ISSN NO. 2672-2631 • TOMO 2 BLG. 2 • BUREAU OF COMMUNICATIONS SERVICES • PEBRERO 2020

2 M. LADISLA

‘Battle for Bay’ pinaigting ng DENR 9 V. LANDIG

IRR ng Malasakit Center Act, ikinasa na 2 R. CABUGWANG

2 bagong tren ng PNR, bumiyahe na

11 C. TONGKO 2 R. CABUGWANG

Ano ang masasabi mo sa Balita Central? Sumulat o bisitahin, i-Like, i-Follow, at magkomento sa aming social media at website. bcs.gov.ph bcs.gov bcs_gov bcs_gov 2 Pebrero 2020 Balita IRR ng Malasakit Pinoy repatriates mula Wuhan, Center Act, ikinasa na cleared sa COVID-19 – DOH Ni Raiza F. Cabugwang Ni Monica N. Ladisla Sa pangunguna ni Department of Health Maaari nang umuwi ang China at tulong pinansyal mula of the COVID-19. Through dedikasyon, kooperasyon, at (DOH) Secretary Francisco 49 indibidwal na sumailalim sa DFA, Overseas Workers everyone’s cooperation, we collective effort ng gobyerno T. Duque III, kasama ang sa 14-day quarantine sa New Welfare Administration, at have ZERO infections and at ng taongbayan kung Department of Social Clark City, Capas, Tarlac Department of Social and ZERO mortalities. We also kaya’t naging positibo ang Welfare and Development, matapos silang ideklarang Welfare Development. welcome a most wondrous kinalabasan ng isinagawang Philippine Health Insurance cleared ng Department of Kabilang sa bilang na ito gift, the birth of a baby boy, mandatory quarantine. Company, at Philippine Health (DOH) at Department ang 30 Pinoy repatriates mula who was delivered healthy and Iniulat din ng DOH noong Charity Sweepstakes Office, of Foreign Affairs (DFA) Wuhan, limang medical team strong at the Jose B. Lingad Pebrero 17 na 350 Patients pinirmahan na ang sa isinagawang send-off members ng DOH, limang Memorial Regional Hospital,” Under Investigation (PUI) Implementing Rules and ceremony noong Pebrero response team members ng pahayag ni Health Secretary na naka-admit sa iba’t ibang Regulations para sa Republic 21, 2020. Department of Foreign Affairs Francisco T. Duque III. ospital sa bansa ang nabigyan Act No. 11463 o Malasakit na ng pahintulot na makauwi. Center Act of 2019 noong Sa pangunguna ni Secretary (DFA), anim na plane crew, at Pinasalamatan din ng Tinatayang 171 PUIs na Pebrero 24, 2020. Francisco T. Duque III, tatlong ground personnel. Kalihim ang mga ahensya at lamang ang sinusuri ng DOH Ang Malasakit Center nakatanggap ng sertipikasyon “We are glad that all our departamentong tumulong upang maiwasan ang pagkalat Act, na isinulong at ng quarantine completion ang repatriates from China are well sa matagumpay na misyong ng coronavirus sa bansa. pinangunahang iakda ni mga repatriates mula Wuhan, and did not exhibit any signs ito. Dagdag pa niya, dahil sa “The decrease in our Senator Christopher “Bong” admitted PUIs reflect the Go, ay naglalayong mas Department’s strengthened mapadali at maging abot- surveillance, assessment, and kamay ang pagbibigay ng management interventions for medikal at pinansyal na the COVID-19 Health Event. tulong sa mga nangangailangan Although we see a decreasing sa pamamagitan ng paglalagay trend, the Department will ng one-stop shop sa mga not be complacent and will ospital ng Department be more vigilant as we brace of Health (DOH) at sa for the possibility of local Philippine General Hospital. transmission in our country,” Sa one-stop shop na pahayag ni Health Secretary ito ay pinagsama na ang Francisco T. Duque III. mga kinatawan mula Sa kasalukuyan, sa DOH, Department matagumpay nang naiuwi of Social Welfare and ang pangalawang batch ng Development, Philippine Pinoy repatriates mula sa Charity Sweepstakes Office, bansang Japan na umabot at PhilHealth na siyang sa 445 pasahero sakay ng magpoproseso at mag- M/V Diamond Princess aapruba ng mga kahilingang cruise ship. Nakatakda nilang medikal at pinansyal ng mga ZERO INFECTION, ZERO MORTALITIES — Nagsagawa ng send-off ceremony para sa mga repatriates kumpletuhin ang kanilang mamamayan. mula Wuhan, China ang Department of Health sa pangunguna ni Secretary Francisco T. Duque III noong 14-day quarantine bago Maaaring makakuha ng Pebrero 22, 2020 sa New Clark City, Capas, Tarlac. Maaari nang makauwi ang 49 indibidwal matapos silang makauwi sa kani-kanilang sumailalim sa 14-day quarantine at mag-negative sa mga sintomas ng COVID-19. (Photo credit: DOH) nasabing tulong ang mga mga pamilya.■ kababayan nating walang kakayahang makapagbayad ng kinakailangang halaga sa 2 bagong tren ng PNR, bumiyahe na pagpapagamot. Ni Raiza F. Cabugwang Mayroon ding special lane para mas mapadali ang Pinasinayaan ng Philippine Sa isang araw ay kayang ; ang PNR Calamba modernisasyon ng train pagproseso para sa senior National Railways (PNR), magpasakay ng sumatotal project na kayang maghatid transport sa bansa, hiling citizens at persons with disabilities. kasama ang Department 13,500 na karagdagang pasahero mula Solis, Manila hanggang nila ang pakikipagtulungan of Transportation, noong ang naturang mga tren, kaya’t ng ating mga kababayan Maliban sa mga ospital Disyembre 16, 2019 sa South naiakyat nito ang bilang ng Calamba, ; at ang PNR ng DOH at sa Philippine pagdating sa pangangalaga General Hospital, maaari Harbor, Manila, ang dalawang mga napapasakay sa 73,500 Bicol project na bibiyahe mula sa mga tren upang diesel multiple unit na mga katao mula sa dating 60,000 Laguna papuntang Bicol. ring maglagay ng Malasakit tren na may tigatlong bagon bawat araw. makapagserbisyo pa ang Centers sa local government na nabili mula sa PT Industri Nito lamang Pebrero 14 Sa gitna ng puspusang mga ito nang mas mahabang units, state universities at Kereta Api ng Indonesia. ay nagdagdag pa ang PNR ng pagsusulong ng PNR sa panahon. ■ colleges, Philippine National Ito ay bahagi ng plano dalawa pang panibagong train Police headquarters, at sa ng PNR na palawigin ang sets na maghahatid-sundo sa iba’t ibang departamento ng kanilang linya ng serbisyo mga pasahero mula Tutuban gobyerno kung matitiyak ng at mas paramihin pa ang hanggang Alabang. Ang bawat mga ito na mayroong sapat operational trains sa bansa. train set ay kayang magsakay na pondo para sa operation Para masiguro na ng 250 pasahero kada bagon. at maintenance ng centers komportable ang pagbiyahe Bukod sa planong pagbili at masusunod nito ang mga ng mga pasahero, ang nasabing ng karagdagang mga tren, hinihingi ng DOH ukol sa mga tren na bumibiyahe mula kasama rin sa mga proyekto service capacity, lokasyon, at FTI, City hanggang ng PNR ngayong taon ang iba pa. Tutuban, Manila at mula paglalagay ng waiting chairs Para makakuha ng FTI hanggang Governor sa mga istasyon, pagpapalit ng tulong mula sa Malasakit Pascual, Malabon ay may mga gulong ng kasalukuyang Center, kailangang magdala airconditioning system na ginagamit na mga tren, at ng billing mula sa ospital akma sa klima ng bansa at sa pagsasaayos ng mga riles. at medical abstract, punan passenger capacity ng mga ito. Nakakasa na rin ang PNR ang isang form, at magpa- May kakayahan ang mga Clark Phase 1 project ng ito na magsakay ng 250 katao pamunuan na may ruta mula interview sa social worker na kada bagon o 750 katao bawat Tutuban sa Manila hanggang TRAIN FOR ALL — Ang mga bagong dagdag na airconditioned susuri sa pangangailangan PNR diesel multiple unit trains ay may ruta mula FTI, Taguig City ng pasyente. trainset at kayang makagawa Malolos, Bulacan; ang PNR hanggang Tutuban, Manila at mula FTI hanggang Governor Pascual, ang bawat trainset ng 20 na Clark Phase 2 na tatahakin ( ▶ 12 ) biyahe kada araw. ang Malolos hanggang Clark, Malabon. Photo Credit: pia.gov.ph 3 Editoryal Pebrero 2020 MEDIAMAN Ni Martin M. Andanar

EDITORIAL BOARD

Natapos na ang 2019 MA. FLORINDA at umarangkada na ang 2020 na puno ng pag-asa PRINCESS DUQUE ang ating mga kababayan. Editor-in-Chief Kami naman sa Presidential Communications Operations EILEEN CRUZ-DAVID Office (PCOO), sinalubong Managing Editor ang bagong taon sa paglulunsad ng Duterte Legacy campaign. Nakatutok tayo sa ating mandato na VANESSA LANDIG ipaalam sa publiko ang Associate Editor mga nagawa na at mga gagawin pa ni Pangulong Rodrigo Roa Duterte para JOAN ALCANTARA sa kabutihan at kaayusan IVY ATOMPAG ng sambayanan. Noong Enero 17, RAIZA CABUGWANG 2020, inilunsad natin ang MONICA LADISLA “Duterte Legacy” campaign Writers / Researchers na nakasentro sa tunay na mukha ng pagbabago — ang mga benepisyaryo. Matapos ang tatlong taon mula nang DAVID VERIDIANO mahalal bilang pangulo, Photographer tunghayan natin ang mga mahahalagang proyekto at programa na naipatupad ni DUTERTE LEGACY KEVIN LARANANG Pangulong Duterte sa ilalim Art Director / Cartoonist ng kanyang pamumuno para ng cash assistance at iba pinakamababang antas ng sa mga Pilipino sa pagpili ng sa mga benepisyaryo. pang ayuda kapalit ng kahirapan. Kulang ang isang mga susunod na lider at mga Kabilang sa mga ilang kondisyon. Dahil ito araw para isa-isahin ang opisyal na makapagpapatuloy ENREL TAN nagmarkang proyekto ng ay naisabatas na, hindi na mga programa at polisiyang sa mga nagawa ng Duterte Layout Artist Pangulo ang Republic Act mangangamba ang milyun- naipatupad at natatamasa ng administration. 10931: Universal Access to milyong benepisyaryo na nakararami. Lahat ng ito ay Kami sa Duterte Quality Tertiary Education baka sa isang iglap ay para sa adhikain ng Pangulo administration ay hindi Act o “Free Tuition Law” bigla na lamang itong itigil na mabago ang buhay ng titigil sa kabila ng mga CAROLINA TONGKO na nagbigay ng libreng ng gobyerno. maraming Pilipino. puna at batikos sa amin. Production Manager matrikula sa mga mag-aaral Huwag din nating Pero sadyang kapag ang Isusulong natin ang mga ng 112 state universities and kalimutan ang Bangsamoro isang puno ay hitik ng bunga, nakalinyang mga programa colleges (SUCs) sa bansa. Organic Law na nakatulong binabato ito ng mga kalaban. at proyekto sa natitirang ARLENE BARRIENTOS Hindi na rin kailangang nang malaki para Gaya ng inaasahan, may mga dalawang taong termino ni Circulation Manager magbayad ng miscellaneous magkaroon ng kapayapaan sa grupong kumukontra sa mga Pangulong Duterte. Hindi fee o anumang karagdagang Mindanao. Sa pamamagitan inilahad ng mga ahensya balakid sa gobyerno ang bayad na hinihingi ng ng pagpapalawig ng ng gobyerno kaugnay sa mga kritisismo ng oposisyon unibersidad kapag panahon kapangyarihan ng mga mga nagawa na ng Duterte at mga grupong hindi ng enrollment. Muslim sa Mindanao na administration sa loob natutuwa sa mga ginagawa Isa pang mahalagang pamahalaan ang kanilang lamang ng mahigit tatlong ng Pangulo. Para sa amin, pamana ng Pangulo para rehiyon, mas naging taon. May ilang nagsasabi sa mga Pilipino ay ang mapayapa na ang lugar na masyado pang maaga ang boses ng taumbayan ang Universal Health Care Law at ang pinagtutuunan na para ilahad ang Duterte mahalaga kung may nakikita o Republic Act No. 11223 ngayon ay ang pagpapaunlad Legacy. May ilang kritiko at nararamdaman ba silang pagbabago. BALITA CENTRAL is published na tiyak na magbibigay ng ng rehiyon. Ito ay hindi naman na gustong palabasing Indikasyon nito ang abot-kaya at de kalidad na mangyayari kung hindi dahil panakip-butas lamang ito mataas na rating ni Pangulong bimonthly by the Bureau of benepisyong pangkalusugan sa marubdob na hangarin sa nararanasang pagsubok Duterte sa mga survey gaya Communications Services with office sa bawat Pilipino. Mas ni Pangulong Duterte na ngayon ng gobyerno dahil address at PCS Bldg. 310 San pinalawak ng Philippine magkaroon ng matiwasay sa pagputok ng Bulkang Taal na lamang sa huling resulta Health Insurance Company at payapang buhay ang mga sa Batangas. kung saan nakapagtala ng Rafael St. San Miguel Malacañang (PhilHealth) ang kanilang mamamayan ng Mindanao. May mga kumukwestyon all-time high na 82% rating Complex, Manila 1005. serbisyo tulad ng pagiging Kabilang din sa legacy ng din sa mga numerong ang Pangulo mula sa Social awtomatikong miyembro Duterte administration ang inilabas natin. Ang mga datos Weather Stations. Lubos ang BALITA CENTRAL is freely ng PhilHealth ng lahat ng pagpapatupad ng Expanded na ito ay hindi po gawa-gawa aming pasasalamat sa ating distributed by the Bureau of Pilipino upang mabawasan Maternity Leave Law, Free lamang ng PCOO. Lahat ng mga kababayan na walang Communications Services. Any ang gastos sa pagpapagamot, Irrigation Act, pagtatayo numero ay may source na humpay ang pagsuporta at pagbibigay ng libreng ng mga Malasakit Centers, mga ahensya ng gobyerno. sa Pangulo at sa kanyang person caught selling copies of bayad sa konsultasyon, Boracay at Lahat ay totoo. Huwag tayong administrasyon sa kabila ng the tabloid will be penalized. pagpapalaboratoryo, at iba Rehabilitation, at marami malito. Layunin lamang ng mga batikos ng iilan. pang diagnostic services. pang iba. Duterte Legacy na ipabatid Kapag solid ang suporta For any inquiries, you may Naging batas na rin Dahil sa mga programang sa mga Pilipino na hindi ng publiko sa mga programa contact us through the following: ang Pantawid Pamilyang ito, malaking bilang ng natutulog ang Pangulo at ng gobyerno, asahan po ninyo (02) 8734-2117 Pilipino Program (4Ps) o ang mga mahihirap na Pinoy kanyang mga gabinete na na aangat ang bansa dahil ang Phone: Republic Act No. 11310, isang ang naiangat ang antas ng ipakita sa sambayanan na taumbayan ang magsisilbing E-mail: [email protected] programa na naglalayong pamumuhay matapos maitala may mga ginagawa ang puwersa para magtagumpay Facebook: bcs.gov wakasan ang kahirapan sa ng gobyerno ang 5.9 milyong Duterte administration. Ito ang mga adhikain ng Website: www.bcs.gov.ph pamamagitan ng pagbibigay pamilya na nakaalis mula sa ang magiging barometro para administrasyon. ■ 4 Pebrero 2020 Editoryal

UGNAYAN Tanglaw Ni Ma. Florinda Princess E. Duque Ni Eileen Cruz-David Tatlong taon ng pagbabago Sulyap sa iba pang epekto ng Gaya ng infrastructure Kung pag-uusapan lang COVID-19 sa mga Pilipino Sa pangatlong taon ng development at environmental naman din natin ay serbisyong pamumuno ni Pangulong protection, isang importanteng sa mga mall, bagkus nananatili Rodrigo Roa Duterte, marami publiko, ramdam ‘yan ng Nabulaga tayo sa biglaang na lang tayo sa bahay kung na ang naging magandang bahagi ng tagumpay ng ating mga kababayan lalo pagsulpot ng COVID-19 walang pasok sa school o pagbabago sa pamamalakad administrasyong Duterte na kapag nararanasan natin o mas kilala sa dati nitong opisina. Nagkakaroon pa ng ng gobyerno sa pagbibigay- ang pagpapatupad ng libreng ang “emergency crisis” sa tawag na 2019 novel corona bonding ang buong pamilya. serbisyo sa publiko. Sa edukasyon sa kolehiyo para sa bansa. Katulad na lamang virus acute respiratory disease Kaakibat ng ating pagiging katunayan, maraming Pilipino mga kababayan nating kapus- (2019 nCoV ARD). Noong malinis at health conscious ng biglaang pagputok ng una ay inakala natin na kagaya ang nagsabi na sila ay palad. Naipasa rin ang batas Bulkang Taal noong ika-13 sa ngayon ay ang pag-inom kuntento sa pamamalakad ukol sa Universal Health Care lang ito ng ibang lumaganap ng mga supplement na na siyang malaking tulong sa ng Enero kung saan madaming na virus sa pagsisimula ng magpapalakas sa ating katawan ng Pangulo. kababayan natin sa Batangas Kamakailan lamang, mga mamamayan. Dagdag pa dekada 2000, pero nang bukod sa ating mga pagkain. naitala ng Social Weather rito ang pagtaas ng suweldo ang nag-evacuate at napinsala ipahayag ng World Health Mahilig tayong magpuyat Stations ang record-high ng mga nurses, gayundin ng pati na rin ang mga karatig- Organization na isa na itong dahil sa mga libangan gaya satisfaction rating ng Pangulo mga pulis at sundalo. lungsod at probinsya international emergency ng TV at gadgets, kaya bukod kung saan siya ay nakatanggap Isa rin sa masasabing major partikular ang CALABARZON at patuloy ang pagtaas ng sa pagiging malinis, pagkain ng “82% excellent” net highlight ay ang #DrugWar region. fatality sa China at nakarating ng masustansyang pagkain satisfaction rating para sa campaign ng Pangulo kung Sa kabila ng lahat, naging na sa iba’t ibang bansa ang at bitamina, dapat rin ay may saan ayon sa datos ay 16,706 epekto maging sa Pilipinas, sapat na tulog at pahinga ikaapat na kwarter ng 2019. handa ang ating gobyerno. Sa nagkaroon tayo ng panic. para lalong lumakas ang Parang kailan lamang noong barangays ang naiulat na katunayan, nakatanggap ang For the first time ayating immune system laban taong 2016, sa kanyang drug-free. Malinaw na hindi gobyerno ng 100% satisfaction nabulabog tayong mga sa impeksyon at mapanatiling kampanya ay iprinisinta nakaaapekto ang mga kritiko at positibong reaksyon mula sa Pilipino ng coronavirus. malusog ang ating katawan. ng Pangulo ang kanyang maging ang mga nasa ibang publiko sa mabilisang aksyong Nagkaubusan ng face mask, at Para naman sa mga plataporma na naglalayong bansa sa pagsasakatuparan development tungkol sa sugpuin ang korapsyon, ginawa nito para tugunan kahit ang mga kilalang supplier ng Pangulo ng kanyang mga ang mga pangangailangan ng nasabing pananggalang COVID-19, laging alamin kriminalidad, at iligal na adhikain para sa bansa. upang hindi mahawa ng ang updates sa website ng droga. Tapang at malasakit Ilan pa sa mga malalaking ng mga evacuees. Dahil dito, walang nai-record na namatay mga airborne disease ay wala Department of Health at iba ang kanyang pinairal mula nagawa ng Pangulo ay nang maibenta. Maging ang pang ahensya ng pamahalaan noon hanggang ngayon. mahalaga para sa ating mga at alagang-alaga ang mga iba’t ibang brand ng alkohol para sa mga opisyal na Sa tatlong taon, maraming kababayan sa Mindanao. Isa evacuees habang inaantay sa merkado ay mahirap na statement. Makatutulong nagawang desisyon si na rito ang pagpapatupad ng ang puwedeng mangyari sa ring hagilapin. din tayo na mabawasan ang Pangulong Duterte na Bangsamoro Autonomous Bulkang Taal. Ano ang indikasyon ng panic ng ating mga kababayan ‘di inakala ng maraming Region in Muslim Mindanao Ang aking ibinabahagi ay ating panic sa paglaganap ng kung hindi tayo magse- Pilipino. Ito ay nagbigay- (BARMM) at pagpasa ng iilan lamang sa mga nagawa COVID-19? Iyon marahil ang share sa social media ng mga daan sa pagbukas ng isipan Bangsamoro Organic Law ng administrasyon sa ilalim positibong epekto sa ating mga unverified reports o maling ng nakararami sa tunay na (BOL) na naging daan para Pilipino ng panibagong banta impormasyon tungkol sa kalagayan at pangangailangan ng pamumuno ni Pangulong bagong virus. matapos ang rebelyon sa ilang Duterte. Talaga nga namang na ito sa ating kalusugan. ng bansa o kaya naman, Natural sa ating mga At aminin na natin, dahil ito ang matagal nang nais lugar sa rehiyon. kulang ang kolum ko na ito sa hindi nakikitang panganib Dagdag pa rito, upang ibahagi sa inyo ang Pilipino na hindi gaanong sa ating buhay ay naging ng mga Pilipino na hindi pinamunuan ni Pangulong conscious sa ating kalusugan. natutugunan. Ayon sa mga programa ng Pangulo. Takot tayo sa doktor at ospital malapit tayo sa Dakilang datos ng administrasyon, sa Duterte ang paglulunsad ng Tinitiyak ko na sa susunod na Lumikha at nananalangin Task Force na magwawakas — kasi naman tingin natin tayo na huwag sana tayong larangan ng imprastruktura, ng insurhensiya sa bansa. Sa tatlong taon ay marami pang sa ganito ay dagdag-gastos. ang 64 airport projects ay mangyayaring pagbabago Kaya naman kadalasan, dapuan ng nakamamatay natapos na, samantalang 133 ilalim ng Executive Order na sakit tulad nito maging (EO) 70, ang National sa ilalim ng Duterte malalaman na lang natin na ang ating pamilya at mga pa rin ang ongoing sa ilalim Administration. Sabay-sabay may alta presyon pala tayo, ng “Build, Build, Build” Task Force to End Local diabetes, hika at kung anu- kababayan — o masolusyunan program. Kaugnay nito Communist (NTF-ELCAC) nating antabayanan lahat ng na sana ang global health ay naglalayong makamit ito upang makapaghatid ng ano pang sakit na malala na problem na ito at magbalik mahigit 9,845km na mga daan dahil kumonsulta lang tayo sa na ang katiwasayan sa buong ang naisaayos na kasabay ng nang pangmatagalan ang #ComfortableLivesForAll. doktor sa panahong tagilid na kapayapaan sa bansa sa Ito ang kanyang natatanging mundo. Napakahalaga rin na rehabilitasyon ng kalikasan ang ating lagay. maisaayos ng ating pamahalaan gaya ng Boracay Island at pamamagitan ng iba’t ibang #DuterteLegacy. Mabuhay Ngayon, sa umiiral na serbisyo publiko. ang mga pampublikong Manila Bay. tayong lahat! ■ banta ng COVID-19 ay bigla ospital at maging handa sa tayong naging partikular sa anumang paglaganap ng mga ating kalusugan. Natuto rin nakamamatay na sakit. Dahil tayong maging conscious sa sa coronavirus, natuklasan ating hygiene. Sa kakulangan natin kung gaano kahalaga ng supply sa face mask at ang ating buhay, at na-realize dahil wala pang natutuklasang natin ang mga gusto pa gamot sa bagong virus, nating gawin sa mundong ginagawa natin ang payo ng ibabaw. Sa tuwina, sa dasal mga doktor para makaiwas tayo nananangan na nawa'y dito — ang maging malinis sa masolusyunan na ang ating katawan. problema sa coronavirus at Tumaas din ang ating tulungan nawa tayo ng situational awareness. Kapag Makapangyarihang Diyos sa may nakita tayong may pagsugpo nito. sintomas ng COVID-19 Ang mga positibong ugali tulad ng ubo, lagnat, at na muli nating natutunan sipon, dumidistansya tayo sa ay mapanatili na natin sa kanila at nag-iingat na hindi ating mga sarili — ang mahawaan nito o kaya naman importansya ng kalusugan, nagsusuot tayo ng face mask ang kahalagahan ng buhay, at kung kinakailangan. Umiiwas ang payapang kaisipan hatid din tayo sa matataong lugar at ng mas malawak na espiritwal bihira na rin tayong magpunta na pananaw. ■ 5 Editoryal Pebrero 2020

From the Desk

of Spokes SIBOLNi Vanessa R. Landig Ni Salvador S. Panelo On the petition for quo warranto Si Juan Dela Cruz ‘in time of Coronavirus’ filed by the OSG against ABS-CBN pagpasok at pagtanggap ng kahit gaano man kalakas Sinubok agad si Juan dela mga turista lalo na iyong ang hangin ay hinding-hindi OSG. Should they wish to grant Cruz ng iba’t ibang hamon sa mga nanggaling sa mga mapuputol. Maaari tayong The President need not ABS-CBN a new franchise pagpasok pa lamang ng taong instruct the heads of executive bansang may malaking bilang mayuko, mabanat, o madapa or renew the same, then it 2020. Kabi-kabilang isyu ng kaso ng COVID-19. dahil sa pagharap sa lakas ng offices to fulfil their mandate is within their independent agad ang bumungad hindi Pansamantalang nagdeklara as it is expected that they are pa man tayo nakakahinga paghampas ng mga pagsubok, prerogative to do so. Similar sa mga pagsubok noong si Pangulong Rodrigo Duterte ngunit kailanman ay hindi to pursue their respective to the petition filed against ng travel ban para maagapan tayo sumusuko. duties imposed upon them nakaraang taon. former Chief Justice Maria Nito lamang nakaraang at maiwasan ang paglobo Isa pang kahanga-hanga by law, rules, and regulations. Lourdes Sereno while she was Enero 12, nayanig ang lahat pa ng bilang ng mga patient kay Juan dela Cruz o sa ating This is the case when Solicitor under investigation o PUI mga Pilipino ay ang ating being impeached in Congress, sa pagputok ng Bulkang Taal dahil sa nasabing virus. General Jose Calida filed a the process of which was na nagdulot ng matinding likas na pagiging masiyahin. quo warranto petition before pinsala sa kabuhayan at Sa gitna ng mga krisis na Tanging ang lahi nga lang upheld by the Supreme Court pamumuhay ng ating mga ito, masigasig na kumikilos natin ang kinilala sa buong the Supreme Court for the in the case of Republic of the ang ating pamahalaan revocation of the legislative kababayang nakatira sa mga mundo bilang lahi ng mga vs. Sereno, this lalawigan ng Batangas at at ang mga ahensya nito masasayahin sa kabila ng mga franchise of ABS-CBN earlier recent quo warranto petition . Maging ang Metro para mabigyan ng sapat na mabibigat na sakuna at unos. today, February 10, 2020. may proceed independently Manila ay hindi nakaligtas atensyon at solusyon ang Hinangaan ang ating pagngiti, Based on Rule 66 of the and simultaneously with any sa Taal dahil sa pag-abot mga pangangailangan ng pagtawa, at pagkakaroon ng Rules of Court, it is the very ng ashfall nito na nagdulot ating mga kababayan. Aktibo positibong pananaw sa gitna action of Congress to hear the si Pangulong Duterte at mandate of the Solicitor possible granting or renewal ng takot at pangamba sa ng baha, price hike, traffic, maaaring maging epekto nito ang kanyang mga opisyal at samu’t saring problema sa General to file a special civil of a franchise in favor of sa pagmo-monitor ng action of quo warranto against sa kalusugan. araw-araw na pamumuhay. ABS-CBN. Nagimbal naman ang mga pangyayari at pag- Ang mga katangiang a franchise holder when he has The remarks of themundo nang umigting ang aabot ng tulong at suporta ito bilang isang Pilipino, good reason to believe that the President against ABS-CBN banta ng giyera sa Middle sa mga kababayan nating at higit sa lahat, ang latter has abused or misused its East sa pagitan ng US at Iran. direktang apektado. are utterances of displeasure Sadyang hindi nga ating pananampalataya franchise. One cannot blame as he felt deceived by the Nagdulot ito ng matinding sa Panginoon ang dapat pangamba para sa kaligtasan maiiwasan ang pagdating Solicitor General Calida for latter for receiving the ng iba’t ibang problema at nating panghawakan sa mga ng ating mga kababayang panahong ito na walang simply performing this legal former’s money for campaign OFWs na naiipit sa gitna pagsubok. Minsan, kahit obligation, as directed of him advertisements without even ng bakbakan. Agad namang gaano pa man tayo nagsinop at katiyakan ang pag-aalburoto by the Rules of Court. Opting naghanda, may mga sitwasyon ng Taal, pag-init ng hidwaan airing them. These utterances gumawa ng hakbang ang sa Middle East, at paglaganap not to pursue the petition are covered by the free speech ating pamahalaan para na sadyang susubok sa ating mailikas ang ating mga katatagan at pananampalataya. ng coronavirus. Kumilos tayo despite a reasonable belief that clause of our Constitution and at gumawa ng mga hakbang one has violated its franchise kababayan at masiguro ang Ngunit kung atin lamang have nothing to do with the kanilang kaligtasan. pagninilayan, ang mga nang may kalmado at would, on the other hand, be press freedom of ABS-CBN. Sa gitna ng nangyayaring hamong ito na ating payapang kalooban. At tiyak, equivalent to nonfeasance, Similarly, these remarks are tensyon sa Middle East, siya kinakaharap sa ngayon ay malalampasan din natin ang thereby exposing the Solicitor immaterial to the revocation namang pagputok ng sakit na hindi na bago sa atin bilang mga pagsubok na ito. General to prosecution for or non-granting of a franchise COVID-19 o mas kilala bilang isang Juan dela Cruz o bilang Minsan, hindi sapat na dereliction of duty. to ABS-CBN as these actions coronavirus sa iba’t ibang mga Pilipino. pundasyon ang pisikal nating Causing the forfeiture of belong to the faculties of the panig ng mundo. Naging Ilang beses na ba tayong lakas o mga resources upang sentro ng kontrobersya ang sinubukang pataubin mapagtagumpayan ang mga a franchise is different from Judiciary and the Legislative bansang China partikular ng bugso ng mga bagyo, krisis na dumarating sa atin. not granting a franchise. The Branch, respectively, both na ang probinsya ng Hubei tsunami, paglindol, SARS, Maraming pagkakataon na former is exercised by the of which are independent dahil sa ito ang pinagmulan HIV, A(H1N1), dengue, nating napatunayan bilang Office of the Solicitor General and separate from the ng nakamamatay na virus. poliovirus, African swine Pilipino na tibay ng kalooban (OSG) in accordance with its Executive Branch that the Ayon sa datos ng World fever, korupsyon, at katiwalian at tatag ng pananampalataya legal mandate, while the latter President heads. Health Organization, mahigit dito sa ating bansa? Ngunit ang siyang nagiging tangi isang libo na ang bilang ng sa kabila ng lahat, nananatili nating sandigan sa pagharap is undertaken by Congress The clamor of some people kaso ng pagkamatay dahil pursuant to its legislative for the continued operations pa rin tayong nakatayo at sa mga pagsubok. sa coronavirus. patuloy na humaharap sa Ika nga ng isang pilosopo powers. Jurisprudence even of ABS-CBN should therefore Todo naman ang paghihigpit mga hamon. Para tayong sa social media, “Bagyo ka makes it clear that, “[t]he not be addressed to the ng ating pamahalaan sa mga puno ng kawayan na lang, Pilipino kami.” ■ determination of the right to President nor to any official the exercise of a franchise […] or agency of the Executive is more properly the subject Branch. If they believe that of the prerogative writ of quo the franchise should not be warranto, the right to assert revoked, then they should which, as a rule, belongs to address the same to the the State ‘upon complaint or lawyers defending ABS-CBN otherwise,’ the reason being in the quo warranto petition that the abuse of a franchise in order that the High Court is a public wrong and not a may consider their positions. private injury.” If, on the other hand, they It is for this reason that feel that the franchise of ABS- members of the Congress CBN should be renewed, then need not fret as there is no they are free to lobby for it encroachment upon their before their representatives authority as a result of the in Congress. ■ recent undertaking by the ( ▶ 13 ) 6 Pebrero 2020 Balita PRRD nanguna sa pamamahagi ng tulong sa Taal evacuees Nina Monica N. Ladisla at Raiza F. Cabugwang Sa pangunguna ni Mesa, nagpapautang na ng Ayon pa kay G. Cacao, Pangulong Rodrigo Roa P25,000 na walang kolateral mayroon ding medical Duterte, nagtungo ang ilang at interes sa mga magsasaka at missions na isinasagawa opisyal ng gobyerno sa mangingisdang apektado ng sa evacuation center kaya’t evacuation site sa Polytechnic naturang kalamidad. Mayroon kumpleto sila sa gamot at face University of the Philippines ding P10,000 na insurance masks na kailangan upang Gymnasium sa Sto. Tomas, claims na ipinamimigay sa maproteksyunan ang sarili Batangas noong Enero 20 mga magsasakang napinsala sa mapanganib na abong upang maghatid ng tulong sa ang kabuhayan dahil sa ibinubuga ng bulkan. mga apektadong pamilya ng pagputok ng bulkan. Si Gng. Arlene Mangga kalamidad na dulot ng pag- Magkakaloob din ang DA naman na nagmula sa Talisay, alburoto ng Bulkang Taal. ng mga binhi at buto para sa Batangas at isa rin sa evacuees “Ipinapaabot ko lang sa mga magsasaka at fingerlings inyo ang aming damdamin, para sa mga mangingisda ay nagpatunay rin na sapat ang buong Pilipinas, at kami po’y na nagkakahalaga ng 22 ayudang hatid ng pamahalaan — hindi naman awa, but kami milyong piso. sa kanila. Bigas, de lata, po’y nagdaramdam din sa Dagdag pa ng Kalihim, tinapay, noodles, gamot, inyong pinsala. But you can be “Doon sa mga evacuation vitamins para sa mga bata, at sure that the government will center, we are now working toiletries ang binanggit niyang respond,” pahayag ng Pangulo with the provincial natanggap na tulong sa kanila, sa kanyang talumpati para government and the bagama’t hiling din niya sa evacuees. municipalities para mayroon ang tulong pinansyal mula PCOO/BCS @TAAL – Tinanggap ni Mayor Daniel Reyes ng Agoncillo, Apektado ang isa sa tayong communal gardens, sa gobyerno. isa sa mga apektadong munisipalidad ng pag-aalboroto ng mga pangunahing lugar na at tutulong po kami para “Ang kailangan namin Bulkang Taal, ang munting handog ng PCOO/BCS para sa mga pinagkukunan ng kabuhayan happy at aktibo ang mga talaga, e, panggastos pauwi residente sa paligid ng bulkan. ng mga Batangueño kung farmers doon.” sa amin. Walang-wala talaga kaya’t nangako ang Pangulo Magkakaroon din ng kami. Sa pagkain, wala na magbibigay ng tulong proyekto ang DA para sa kaming problema, ang pera agrikultural sa kanila. mga alagang hayop ng ang pinoproblema namin, “Hindi na lang siguro evacuees. Ibinahagi ni Sec. wala kaming panggastos,” ako magsasalita pa ng iba, Dar na maglulunsad ang paglalahad niya. basta nagbibigay kami diyan DA ng livestock refugee Sa pagtatapos ng kanyang indemnification. At ‘yongcenter sa mga apektadong talumpati, siniguro naman iba, ‘yong mga farmers, that lugar upang magkaroon ng ng Pangulo na talagang is the insurance covering pansamantalang paglalagyan maipararating ang tulong ng sa may mangyari,” saad ni ng mga hayop at kung saan gobyerno sa mga biktima. Pangulong Duterte. sila’y aalagaan at pakakainin “Walang nabulsa, wala Sinegundahan naman ni nang libre. lahat. Ang pera natin nasa Department of Agriculture Magiliw at positibo naman gobyerno at kaya natin (DA) Secretary William ang sagot ng isa sa evacuees Dar ang binitawang salita na si G. Renato Cacao nang ibigay sa mga kapatid natin. DOH pinaigting ang kampanya ng Pangulo. Ayon sa kanya, siya ay kapanayamin ng Balita Alam mo, hindi ko kayo inumpisahan nang ipamahagi Central at tanungin hinggil binibiro, dadating ‘yong kontra poliovirus ang 108 milyong pisong sa tulong na ipinapaabot tulong sa inyo. Maghintay Ni Vanessa Landig tulong pinansyal para sa mga ng gobyerno sa mga lang kayo and we will act magsasaka at mangingisda. apektadong mamamayan. fast. Sa tamang panahon, Sa kasagsagan ng outbreak sa World Health Organization Ayon din kay DA- “Ayos naman po, walang dadating ‘yong tulong ng ng COVID-19 sa buong para sa tamang vaccination Calabarzon Regional problema. Sobra-sobra po gobyerno,” pagbibigay-diin ni Pangulong Duterte. ■ mundo, todo naman ang response. Pinaigting din ng Executive Director Arnel de ‘yong tulong,” aniya. pagpapaigting ng Department ahensya ang pagtulong sa of Health (DOH) sa mga lungsod ng Cabanatuan kampanyang Sabayang Patak at Mandaue para sa Kontra Polio (SPKP) upang mga isinasagawang AFP matiyak na bawat batang 15 anyos pababa ay mabigyan ng surveillances para matukoy polio vaccine. nang husto ang mga apektado Nakumpirma kamakailan ng poliovirus. ang ika-17 na kaso ng “It is important that we poliovirus sa isang taong are able to timely detect any gulang na bata mula sa acute onset of paralysis in Cabanatuan City, Nueva children — especially within Ecija sa pamamagitan ng our communities. We have isinagawang Acute Flaccid evidence that the poliovirus Paralysis (AFP) surveillance continues to spread. Our aim at report na rin ng barangay is to promptly diagnose and health workers sa nasabing treat all possible polio cases,” lugar. pahayag ni Health Secretary Ayon pa sa ulat ng DOH, positibo rin sa poliovirus ang Francisco T. Duque III. mga environmental sample na Kasalukuyang nagsasagawa nakolekta mula sa Butuanon ang DOH ng SPKP sa National River, Cebu na kinumpirma Capital Region at sa lahat ng ng Research Institute of rehiyon sa Mindanao para HERE TO ASSIST - Pinangunahan ni Pangulong Rodrigo Roa Duterte ang ceremonial distribution ng calamity Tropical Medicine. maiwasan nang madagdagan assistance sa Polytechnic University of the Philippines - Sto. Tomas Campus sa Sto. Tomas City, Batangas noong Kaugnay nito, patuloy ang pa ang bilang ng mga kaso Enero 20 para sa mga pamilyang apektado ng pagsabog ng Bulkang Taal. Photo credit: pcoo.gov.ph pakikipag-ugnayan ng DOH sa bansa. ■ 7 Balita Pebrero 2020 NTF-ELCAC Strategic Cluster, kontra sa CTG propaganda Ni Joan Alcantara Layong kontrahin ng Peacekeeping Operations) na Basic services programs sektor at komunidad ng naglabas ng kani-kanilang National Task Force to End nagtataguyod ng Barangay diumano’y mga karahasan at resolusyon na nagpoproklama Local Communist Armed Peacekeeping Action Team Nangangampanya rin panlilinlang ng mga komunista. sa CPP-NPA-NDF bilang Conflict (NTF ELCAC)(BPAT), pagdedeklarang ang iba’t ibang police regional persona non grata. Dahil sa Strategic Cluster ang ganitong inisyatiba, nasisiguro “persona non grata” sa offices sa bansa upang ipagbigay- Persona non grata diumano’y pagpapakalat ng mga miyembro ng CTG, at maging ang suporta ng mga mapanlinlang na propaganda, pagsasagawa ng “indignation alam sa mga komunidad ang lokal na gobyerno sa paglaban mapalokal man o internasyonal rally” at “rally for peace and mga programang handog ng Sa kasalukuyan, may 1,268 sa mga armadong grupo. ng mga communist-terrorist prosperity” na kumokondena gobyerno sa mga apektadong lokal na pamahalaan na ang ( ▶ 12 ) group (CTG) sa pamamagitan sa recruitment at karahasan ng epektibong pagbibigay- ng Communist Party of impormasyon ukol sa mga the Philippines-New People’s programa ng gobyerno at Army-National Democratic paglikha ng mga mekanismong Front (CPP-NPA-NDF). makapagpapadali ng pakikipag- ugnayan ng pamahalaan sa publiko. BAYANIHAN Sa tulong ng Philippine National Police-Directorate Dahil na rin sa aktibong for Police Community suporta ng BPAT bilang “force Relations (PNP-DPCR), iba’t multiplier” sa pagpapatupad ibang police community ng layunin ng NTF ELCAC, relation programs na ang mas naipararating pa ng PNP naisakatuparan ng NTF sa mga lokal na komunidad ang ELCAC Strategic Cluster diumano’y mga panlilinlang at upang mapalakas pa ang pagpapalaganap ng terorismo aktibong partisipasyon ng ng mga komunistang grupo. publiko sa mga pagsisikap Sa datos, 39,298 barangay RESIST FOR PEACE AND PROSPERITY – Nagsama-sama ang iba’t ibang sektor mapamagulang man o pribado ng kapulisang wakasan na o 93.47 porsiyento ng upang kondenahin ang karahasan at illegal recruitment ng CPP-NPA-NDF. Photo credit: PNP-DPCR ang mga aktibidades ng mga kabuuang 42,028 bilang armadong komunista. nito sa buong Pilipinas ang Kabilang sa mga naturang nakapagtaguyod na ng BPAT Bataan, Aurora ‘drug-cleared’ provinces na — PDEA programa ang LOI 22/09 simula nang ipatupad ang LOI Ni Carolina S. Tongko “BAYANIHAN” (Barangay 22/09 BAYANIHAN. BALANGA CITY — Pormal naman sa Aurora, kabilang “Sa ating campaign against na idineklara ng Philippine ang Baler, Casiguran, Dilasag, illegal drugs, tuluy-tuloy ang Ilang proyekto sa ilalim ng BBB, Drug Enforcement Agency Dinalungan, Dingalan, Dipaculao, ginagawa natin. Lahat ng (PDEA) ang Bataan at Maria Aurora, at San Luis ang intervention na binabanggit makukumpleto na ngayong taon Aurora bilang drug-cleared tinukoy na drug-free. Ni Ivy Atompag natin, from the prevention, provinces noong Pebrero 1 Ayon kay PBGEN rehabilitation at reintegration, Sermonia, ang Bataan at Inaasahang makukumpleto kayang tumanggap ng sa Bataan People’s Center, pati na rin sa law enforcement Balanga, Bataan. Aurora ang dalawang naunang na ngayong taon ang ilan hanggang walong milyong probinsya sa Gitnang Luzon at activities natin, lahat ng sa mga projects sa ilalim ng pasahero bawat taon ang Pinangunahan ni PDEA ito, ang main objective ay Region 3 Director Lyndon sa buong Luzon na masasabing Build, Build, Build (BBB) gusali. Kasama rin sa drug-free ngunit umaasa magkaroon ng drug-cleared program ng kasalukuyang proyekto ang pagpapaganda Aspacio ang deklarasyon community. Kaya itutuloy na dinaluhan naman nina sila na ang mga lalawigan administrasyon. at pagdadagdag ng mga naman ng Zambales, Tarlac, natin iyon para eventually, Ilan sa mga proyektong ito importanteng pasilidad. Philippine National Police (PNP) Deputy Chief for at Nueva Ecija ang susunod madagdagan pa ang drug- ay ang Skyway Ayon sa pahayag ni na idedeklara. cleared barangay. In effect, Stage 3, Clark International Department of Public Works Operations Lieutenant General (PLTGEN) Guillermo Eleazar, “Tama po na ang Bataan pati na rin ang ating mga Airport, EDSA Skyway and Highways (DPWH) at Aurora ang una sa mga bayan at probinsya. Drug- Extension, Harbor Link, Secretary Mark Villar noong Department of the Interior and Local Government (DILG) probinsya dito sa Central cleared barangays sa 2020? Bonifacio Global City-Ortigas nakaraang taon, makikita at Luzon. But we are looking mararamdaman ng publiko Undersecretary Martin Diño, Iyan ang gusto natin. Iyan ang Center Link Road Project, forward na next provinces ambisyon natin,” paliwanag ni Cagayan de Oro Coastal ang resulta ng mga proyektong Bataan Governor Albert that will be declared drug-free Road, Samar Pacific Coastal nasa ilalim ng Build, Build, Raymond Garcia, Aurora PLTGEN Eleazar. are the provinces of Zambales, Samantala, lubos naman Road Project, at Luzon Bypass Build program ngayong 2020. Acting Governor Atty. hopefully itong February Infrastructure Project. Isa rin umano sa mga Christian Noveras, Central or March then sunod na po ang kagalakan ni Bataan Gov. Ang Metro Manila Skyway pangunahing layunin ng Luzon Regional Director ang Tarlac by middle of the Garcia nang maideklarang Stage 3 na itinuturing bilang pamahalaan ang decongestion Police Brigadier General year pati na rin ang Nueva drug-free ang mga lalawigan isa sa mga pinakamalaking ng traffic sa EDSA kung kaya’t (PBGEN) Rhodel Sermonia, Ecija. Ina-assess po natin ng Bataan at Aurora. proyekto sa ilalim ng Build, sinimulan ang konstruksyon Bataan Provincial Director kung ilang barangay pa ang Aniya, hindi naging madali Build, Build ay inaasahang ng EDSA Skyway Extension at Police Colonel Villamor ating i-cle-clear sa Tarlac. ang prosesong ito ngunit bubuksan at magbibigay-daan Harbor Link. Tuliao, katuwang ang ilang May parameters din kasi ang dahil sa pagtutulungan sa mga motorista ngayong Noong Nobyembre 2019 opisyal ng PNP, PDEA, DILG, Dangerous Drugs Board na ng bawat isa ay kanila taon. Ang skyway na ito ay ay naglabas ng bagong at 2,300 reformists. kailangang sundin at lahat ng itong napagtagumpayan. magkokonekta sa North listahan ng flagship programs Sa tala, 237 na barangay sa iyon ay dapat nating i-comply,” Pinaalalahanan din niya ang Luzon Expressway at South ang pamahalaan na umabot 11 munisipalidad sa Bataan ani PBGEN Sermonia. sa 100 priority projects mga Bataeños na hindi dapat Luzon Expressway. ang idineklarang drug-cleared Ipinahayag din ng PNP sila makampante sapagkat Bukod dito, matatapos mula sa dating 75. Ang kabilang na ang bayan ng ang kanilang buong suporta ilan dito ay Public-Private maaari pa rin silang maging na rin ngayong taon ang Abucay, Bagac, Dinalupihan, sa local government units target ng mga pusher dahil bagong terminal sa Clark Partnership deals. Hermosa, Limay, Mariveles, lalo na sa mga Barangay Anti- Ayon pa sa ulat ng Morong, Orani, Orion, Pilar, at Drug Abuse Council upang wala nang suplay ng droga sa International Airport bilang kanilang mga barangay. parte ng expansion project sa DPWH, nasa 2,709 na tulay, Samal habang 151 na barangay mas maparami pa ang drug- nasabing airport. Inaasahang ( ▶ 12 ) o walong munisipalidad cleared barangays sa bansa. ( ▶ 12 ) ferry, muling binuksan sa publiko Ni Raiza F. Cabugwang

“Kung ang ating kababayan ay from the east, like Pasig, Marikina, , [at] pupunta ng west, ito na ho ang maganda nilang sakyan.” Ito ang pahayag ni Metropolitan Development Authority (MMDA) Chief of Staff (COS) at Deputy Chair for the Ferry Service Michael Salalima ukol sa Pasig River ferry service na muling pinasinayaan at binuksan sa publiko noong Disyembre 9. Bukod sa pagpapadali ng biyahe ng ating mga kababayan, mas ating turismo at pag-angat ng sa panahon ng kalamidad ang sa Pinagbuhatan, Pasig City benefits of the ferry service pinakomportable at pinaigi kamalayan at interes tungkol Pasig River ferry service. hanggang sa Escolta, Manila as a fast and convenient rin ang kanilang commuters’ sa ating kasaysayan ang mga Sa kasalukuyan, ang at mayroon itong 11 istasyon mode of transportation,” experience dahil ang mga biyahe sa ilalim ng Pasig River transportation service na — ang Pinagbuhatan, San sambit ni MMDA Chairman pampasaherong bangka ay ferry system. ito ay mayroong dalawang Joaquin, at Maybunga sa Danilo Lim. may palikuran at suplay ng Kasalukuyang 16-seater ferry boats, anim na Pasig; ang Guadalupe at Nakalinya na rin ang tubig at kuryente, ang ilan ay nakikipagtulungan ang 36-seater, dalawang 57-seater Valenzuela sa Makati; ang planong paramihin pa ang airconditioned pa, at ang ferry Department of Tourism na pinahiram ng siyudad ng Hulo sa Mandaluyong; at mga pontoon sa mga istasyon stations naman ay may WiFi (DOT) sa Philippine Tour Pasig, at dalawang 150-seater ang Lambingan, Sta. Ana, upang makadaong ang lahat connections na pwede nilang Operators Association, Inc. na kasalukuyan pang inaayos PUP, Lawton, at Escolta sa ng ferries, lalo na kung sabay- magamit habang nag-aantay upang lalo pang mabigyang- ang mga dokumento. Maynila. Nasa plano rin ang sabay na darating ang mga ito. ng masasakyan. pansin ang mga lugar na Napipinto namang magdagdag ng mga istasyon Bagama’t sila ang punong- Upang masiguro ang dinadaanan ng Pasig River magbigay ng karagdagang sa may Circuit Makati, abala sa proyektong ito, kaligtasan ng mga pasahero, ferry service na maaaring dalawang 57-seater ang Quinta Market sa Quiapo, at binigyang-diin naman ni ang bawat ferry boat ay may bisitahin ng mga turista. pamunuan ng lungsod ng Kalawaan sa Pasig. MMDA COS Salalima na nakahanda ring life vests, Pinag-uusapan na rin sa Maynila sa pangunguna Pinalawig din ang “Libreng ang proyektong ito ay isang life rings, kaukulang mga pagitan ng MMDA at DOT ni Alkalde Isko Moreno. Sakay” sa ferry hanggang halimbawa ng whole-of- safety equipment, at radyo ang planong pagkakaroon Kumpiyansa ang MMDA Marso 31 upang lalo pang nation approach, kung saan para sa mabilis na palitan ng package tours, kung saan na hindi bababa sa 12 ang mapukaw ang interes ng nagtutulung-tulong ang ng komunikasyon. gagamitin ang 150-seater magiging bilang ng ferry boats publiko sa ferry service at MMDA, Laguna Lake Kabilang sa mga na ferry. sa pagtatapos ng taong ito. mabigyang-diin ang mga Development Authority, dinadaanan ng mga bangka Maliban sa ayudang hatid Sa ngayon, pumapalo na benepisyo nito. Department of Environment ang Escolta, Lawton, Sta. nito sa transportasyon at sa 800-1,000 ang naisasakay “We are overwhelmed and Natural Resources, Ana, at maging ang palasyo turismo ng bansa, nakikita sa mga bangka sa loob ng with the interest and clamor Department of Tourism, ng Malacañang na pawang rin ng MMDA bilang isang isang araw. Nagsasakay ito shown by the public and other Department of Public mga makasaysayang lugar sa alternatibong pamamaraan ng ng mga pasahero mula alas- government agencies’ support Works and Highways, at bansa kaya’t makatutulong din paglikas at pag-uugnay ng iba’t sais ng umaga hanggang to the Pasig River ferry project. mga pamunuan ng iba’t nang husto sa pagpapalago ng ibang local government units alas-sais ng gabi magmula People are fully enjoying the ibang munisipalidad upang maisaayos at maging matagumpay ito. Nakikita ng MMDA na sa hinaharap ay magiging pangunahing transport hub ang Pasig River ferry service sa bansa, ngunit higit pa rito, anila, isa itong legacy project ng administrasyong Duterte at ng pamunuan ng MMDA, sa pangunguna ni Chairman Lim at General Manager Jojo Garcia. “They’re looking at it as a legacy project for the President, more importantly, na sa ilalim po ng termino ni Pangulong Duterte lalo hong nabigyan ng pansin ang Pasig River, ‘yong kahalagahan niya in terms of being an alternative mode of transportation, at ‘yong na-maximize po ‘yong FERRY YOUR WAY - Ang Pasig River ferry service, na muling pinasinayaan noong Disyembre 9, 2019, ay bukas mula alas-sais ng umaga hanggang alas-sais ng gabi, at may ruta mula Pinagbuhatan, Pasig City hanggang sa Escolta, Manila. Pasig River,” pagwawakas ni MMDA COS Salalima. ■ ‘Battle for Manila Bay’ pinaigting ng DENR Ni Vanessa Landig

“Our effort to restoreng tubig nito at manumbalik Manila Bay is now in full swing ang dati nitong ganda. and we hope to sustain the Nagtatanim din ng mga momentum of restoring it to mangrove propagules sa mga its former glory in the coming kalapit na lugar sa Manila Bay years.” area upang mapangalagaan Pinaigting pa ng ang mga ecosystem dito. Department of Environment Pinaigting naman ng and Natural Resources ahensya ang kanilang (DENR) sa pamumuno ni information and education Secretary Roy A. Cimatu campaign tungkol sa ang cleanup drive sa Manila kahalagahan ng rehabilitasyon area at Baseco sa ng Manila Bay sa pamamagitan Tondo bilang bahagi ng “Battle ng mga isinagawang seminars for Manila Bay” rehabilitation at trainings. Bukod dito, project. naglabas din ang DENR Ayon sa kalihim, marami ng mga babasahin ukol sa na ang nabago at nagawa mula rehabilitasyon at naging nang ilunsad ang Manila Bay aktibo rin ang kanilang rehabilitation noong Enero kampanya sa social media. ng nakaraang taon. Sa kabila “We hope that nito, naniniwala ang kalihim communities will imbibe na marami pa ring mga the knowledge that was hakbang na dapat na isulong handed to them in ensuring upang maisakatuparan ang isa the cleanliness in areas they sa mga pangunahing layunin live in,” ani Sec. Cimatu na ng programa na malanguyang chair din ng Manila Bay Task muli ang Manila Bay. Force (MBTF). Sa tulong ng mahigit Samantala, 85,907 volunteers mula nakipagtulungan kamakailan sa National Capital ang DENR sa Manila City THE BATTLE BY THE BAY - Masigasig na nakilahok sa isinagawang coastal cleanup drive ang mga Region, Central Luzon, at government, Metropolitan volunteer mula sa iba't ibang grupo at organisasyon sa Las Piñas - Parañaque Wetland Park noong Enero 31, 2020 bilang pagdiriwang ng Zero Waste Month at anibersaryo ng Battle for Manila Bay rehabilitation CALABARZON, umabot na Waterworks and Sewerage project. (Photo credit: DENR) sa 19.3 million kilograms ng System, at water concessionaire basura ang nakolekta sa mga na Maynilad upang wakasan Kubeta Ko” na layuning “With this project, we will Tiniyak ng DENR at MBTF isinagawang cleanup drive ang ginagawang “pagdumi” mabigyan ng pansamantalang be able to change the culture sa publiko na patuloy na noong Disyembre 2019. ng mga tao sa Manila Bay palikuran ang mga informal of ISFs, so that they will be magiging isa sa prayoridad ng Todo rin ang ginagawang na isa ring nagiging sanhi able to excrete wastes privately administrasyong Duterte ang pagmo-monitor ng DENR ng pagtaas ng fecal coliform settler families (ISFs) sa and in a dignified manner, “Battle for Manila Bay” bilang sa mga ilog at estero na level nito. Parola Compound, Tondo while contributing to the dumadaloy sa Manila Bay Sa pangunguna ni Sec. na isa sa pinakamahirap na eventual cleanliness of Manila bahagi na rin ng continuing upang mapabuti ang kalidad Cimatu, inilunsad ang “Project: pamayanan sa Maynila. Bay,” paliwanag ng kalihim. mandamus ng Korte Suprema. ■ 10 Pebrero 2020 Balita FREEDOM PARK: ‘May aso kayo?’ Ni Joan Alcantara Ilang linggo na ring animals included in the zero- Veterinarian. “Actually, dumadayo umano sa mga casualty goal,” aniya. maraming mga NGOs na ang barangay sa palibot ng Naglunsad naman ang nagtutulung-tulong upang Bulkang Taal na bukas Department of Agriculture mailikas at maisagip ang mga sa mga private volunteer (DA), kasama ang Bureau aso’t pusa sa danger zone,” ang grupo ng People for of Animal Industry (BAI), dagdag pa nito. the Ethical Treatment of National Meat Inspection Malaki ang pasasalamat Animals (PETA) Asia upang Services, National Dairy ng BAI sa mga volunteer magpakain at magpainom Authority, Philippine Carabao habang sa kabilang banda ng mga naiwang alagang Center, at DA Regional Field naman ay sinisiguro rin hayop ng mga nagsilikas na Office IV-A, ng Livestock nito sa publiko na layon residente roon dulot ng pag- Emergency Operation Center ng pamahalaang mailigtas aalburoto ng Bulkang Taal sa Lipa, Batangas upang kaagad ang mga naturang nito lamang Enero 12. siguruhing ligtas ang mga aso’t pusa sa isla kahit isang Sa kabila ng init at kapal ng alagang hayop ng mga hamon ang paghuli sa mga abo, tumatao po ang pangkat magsasaka tulad ng kabayo, ito. “Nagtatatakbo ang mga Bureau of Animal Industry (BAI) Animal Welfare ng animal welfare volunteers kambing, baka, kalabaw, aso. Unlike sa mga livestock, Division (AWD) Veterinarian Dr. Noverlee Calub sa mga bahay-bahay at manok, at baboy. Meron mga kabayo, mga baka — sinusuri ang mga daan para ding temporary shelters sa nakatali lang naman sila.” nito noong kasagsagan ng Dagdag ni Dr. Calub, sa mga bakas hindi lang ng strategic and safe locations Kaya naman hindi rin bagyong Yolanda at pagsabog aktibo ring nagsasagawa ng aso — kundi pati ng pusa, ang companion animals tulad lingid sa kalaaman ng BAI ng Bulkang Mayon. mga pagsasanay ang BAI sa kambing, at manok. “But ng aso at pusa. na mas pinili na lang ng non- Katulad ng PETA, mga lokal na pamahalaan from what we’re enduring, Lingid sa kaalaman governmental volunteers na sinisikap din ng ahensya sa upang siguruhing handa at it’s nothing compared to ng ilan, mas malaki ang magpakain ng mga hayop tulong ng Batangas Provincial ia-activate na lamang ang the animals suffering, who tiyansang mas mabilis na sa nilaang window hour ng Veterinary Office ang “zero incident command system were left behind,” ani Ashley maisagip ang mga aso’t lokal na pamahalaan. casualty” pagdating sa mga ng mga ito tuwing may Fruno, PETA Asia Directress pusa dahil madali naman hayop, mapa-livestock man o kahalintulad na sakuna for Animal Assistance silang buhatin kumpara sa Zero animal casualty companion. o emergency. Programs. Ang hiling ng livestock animals. “Ang mga “Tina-try i-catch ang Panawagan ng BAI sa grupo? “We would like to see livestock animals kailangan Sa katunayan, handa at mga animals na hindi pa rescue volunteers o sa mga animals considered as part ng sasakyan upang mai- tumutulong anumang oras sa rin nasasagip sa area, at gustong magpahatid ng of the evacuation plans to be transport kaya usually sila’y lokal na gobyerno ang Quick ang mga na-rescue ay ire- tulong sa mga hayop, maaari allowed in military vehicles iniiwan lalo pagdating sa mga Response Team ng BAI sa rehabilitate, at gagamutin lamang ay makipag-ugnayan because if that were to happen, ganitong sakuna,” paglilinaw pagsagip at rehabilitasyon ang mga may sakit at sugat. sa Batangas Provincial then animal casualties could ni Dr. Noverlee Calub, BAI ng mga naiwang hayop tulad We care for their welfare,” ani Veterinary Office o tumawag be avoided. We would like Animal Welfare Division na lang ng naging aksyon ng beterinaryo. sa hotline 0948-0378-123. ■ 11 Balita Pebrero 2020 Duterte Legacy campaign, inilunsad Ni Carolina S. Tongko

Matagumpay na inilunsad digital media, the honest ng Presidential Communications summaries of successes and Operations Office (PCOO) sacrifices of public servants in ang “Duterte Legacy” — isang order to achieve our national communications campaign goal of development,” pahayag na naglalahad ng tagumpay at ni Sec. Andanar. tunay na pagbabago sa bansa Ilan sa miyembro ng at buhay ng mga Pilipino sa gabinete na nag-presenta ay ilalim ng panunungkulan sina Department of Education ni Pangulong Rodrigo Roa Secretary Leonor M. Briones; Duterte — sa Philippine Department of Public Works International Convention and Highways Secretary Center, lungsod ng Pasay, Mark A. Villar; Department noong Enero 17. of Health Secretary Francisco Sa kaniyang pambungad T. Duque III; National na pagbati, binigyang-diin ni Security Adviser Secretary Executive Secretary Salvador Hermogenes C. Esperon, Jr.; Medialdea na ang paglikha Department of Environment ng mas maraming trabaho at and Natural Resources modernong imprastruktura, Undersecretary Benny D. pagbaba ng bilang ng mga Antiporda; Commission on mahihirap, at pagpasa ng Higher Education Chairperson Bangsamoro Organic Law na Prospero E. de Vera III; nagbigay-daan sa pagkakalikha Presidential Task Force on ng Bangsamoro Autonomous Media Security Executive Region, ang mga pangunahing Director Undersecretary Joel tagumpay ng administrasyong Sy Egco; Overseas Workers Duterte. Welfare Administration Deputy “The Duterte administration’s Administrator Josefino I. Torres; part of genuine change has Freedom of Information-Project THE REAL LEGACY - Pinasinayaan ang Duterte Legacy campaign sa pamamagitan ng ribbon-cutting ceremony implemented numerous projects Management Office Program ng Duterte Legacy exhibit na ginanap sa Philippine International Convention Center, Lungsod ng Pasay noong Enero 17, 2020. and programs to our people. Director Assistant Secretary Kung iisa-isahin natin lahat ng Michel Kristian R. Ablan; at nang tuluyang masawata ito, kulang na kulang ang oras Office of the Presidentialang pagpapakalat ng maling natin dito para pag-usapan ‘to. Adviser on the Peace Process impormasyon patungkol sa The real change we have all Assistant Secretary Wilben pamahalaan. yearned for for so long is now M. Mayor, at Philippine Drug Samantala, positibong happening. We have made Enforcement Agency Director ipinahayag naman ni Cabinet significant starts, pioneered Derrick Arnold C. Carreon. Secretary Karlo Nograles na sa initiatives, and accomplished Bahagi rin ng Duterte impressive milestones as a Legacy campaign ang natitira pang dalawa at nation during the first half of pagsasapubliko ng mga kalahating taong panunungkulan the Duterte administration. proyekto sa pamamagitan ng Pangulong Duterte ay These will prove to you that ng magazine, podcast, at patuloy na magsusumikap the President’s vision for a dokumentaryo. Itinampok ang administrasyon upang better Philippines is already a din ang Duterte Legacy mas marami pa nating mga reality,” ani Sec. Medialdea. Caravan kung saan ibabahagi kababayan ang maiahon Nagpasalamat naman ang serye ng dayalogo sa sa kahirapan. si PCOO Secretary Martin pagitan ng pamahalaan at “What he will leave to the Andanar sa mga benepisyaryo local communities, gayundin next generation and to the na nagpahayag ng kanilang ang film showing ng mga next leadership is the gift of kapakinabangan sa mga programa ng administrasyong answered prayers and fulfilled programa ng pamahalaan, Duterte at ang paglulunsad hopes — providing the people THREE YEARS OF REAL what truly matters to them — CHANGE - gayundin ang mga ahensya ng mga one-stop shop para sa Pangunahing layunin ng ng gobyerno na dumalo at social services. reform programs and policies Duterte Legacy at Duterte and trust and confidence in Legacy Journal na iulat sa nag-ulat ng kagampanan ng Bukod dito, maglulunsad publiko ang mga nagawang kanilang mga programa. din ang PCOO ng local at the capacity and ability of pagbabago at mga proyekto ng “Through the Duterteinternational Truth Caravan their government to make administrasyong Duterte sa Legacy campaign, we are upang isulong ang mga their lives better, safer, and loob ng tatlong taon. grateful and privileged to natatanging polisiya ng healthier,” pagwawakas ng showcase through print and administrasyong Duterte Kalihim. ■ 12 Pebrero 2020 Balita

Malasakit Center Act mula sa pahina 2 Sunod namang pupuntahan Malasakit Center Director. ng humihingi ng tulong ang Siya rin ang magtatalaga sa PhilHealth representative, pinuno ng Medical Social Work at kapag hindi pa sapat ang Office bilang Malasakit Center ayudang maaaring ibigay ng Operations Manager na siyang Excellent si PRRD PhilHealth ay didiretso naman mamamahala sa araw-araw ang nangangailangan sa iba pang pamunuang kasama sa na pamamalakad ng isang one-stop shop. Malasakit Center. Upang masiguro ang Sa ngayon ay mayroon “Excellent” satisfaction rating — iyan ang resulta ng pinakabagong sarbey na inilabas kaayusan at kooperasyon sa nang 63 na Malasakit Centers ng Social Weather Station noong Lunes, Enero 20, 2020 tungkol sa naging performance Malasakit Centers, ang bawat sa bansa at planong lahat ng ni Pangulong Rodrigo Roa Duterte sa huling kwarter ng taong 2019. pinuno ng pampublikong probinsya ay magkaroon nito Mula sa 1,220 adult na nakapanayam noong Disyembre 13-16, 2019, ospital ang nakatalagang maging sa lalong madaling panahon. ■ nakakuha si PRRD ng +72 net satisfaction score, mas mataas ng pitong puntos mula sa +65 score nito noong Setyembre 2019. Sa isinagawang sarbey, 82 porsiyento ang nagpahayag ng kasiyahan sa pamumuno ng Pangulo, 10 porsiyento ang nagsabing mula sa pahina 7 hindi sila nasiyahan, habang 8 porsiyento naman ang hindi tiyak. Excellent ang NTF-ELCAC Strategic nakuhang score ni PRRD sa Mindanao at Visayas na may +81 at +79 satisfaction ‘Righteous’ indignation na rin ng mga ahensya sa ilalim rating habang nananatiling very good naman sa Luzon at Metro Manila na parehong +66. rallies ng NTF ELCAC. Sinundan pa Muling pinulsuhan ng Balita Central ang taumbayan sa katatapos pa lamang na sarbey, ito ng peace and prosperity at narito ang ilan sa kanila: Nagsama-sama ang concert noong Enero 29, mga magulang at maging 2020 sa Mendiola Peace Arch religious at youth groups kaalinsabay ng proklamasyon Rmie Ericka Rodriguez upang makiisa sa indignation ng NPA ng “First Quarter 18, rally na tumutuligsa sa illegal Storm” sa kaparehong petsa. Naniniwala po ako na deserve ni President ang excellent na rating. Kahit hindi ako madalas recruitment ng CTG noong – Kasama si PCPT Joey Delos nanonood ng balita, nakikita ko naman na may pag-unlad sa bansa. Kahit marami pa Disyembre 26, 2019 sa tulong Santos, PNP-DPCR ■ ring mahihirap, nakikita naman natin na may naitulong na ang President natin. Isa na rito ang libreng tuition fee kapag nag-aaral ka sa state university. Kasi ako, nag-aaral ako sa state mula sa pahina 7 university, e. Sana matapos ni President ang term n’ya nang maayos. ‘Yung mga nasimulan n’ya Ilang proyekto sa ilalim noong unang term n’ya, sana matapos hanggang sa huling term n’ya. Sana rin ay tuluy-tuloy ang tulong sa tulad namin, lalung-lalo na sa mga taong ‘di pinapalad sa buhay. 9,845 kilometrong daan, 82 pangunguna ng Department evacuation centers, at 4,536 of Transportation (DOTr). flood control projects na ang Positibo naman ang natapos at naipagawa mula pamahalaan na karamihan Bambie Tamayo sa mga proyektong ito ng 21, Makati City noong simulan ng pamahalaan DOTr ay masisimulan, kung ang BBB program. Hindi hindi man matatapos, bago Masaya po ako sa nakuhang rating ng ating Pangulong Duterte. Maaaring ang ibang tao, pa rito kasama ang mga magwakas ang termino ni hindi nila na-a-appreciate ang naging achievements ni President. Pero sa totoo lang po, dapat proyekto na nasa ilalim at ay ma-appreciate nila at mas maging proud sila. Nakikita naman siguro nila ang mga nagawa Pangulong Rodrigo Duterte. ■ na ng Pangulo kaya deserve niya ang excellent satisfaction rating. Makikita mo na maganda ang outcome ng administrasyon niya ngayon. Very sincere ang Pangulo at pina-prioritize ni President Duterte ang taumbayan. Halimbawa na rito ang Universal Access to Quality Tertiary Education Act. Bataan, Aurora, ‘drug-cleared’ mula sa pahina 7 Sa batas na ito, nabibigyan ng pagkakataon ang mga estudyante sa kolehiyo na makapag-aral nang libre sa state universities. ‘Yun pa lang po, malaking bagay na iyon para sa aming mga estudyante. “Hindi porke’t na-declare na we are winning the war Sana talaga, maging healthy pa si President Duterte para maipagpatuloy pa niya ang goals niya sa na tayong drug-free ay mag- on illegal drugs,” pahayag ni bansa natin. Sana mag-stick siya sa mga adhikain niya para sa mga tao. Maging consistent hanggang re-relax na tayo and let our Gov. Garcia. sa matapos ang administrasyon niya. guards down. Now, more Bilang pagtatapos, iginawad than ever, dapat mas higpitan ni PDEA Director Aspacio natin ang bantay. Dapat ang plake na nagpapatunay palagi tayong on our toes. Fermin Paclibar Maging alisto para hindi na sa pagiging drug-free status 49, Caloocan City ng Bataan at Aurora kina makapasok ang droga sa ating Sa akin pong paniniwala, maganda po ang ginawang pamamalakad ng ating Presidente sa barangay, bayan, at lalawigan. Bataan Governor Garcia at nakalipas na taon. Siguro naman, nakikita ng taumbayan na seryoso ang ating Presidente sa At kung ang lahat ng ito Aurora Acting Governor kanyang panunungkulan sa bansa. Deserve po ni Presidente ang excellent na rating sa dami ay mangyayari sa lahat ng Noveras na sinundan ng ng ginawa niya. Una na roon ang “Build, Build, Build” program. Ikalawa, iyong mga krimen na nasawata niya. Kailangan natin ng presidente na matapang upang mawala ang kriminalidad lalawigan sa Region 3 at entire Pledge of Commitment at sa bansa. Lahat ng ipinapangako niya para sa bansa, ginagawa niya. Patuloy akong umaasa na sana island of Luzon, therefore, symbolic hand imprints ng magkaroon tayo ng mas magandang bansa. Sana hawakan din ng Pilipinas ang oil refinery para we can say with conviction mga dumalo. ■ makapag-export tayo. Ako, ine-expect ko kay Pangulong Duterte na mas makalikha pa s’ya ng mas maraming trabaho at sana tumaas ang sweldo para sa mas nakararami. Sa kabuuan po, hinahangad namin ang mabuting kalusugan ni Pangulong Duterte para sa mas maganda pang pamamalakad sa ating bansa. Patuloy po nating ipagdasal ang ating mahal na Pangulo.

Cedric Melendez 25, Taguig City Para sa akin, excellent talaga si President Duterte. Nakikita ko naman na sa ngayon, may pagbabago na. Sa transportasyon pa lang, kahit papaano, nabawasan ang traffic maliban na lang sa areas na may ginagawang kalsada o tulay. About naman sa war on drugs ng administrasyon ngayon, okay naman. Dati kasi, may mga lugar na nakakatakot pasukin kasi maraming adik. Pero ngayon, kahit papaano ‘di ka na matatakot. Very satisfied ako sa performance ni President Duterte. Maaaring ‘yung mga pangako ni President ay hindi pa naisasakatuparan, pero at least, ongoing. Sana matuloy ang lahat ng programa niya at maayos ang mga gusto pa niyang ayusin. Sana dagdagan pa ni President Duterte ang mga programa n’ya. At sana, ‘yung susunod sa kanya, ipagpatuloy ang mga nasimulan n’ya. God bless you, President Duterte! Sa tingin ko, s’ya ang the best president na nagkaroon tayo. 13 Balita Pebrero 2020 From the Desk of Spokes On the Taal Volcano Island mula sa pahina 5 which suggests that the locality The Palace also confirms resident Rodrigo Roa P that PRRD expressed On the statement of US President Trump Duterte, during his speech is not fit for human settlement. on the termination of the VFA before the evacuees at the The Palace is therefore asking satisfaction over the response Batangas City Sports Complex the public, particularly those of concerned agencies of matter of national interest, S President Trump in a yesterday, January 14, 2019, who have been living in the the national government, in U he would have done exactly reaction to the termination of has pronounced that no island, for their cooperation coordination with the local the same thing he had done, government units (LGUs), the VFA was quoted as saying person should stay within the and understanding as it is and if he (PRRD) were the where he made mention of that it was fine with him and it Taal Volcano Island until it the primordial duty of the US President, he would have their timely intervention will save them a lot of money, is declared safe by pertinent government to protect not given the same reaction. which ensured public safety adding that his view on the agencies of the government. only their safety and welfare It is President Trump’s and prevented the loss of matter is different from others, The directive was made in but their very lives. circumspect and judicious human lives and serious apparently in reference to the view of the activity currently The Office of the President reaction to the termination casualties, matters which statement of the US Secretary taking place in the area, as also wishes to relay to the of the VFA that made PRRD are of great concern to of National Defense who said well as of the possibility that public that the President has gave the following remarks: his Administration. that the abrogation of the a hazardous eruption may extended financial assistance “President Trump is a good While the Palace VFA is a step in the wrong still occur. to citizens directly affected President and he deserves to The President has explicitly condemns those who have direction. The US President by the ongoing eruption be re-elected.” ordered that no individual taken advantage of the likewise mentioned that he in Batangas yesterday. In By way of a gentle should return to the said situation for their personal had a good relationship with particular, PRRD handed reminder, President Trump island, and to this end, the or proprietary interests, it President Duterte. as an aside stated that the Philippine National Police has over P7.5-million to farmers however wishes to relay its PRRD welcomes President US helped the Philippines in been tasked to prevent those and another P3.5-million to kudos to the responsible Trump’s remarks and he is glad crushing the ISIS terrorists seeking to return to the locality the fisherfolk for their means agencies of government for that the American President during the Marawi rebellion. from doing do. Those affected of livelihood. The Chieftheir quick response to the understands and respects his We are of course not oblivious by the directive will receive Executive likewise issued a disaster, as well as to those decision to end the Visiting of such succor and we reiterate the appropriate assistance check to help farmers recover belonging in the private Forces Agreement. In ceasing our appreciation for that from the government. from their displacement and sector for their continued the effectivity of the VFA, deed. We wish to remind our The Island Volcano of Taal distributed family food packs acts of genuine selflessness he points to the legislative erstwhile bosom ally that we is a Permanent Danger Zone, to distressed families. and volunteerism. ■ and executive actions of the too fought side by side with US government, which we them in fighting the Japanese have previously elaborated, Imperial forces during the as his raison d'être. TheSecond World War. Chief Executive deemed The time to strengthen our such actions to be not only defense capabilities has come. an offensive and blatantReliance on another country to disrespect to our judicial defend our motherland from system but an outright assault whoever desires to threaten to the country’s sovereignty. our territorial integrity as well As a matter of principle and as to assault our sovereignty national pride, being the head will only further weaken of an aggrieved and insulted and stagnate our already state, he had been compelled limited resources. to take a bold, decisive, and As the President says in studied action. rationalizing why we have to The President said that stand alone and depending on if President Trump were a our own resources in fighting Filipino and the Philippine the enemies of the state: “If President, given his character not now, when?” “Kung hindi and principled stand on a ngayon, kailan pa?” ■ 14 Pebrero 2020 Sports ‘No-rule sport’, epektibo kay Monsour Ni Joan Alcantara Para sa alam mo iyong dapat mong champion and martial arts gawin,” ani Del Rosario. savvy na si Monsour del Sa katunayan, hindi lang Rosario, ang Kalis Ilustrisimo basta-basta nakarating na sa na ang pinakaepektibong ibang bansa kundi naibahagi self-defense sa kasaysayan ng na rin ng Kalis Ilustrisimo Filipino Martial Arts (FMA) masters sa United States sa Pilipinas. Navy SEALs, Russian Special At dahil isa itong uri ng Forces, at mga mag-aaral “street” self-defense, wala ng police academies sa iba’t itong sinusunod na “rules” ibang parte ng Amerika at hindi tulad sa isang regular Europa ang FMA ng founder na torneo. nitong si Tatang Ilustrisimo. “Kapag sport ang pinag- “Itong Kalis Ilustrisimo, uusapan, maraming bawal. Filipino Martial Art. Kapag street defense na, Kailangan makilala ng lahat pwede,” paliwanag ni mundo na ang Filipino Del Rosario. Martial Art [ay] isa sa pinaka- Mula sa popular na salita deadly na martial art sa sa Mindanao na “kalis” o buong mundo,” pagmamalaki “kris” na ang ibig sabihin ay ng internationally awarded “blade” sa wikang Ingles, ang Filipino movie actor. Kalis Ilustrisimo o “Blade Ang Kalis Ilustrisimo of Ilustrisimo” ay isang uri ay bukas sa lahat ng nais ng Pinoy fighting system na matuto ng self-defense, gumagamit ng bladed weapon may karanasan man o wala and sticks na pinasimulan sa martial arts. Para sa ng tubong Mindanao na karagdagang impormasyon, si Grandmaster Antonio bisitahin ang Kalis Ilustrisimo “Tatang” Ilustrisimo. Repeticion Orihinal Facebook “Kapag natapat ka sa page o makipag-usap kay isang marunong sumaksak Master Arnold Narzo sa at wala kang alam, delikado facebook.com/arnold.narzo. RISING FMA – Sa kauna-unahang pagkakataon ay naiuwi ng Pilipinong aktor na si Monsour Del Rosario ka. Ngayon kapag natapat ka Matatagpuan din ang Kalis (3rd from left) ang Best Martial Arts Weapons Fight Sequence na parangal ng Action Film Festival Awards [kahit] sa hindi marunong Ilustrisimo Master tuwing noong Nobyembre 2019 sa Amerika para sa pelikula nitong Blood Hunters: Rise of the Hybrid, kung saan sumaksak pero may hawak na Linggo mula alas-diyes ng kanyang itinampok ang kombinasyon ng FMA Kalis Ilustrisimo at taekwondo. Makikita rin sa larawan ang kutsilyo [at] nagte-training umaga sa Luneta Grandstand. ■ Kalis Ilustrisimo master ng action star na si Arnold Narzo (1st from left). Photo credit: Monsour Del Rosario ka dito, hindi ka magpa-panic ENTERTAINMENT Monsour, balik-takilya sa Blood Hunters: Rise of the Hybrids Ni Joan Alcantara Spoiler alert! Proceed at your internationally awarded Martial Arts at iba’t ibang na ina-appreciate [maging] sina Wushu Champion Sarah own risk. Filipino action movie na style ng martial arts,” ika ni ng mga European [at] ng Chang at Muay Thai World Blood Hunters: Rise of the Del Rosario. “Nagulat ako mga Amerikano,” ani ng Champion Vincent Soberano, Age doesn’t matter Hybrids ng nagbabalik- na binigyan tayo ng parangal dating atleta. na siya ring scriptwriter at pagdating sa fight scenes Bukod sa Best Martial director ng pelikula. “We featuring Filipino Martial takilyang taekwondo doon sa Amerika na Best Arts Weapon Fight Sequence combine iyong dalawang Arts (FMA) para sa champion at FMA advocate. Martial Arts Weapon Fight na iginawad sa Filipino actor, system. Kunwari iyong muay international action star na si “Na-challenge kami at Sequence. At ang weapons hinakot din ng nabanggit thai, we combine sa FMA. Monsour Del Rosario. sabi namin pakita natin na gamit ko, itong Kalis na pelikula sa Max Urban Tapos wushu, we combine Tama na ang drama na may Pilipinong artista Ilustrisimo na fight system Action Film Festival Awards [rin] sa FMA. Para ma- at cute love triangle sa na marunong ng Filipino na sarili nating martial art sa Estados Unidos noong expose ang Filipino Martial Nobyembre 2019 ang Best Arts sa mundo,” pahayag ni Action Movie, Best Martial Del Rosario. Arts Movie, Best Visual Iba sa mga naglalabasang Effects, at Best Martial Arts superhero movie, pagalingan Fight Sequence. sa pelikula ang parehong aswang at ordinaryong Aswang- and FMA-packed tao pagdating sa martial film arts. “Matagal na sila [aswang] nagte-training. “Ang istorya ng pelikula, So, paano ngayon tatalunin ginagamit namin ang ng normal human being bladed weapons dahil ang lakas ng aswang iyong mga kalaban namin pareho silang marunong hindi pwedeng mamatay sa mag-martial arts?” bala. Kasi kalaban namin Nais din ng aktor na half-aswang, half-human,” abangan ng mga manonood rebelasyon ng aktor. “A story kung sino ang “hybrid” where it is still Filipino character sa pelikula folklore and also showing na hati sa dalawang Filipino Martial Arts, so it magkalabang mundo. will be viable to international Ang Blood Hunters: competition, even here in Rise of the Hybrids ay the country.” nakatakdang ipalabas sa FILIPINO MIXED PRIDE – Abangan sa Manila Film Festival ang nag-iisang action movie na Blood Hunters: Co-stars ni Del Rosario Manila Film Festival sa Rise of the Hybrids sa darating na Abril. Photo credit: Indiego Pictures ang mga martial artist na darating na Abril. ■ Entertainment 15 Pebrero 2020

Kevin Laranang

SUDOKU

1

2 8 9 2 3 4 1 7 6 4 5

6 2 4 7 3

7 2 9 6 3 8 7 4 9 5 8

10 7 2 1

11 12 1 8 2

13 5 6 7

14 15 Mga sagot sa nakaraang isyu

16 E C L I M P O R T A S Y O N G G D I A Z A I R R N R PAHALANG PABABA E N E R G Y G M 4. Isang proyekto ng gobyerno na 10. Ahensyang namamahala 1. Mga taong pinabalik sa sariling bayan T H C H E S S naglalayong magbigay ng “real- sa maayos na paggamit at T A X A time update” at mga panuto pananatili ng likas na yaman ng tungkol sa paghahanda sa oras bansa 2. Naglalayong mapadali at maging E N ng kalamidad abot-kamay ang pagbibigay ng D K A 11. Isang special task force na medikal at pinansyal na tulong S E A G A M E S 6. Kilala rin bilang Region IV-A naglalayong isulong ang sa mga nangangailangan sa T E karapatan ng mga katutubo pamamagitan ng paglalagay ng A M A N I L A B A Y 7. Isang autonomous na rehiyon at wakasan na ang armadong one-stop shop sa mga ospital ng Department of Health at sa D E N R N U sa loob ng Pilipinas at kilala rin pakikipabaka U R L bilang “Bangsamoro” (dinaglat) Philippine General Hospital 14. Ahensyang namamahala sa N O O 8. “Duterte ______” – isang dalawang diesel multiple unit Isang ahensyang binuo upang G K communications campaign na na mga tren na may tigatlong 3. sugpuin ang korapsyon at B E L G I C A naglalahad ng tagumpay at bagon na kayang magsakay ng katiwalaan sa mga ahensya ng N tunay na pagbabago sa bansa at 73,500 katao pamahalaan buhay ng mga Pilipino sa ilalim ng panunungkulan ni Pangulong 15. ______Compound, Tondo – isa Binuksang muli kamakailan Rodrigo Roa Duterte sa pinakamahirap na pamayanan 5. ng Metropolitan Development sa Maynila Authority upang mapadali ang 9. “Blood Hunters: Rise of the _ _ _ _ byahe ng ating mga kababayan _ _ _” – nakatakdang ipalabas sa 16. ______– batas na isinulong Manila Film Festival sa darating ni Senator Christopher “Bong” Unang tinawag na 2019 novel na Abril tampok ang nagbabalik- Go at nilagdaan ni Pangulong 12. corona virus acute respiratory takilyang taekwondo champion Duterte noong Disyembre 3, 2019 disease (2019 nCoV ARD) at FMA advocate Monsour del upang mapadali ang proseso ng Rosario paghingi ng tulong medikal at Bulkang tinagurian ding “Pulong pinansiyal 13. Bulkan”

Russia dadagsain ng OFW ‘pag nalagdaan na ang ‘bilateral labor agreement’

Malapit nang matapos Samantala, nasa 1,000 ang bilateral labor agreement OFWs sa Russia, karamihan (BLA) sa pagitan ng Moscow ay female household service at Pilipinas ayon kay Labor workers, ang nagpatala Secretary Silvestre Bello III. para maging miyembro ng Ayon sa kalihim, “We are Overseas Workers Welfare confident that the BLA with Administration (OWWA), Moscow will soon be finalized ayon kay Bello. Dagdag pa ng kalihim, “We in line with our commitment are elated by their decision to provide protection and to register with OWWA as support for OFWs as we members, and as such will continue to see increasing now allow them to have Panghukay sa itatayong Metro Manila demand for our workers in insurance coverage. Their that part of the world.” membership will also enable Subway, darating na ngayong Agosto Desidido aniya ang them to access free skills and dalawang bansa na lagdaan entrepreneurship training, Ang unang tunnel boring matapos ang miting noong TBM, “The tunnel will run ang BLA sa gitna ng not to mention scholarship machine (TBM) na gagamitin Disyembre 2019 sa pagitan ng down from Valenzuela City lumalaking pangangailangan for their children, return and sa pagtatayo ng Metro Manila JIMT at ng DOTr, mas umikli through Quezon City, all the para sa skilled and semi- reintegration preparedness Subway ay darating na sa ang paggawa nito sa loob ng way to NAIA Terminal 3, and skilled workers sa Russia, and other programs.” Agosto 2020, apat na buwan 11 buwan na lamang. all the way to FTI and Bicutan batay na rin aniya sa isang Ang Philippine embassy sa na mas maaga kaysa itinakda. “But still, (DOTr Secretary Stations where it will integrate ulat na ginawa ng Philippine Moscow, Russia ay nagsagawa Sinabi ni Department Arthur Tugade) asked if it can with the North-South Overseas Labor Office kamakailan ng outreach of Transportation (DOTr) be further accelerated. So, Commuter Rail — ‘yung linya (POLO) sa Berlin, Germany. program para hikayatin ang Undersecretary for Railways we’re now looking at nine to natin from Clark to Calamba.” Timothy John Batan noong 10 months for the first unit,” Aniya, ang subway ay Pebrero 24 na ang JIM ayon pa kay Batan. magiging partially operational Technology, Inc. (JIMT), ang Kapag nai-deliver na by end of 2021 or early 2022 Japanese firm na kinontrata sa Agosto, magsisimula para gumawa ng anim na na agad magbutas mula sa — mas maaga ng tatlong taon TBM para sa subway, ay East Valenzuela Station sa kaysa sa inaasahang takdang matatapos na ang paggawa ng Barangay Ugong sa Valenzuela panahon na makumpleto ito unang TBM sa Hunyo 2020. City patungong Quirino sa katapusan ng taong 2025. Ayon kay Batan, Highway Station. “Literally, you can ride a “Makapag-umpisa tayo ng Ang paghuhukay sa 15 subway train in Valenzuela, tunneling natin within this istasyon ng subway ay mas and get off at Calamba, y e ar.” maagang masisimulan at without transferring any Ang pagbuo ng isang posibleng sa second quarter trains or any stations,” TBM ay inaabot ng 13 buwan na iyon ng kasalukuyang taon. ani Batan. ■ ang pinakamaaga ayon sa Ayon pa kay Batan, kapag manufacturer nito. Pero nai-deliver na ang anim na (Raymond Carl Dela Cruz – PNA) Sa katunayan, inamyendahan ng mga OFW na magpatala 3 proyekto ng DPWH na magpapaluwag ng trapik o mag-renew ng kanilang sa EDSA, makukumpleto na ngayong 2020 Moscow ang isang batas membership sa OWWA. na may kaugnayan sa local Sa ulat ni Labor Attaché employment ng local skilled Target ng Department of sa EDSA at C-5 lalo na sa uugnay sa Estrella, Makati Delmer Cruz tungkol sa workers para tumanggap ng POLO Berlin, ang mayorya ng Public Works and Highways bahagi ng Guadalupe Bridge City sa Barangka Drive foreign workers, batay sa ulat. (DPWH) na matapos ngayong at Bagong Ilog Bridge, laging at sa 680 meter Binondo- OFWs sa Russia ay direktang 2020 ang mga proyekto na nagsasagawa sina DPWH Bridge connecting Noong Setyembre 2019 ay lumipat mula sa Hong Kong tumatagos sa Pasig River para Secretary Mark A. Villar at Intramuros (sa Solana Street inatasan ni Bello ang opisina at Dubai. maibsan ang bigat ng trapiko Sadain ng onsite assessment at Riverside Drive) at Binondo ng DOLE sa Berlin para Sa Marso ay muling sa EDSA. para mapabilis ang pagresolba (sa San Fernando bridge) palawigin ang serbisyo nito magsasagawa ang Philippine Tinukoy ni DPWH sa mga susulpot na problema na may viaduct structure at masakop ang mga nasa embassy ng panibagong Undersecretary Emil K. Sadain, sa ginagawang 440 meter Sta. sa may Estero de Binondo Russia, at aktibong maisulong outreach mission para sa mga mayhawak sa Unified Project Monica-Lawton Bridge na ay ang dalawang (2) “future ang BLA sa Moscow. OFW. (DOLE, BCS) ■ Management Office (UPMO) isang major component ng iconic bridges” na itinatayo Operations and Technical BGC-Ortigas Center Link sa halagang P4.85 bilyon na Services, ang mga proyekto na Road Project. pinondohan mula sa isang kinabibilangan ng Bonifacio Ang P5.7-billion grant ng Peoples Republic Global City-Ortigas Center Bonifacio Global City- of China. Link Road, Estrella-Pantaleon Ortigas Center Link Road Ang tatlong (3) proyekto ay Bridge, at ang Binondo- Project ay magpapaikli ng nasa pangangasiwa ng DPWH- Intramuros Bridge. hanggang 11 minutes travel UPMO Roads Management Inaasahan na time mula BGC at Ortigas Cluster 1 (Bilateral) na makukumpleto ang tatlo sa Central Business District, pinamamahalaan ni Project first quarter ng 2021. na kinapapalooban din ng Director Virgilio C. Castillo. Gayunpaman, sinabi 362 meter rehabilitation and Ayon pa kay Sadain, kung ni Sadain na nagpahayag widening ng Brixton (corner magpapatuloy ang magandang ng commitment ang mga Reliance Street) hanggang panahon, mas madodoble ng contractor and consultants Fairlane Street, at ng 565 mga contractors ang kanilang ng mga nasabing proyekto meter four (4) lane Lawton trabaho sa mga nabanggit na bibilisan ang kanilang Avenue-Global City viaduct na tulay at posibleng mas trabaho para matapos na rin structure papunta sa entrance mapaaga pa ang pagkumpleto Like and follow us : sa katapusan ng 2020. ng Bonifacio Global City. sa mga ito. ■ Dahil sa posibleng Ang 506 meter Estrella- BalitaCentral paggaan ng daloy ng trapiko Pantaleon Bridge na mag- (DPWH, BCS)