywania. 23. Monitorowanie zagro żeń zdrowotnych wyst ępuj ących w innych krajach. 24. Rozwijanie działa ń zapobiegaj ących wyst ępowaniu zdarze ń korupcyjnych. 25. Dostosowanie i ujednolicenie informacji ujmowanych na stronach internetowych Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.

4 SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ZAKRESIE CHORÓB ZAKA ŹNYCH

1. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ZAKRESIE CHORÓB ZAKA ŹNYCH

Sytuacja epidemiologiczna chorób zaka źnych na terenie powiatu krapkowickiego w 2017 była pomy ślna. Obserwowany w roku 2017 wzrost zachorowa ń na niektóre choroby zaka źne, podobnie jak w roku ubiegłym miał charakter sezonowy. W roku 2017 zarejestrowano ogółem 1024 przypadki (tj. o 152 wi ęcej ni ż w roku 2016, w którym odnotowano 872 przypadki) podejrze ń/zachorowa ń na choroby zaka źne podlegaj ące zgłoszeniu zgodnie z ustaw ą o zapobieganiu i zwalczaniu zaka żeń i chorób zaka źnych u ludzi i zgłaszanych przez lekarzy wykonuj ących działalno ść lecznicz ą na terenie powiatu krapkowickiego. W zwi ązku z nadzorowaniem chorób zaka źnych w roku 2017 przeprowadzono 293 dochodzenia epidemiologiczne. Znaczny wzrost zachorowa ń w roku 2017 spowodowany był zwi ększon ą zachorowalno ści ą na niektóre choroby zaka źne. Dane epidemiologiczne dotycz ące ilo ści zachorowa ń na wybrane choroby zaka źne oraz współczynnik zapadalno ści w przeliczeniu na 100 000 mieszka ńców zostały przedstawione w formie tabelarycznej (Tabela 1),

Analiza porównawcza zachorowania i zapadalno ści na wybrane choroby zaka źne na terenie powiatu krapkowickiego w latach 2016 – 2017

Tabela 1 Kod Jednostka chorobowa 2016rok 2017 rok wg liczba ludno ści 62.241 liczba ludno ści 61.739 ICD-10 zachorowa zapadalno zachorowa zapadaln nia ść nia ość A02.0 Salmonelozy - zatrucia pokarmowe 18 28,9 13 21,0 A04.6 Inne bakteryjne zaka żenia jelitowe 21 33,7 20 32,4 A04.7 -ogółem A04.9 (wywołane przez Clostridium difficile,nie okre ślone) A07.1 Giardioza (lamblioza) 16 25,7 5 8,1 A08.0 Wirusowe zaka żenia jelitowe 100 160,7 71 115,0 A08.2-3 -ogółem ; A08.4 (rotawirusy ,norowirusy, inne okre ślone i nie okre ślone) A09 Biegunka i zapalenie ogółem 23 37,0 15 24,3 żoł ądkowo-jelitowe

5 BNO,o prawdopodobnie w tym 5 0 3 0 zaka źnym pochodzeniu dzieci do lat 2 A28.2 Jersinioza pozajelitowa 4 6,4 4 6,4 A32 Listerioza 0 0 1 1,6 A37 Krztusiec 24 38,5 8 12,9 A38 Płonica 31 49,8 58 94,0 A46 Choroba wywołana przez 37 59,4 33 53,4 Streptococcus pyogenes - Ró ża A69.2 Borelioza (Choroba z Lyme ) 83 133,3 106 171,7 Z20.3/Z Styczno ść i nara żenie na w ścieklizn ę 4 6,4 6 9,7 24.2 (potrzeba szczepie ń) A87.1-9 Wirusowe zapalenie opon mózgowych 1 1,6 1 1,6 B02.1 – inne okre ślone i nie okre ślone B01 Ospa wietrzna 456 732,6 601 973,4 B15 Wirusowe zapalenie w ątroby 0 0 2 3,2 typu„A” B18.0-1 Wirusowe zapalenie w ątroby 0 0 4 6,4 typu„B”- przewlekłe B17.1- Wirusowe zapalenie w ątroby 2 3,2 4 6,4 B18.2 typu„C” B20- AIDS Zespół nabytego upo śledzenia 1 1,6 0 0 B24 odporno ści Z21 Nowo wykryte zaka żenia HIV 1 1,6 0 0 B26 Świnka (nagminne zapalenie 4 6,4 5 8,1 przyusznicy) J13; Choroba wywołana przez 1 1,6 1 1,6 B95.3/ Streptococcus pneumoniae (inwazyjna) (…) G00.9; Bakteryjne zapalenie opon mózgowych 1 1,6 1 1,6 G04.2 /lub inne – nie okre ślone Zapalenie opon mózgowych inne i nie 1 1,6 3 4,8 G03 okre ślone J10-J11 Grypa 12593 20232,6 13735 22246,9

6 1.1 Zatrucia pokarmowe i zaka żenia jelitowe

W 2017 roku obserwowano spadek liczby bakteryjnych zatru ć i zaka żeń pokarmowych. Najcz ęstsz ą przyczyn ą zatru ć pokarmowych były zaka żenia wywołane odzwierz ęcymi pałeczkami jelitowymi Salmonella . W 2017 roku w powiecie krapkowickim potwierdzono 13 przypadków zachorowa ń wywołanych t ą bakteri ą natomiast w roku 2016 na salmonelloz ę zachorowało 18. Wśród innych najcz ęś ciej wyst ępuj ących bakteryjnych zaka żeń jelitowych nale ży wymieni ć zaka żenia wywołane przez Clostridium difficile . S ą one jedn ą z najcz ęstszych przyczyn rzekomobłoniastego zapalenia jelit, powa żnego schorzenia spowodowanego nadmiernym namno żeniem C. difficile w świetle jelita grubego i zachorowuj ą głównie osoby starsze. Najcz ęstsz ą przyczyn ą tego schorzenia jest nadmierna i długo stosowana antybiotykoterapia. W roku 2017 zgłoszono 20 zachorowa ń natomiast w roku 2016 - 21 zachorowa ń. Na podstawie zebranych w 2017 roku danych stwierdzono, że liczba zgłoszonych wirusowych zaka żeń jelitowych wynosi 71 i dotycz ą one w wi ększo ści zachorowa ń wywołanych przez rotawirusy. W roku 2016 odnotowano 100 przypadków zaka żeń wirusowych. Zachorowania wywołane przez wirusy dotyczyły głównie małych dzieci i ko ńczyły si ę hospitalizacj ą. Biegunka i zapalenie żoł ądkowo-jelitowe nadal s ą istotn ą przyczyn ą chorobowo ści wśród mieszka ńców powiatu krapkowickiego. W 2017 roku odnotowano 15 przypadków zaka żeń w tym 3 u dzieci do lat 2, natomiast w roku 2016 zachorowało 28 osób w tym 5 u dzieci do lat 2. Nale ży nadmieni ć, że w powiecie krapkowickim w roku 2017 wyst ąpiło jedno ognisko zbiorowego zatrucia pokarmowego. Do zatrucia doszło w środowisku domowym i zachorowało 2 dzieci (ogółem było 6 osób nara żonych). Udział wybranych czynników bakteryjnych i wirusowych w ogólnej liczbie zaka żeń i zatru ć pokarmowych w powiecie krapkowickim przedstawia wykres 1.

7 Wykres 1. Wybrane czynniki zaka źne wywołuj ące zaka żenia i zatrucia pokarmowe w 2017r

1.2 Zachorowania na choroby zaka źne wieku dzieci ęcego

Krztusiec, odra, świnka, ró życzka, ospa wietrzna, płonica (szkarlatyna) to typowe choroby wieku dzieci ęcego. W przypadku tych chorób jest obserwowana cykliczna, wyst ępuj ąca co kilka lat zmienno ść ilo ści zachorowa ń, wi ęc poddawana jest ona ci ągłej obserwacji. Dzi ęki wprowadzeniu do Programu Szczepie ń Ochronnych od ko ńca 2003r. obowi ązkowych szczepie ń p/odrze, śwince i ró życzce, odnotowuje si ę z roku na rok spadek zapadalno ści na te choroby. W roku 2017 podobnie jak w 2016 nie odnotowano w powiecie krapkowickim żadnego zachorowania na odr ę, chocia ż zachorowania odnotowywano w Polsce. W roku 2017 na odr ę w Polsce zachorowało – 63 osoby. W 2016 w Polsce zachorowało na odr ę a ż 132 osoby, gdzie w roku 2015 tylko 48. Zachorowania te niestety odnotowywane s ą po śród osób nieszczepionych. Niepokoj ący jest równie ż fakt wzrostu osób odmawiaj ących szczepie ń dzieci i to równie ż w powiecie krapkowickim. W krajach, w których % osób niezaszczepionych jest znacznie ni ższy ni ż w Polsce, obserwuje si ę znacznie wi ększy odsetek przypadków odry.

8 Na śwink ę w roku 2017 w powiecie krapkowickim odnotowano – 5 zachorowa ń natomiast w roku 2016 zachorowały 4 osoby. W latach 2016 - 2017 nie odnotowano zachorowa ń na ró życzk ę. Od kilku lat stwierdza si ę równie ż zachorowalno ść na krztusiec. W roku 2013 stwierdzono 4 zachorowania, w roku 2014 - 5 zachorowa ń, w roku 2015 - 4 zachorowania, w roku 2016 - 24 zachorowania a w roku 2017 odnotowano - 8. W przypadku krztu śca wyst ępuje stopniowy spadek odporno ści indywidualnej u osób, które wcze śniej j ą ju ż nabyły. Jest to zjawisko niezale żne od sposobu uzyskania odporno ści i dotyczy zarówno osób, które nabyły odporno ść w wyniku przebycia krztu śca, jak te ż w drodze szczepie ń ochronnych. Istotne znaczenie w z krztu ścem maj ą prowadzone od 2003 roku szczepienia przypominaj ące p/krztu ścowi u dzieci w 6 roku życia szczepionk ą DTaP (błoniczo-tęż cow ą z bezkomórkowym komponentem krztu ścowym). W zwi ązku, że zachorowania obecnie wyst ępuj ą u dzieci powy żej 16 roku życia i dorosłych w Programie Szczepie ń Ochronnych na rok 2016 wprowadzono obowi ązkowe szczepienia dzieci w 14 roku życia szczepionk ą dTap (błoniczo-tęż cow ą z bezkomórkowym komponentem krztu ścowym), gdzie do ko ńca roku 2015 dzieci w 14 roku życia były szczepione wył ącznie szczepionk ą p/błonicy i t ęż cowi bez komponentu krztu ścowego. W przypadku zachorowania na płonic ę (szkarlatyna) odnotowuje si ę cykliczn ą zmienno ść : w roku 2012 odnotowano 46 zachorowa ń, w roku 2013 liczba zachorowa ń wzrosła do 77, w roku 2014 odnotowano 51 zachorowa ń a w roku 2015 ju ż 84 zachorowania, w roku 2016 tylko 31 zachorowa ń, natomiast w roku 2017 na płoni ę zachorowało 58 osób. W przypadku zachorowa ń na płonic ę nie mo żemy si ę uodporni ć w drodze szczepie ń ochronnych. Na wykresie 2 przedstawiono liczbowy rozkład zachorowa ń na krztusiec, osp ę wietrzn ą, płonic ę i śwink ę. Jak wynika z wykresu najwi ęcej osób w roku 2017 zachorowało na osp ę wietrzn ą - liczba zachorowa ń wynosiła 601 przypadków, w roku 2016 zachorowało 456 osób natomiast w roku 2015 odnotowano 405 zachorowa ń. Najwi ększy wzrost zachorowa ń na osp ę wietrzn ą w powiecie odnotowano w roku 2012 i liczba zachorowa ń wyniosła wtedy 818 zachorowa ń. Najwi ęcej choruje dzieci w przedziale wiekowym 0-14 lat, chocia ż sporadyczne zachorowania odnotowuje si ę równie ż u osób dorosłych. Pomimo du żego wzrostu zachorowa ń wzrasta równie ż liczba osób zaszczepionych przeciwko ospie wietrznej: w roku 2014 r. wyniosła 214, w roku 2015 zaszczepiły si ę 303, w roku 2016 – 350 osób, natomiast w roku 2017 ju ż 418 osób. Szczepione s ą głównie dzieci w wieku 0-9 lat. Wśród dzieci, które były szczepione p/ospie wietrznej nie było zachorowa ń na t ę chorob ę.

9 Nale ży nadmieni ć, że ospa wietrzna jest chorob ą zaka źną cz ęsto ko ńcz ącą si ę powikłaniami m.in. zapaleniem opon mózgowo – rdzeniowych, a najskuteczniejsz ą ochron ą są szczepienia ochronne.

Liczbowy rozkład zachorowa ń na krztusiec, osp ę wietrzn ą, płonic ę, śwink ę w 2016 roku.

świnka; 4 krztusiec; 24 płonica; 31

krztusiec ospa wietrzna płonica świnka

ospa wietrzna ; 456

Wykres 2 Liczbowy rozkład zachorowa ń na krztusiec, osp ę wietrzn ą, płonic ę, śwink ę w roku 2016 i 2017

10 Zapadalno ść na osp ę wietrzn ą w latach 2012 - 2017

1400 1200 Polska 1000 woj. opolskie 800 powiat 600 400 200 0 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Wykres 3 Zapadalno ść na osp ę wietrzn ą w latach 2012-2017

Na wykresie 3 przedstawiono zapadalno ść na osp ę wietrzn ą w powiecie krapkowickim w latach 2012 – 2017 i w porównywalnym okresie w woj. opolskim i w Polsce. Jak przedstawia wykres w powiecie krapkowickim wzrost zapadalno ści wyst ąpił w roku 2012 i wyniósł wtedy 1274,7/100 000. W roku 2013 i w roku 2014 obserwowali śmy współczynnik zapadalno ści, który był ni ższy zarówno w województwie opolskim i w Polsce. Od roku 2015 do 2017 odnotowujemy kolejny wzrost zapadalno ści na osp ę wietrzn ą w powiecie krapkowickim i jest on wy ższy ni ż średni współczynnik zapadalno ści w województwie i w Polsce. Obecnie jeste śmy w okresie, gdzie od kilku lat obserwujemy wzrost zachorowalno ści na osp ę. Jeste śmy w okresie tzw. epidemii wyrównawczej - dochodzi do niej zawsze wtedy, gdy znaczna cz ęść populacji nie jest odporna na to zaka żenie, co zdarza si ę co 2-3 lata.

1.3 Zachorowania na gryp ę i schorzenia grypopodobne

Nadzór epidemiologiczny nad gryp ą w całej Polsce prowadzony jest w ci ągu całego roku, ze szczególnym wzmocnieniem nadzoru wirusologicznego w okresie zwiększonej zachorowalno ści, który obserwujemy w powiecie od pa ździernika do kwietnia nast ępnego roku. W powiecie krapkowickim, jako przypadki zachorowa ń i podejrze ń zachorowa ń na gryp ę rejestruje si ę zachorowania przebiegaj ące pod postaci ą zespołów objawów klinicznych takich jak: zachorowania grypopodobne lub ostre zaka żenia górnych dróg oddechowych.

11 W roku 2017 podobnie jak w latach ubiegłych obok ospy wietrznej najwi ęcej mieszka ńców powiatu krapkowickiego zachorowało na gryp ę i schorzenia grypopodobne. W roku 2017 w powiecie krapkowickim na gryp ę zachorowało 13735 osób i jest to o 1142 osoby wi ęcej ni ż w roku 2016, w którym odnotowano 12593 zachorowania. (tabela 1). Na poni ższym wykresie 4 przedstawiono zapadalno ść na gryp ę w Polsce, województwie opolskim oraz w powiecie krapkowickim w latach 2013 – 2017. W powiecie krapkowickim od roku 2013 odnotowuje si ę najwi ększ ą zapadalno ść , gdzie wska źnik zapadalno ści przeliczany na 100 000 mieszka ńców wynosi ponad 20 000 i kilkakrotnie przewy ższa zapadalno ść w Polsce i w województwie. Od kilku lat obserwuje si ę, że szczyt zachorowa ń na gryp ę i schorzenia grypopodobne w powiecie krapkowickim przypada na stycze ń i luty

Wykres 4 Zapadalno ść na gryp ę w latach 2013 - 2017

Nale ży pami ętać, że najskuteczniejsz ą metod ą zapobiegania zachorowaniom na gryp ę są szczepienia ochronne. W powiecie krapkowickim jest on bardzo niski i wynosi zaledwie 3,7 % W ramach systemu nadzoru wybiórczego nad gryp ą SENTINEL odbywa si ę w powiecie monitorowanie grypy pod k ątem epidemiologicznym i wirusologicznym.

12 Uczestnicz ą w nim wybrani lekarze POZ, stacje sanitarno – epidemiologiczne oraz Krajowy Ośrodek ds. Grypy NIZP-PZH pełni ący rol ę koordynatora. Oznacza to, że lekarze bior ący udział w nadzorze zobligowani s ą do przesyłania danych epidemiologicznych dotycz ących zachorowa ń na gryp ę i infekcje grypopodobne oraz do wykonywania badań laboratoryjnych w ramach nadzoru. W powiecie krapkowickim w nadzorze SENTINEL od grudnia 2012 do kwietnia 2016 roku brała udział NZOZ Omega. Od roku 2017 w tym zakresie współpracujemy z NZOZ VERITAS.

1.4 Sytuacja epidemiologiczna gru źlicy

Według Światowej Organizacji Zdrowia gru źlica obok zaka żenia HIV i malarii nale ży do najcz ęstszych chorób zaka źnych na świecie i stanowi „globalne zagro żenie dla zdrowia”. Zgodnie z szacunkami WHO 1/3 ogólnej populacji świata (ok. 2 miliardy) jest zaka żona pr ątkiem gru źlicy. Po kilkuletniej obserwacji nale ży zwróci ć uwag ę, że gru źlica do nas powróciła a wska źniki nie napawaj ą optymizmem. Najwi ększ ą zapadalno ść w powiecie krapkowickim odnotowali śmy w roku 2015, która wyniosła 25,53/100 000 (wykres 5). Do roku 2015 nigdy nie odnotowali śmy tak wysokiej zapadalno ści, która jest wy ższa zarówno w Polsce jak i w województwie. W latach 2012 – 2014 średnia zapadalno ść na gru źlic ę była ni ższa zarówno w Polsce jak i w województwie. W roku 2014 w powiecie krapkowickim zachorowało 6 osób w roku 2015 zachorowało a ż 16 osób, natomiast w roku 2016 ju ż tylko 4 osoby ze współczynnikiem zapadalno ści 6,42. Natomiast w roku 2017 odnotowano tylko 2 przypadki ze współczynnikiem zapadalno ści 3,24 Jest to najni ższy współczynnik zapadalno ści w powiecie od kilku lat. W województwie opolskim średnia zapadalno ść w roku 2016 wynosiła 14,27/100 000 natomiast w Polsce w roku 2016 – 16,8 . Za rok 2017 nie mamy jeszcze danych, gdy ż dane epidemiologiczne dotycz ące zachorowa ń na gru źlic ę jeszcze spływaj ą do Instytutu chorób Płuc i Gru źlicy w Warszawie). Analizuj ąc zachorowalno ść w poszczególnych gminach powiatu krapkowickiego najwi ęcej zachorowa ń odnotowuje si ę w gminie Zdzieszowice i w gminie (wykres 6). W roku 2017 jak wynika z wykresu 7, po 1 zachorowanu na gru źlic ę odnotowano w gminach Krapkowice i Walce. Nie odnotowano zachorowa ń w pozostałych gminach. Łącznie odnotowano tylko 2 przypadki zachorowania na gru źlic ę w roku 2017.

13

Wykres 5 Zapadalno ść na gru źlic ę w latach 2012 – 2017

Wykres 6 Liczba zachorowa ń na gru źlic ę z podziałem na gminy w latach 2009-2017

14 Liczba zachorowa ń na gru źlic ę z podziałem na gminy w 2017 roku.

Gogolin; 0 Walce; 1 Zdzieszowice; 0 Krapkowice Strzeleczki; 0 Walce Krapkowice; 1 ; 0 Zdzieszowic e

Wykres 7 Liczba zachorowa ń na gru źlic ę z podziałem na gminy w roku 2017

1.5 Sytuacja epidemiologiczna chorób odzwierz ęcych i paso żytniczych

Choroby odzwierz ęce – zoonozy coraz cz ęś ciej dotykaj ą społecze ństwo. Przenoszeniu czynników chorobotwórczych sprzyja wci ąż niewystarczaj ąca świadomo ść ludzi, co do sposobów przenoszenia oraz mo żliwo ści unikni ęcia zaka żenia. Nadzór nad chorobami odzwierz ęcymi w Polsce realizuje Pa ństwowa Inspekcja Sanitarna we współpracy z Inspekcj ą Weterynaryjn ą. Do najcz ęś ciej wyst ępuj ących chorób odzwierz ęcych w Polsce nale ży zaliczy ć: Bruceloz ę, Ró życ ę, Jersinioz ę, Listerioz ę, Borelioz ę, Kleszczowe Zapalenie Mózgu, Toksoplazmoz ę, Toksokaroz ę, B ąblowic ę, Wło śnic ę i grzybice skóry, styczno ść i nara żenie na W ścieklizn ę, Giardioz ę i Jersinioz ę. Spo śród wymienionych powy żej chorób odzwierzęcych w powiecie krapkowickim w roku 2017 odnotowano zachorowania na Borelioz ę, Giardioz ę, Jersinioz ę oraz pok ąsania przez zwierz ęta. Na terenie powiatu krapkowickiego nie odnotowano zachorowania na w ścieklizn ę u ludzi. Prowadzony jest nadzór nad wszystkimi osobami, które zostały pok ąsane przez zwierz ęta. W powiecie krapkowickim w 2017 roku 98 osób zostało pok ąsanych przez zwierz ęta i dzi ęki współpracy z Powiatowym Inspektorem Weterynarii 6 osób pok ąsanych skierowano do Poradni Chorób Zaka źnych celem szczepienia po nara żeniu. W przypadku pozostałych pok ąsa ń zwierz ęta kierowano pod nadzór weterynaryjny celem obserwacji w kierunku w ścieklizny. Wyniki obserwacji zwierz ąt były negatywne. Żadne zwierz ę nie było chore na w ścieklizn ę.

15

Wykres 8 Liczba pogryzie ń w latach 2012 – 2017 w powiecie krapkowickim

Jak wynika z wykresu 8 od kilku lat obserwuje si ę wyra źny wzrost pogryzie ń przez zwierz ęta w powiecie krapkowickim. W roku 2012 było to zaledwie 49 zgłoszonych przypadków, w roku 2017 ju ż 98. Szacuje si ę jednak, że liczba pok ąsa ń przez zwierz ęta mo że by ć wy ższa gdy ż nie wszystkie osoby poszkodowane mogły zgłosi ć si ę do lekarzy lub lekarze nie zgłosili faktu pogryzienia do Inspekcji Sanitarnej.

BORELIOZA Do najcz ęś ciej wyst ępuj ących chorób odzwierz ęcych w powiecie krapkowickim nale ży Borelioza. Borelioza to choroba bakteryjna przenoszona przez kleszcze. W roku 2017 ponownie odnotowali śmy wysok ą zapadalno ść na borelioz ę w powiecie krapkowickim, która wyniosła a ż 171,7/100 000 i jest prawie trzykrotnie wy ższa ni ż w Polsce i w województwie (wykres 9) Średnia zapadalno ść w Polsce w roku 2017 wyniosła 59,02/100 000 mieszka ńców. Średnia w województwie w roku 2017 jest nieco powy żej średniej w kraju i wyniosła 64,97 /100 000.

16

Wykres. 9 Zapadalno ść na borelioz ę w latach 2012 - 2017

Przyczyny wzrostu zachorowalno ści na borelioz ę nale ży upatrywa ć tak że w stale zmieniaj ącym si ę zasi ęgu geograficznym bytowania kleszczy, wydłu żaniu okresu ich żerowania, zmianach klimatu, zmianach ekonomicznych i społecznych w otoczeniu ludzi. Istotn ą rol ę odgrywaj ą równie ż migruj ące zwierz ęta przenosz ące zaka żone kleszcze na obszary, na których kr ętki Borrelia nie wyst ępowały. Ze wzgl ędu na niespecyficzne i rozci ągni ęte w czasie objawy, wiele przypadków boreliozy mo że nie by ć zgłaszana lub zgłaszana z du żym opó źnieniem. Istotnym czynnikiem maj ącym wpływ na rozpoznawalno ść i zgłaszalno ść boreliozy jest diagnostyka laboratoryjna Niestety nie jest obecnie na rynku dost ępna szczepionka przeciwko boreliozie. Mo żemy si ę jednak zaszczepi ć przeciw innej chorobie przenoszonej przez kleszcze, jak ą jest wirusowe kleszczowe zapalnie mózgu.

1.6 Wirusowe zapalenie w ątroby Wirusowe zapalenia w ątroby s ą chorobami wywołanymi przez hepatotropowe wirusy, które powoduj ą stan zapalny w ątroby. W zakresie sytuacji epidemiologicznej chorób zaka źnych, niepokoi ć mo że utrzymuj ący si ę od wielu lat trend wzrostowy zachorowa ń na WZW C, poł ączony z nisk ą wykrywalno ści ą tej choroby w populacji. Szacunkowe dane epidemiologiczne pozwalaj ą sądzi ć, że liczba osób zaka żonych wirusem HCV w Polsce si ęga ponad 700 tysi ęcy, a 80%

17 przypadków zaka żeń ma zwi ązek z naruszeniem ci ągło ści tkanek w trakcie drobnych zabiegów medycznych oraz zabiegów upi ększaj ących, wykonywanych z naruszeniem procedur higieniczno – sanitarnych. Do zaka żenia HCV i HBV dochodzi poprzez kontakt z zaka żon ą krwi ą (wirus bytuje w krwi i tkankach nosiciela) lub kontakt z przedmiotami, które zostały ni ą zanieczyszczone. Z uwagi na brak metod zapobiegania zaka żeniom HCV w drodze szczepie ń ochronnych, szerzeniom si ę zachorowa ń na wirusowe zapalenie w ątroby typu C mo żna zapobiec jedynie w drodze działa ń nieswoistych polegaj ących na wdra żaniu i utrzymywaniu wysokich standardów higieniczno – sanitarnych wykonywania świadcze ń zdrowotnych oraz zabiegów o charakterze niemedycznym czyli zabiegów upi ększaj ących oraz tatua żu. Zaka żeniom HBV wywołuj ące zapalenie w ątroby typu B oraz HAV wywołuj ące zapalenie wątroby typu A mo żna zapobiega ć w drodze szczepie ń ochronnych. Jak wynika z wykresu 10 w roku 2016 w powiecie krapkowickim odnotowano tylko 3 zachorowanie na Wirusowe Zapalenie W ątroby typu C ze średni ą zapadalno ści ą 3,2/100 000. W roku 2015 współczynnik zapadalno ści wyniósł 1,6/100 000 natomiast w roku 2017 współczynnik zapadalno ści wzrósł dwukrotnie i wyniósł 6,4/ 100 000. W przypadku zachorowa ń na Wirusowe Zapalenie W ątroby typu B to pomimo szczepie ń ochronnych nadal wyst ępuj ą w powiecie zachorowania. W roku 2014 współczynnik zapadalno ści wyniósł 8/100 000 i był dwukrotnie wy ższy ni ż w roku 2013. W roku 2015 i w roku 2016 nie odnotowano zachorowa ń na Wirusowe Zapalenie W ątroby typu B w powiecie krapkowickim. Natomiast w roku 2017 odnotowali śmy kolejne 4 zachorowania na WZW typu B ze współczynnikiem zapadalno ści 6,4/100 000. W Polsce w ostatnim roku zapadalno ść na Wirusowe Zapalenie W ątroby typu A wykazała trend wzrostowy. Do roku 2016 zachorowania na WZW typu A w Polsce wyst ępowały sporadycznie, i było to kilkadziesi ąt przypadków rocznie (w roku 2016 – 35 przypadków), z czego znacz ącą cz ęść stanowiły zachorowania zawleczone z obszarów zagro żonych zachorowalno ści ą. W powiecie krapkowickim nie odnotowano żadnego zachorowania w tym okresie. Polska od roku 1997 jest obszarem o niskiej endemiczno ści zachorowa ń a od roku 2003 zacz ęto obserwowa ć okres endemiczno ści bardzo niskiej. Nie stwierdza si ę okresowo ści narastania liczby przypadków zachorowa ń na WZW typu A. Zapadalno ść w ostatnich kilku latach nie przekraczała 1/100 000 (w roku 2015 zapadalno ść w Polsce wyniosła 0,13/100 000 a w 2016 wyniosła tylko 0,09/100 000).

18 Natomiast w roku 2017 liczba zachorowa ń w Polsce gwałtownie wzrosła do 3072 przypadków (zapadalno ść 7,99/100 000) z tego w województwie 19 zachorowa ń (zapadalno ść 1,92/100 000) a w powiecie krapkowickim odnotowali śmy ju ż 2 przypadki zachorowania na Wirusowe Zapalenie W ątroby typu A (zapadalność 3,2/100 000). W powiecie krapkowickim w latach 2010 - 2016 nie odnotowano żadnego zachorowania na Wirusowe Zapalenie W ątroby typu A i jednocze śnie obserwowali śmy równie ż niewielk ą wyszczepialno ść przeciwko tej chorobie (w roku 2012 zaszczepiły się 73 osoby, w roku 2013 tylko 27, w roku 2014 - 63 osoby, w roku 2015 - 25 osób, w roku 2016 - 57osób, w roku 2017 – 87 osób).

Wykres 10. Zapadalno ść na Wirusowe Zapalenie W ątroby typu A, B, C w latach 2010-2017

2. SZCZEPIENIA OCHRONNE Polska podobnie jak inne kraje posiada wypracowany przez wiele lat system powszechnych szczepie ń ochronnych, który skutecznie zapobiega szerzeniu si ę gro źnych chorób zaka źnych. Jest on systematycznie modyfikowany i dostosowywany do zmieniaj ącej si ę sytuacji epidemiologicznej chorób zaka źnych . Odporno ść zbiorowiskowa pojawiaj ąca si ę przy zaszczepieniu dla poszczególnych chorób 95%-98% populacji skutecznie przecina mo żliwo ść epidemicznego szerzenia si ę zaka żeń.

19 Program Szczepie ń Ochronnych (PSO) jest jednym z najwa żniejszym programów profilaktycznych maj ących wpływ na stan zdrowia publicznego, szczególnie w odniesieniu do stanu zdrowia dzieci i młodzie ży. Jest on systematyczne modyfikowany, zgodnie z aktualn ą wiedz ą medyczn ą z uwzgl ędnieniem mo żliwo ści finansowych bud żetu Ministra Zdrowia. Obowi ązek poddawania si ę szczepieniom ma charakter powszechny i podlegaj ą mu osoby przebywaj ące na terenie Polski. Podstaw ą prawn ą do nało żenia obowi ązku szczepie ń przeciw chorobom zaka źnym jest art.5 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu i zwalczaniu chorób zaka źnych ludzi, który zobowi ązuje osoby przebywaj ące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres dłu ższy ni ż 3 miesi ące do poddania si ę obowi ązkowym szczepieniom ochronnym na zasadach okre ślonym w ustawie, przy czym zgodnie z art.5 ust.2 ww. ustawy w odniesieniu do osób nieposiadaj ących pełnej zdolno ści do czynno ści prawnych (m.in. dzieci), odpowiedzialno ść za wypełnienie tego obowi ązku ponosi osoba sprawuj ąca nad t ą osob ą prawn ą piecz ę albo jej opiekun faktyczny (zwykle s ą to rodzice). Wykaz obowi ązkowych szczepie ń ochronnych i grupy osób obowi ązanych do poddania si ę tym szczepieniom zostały okre ślone w art. 17 ust. 1 ww. ustawy (jest to wydawany corocznie Pogram Szczepień Ochronnych w formie komunikatu przez Głównego Inspektora Sanitarnego) i rozporz ądzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011r. w sprawie obowi ązkowych szczepie ń ochronnych. Program Szczepie ń Ochronnych uwzgl ędnia choroby zaka źne obj ęte obowi ązkiem szczepie ń ochronnych, osoby i grupy osób obowi ązane do poddania si ę szczepieniom ochronnym. W roku 2017 kontrol ą obj ęto wszystkie punkty szczepie ń na terenie powiatu krapkowickiego.

20 Stan zaszczepienia dzieci i młodzie ży we wszystkich placówkach opieki zdrowotnej na terenie powiatu krapkowickiego Tabela 2

Stan zaszczepienia dzieci i młodzie ży w % Ogółem Ogółem wg MZ – 54 za 2017r. średnia w średnia w POZ w poszczególnych POZ POZ w % 2012 – Jednostka POZ 2004 – 1999 2008 – p/odrze, śwince i w % za 2016 p/błonicy, p/t ęż cowi i p/t ęż cowi i ró życzce za 2017 Nie wliczono tęż cowi i kolumny 2 ze błonicy błonicy (10-latki) krztu ścowi dotyczy dzieci wzgl ędu na brak (14-latki) (18-latki) (6-latki) zaszczepionych II dawkami szczepionki 1 2 3 6 5 6

NZOZ SAMED Krapkowice 59,6 78,3 51,0 79,1 67,0 82,00

NZOZ PMR Zdzieszowice 89,6 96,1 96,6 89,7 93,0 83,23

NZOZ GPLR Zdzieszowice - 100 100 - 100 95,83

Nowa Przychodnia Gogolin 79,6 79,2 69,5 79,3 76,9 84,10

NZOZ OTM ĘT 86,7 77,8 91,7 74,4 82,65 96,08 GPL ARS MEDICA Żuzela 100 100 100 100 100 95,23

SNZOZ Omega Krapkowice 74,5 81,5 52,1 79,2 71,82 93,38

SPOZ Walce 97,2 91,3 89,5 93,3 92,8 97,33

NZOZ Wilkosz MED 98,0 96,0 97,0 93,4 96,1 95,60 Zdzieszowice

NZOZ Medica Kr ępna 94,1 100 100 100 98,5 97,93

SPLR Kamie ń Śl. i 100 87,5 83,9 100 92,7 91,65 Gogolin

GPL ARS MEDICA Rogów 100 100 100 100 100 100,00 Op.

NZOZ Veritas Dobra 100 95,8 100 100 98,95 90,23

NZOZ SAMED Strzeleczki 100 100 92,9 100 98,22 96,60

NZOZ SAMED Zielina - 100 92,3 100 97,43 100,00

NZOZ SAMED Racławiczki 100 100 100 100 100 100,00 NZOZ SAMED Dobra - - 100 - 100 100,00

21 Stan zaszczepienia dzieci i młodzie ży na terenie powiatu krapkowickiego Tabela 3 Stan zaszczepienia dzieci i młodzie ży w % Ogółem Ogółem Ogółem wg MZ – 54 za 2017r. średnia średnia średnia wyszczepialno ść wyszczepialno ść wyszczepialno ść w powiecie w powiecie 2008 – p/odrze, w powiecie 2012 – p/błonicy, 2004 – 1999 krapkowickim krapkowickim śwince i ró życzce krapkowickim tęż cowi i p/t ęż cowi i p/t ęż cowi i w % w % (10-latki) w % krztu ścowi (6- błonicy błonicy dotyczy dzieci za 2017 za 2015 za 2016 latki) (14-latki) (18-latki) zaszczepionych II

dawkami 2 3 6 5 6 7 8

77,8 86,5 79,7 85,0 82,5 88,8 98,48

Od roku 2016 procent wyszczepialno ści wykazuje trend spadkowy. W roku 2016 osi ągn ął średnio 88,8% w roku 2015 było to 98,48% a w roku 2017 kolejny spadek o 6 % i wyniósł zaledwie 82,5%. Najni ższ ą wyszczepialno ść odnotowujemy w śród dzieci w 6-tym roku życia, p/błonicy, t ęż cowi i krztu ścowi który wyniósł w powiecie zaledwie 77,8, w roku 2016 - 80,60%, a w roku 2015 wska źnik wyszczepialno ści wyniósł 97,90% (tabela 3). Nale ży podkre śli ć, że w roku sprawozdawczym wska źnik wyszczepialno ści na poszczególne choroby zaka źne (tabela 3) zmniejszył si ę o ponad 6% w stosunku do roku ubiegłego a 16% w stosunku do roku 2015. Niepokoi fakt, że coraz wi ęcej rodziców i opiekunów prawnych dzieci, które podlegaj ą obowi ązkowym szczepieniom ochronnym odmawia wykonania szczepie ń swoich dzieci. Liczba ta z roku na rok wzrasta i na koniec roku 2016r. było ju ż 53 rodziców (opiekunów prawnych), które nie zaszczepiło swoich dzieci a w roku 2017 to ju ż 75 osób . Nale ży podkre śli ć, że warunkiem osi ągni ęcia odporno ści w skali populacji jest wysoki odsetek zaszczepionych dzieci (zwykle odporno ść populacyjn ą osi ąga si ę przy zaszczepieniu co najmniej 95%). W powiecie krapkowickim w roku 2016 i 2017 odporno ści populacyjnej nie osi ągn ęli śmy. Najwi ększa wyszczepialno ść , która osi ągn ęli śmy to zaledwie 86% u dzieci w 14 roku życia p/błonicy, t ęż cowi i krztu ścowi i w roczniku i 85% u 10 latków p/odrze, śwince i ró życzce. (tabela 3). A niestety te choroby znowu do nas powróciły. Zapewnienie wysokiego odsetka osób uodpornionych w powiecie krapkowickim wspierane jest działaniami o światowo- zdrowotnymi, propaguj ącymi wiedz ę o roli szczepie ń w zapobieganiu chorobom zaka źnym. W przypadku odmowy szczepie ń ochronnych podstaw ą prawn ą do nało żenia obowi ązku szczepie ń przeciw wybranym chorobom zaka źnym jest art. 5

22 ust.1 punkt 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zaka żeń i chorób zaka źnych u ludzi, który zobowi ązuje osoby przebywaj ące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do poddawania si ę obowi ązkowym szczepieniom ochronnym na zasadach okre ślonych w ustawie, przy czym w odniesieniu do osób nieposiadaj ących pełnej zdolno ści do czynno ści prawnych (m.in. dzieci) odpowiedzialno ść za wypełnienie tego obowi ązku ponosi osoba sprawuj ącą nad t ą osob ą prawn ą piecz ę albo jej opiekun faktyczny (zwykle s ą to rodzice). W przypadku stwierdzenia uchylania si ę rodziców dzieci (opiekunów prawnych) od wypełnienia ustawowego obowi ązku szczepie ń dzieci konieczne b ędzie podejmowanie działa ń w celu przymuszenia osób zobowi ązanych (zwykle rodziców dzieci, opiekunów prawnych) do wypełnienia tego obowi ązku. Kwestie sposobu egzekwowania ww. obowi ązku szczepie ń, jako obowi ązku o charakterze niepieni ęż nym, s ą regulowane w przepisach ustawy z dnia 17 czerwca 1966r. o post ępowaniu egzekucyjnym w administracji. Obowi ązki niepieni ęż ne wynikaj ące bezpo średnio z przepisów prawa (takie jak m.in. obowi ązek szczepie ń) pozostaj ą w obszarze nadzoru we wła ściwo ści organów Pa ństwowej Inspekcji Sanitarnej, które w zwi ązku z tym s ą uprawnione do żą dania wykonania obowi ązku szczepie ń przez osoby do tego zobowi ązane, tj s ą wierzycielami tego obowi ązku,. Jednocze śnie na organach Pa ństwowej Inspekcji Sanitarnej, jako wierzycielach obowi ązku szczepie ń ochronnych, spoczywa prawny obowi ązek podejmowania wszelkich czynno ści zmierzaj ących do zastosowania przewidzianych prawem środków egzekucyjnych w celu skłonienia osoby uchylaj ącej si ę do wykonania obowi ązku. Podejmowane działania polegaj ą na kierowaniu do osób uchylaj ących si ę upomnie ń zawieraj ących wezwanie do wykonania obowi ązku szczepie ń z zagro żeniem skierowania sprawy na drodze egzekucji administracyjnej, a nast ępnie, w przypadku braku reakcji na wezwanie, kierowanie wniosków do wojewody o egzekucj ę administracyjn ą szczepie ń zgodnie z przepisami prawa.

SZCZEPIENIA ZALECANE W tabeli 3 oraz na wykresach 11 i.12 pokazano ilo ść osób zaszczepionych na niektóre szczepienia zalecane, na terenie powiatu krapkowickiego w latach 2011-2017.

23 Tabela 4 Jednostka Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba chorobowa, zaszcze- zaszcze- zaszcze- zaszcze- zaszcze- zaszcze- zaszcze- przeciw pionych pionych pionych pionych pionych pionych pionych której w 2011 w 2012 w 2013 w 2014 w 2015 w 2016 w 2017 wykonano roku roku roku roku roku roku roku szczepienie Zaka żenia Neisseria 180 101 113 239 341 380 456 meningitidis Zaka żenia Streptococcus 295 480 411 673 666 919 921 pneumoniae Biegunka 70 65 77 91 73 104 127 rotawirusowa Zaka żenia wirusem brodawczaka 62 55 158 53 19 24 21 ludzkiego (p/HPV) Grypa 2436 1867 1966 1990 1991 2008 2283 Kleszczowe zapalenie 14 36 15 22 22 16 52 mózgu Wirusowe Zapalenie 31 73 27 63 25 57 87 wątroby typu A p/Ospie 34 76 111 212 303 350 418 wietrznej

Jak wskazuje poni ższy wykres (rys.11 oraz tabela nr 4) liczba osób zaszczepionych przeciwko zaka żeniom spowodowanym Neisseria meningitidis nieznacznie wzrosła w stosunku do roku ubiegłego. Uodpornionych w roku 2016 zostało 380 osób, a w roku 2017 - 456 osób na ogóln ą liczb ę społecze ństwa i dotyczy to wył ącznie dzieci i młodzie ży do 19 roku życia. Szczepienia p/biegunce rotawirusowej w śród dzieci utrzymywały si ę na poziomie z lat ubiegłych i w roku 2017 liczba zaszczepionych dzieci to 127.

24 Jak wskazuje wykres (rys. 11) z roku na rok zwi ększa si ę liczba osób uodpornionych p/zaka żeniom Streptococcus pneumoniae oraz p/ospie wietrznej. Zwi ązane jest to rozszerzeniem w Programie Szczepie ń Ochronnych, szczepie ń dzieci przeciwko zaka żeniom Streptococcus pneumoniae oraz p/ospie wietrznej z grup ryzyka. Od 01.10.2011 r. wszystkie dzieci urodzone przedwcze śnie (przed uko ńczeniem 37 tygodnia ci ąż y) lub z nisk ą mas ą urodzeniow ą (poni żej 2500g) s ą szczepione przeciw pneumokokom w ramach kalendarza szczepie ń bezpłatnie. Jednocze śnie wszystkie dzieci urodzone po 31.12.2016r, zostały obj ęte szczepieniami w ramach szczepie ń populacyjnych. Tym samym dotychczasowa grupa dzieci wysokiego ryzyka ci ęż kich zaka żeń pneumokokowych została znacznie poszerzona (wcze śniaki stanowi ą ok. 10% noworodków). To wa żny krok w redukcji zachorowa ń na ci ęż kie choroby pneumokokowe. Szczepienia p/ospie wietrznej i p/streptococcus pneumoniae s ą obowi ązkowe i bezpłatne dla dzieci z grup ryzyka. Wykres 12 wskazuje liczb ę osób zaszczepionych p/WZW typu A, p/HPV oraz p/kleszczowemu zapaleniu mózgu. W roku 2017 odnotowano 21 osób, które zostały zaszczepione p/HPV (zaka żenia wirusem brodawczaka ludzkiego). Z tego 18 dziewczynek zostało zaszczepionych w Gminnym O środku Zdrowia w Gogolinie zwi ązanym z programem zdrowotnym wdro żonym przez GOZ Gogolin i skierowanym do dziewczynek 1 klas gimnazjalnych zameldowanych na terenie gminy. Pozostałe to kobiety zaszczepione w gabinetach ginekologicznych i w poradniach POZ. Przeciwko Wirusowemu Zapaleniu W ątroby typu A w roku 2017 zostało zaszczepionych 87 osób. Najwi ększy odsetek osób zaszczepionych to osoby dorosłe, które podró żowały do rejonów, w których szerzy si ę zapalenie w ątroby typu A. Nale ży nadmieni ć, że w śród zaszczepionych jest równie ż 23 dzieci do 9-go roku życia. Średni ą wyszczepialno ść p/grypie w latach 2011 – 2017 pokazuje wykres 13. Nale ży zwróci ć uwag ę, że populacja ludzi szczepi ących si ę w danym sezonie epidemicznym jest niewielka i wynosi zaledwie ponad 2% w Polsce, 3,7 % w powiecie krapkowickim i nieco ponad 2% w województwie a populacja ludzi zapadaj ąca na gryp ę lub schorzenia grypopodobne jest coraz wy ższa (tabela 1). Nale ży przypomnie ć, że najskuteczniejsz ą metod ą zapobiegania zachorowaniom na gryp ę s ą profilaktyczne szczepienia ochronne.

25 Wykres 11 Liczba osób zaszczepionych w latach 2009 -2017 wg jednostek chorobowych

Wykres 12 Liczba osób zaszczepionych w latach 2009 -2017 wg jednostek chorobowych

26

Wykres 13 Wyszczepialno ść p/grypie w % w latach 2011 - 2017

WNIOSKI:

Nale ży zwróci ć szczególn ą uwag ę na: o zapewnienie przez świadczeniodawców przeprowadzaj ących obowi ązkowe szczepienia ochronne na terenie powiatu krapkowickiego wła ściwych warunków przechowywania preparatów szczepionkowych, w tym w porze nocnej oraz w dni wolne od pracy, poprzez stałe monitorowanie temperatury celem zachowania ła ńcucha chłodniczego oraz zapewnienie warunków przechowywania preparatów szczepionkowych zgodnych z zaleceniami producenta produktu immunologicznego, o przekazywanie społecze ństwu informacji na temat korzy ści zdrowotnych wynikaj ących ze szczepie ń ochronnych, podniesienie poziomu wiedzy społecze ństwa nt. zapobiegania chorobom zaka źnym na drodze szczepie ń ochronnych ze wzgl ędu na coraz bardziej widoczny w powiecie ruch antyszczepionkowy oraz egzekwowanie szczepie ń zgodnie z prawem; o podniesienie stopnia wyszczepialno ści dzieci i młodzie ży zgodnie z Programem Szczepie ń Ochronnych szczególnie w tych placówkach, w których % nie przekracza 95 %;

27

NADZÓR NAD WARUNKAMI SANITARNO-HIGIENICZNYMI ŚRODOWISKA PRACY I CHEMIKALIAMI

Prowadzono nadzór sanitarny w celu poprawy warunków pracy i ochrony zdrowia pracowników przed negatywnym oddziaływaniem szkodliwych i uci ąż liwych czynników wyst ępuj ących w miejscu pracy.

W ewidencji w 2017r. znajdowało si ę 157 zakładów zatrudniaj ących 11 550 pracowników. Najwi ększ ą liczb ę zatrudnionych odnotowano w działalno ści uj ętej w: PKD 43 -roboty budowlane specjalistyczne - 3149 zatrudnionych pracowników, PKD 19 - wytwarzanie i przetwarzanie koksu – 1587 zatrudnionych pracowników, PKD 25 – produkcja konstrukcji metalowych i ich cz ęś ci, -1034 zatrudnionych pracowników.

Struktura podmiotów gospodarczych wg zatrudnienia kształtowała si ę nast ępuj ąco: - 58 zakładów zatrudnia do 9 pracowników, - 66 zakładów zatrudnia od 10 do 49 pracowników, - 27 zakładów zatrudnia od 50 do 249 pracowników, - 6 zakładów zatrudnia 251 i wi ęcej pracowników.

28

W 2017r. przeprowadzono 95 kontroli w 61 zakładach pracy zatrudniaj ących 8523. Zakres przeprowadzonych kontroli obejmował kontrol ę przestrzegania przepisów okre ślaj ących wymagania higieniczne i zdrowotne dotycz ące warunków zdrowotnych środowiska pracy, a zwłaszcza zapobiegania powstawaniu chorób zawodowych i innych chorób zwi ązanych z warunkami pracy oraz przestrzegania przepisów prawnych w zakresie chemikaliów, w tym produktów biobójczych, detergentów oraz prekursorów narkotyków gr. 2 i 3.

W 8 skontrolowanych zakładach stwierdzono przekroczenia Najwy ższych Dopuszczalnych St ęż eń i Nat ęż eń (NDS/NDN) czynników szkodliwych dla zdrowia wyst ępuj ących w środowisku pracy. Przekroczenia stwierdzono w zakładach o profilu produkcji: PKD -10 – produkcja artykułów spo żywczych -1 zakład, PKD - 16 – produkcja wyrobów z drewna oraz korka, z wył ączeniem mebli - 1 zakład, PKD – 17- produkcja papieru i wyrobów z papieru - 1 zakład,

PKD – 19- wytwarzanie i przetwarzanie koksu i produktów rafinacji ropy naftowej -1 zakład PKD – 22 - produkcja wyrobów z gumy/ tworzyw sztucznych – 1 zakład, PKD – 37- odprowadzanie i oczyszczanie ścieków - 1 zakład, PKD – 43 – roboty budowlane specjalistyczne -1 zakład, PKD -47 – handel detaliczny, z wył ączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi - 1 zakład.

W 2017r. w warunkach nara żenia na szkodliwe czynniki środowiska pracy pracowało 757 pracowników (pracownik liczony 1 raz) w 16 zakładach pracy. Nara żenie na poszczególne czynniki szkodliwe: ˗ 19 pracowników pracowało w przekroczeniach zapylenia, ˗ 738 pracowników pracowało w przekroczeniach czynników fizycznych, w tym: ˗ 342 pracowników pracowało w przekroczeniach hałasu, ˗ 6 pracowników pracowało w przekroczeniach wibracji, ˗ 349 pracowników pracowało w przekroczeniach mikroklimatu gor ącego, ˗ 102 pracowników pracowało w przekroczeniu promieniowania optycznego podczerwonego i nadfioletowego,

29 Liczba osób pracuj ących w warunkach przekroczenia warto ści dopuszczalnych czynników szkodliwych wyst ępuj ących w środowisku pracy na przestrzeni 2013-2017roku.

Rok/liczba Liczba Liczba Liczba pracuj ących w warunkach przekroczenia NDS/NDN – zakładów zakładów zakładów w skontrolowa , w ogółem zapylen hałas mikrokl wibracj Czynn promien ewidencji nych/ liczba których ie imat a iki iowanie pracownikó stwierdz gor ący (drgani chemi optyczn w ono a czne e przekroc mech.) (podcze zenia rwie ń, nadfiole t) 2013/ 56 / 6 404 7 593 6 327 250 3 0 16 165 2014/ 54 / 4 919 6 680 33 239 485 1 10 0 182 2015/ 63 / 7 789 9 681 18 330 394 4 0 0 188 2016/ 60 / 7 738 8 672 23 347 309 4 32 16 195 2017/ 61/ 8523 8 757 19 342 349 6 0 102 157

30

Liczba osób pracuj ących w warunkach przekroczenia warto ści dopuszczalnych czynników szkodliwych wyst ępuj ących w środowisku pracy na przestrzeni 2013-2017roku.

W środowisku pracy w 10 podległych zakładach wyst ępuje nara żenie/kontakt pracowników na substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym . W 7 skontrolowanych zakładach w warunkach nara żenia na te czynniki pracuje ogółem – 565 pracowników, w tym 14 kobiet. Czynniki rakotwórcze wyst ępuj ące w zakładach skontrolowanych: • PKD 16- prace w nara żeniu na pył drewna twardego (buk, d ąb)- 1 zakład pracy. Nara żonych/praca w kontakcie: 1 osoba, (m ęż czyzna). • PKD 19- procesy technologiczne zwi ązane z nara żeniem na działanie wielopier ścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA), obecnych w sadzy w ęglowej, smołach w ęglowych i pakach w ęgłowych – 1 zakład pracy.

31 Nara żenie/praca w kontakcie: WWA, w tym B(a) P, benzen – 478 osób, w tym 12 kobiet. • PKD 20 - produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych (27 odczynników chemicznych sklasyfikowanych jako rakotwórcze lub mutagenne). Nara żonych/praca w kontakcie: 3 osoby, w tym 2 kobiety. • PKD 33- naprawa i konserwacja maszyn Nara żenie/praca w kontakcie: benzen – 66 osób (sami m ęż czy źni). • PKD 38- prace w nara żeniu na pył drewna twardego(buk, d ąb)- 1 zakład pracy. Nara żonych/praca w kontakcie: 15 osób (sami m ęż czy źni). • PKD 41 - roboty budowlane - 1 zakład pracy Nara żonych/praca w kontakcie: azbest – 2 osoby (sami m ęż czyźni).

W zakresie przestrzegania przepisów prawa chemicznego , biobójczego i detergentowego skontrolowano 31 produktów chemicznych, z których zakwestionowano 3, w tym 1 produkt biobójczy i 1 detergent.

W 2017r. wydano 9 decyzji dotycz ących prowadzonego post ępowania administracyjnego z 19 nakazami merytorycznymi, w tym: - 2 nakazy dotycz ące bada ń i pomiarów środowiska pracy, - 4 nakazy dotycz ące obni żenia st ęż eń i nat ęż eń czynników szkodliwych - 1 nakaz w zakresie oceny ryzyka zawodowego, - 2 nakazy w zakresie substancji chemicznych ich mieszanin, - 10 nakazów w zakresie spełnienia wymogów Kodeksu pracy i rozporz ądzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpiecze ństwa i higieny pracy oraz innych przepisów prawnych. Wydano 11 decyzji płatniczych.

Choroby zawodowe W 2017r. do Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Krapkowicach wpłyn ęły 3 zgłoszenia podejrzenia chorób zawodowych. W wyniku prowadzonych post ępowa ń wydano: • 1 decyzj ę o stwierdzeniu choroby zawodowej – poz. 15.3 - przewlekłe choroby narz ądu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym , trwaj ącym co najmniej 15 lat – niedowład mi ęś ni wewn ętrznych krtani z wrzecionowat ą niedomykalno ści ą fonacyjn ą gło śni i trwał ą dysfoni ą.

32 • 4 decyzje o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej: ˗ 1 decyzja – poz. 5 wykazu – przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które spowodowało trwałe upo śledzenie sprawno ści wentylacyjnej płuc z obni żeniuem nat ęż onej obj ęto ści wydechowej pierwszosekundowej (FEV1) poni żej 60% warto ści nale żnej, wywołane nara żeniem na pyły lub gazy dra żni ące, je żeli w ostatnich 10 latach pracy zawodowej co najmniej w 30% przypadków stwierdzono na stanowisku pracy przekroczenia najwy ższych dopuszczalnych st ęż eń, ˗ 2 decyzje - poz. 26 wykazu – choroby zaka źne lub paso żytnicze albo ich nast ępstwa- (borelioza i jersinioza), ˗ 1 decyzj ę – poz. 3.1 wykazu– pylica krzemowa płuc. • 7 postanowie ń. W 2017r. zostały stwierdzone 2 choroby zawodowe: ˗ 17.1 - nowotwory zło śliwe powstałe w nast ępstwie działania czynników wyst ępuj ących w środowisku pracy uznanych za rakotwórcze u ludzi – rak płuca, rak oskrzela, ˗ 15.3 - przewlekłe choroby narz ądu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym , trwaj ącym co najmniej 15 lat – niedowład mi ęś ni wewn ętrznych krtani z wrzecionowat ą niedomykalno ści ą fonacyjn ą gło śni i trwał ą dysfoni ą.

Liczba stwierdzonych chorób zawodowych na przestrzeni 2008-2017r. Rok Liczba Pozycja w wykazie chorób zawodowych / nazwa stwierdzonej stwierdzonych choroby. chorób 2008 2 • 22.3 - zespół wibracyjny - posta ć mieszan ą : naczyniowo-nerwow ą i kostno-stawow ą, • 17.1 - nowotwory zło śliwe powstałe w nast ępstwie działania czynników wyst ępuj ących w środowisku pracy uznanych za rakotwórcze u ludzi – rak płuc

2009 1 •17.1 - .nowotwory zło śliwe powstałe w nast ępstwie działania czynników wyst ępuj ących w środowisku pracy uznanych za rakotwórcze u ludzi – rak płuca

2010 2; • 17.1 - nowotwory zło śliwe powstałe w nast ępstwie działania czynników wyst ępuj ących w środowisku pracy uznanych za rakotwórcze u ludzi – rak płuca, • 15.3 - przewlekłe choroby narz ądu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym , trwaj ącym co najmniej 15 lat-

33 niedowład mi ęś ni wewn ętrznych krtani z niedomykalno ści ą fonacyjn ą gło śni i stał ą dysfoni ą

2011 2 • 17.1 - .nowotwory zło śliwe powstałe w nast ępstwie działania czynników wyst ępuj ących w środowisku pracy uznanych za rakotwórcze u ludzi – rak płuca

2012 1 • 17.1 - .nowotwory zło śliwe powstałe w nast ępstwie działania czynników wyst ępuj ących w środowisku pracy uznanych za rakotwórcze u ludzi – rak płuca

2013 2 • 17.1 - nowotwory zło śliwe powstałe w nast ępstwie działania czynników wyst ępuj ących w środowisku pracy uznanych za rakotwórcze u ludzi – rak płuca i oskrzela, • 26 - choroby zaka źne lub paso żytnicze albo ich nast ępstwa- borelioza.

2014 1 • 17.1 - nowotwory zło śliwe powstałe w nast ępstwie działania czynników wyst ępuj ących w środowisku pracy uznanych za rakotwórcze u ludzi – rak płuca, rak oskrzela.

2015 3 • 7.1 - zewn ątrzpochodne alergiczne zapalenie p ęcherzyków płucnych – posta ć ostra i podostra, • 15.2 - przewlekłe choroby narz ądu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym , trwaj ącym co najmniej 15 lat – wtórne zmiany przerostowe, , • 17.1 - nowotwory zło śliwe powstałe w nast ępstwie działania czynników wyst ępuj ących w środowisku pracy uznanych za rakotwórcze u ludzi – rak płuca, rak oskrzela) 2016 1 • 18.1 - alergiczne kontaktowe zapalenie skóry pochodzenia zawodowego. 2017 2 • 17.1 - nowotwory zło śliwe powstałe w nast ępstwie działania czynników wyst ępuj ących w środowisku pracy uznanych za rakotwórcze u ludzi – rak płuca, rak oskrzela, •15.3 - przewlekłe choroby narz ądu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym , trwaj ącym co najmniej 15 lat – niedowład mi ęś ni wewn ętrznych krtani z wrzecionowat ą niedomykalno ści ą fonacyjn ą gło śni i trwał ą dysfoni ą.

Podsumowanie: 1. Struktura zakładów wg zatrudnienia nie ulega zmianie od wielu lat. Na terenie powiatu krapkowickiego najwi ęcej jest małych przedsi ębiorstw zatrudniaj ących do 9 pracowników oraz średnich zatrudniaj ących od 10 do 50 pracowników .

34 2. Liczba osób pracuj ących w warunkach nara żenia na szkodliwe czynniki wyst ępuj ące w środowisku pracy utrzymuje si ę od kilku lat w przedziale od 600 do 700 osób. 3. Co roku poprawie ulegaj ą warunki pracy. W 2017r.warunki poprawiono 119 pracownikom. 4. W roku 2017 stwierdzono wzrost liczby pracowników pracuj ących w warunkach nara żenia na promieniowanie optyczne podczerwone i nadfioletowe. Wynika to z obj ęcia pomiarami z powy ższego zakresu grup zawodowych – spawaczy i stwierdzenia w ich miejscu pracy przekrocze ń. 5. Liczba stwierdzanych chorób zawodowych w powiecie krapkowickim od wielu lat nie przekracza 3 przypadków w roku.

35 JAKO ŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPO ŻYCIA 1. Wst ęp Nadzór nad jako ści ą wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi na terenie powiatu sprawowany jest przez Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego na podstawie ustawy z dnia 14 marca 1985 roku o Pa ństwowej Inspekcji Sanitarnej. Jako ść wody przeznaczonej do spo życia powinna odpowiada ć wymaganiom okre ślonym w rozporz ądzeniu Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi . W celu sprawowania wła ściwego nadzoru nad jako ści ą wody próbkobranie wody przeznaczonej do spo życia odbywa si ę w oparciu o opracowywany roczny harmonogram próbkobrania, który zatwierdzany jest przez Opolskiego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. Badania jako ści wody do spo życia wykonywane s ą w Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. Laboratorium to posiada udokumentowany system jako ści bada ń zatwierdzony przez Polskie Centrum Akredytacyjne certyfikatem akredytacji laboratorium badawczego Nr AB 519.

2. Zaopatrzenie ludno ści w wod ę W powiecie krapkowickim działa 9 wodoci ągów sieciowych zaopatruj ących w wod ę ≈ 62 tys. ludzi.

Woda wykorzystywana do zbiorowego zaopatrzenia ludno ści pozyskiwana jest z uj ęć podziemnych. Zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Zdrowia woda jest w pełni bezpieczna dla zdrowia je śli spełnia okre ślone w nim wymagania.

36 Przekroczenie parametrów (fizykochemicznych lub mikrobiologicznych) wymaga ka żdorazowo dokonania oceny zagro żeń i oszacowania ryzyka potencjalnych zagro żeń dla zdrowia konsumentów oraz okre ślenia jej przydatno ści do spo życia. Ocena jako ści wody jest sporz ądzana osobno dla ka żdego wodoci ągu. Na podstawie wydawanych w ci ągu roku 2017 ocen przydatno ści wody do spo życia Pa ństwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Krapkowicach przeprowadził obszarow ą ocen ę jako ści wody i oszacował ryzyko zdrowotne konsumentów.

OBSZAROWA OCENA JAKO ŚCI WODY W ROKU 2017

Liczba Jako ść wody Kwestionowane Produkcja zaopatry na Producent wody Eksploatowany wodoci ąg Uzdatnianie wody parametry-ilo ść Lp wody wanej koniec 2017r.- (nazwa, adres) (zaopatrywane miejscowo ści) (metody) dni przekrocze ń (m3/d) ludno ści kwestionowane w roku (tys.) parametry

1. Wodoci ągi zbiorowego zaopatrzenia w wod ę

Gmina Krapkowice 1. Wodoci ągi i Krapkowice (Krapkowice, Kanalizacja Gwo ździce, Rogów Op., D ąbrówka odmanganianie, Sp. z o.o. Górna, Steblów, Żywocice, Pietna, od żelazianie, przydatna 3150 23,00 - Krapkowice Borek, Kórnica, Ściborowice, Posi- dezynfekcja do spo życia ul. B. Czecha 1 łek, Nowy Dwór Prudnicki, Agnie- (w razie potrzeby) szczyn, Skała, Ligota, Odrow ąż )

Gmina Gogolin 2. Komunalne Gogolin: odmanganianie Przedsi ębiorstwo (Gogolin, Góra żdże, Chorula, od żelazianie przydatna 1600 9,00 - Wielobran żowe Malnia, Obrowiec) dezynfekcja do spo życia Gogolin Sp. z o.o. (w razie potrzeby) 3. ul. Ligonia 15 Kamie ń Śląski odmanganianie (Kamie ń Śląski, Kamionek) od żelazianie przydatna 160 2,00 - dezynfekcja do spo życia (w razie potrzeby) 4. Zakrzów odmanganianie (Zakrzów, D ąbrówka Dolna, Dalnia) od żelazianie przydatna 80 0,60 - dezynfekcja do spo życia (w razie potrzeby) Gmina Zdzieszowice 5. ArcelorMittal Zdzieszowice (Zdzieszowice) odmanganianie przydatna S.A. Oddział 2000 11,00 - ż ż Zdzieszowice od elazianie do spo ycia

6. Kr ępna odmanganianie Wodoci ągi i (Kr ępna, Rozwadza) od żelazianie przydatna 200 1,65 - Kanalizacja dezynfekcja do spo życia Sp. z o.o. (w razie potrzeby) w Zdzieszowicach 7. Oleszka (Jasiona, Oleszka, Żyrowa, dezynfekcja przydatna 200 1,30 - Skała, Wielmierzowice) (w razie potrzeby) do spo życia

37 8. Rozkochów (Bro żec, Brzezina, Samorz ądowy Ćwiercie, Rozkochów, Walce, odmanganianie Zakład Budżetowy , Groble, Krzewiaki, od żelazianie przydatna Wodoci ągi Kromołów, Żużela, Zabierzów, 460 6,00 - dezynfekcja do spo życia i Kanalizacja Przerwa, Stradunia, , (w razie potrzeby) w Walcach , Dobieszowice, , ul. Mickiewicza 18 Czerniów) Gmina Strzeleczki 9. Nowy Bud (Strzeleczki, Dobra, Nowy odmanganianie Zwi ązek Gmin Bud, Komorniki, Nowy Młyn, od żelazianie, AQUA SILESIA Łowkowice, Pisarzowice, Buława, koagulacja, - przydatna Rynek 1 Kujawy, Zielina, Ścigów, Kopalina, 600 7,3 odkwaszanie, do spo życia Głogówek Racławiczki, Wawrzy ńcowice, filtracja, Moszna, Urszulanowice, Dziedzice, dezynfekcja Smolarnia, Serwitut) (w razie potrzeby) 2. Inne podmioty produkuj ące wod ę 1. Moszna Zamek odmanganianie Sp. z o.o. od żelazianie przydatna Zamek w Mosznej 35 0,10 - dezynfekcja do spo życia (w razie potrzeby)

Liczba wodoci ągów na terenie powiatu w zale żno ści od wielko ści produkcji wody m 3/dob ę

Na terenie powiatu liczba wodoci ągów i liczba odbiorców produkowanej przez nie wody (w rozbiciu na odpowiadaj ącą i nieodpowiadaj ącą wymaganiom sanitarnym) kształtowała si ę nast ępuj ąco:

Wodoci ągi o Liczba urz ądze ń dostarczaj ących Liczba ludno ści zaopatrywanej w wod ę produkcji wody w wod ę (w tys.) m3/dob ę wg ewidencji odpowiadaj ąca odpowiadaj ąca nieodpowiadaj ąca wymaganiom wymaganiom wymaganiom ≤ 100 1 1 0,60 0 101 – 1000 5 5 18,25 0 1001 - 10000 3 3 43,00 0 Suma: 9 9 61,85 0

38

Rok 2013: tylko 87% konsumentów korzysta z wody o niekwestionowanej jako ści; do 13% wzrosła natomiast liczba mieszka ńców powiatu korzystaj ących z wody warunkowo dopuszczonej do spo życia (ponadnormatywne parametry fizykochemiczne: mangan, żelazo, mętno ść ). Rok 2014: bez zmian w stosunku do roku 2013; 87% konsumentów pije wod ę o niekwestionowanej jako ści, natomiast 13% odbiorców ma dostarczan ą wod ę warunkowo dopuszczon ą do spo życia (ponadnormatywne parametry fizykochemiczne: mangan, żelazo, mętno ść ). Rok 2015: jako ść wody odpowiada wymaganiom sanitarnym. 100% mieszkańców powiatu otrzymywało od przedsi ębiorstw wodoci ągowych wod ę spełniaj ącą wymagania sanitarne. Rok 2016: 88% konsumentów pije wod ę o niekwestionowanej jako ści, natomiast 12% odbiorców ma dostarczan ą wod ę warunkowo dopuszczon ą do spo życia (ponadnormatywne parametry fizykochemiczne: m ętno ść ). Rok 2017: jako ść wody odpowiada wymaganiom sanitarnym. 100% mieszkańców powiatu otrzymywało od przedsi ębiorstw wodoci ągowych wod ę spełniaj ącą wymagania sanitarne.

Zale żno ści ukazuj ące - na przestrzeni lat 2013, 2014, 2015, 2016 i 2017 - zmiany w liczbie konsumentów otrzymuj ących wod ę o niekwestionowanej jako ści i wod ę warunkowo dopuszczon ą do spo życia.

39 Analiza przekrocze ń wska źników mikrobiologicznych W ramach prowadzonego nadzoru sanitarnego nad zaopatrzeniem zbiorowym w wod ę wykonywano badania mikrobiologiczne wody we wszystkich wodoci ągach zewidencjonowanych na terenie powiatu. W nadzorowanych wodoci ągach nie stwierdzano zanieczyszcze ń mikrobiologicznych wody. Analiza przekrocze ń wybranych parametrów fizykochemicznych. Ryzyko zdrowotne spowodowane zwi ązkami chemicznymi zawartymi w wodzie do spo życia ró żni si ę od zagro żenia spowodowanego zanieczyszczeniami mikrobiologicznymi, głównie z uwagi na fakt, że zanieczyszczenia chemiczne na ogół nie wywołuj ą natychmiastowych skutków. Woda przeznaczona do spo życia na terenie powiatu pochodzi w 100 % z uj ęć podziemnych. Warstwy wodono śne, z których czerpi ą wod ę wodoci ągi to trzecio- i czwartorz ęd. S ą to zasoby wodne, które zawieraj ą wysokie st ęż enia żelaza i manganu. W zwi ązku z tym stacje uzdatniania wody prowadz ą procesy uzdatniania takie jak od żelazianie i odmanganianie. Obecno ść manganu i żelaza w wodzie do spo życia mo że powodowa ć w sieci dystrybucyjnej powstawanie osadów, wywołując niepo żą dane zabarwienie czy m ętno ść b ądź nieodpowiedni smak wody.

Od roku 2016 na terenie gminy Strzeleczki prowadzone były działania maj ące na celu popraw ę jako ści wody do spo życia. W próbkach wody pobieranych z wodoci ągu Nowy Bud, produkuj ącego wod ę dla całej gminy stwierdzano ponadnormatywn ą m ętno ść . Wła ściciel wodoci ągu przeprowadził działania naprawcze i zmodernizował technologi ę uzdatniania wody poprzez wprowadzenie koagulantu, który redukując obecne w wodzie zwi ązki żelaza poprawia jej m ętno ść . Na wprowadzenie nowej technologii uzdatniania wody uzyskano zgod ę Opolskiego Pa ństwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. Jakość wody spełnia wymagania sanitarne.

PŁYWALNIE W rozporz ądzeniu Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015r. w sprawie wymaga ń, jakim powinna odpowiada ć woda na pływalniach okre ślone zostały parametry jakie powinna posiada ć woda na pływalni by była bezpieczna pod wzgl ędem sanitarnym dla osób korzystaj ących z tych obiektów. Nadzór nad jako ści ą wody z pływalni na terenie powiatu sprawowany był przez Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Krapkowicach wzgl ędem 5 krytych pływalni oraz 3 pływalni odkrytych (tzw. letnich).

40 1. Jako ść wody W ramach kontroli urz ędowej pobrano 38 próbek wody, w których wykonane zostały 33 badania w kierunku oznacze ń fizykochemicznych i 31 bada ń w kierunku oznacze ń mikrobiologicznych.

W miesi ącu czerwcu przeprowadzono ocen ę roczn ą pływalni . Pozytywnie oceniono wszystkie pływalnie oprócz pływalni w Januszkowicach w o środku wypoczynkowym RUEDA. Pływalnia ta nie posiadała zatwierdzonego na rok 2017 harmonogramu próbkobrania wody z pływalni. Dokonanie dla tej pływalni oceny rocznej nie było mo żliwe poniewa ż: • nie udało si ę przeprowadzi ć kontroli urz ędowej i stwierdzi ć, czy zarz ądzaj ący pływalni ą prowadzi bie żą cą obserwacj ę jako ści wody; czy systematycznie dokumentuje nadzór nad prac ą urz ądze ń i czy rejestruje wyniki pomiarów w zakresie: pH, potencjału redox, chloru wolnego, chloru zwi ązanego oraz temperatury; • zarz ądzaj ący pływalni ą nie przekazywał terminowo Pa ństwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu w Krapkowicach wyników bada ń wraz ze wskazaniem działa ń naprawczych w przypadku, gdy woda nie spełniała wymaga ń okre ślonych w zał ączniku Nr 1 i Nr 2 do powy ższego rozporz ądzenia ; • nie wykonywano bada ń z systemu cyrkulacji poniewa ż nie wykonano punktu czerpalnego wody z systemu cyrkulacji; • nie zapewniono ciepłej wody pod prysznicami. Wszcz ęte zostało post ępowanie administracyjne i wydana została decyzja nakazowo- finansowa.

Pozostali administratorzy nadzorowanych pływalni wprowadzali w życie zasady dotycz ące nadzoru nad jako ści ą wody, wynikaj ące z rozporz ądzenia Ministra Zdrowia. Harmonogramy pobierania próbek wody przedstawiono do zatwierdzenia. Przekazywano systematycznie sprawozdania z wykonanych bada ń. W ramach kontroli urz ędowej pobierano do bada ń wod ę z pływalni. W zwi ązku z wykrytymi ponadnormatywnymi ilo ściami chloru wolnego, chloru zwi ązanego, chloroformu, sumy THM i m ętno ści wydane zostały 3 decyzje finansowe.

41 2. Stan techniczny W stosunku do roku poprzedniego uległ poprawie stan techniczny krytej pływalni w Zdzieszowicach: doprowadzono do odpowiedniego stanu sanitarno - higienicznego powierzchni ę ściany pokrytej boazeri ą w hali basenowej; wymieniono uszkodzone płytki ścienne na filarach przy oknach w hali basenowej; wymieniono uszkodzone pokrycie le żanki, wymieniono uszkodzony parapet i zlikwidowano odpryski farby na ścianie w pomieszczeniu ratownika.

Wnioski i ocena obiektów. Analiza sprawozda ń z badania wody na pływalniach – wykonywanych zarówno w ramach kontroli wewn ętrznej, jak i urz ędowej wykazała, że administratorzy tych obiektów maj ą problemy z utrzymaniem wła ściwej jako ści wody w zakresie oznacze ń fizykochemicznych. W czasie kontroli obiektów zwracano uwag ę na brak komunikatów o jako ści wody umieszczanych na stronach internetowych obiektów, a skierowanych do u żytkowników pływalni.

MIEJSCE WYKORZYSTYWANE DO K ĄPIELI Na terenie powiatu działało 1 miejsce wykorzystywane do k ąpieli zorganizowane na Jeziorze Srebrnym w Januszkowicach. Do najistotniejszych elementów nadzoru sanitarnego nad tym obiektem nale ży ocena jako ści wody oraz ocena stanu sanitarno-higienicznego zaplecza. Jako ść wody oceniana jest przed i w trakcie sezonu. Badanie wody przeprowadzane jest zarówno przez organizatora miejsca do k ąpieli, jak i z urz ędu przez stacj ę sanitarno-epidemiologiczn ą. W ocenie przydatno ści wody do k ąpieli uwzgl ędniane s ą przede wszystkim wska źniki mikrobiologiczne kałowego zanieczyszczenia wody oraz zakwity sinic. Dokonuje si ę tak że wizualnej oceny miejsca do kąpieli. Na powierzchni zbiornika nie powinny wyst ępowa ć np. plamy oleju. Wła ściciel miejsca do k ąpieli w Januszkowicach przed rozpocz ęciem sezonu wykonał badanie mikrobiologiczne wody. Jako ść wody spełniała wymagania sanitarne i na tej podstawie Pa ństwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Krapkowicach wydał Komunikat o dopuszczeniu wody do k ąpieli. Komunikat ten obowi ązywał w całym sezonie letnim 2017r.

Obiekt jest ogrodzony i oznakowany tablicami informacyjnymi. W widocznym miejscu umieszczono regulamin korzystania z obiektu. Przy zej ściu do wody zorganizowana jest sztuczna pla ża. Strefy przeznaczone do k ąpieli wydzielone i wygrodzone bojami. Przy

42 Jeziorze znajduje si ę plac zabaw, pole namiotowe, punkt gastronomiczny, wydzielone s ą miejsca parkingowe, zaplecze sanitarno-higieniczne (sanitariaty, prysznice). Urz ądzono równie ż letni ą otwart ą kuchni ę – dla osób korzystaj ących z pola namiotowego.

STAN SANITARNY OBIEKTÓW U ŻYTECZNO ŚCI PUBLICZNEJ

1. Informacje ogólne Bie żą cy nadzór nad obiektami u żyteczno ści publicznej dotyczy licznych i ró żnorodnych obiektów, co powoduje zró żnicowanie wymaga ń sanitarnych, jakim powinny odpowiada ć obiekty nale żą ce do poszczególnych kategorii. W śród obiektów obj ętych nadzorem najliczniejsz ą grup ę stanowi ą zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatua żu czy odnowy biologicznej. Mniej liczne grupy stanowi ą: ust ępy publiczne, domy pomocy społecznej, dworce autobusowe i kolejowe, hotele i obiekty świadcz ące usługi hotelarskie, obiekty sportowe, obiekty kulturalno-widowiskowe, cmentarze, zakłady pogrzebowe Oddział Higieny Komunalnej sprawuje bie żą cy nadzór sanitarny nad obiektami u żyteczno ści publicznej, pod k ątem wymaga ń higienicznych i zdrowotnych. Działania podejmowane w ramach prowadzenia nadzoru maj ą na celu przeciwdziałanie najwa żniejszym czynnikom ryzyka zdrowotnego, a w konsekwencji d ąż enie do zmniejszenia obci ąż enia chorobami.

2. Stan sanitarno – techniczny wybranych obiektów u żyteczno ści publicznej: • Toalety publiczne W ewidencji Stacji i pod nadzorem znajduj ą si ę 3 szalety publiczne. Ubikacje ogólnodost ępne w miejscowo ściach Krapkowice i Zdzieszowice funkcjonuj ą jako obiekty całoroczne. Natomiast w Gogolinie toalety są obiektem sezonowym czynnym od maja do pa ździernika. Dost ępno ść istniej ących ust ępów publicznych jest niewystarczaj ąca by zapewni ć czysto ść przestrzeni publicznej. Toalety w Gogolinie nie działaj ą w sezonie jesienno-zimowym. Jak ju ż działaj ą - to w dni robocze, do godziny 18-tej. Toalety w Krapkowicach funkcjonuj ą wtedy, gdy czynne jest targowisko przy ul. Drzymały, w dni robocze do godziny 17-tej. Jedynie toalety w Zdzieszowicach s ą obiektem działaj ącym 7 dni w tygodniu, 24 godziny na dob ę. Na terenie gmin Strzeleczki i Walce brak jest toalet publicznych. • Dom pomocy społecznej

43 Stacja nadzoruje 1 dom pomocy społecznej, znajduj ący si ę na terenie gminy Gogolin w Kamionku tj. DSS „ Św. Barbara”. Obiekt utrzymywany od lat w odpowiednim stanie sanitarno-higienicznym. Podczas przeprowadzanych kontroli oceniany był jego stan porz ądkowy (wła ściwie dobrane i stosowane preparaty myj ąco-dezynfekuj ące), post ępowanie z bielizn ą stosowan ą w obiekcie (pranie, magazynowanie), post ępowanie z wytwarzanymi w działalno ści odpadami (gromadzenie, umowy dotycz ące odbioru do utylizacji). W obszarach obj ętych zakresem kontroli nieprawidłowo ści nie stwierdzano. • Obiekty hotelarskie – hotele i inne obiekty, w których świadczone s ą usługi hotelarskie Obiekt świadcz ący usługi hotelarskie mo że u żywa ć nazwy „hotel” je żeli zostanie tak zaszeregowany i zostanie nadana mu odpowiednia kategoryzacja przez organ rejestruj ący, czyli Urz ąd Marszałkowski. Przyznana liczba gwiazdek (zakres od 1* do 5*) świadczy o standardzie i udogodnieniach, jakich mo żna si ę spodziewa ć w hotelu, a które okre ślone s ą szczegółowo w rozporz ądzeniu Ministra Gospodarki i Pracy. Im wi ęcej gwiazdek, tym warunki s ą bardziej luksusowe.

Pod nadzorem Stacji Sanitarnej znajduje si ę 27 obiektów świadcz ących usługi noclegowe, w tym: - 6 hoteli (5 hoteli z *** i 1 hotel z *), - 1 pole namiotowe (nie skategoryzowane), - 6 gospodarstw agroturystycznych (nieskategoryzowanych), - 13 innych obiektów świadcz ących usługi hotelarskie (nieskategoryzowanych).

W obiektach tych dokonywana jest ocena stanu sanitarno - higienicznego, oceniany jest sposób gospodarowania wytwarzanymi w działalno ści odpadami, post ępowanie z bielizn ą wykorzystywan ą w działalno ści (po ściel, r ęczniki itp.), stosowanie odpowiednich do zakresu prowadzonych usług środków i sprz ętu do utrzymania czysto ści oraz środków dezynfekcyjnych. Hotele to obiekty spełniaj ące wysokie wymagania sanitarno-higieniczne. Pozostałe obiekty świadcz ące usługi hotelarskie, nie posiadaj ące kategoryzacji, to obiekty m.in. zapewniaj ące zakwaterowanie pracownikom firm (Krapkowice, Zdzieszowice), miejsca wypoczynkowe dzieci i dorosłych (Januszkowice, Dobra), gospodarstwa agroturystyczne. W obszarze obj ętym kontrol ą nieprawidłowo ści stwierdzono tylko w 1 obiekcie, gdzie została nałożona decyzja nakazowo-finansowa.

44 • Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatua żu i odnowy biologicznej W roku 2017 przeprowadzono 104 kontrole w 99 zakładach spo śród 114 znajduj ących si ę pod nadzorem. Skontrolowano: - 49 zakładów fryzjerskich, - 25 zakładów kosmetycznych, - 1 zakład tatua żu, - 10 zakładów odnowy biologicznej (solaria, gabinety masa żu), - 14 zakładów świadcz ących wi ęcej ni ż jedn ą usług ę. Wymagania dla zakładów, w których świadczone s ą powy ższe usługi okre ślaj ą mi ędzy innymi przepisy ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zaka żeń i chorób zaka źnych u ludzi. W zakładach tych personel powinien zna ć i stosowa ć procedury zapewniaj ące ochron ę przed zaka żeniami i chorobami zaka źnymi. Nieodpowiedni stan sanitarny tj. brak wła ściwych środków dezynfekcyjnych, nieprawidłowo przeprowadzana dezynfekcja narz ędzi, stosowanie jednorazowego sprz ętu w sposób wielokrotny, przeterminowane preparaty fryzjerskie i kosmetyczne, stwierdzony w 3 zakładach spowodował, że nało żone zostały 3 mandaty karne na ł ączn ą kwotę 350,00 zł. By eliminowa ć takie zjawiska w czasie kontroli sanitarnych prowadzone były działania edukacyjne, maj ące na celu wykluczanie przenoszenia zaka żeń krwiopochodnych podczas przeprowadzanych zabiegów w salonach. Od miesi ąca marca 2017r. do ko ńca roku w 66 skontrolowanych obiektach przekazano ulotki o zapobieganiu zaka żeniom HCV (Paj ąk, Kobra, Rekin) oraz plany higieny odpowiednio – dla salonu fryzjerskiego, salonu kosmetycznego i dla salonu tatua żu. Ulotki te zostały opracowane w ramach realizacji projektu „ZAPOBIEGANIE ZAKA ŻENIOM HCV”, a przekazane do PSSE w Krapkowicach przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny w Warszawie. Od roku 2016 umieszczone s ą na stronie internetowej naszej Stacji materiały poradnikowe pochodz ące ze szkolenia „HCV jestem świadom”, a dotycz ące wła ściwej higieny salonu fryzjerskiego, salonu kosmetycznego i salonu tatua żu. • Dworzec autobusowy Jedyny w powiecie dworzec autobusowy funkcjonuj ący w Krapkowicach nale ży do Przedsi ębiorstwa Komunikacji Samochodowej w Strzelcach Opolskich. W budynku zorganizowana jest poczekalnia i toalety dla podró żnych, pomieszczenia socjalne i biurowe pracowników i kierowców. Budynek utrzymany w odpowiednim stanie sanitarno- higienicznym. Na placu manewrowym, cz ęś ciowo zadaszonym, ustawione s ą ławki dla podró żnych oraz wystarczaj ąca ilo ść koszy na odpadki.

45 3. Pozostałe działania Opiniowano dokumentacj ę dotycz ącą organizacji imprez masowych – 5 wydarze ń takich jak: Dni Krapkowic 2017, Dzie ń Hutnika 2017, Lato z radiem 2017, „Cykl imprez kulturalnych o charakterze rodzinnym” – Hala w Krapkowicach, Mecz piłki no żnej w Zdzieszowicach o Puchar Polski . Organizatorzy w przedstawionej dokumentacji podali niezb ędne informacje na temat zabezpieczenia zaplecza sanitarnego oraz zapewnienia odpowiednich warunków dla prowadzenia działalno ści gastronomicznej w plenerze.

Rozpatrzono 6 interwencji: • anonimow ą w sprawie pokrycia dachowego kurnika w Gogolinie wykonanego z eternitu, które si ę kruszy i jest zmurszałe oraz pyli do otoczenia - przekazano do załatwienia wg wła ściwo ści rzeczowej do Burmistrza Gogolina; • w sprawie za śmieconego mieszkania w Krapkowicach – wła ściciel uprz ątn ął lokal; • w sprawie uci ąż liwo ści zapachowych zwi ązanych z hodowl ą świ ń w gospodarstwie w centrum Krapkowic - przekazano do załatwienia wg wła ściwo ści rzeczowej do Burmistrza Krapkowic i do Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Opolu; • w sprawie uci ąż liwej hodowli goł ębi, prowadzonej w osiedlu domów w zabudowie szeregowej w Zdzieszowicach - przekazano do załatwienia wg wła ściwo ści rzeczowej do Burmistrza Zdzieszowic; • w sprawie zbieracza śmieci, znosz ącego wszelkiego rodzaju śmieci ze śmietników do mieszkania w budynku wielorodzinnym; przekazano do załatwienia wg wła ściwo ści rzeczowej do Burmistrza Zdzieszowic, O środka Pomocy Społecznej w Zdzieszowicach i do Stra ży Miejskiej w Zdzieszowicach; • w sprawie nieodpowiednich warunków na cmentarzu parafialnym tj. „ źle zbudowanych i nieutwardzonych alejek mi ędzy grobami, gdzie tworz ą si ę zastoiny wodne; brudnych ścian w kaplicy cmentarnej i „zadeptanej” podłogi; nieodpowiedniego gromadzenia śmieci; toaleta typu TOI TOY poni żej krytyki i wszelkich standardów”. Wg wła ściwo ści rzeczowej spraw ę przekazano do Burmistrza Krapkowic (post ępowanie z odpadami stałymi, toalety typu TOI TOI) oraz do Nadzoru Budowlanego (komunikacja/doj ścia do grobów).

46 4. Podsumowanie Kontrole stanu sanitarnego w roku 2017 przeprowadzono w 124 obiektach u żyteczno ści publicznej spo śród 200 uj ętych w ewidencji.

Poni żej: Rozkład procentowy kontroli obiektów u żyteczno ści publicznej w roku 2017.

Dane porównawcze wyników kontroli obiektów w latach 2013 – 2017 r.

rok wg skontrolowanych ze stwierdzonym niezadowalaj ącym stanem ewidencji higieniczno- pod wzgl ędem na 31.XII sanitarnym technicznym i technicznym 2013 189 88 (47%) 0 1 2014 186 88 (47%) 0 2 2015 189 77 (41%) 4 4 2016 192 117 (61%) 0 1 2017 200 124 (62%) 0 2

Podkre śli ć nale ży, że w roku 2017 zaobserwowano spadek liczby obiektów z niezadowalaj ącym stanem higieniczno-sanitarnym.

47 OCENA STANU SANITARNEGO PODMIOTÓW PROWADZ ĄCYCH DZIAŁALNO ŚĆ LECZNICZ Ą

Pa ństwowa Inspekcja Sanitarna w Krapkowicach sprawuje bie żą cy nadzór na obiektami słu żby zdrowia wykonuj ącymi stacjonarne i ambulatoryjne świadczenia zdrowotne, to jest nad: • szpitalem (1), • przychodniami, o środkami zdrowia i poradniami (24), • innymi podmiotami tj.: medyczne laboratoria diagnostyczne, zakłady rehabilitacji leczniczej, opieka piel ęgniarska długoterminowa, gabinety higieny szkolnej, stacje opieki Caritas, itd. (41), • indywidualnymi, specjalistycznymi praktykami lekarskimi (76), • indywidualnymi praktykami piel ęgniarskimi (4). Kontrole stanu sanitarnego w placówkach prowadz ących działalno ść lecznicz ą w 2017 r. przeprowadzono w 106 obiektach, spo śród 146 uj ętych w ewidencji. Kontrole obj ęły: • działalno ść lecznicz ą wykonywan ą poprzez podmioty lecznicze – skontrolowano 48 obiektów spo śród 66 uj ętych w ewidencji, • działalno ść lecznicz ą wykonywan ą w formie praktyk zawodowych lekarskich i piel ęgniarskich – skontrolowano 58 obiektów spo śród 80 uj ętych w ewidencji.

48 Stan sanitarny podmiotów leczniczych

Szpital Centrum Terapii Nerwic w Mosznej działaj ące od roku 2013 w nowo wybudowanym dwukondygnacyjnym, dost ępnym dla osób niepełnosprawnych budynku posiada odpowiedni stan sanitarny, higieniczny i techniczny. Do dyspozycji pacjentów pozostaj ą: izba przyj ęć , gabinety lekarskie i psychologów, izolatka, gabinet zabiegowy, punkty piel ęgniarskie, sale do psychoterapii grupowej oraz aneksy kuchenne. Pokoje pacjentów ulokowane na I-szym pi ętrze posiadaj ą standardowe wyposa żenie; urz ądzone s ą w moduły (na dwa pokoje wspólna łazienka). Posiłki dla pacjentów przygotowywane s ą przez firm ę z Kietrza, która dostarcza śniadania, obiady i kolacje w zamykanych termosach dostosowanym środkiem transportu. Posiłki s ą przygotowywane z uwzgl ędnieniem diet pacjentów. Obiekt posiada źródło zaopatrzenia w wod ę do spo życia tzw. podstawowe (z wodoci ągu sieciowego gminy Strzeleczki – jako ść wody odpowiada wymaganiom sanitarnym) i źródło zaopatrzenia tzw. awaryjne (przył ącz do wodoci ągu lokalnego w Zamku w Mosznej). Bielizna wykorzystywana w prowadzonej działalno ści (po ściel, r ęczniki, prze ścieradła, odzie ż pracowników) prana jest w pralni zewn ętrznej, zgodnie z zawart ą umow ą. Post ępowanie z wytwarzanymi w działalno ści odpadami (komunalnymi i medycznymi) prawidłowe. Odbierane s ą one do utylizacji przez firmy posiadaj ące koncesje, zgodnie z zawartymi umowami. W działalno ści szpitala stosowane s ą prawidłowo opracowane procedury i instrukcje post ępowania z bielizn ą, procedury utrzymania czysto ści, procedury post ępowania z wytwarzanymi odpadami medycznymi oraz instrukcje stanowiskowe w sprawie post ępowania z wytworzonymi odpadami. W trakcie przeprowadzanych kontroli nie stwierdzono nieprawidłowo ści.

49

Liczba zewidencjonowanych, znajduj ących si ę pod nadzorem placówek, na przestrzeni ostatnich lat praktycznie si ę nie zmieniały.

Poprawie uległ stan techniczny: • w przychodni NZOZ Grupowa Praktyka Lekarza Rodzinnego Spółka Jawna w Zdzieszowicach: wymieniono wykładzin ę podłogow ą w ci ągach komunikacyjnych w całym budynku; przeprowadzono generalny remont pionu sanitarnego od parteru po II p.(nowa armatura, płytki ścienne i posadzkowe, zasobniki na mydło i r ęczniki); wymieniono drzwi wewn ętrzne w przychodni; odmalowano ściany w ci ągach komunikacyjnych przychodni (wykonano decyzj ę nakazow ą z 2013roku); • w przychodni NZOZ Poradnia Medycyny Rodzinnej s.c. w Zdzieszowicach: wyremontowano posadzki i ściany w ci ągach komunikacyjnych przychodni; wyremontowano posadzki w gabinetach lekarskich i zabiegowym; przeprowadzono generalny remont pomieszcze ń sanitarnych i gospodarczego (nowa armatura, płytki ścienne i podłogowe, zasobniki na mydło i r ęczniki) – wykonano decyzj ę nakazow ą z 2013 roku; a tak że odnowiono podjazd dla osób niesprawnych oraz drzwi i futryny wej ścia dla pacjentów (wykonano decyzj ę z 2016 roku); • w przychodni NZOZ SAMED Poradnia Ogólna i Dzieci ęca w Krapkowicach: odnowiono ściany w gabinecie logopedy i przebieralni dla dzieci (wykonano decyzj ę z roku 2016).

50 W czasie sprawowanego nadzoru stan sanitarny, higieniczny i techniczny obiektów w tej grupie nie budził zastrze żeń. Utrzymaniem czysto ści zajmuje si ę najcz ęś ciej personel własny placówki, rzadziej firma zewn ętrzna sprz ątaj ąca. Do mycia, sprz ątania i dezynfekcji stosuje si ę wła ściwie dobrane do specyfiki prowadzonej działalno ści preparaty. Wszystkie obiekty korzystaj ą z wody wodoci ągów sieciowych, w których jako ść wody spełnia wymagania sanitarne. Post ępowanie z wytwarzanymi w działalno ści odpadami (komunalnymi i medycznymi) prawidłowe. Odbierane s ą one do utylizacji przez firmy posiadaj ące koncesje, zgodnie z zawartymi umowami. W działalno ści wykorzystywana jest bielizna jednorazowego oraz wielorazowego u żytku, która prana jest w zakresie własnym lub w firmach pralniczych. Sposób przechowywania bielizny czystej, jak i bielizny brudnej, po jej u życiu, nie budził zastrze żeń. Opracowano i wła ściwie stosowano procedury i instrukcje post ępowania z bielizn ą, procedury utrzymania czysto ści, procedury post ępowania z wytwarzanymi odpadami medycznymi oraz instrukcje stanowiskowe w sprawie post ępowania z wytworzonymi odpadami.

W czasie sprawowanego nadzoru stan sanitarny, higieniczny i techniczny obiektów, za wyj ątkiem dwóch, nie budził zastrze żeń.

51 Techniczne nieprawidłowo ści stwierdzono w gabinecie higieny szkolnej w Krapkowicach (nierówna powierzchnia posadzki i zniszczona wykładzina podłogowa) oraz w laboratorium analitycznym w Zdzieszowicach (brudne ściany we wszystkich pomieszczeniach zakładu; zaciek w pomieszczeniu socjalno-biurowym; ubytki tynku przy oknach i parapetach; zu żyte z ubytkami, nierówne powierzchnie parapetów z lastriko). Prowadzone jest post ępowanie administracyjne. Stan sanitarny, higieniczny i techniczny pozostałych obiektów uj ętych w tej grupie nie budził zastrze żeń. Utrzymaniem czysto ści zajmuje si ę personel własny placówki, rzadziej firma sprz ątaj ąca. Do mycia i sprz ątania stosuje si ę wła ściwie dobrane do specyfiki prowadzonej działalno ści preparaty. Wszystkie obiekty korzystaj ą z wody wodoci ągów sieciowych, w których jako ść wody spełnia wymagania sanitarne. Post ępowanie z wytwarzanymi w działalno ści odpadami (komunalnymi i medycznymi) prawidłowe. Odbierane s ą one do utylizacji przez firmy posiadaj ące koncesje, zgodnie z zawartymi umowami. W działalno ści wykorzystywana jest bielizna jednorazowego i wielorazowego u żytku, która prana jest albo w zakresie własnym, albo w firmie pralniczej. Sposób post ępowania, zarówno z bielizn ą czyst ą, jak i brudn ą, nie budził zastrze żeń. Są opracowane i wła ściwie stosowane procedury i instrukcje post ępowania z bielizn ą; procedury utrzymania czysto ści; procedury post ępowania z wytwarzanymi odpadami medycznymi oraz instrukcje stanowiskowe w sprawie post ępowania z wytworzonymi w prowadzonej działalno ści odpadami.

Stan sanitarny – działalno ść lecznicza wykonywana w formie indywidualnych praktyk zawodowych.

Do działalno ści leczniczej wykonywanych w formie indywidualnych praktyk zawodowych nale żą : • Indywidualne praktyki lekarskie, indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie i grupowe praktyki lekarskie; • Indywidualne praktyki lekarzy dentystów i indywidualne specjalistyczne praktyki lekarzy dentystów; • Indywidualne praktyki piel ęgniarek

52 Stan sanitarny indywidualnych praktyk zawodowych Tabela 4 Liczba Liczba obiektów Liczba obiektów ze złym indywidualnych skontrolowanych stanem sanitarnym Rok praktyk lekarskich wg ewidencji 2013 76 48 1

2014 75 49 0

2015 78 61 3

2016 85 51 3

2017 80 58 0

Wykres 13 Stan sanitarny indywidualnych praktyk zawodowych

Od 2013 roku na terenie powiatu krapkowickiego stale przybywa indywidualnych praktyk zawodowych w formie praktyk lekarskich i piel ęgniarskich (tabela nr 4, wykres 13). W ci ągu roku kontrol ą obj ęte s ą wszystkie praktyki o profilu zabiegowym (stomatolodzy, ginekolodzy, chirurdzy, ortopedzi medycyna estetyczna oraz akupunktura). Praktyki o

53 działalno ści konsultacyjnej kontrolowane s ą co dwa lata. Podczas kontroli obiektu szczegółowo sprawdzany jest stan sanitarno-techniczny pomieszcze ń, sposób przeprowadzania procesów dezynfekcji, mycia i sterylizacji sprz ętu i narz ędzi medycznych, post ępowanie z bielizn ą stosowan ą w zakładzie oraz wytwarzanymi odpadami medycznymi oraz prowadzenie kontroli wewn ętrznej w zakresie realizacji działa ń zapobiegaj ących szerzeniu si ę zaka żeń i chorób zaka źnych. Podczas przeprowadzanych kontroli w roku 2017 stwierdzono, że stan sanitarny nadzorowanych obiektów ulega ci ągłej poprawie. W 58 skontrolowanych praktykach nie stwierdzono nieprawidłowo ści. Wszystkie obiekty utrzymane były w bie żą cej czysto ści.

54 STAN SANITARNY ZAKŁADÓW ŻYWNO ŚCI, ŻYWIENIA, MATERIAŁÓW I WYROBÓW PRZEZNACZONYCH DO KONTAKTU Z ŻYWNO ŚCI Ą ORAZ KOSMETYKÓW.

1. Zakres nadzoru sanitarnego

W roku 2017 obj ęto nadzorem 557 obiektów żywno ści, żywienia, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywno ści ą oraz kosmetyków, w tym: • 40 zakładów produkcji żywno ści, w tym m.in.: 17 piekarni, 5 ciastkarni, 6 automatów do lodów, 1 młyn zbo żowy, 1 wytwórnia koncentratów spo żywczych, 2 pieczarkarnie, 6 gospodarstw rolnych, 1 zakład produkcji i pakowania cykorii, 1 zakład przetwarzania owoców i warzyw; • 291 obiektów obrotu żywno ści ą, w tym m.in.: 176 sklepów spo żywczych, w tym 14 supermarketów, 14 kiosków, 8 hurtowni, 5 obiektów ruchomych i tymczasowych, 46 punktów sprzeda ży artykułów spo żywczych, 42 środki transportu żywności; • 146 zakładów żywienia zbiorowego typu otwartego, w tym m.in.: 73 restauracje, 73 zakłady małej gastronomii; • 68 zakładów żywienia zbiorowego typu zamkni ętego, w tym m.in.: 1 blok żywienia w szpitalu, 6 stołówek w żłobkach, 24 stołówki szkolne, 26 stołówek w przedszkolach, 2 bloki żywienia w domach opieki, 2 bufety zakładowe, 7 innych zakładów żywienia, • 7 wytwórni i miejsc obrotu przedmiotami u żytku, • 5 obiektów obrotu kosmetykami. W 2017 roku przeprowadzono 278 kontroli w zakładach produkcji, obrotu i żywienia oraz w zakładach produkcji i obrotu materiałami przeznaczonymi do kontaktu z żywno ści ą, w tym: ˗ 129 kontroli zaplanowanych zgodnie z harmonogramem kontroli na 2017 rok, ˗ 62 kontrole sanitarne przed zatwierdzeniem i wpisaniem do rejestru, ˗ 13 kontroli w zwi ązku z interwencj ą klientów, ˗ 10 kontroli w zwi ązku z powiadomieniami systemu RASFF, ˗ 10 kontroli sprawdzaj ących wykonanie decyzji administracyjnych nakazowych, ˗ 37 kontroli tematycznych w zwi ązku z poborem próbek, ˗ 14 kontroli tematycznych w zwi ązku z wypoczynkiem letnim i zimowym dzieci i młodzie ży, w tym 1 w zwi ązku z interwencj ą, ˗ 2 kontrole wspólne z Inspekcj ą Ochrony Ro ślin i Nasiennictwa,

55 ˗ 1 kontrola w zwi ązku z pismem Powiatowego Lekarza Weterynarii w Grodzisku Mazowieckim. Ponadto przeprowadzono 3 kontrole w zwi ązku z powiadomieniem RASFF w sklepach kosmetycznych, 1 kontrol ę przed zatwierdzeniem obiektu, 2 kontrole w zwi ązku z poborem próbek do bada ń laboratoryjnych.

Tabela 1. 2014 2015 2016 2017 Liczba 552 540 558 557 obiektów pod nadzorem Liczba kontroli 212 227 227 178 zaplanowanych Liczba kontroli 487 318 356 284 wykonanych

Ogółem wydano 193 decyzje administracyjne, w tym: − 8 decyzji administracyjnych nakazuj ących usuni ęcie stwierdzonych uchybie ń, w tym 2 decyzje z rygorem natychmiastowej wykonalności, − 4 decyzje przedłu żaj ące termin wykonania nakazu, − 25 decyzji finansowych, − 63 decyzji z art. 61 ust.1, ust.2, ust. 3 ustawy o bezpiecze ństwie żywno ści i żywienia z 25 sierpnia 2006r. (Dz.U. z 2015r. poz. 594 tekst jednolity) dotycz ących zatwierdzenia zakładów, w tym 6 decyzji rozszerzaj ących działalno ść , − 85 decyzji wykre ślaj ących z rejestru, − 1 decyzj ę umarzaj ącą, − 7 decyzji zmiennych.

W roku 2017 nało żono 2 mandaty karne na kwot ę 400 zł.

56 Porównanie stanu sanitarnego obiektów w latach 2014 - 2017 przedstawia Tabela 2.

Tabela 2. 2014 2015 2016 2017 Liczba obiektów 552 540 558 557 pod nadzorem Liczba obiektów 2 1 0 0 niezgodnych % niezgodnych 0,4 0,2 0 0

Odsetek obiektów żywno ści i żywienia o stanie sanitarnym niezgodnym z wymaganiami w latach 2014-2017

Podczas przeprowadzanych kontroli szczególn ą uwag ę zwracano na wła ściw ą jako ść surowców i wyrobów gotowych, warunki przechowywania żywno ści, zwłaszcza łatwo psuj ącej si ę, prawidłowo ść procesów technologicznych, wła ściwy stan techniczny i sanitarny pomieszcze ń i urz ądze ń, wła ściwe znakowanie środków spo żywczych, w tym znakowanie suplementów diety oraz środków spo żywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, funkcjonowanie systemu traceability ( śledzenie drogi środka spo żywczego), pochodzenie mi ęsa i jego przetworów, post ępowanie z odpadami pochodzenia zwierz ęcego, przestrzeganie zasad dobrej praktyki higienicznej i dobrej praktyki produkcyjnej oraz funkcjonowanie systemu HACCP.

2. Ogólna ocena obiektów żywno ści i żywienia

Stan sanitarny nadzorowanych obiektów oceniany był zgodnie procedurami urz ędowej kontroli żywno ści oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywno ści ą uwzgl ędniaj ącymi przepisy w zakresie wymaga ń higieniczno–sanitarnych. Obowi ązek zapewnienia bezpiecze ństwa produkowanej i wprowadzanej do obrotu żywno ści spoczywa na przedsi ębiorcach bran ży spo żywczej. Dzi ęki systematycznym kontrolom przeprowadzanych przez pracowników Pa ństwowej Inspekcji Sanitarnej stan sanitarny i techniczny obiektów żywno ści i żywienia poprawia si ę. W wielu zakładach stan sanitarny ulega systematycznej poprawie dzi ęki wdra żaniu i stosowaniu zasad dobrej praktyki higienicznej (GHP), dobrej praktyki produkcyjnej (GMP), a tak że wprowadzaniu systemu HACCP. Zasady GHP/GMP wdro żyły

57 510 zakładów. Pozostałe zakłady s ą w trakcie wdra żania i opracowywania stosownej dokumentacji. Natomiast system HACCP wprowadziło 167 zakładów obj ętych nadzorem. W cz ęś ci małych zakładów spo żywczych przestrzeganie zasad GHP i GMP uznano za wystarczaj ące dla kontroli najwa żniejszych zagro żeń bezpiecze ństwa żywno ści, dotyczy to przede wszystkim punktów małej gastronomii bazuj ących na półproduktach i produktach gotowych. W roku 2017 w zakładach produkcji przeprowadzono 34 kontrole, w tym: ˗ 22 kontrole zaplanowane zgodnie z harmonogramem kontroli na 2017r., ˗ 4 kontrole tematyczne w zwi ązku z poborem próbek, ˗ 4 kontrole w zwi ązku z zatwierdzeniem i wpisaniem do rejestru zakładu, ˗ 2 kontrole sprawdzaj ące wykonanie uchybie ń uj ętych w decyzjach nakazowych, ˗ 2 kontrole wspólne z Pa ństwow ą Inspekcj ą Ochrony Ro ślin i Nasiennictwa. Wydano ogółem 14 decyzji administracyjnych, w tym: ˗ 4 decyzji finansowych, ˗ 1 decyzj ę wykre ślaj ąca z rejestru zakładów, ˗ 4 decyzje z art. 61 ust.1, ust.2, ust. 3 ustawy o bezpiecze ństwie żywno ści i żywienia z 25 sierpnia 2006r. (Dz.U. z 2015r. poz. 594 tekst jednolity z pó źniejszymi zmianami) dotycz ących zatwierdzenia zakładów, ˗ 3 decyzje przedłu żaj ące termin wykonania nakazu, ˗ 2 decyzje administracyjne nakazowe. Do bada ń laboratoryjnych w ramach urz ędowej kontroli żywno ści i monitoringu pobrano 30 próbek. Najcz ęś ciej wyst ępuj ące uchybienia w zakładach produkcji żywności: ˗ niewła ściwy stan sanitarno-techniczny ścian, sufitów pomieszcze ń, sprz ętu.

W zakładach obrotu żywno ści ą przeprowadzono 113 kontroli, w tym: ˗ 28 kontroli zaplanowanych zgodnie z harmonogramem kontroli na 2017 rok, ˗ 10 kontroli w zwi ązku z interwencj ą klientów, ˗ 10 kontroli w zwi ązku z powiadomieniami RASFF, ˗ 33 kontrole tematyczne w zwi ązku z poborem próbek, ˗ 26 kontroli przeprowadzonych przed zatwierdzeniem i wpisaniem do rejestru zakładu, ˗ 7 kontroli sprawdzaj ących wykonanie uchybie ń uj ętych w decyzjach nakazowych. Wydano ogółem 119 decyzji administracyjnych, w tym: ˗ 14 decyzji finansowych,

58 ˗ 50 decyzji wykre ślaj ących z rejestru zakładów, ˗ 35 decyzji z art. 61 ust.1, ust.2, ust. 3 ustawy o bezpiecze ństwie żywno ści i żywienia z 25 sierpnia 2006r. (Dz.U. z 2015r. poz. 594 tekst jednolity z pó źniejszymi zmianami) dotycz ących zatwierdzenia zakładów, ˗ 9 decyzji zmiennych, ˗ 3 decyzje administracyjne nakazowe, ˗ 1 decyzj ę przedłu żaj ącą termin wykonania nakazu, ˗ 6 decyzji zmiennych, ˗ 1 decyzj ę umarzaj ąca post ępowanie. Najcz ęś ciej wyst ępuj ące uchybienia w zakładach obrotu żywno ści ą: ˗ niewła ściwa jako ść żywno ści (artykuły po upływie terminu przydatno ści do spo życia), ˗ brak oznakowania artykułów spo żywczych. Do bada ń laboratoryjnych w ramach urz ędowej kontroli żywno ści i monitoringu pobrano 188 próbek.

W roku 2017 pod nadzorem znajdowało si ę 146 zakładów żywienia zbiorowego typu otwartego, w tym 73 restauracji, 39 zakładów małej gastronomi typu fast food, 29 pijalni piwa, 5 obiektów sezonowych. Przeprowadzono ogółem 66 kontroli sanitarnych, w tym: ˗ 41 kontroli zaplanowanych zgodnie z harmonogramem kontroli na 2017 rok, ˗ 2 kontrole w zwi ązku z interwencj ą klientów, ˗ 22 kontrole przeprowadzone przed zatwierdzeniem i wpisaniem do rejestru zakładu, ˗ 1 kontrola w zwi ązku z pismem Powiatowego Lekarza Weterynarii w Grodzisku Mazowieckim. Wydano ogółem 54 decyzje administracyjne, w tym: ˗ 3 decyzje finansowe, ˗ 27 decyzji wykre ślaj ących z rejestru zakładów, ˗ 22 decyzje z art. 61 ust.1, ust.2, ust. 3 ustawy o bezpiecze ństwie żywno ści i żywienia z 25 sierpnia 2006r. (Dz.U. z 2015r. poz. 594 tekst jednolity z pó źniejszymi zmianami) dotycz ących zatwierdzenia zakładów, ˗ 1 decyzj ę zmienn ą, ˗ 1 decyzj ę administracyjn ą nakazow ą. Do bada ń laboratoryjnych w ramach urz ędowej kontroli żywno ści i monitoringu pobrano 2 próbki.

59 Najcz ęś ciej stwierdzane uchybienia w zakładach żywienia zbiorowego: ˗ niewła ściwy stan sanitarno-techniczny ścian, sufitów.

3. Stan sanitarny środków transportu żywno ści

W 2017 roku przeprowadzono 1 kontrol ę środka transportu żywno ści przed zatwierdzeniem i wpisaniem do rejestru. Wydano 1 decyzj ę zatwierdzaj ącą oraz 1 decyzj ę wykre ślaj ącą. Zakłady produkuj ące żywno ść posiadaj ą własne środki transportu, na które uzyskały pozytywne decyzje administracyjne. Wi ększo ść obiektów obrotu żywno ści ą dysponuje odpowiednimi środkami transportu, dobrymi technicznie i przeznaczonymi wył ącznie do przewozu artykułów spo żywczych.

4. Jako ść zdrowotna środków spo żywczych

W 2017 roku pobrano do bada ń laboratoryjnych 180 próbek żywno ści oraz 2 próbki materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywno ści ą. Sytuacj ę w odniesieniu do środków spo żywczych w latach 2014-2017 przedstawia

Tabela 3. 2014 2015 2016 2017 Liczba próbek 168 160 182 223 pobranych Liczba próbek 0 0 1 1 zdyskwalifikowanych % próbek 0 0 0,5 0,5 zdyskwalifikowanych

Pobierane do bada ń laboratoryjnych próbki oceniano równie ż pod wzgl ędem zgodno ści znakowania z obowi ązuj ącymi przepisami. W 2017 roku dokonano oceny znakowania w 112 próbkach . W 2017r. zakwestionowano 1 próbk ę z grupy 2 – udko z kurczaka w przyprawach, pobran ą w ramach urz ędowej kontroli żywno ści, z powodu stwierdzenia obecno ści pałeczek Salmonella sp. grupa 07(C1). Dokumentacj ę przesłano do: ˗ zakładu produkcyjnego, ˗ Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Raciborzu, ˗ Sklepu mi ęsno-wędliniarskiego w Krapkowicach.

60 5. Jako ść zdrowotna materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywno ści ą.

W 2017 roku pod nadzorem znajdowały si ę 2 zakłady produkuj ące opakowania przeznaczone do kontaktu z żywno ści ą oraz 5 zakładów obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywno ści ą. Przeprowadzono 1 kontrol ę tematyczn ą, w zwi ązku z poborem próbki do bada ń laboratoryjnych. W 2017 roku do bada ń laboratoryjnych pobrano 2 próbki materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywno ści ą. Pobrane próbki odpowiadały wymaganiom.

6. Ocena sposobu żywienia

W 2017 roku pod nadzorem znajdowało si ę 68 zakładów żywienia zbiorowego zamkni ętego. Dokonano oceny jadłospisów w 50 zakładach, które nie budziły zastrze żeń. W 26 obiektach żywienie odbywa si ę w formie cateringu. Posiłki dostarczane s ą w termosach specjalistycznymi środkami transportu. W pozostałych obiektach posiłki przygotowywane s ą na miejscu. W zwi ązku z wypoczynkiem dzieci i młodzie ży dodatkowo przeprowadzono 14 kontroli sanitarnych warunków przygotowywania posiłków i żywienia uczestników. Przeprowadzono ogółem 63 kontrole sanitarne, w tym: ˗ 38 kontroli zaplanowanych zgodnie z harmonogramem kontroli na 2017 rok, ˗ 10 kontroli przeprowadzonych przed zatwierdzeniem i wpisaniem do rejestru zakładu, ˗ 1 kontrola sprawdzaj ąca wykonanie uchybie ń uj ętych w decyzjach nakazowych, ˗ 14 kontroli tematycznych w zwi ązku z wypoczynkiem dzieci i młodzie ży, w tym 1 kontrol ę w zwi ązku z interwencj ą klientów. Wydano ogółem 20 decyzji administracyjnych, w tym: ˗ 2 decyzje finansowe, ˗ 10 decyzji z art. 61 ust.1, ust.2, ust. 3 ustawy o bezpiecze ństwie żywno ści i żywienia z 25 sierpnia 2006r. (Dz.U. z 2015r. poz. 594 tekst jednolity z pó źniejszymi zmianami) dotycz ących zatwierdzenia zakładów, ˗ 2 decyzje administracyjne nakazowe, ˗ 5 decyzji wykre ślaj ących.

Najcz ęś ciej stwierdzane uchybienia: ˗ niewła ściwy stan sanitarno-techniczny ścian, sufitów i posadzek.

61 W 2017 roku została przyj ęta interwencja dotycz ąca wymiotów i biegunki u uczestników zimowiska, w zwi ązku z podejrzeniem zatrucia pokarmowego. W dniu zgłoszenia pracownicy Powiatowej Stacji Sanitarno –Epidemiologicznej w Krapkowicach przeprowadzili kontrol ę sanitarn ą w miejscu odbywania si ę wypoczynku. Podczas post ępowania wyja śniaj ącego nie potwierdzono zasadno ści interwencji.

7. Nadzór nad kosmetykami.

Pod nadzorem w 2017r. było 5 obiektów obrotu kosmetykami. Przeprowadzono 6 kontroli sanitarnych, w tym 3 w zwi ązku z powiadomieniem RASFF, 2 kontrole tematyczne w zwi ązku z poborem próbek do bada ń laboratoryjnych oraz 1 kontrol ę przed zatwierdzeniem i wpisaniem do rejestru.

SUPLEMENTY DIETY ORAZ ŚRODKI SPO ŻYWCZE SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA ŻYWIENIOWEGO

1. Zakres nadzoru

Obrót suplementami diety, środkami spo żywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz środkami spo żywczymi wzbogacanymi witaminami lub składnikami mineralnymi prowadz ą hiper- i supermarkety oraz du że sklepy na wydzielonych stoiskach, natomiast pozostałe sklepy ogólnospo żywcze na wydzielonych regałach, półkach (mniejsze ilo ści).

Na terenie działalno ści Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krapkowicach znajduje si ę punkt sprzeda ży suplementów diety. Sprzeda ż odbywa si ę przez internet produktów zamawianych w hurtowniach na życzenie klienta. Punkt sprzeda ży słu ży głównie do odbioru zamówionych suplementów diety. W obiekcie nie magazynuje si ę produktów, jak równie ż nie wprowadza si ę nowych suplementów diety.

W 2017 roku w 41 obiektach przeprowadzono weryfikacje stanowiska Głównego Inspektora Sanitarnego w odpowiedziach do producentów lub przedsi ębiorców, którzy przesłali powiadomienia o wprowadzeniu po raz pierwszy do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej środków spo żywczych w trybie art.29, ust.1, pkt. 2 ustawy z dnia

62 25 sierpnia 2006r. o bezpiecze ństwie żywno ści i żywienia (Dz.U. z 2017r. poz. 149 tekst jednolity). Weryfikacji poddano 139 suplementów diety (dla 99 przedsi ębiorców), b ędących przyczyn ą powiadomienia. Po przeprowadzonych kontrolach nie stwierdzono ich w obrocie. Do bada ń laboratoryjnych pobrano 9 próbek środków spo żywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego w ramach urz ędowej kontroli żywno ści oraz 12 próbek suplementów diety.

Tabela 4. Zakres bada ń próbek suplementów diety przeprowadzonych w latach 2014- 2017 2014 2015 2016 2017 Substancje 1 1 0 0 dodatkowe Mikrobiologia 1 5 0 0 Metale 1 0 0 0 Znakowanie 5 7 10 12 WWA 0 1 0 0

Tabela 5. Zakres bada ń próbek środków spo żywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego przeprowadzonych w latach 2014-2017 2014 2015 2016 2017 Mikrobiologia 4 0 0 1 Azotany 1 0 1 1 Metale 1 1 1 2 GMO 0 1 0 0 Znakowanie 2 3 3 3 Gluten 0 0 0 1 Pestycydy 2 0 0 0 Substancje 1 1 1 0 dodatkowe Mykotoksyny 1 1 2 1

Środki zast ępcze.

Środki zast ępcze, tzw. „dopalacze” s ą produktami o nieznanym składzie chemicznym. Narodowy Instytut Leków na stronie internetowej informuje, że „dopalacze” zawieraj ą mieszanki ró żnych substancji, które mog ą wywoływa ć niekorzystne działanie na organizm człowieka. Efekt farmakologiczny i toksykologiczny mo że zagra żać zdrowiu i życiu użytkowników, a objawy zatrucia utrudniaj ą leczenie. Kupuj ąc takie produkty nigdy nie mo żna mie ć pewno ści jaki jest ich skład oraz zawarto ść . Tzw. „dopalacze” wywieraj ą

63 toksyczne działanie na o środkowy układ nerwowy, układ sercowo -naczyniowy, przewód pokarmowy, nerki i mi ęś nie szkieletowe, mog ą wywoła ć równie ż ci ęż kie zaburzenia psychiczne i neurologiczne.

Oddział Promocji Zdrowia i O światy Zdrowotnej Pa ństwowej Inspekcji Sanitarnej w Krapkowicach zajmuje si ę promocj ą zdrowia i profilaktyk ą w przeciwdziałaniu narkomanii. Realizuje równie ż polityk ę „antydopalaczow ą”, poprzez kolporta ż ulotek, plakatów, prowadzenie prelekcji w szkołach, uczestnictwo w imprezach masowych.

Ponadto współpracowano z: 1. Pa ństwowymi Powiatowymi Inspektorami Sanitarnymi, w zwi ązku z przekazywaniem informacji dotycz ących post ępowania w ramach powiadomie ń w systemie RASFF, 2. Inspekcj ą Weterynaryjn ą, 3. Stra żą Miejsk ą w Krapkowicach, 4. Komend ą Powiatow ą Pa ństwowej Stra ży Po żarnej w Krapkowicach, 5. Komend ą Powiatow ą Policji w Krapkowicach.

64 OCENA STANU SANITARNEGO PLACÓWEK DLA DZIECI I MŁODZIE ŻY

Działalno ść Pa ństwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie higieny dzieci i młodzie ży ma na celu zapewnienie bezpiecznych warunków i odpowiedniego standardu higienicznego nauki, pobytu i wypoczynku dzieci i młodzie ży w publicznych i niepublicznych szkołach i innych placówkach.

Sekcja HDM Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krapkowicach w roku sprawozdawczym nadzorem sanitarno-higienicznym obj ęła 80 placówek stałych i 48 miejsc wypoczynku. Od 1 wrze śnia jedna z placówek szkolnych uległa likwidacji (Publiczna Szkoła Podstawowa Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Wsi Żużela) oraz dwie szkoły gimnazjalne zostały wł ączone do szkół podstawowych tj.: Gimnazjum w Strzeleczkach zostało wł ączone do Szkoły Podstawowej w Strzeleczkach, natomiast Publiczne Gimnazj um Nr 2 w Krapkowicach do Publicznej Szkoły Podstawowej Nr 1 w Krapkowicach. W Malni zostało rozbudowane przedszkole (powstała sala zabaw wraz z zapleczem sanitarnym). Na rok 2017r. zaplanowano do kontroli 54 placówki stałe, co stanowiło ok. 68 % ogółu placówek b ędących pod nadzorem. Nie skontrolowano 1 zaplanowanej placówki (szkoła muzyczna), poniewa ż w placówce przeprowadzany jest remont i w zwi ązku z tym zaj ęcia odbywaj ą si ę w pobliskiej szkole podstawowej. Placówki stałe pod nadzorem: (stan na koniec grudnia- 77 placówek stałych). ˗ 5 żłobków i 1 klub dzieci ęcy ( 5 żłobków skontrolowano), gdzie ucz ęszczało 166 maluchów, ˗ 38 przedszkoli (28 skontrolowano), gdzie ucz ęszczało 1488 przedszkolaków, ˗ 24 szkoły podstawowe (20 skontrolowano), gdzie ucz ęszczało 2591uczniów, ˗ 2 szkoły gimnazjalne (2 skontrolowano), gdzie ucz ęszczało 351 gimnazjalistów, ˗ 5 zespołów szkół (3 zespoły skontrolowano: 1 przedszkole, 2 szkoły podstawowe, 2szkoły gimnazjalne, 1 liceum ogólnokształc ące), gdzie ucz ęszczało 1082 dzieci i młodzie ży, ˗ 1 szkoła muzyczna (nie wykonano kontroli z powodu zawieszenia zaj ęć , w zwi ązku z trwaj ącym w placówce remontem). Do skontrolowanych placówek ł ącznie ucz ęszczało 5678 osób (5877w roku 2016),

65 Wykonano ł ącznie 93 kontrole (54 planowane oraz 39 ponadplanowe). Ponadplanowe to głównie kontrole miejsc wypoczynku, kontrole sprawdzaj ące wykonanie nakazów decyzji administracyjnych oraz kontrole przed rozpocz ęciem nowego roku szkolnego. ( W roku 2016 wykonano 95 kontroli). W trakcie kontroli oceniono zarówno ogólny stan sanitarno- higieniczny placówek, jak i środowisko pracy ucznia.

Stan techniczno-sanitarny placówek.

Stan techniczno-sanitarny kontrolowanych placówek nauczania i wychowania na terenie powiatu był dobry. W obiektach znajdowały si ę odpowiednie zapasy środków czysto ściowych, dezynfekcyjnych i higienicznych. Sprz ęt i wyposa żenie placówek były w dobrym stanie technicznym. Jedynie w 1 placówce na 58 skontrolowanych stwierdzono nieprawidłowo ści zwi ązane z niewła ściwym stanem techniczno-sanitarnym boiska ze sztuczn ą nawierzchni ą oraz pomieszcze ń co stanowiło 1,7% ogółu skontrolowanych obiektów. Wydano decyzj ę administracyjn ą nakazuj ącą zapewnienie poprawy warunków w szkole.

Zaplecze sanitarne placówek dla dzieci i młodzie ży oraz warunki do utrzymania higieny osobistej.

Na terenie powiatu krapkowickiego we wszystkich placówkach zapewniono prawidłowe warunki do utrzymania higieny osobistej dzieci i młodzie ży. W ka żdym sanitariacie zapewniono dost ęp do bie żą cej ciepłej wody, mydła w płynie i r ęczników jednorazowego u żytku, sporadycznie zainstalowane s ą suszarki do r ąk. Papier toaletowy wyło żony był w kabinach ust ępowych lub w b ębnowych pojemnikach zamontowanych w przedsionkach do WC. Wszystkie placówki nauczania i wychowania korzystają z wody pochodz ącej z wodoci ągów sieciowych. Nie funkcjonuj ą placówki z ust ępami zewn ętrznymi.

Ocena warunków środowiska szkolnego.

W ramach nadzoru nad warunkami środowiska placówek nauczania i wychowania, zgodnie z planem pracy, na bie żą co przeprowadzano badania w zakresie dostosowania mebli szkolnych i przedszkolnych do wzrostu dzieci, dokonywano oceny rozkładu lekcji pod k ątem

66 higieny pracy ucznia, a tak że dokonywano pomiarów nat ęż enia o świetlenia sztucznego i pomiarów temperatury w pomieszczeniach.

Ergonomia w szkole.

Badania w kierunku dostosowania mebli do antropometrycznych wymiarów ciała wykonano w 3 placówkach - 2 przedszkolach (4 oddz.), 1 szkole podstawowej (6 oddz.) Badaniami obj ęto 65 przedszkolaków i 87 uczniów szkoły podstawowej Łącznie oceniono 152 stanowisk pracy dzieci/uczniów. Nie stwierdzono nieprawidłowo ści w kontrolowanym zakresie.

Rozkłady zaj ęć .

Racjonalne zaplanowanie rozkładów zaj ęć lekcyjnych w układzie dnia, tygodnia i roku szkolnego jest nieodzownym warunkiem higienicznej organizacji procesu dydaktyczno- wychowawczego w szkole. Z punktu widzenia zasad higieny pracy umysłowej ucznia i zachowania rytmiczno ści trybu życia, rozło żenie obci ąż enia nauk ą powinno by ć równomierne w ci ągu tygodnia. Zaj ęcia z elementami ruchu stanowi ą przeciwwag ę dla wysiłku umysłowego i unieruchomienia uczniów w pozycji siedz ącej na pozostałych lekcjach, dlatego powinny by ć one uwzgl ędniane w ka żdym dniu zaj ęć lekcyjnych. Ma to korzystny wpływ na stan zdrowia ucznia, jego samopoczucie i wydajno ść pracy szkolnej. W ramach nadzoru bie żą cego przeprowadzono analiz ę rozkładów zaj ęć lekcyjnych w 25 placówkach , 216 oddziałach- nieprawidłowo ści nie stwierdzono.

Oświetlenie w placówkach nauczania i wychowania.

Zagwarantowanie prawidłowych warunków do pracy zwi ązane jest z zapewnieniem odpowiedniego nat ęż enia o świetlenia. Nieprawidłowe o świetlenie sali powoduje nadmierny wysiłek dla oczu, dzieci szybciej si ę m ęcz ą, s ą rozkojarzone i nie mog ą si ę skupi ć. Pomiary w kierunku nat ęż enia o świetlenia sztucznego wykonano w 1 placówce szkolnej, w 10 pomieszczeniach. Nat ęż enie o świetlenia było zgodne z obowi ązuj ącymi przepisami.

67 Mikroklimat pomieszcze ń.

Pomiary temp eratury powietrza w pomieszczeniach w okresie grzewczym wykonano w 25 placówkach, w 254 pomieszczeniach. Nieprawidłowo ści nie stwierdzono.

Zapewnienie miejsca na podr ęczniki i przybory szkolne.

W trosce o stan zdrowia uczniów (codzienne noszenie ci ęż kich plecaków i tornistrów mo że prowadzi ć do m. in. trwałego skrzywienia kr ęgosłupa) wprowadzony został prawny obowi ązek zapewnienia uczniom miejsca na pozostawienie w placówce podr ęczników i przyborów szkolnych. Z obowi ązku tego wywi ązały si ę wszystkie szkoły na terenie powiatu wydzielaj ąc indywidualne lub zbiorowe szafki, szuflady lub półki.

Warunki do prowadzenia zaj ęć z wychowania fizycznego.

Pa ństwowa Inspekcja Sanitarna zwraca szczególn ą uwag ę na działania, maj ące na celu promocj ę zdrowego i aktywnego stylu życia. Zaj ęcia wychowania fizycznego s ą istotnym elementem dbało ści o zdrowie dzieci i młodzie ży, dlatego te ż wa żne jest zapewnienie uczniom dobrych warunków do aktywno ści fizycznej. Na podstawie przeprowadzonych kontroli można stwierdzi ć, że zaplecze sportowe szkół na terenie powiatu krapkowickiego z roku na rok ulega poprawie. Tzw. zespół sportowy, czyli zespół pomieszcze ń, składaj ący si ę z jednej lub wi ęcej sal sportowych oraz pomieszcze ń pomocniczych posiada 13 szkół. W 11 szkołach zaj ęcia wychowania fizycznego odbywaj ą si ę w salach rekreacyjno-zast ępczych, lub w salach gimnastycznych, przy których nie ma zaplecza sportowego. Z 22 szkół uczniowie korzystaj ą z boisk. Ze wzgl ędu na brak czasu, uczniowie nie maj ą mo żliwo ści korzystania z natrysków po ka żdych zaj ęciach WF. Prysznice po zaj ęciach WF u żywane s ą tylko sporadycznie, a w wi ększo ści przypadków u żywane s ą tylko po dodatkowych zaj ęciach sportowych. Z infrastruktury do zaj ęć wychowania fizycznego poza placówk ą korzysta 20 szkół (np. basen, stadion sportowy, hala sportowa). Ponadto w celu poprawy warunków do prowadzenia zaj ęć sportowych i rekreacyjnych prowadzono prace zwi ązane z budow ą nowego kompleksu sportowego przy PSSP Nr 5 w Krapkowicach, gdzie powstaje nowy kompleks sportowy z boiskiem wielofunkcyjnym

68 i obiektami dla lekkoatletów (zako ńczono pierwszy etap budowy), rozbudowa miasteczka ruchu drogowego przy PSP nr 2 w Gogolinie. Rozbudowano równie ż place zabaw dla dzieci.

Ochrona terenów rekreacyjnych i sportowych przed zanieczyszczeniami przez zwierz ęta

Podczas przeprowadzanych kontroli stwierdzono, że tereny rekreacyjne i sportowe oraz place zabaw s ą zabezpieczone przed zanieczyszczeniami.

Opieka medyczna w szkołach Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami w szkołach realizowana jest przede wszystkim przez piel ęgniarki szkolne. W roku 2017 kontrol ą obj ęto 25 szkół, uczniowie 18 placówek szkolnych maj ą zapewnion ą opiek ę medyczn ą w gabinetach profilaktyki zdrowotnej. Posiadane przez szkoły gabinety odznaczały si ę dobrym stanem sanitarno- technicznym. W przypadku braku gabinetu badania odbywaj ą si ę w pomieszczeniach zast ępczych na terenie placówki.

Do żywianie dzieci i młodzie ży w szkołach.

Placówki szkolne kontrolowano równie ż pod k ątem prowadzonego do żywiania dzieci i młodzie ży. Obiady b ądź ciepłe posiłki wy dawane były w 17 placówkach szkolnych (na 25 skontrolowanych), dla 1155 dzieci, co stanowi 28,7% dzieci ucz ęszczaj ących do skontrolowanych szkół. Liczb ę korzystaj ących z do żywiania uczniów przedstawia poni ższy wykres:

69 Liczba uczniów korzystaj ących z do żywiania

1155

2869

uczniowie nie korzystający z dożywiania w szkołach uczniowie korzystający z dożywiania w szkołach

Z posiłków dofinansowanych korzystało 59 uczniów na 1155 uczniów korzystaj ących z do żywiania (tj.5%) co przedstawia poni ższy wykres.

Liczba uczniów korzystaj ących z posiłków dofinansowanych

59

1155

uczniowie korzystający z posiłków dofinansowanch

pozostali uczniowie korzystający z obiadu lub ciepłego posiłku

Napój w postaci mleka (sporadycznie herbaty) wydawany był w 20 szkołach, z którego korzystało 2195 uczniów (tj. 55% uczniów). Maj ąc na uwadze rozwój i zdrowie dzieci nale ży zwraca ć uwag ę, aby jak najwi ęcej uczniów mogło korzysta ć w szkołach i przedszkolach z ciepłych posiłków. Według zalece ń, dzieci i młodzie ż powinny spo żywa ć regularnie 5 posiłków w ci ągu dnia. Podczas kontroli

70 zwracano uwag ę na asortyment artykułów spo żywczych oferowanych przez kioski spo żywcze działaj ące na terenie szkół. Ponadto w szkołach podstawowych realizowany jest program „ Owoce w szkole”, którego głównym celem jest długoterminowa zmiana nawyków żywieniowych oraz program „szklanka mleka”.

Żłobki i kluby dzieci ęce.

W 2017 roku na terenie powiatu pod bie żą cym nadzorem znajdowało si ę 5 żłobków, oraz 1 klub dzieci ęcy. Wszystkie żłobki skontrolowano. W placówkach sprawowana była opieka nad 166 dzie ćmi. Żłobki posiadaj ą pozytywn ą opini ę Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Krapkowicach. Stan techniczno-sanitarny pomieszcze ń i otoczenia nie budził zastrze żeń.

Wypoczynek dzieci i młodzie ży.

Na terenie powiatu zorganizowano ogółem 48 form wypoczynku dzieci i młodzie ży, gdzie przebywało ł ącznie ok. 1539 uczestników (w tym 950 osób w placówkach skontrolowanych). W trakcie trwania wypoczynku przeprowadzono łącznie 23 kontrole. Nadzorowano wypoczynek zorganizowany w formie półkolonii (w miejscu zamieszkania), jak równie ż w formie wyjazdowej (obozy, kolonie, zimowiska). Placówki wypoczynku letniego i zimowego funkcjonowały bez zastrze żeń. W wyniku przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono naruszenia wymaga ń higieniczno-sanitarnych w zakresie utrzymania czysto ści oraz stanu sanitarno-technicznego obiektów. Podczas wypoczynku zimowego odnotowano 1 interwencję zgłoszon ą telefonicznie przez rodzica dot. wyst ąpienia wymiotów u dziecka i w zwi ązku z tym podejrzenia zatrucia pokarmowego w placówce. Niezwłocznie, w dniu przyj ęcia interwencji pracownicy PSSE w Krapkowicach przeprowadzi kontrol ę w obiekcie, w trakcie której nie potwierdzono zarzutów. Interwencj ę uznano za bezzasadn ą. Zarówno podczas wypoczynku zimowego jak i letniego prowadzono dystrybucj ę materiałów informacyjno-edukacyjnych, zamieszczano je równie ż na stronie internetowej PSSE .

71 Działania pokontrolne. Pa ństwowa Inspekcja Sanitarna, sprawuj ąc nadzór nad warunkami higieny dzieci i młodzie ży egzekwuje realizacj ę prawnych nakazów dotycz ących zapewnienia odpowiednich standardów higieny w licznych obszarach (stan sanitarno-techniczny budynków, w których działaj ą placówki dla dzieci i młodzie ży, higiena procesu nauczania, warunki sanitarno-higieniczne wypoczynku itp.) poprzez prowadzenie post ępowa ń administracyjnych . W zwi ązku z nieprawidłowo ściami stwierdzonymi podczas kontroli w placówce szkolnej (zniszczon ą z ubytkami nawierzchni ę poliuretanow ą na boisku szkolnym, nieprawidłowy stan techniczno-sanitarny ławek na boisku oraz pomieszcze ń) wydano 1 decyzj ę administracyjn ą nakazuj ącą popraw ę warunków higieniczno-sanitarnych oraz 3 decyzje dotycz ące zmiany terminu wykonania decyzji. W 2017 roku wyegzekwowano 5 decyzji, które wydane zostały w latach ubiegłych. Nie wydano postanowie ń i nie nało żono mandatów karnych.

Prace wykonane w placówkach przed rozpocz ęciem nowego roku szkolnego. W ramach współpracy skierowano pisma do jednostek prowadz ących szkoły, celem uzyskania informacji na temat zakresu prac remontowych i modernizacyjnych realizowanych w okresie przerwy wakacyjnej w podległych placówkach. Informacje uzyskano od wszystkich jednostek prowadz ących. Ponadto wykonano kontrole tematyczne przed rozpocz ęciem nowego roku szkolnego. Zakres i przebieg prac prowadzonych w placówkach przed rozpocz ęciem roku szkolnego obejmował m.in.: budow ę nowego kompleksu sportowego, rozbudow ę miasteczka ruchu drogowego, rozbudow ę placu zabaw dla dzieci, adaptacj ę pomieszcze ń biurowych i bibliotecznych na sale dydaktyczne, malowanie sal lekcyjnych, korytarzy, klatek schodowych, pomieszcze ń bloku żywienia i szatni, wymian ę i napraw ę podłóg, modernizacj ę sanitariatów oraz zaplecza sportowego, wymian ę rur kanalizacyjnych, wykonanie przył ącza kanalizacyjnego, wymian ę instalacji elektrycznej, wymian ę instalacji centralnego ogrzewania, remonty ogrodzenia, chodników, schodów wewn ętrznych oraz zewn ętrznych, termomodernizacj ę budynków, remonty dachów oraz instalacji odgromowej, napraw ę i odnawianie sprz ętu sportowego oraz sprz ętu na placach zabaw, usuni ęcie zu żytych sprz ętów.

72 Podsumowanie. W wyniku prowadzonego w 2017 r. nadzoru nad szkołami i innymi placówkami o światowo- wychowawczymi, a tak że nad placówkami wypoczynku dzieci i młodzie ży nale ży stwierdzi ć, że: 1. stan sanitarno - higieniczny w nadzorowanych placówkach na terenie powiatu nie pogorszył si ę w stosunku do 2016 r. i systematycznie ulega poprawie; 2. w placówkach sukcesywnie prowadzone s ą prace remontowe, maj ące na celu polepszenie stanu technicznego; 3. podczas kontroli nie stwierdzono zaniedba ń w utrzymaniu bie żą cego porz ądku i czysto ści; 4. we wszystkich nadzorowanych szkołach podstawowych zapewniono mo żliwo ść pozostawiania cz ęś ci podr ęczników i przyborów szkolnych; 5. w skontrolowanych placówkach nie stwierdzono łamania zakazu palenia tytoniu; 6. wypoczynek na terenie powiatu został zorganizowany prawidłowo; 7. żłobki na terenie powiatu działały bez zastrze żeń; 8. zapewniono prawidłowe warunki do utrzymania higieny osobistej, w sanitariatach zapewniono stały dopływ bie żą cej ciepłej wody, dost ęp do mydła w płynie i r ęczników jednorazowego u żytku; 9. w mniejszym stopniu w porównaniu do 2016 roku, lecz nadal placówki nauczania i wychowania nie posiadaj ą certyfikatów na wszystkie meble, urz ądzenia i sprz ęt sportowy;

73 OŚWIATA I PROMOCJA ZDROWIA

Głównym celem działa ń pionu o światy zdrowotnej i promocji zdrowia Pa ństwowej Inspekcji Sanitarnej jest kształtowanie postaw i zachowa ń prozdrowotnych poprzez promowanie zdrowego stylu życia oraz informowanie o zachowaniach ryzykownych dla zdrowia. Cel ten realizowany był w nast ępuj ących obszarach:

1. Profilaktyka nadwagi i otyło ści Ogólnopolski program edukacyjny „Trzymaj Form ę!”. Głównym celem programu jest edukacja w zakresie kształtowania prozdrowotnych nawyków w śród młodzie ży szkolnej i ich rodzin poprzez promocj ę zasad aktywnego stylu życia i zbilansowanej diety, w oparciu o odpowiedzialno ść indywidualn ą i wolny wybór jednostki. W roku szkolnym 2016/2017 program był realizowany na podstawie zało żeń programowych i zaproponowanej metodyki w 18 szkołach podstawowych oraz 4 gimnazjalnych (64,7% wszystkich szkół podstawowych i gimnazjów w powiecie). Odbiorcami programu było 1744 uczniów oraz 953 rodziców. Natomiast w realizacj ę działa ń programowych zaanga żowanych było 82 przedstawicieli środowiska szkolnego (nauczycieli, pedagogów, piel ęgniarek szkolnych). Program „Trzymaj Form ę!” realizowany jest metod ą projektu, która dla młodych ludzi stanowi ciekawe wyzwanie i szanse współpracy z innymi. Pozwala wspólnie osi ągn ąć zało żony cel, wpływa na proces zdobywania nowej wiedzy oraz do świadczenia, a tak że pozwala wykształci ć umiej ętno ść radzenia sobie z zagadnieniem problemowym. W tegorocznej edycji programu 7 szkół opracowało własny autorski projekt, 8 placówek korzystało z gotowych propozycji projektów, natomiast pozostałe 6 szkół realizowało program z wykorzystaniem alternatywnych metod. Przygotowywane projekty dotyczyły najcz ęś ciej tematyki z zakresu aktywno ści fizycznej i zbilansowanej diety. Ogólnopolski Program Edukacyjny „Trzymaj Form ę!” od lat cieszy si ę niesłabn ący zainteresowaniem szkół oraz środowisk lokalnych. Przyczynił si ę on niew ątpliwie do wzrostu świadomo ści uczniów w zakresie znaczenia zbilansowanej diety i aktywno ści fizycznej dla organizmu człowieka. Promowanie zdrowego od żywiania oraz aktywno ści ruchowej uczniów odbywało si ę zarówno poprzez przekazywanie wiedzy, zawody sportowe, gry i zabawy, jak i nauk ę przyrz ądzania zdrowych potraw, sałatek, surówek, kanapek. Dzi ęki prowadzonym zaj ęciom dzieci potrafi ą samodzielnie obliczy ć wska źnik BMI oraz na tej podstawie

74 dopasowa ć odpowiedni jadłospis. Działania zwi ązane z projektem równie ż przyczyniały si ę do wi ększej integracji uczniów. W zwi ązku z realizacj ą programu w roku szkolnym 2017/108 przeprowadzono 1 szkolenie, w którym wzi ęło udział 16 nauczycieli oraz 1 piel ęgniarka szkolna. Szkoły zgłoszone do realizacji programu otrzymały nast ępuj ące materiały edukacyjne: 21 poradników, 25 plakaty Talerz zdrowia, 1295 ulotek dla rodziców, 294 broszur dla uczniów.

2. Profilaktyka uzale żnie ń od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych Projekt KIK/68 pt. „Profilaktyczny program w zakresie przeciwdziałania uzale żnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych”- program współfinansowany w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. Głównym celem pi ęcioletniego Projektu jest ograniczenie u żywania substancji psychoaktywnych przez kobiety w wieku prokreacyjnym. W ramach tego programu realizowany jest program edukacyjny pt. „ARS, czyli jak dba ć o miło ść ?” maj ący na celu dostarczenie wiedzy pomocnej w kształtowaniu zdrowego stylu życia, kształtowanie umiej ętno ści, kompetencji i postaw pomocnych w unikaniu u żywania substancji psychoaktywnych. W programie, w roku szkolnym 2016/2017 wzi ęło udział 5 szkół ponadgimnazjalnych, co stanowi 83,3% szkół ponadgimnazjalnych z powiatu krapkowickiego. Odbiorcami programu było 181 uczniów, 19 rodziców, 2 pedagogów szkolnych oraz piel ęgniarka szkolna. W śród uczniów, którzy uczestniczyli w realizacji programu w roku szkolnym 2016/2017, przeprowadzona została ankieta ewaluacyjna, na któr ą odpowiedziało 87 uczniów. Z pozyskanych danych wynika, że 73,6% uczniów ch ętnie uczestniczyło w zaj ęciach. Blisko 70% ankietowanych uznało form ę prowadzenia zaj ęć za ciekaw ą oraz przyznało, że nale ży proponowa ć tego typu zaj ęcia osobom w ich wieku. W ramach projektu w 2017 roku na terenie powiatu krapkowickiego przeprowadzono 5 akcji edukacyjnych z wykorzystaniem alko- i narkogogli, w których ł ącznie uczestniczyło 639 osób. Ponadto przeprowadzono 8 akcji w czasie letniego wypoczynku, w których wzi ęło udział 380 osób wypoczywaj ących oraz 28 opiekunów w placówkach będących pod stałym nadzorem Pa ństwowej Inspekcji Sanitarnej . Osoby te przy u życiu specjalnych gogli mogły sprawdzi ć stopie ń upo śledzenia zmysłów wyst ępuj ący po spo życiu alkoholu oraz narkotyków. Mieli oni okazj ę sprawdzi ć działanie alko- i narkogogli m.in. próbuj ąc pokona ć wyznaczon ą tras ę, czytaj ąc tekst nt. wpływu alkoholu i narkotyków

75 na organizm człowieka, wybieraj ąc wskazany przedmiot lub odblokowuj ąc telefony komórkowe. Wszyscy wykazali du że zainteresowanie działaniem gogli. W zwi ązku z realizacj ą działa ń programowych przeprowadzono 6 narad indywidualnych z 2 pedagogami szkolnymi, 1 piel ęgniark ą szkoln ą, 1 dyrektorem szkoły, 1 nauczycielem oraz dyrektorem Gminnego O środka Zdrowia w Gogolinie. Ponadto zamieszczono 4 informacje na stronie internetowej PSSE w Krapkowicach.

3. Profilaktyka chorób zaka źnych Krajowy Programu Zapobiegania Zaka żeniom HIV i Zwalczania AIDS Głównym celem programu jest ograniczenie rozprzestrzeniania si ę zaka żeń HIV/AIDS w kraju poprzez m.in. podniesienie poziomu wiedzy w zakresie zapobiegania zaka żeniom HIV oraz promowanie odpowiedzialnych postaw i unikania ryzykownych zachowa ń seksualnych. Odbiorc ą programu był ogół społecze ństwa, w szczególno ści osoby aktywne seksualnie, dorosłe, młodzie ż szkolna gimnazjalna i ponadgimnazjalna, rodzice, nauczyciele, pacjenci i personel podmiotów leczniczych oraz kobiety planuj ące macierzy ństwo i oczekuj ące dziecka. W ramach realizacji Krajowego Programu Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zaka żeniom HIV na terenie powiatu krapkowickiego zorganizowano coroczne obchody Światowego Dnia Walki z AIDS. W ramach współpracy ze Starostwem Powiatowym w Krapkowicach zorganizowano XV Powiatow ą Olimpiad ę Wiedzy o HIV/AIDS. W Olimpiadzie wzi ęło udział 24 uczniów (w tym 13 uczniów klas gimnazjalnych, 11 uczniów szkół ponadgimnazjalnych), 4 nauczycieli, 2 piel ęgniarki, 1 pedagog szkolny. Nagrody ufundowane przez Starostwo Powiatowe w Krapkowicach wr ęczone zostały zwyci ęzcom 13 grudnia 2017 roku. Wartość nagród: - 300 zł za pierwsze miejsca dla szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych (4x300zł), - 250 zł za drugie miejsca dla szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych (2x250zł), - 200 zł za trzecie miejsca dla szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych (4x200zł), - 100 zł za wyró żnienia specjalne (2x100zł). Ponadto w ramach realizacji zada ń Krajowego Programu Zapobiegania Zaka żeniom HIV i Zwalczania AIDS rozpowszechniono informacje na temat kampanii „Mam czas rozmawia ć”, której celem jest zach ęcenie do rozmów oraz przypomnienie, że problem HIV/AIDS mo że dotyczy ć ka żdego z nas, bez wzgl ędu na wiek, status społeczny, miejsce zamieszkania, przekonania czy te ż płe ć. W zwi ązku z realizacj ą działa ń wystosowano pisma

76 do dyrektorów 7 szkół gimnazjalnych oraz 4 ponadgimnazjalnych, opublikowano informacj ę na stronie internetowej PSSE w Krapkowicach oraz rozdystrybuowano materiały edukacyjne (260 mini-rozmówek rodzinnych oraz 30 zakładek). Promowano równie ż inicjatywy Krajowego Centrum ds. AIDS realizuj ąc działania, polegaj ące na dystrybucji takich materiałów edukacyjnych jak: podkładki „Zaka żenia przenoszone drog ą płciow ą”- 210 szt., broszury „Choroby przenoszone drog ą płciow ą” - 21 szt., broszury „Co musisz wiedzie ć o HIV/AIDS?”- 21 szt., Broszury „HIV?! AIDS?! O co kaman?”- 49 szt., broszury „To warto wiedzie ć”- 56 szt., notesy- 25 szt., kalendarze ścienne- 9 szt., kolorowanki „Zawsze razem”- 90 szt. W zwi ązku z powy ższym przekazano materiały dot. profilaktyki HIV/AIDS do Starostwa Powiatowego w Krapkowicach, 3 przedszkoli, 4 zespołów szkół (w skład których wchodz ą 2 szkoły gimnazjalne oraz 4 ponadgimnazjalne) oraz 4 szkół podstawowych (z klasami gimnazjalnymi). Ponadto w zwi ązku z realizacj ą działa ń przeprowadzono 1 narad ę indywidualn ą z pracownikiem Starostwa Powiatowego w Krapkowicach.

4. Profilaktyka palenia tytoniu Program Ograniczania Zdrowotnych Nast ępstw Palenia Tytoniu w Polsce. Program okre śla priorytetowe cele i zadania na lata 2014-2018 na jakich powinny opiera ć si ę działania zwi ązane z redukcj ą zagro żeń wynikających z palenia tytoniu w Polsce. Celem tej edycji POZNPT jest ograniczenie ekspozycji na dym tytoniowy (w odniesieniu do czynnego i biernego palenia tytoniu) w społecze ństwie polskim. Realizacji powy ższego zadania słu żą nast ępuj ące cele: 1. Zapobieganie zwiększaniu si ę liczby osób rozpoczynaj ących palenie. 2. Zapobieganie wzrostowi nara żenia na dym tytoniowy w miejscach u żyteczno ści publicznej. 3. Tworzenie odpowiednich regulacji prawnych umo żliwiaj ących realizacj ę skutecznej polityki ograniczania u żywania tytoniu w Polsce. 4. Zwi ększenie wiedzy na temat szkodliwo ści palenia wyrobów tytoniowych w śród dzieci i młodzie ży. 5. Zmiana postaw wobec palenia tytoniu, zmierzaj ąca w kierunku marginalizacji tego zjawiska w społecze ństwie. 6. Zwi ększenie liczby osób rzucaj ących palenie.

77 Wa żnym zadaniem Programu realizowanym przez PSSE w Krapkowicach jest podejmowanie odpowiednich działa ń, które umo żliwiaj ą przekazywanie informacji, dostosowanych do ró żnych grup docelowych nt. skutków zdrowotnych zwi ązanych z paleniem tytoniu. W zwi ązku z powy ższym w placówkach nauczania i wychowania realizowane s ą programy edukacyjne takie jak: - Program „Czyste Powietrze Wokół Nas” przeznaczony dla dzieci w wieku przedszkolnym (5-6 lat), ich rodziców i opiekunów. Realizowany jest w ramach działa ń profilaktycznych na terenie przedszkoli i oddziałów przedszkolnych. Jego głównym celem jest zwi ększenie wiedzy rodziców w zakresie ochrony dzieci przed nara żeniem na działanie dymu tytoniowego oraz kształtowanie świadomych, asertywnych postaw w śród dzieci dotyczących ochrony własnego zdrowia w przypadku bezpo średniego kontaktu z osobami pal ącymi. W roku szkolnym 2016/2017 programem edukacyjnym na terenie powiatu krapkowickiego obj ęto 24 przedszkola, co stanowiło 58,5 % tych placówek w całym powiecie. Natomiast w realizacji programu wzi ęło udział 538 dzieci, 456 rodziców oraz 24 nauczycieli (ł ącznie 1018 osób). Na pocz ątku roku szkolnego 2017/2018 do realizacji programu pozyskano 24 placówki, w zwi ązku z czym wystosowano pisma do 31 przedszkoli. W zwi ązku z realizacj ą programu przeprowadzono 4 narady indywidualne z 2 dyrektorami oraz 2 nauczycielami wychowania przedszkolnego. - Program „Bieg po zdrowie” przeznaczony dla uczniów klas IV szkół podstawowych i ich rodziców. Głównym celem programu jest zwi ększenie wiedzy i umiej ętno ści uczniów na temat zdrowia w kontek ście szkodliwo ści palenia papierosów, a tak że zapobieganie paleniu papierosów przez uczestników zaj ęć , zarówno obecnie, jak i w przyszło ści. Celem jest tak że ukazanie atrakcyjno ści życia wolnego od uzależnienia od tytoniu. W roku szkolnym 2016/2017 programem edukacyjnym na terenie powiatu krapkowickiego obj ęto 9 szkół podstawowych, co stanowiło 31 szkół podstawowych w powiecie. Natomiast w realizacji programu wzi ęło udział 219 uczniów, 173 rodziców, 8 nauczycieli oraz 2 piel ęgniarki szkolne (ł ącznie 402 osoby). W zwi ązku z realizacj ą programu przeprowadzono: 1 szkolenie, w którym wzi ęło udział 5 nauczycieli i 1 piel ęgniarka szkolna oraz 3 narady indywidualne z 2 nauczycielami i 1 piel ęgniark ą szkoln ą.

78 Niew ątpliwie wzmocnieniem działa ń profilaktycznych zwi ązanych z polityk ą antytytoniow ą s ą obchody „ Światowego Dnia bez Tytoniu” oraz „Światowego Dnia Rzucania Palenia”. W ramach obchodów „Światowego Dnia Bez Tytoniu” w powiecie krapkowickim w dniu 17 czerwca 2017 roku pracownik Sekcji OPZ we współpracy z pracownikiem Sekcji HDM PSSE w Krapkowicach zorganizował stoisko informacyjne podczas VIII Diecezjalnej Pielgrzymki Entuzjastów Nordic Walking. Wydarzenie organizowane było przez Urząd Miejski w Gogolinie, Gminny O środek Zdrowia w Gogolinie, Wydział Duszpasterski Kurii Diecezjalnej w Opolu, Grup ę NW Suchy Dwór. W trakcie realizacji zadania udzielano porad dot. zdrowia, jak równie ż dystrybuowano materiały edukacyjne dot. profilaktyki palenia tytoniu, nadci śnienia oraz używania dopalaczy. Przeprowadzono równie ż akcj ę edukacyjn ą z u życiem alko- oraz narkogogli. Uczestnicy pielgrzymki przy u życiu specjalnych gogli mogli sprawdzi ć stopie ń upo śledzenia zmysłów wyst ępuj ący po spo życiu alkoholu oraz narkotyków. Przebadanym osobom wr ęczono materiały edukacyjne. Ł ącznie w wydarzeniu wzi ęło udział 80 osób. Ponadto przeprowadzono 2 narady indywidualne. W ramach obchodów Światowego Dnia Rzucania Palenia pracownik Sekcji OPZ zorganizował dwa stoiska informacyjne, na których mo żna było wykona ć pomiar poziomu tlenku w ęgla w wydychanym powietrzu w celu u świadomienia stopnia nara żenia na ekspozycj ę na dym tytoniowy. W wydarzeniach wzi ęło udział 50 uczniów, 16 nauczycieli oraz 1 piel ęgniarka szkolna. Ponadto opracował artykuł, który ukazał si ę na stronie internetowej PSSE w Krapkowicach. Ponadto przeprowadzono : - 2 narady indywidualne z 1 dyrektorem szkoły oraz 1 nauczycielem w celu omówienia spraw organizacyjnych dot. akcji profilaktycznych w szkołach, - 1 narad ę z kierownikiem EP, podczas której omówiono zakres współpracy w ramach organizacji akcji profilaktycznych w szkole, - dystrybucj ę nast ępuj ących materiałów edukacyjnych: 57 broszek „Wył ącz palenie”, 20 naklejek „Wył ącz palenie”, 10 ołówków, 5 smyczy.

W ramach sprawowania bie żą cego nadzoru w podległych podmiotach/zakładach w zakresie warunków i wymogów higieniczno-sanitarnych Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Krapkowicach prowadziła również systematyczne kontrole w zakresie przestrzegania zakazu palenia. Ł ącznie skontrolowano 438 obiektów.

79 7. Interwencje nieprogramowe. Wśród interwencji nieprogramowych przeprowadzono działania takie jak: - obchody Światowego Dnia Zdrowia 2017- przebiegaj ące pod hasłem „Depresja- porozmawiajmy o niej!” . W zwi ązku z obchodami Światowego Dnia Zdrowia w powiecie krapkowickim wystosowano pisma do wszystkich 6 szkół ponadgimnazjalnych z pro śbą o przeprowadzenie z młodzie żą Testu Becka słu żą cego do wst ępnego rozpoznania objawów choroby. Do pism doł ączona tak że artykuł pt. „Depresja - porozmawiajmy o niej! Kiedy niepokoi ć si ę smutkiem młodzie ży?”. W zwi ązku z działaniami podj ętymi przez pracownika Sekcji OPZ PSSE w Krapkowicach 1 psycholog szkolny oraz 2 pedagogów szkolnych przeprowadzili w śród uczniów wybranych klas test Becka, który słu ży do wst ępnego rozpoznania objawów depresji. Badania przeprowadzono w śród 73 osób ucz ęszczaj ących do 2 szkół licealnych, 1 technikum oraz 1 szkoły zawodowej. W zwi ązku z powy ższym na 73 badanych uczniów wyniki testu wskazuj ące na brak depresji uzyskało 56 osób, wyniki wskazuj ące na łagodn ą depresj ę - 8 osób, na umiarkowan ą depresj ę - 8 osób, natomiast 1 osoba uzyskała wynik wskazuj ący na ci ęż ką depresj ę. Ponadto przeprowadzono 2 narady indywidualne z pedagogami szkolnymi dot. spraw organizacyjnych zwi ązanych z przeprowadzeniem testu Becka w placówkach oraz zamieszczono 1 informacj ę na stronie internetowej PSSE w Krapkowicach. - kampania pt. „Bezpieczne Wakacje” – realizowana jest w okresie od czerwca do wrze śnia ka żdego roku, tj. w okresie wypoczynku letniego. Celem głównym prowadzonych działa ń jest podniesienie poziomu bezpiecze ństwa zdrowotnego dzieci i młodzie ży przebywaj ących w placówkach wypoczynku letniego na terenie powiatu krapkowickiego. W roku 2017 w ramach kampanii przeprowadzono 8 akcji edukacyjnych (pogadanki poł ączone z edukacj ą z wykorzystaniem alko- oraz narkogogli) dla 380 dzieci oraz 28 opiekunów. Pogadanki dotyczyły: profilaktyki palenia tytoniu, u żywania dopalaczy, profilaktyki HIV/AIDS, wła ściwego zachowania nad wod ą, w czasie upałów, skutków promieniowania UV, paso żytów przewodu pokarmowego oraz zagadnie ń z broszury „Zdrowe wakacje” tj. profilaktyki zatru ć grzybami, profilaktyki uk ąsze ń przez kleszcze, profilaktyki wszawicy, uk ąsze ń przez żmije, chorób przenoszonych przez kleszcze, wścieklizny, zatru ć pokarmowych. - Ponadto opublikowano 2 informacje na stronie internetowej PSSE w Krapkowicach oraz wyemitowano 1 wywiad z PPIS w Krapkowicach na antenie Radio .

80 W zwi ązku realizacj ą działa ń kampanijnych przeprowadzono: - 1 narada z pracownikiem Sekcji HDM- okre ślenie zakresu współpracy, podział obowi ązków, ustalenie terminów i miejsc wypoczynku na terenie powiatu krapkowickiego, - 3 narady grupowe z 3 kierownikami wypoczynków oraz pracownikiem Sekcji HDM - okre ślenie tematyki działa ń edukacyjnych.

8. Inne działania profilaktyczne. Inne działania podejmowane w ramach promocji i profilaktyki zdrowotnej na terenie powiatu krapkowickiego to: - Program „Pomy śl zanim spróbujesz”- to program Profilaktyki uzale żnie ń dzieci i młodzie ży do 18 roku życia w województwie opolskim na lata 2016-2019. W programie w roku szkolnym 2016/2017 wzi ęły udział 2 szkoły gimnazjalne, co stanowi 25% szkół ponadgimnazjalnych z powiatu krapkowickiego (obie skontrolowano). Odbiorcami programu było 421 uczniów szkół gimnazjalnych, 379 rodziców, 61 nauczycieli (ł ącznie 861 osób). - Program „Moje dziecko idzie do szkoły”- przygotowany został dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym (5-6 lat) oraz dla ich rodziców i opiekunów. Ma na celu kształtowanie prawidłowych nawyków i umiej ętno ści prozdrowotnych u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym oraz ich rodziców. W roku szkolnym 2016/2017 programem edukacyjnym na terenie powiatu krapkowickiego obj ęto 6 przedszkoli, co stanowi 14,6% tych placówek w całym powiecie. Natomiast w realizacji programu wzi ęło udział 195 dzieci, 204 rodziców oraz 6 nauczycieli (ł ącznie 399 osób). Ze wzgl ędu na wyczerpanie materiałów edukacyjnych była to ostatnia edycja programu. - Program „Podst ępne WZW”- celem programu jest upowszechnienie w śród młodzie ży szkół ponadgimnazjalnych wiedzy na temat sposobów zaka żenia wirusami HBV oraz HCV. Podczas lekcji uczniowie dowiaduj ą si ę jakie sytuacje wi ążą si ę z ryzykiem zaka żenia HBV i HCV oraz w jaki sposób mo żna si ę przed nimi zabezpieczy ć. Zadaniem nauczycieli jest wypracowanie u uczniów odpowiedzialnej postawy wobec własnego zdrowia, a tak że kształtowanie postawy tolerancji i zrozumienia wobec osób dotkni ętych tymi chorobami. W programie w roku szkolnym 2016/2017 wzi ęły udział 5 szkół ponadgimnazjalnych, co stanowi 83,3% szkół ponadgimnazjalnych z powiatu krapkowickiego. Odbiorcami

81 programu było 308 uczniów, 242 rodziców, 17 nauczycieli, 2 piel ęgniarki szkolne oraz 1 pedagog szkolny (ł ącznie 570 osób). - Program „Znami ę! Znam je?”- celem programu jest upowszechnienie wiedzy na temat czerniaka– gro źnego nowotworu skóry. Uczniowie podczas lekcji edukacyjnej poznaj ą zasady profilaktyki oraz czynniki ryzyka zachorowania na czerniaka. W programie w roku szkolnym 2016/2017 wzi ęło udział 5 szkół ponadgimnazjalnych, co stanowi 83,3% szkół ponadgimnazjalnych z powiatu krapkowickiego. Odbiorcami programu było 482 uczniów, 505 rodziców, 17 nauczycieli, 2 piel ęgniarki szkolne oraz 1 pedagog szkolny (ł ącznie 1007 osób). W zwi ązku z realizacj ą programów „Podst ępne WZW” oraz „Znami ę! Znam je?” przeprowadzono 1 narad ę grupow ą, w której wzi ęły udział 2 piel ęgniarki szkolne oraz 1 pedagog szkolny. Przedstawicielom szkół przekazano nast ępuj ące materiały edukacyjne 180 zakładek, 150 ulotek Co musisz wiedzie ć o czerniaku skóry? , 4 poradniki profilaktyki czerniaka, 4 poradniki profilaktyki zaka żeń HBV i HCV, 3 torby płócienne, 3 długopisy, 3 pendrivy, 5 plakatów Znami ę? Znam je , 5 plakatów Podst ępne WZW .

- Powiatowe Obchody Dnia Osób Niepełnosprawnych (piknik rodzinny)- w dniu 25 czerwca 2017 roku PSSE w Krapkowicach wzi ęła udział w Powiatowych Obchodach Dnia Osób Niepełnosprawnych zorganizowanych przez Starostwo Powiatowe w Krapkowicach. Pracownicy PSSE w Krapkowicach (OPZ, HDM, HP) odpowiedzialni byli za: przeprowadzenie edukacji z alkogoglami i narkogoglami, przeprowadzenie krótkich pogadanek podsumowuj ących działanie gogli, wykonanie bada ń kontrolnych ci śnienia tętniczego, nauk ę samobadania piersi oraz dystrybucj ę materiałów edukacyjnych. Ze stoiska PSSE w Krapkowicach skorzystało około 100 osób. W zwi ązku z wydarzeniem ukazały si ę: - 1 informacja w TVP Opole https://opole.tvp.pl/32959635/powiatowe-obchody-dnia- osob-niepelnosprawnych , - 1 informacja w Radiu Opole i na stronie radia http://radio.opole.pl/100,202674,integracja-i-zabawa-trwa-piknik-w-krapkowicach - 1 informacja na stronie internetowej SP w Krapkowicach, - 2 informacje na stronie internetowej Facebook. Podczas akcji rozdystrybuowano: 50 ulotek „Nie jest wa żne, którego wybierzesz”, 50 ulotek „Test uzale żnienia od tytoniu”, 50 ulotek „Nie pozwól odlecie ć swojemu szcz ęś ciu” (dla kobiet w ci ąż y), 50 ulotek „Dopalacze to śmier ć”, 50 ulotek „Sól”, 50 ulotek

82 dot. nadci śnienia (opracowane przez Sekcj ę OPZ), 50 naklejek „Lusterko zdrowia”, 10 magnesów „Nie pozwól odlecie ć swojemu szcz ęś ciu”, 5 balonów- profilaktyka nowotworów. W zwi ązku z organizacj ą wydarzenia przeprowadzono 1 narad ę grupow ą z pracownikami HP i HDM PSSE w Krapkowicach oraz 1 narad ę indywidualn ą z pracownikiem Starostwa Powiatowego w Krapkowicach. - Profilaktyka nowotworów- w ramach profilaktyki nowotworów na stoiskach informacyjnych udzielano instrukta żów jak wła ściwie wykona ć samobadanie piersi oraz wr ęczano materiały edukacyjne. Ponadto do 22 szkół podstawowych przekazano poradniki „Szkoła promuj ąca zalecenia europejskiego kodeksu walki z rakiem”. Ponadto opublikowano 1 informacj ę na stronie internetowej PSSE w Krapkowicach oraz przeprowadzono 1 narad ę indywidualn ą z dyrektorem Gminnego O środka Zdrowia w Gogolinie. - Profilaktyka grypy- w ramach profilaktyki grypy przeprowadzono dystrybucj ę materiałów edukacyjnych do 5 przedszkoli, 11 szkół podstawowych, 2 szkół gimnazjalnych, 2 szkół ponadgimnazjalnych, 2 przychodni oraz 1 biblioteki. W zwi ązku z powy ższym rozdystrybuowano: 1280 kolorowanek „Antybiotyki”, 650 ulotek „Antybiotyki”, 100 ulotek „Stop grypa”, 2 plakaty „Antybiotyk?”. - Profilaktyka wad postawy - w ramach profilaktyki wad postawy do 2 szkół podstawowych zgłoszonych do projektu „Lekki tornister” przekazano 2 pakiety materiałów edukacyjnych.

Prowadzone w 2017 roku działania prozdrowotne zgodne były z zaleceniami i wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego do planowania działalno ści Pa ństwowej Inspekcji Sanitarnej oraz celów Narodowego Programu Zdrowia, kierunków działa ń Światowej Organizacji Zdrowia, a tak że z aktualnej sytuacji epidemiologicznej w Polsce oraz problemów i potrzeb zdrowotnych wyst ępuj ących w środowisku lokalnym. Wszelakie działania kierowane były do dzieci, młodzie ży, ich rodziców oraz do lokalnej społeczno ści. Realizowane przedsi ęwzi ęcia uwzgl ędniały aktualne potrzeby lokalnej społeczno ści. Na bie żą co prowadzono dystrybucj ę materiałów edukacyjnych oraz narady dot. organizacji realizowanych działa ń. W roku 2017 przeprowadzono tak że 53 wizytacji w placówkach realizuj ących profilaktyczne programy edukacyjne na terenie powiatu krapkowickiego. W ramach podj ętych działa ń z zakresu promocji zdrowia na terenie powiatu krapkowickiego prowadzono współprac ę z:

83 • Starostwem Powiatowym w Krapkowicach, • 6 urz ędami - Urz ędem Miasta i Gminy w Krapkowicach, Urz ędem Miejskim w Gogolinie, Urz ędem Miejskim w Zdzieszowicach, Urz ędem Gminy w Walcach, Urz ędem Gminy w Strzeleczkach oraz Powiatowym Urz ędem Pracy w Krapkowicach, • Krapkowickim Domem Kultury, • Miejsk ą i Gminn ą Bibliotek ą Publiczn ą w Krapkowicach, • 28 szkołami (18 szkół podstawowych, 5 szkół gimnazjalnych i 5 ponadgimnazjalnych), • 24 przedszkolami, • lokalnymi mediami: „Tygodnikiem Krapkowickim”, • 8 o środkami zdrowia, • 4 organizatorami wypoczynku letniego, • 12 pracownikami wszystkich oddziałów w PSSE w Krapkowicach, • Krapkowick ą Szkoł ą Rodzenia, • Szkoł ą Rodzenia „Brzuszek” w Gogolinie. W roku 2017 w powiecie krapkowickim działaniami objęto łącznie 8682 osoby.

84

85 ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY

Sprawowanie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego ma na celu zapewnienie, na etapie planowania zagospodarowania przestrzennego oraz projektowania i realizacji inwestycji, wła ściwego stanu sanitarno-zdrowotnego w obiektach, w taki sposób, aby w trakcie eksploatacji obiektów nie powodowały one zagro żeń dla zdrowia i życia ludzi. Zgodnie z ustaw ą o Pa ństwowej Inspekcji Sanitarnej zajmowano stanowiska pod wzgl ędem wymaga ń higienicznych i zdrowotnych, m.in. w sprawach: - projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz innych dokumentów odnosz ących si ę do terenu powiatu krapkowickiego, - planowanych przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko na etapie oceny oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko, - dokumentacji projektowych inwestycji, w szczególno ści projektów budowlanych, - opinii i uzgodnie ń wynikaj ących z odr ębnych przepisów prawnych, - obiektów budowlanych przed dopuszczeniem ich do u żytkowania przez wła ściwy organ . Dokonywana ocena pod wzgl ędem wymaga ń higienicznych i zdrowotnych dotyczyła takich przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych, jak obiekty handlowe, przemysłowe, usługowe i inne. W ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dokonywano:

86 - uzgodnie ń dotycz ących zakresu i stopnia szczegółowo ści informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko projektów dokumentów strategicznych tj. projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, - oceny projektów dokumentów wraz z prognozami oddziaływania na środowisko. W post ępowaniu dotycz ącym oceny oddziaływania przedsi ęwzi ęć kwalifikowanych do mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko czy te ż mog ących potencjalnie znacz ąco oddziaływa ć na środowisko zajmowano stanowiska: - w sprawie obowi ązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, - w sprawie zakresu raportu o oddziaływaniu na środowisko, - przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Przed uzgodnieniem warunków realizacji planowanych przedsi ęwzi ęć oceniano wpływ tych przedsi ęwzi ęć na zdrowie ludzi, bior ąc pod uwag ę charakter przedsi ęwzi ęcia, jego rozmiar, wielko ść i rodzaj zaj mowanego terenu, przedstawian ą technologi ę oraz planowane rozwi ązania techniczne i organizacyjne maj ące na celu eliminowanie lub ograniczenie oddziaływania tych przedsi ęwzi ęć na środowisko. Zwracano uwag ę w szczególno ści na usytuowanie w stosunku do istniej ącej zabudowy mieszkaniowej, oceniano mo żliwo ść nara żenia zdrowia ludzi na hałas i zanieczyszczenie powietrza na podstawie przedstawianych w raportach o oddziaływaniu przedsi ęwzi ęcia na środowisko oblicze ń i analiz. Oceniano przedstawiane rozwi ązania w zakresie gospodarki wodnej i ściekowej oraz rozwi ązania w zakresie ochrony wód podziemnych przed substancjami ropopochodnymi.

Pod wzgl ędem wymaga ń higienicznych i zdrowotnych opiniowane były również projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Przy opiniowaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na terenach przeznaczonych pod zabudow ę mieszkaniow ą zwracano w szczególno ści uwag ę na rozwi ązania chroni ące te tereny przed hałasem i zanieczyszczeniem powietrza, rozwi ązania w zakresie gospodarki wodnej i ściekowej, na nakazy lub zakazy dotycz ące innej zabudowy ni ż mieszkaniowa. Zwracano tak że uwag ę na zapewnienie na terenach zabudowy mieszkaniowej minimalnej powierzchni biologicznie czynnej oraz na wzajemne powi ązania mie dzy terenami o odmiennym przeznaczeniu.

87

W procesie inwestycyjnym, na etapie projektowania obiektów budowlanych, w tym uzyskiwania decyzji o pozwoleniu na budow ę uzgadniano dokumentacj ę projektow ą inwestycji. Przy uzgadnianiu projektów budowlanych zwracano szczególn ą uwag ę na: • zapewnienie wymogów higieniczno – zdrowotnych oraz higieny środowiska w rozwi ązaniach technicznych, funkcjonalnych i materiałowych, • zachowanie wymogów higieniczno - zdrowotnych w zakresie bezpiecze ństwa i higieny pracy, • eliminacj ę zagro żenia bezpiecze ństwa żywno ści w obiektach produkuj ących i prowadz ących obrót żywno ści ą, • zapewnienie odpowiednich warunków techniczno-budowlanych w tym: wła ściwego układu funkcjonalno – przestrzennego, zapewnienia przepisowej krotno ści wymiany powietrza, jego czysto ści, wody bie żą cej ciepłej i zimnej odpowiadaj ącej przepisowym wymogom, spełnienia wła ściwych warunków w zakresie gospodarki ściekowej i odpadowej, odpowiedniej wysoko ści pomieszcze ń, normatywnego o świetlenia światłem dziennym. Wymagano od inwestorów uzyskania odpowiednich odst ępstw od wymaga ń technicznych. W czasie czynno ści zwi ązanych z uczestniczeniem w dopuszczeniu do u żytkowania obiektów budowlanych sprawdzano zgodno ść wykonania obiektów budowlanych z zatwierdzonymi i uzgodnionymi pod wzgl ędem higienicznym i zdrowotnym projektami budowlanymi. Sprawdzano dokumenty potwierdzaj ące skuteczno ść działania wentylacji, atesty higieniczne na zastosowane do budowy materiały budowlane, a także dokumenty potwierdzaj ące sprawno ść instalacji znajduj ących si ę w obiektach budowlanych (wodoci ągowej, kanalizacyjnej, gazowej, wentylacyjnej) przeznaczonych na pobyt ludzi, a w przypadku wentylacji grawitacyjnej dokumenty potwierdzaj ące dro żno ść kanałów wentylacyjnych. W czasie czynno ści zwi ązanych z dopuszczeniem do u żytkowania wybudowanych obiektów, stwierdzano naruszenia wymaga ń higienicznych i zdrowotnych, które na bie żą co usuwano. W zwi ązku z czym w 2017 roku nie wniesiono sprzeciwu co do dopuszczenia do u żytkowania żadnego z obiektów. Pa ństwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Krapkowicach w ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego wydał w 2017 roku:

88 − 21 opinii dotycz ących strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, − 23 opinie dotycz ące ocen oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko, − 8 opinii uzgadniaj ących dokumentację projektow ą pod wzgl ędem wymaga ń higienicznych i zdrowotnych, − 46 opinii w sprawie uczestniczenia w dopuszczeniu do użytkowania obiektów budowlanych, − 14 opinii w sprawie spełnienia wymaga ń higienicznych i zdrowotnych w obiektach budowlanych. W zwi ązku z działalno ści ą kontroln ą przeprowadzono ogółem 60 kontroli, w tym 2 kontrole dotyczyły obiektu w trakcie budowy. Wydano 54 decyzje dotycz ące opłat za wykonane czynno ści zwi ązane z zapobiegawczym nadzorem sanitarnym. W 2017 roku kontynuowano współprac ę z Wydziałem Budownictwa i Środowiska Starostwa Powiatowego w Krapkowicach, Powiatowym Inspektorem Nadzoru Budowlanego w powiecie krapkowickim oraz Urz ędem Miasta i Gminy w Krapkowicach, Zdzieszowicach, Gogolinie i Urz ędami Gmin w Strzeleczkach oraz w Walcach, w celu prawidłowego załatwiania spraw i obiegu dokumentów.

Prowadzono konsultacje z petentami i projektantami na ka żdym etapie realizacji inwestycji, pocz ąwszy od planowania, poprzez projekt, a ż do jej odbioru ko ńcowego oraz udzielano informacji odno śnie wymaga ń higieniczno-sanitarnych dla poszczególnych obiektów.

Działalno ść Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego w latach 2015-2017

140 120

100 Liczba wydanych opinii i uzgodnień 80 Liczba przeprowadzonych 60 kontroli

40 Liczb wydanych decyzji 20 0 2015 r. 2016 r. 2017 r.

89 W 2017 roku wydano ogółem: - 112 stanowisk, - 54 decyzje. Stanowiska Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Krapkowicach w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego zajmowane s ą wył ącznie na wniosek zainteresowanych podmiotów lub w zwi ązku z wyst ąpieniami organów prowadz ących post ępowanie główne i dotycz ą planowanych inwestycji lub zagospodarowania terenu. Działalno ść w ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego jest ści śle zwi ązana z liczb ą planowanych do realizacji w powiecie krapkowickim przedsi ęwzi ęć . PODSUMOWANIE: Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny odgrywa znacz ącą rol ę w ochronie zdrowia publicznego podejmuj ąc szereg zada ń o charakterze profilaktycznym i prozdrowotnym, mających na celu ograniczenie niekorzystnego wpływu działa ń inwestycyjnych na zdrowie i życie człowieka, mi ędzy innymi poprzez: 1. Inspirowanie lokalnych organów administracji samorządowej na etapie uzgadniania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jak równie ż uzgadniania warunków realizacji przedsi ęwzi ęć do działa ń, maj ących na celu zapewnienie odpowiedniego z punktu widzenia ochrony zdrowia zagospodarowania terenów w tym:

• zachowania wła ściwego podziału na strefy u żytkowe jednostek osadniczych w celu ograniczenia niekorzystnego oddziaływania zabudowy przemysłowej na otoczenie,

• zachowania wymaganych parametrów w zakresie odległości, minimalizuj ących niekorzystne oddziaływanie istniej ących i planowanych przedsi ęwzi ęć szczególnie na zabudow ę chronion ą i uj ęcia wody,

• uporz ądkowania gospodarki wodno-ściekowej czy gospodarki odpadami na danym obszarze. 2. Uświadamianie Inwestorów oraz projektantów na etapie uzgadniania dokumentacji projektowej o konieczno ści stosowania rozwi ąza ń technicznych i funkcjonalnych w planowanych obiektach, zapewniaj ących wymagane standardy jako ści środowiska w zakresie warunków zdrowotnych dla u żytkowników jak i osób przebywaj ących w ich s ąsiedztwie. 3. Promowanie wła ściwych warunków sanitarno-zdrowotnych u Inwestorów m.in. poprzez konieczno ść wykonywania stosownych bada ń: jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi, wentylacji pomieszcze ń, hałasu emitowanego

90 przez stosowane urz ądzenia techniczne, st ęż eń i nat ęż eń czynników szkodliwych dla zdrowia wydzielanych przez materiały budowlane, urz ądzenia i elementy wyposa żenia w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi zwłaszcza w obiektach szkolnych i przedszkolnych.

91 INFORMACJE DOTYCZ ĄCE OBIEKTÓW ZNAJDUJ ĄCYCH SI Ę NA TERENIE POWIATU, PRZEKAZANYCH POD NADZÓR OPOLSKIEGO PA ŃSTWOWEGO WOJEWÓDZKIEGO INSPEKTORA SANITARNEGO.

Oddział Epidemiologii

• placówki pod nadzorem WSSE w Opolu: Krapkowickie Centrum Zdrowia Spółka z o. o., • w 2017 r. przeprowadzono kontrol ę w KCZ sp. z o. o. w zakresie: - realizacji nakazów decyzji OPWIS nr EP.9020.2.2015.WR z dnia 24.04.2015 r., (dot. Poradni Chirurgii Urazowo - Ortopedycznej ul. Szkolna 7), - realizacji nakazów decyzji OPWIS nr EP.9020.22.1.2014.WR z dnia 15.09.2014 r. (dot. Poradni Chirurgii Urazowo - Ortopedycznej, Poradni Chirurgicznej i Poradni Alergologicznej os. XXX-lecia 21), - oceny Szpitala w zakresie systemu kontroli zaka żeń szpitalnych, - realizacji szczepie ń ochronnych w Oddziale Noworodków, Izbie Przyj ęć i Poradni Chirurgii Ogólnej (sposobu gospodarowania preparatami szczepionkowymi, warunków przechowywania preparatów szczepionkowych, sposobu prowadzenia dokumentacji).

Kontrola realizacji nakazów decyzji OPWIS nr EP.9020.2.2015.WR z dnia 24.04.2015 r., (dot. Poradni Chirurgii Urazowo - Ortopedycznej ul. Szkolna 7)

Skontrolowano wykonanie nast ępuj ących nakazów decyzji OPWIS: 1. W Gabinecie lekarskim: a) zapewni ć łatwo zmywaln ą, odporn ą na działanie środków dezynfekcyjnych powierzchni ę ściany przy umywalce, b) zapewni ć gładk ą powierzchni ę oraz pomalowa ć metalowe podpory i syfon umywalki, wykona ć gładkie, łatwe do mycia uszczelnienia umywalki, c) naprawi ć uszkodzon ą tapicerk ę kozetki lekarskiej, d) naprawi ć lub wymieni ć zniszczony kufer, w którym przechowywany i transportowany jest aparat do USG bioderek niemowl ąt i utrzymywa ć go w nale żytej czysto ści, e) naprawi ć lub wymieni ć biurko z poodrywan ą politur ą.

92 2. W Gipsowni: a) zapewni ć czyst ą, zmywaln ą i odporn ą na działanie środków dezynfekcyjnych powierzchni ę ścian i podłóg, b) pił ę do zdejmowania opatrunków gipsowych po ka żdym u życiu poddawa ć dokładnemu myciu i dezynfekcji oraz przechowywa ć w warunkach zabezpieczaj ących jej wtórne zanieczyszczenie, c) naprawi ć lub wymieni ć blaty wózków zabiegowych nr 1 i nr 2 oraz uszkodzon ą tapicerk ę kozetki lekarskiej, d) wyposa żyć Gipsowni ę w zamykany, z sitem do ods ączania pojemnik do dezynfekcji narz ędzi do zdejmowania gipsu. 3. W Rejestracji: a) zapewni ć czyst ą, zmywaln ą i odporn ą na działanie środków dezynfekcyjnych powierzchni ę ścian i podłóg, b) naprawi ć lub wymieni ć dwa biurka z uszkodzon ą politur ą, drewniany zniszczony regał, taboret z ubytkami farby. 4. W Gabinecie zabiegowym: a) zapewni ć czyst ą, zmywaln ą i odporn ą na działanie środków dezynfekcyjnych powierzchni ę ścian i podłóg, b) naprawi ć lub wymieni ć uszkodzon ą tapicerk ę stołu zabiegowego, c) naprawi ć lub wymieni ć zniszczone, drewniane półki stolika zabiegowego, d) wyposa żyć gabinet zabiegowy w zlew do mycia i dezynfekcji narz ędzi (w tym równie ż narz ędzi do zdejmowania gipsu) oraz zapewni ć blat roboczy niezb ędny do zachowania ci ągu technologicznego przygotowania narz ędzi do dezynfekcji i sterylizacji. 5. W Pomieszczeniu higieniczno-sanitarnym dla personelu: a) zapewni ć gładk ą powierzchni ę podpór umywalki oraz je pomalowa ć, wykona ć gładkie, łatwe do mycia uszczelnienia umywalki, wyczy ści ć zakamienion ą bateri ę i misk ę umywalki, b) pomalowa ć ściany oraz usun ąć gł ębokie ich p ękni ęcia. 6. W Korytarzu przed poradni ą (poczekalnia) a) pomalowa ć ściany i odnowi ć ławki posiadaj ące liczne ubytki farby. 7. Pomieszczenia higieniczno-sanitarnym dla kobiet i m ęż czyzn a) pomalowa ć ściany, wyczy ści ć i pomalowa ć zardzewiałe rury kanalizacyjne i podpory umywalek, wymieni ć w znacznym stopniu zu żyte (z trwałymi przebarwieniami

93 i zabrudzeniami) kafle ścienne i podłogowe, wymieni ć znacznie zu żyt ą armatur ę sanitarn ą, wykona ć gładkie, łatwe do mycia uszczelnienia armatury i rur kanalizacyjnych.

Decyzj ę uznano za wykonan ą w cało ści mimo zastrze żeń do sposobu usuni ęcia nieprawidłowo ści (prowizoryczne naprawy i remonty).

Kontrola realizacji nakazów decyzji OPWIS nr EP.9020.22.1.2014.WR z dnia 15.09.2014 r. (dot. Poradni Chirurgii Urazowo - Ortopedycznej, Poradni Chirurgicznej i Poradni Alergologicznej os. XXX-lecia 21)

Skontrolowano wykonanie nakazów decyzji OPWIS dotycz ących:

1. Zapewnienia na potrzeby ww. Poradni mieszcz ących si ę w budynku Szpitala pomieszczenia porz ądkowego zgodnego z obowi ązuj ącymi wymaganiami. 2. Przeprowadzania kontroli wewn ętrznych w zakresie zwalczania zaka żeń i chorób zaka źnych.

Stwierdzono wykonanie w cało ści decyzji OPWIS.

Kontrola w zakresie funkcjonowania systemu kontroli zaka żeń: - W KCZ jest powołany Komitet oraz Zespół Kontroli Zaka żeń Szpitalnych, - Skład Komitetu i Zespołu Kontroli Zaka żeń Szpitalnych jest zgodny z obowi ązuj ącymi przepisami, - Przewodnicz ący oraz członkowie Zespołu ds. Zaka żeń Szpitalnych posiadaj ą kompetencje zgodne z obowi ązuj ącymi przepisami prawa, - W Szpitalu powołani zostali lekarze oraz piel ęgniarki ł ącznikowe, do współpracy z Zespołem Kontroli Zaka żeń Szpitalnych, - W Szpitalu jest powołany Zespół ds. Polityki Antybiotykowej, - Opracowany został Receptariusz Szpitalny uwzgl ędniaj ący wytyczne stosowania antybiotyków w wybranych sytuacjach klinicznych, - Zespół Kontroli Zaka żeń Szpitalnych prowadzi szkolenia dla personelu Szpitala w zakresie zapobiegania zaka żeniom szpitalnym,

94 - W Szpitalu prowadzone s ą kontrole wewn ętrzne w zakresie zapobiegania zaka żeniom szpitalnym, - Kontrole wewn ętrzne prowadzone s ą w oparciu o opracowan ą procedur ę oraz harmonogram kontroli na dany rok, - KCZ posiada opracowane formularze oceny ryzyka wystąpienia zaka żenia przy przyj ęciu pacjenta do szpitala oraz podczas pobytu w szpitalu, - W Szpitalu opracowano oraz wdro żono procedury w zakresie zapobiegania zaka żeniom szpitalnym, m.in. w zakresie: 1) dekontaminacji narz ędzi lekarskich, sprz ętu medycznego 2) dekontaminacji pomieszcze ń i urz ądze ń 3) dekontaminacji powierzchni ska żonej substancj ą organiczn ą 4) higieny r ąk 5) post ępowania z odpadami medycznymi 6) post ępowania z bielizn ą szpitaln ą 7) post ępowania po ekspozycji zawodowej na czynnik biologiczny 8) izolacji pacjentów z podziałem na rodzaje izolacji 9) zało żenia i piel ęgnacji cewnika obwodowego / centralnego 11) wykonywania mikrobiologicznych bada ń przesiewowych 12) monitorowania miejsca operowanego - Szpital nie posiada własnego laboratorium mikrobiologicznego, korzysta z usług zewn ętrznego podmiotu, - W szpitalu s ą wykonywane przesiewowe badania mikrobiologiczne u nowo przyjmowanych pacjentów, obejmuj ące nast ępuj ące grupy pacjentów: a) pacjenci z histori ą hospitalizacji b) pacjenci przenoszeni z OIOM/OIT, - Polityka antybiotykowa Szpitala prowadzona jest na podstawie opracowanej „mapy epidemiologicznej”, - W szpitalu okre ślono definicje (w tym kryteria rozpoznania) i post ępowanie w zaka żeniach szpitalnych w zakresie: 1) zaka żenia miejsca operowanego 2) zaka żenia układu moczowego 3) zaka żenia układu oddechowego 4) posocznicy

95 - Szpital prowadzi bierne monitorowanie zaka żeń szpitalnych, obejmuj ące analiz ę dokumentacji po wypisie pacjenta oraz spontaniczne zgłoszenia z oddziałów, - Szpital prowadzi rejestry zaka żeń szpitalnych w postaci indywidualnych kart rejestracji dotycz ących zaka żenia szpitalnego i stwierdzenia czynnika alarmowego, - Szpital okre śla cz ęsto ść wyst ępowania zaka żeń szpitalnych na podstawie odsetka zaka żeń szpitalnych dla całego szpitala, odsetka zaka żeń szpitalnych dla poszczególnych oddziałów oraz liczby zaka żeń szpitalnych w przeliczeniu na osobodni na pacjentów, - Dokumentacja dot. zaka żeń szpitalnych prowadzona jest prawidłowo, przechowywana w sposób zgodny z przepisami, - Krapkowickie Centrum Zdrowia zaopatrywane jest w sprz ęt sterylny przez Centraln ą Sterylizatorni ę znajduj ącą si ę w obr ębie Szpitala, - Na Bloku operacyjnym szpitala stosuje si ę wyroby barierowe spełniaj ące aktualne wymagania zgodne z norm ą PN-EN 13795 (jednorazowa odzie ż operacyjna i obło żenia chirurgiczne).

Nie stwierdzono nieprawidłowo ści w zakresie funkcjonowania systemu kontroli zaka żeń szpitalnych.

Kontrola w zakresie szczepie ń ochronnych w Oddziale Noworodków, Izbie Przyj ęć i Poradni Chirurgii Ogólnej:

- gospodarowanie preparatami szczepionkowymi w Oddziale Noworodków, Izbie Przyj ęć i Poradni Chirurgii Ogólnej prowadzone jest prawidłowo, - warunki przechowywania preparatów szczepionkowych s ą wła ściwe, zgodne z obowi ązuj ącymi przepisami i zaleceniami producentów preparatów, - dokumentacja dot. szczepie ń ochronnych prowadzona jest prawidłowo, - obieg dokumentów dot. szczepie ń jest wła ściwy.

Nie stwierdzono nieprawidłowo ści w zakresie szczepie ń ochronnych.

96 Oddział Higieny Komunalnej

Nadzór nad jako ści ą wody

° Krapkowickie Centrum Zdrowia Spółka z o.o. – w dniu 17.10.2017 r. w ramach prowadzonego monitoringu jako ści wody pobrano próbki wody ciepłej do badania w kierunku wykrycia obecno ści pałeczek Legionella sp . Jako ść wody spełnia wymagania sanitarne.

° Krapkowickie Centrum Zdrowia Spółka z o.o. NZOZ – ZOL Góra żdże - nie zaplanowano poboru próbek wody, poniewa ż jako ść ciepłej wody w poprzednich latach spełniała wymagania sanitarne.

° Dom Pomocy Społecznej „Anna” w Krapkowicach., ul. Ogrodowa 5 – w dniu 17.10.2017r. w ramach prowadzonego monitoringu jako ści wody pobrano próbki wody ciepłej do badania w kierunku wykrycia obecno ści pałeczek Legionella sp . Stwierdzono wysokie ska żenie sieci wodoci ągowej na pierwszym pi ętrze oraz średnie ska żenie na parterze. Nadal trwa postepowanie administracyjne.

Domy Pomocy Społecznej

Pod nadzorem Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Opolu w 2017 r. znajdował si ę 1 obiekt, tj.: Dom Pomocy Społecznej „Anna” w Krapkowicach., ul. Ogrodowa 5 – obiekt nie był uwzgl ędniony w harmonogramie kontroli na 2017 r.

Nadzór nad zakładami opieki zdrowotnej

° Krapkowickie Centrum Zdrowia Spółka z o.o. os. XXX - lecia 21 w Krapkowicach

W 2017 r. nie przeprowadzono kontroli obiektu. Nadal trwa realizacja nakazów decyzji nało żonej w 2013 r.

97 ° Krapkowickie Centrum Zdrowia Zakład Opieku ńczo - Leczniczy ul. Główna 23 Góra żdże

W 2017 r. nie przeprowadzono kontroli obiektu.

Oddział Higieny Żywno ści, Żywienia i Przedmiotów U żytku

Pod nadzorem z terenu powiatu krapkowickiego znajdowały si ę nast ępuj ące obiekty żywienia zbiorowego: 1. Krapkowickie Centrum Zdrowia Sp. z o. o. NZOZ Szpital os. XXX- lecia 21. 2. Dom Pomocy Społecznej „ANNA”, ul. Ogrodowa 5, 47-303 Krapkowice. 3. Zakład Opieku ńczo-Leczniczy w Góra żdżach – Krapkowickie Centrum Zdrowia Sp. z o.o., ul. Główna 23, 47-316 Góra żdże.

W roku 2017 przeprowadzono kontrole sanitarne w nast ępuj ących zakładach : a) Krapkowickie Centrum Zdrowia Sp. z o. o. NZOZ Szpital os. XXX- lecia 21. W Krapkowickim Centrum Zdrowia Sp. z o.o. przeprowadzono kontrol ę sanitarn ą pomieszcze ń kuchenek oddziałowych na Oddziałach: Ginekologiczno-Poło żniczym, Wewn ętrznym A i B (posiadaj ą wspóln ą kuchenk ę oddziałow ą), Chirurgii, Pediatrycznym (składa si ę z dwóch pomieszcze ń z odr ębnymi wej ściami). Stan sanitarno-higieniczny skontrolowanych pomieszcze ń nie budził zastrze żeń. W dalszym ci ągu posiłki całodzienne dla pacjentów Krapkowickiego Centrum Zdrowia oraz ZOL-u w Góra żdżach ( śniadanie, obiad, kolacja) w ilo ści ok. 100 przygotowuje firma cateringowa NIRO Sp. z o.o. z siedzib ą w Lubinie, 59-300 Lubin ul. Ścinawska 37, która prowadzi produkcj ę posiłków w zakładzie w Głogówku. Posiłki transportowane s ą do kuchenek oddziałowych w termosach i pojemnikach ze stali nierdzewnej umieszczonych w pojemnikach termoizolacyjnych przez pracowników firmy cateringowej. Zgodnie z zawart ą umow ą posiłki na oddziały dostarczane s ą przez pracowników firmy cateringowej, mycie i dezynfekcja pojemników odbywa si ę w zakładzie cateringowym, odpady pokonsumpcyjne odbierane s ą przez firm ę oraz próbki żywno ści dostarczanych posiłków przechowywane s ą u producenta posiłków. Dystrybucj ą posiłków, z wózków kelnerskich na talerze przy łó żkach pacjentów, zajmował si ę personel oddziałów. Zgodnie z „Procedur ą przyjmowania,

98 dystrybucji posiłków dla pacjentów” naczynia stołowe s ą wst ępnie myte w zlewozmywaku, a nast ępnie wkładane do zmywarki. Niemowl ęta karmione s ą przez mamy piersi ą, a w przypadkach gdy zachodziła konieczno ść dokarmiania stosuje si ę produkty spo żywcze dla dzieci (do pocz ątkowego lub dalszego żywienia). Do karmienia niemowl ąt u żywane s ą butelki oraz smoczki jednorazowego u żytku. W zakresie warunków przechowywania produktów spo żywczych, na oddziale Ginekologiczno-Poło żniczym pouczono aby w lodówce, w której przechowywane s ą posiłki pacjentów, wydzieli ć i oznaczy ć półk ę na produkty personelu. Ponadto personelowi odpowiedzialnemu za przyjmowanie posiłków zwrócono uwag ę, jak wa żne jest pełnienie nadzoru w zakresie warunków transportu posiłków, a w przypadku wyst ąpienia jakichkolwiek nieprawidłowo ści jak wa żne jest post ępowanie zgodnie z opracowanymi przez szpital procedurami oraz zawartymi umowami. W wyniku kontroli zalecono zwrócenie szczególnej uwagi na zagadnienia dotycz ące powtarzaj ących si ę nieprawidłowo ści w komponowaniu jadłospisów oraz monitoringu temperatur w urz ądzeniach chłodniczych i dostarczanych posiłków. W Szpitalu zgodnie z jadłospisem podawano m.in.: diet ę podstawow ą, du żego dziecka, cukrzycow ą, lekkostrawn ą, małego dziecka, w ątrobow ą. Stawka żywieniowa wynosi ok. 10,76 zł/osob ę/dzie ń/brutto, a wsad do kotła wyliczono na warto ść nie ni ższ ą ni ż 6,5 zł netto. Jadłospisy opracowywane s ą przez dietetyka firmy cateringowej. Jadłospisy wywieszano do wiadomo ści pacjentów. W wyniku teoretycznej oceny jadłospisów dla diety normalnej wniesiono nast ępuj ące uwagi: − całkowity brak dodatku warzyw w posiłkach śniadaniowych i kolacyjnych oraz do czterech drugich da ń posiłków obiadowych; − brak okre ślenia rodzaju asortymentu pieczywa podawanego na śniadania i kolacje (stosowano okre ślenie „chleb”, „pieczywo”); − nale ży zmniejszy ć ilo ść podawanych do posiłków jako dodatek do pieczywa wyrobów wędliniarskich tzw. wysokowydajnych; − brak dodatku porcji ryb. Nale ży rozwa żyć dodatek ryb do planowanych posiłków. Według zalece ń Instytutu Żywno ści i Żywienia w Warszawie ryby powinny by ć spo żywane minimum 2-3 razy w tygodniu, szczególnie pochodzenia morskiego, wła ściwie przygotowanych w procesach gotowania lub pieczenia;

99 − brak okre ślenia rodzaju/smaku niektórych produktów oraz brak wykazu składników niektórych potraw opisanych w jadłospisie np.: „pasta mi ęsno-jarzyn”, „zupa jarzynowa z kalarep ą”, „powidła owocowe”, „d żem”, „wędlina”; − zaleca si ę zast ąpienie produktów z m ąki wysokoprzetworzonej bardziej warto ściowymi, nieprzetworzonymi, bogatymi w błonnik produktami pełnoziarnistymi np.: otr ęby i płatki ró żnych zbó ż, nasiona, gruboziarniste kasze, makarony z m ąki pełnoziarnistej, musli bez dodatku cukru itp.; − w analizowanym okresie 2 razy powtórzył si ę „rosół z makaronem”. W czasie kontroli wniesiono uwagi do niejednoznacznego oznakowania jadłospisów w zakresie udzielania obowi ązkowej informacji o składnikach lub substancjach pomocniczych powoduj ących alergie lub reakcje nietolerancji, w zwi ązku z tym pouczono o konieczno ści informowania pacjentów na temat żywno ści nieopakowanej zgodnie z „Rozporz ądzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1169/2011 z dnia 25 pa ździernika 2011r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywno ści” oraz zgodnie z „Rozporz ądzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23.12.2014r w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spo żywczych (Dz. U. z 2015r., poz. 29, z pó źn. zm.)” . Dodatkowo podczas kontroli prowadzono pogadank ę edukacyjn ą na temat aktualnych zasad prawidłowego od żywiania i najcz ęstszych bł ędów żywieniowych oraz pozostawiono materiały informacyjno-edukacyjne m.in.: „Piramid ę Zdrowego Żywienia i Aktywno ści Fizycznej” lub „Piramid ę Zdrowego Żywienia i Aktywno ści Fizycznej dzieci i młodzie ży”, „Zasady zdrowego żywienia zwi ązane z Piramid ą Zdrowego Żywienia i Aktywno ści Fizycznej” lub „Zasady zdrowego żywienia zwi ązane z Piramid ą Zdrowego Żywienia i Aktywno ści Fizycznej dzieci i młodzie ży”, „Praktyczne wskazówki dla konsumentów ryb”, „Sól”, „Jak czyta ć etykiety”, „Czytaj etykiety – Alergeny w żywno ści”, „Co powinni śmy wiedzie ć o warto ści od żywczej żywno ści”, „Czytaj etykiety – Warto ść od żywcza”, „Czytaj etykiety – Czym s ą w ęglowodany”, „Czytaj etykiety – Białko”, „Czytaj etykiety – Tłuszcz”, „Czytaj etykiety – Sól”, „Czytaj etykiety – Co to jest ‘E’ w żywno ści”, „Czytaj etykiety – Wska źnik BMI”, „Czytaj etykiety – Dowiedz si ę wi ęcej o napojach energetyzuj ących”, „5 kroków do bezpieczniejszej żywno ści”, „Czytaj etykiety – Co to jest ‘E’ w żywno ści”, „Czytaj etykiety – Jakie informacje znajdziesz na etykiecie produktu”, „Jak czyta ć etykiety”, materiały z kampanii „Mniej cukru, soli, tłuszczu? Kupuj ę to!” .

100

Oddział Higieny Pracy W 2017 r. nie przeprowadzono kontroli w zakładach maj ących siedzib ę na terenie powiatu.

Oddział Higieny Dzieci i Młodzie ży

W 2017 r. Oddział Higieny Dzieci i Młodzie ży Wojewódzkiej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Opolu na terenie powiatu krapkowickiego nadzorował 4 zespoły szkół (w tym 1 specjalny). Zespoły szkół tworzone były przez: 1 gimnazjum, 2 licea ogólnokształc ące, 3 ponadgimnazjalne szkoły zawodowe, 1 szkoł ę policealn ą oraz 4 szkoły specjalne.

Na terenie powiatu nie odnotowano placówek sezonowych (turnusów wypoczynkowych), które podlegałyby nadzorowi OPWIS.

W minionym roku pracownicy Oddziału Higieny Dzieci i Młodzie ży przeprowadzili na terenie powiatu krapkowickiego 1 kontrol ę.

• Zespół Szkół w Zdzieszowicach: Do placówki ucz ęszczało 145 uczniów i 39 słuchaczy liceum ogólnokształc ącego dla dorosłych, funkcjonowało 9 oddziałów. W skład zespołu wchodziły nast ępuj ące placówki: Technikum, Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Bran żowa Szkoła I stopnia oraz Liceum Ogólnokształc ące dla Dorosłych. W trakcie kontroli nie stwierdzono nieprawidłowo ści. Stan sanitarno-higieniczny oraz techniczny obiektu prawidłowy. Infrastruktura do prowadzenia zaj ęć wychowania fizycznego wystarczaj ąca (własna sala gimnastyczna, siłownia oraz dwa boiska zewn ętrzne, ponadto uczniowie dodatkowo korzystali z hali sportowej i stadionu miejskiego). W szkole znajdował si ę prawidłowo wyposa żony gabinet piel ęgniarski, piel ęgniarka dost ępna dla uczniów raz w tygodniu, w wyznaczonych godzinach. Placówka nie prowadziła do żywiania uczniów. W placówce nie stosuje si ę substancji chemicznych i ich mieszanin. Standardy dost ępno ści do urz ądze ń ust ępowych zachowane, warunki do utrzymania higieny osobistej wła ściwe. W dniu kontroli w placówce prowadzone były prace remontowe, zgłoszone wcze śniej do WSSE w Opolu (informacja nt. przygotowania szkół do nowego roku szkolnego 2017/2018). Prace zwi ązane były z: przebudow ą pomieszcze ń

101 i tworzeniem nowoczesnych pracowni zawodowych, wymian ą sieci teleinformatycznej oraz modernizacj ą systemu wentylacji. Utworzone zostan ą m. in. pracownie: chemiczna, mikrobiologiczna, j ęzykowa, pokój odczynników, pokój wag oraz sala wykładowa. Z u żytkowania wył ączone było całe II pi ętro budynku oraz cz ęść korytarza przy bloku sportowym. Miejsca obj ęte pracami remontowymi zabezpieczono przed dost ępem uczniów ta śmami, umieszczono tak że tabliczki z informacj ą: „Teren budowy. Wst ęp wzbroniony”. Zako ńczenie wi ększo ści prac budowlanych zaplanowano do ko ńca grudnia 2017 r. Natomiast do ko ńca marca 2018 r. planuje si ę zako ńczy ć wyposa żenie nowo powstałych pracowni zawodowych. Prowadzone prace nie miały wpływu na funkcjonowanie szkoły. Wobec placówki nie toczy si ę post ępowanie administracyjno-egzekucyjne.

Liczba placówek, w których odnotowano nieprawidłowości – 0 Liczba decyzji merytorycznych – 0 Liczba decyzji finansowych – 0 Liczba decyzji prolonguj ących – 0 Liczba mandatów karnych – 0

W wyniku przeprowadzonej kontroli w skontrolowanej placówce nie stwierdzono łamania zakazu palenia tytoniu.

W 2017 r. na terenie powiatu krapkowickiego nie utworzono nowych placówek podlegaj ących nadzorowi OPWIS oraz nie zlikwidowano dot ąd istniej ących.

102 DZIAŁANIA WŁASNE PA ŃSTWOWEGO POWIATOWEGO INSPEKTORA SANITARNEGO w KRAPKOWICACH W ZAKRESIE PROMOCJI I PROFILAKTYKI ZDROWOTNEJ

Pa ństwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Krapkowicach w 2017r. prowadził akcje informacyjne i edukacyjne skierowane do społecze ństwa. Podejmowane dodatkowe działania własne obj ęły:

► Na portalu internetowym Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krapkowicach zamieszczone s ą informacje: 1. aktualizowany Serwis k ąpieliskowy, 2. informacje dot.: ˗ standardów higienicznych skierowanych do zakładów świadcz ących usługi niemedyczne, ˗ cukrzycy, ˗ czerniaka skóry, ˗ profilaktyki raka piersi, ˗ profilaktyki HIV/AIDS. ˗ programów promuj ących zdrowy styl życia oraz informuj ących o zachowaniach ryzykownych dla zdrowia.

► Do mediów przekazano informacje dotycz ące : ˗ zachorowa ń na gryp ę, ˗ porad w zakresie bezpiecze ństwa w okresie ferii zimowych, ˗ chorób zawodowych stwierdzanych w powiecie krapkowickim, ˗ spadku wyszczepialno ści i ruchu antyszczepionkowego, ˗ dawania dzieciom reklamowanych specyfików ˗ zanieczyszczonej wody w niecce basenowej oraz przeterminowanych jaj. ˗ zagro żeń w okresie letnim, ˗ podsumowania wypoczynku dzieci i młodzie ży, ˗ przygotowania placówek o światowych do roku szkolnego 2017/2018. ,

► Jak co roku uczestniczono w cyklicznych pokazach i prezentacjach w zakresie profilaktyki zdrowia, wykonuj ąc pomiary poziomu tlenku w ęgla w wydychanym powietrzu,

103 oraz prowadz ąc edukacj ę m.in. z u życiem alko- i narkogogli, rozprowadzaj ąc materiały edukacyjne oraz przeprowadzaj ąc wykłady w tym zakresie, m.in.

• „O zdrowiu i nowoczesnym leczeniu” wykład na Uniwersytecie III Wieku na temat dokona ń współczesnej medycyny.

• Włączenie si ę PPIS w akcj ę informacyjn ą dot. pogorszenia si ę stanu zdrowia zwi ązanego ze spalaniem odpadów w domowych kotłowniach

- Uczestniczono z zastosowaniem narko- i alkogogli w V edycji kampanii edukacyjnej Kuratorium O światy w Opolu („Przestrzegali przyszłych kierowców”).

- Uczestniczono w Powiatowych Obchodach Dnia Osób Niepełnosprawnych (piknik rodzinny) zorganizowanych przez Starostwo Powiatowe w Krapkowicach. Przeprowadzono edukacj ę z alkogoglami i narkogoglami, przeprowadzono krótkie pogadanki podsumowuj ące działanie gogli, wykonywano badania kontrolne ci śnienia t ętniczego, uczono samobadania piersi.

►Współpracowano z: • Starostwem Powiatowym w Krapkowicach, • Urz ędami Miast i Gmin w Krapkowicach, Gogolinie, Zdzieszowicach, Walcach i Strzeleczkach, • Powiatow ą Komend ą Policji, • Pa ństwow ą Stra żą Po żarn ą w Krapkowicach, • organizacjami młodzie żowymi, kobiecymi.

PODSUMOWANIE • W roku 2017 zarejestrowano ogółem 1024 przypadki podejrze ń/zachorowa ń na choroby zaka źne podlegaj ące zgłoszeniu (tj. o 152 wi ęcej ni ż w roku 2016). ˗ W roku 2017 w powiecie krapkowickim na gryp ę zachorowało 13735 osób (o 1142 osób wi ęcej ni ż w roku 2016).

104 ˗ Ponownie odnotowano wysok ą zapadalno ść na borelioz ę w powiecie krapkowickim, która wyniosła aż 171,7/100 000 i jest prawie trzykrotnie wy ższa ni ż w Polsce i w województwie. ˗ W zakresie sytuacji epidemiologicznej chorób zaka źnych, niepokoi ć mo że utrzymuj ący si ę od wielu lat trend wzrostowy zachorowa ń na WZW C, poł ączony z nisk ą wykrywalno ści ą tej choroby w populacji. Natomiast: ˗ Obserwowano spadek liczby bakteryjnych zatru ć i zaka żeń pokarmowych (z 167 w 2016r. do 119 w 2017r.). ˗ Odnotowano tylko 2 przypadki gru źlicy ze współczynnikiem zapadalno ści 3,24. Jest to najni ższy współczynnik zapadalno ści w powiecie od kilku lat. ˗ Z roku na rok odnotowuje si ę spadek zapadalno ści na odr ę, śwink ę i ró życzk ę (m.in. dzi ęki wprowadzeniu od ko ńca 2003r. obowi ązkowych szczepie ń). • W 2017r. w powiecie krapkowickim stwierdzono 2 przypadki choroby zawodowej. (poz. 17.1 - nowotwory zło śliwe powstałe w nast ępstwie działania czynników wyst ępuj ących w środowisku pracy uznanych za rakotwórcze u ludzi – rak płuca, rak oskrzela, poz. 15.3 - przewlekłe choroby narz ądu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat – niedowład mi ęś ni wewn ętrznych krtani z wrzecionowat ą niedomykalno ści ą fonacyjn ą gło śni i trwał ą dysfoni ą). Od wielu lat liczba stwierdzanych chorób zawodowych nie przekracza 3 przypadków w roku. • W roku 2017 jako ść wody odpowiadała wymaganiom sanitarnym. 100% mieszka ńców powiatu otrzymywało od przedsi ębiorstw wodoci ągowych wod ę spełniaj ącą wymagania sanitarne. • Stan sanitarno - higieniczny w nadzorowanych placówkach oświatowo-wychowawczych na terenie powiatu nie pogorszył si ę w stosunku do 2016 r. i systematycznie ulega poprawie. W placówkach sukcesywnie prowadzone s ą prace remontowe, maj ące na celu polepszenie stanu technicznego; Wszystkie szkoły na terenie powiatu zapewniaj ą uczniom miejsca na pozostawienie w placówce podr ęczników i przyborów szkolnych. Nie stwierdzono zaniedba ń w utrzymaniu bie żą cego porz ądku i czysto ści. Wypoczynek na terenie powiatu został zorganizowany prawidłowo;

105 • Stan sanitarny i techniczny obiektów żywno ści i żywienia poprawia si ę. Nie stwierdzono wprowadzania do obrotu środków zast ępczych tzw. dopalaczy. Wi ększo ść obiektów obrotu żywno ści ą dysponuje odpowiednimi środkami transportu, dobrymi technicznie i przeznaczonymi wył ącznie do przewozu artykułów spo żywczych. • W 2017 roku prowadzono działania prozdrowotne w celu kształtowania prawidłowych postaw i zachowa ń prozdrowotnych. • Działalno ść w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego co roku przyczynia si ę do powstawania obiektów budowlanych o wła ściwych warunkach technicznych i zdrowotnych - w 2017 roku nie wniesiono sprzeciwu co do dopuszczenia do użytkowania żadnego z obiektów. Realizowane przedsi ęwzi ęcia uwzgl ędniały aktualne potrzeby lokalnej społeczno ści.

Jednak: • W powiecie krapkowickim od roku 2016 procent wyszczepialno ści wykazuje trend spadkowy (w roku 2015 było to 98,48% ,w roku 2016 osi ągn ął średnio 88,8% ,a w roku 2017 nast ąpił kolejny spadek o 6 % i wyniósł zaledwie 82,5%). • Dost ępno ść istniej ących ust ępów publicznych jest niewystarczaj ąca by zapewni ć czysto ść przestrzeni publicznej. Toalety w Gogolinie nie działaj ą w sezonie jesienno- zimowym. Jak ju ż działaj ą - to w dni robocze, do godziny 18-tej. Toalety w Krapkowicach funkcjonuj ą wtedy, gdy czynne jest targowisko przy ul. Drzymały, w dni robocze do godziny 17-tej.Jedynie toalety w Zdzieszowicach s ą obiektem działaj ącym 7 dni w tygodniu, 24 godziny na dob ę.Na terenie gmin Strzeleczki i Walce brak jest toalet publicznych. • Nadal placówki nauczania i wychowania nie posiadaj ą certyfikatów na wszystkie meble, urz ądzenia i sprz ęt sportowy.

106