STRATEGIA ROZWOJU POWIATU KAMIE ŃSKIEGO NA LATA 2014 – 2020

KAMIE Ń POMORSKI, PA ŹDZIERNIK 2013

SPIS TRE ŚCI

Wst ęp...... 3 Rozdział I. Diagnoza sytuacji ...... 4 1.1 Sfera przyrodniczo-demograficzna...... 4 1.1.1 Warunki naturalne...... 4 1.1.2 Klimat...... 5 1.1.3 Ochrona środowiska...... 5 1.1.4 Ekologia ...... 6 1.1.5 Podział administracyjny...... 6 1.1.6 Demografia...... 9 1.2 Sfera społeczna...... 10 1.2.1 Kultura ...... 10 1.2.2 Oświata...... 12 1.2.3 Zdrowie...... 13 1.2.4 Pomoc społeczna ...... 14 1.2.5 Rynek pracy...... 14 1.2.6 Organizacje pozarz ądowe ...... 19 1.2.7 Bezpiecze ństwo publiczne...... 23 1.3 Sfera ekonomiczno-gospodarcza ...... 24 1.3.1 Działalno ść gospodarcza...... 24 1.3.2 Przemysł ...... 25 1.3.3 Rolnictwo i le śnictwo...... 25 1.3.4 Transport ...... 26 1.3.5 Zagospodarowanie przestrzenne ...... 28 1.3.6 Turystyka ...... 28 Rozdział II. Analiza SWOT...... 33 Rozdział III. Wizja rozwoju Powiatu...... 35 Rozdział IV. Priorytetowe obszary rozwoju ...... 35 Rozdział V. Cele i wska źniki dla poszczególnych obszarów rozwoju...... 35 Rozdział VI. Metodologia wdra Ŝania strategii...... 46 Rozdział VII. Źródła finansowania...... 47 Rozdział VIII. Monitoring wdra Ŝania strategii ...... 47 Spis map, wykresów i tabel ...... 48

2 Wst ęp

Strategia Rozwoju Powiatu Kamie ńskiego na lata 2014 – 2020 jest instrumentem słu Ŝą cym do realizacji polityki rozwoju społeczno-gospodarczego oraz polityki programowania rozwoju lokalnego powiatu. Obejmuje on analiz ę i diagnoz ę sytuacji obecnej, wyznacza wizj ę rozwoju, najwa Ŝniejsze obszary rozwoju oraz opis planowanych działa ń do realizacji w poszczególnych obszarach. Strategia okre śla ście Ŝkę rozwoju powiatu w latach 2014 – 2020, czyli w okresie siedmioletniego programowania Unii Europejskiej. Obszarem realizacji strategii jest Powiat Kamie ński. Strategia ma charakter otwarty, a realizacja poszczególnych zada ń b ędzie dostosowywana do zmieniających si ę warunków społeczno-gospodarczych, istniej ących mo Ŝliwo ści finansowych oraz potencjału i zamierze ń podmiotów realizuj ących jej zapisy. Prace nad projektem strategii trwały w okresie luty – sierpie ń 2013 roku, a uczestniczyło w nim 16 osób, stanowi ących zespół roboczy, utworzony w zwi ązku z uczestnictwem Powiatu Kamie ńskiego w projekcie „Partycypacja – nowa jako ść w demokracji lokalnej”, realizowany przez Koszali ńskie Centrum Wspierania Inicjatyw Społecznych. Opracowany projekt strategii został poddany we wrześniu 2013 roku konsultacjom społecznym, przeprowadzonych w nast ępuj ący sposób (na podstawie zapisów uchwały Rady Powiatu nr XXII/200/2013 z dnia 27 maja 2013 r. w sprawie okre ślania zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych z mieszka ńcami Powiatu Kamie ńskiego): …… (do uzupełnienia po przeprowadzeniu konsultacji)

3 Rozdział I. Diagnoza sytuacji

1.1 Sfera przyrodniczo-demograficzna

1.1.1 Warunki naturalne Powiat nale Ŝy do województwa zachodniopomorskiego. Powiat Kamieński składa si ę z sze ściu gmin. Pi ęć z nich posiadaj ą status miejsko-wiejski - Kamie ń Pomorski, Dziwnów, Golczewo, Mi ędzyzdroje i Wolin, jedna status gminy wiejskiej: Świerzno; zajmuje ł ączn ą powierzchni ę 1 003,44 km 2. Powiat Kamie ński poło Ŝony jest w północno-zachodniej cz ęś ci województwa zachodniopomorskiego. Posiada korzystne poło Ŝenie geograficzne, na krzy Ŝuj ących si ę wa Ŝnych szlakach komunikacyjnych. Od zachodu graniczy z Powiatem Grodzkim Świnouj ście oraz poprzez Zalew Szczeci ński z Powiatem Polickim, od południa z Powiatem Goleniowskim, a od wschodu z Powiatem Gryfickim, północn ą granic ę Powiatu Kamie ńskiego wyznacza Morze Bałtyckie. Pod wzgl ędem fizyczno-geograficznym, Powiat Kamie ński poło Ŝony jest na obszarze nale Ŝą cym do regionu: 1. Prowincji: Ni Ŝ Środkowoeuropejski. 2. Podprowincji: Pobrze Ŝe Południowobałtyckie. 3. Makroregionu: Pobrze Ŝe Szczeci ńskie. 4. Mezoregionu: Wolin, Uznam, Równina Gryficka, Równina Goleniowska, Wybrze Ŝe Trzebiatowskie. Ziemia Kamie ńska charakteryzuje si ę najwy Ŝszym w kraju wybrze Ŝem klifowym, z szerokimi piaszczystymi pla Ŝami, łączy si ę z wodami Zalewu Szczeci ńskiego. Obszary prawnie chronione, posiadaj ące du Ŝą warto ść przyrodnicz ą zajmuj ą 9615,9 ha, co daje 9,6% powierzchni Powiatu Kamie ńskiego. Wi ększo ść zajmowana jest przez Woli ński Park Narodowy. Na terenie Woli ńskiego Parku Narodowego, który powstał na najpi ękniejszej i najstarszej cz ęś ci wyspy Wolin znajduje si ę wiele lasów oraz polodowcowych jezior. Obecno ść tych walorów pozwala na rozwój ró Ŝnorodnych form wypoczynku, w tym agroturystyki i turystyki kwalifikowanej. Ponadto na terenie Powiatu Kamie ńskiego zarejestrowano ogółem 103 pomniki przyrody. Powierzchnia gruntów le śnych wynosi 27685,6 ha, co 27,1% lesisto ści powiatu. Obszar Powiatu Kamie ńskiego jest miejscem o wysokich walorach historycznych i krajobrazowych (Wolin, Kamie ń Pomorski). Niezdegradowane i czyste tereny rolne stanowi ą podstaw ę upraw ekologicznych. UŜytki rolne na terenie powiatu wynosz ą ogółem 42,1%. Liczba rzek w powiecie: 9, liczba jezior: 11.

4 1.1.2 Klimat Klimat Powiatu Kamie ńskiego, który pod wzgl ędem klimatycznym nale Ŝy do Dzielnicy Bałtyckiej. Zaznacza si ę tu silnie wpływ morski: wilgotno ść powietrza, długotrwało ść zim, amplituda temperatur. Jak wynika z danych stacji meteorologicznej w Kamieniu Pomorskim, średnia roczna temperatur na tym obszarze waha si ę w granicach 7 - 8,3°C. Najcieplejszy miesi ąc to sierpie ń, a najchłodniejszy – stycze ń. Temperatura maksymalna mie ści si ę w granicach 32,1° do 33,1°C, a minimalna od -18,6° do -19,2°C. Roczna suma opadów na terenie powiatu waha si ę w granicach 550 - 650 mm. Długo ść okresu wegetacyjnego wynosi 210-220 dni. Wiatry wiej ą najcz ęś ciej z kierunku płd.-zach. i płn.-zach.

1.1.3 Ochrona środowiska Na terenie Powiatu Kamie ńskiego zaewidencjonowano 21 obszarowych form ochrony przyrody oraz 79 pomników przyrody. Są to: park narodowy (1), rezerwaty przyrody (8), zespoły przyrodniczo-krajobrazowe (4), uŜytki ekologiczne (8), pomniki przyrody (101) oraz park narodowy: Woli ński Park Narodowy i rezerwaty: R-I rezerwat faunistyczny Łuniewo (gmina Wolin), 6 rezerwatów na terenie WPN (gmina Mi ędzyzdroje), Bagna Rozwarowskie, rezerwat faunistyczny (gmina Kamie ń Pomorski, cz ęś ciowo gmina Wolin), rezerwat florystyczny Golczewskie Uroczysko (gmina Golczewo). Na terenie Powiatu Kamie ńskiego znajduj ą si ę nast ępuj ące rezerwaty przyrody: Rezerwat im. doc. Stefana Jarosza (gm. Mi ędzyzdroje - ochrona k ępy litej buczyny w drzewostanach sosnowych), Rezerwat im. prof. Mariana Raciborskiego (gm. Wolin – ochrona stanowiska wiciokrzewu pomorskiego i zimoziołu północnego), Rezerwat im. prof. Adama Wodziczki (gm. Mi ędzyzdroje - ochrona klifu ze stanowiskami ro ślinno ści kserotermicznej), Rezerwat im. prof. Zygmunta Czubi ńskiego (gm. Mi ędzyzdroje - chronione jest stanowisko buczyny pomorskiej ze storczykami), Rezerwat im. dr Bohdana Dyakowskiego (gm. Mi ędzyzdroje - chronione jest stanowisko buczyny z łanami perłówki jednokwiatowej), Rezerwat im. prof. Władysława Szafera (gm. Mi ędzyzdroje - chronione jest stanowisko buczyny z Ŝywcem cebulkowym), Rezerwat Łuniewo (gm. Wolin – celem ochrony jest zachowanie naturalnego ekosystemu torfowiska przej ściowego i wysokiego oraz jeziora dystroficznego, podlegaj ącego procesowi l ądowacenia), Rezerwat Bagna Rozwarowskie (gm. Kamie ń Pomorski, cz ęś ciowo gm. Wolin - ochrona torfowiska), Rezerwat Golczewskie Uroczysko (gm. Golczewo - celem ochrony jest zachowanie naturalnych ekosystemów torfowisk wysokich, śródle śnego jeziora z otaczaj ącymi kompleksami półnaturalnych ekosystemów le śnych), Rezerwat Wiejkowski Las (gm. Wolin i gm. Przybiernów) utworzony Rozporz ądzeniem Nr 33/2008 Wojewody Zachodniopomorskiego z dn. 12.08.2008 r. (Dziennika Urz ędowego Województwa

5 Zachodniopomorskiego Nr 73 z dn. 25.08.2008 r., poz. 1594). Zajmuje powierzchni ę 130,09 ha. Celem ochrony jest zachowanie borów i lasów bagiennych, torfowisk wysokich, śródle śnych jezior eutroficznych oraz bogatej populacji woskownicy europejskiej i cisa pospolitego.

1.1.4 Ekologia Według podziału geobotanicznego Polski, Powiat Kamie ński le Ŝy w obr ębie: Obszaru Euro-Syberyjskiego, Prowincji Ni Ŝowo-Wy Ŝynnej Środkowoeuropejskiej, Działu Bałtyckiego, Poddziału Pas Równin Przymorskich i Wysoczyzn Pomorskich i Krainy Nizina Szczeci ńska, Pobrze Ŝe Bałtyckie, Brzeg Bałtyku. Grunty le śne i zadrzewione zajmuj ą na terenie Powiatu Kamie ńskiego (według ewidencji powiatu) 21 138 ha, co stanowi 31,09 % powierzchni geodezyjnej powiatu. Lasy zajmuj ą 28 724 ha, co stanowi 28,62 % powierzchni powiatu (lesisto ść wi ększa od średniej lesisto ści kraju – 28 %). Na terenie Powiatu Kamie ńskiego ustanowiono nast ępuj ące obszary NATURA 2000. S ą to: 1. Obszary SOO (Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk): Uj ście Odry i Zalew Szczeci ński (PLH 320018), Wolin i Uznam (PLH 320019), Ostoja na Zatoce Pomorskiej (PLH 990002), Ostoja Golczewska (PLH 320052). 2. Obszary OSO (Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków): Zatoka Pomorska (PLB 990003), Zalew Szczeci ński (PLB 320009), Bagna Rozwarowskie (PLB 320001), Łąki Skoszewskie (PLB 320007), Delta Świny (PLB 320002), Wybrze Ŝe Trzebiatowskie (PLB 320010), Zalew Kamie ński i Dziwna (PLB 320011), Puszcza Goleniowska (PLB 320012).

1.1.5 Podział administracyjny Mapa 1. Mapa z podziałem administracyjnym

Źródło: Powiatowy program ochrony środowiska dla powiatu kamie ńskiego na lata 2009-2012 z perspektyw ą na lata 2013-2016, GreenKey, Mełno 2010, s.10. 6 Powiat nale Ŝy do województwa zachodniopomorskiego. Powiat Kamieński składa si ę z sze ściu gmin. Pi ęć z nich posiadaj ą status miejsko-wiejski - Kamie ń Pomorski, Dziwnów, Golczewo, Mi ędzyzdroje i Wolin, jedna status gminy wiejskiej: Świerzno. Jest to powiat poło Ŝony nad zachodnim wybrze Ŝem Bałtyku, powstały w wyniku doł ączenia do rejonu istniej ącego wcze śniej wokół Kamienia dwóch gmin - Mi ędzyzdrojów i Wolina. Poło Ŝony w sąsiedztwie Zalewu Szczeci ńskiego powiat posiada długi pas wybrze Ŝa, poł ączenie drog ą morsk ą z centrum kraju i południem. Gminy Powiatu Kamie ńskiego: Gmina Dziwnów o powierzchni 38 km 2 i liczb ą mieszka ńców ok. 4100 osób, a w jej skład wchodz ą jeszcze trzy inne miejscowo ści: Mi ędzywodzie, Dziwnówek i Łuk ęcin - ka Ŝda z nich jest sama w sobie turystyczn ą atrakcj ą. Dziwnów nale Ŝy do atrakcyjnych turystycznie regionów ze wzgl ędu na warunki pla Ŝowania i uzdrowiskowy charakter. Wśród atrakcji inwestycyjnych terenu gminy zaliczy ć mo Ŝna rozbudow ę infrastruktury komunalnej, oczyszczalni ę ścieków, modernizacj ę i rozbudowywanie obiektów kulturalno-sportowych, gazyfikacj ę i kanalizacj ę wszystkich miejscowo ści na terenie gminy, przebudow ę i modernizacj ę ulic i ci ągów komunikacji pieszej, rowerowej, a tak Ŝe uwzgl ędniaj ącej osoby niepełnosprawne, rozbudow ę infrastruktury turystycznej, zwłaszcza wodnej, port morski, ośrodki rehabilitacyjne, nabrze Ŝe uj ścia rzeki Dziwny jako jeden z nielicznych w Polsce zwodzony most na rzece Dziwnie oraz odbywaj ący si ę w Dziwnowie Festiwal Gwiazd Sportu.

Powierzchnia Gminy Golczewo to 17.539 ha, a liczba mieszka ńców to ok. 6100. Gmina Golczewo poło Ŝona jest w północnej cz ęś ci województwa zachodniopomorskiego. O atrakcyjno ści gminy stanowi klimat, charakteryzuj ący si ę łagodnymi zimami i suchymi latami, wyj ątkowe poło Ŝenie przy kra ńcu Puszczy Goleniowskiej, mi ędzy dwoma jeziorami - Szczucze i Okonie - oraz ukształtowanie terenu. Głównymi dziedzinami gospodarki regionu jest rolnictwo, le śnictwo oraz turystyka i rekreacja. Walory przyrodnicze kwalifikuj ą ten obszar do rozwoju turystyki. Wyznaczone szlaki turystyczne sprzyjaj ą organizowaniu pieszych wędrówek. Atutem turystycznym gminy jest tak Ŝe blisko ść wybrze Ŝa Bałtyku. Zasoby naturalne gminy to wapienie i margle, torfy i grytie oraz kreda pojeziorna. Przemysł zwi ązany jest głównie z przerobem drewna, produkcj ą resorów i przetwórstwem owocowo-warzywnym. Mocne strony Gminy Golczewo to dobra sie ć dróg wojewódzkich i dost ępno ść do dróg krajowych nr 3 i 6 (około 18 km), przez Golczewo biegnie droga wojewódzka nr 108 (Świnouj ście- Płoty), Port lotniczy Goleniów 35 km, bezpo średnie zaplecze gmin nadmorskich Dziwnów i Rewal, stacja kolejowa Wysoka Kamie ńska na terenie gminy.

7 Kamie ń Pomorski jest siedzib ą powiatu i gminy. Jest to pi ękne miasteczko le Ŝą ce nad brzegiem Zalewu Kamie ńskiego, 10 m. n.p.m., w odległo ści 8 km od Bałtyku. Obszar miejscowo ści wynosi około 9 km 2, a obszar gminy, której jest siedzib ą około 208,53 km 2. Gmin ę zamieszkuje 14.496 osób, z czego w samym mie ście niespełna 10.000. Nazwa miasta pochodzi od naturalnego zjawiska typograficznego, wielkiego głazu narzutowego spoczywającego w wodach Zalewu Kamie ńskiego przy północnym brzegu pobliskiej Wyspy Chrz ąszczewskiej. Kamie ń Pomorski jest jednym z najstarszych miast na Pomorzu Zachodnim. Pierwsze ślady osadnictwa si ęgaj ą czasów staro Ŝytnych. W IX w. istniał tu gród obronny za ś w X w. pojawiło si ę rzemie ślnicze podgrodzie. Na przełomie XI i XII w. Kamie ń Pomorski był stolic ą Pomorza Zachodniego. Od 1175 r. po zniszczeniu przez Du ńczyków Wolina znajdowała si ę tu tak Ŝe stolica biskupstwa zachodniopomorskiego. Prawa miejskie Kamie ń Pomorski otrzymał w 1274 r. z r ąk ksi ęcia Barnima I. Fakt ten zapocz ątkował nowy etap w rozwoju miasta trwaj ący do 1478 r., kiedy to Bogusław X zjednoczył całe Pomorze Zachodnie. Dobre poł ączenia l ądowe z nadmorskimi miastami niemieckimi wyznaczyły szlak handlowy przechodz ący przez Kamie ń do Kołobrzegu, Słupska i Gda ńska. W 1308 r. na Kamie ń Pomorski napadli Brandenburczycy, wówczas całe miasto spłon ęło. W pierwszej połowie XIV w. zacz ęto budowa ć mury miejskie. Z biegiem czasu w obr ębie miasta powstało wiele sakralnych i świeckich budowli. W XIV w. wzniesiono ratusz b ędący siedzib ą rady miejskiej, cechów i s ądu ławniczego.

Gmina Mi ędzyzdroje to znany kurort nazywany "perł ą Bałtyku", którego powierzchnia liczy 117,17 km˛ w tym 10.937 ha zajmuje Park Woli ński. Gmin ę zamieszkuje ok. 6500 osób. Mi ędzyzdroje to miasto le Ŝą ce na wyspie Wolin nad Morzem Bałtyckim, a otoczone jest lasami Woli ńskiego Parku Narodowego. Posiada korzystny mikroklimat, na który wpływ wywieraj ą wody Zatoki Pomorskiej i Bałtyku. W pobli Ŝu Mi ędzyzdrojów znajduje si ę pokazowy rezerwat Ŝubrów, w sezonie odwiedza go kilkadziesi ąt tysi ęcy osób. Atrakcj ą turystyczn ą jest równie Ŝ Muzeum Przyrodnicze Woli ńskiego Parku Narodowego. W Wapnicy znajduje si ę unikatowe jezioro Turkusowe, którego kolor kształtuje węglan wapnia. Charakteryzuj ące gmin ę inwestycje to inwestycje komunalne: oczyszczalnie ścieków, gazyfikacja, rozwój infrastruktury, poprawa jako ści i rozbudowa dróg, molo jedno z najdłu Ŝszych w Polsce, z mo Ŝliwo ści ą dobijania jednostek morskich oraz atrakcje turystyczne takie jak liczne imprezy kulturalne np. Festiwal Gwiazd oraz najlepiej rozbudowana baza noclegowa przyci ągaj ąca najwi ększ ą liczb ę turystów, Park Sportu i Wypoczynku im. Olimpijczyków W. Komara i T. Ślusarskiego, Stadion Miejski w Mi ędzyzdrojach.

8 Gmina Świerzno poło Ŝona jest w północnej cz ęś ci woj. szczeci ńskiego w odległo ści 3 km od morza na Równinie Gryfickiej. Jej powierzchnia to 140,2 km., a liczba mieszka ńców około 4200. Gmina posiada typowo rolniczy charakter. Usytuowanie terenu blisko morza stwarza du Ŝe mo Ŝliwo ści rozwoju agroturystyki. W gminie napotka ć mo Ŝna du Ŝą liczb ę zabytków i pomników przyrody. Na terenie gminy Świerzno działa wiele podmiotów gospodarczych głównie zwi ązanych z rolnictwem. Najwi ększe miejscowo ści gminy - Świerzno, Stuchowo, Gosty ń są w pełni skanalizowane i posiadaj ą oczyszczalnie ścieków. Wśród mocnych stron gminy wyró Ŝni ć mo Ŝna liczne uŜytki nadaj ące si ę pod upraw ę ekologiczn ą, liczne pomniki przyrody, zespoły przyrodnicze, bogactwo zasobów flory i fauny, wiele zabytków architektonicznych: ko ścioły, pałace, dworki, inwestycje z zakresu modernizacji i rozbudowy dróg dojazdowych, oczyszczalni ścieków, gazyfikacji, trwaj ąca modernizacja gospodarstw w celu przygotowania ich pod agroturystyk ę oraz grunty i działki nadaj ące si ę do wykorzystania i nowych inwestycji.

Miasto Wolin liczy ok. 5000 mieszka ńców i spełnia rol ę ośrodka administracyjnego, handlowego i usługowego w Gminie Wolin . W gminie mieszka ponad 12.000 mieszka ńców trudni ących si ę głównie handlem, usługami i obsług ą turystów. Wolin to wyspa poło Ŝona pomi ędzy Zalewem Szczeci ńskim, a Morzem Bałtyckim. Przez wysp ę Wolin przebiega mi ędzynarodowa droga samochodowa szybkiego ruchu A3: Świnouj ście - Wolin - Szczecin - Praga. Z racji bogatej historii o Wolinie mówi si ę "miasto Wikingów" dlatego sławny stał si ę organizowany latem Festiwal Słowian i Wikingów, na który zje ŜdŜaj ą z całego świata grupy uczestników. Muzeum Regionalne w Wolinie posiada wiele eksponatów dotycz ących plemienia Wolinian. Wolin to ziemia bogato obdarowana przez natur ę, wspaniała przyroda i Woli ński Park Narodowy ze szlakami turystycznymi, jeziorami, le śną zwierzyn ą. Wyj ątkowe poło Ŝenie gminy (Zalew Szczeci ński, Woli ński Park Narodowy, Bałtyk) oraz walory przyrodnicze i stan środowiska naturalnego sprawiaj ą, Ŝe to region o ogromnych mo Ŝliwo ściach usług turystycznych i rekreacyjnych: Gmin ę charakteryzuj ą liczne tereny nadaj ące si ę pod turystyk ę i rekreacj ę: pola golfowe, inwestycje z zakresu modernizacji i rozbudowy dróg dojazdowych, oczyszczalni ścieków, gazyfikacji, most zwodzony.

1.1.6 Demografia Gęsto ść zaludnienia w województwie zachodniopomorskim wynosi 75 osób na 1 km 2. Na tym tle Powiat Kamie ński zalicza si ę do jednostek terytorialnych o niskiej liczbie ludno ści, na 1 km 2 przypada tu zaledwie 48 osób. Liczba ludno ści w powiecie w przeci ągu ostatnich 3 lat znacznie spadła. Jest to wynikiem utrzymuj ącego si ę przez te lata niskiego przyrostu naturalnego.

9 Tabela 1. Sytuacja demograficzna i społeczna w Powiecie Kamie ńskim Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Wyszczególnienie Kobiety MęŜ czy źni Kobiety MęŜ czy źni Kobiety MęŜ czy źni Wiek 0-17 4.965 5.164 4.212 4.397 4.176 4.345 Wiek produkcyjny 16.246 16.672 15.006 17.244 14.900 17.163 Wiek emerytalny 3.489 2.024 5.404 2.128 5.506 2.183 Ogółem 24.700 23.860 24.622 23.769 24.582 23.691 Razem 48.560 48.391 48.273 Źródło: Urz ąd Statystyczny w Szczecinie.

Nie obserwuje si ę stałego wzrostu liczby ludno ści meldowanych na okres stały powiatu. Zaobserwowano natomiast wzrost ludno ści sezonowej w Powiecie Kamie ńskim (gminy Dziwnów i Mi ędzyzdroje). Od roku 2000 liczba ludno ści tego obszaru zwi ększyła się o 1 796 osób.

Tabela 2. Migracje w latach 2010-2012 Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Wyszczególnienie Kobiety MęŜ czy źni Kobiety MęŜ czy źni Kobiety MęŜ czy źni Miasto 201 189 220 202 196 175 Wymeldowania Wie ś 187 147 187 158 167 137 Za granic ę 0 0 2 3 5 3 Miasto 202 198 206 195 146 152 Zameldowania Wie ś 135 108 124 128 127 97 Z zagranicy 3 5 11 3 6 9 Źródło: Urz ąd Statystyczny w Szczecinie.

1.2 Sfera społeczna

1.2.1 Kultura Na naszych wodach Powiatu Kamie ńskiego rozgrywane s ą presti Ŝowe regaty. Jachty mog ą cumowa ć na przystaniach w takich miejscowo ściach jak: Kamie ń Pomorski, Mi ędzywodzie, Dziwnów, Wolin, Sierosław czy Wicko. Atrakcyjno ść kulturaln ą Powiatu Kamie ńskiego podnosz ą licznie wyst ępuj ące zabytki. Miło śnicy historii powinni przyjecha ć w okresie letnim na Mi ędzynarodowy Festiwal Słowian i Wikingów w Wolinie, gdzie obejrz ą widowiska wojenno - historyczne, pokazy wczesno średniowiecznych rzemiosł oraz regaty replik łodzi wikingów. Powiat Kamie ński z pełn ą odpowiedzialno ści ą mo Ŝna równie Ŝ nazwa ć powiatem festiwali. Odbywaj ą si ę tu festiwale oraz imprezy masowe o znaczeniu mi ędzynarodowym takie jak: wspomniany Mi ędzynarodowy Festiwal Słowian i Wikingów, Mi ędzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej, Mi ędzynarodowy Festiwal Muzyczny Amber Baltic czy Piknik Country w Sułominie.

10 Działania w zakresie rozwoju kultury na terenie Powiatu Kamie ńskiego cz ęś ciowo przekazane zostały gminom, w imieniu których działaj ą miejskie o środki kultury. Odpowiadaj ą one za organizacj ę imprez kulturalnych, sportowych i promocyjnych. Prowadz ą całoroczn ą działalno ść w kołach zainteresowa ń, pracowniach. Dodatkowo skupiaj ą wokół siebie twórców ludowych i artystów zamieszkujących poszczególne gminy. Twórcy i arty ści ludowi powiatu zajmuj ą si ę zwłaszcza r ękodziełami rze źbiarskimi, malarskimi i hafciarskimi. Kunszt i indywidualno ść powy Ŝszych dzieł mo Ŝna podziwia ć na imprezach i konkursach na terenie powiatu, jak równie Ŝ na imprezach poza powiatowych. Wykaz imprez odbywaj ących si ę na terenie powiatu: 1. Imprezy kulturalne i o światowe: Neptunalia w Dziwnowie, Dzie ń Grecki w Dziwnowie, Poszukiwanie skarbów w Dziwnowie, Festyn Komandosa w Dziwnowie, Dni Golczewa, Golczewska Sierpniówka, Europejskie Dni Dziedzictwa Kulturowego w Golczewie, Dni Kultury Chrze ścija ńskiej "Ottonalia" w Kamieniu Pomorskim, Festiwal Współczesnej Kultury Ludowej w Kamieniu Pomorskim, Mi ędzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej, Dni Kamienia Pomorskiego, Liczne uroczysto ści historyczne, Mi ędzynarodowy Festiwal Pie śni Chóralnej w Mi ędzyzdrojach, Festiwal Gwiazd w Mi ędzydzrojach, Mi ędzynarodowe czwartki organowe w Mi ędzyzdrojach, Festiwal Słowian i Wikingów w Wolinie. 2. Imprezy sportowe: Festiwal Gwiazd Sportu w Dziwnowie, Mi ędzynarodowy Bieg Cztery Mile Jarka w Dziwnowie, Ogólnopolski Słoneczny Turniej Ta ńca Sportowego w Dziwnowie, Mini Mundial w Dziwnowie, Etapowe Regaty Turystyczne, Grand Prix - zawody w ędkarskie w Golczewie, Regaty na Zalewie Kamie ńskim, Bieg Niepodległo ści w Kamieniu Pomorskim, Ogólnopolski Turniej Ta ńca Sportowego w Kamieniu Pomorskim, Eliminacje do Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzie Ŝy oraz Eliminacje Mistrzostw Świata i Europy w Klasie Optimist; Regaty Puchar Mariny Kamie ń Pomorski Turniej „Z Wod ą za Pan Brat” w Kamieniu Pomorskim, Puchar Polski Seniorek i Seniorów w zapasach w stylu wolnym w Mi ędzyzdrojach, Wiosenne Biegi Przełajowe w Wapnicy, Festiwal Siły, Sprawno ści i Urody - Fashion Promenade, Bieg śniadaniowy - Mityng Lekkoaltetyczny im. W. Komara i T. Ślusarskiego, Summer Kite Festival w Mi ędzyzdrojach, Turniej Ta ńca Towarzyskiego o Puchar Mi ędzyzdrojów.

11 1.2.2 Oświata Zakres zada ń o światowych Starostwa Powiatowego w Kamieniu Pomorskim jak i ich realizacja zwi ązana jest zasadniczo z całokształtem prac zwi ązanych z prowadzeniem publicznych szkół ponadgimnazjalnych, publicznych placówek o światowych i publicznych szkół kształcenia specjalnego na terenie powiatu, zapewnieniem powszechnej dost ępno ści i moŜliwo ści realizacji obowi ązku nauki na administrowanym terenie.

Tabela 3. Liczba uczniów, słuchaczy i wychowanków w placówkach o światowych prowadzonych przez Starostwo Powiatowe w Kamieniu Pomorskim w latach 2009-2012

Rok szkolny Liczba uczniów, słuchaczy i wychowanków 2009/2010 1186 2010/2011 1137 2011/2012 1058 Źródło: Wydział Edukacji, Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego w Kamieniu Pomorskim.

Na cztery projekty edukacyjne o ł ącznej warto ści 3 112 856,15 zł pozyskano 1 781 237,92 zł. Struktura organizacyjna o światy powiatu kamie ńskiego W skład sieci szkół Powiatu Kamie ńskiego wchodz ą: 1. 3 zespoły szkół ponadgimnazjalnych, 2. 1 liceum ogólnokształc ące, 3. 1 placówka kształcenia specjalnego, 4. 2 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Benicach , w skład którego wchodz ą: 1. Technikum Le śne. 2. Technikum Hodowli Koni. 3. Technikum Rolnicze. 4. Technikum Agrobiznesu. 5. Technikum Spedycyjne. 6. Technikum In Ŝynierii Środowiska i Melioracji. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Stanisława Staszica w Kamieniu Pomorskim , w skład którego wchodz ą: 1. Technikum (profile: technik Ŝywienia i usług gastronomicznych oraz technik hotelarstwa). 2. Zasadnicza Szkoła Zawodowa (profile: kucharz oraz klasa wielozawodowa: piekarz, cukiernik, fryzjer, stolarz, monter izolacji budowlanej, mechanik pojazdów samochodowych, cie śla). 3. Liceum Ogólnokształc ące (nachylenie: po Ŝarniczo-ratownicze, biologiczno-turystyczne).

12 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnym w Wolinie , w skład którego wchodz ą: 1. Technikum (profile: technik architektury krajobrazu, technik budownictwa, technik hotelarstwa). 2. Liceum Ogólnokształc ące (nachylenie: humanistyczne z elementami dziennikarstwa i teatru, przyrodniczo-sportowe, nachylenie informatyczne). Liceum Ogólnokształc ące im. Bolesława Krzywoustego w Kamieniu Pomorskim , w skład którego wchodz ą: (nachylenie: matematyczno-informatyczne, biologiczno-psychologiczne, humanistyczne, nachylenie policyjne). Specjalny O środek Szkolno-Wychowawczy w Kamieniu Pomorskim , w skład którego wchodz ą: 1. Szkoła Podstawowa, 2. Gimnazjum, 3. Szkoła Ponadgimnazjalna. Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne w Kamieniu Pomorskim i w Wolinie Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna udziela bezpo średniej pomocy w nast ępuj ących formach: zaj ęcia korekcyjno-kompensacyjne, terapia logopedyczna, zaj ęcia aktywizuj ące wybór zawodu, ró Ŝne formy pomocy indywidualnej i grupowej porady bez bada ń. W ramach oddziaływa ń terapeutycznych na terenie poradni prowadzona jest terapia indywidualna i grupowa, psychologiczna, pedagogiczna i logopedyczna. PPP Kamie ń Pomorski – 2010/2011 – 1424 osoby, 2011/2012 – 1629 osób, PPP Wolin – 2010/2011 – 1629 osób, 2011/2012 – 1872 osoby.

1.2.3 Zdrowie Na terenie Powiatu Kamie ńskiego na dzie ń 31 grudnia 2012 roku działało 13 zakładów podstawowej opieki zdrowotnej, jeden Szpital, dziewi ęć zakładów podstawowej opieki piel ęgniarskiej i pi ęć zakładów opieki poło Ŝniczej. Dla pacjentów z całego powiatu usługi szpitalne świadczy Szpital św. Jerzego w Kamieniu Pomorskim przy ul. Szpitalnej 10, prowadzony przez EMC INSTYTUT MEDYCZNY SA. Szpital św. Jerzego zapewnia opiek ę stacjonarną i ambulatoryjn ą mieszka ńcom Powiatu Kamie ńskiego oraz licznym sezonowym go ściom nadmorskich miejscowo ści. Oferta medyczna szpitala, stale rozszerzana jest odpowiedzi ą na potrzeby i oczekiwania pacjentów. Szpital posiada wyspecjalizowana kadr ę medyczn ą – lekarze wykonuj ący badania endoskopowe s ą certyfikowania przez Sekcj ę Endoskopow ą Towarzystwa Chirurgów Polskich. Placówka oferuje leczenie szpitalne i opiek ę ambulatoryjn ą w ramach kontraktu z NFZ, jak równie Ŝ za indywidualna odpłatno ści ą. Szpital dysponuje 100 łó Ŝkami, natomiast przy szpitalu działa 11 poradni specjalistycznych.

13 1.2.4 Pomoc społeczna Na terenie Powiatu Kamie ńskiego działania w zakresie pomocy społecznej realizuj ą na szczeblu gmin: 1. Ośrodek Pomocy Społecznej w Kamieniu Pomorskim. 2. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wolinie. 3. Ośrodek Pomocy Społecznej w Dziwnowie. 4. Ośrodek Pomocy Społecznej w Mi ędzyzdrojach. 5. Ośrodek Pomocy Społecznej w Golczewie. 6. Ośrodek Pomocy Społecznej w Świerznie. Natomiast na szczeblu Powiatu działania w zakresie pomocy społecznej realizuj ą: 1. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kamieniu Pomorskim. 2. Dom Pomocy Społecznej w Śniatowie. 3. Placówka Opieku ńczo-Wychowawcza w Lubinie. 4. Placówka Opieku ńczo-Wychowawcza w Wisełce. Na dzie ń 31.12.2012 r. opiek ę nad 80 dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zast ępczej sprawowało 56 rodzin zast ępczych, z tego 17 to rodziny zast ępcze niezawodowe, w których umieszczonych było 28 dzieci oraz 38 rodzin zast ępczych spokrewnionych, w których przebywało 48 dzieci. W Powiecie Kamie ńskim funkcjonuje 1 rodzina zast ępcza zawodowa, w której umieszczonych było 4 dzieci, w tym 2 rodze ństwa. Powiat Kamie ński prowadzi na swoim terenie 1 dom pomocy społecznej tj. Dom Pomocy Społecznej w Śniatowie dla osób przewlekle somatycznie chorych dysponuj ący 75 miejscami.

Tabela 4. Liczba osób niepełnosprawnych w Powiecie Kamie ńskim Rok Wiek 0-14 lat Wiek 15 lat i powy Ŝej Bezrobotny 2010 130 5864 87 2011 128 5862 97 2012 127 5869 99 Źródło: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kamieniu Pomorskim

1.2.5 Rynek pracy Poziom bezrobocia na terenie danego kraju oraz poszczególnych jego obszarów terytorialnych jest ści śle zwi ązany z sytuacj ą gospodarcz ą kraju oraz liczb ą dost ępnych miejsc pracy, ale tak Ŝe z poziomem kwalifikacji posiadanych przez kandydatów do pracy, a jeszcze ści śle z bilansem kwalifikacji oczekiwanych przez pracodawców dost ępnych na rynku.

14 Powiatowy Urz ąd Pracy w Kamieniu Pomorskim realizuj ąc przewidziane ustawowo zadania stara si ę stymulowa ć wzrost aktywno ści osób bezrobotnych poprzez stwarzanie im warunków do osi ągni ęcia samodzielno ści ekonomicznej. Urz ąd został powołany w celu wykonywania zada ń samorz ądu powiatowego w zakresie polityki rynku pracy, zgodnie z ustaw ą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001 z pó źn. zm.) oraz ustaw ą z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z pó źn. zm.). W ko ńcu grudnia 2010 roku liczba bezrobotnych w powiecie kamie ńskim wynosiła 4269 osób, kobiety stanowiły 2308 ogólnej liczby bezrobotnych. Rok pó źniej liczba bezrobotnych spadła do 3951 osób, kobiety stanowiły 2212 ogólnej liczby bezrobotnych. Natomiast 2012 roku liczba bezrobotny spadła do 4013 osób, natomiast kobiety stanowiły 2181. Stopa bezrobocia, rozumiana jako stosunek liczby osób bezrobotnych do liczby osób aktywnych ekonomicznie, na terenie Powiatu Kamie ńskiego na dzie ń 31 sierpnia 2012 roku wynosił 25,70%. W porównaniu z rokiem 2010 nast ąpił spadek o 0,6%.

Tabela 5. Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia w latach 2010-2012

Liczba bezrobotnych Stopa bezrobocia w % Wyszczególnienie w powiecie kamie ńskim Powiat Województwo Kraj 31 grudnia 2010 4269 26,3 17,4 12,4 31 grudnia 2011 3951 25,4 17,5 12,5 31 grudnia 2012 4013 25,7 18,1 13,3 Źródło: Urz ąd Statystyczny w Szczecinie.

Problem bezrobocia dotyka w niewielkim stopniu rejon Powiatu Kamie ńskiego. Według danych uzyskanych z Powiatowego Urz ędu Pracy w Kamieniu Pomorskim, liczba zarejestrowanych Bezrobotnych, na pocz ątek roku 2009 (koniec stycznia), wynosiła 3 908 osób. Niepokoj ące jest zjawisko du Ŝego bezrobocia w śród kobiet, znacznie przewy Ŝszaj ące wska źnik bezrobocia wśród m ęŜ czyzn. Rynek pracy powiatu charakteryzuje du Ŝe zró Ŝnicowanie w dost ępno ści do rynków pracy w zale Ŝno ści od umiejscowienia terytorialnego. Południowa cz ęść powiatu wyst ępuje w pozycji uprzywilejowanej, skupia bowiem Gminy Dziwnów oraz Mi ędzyzdroje, gdzie znajduje si ę wiele sezonowych miejsc pracy oraz posiada bardzo dobre poł ączenia komunikacyjne. Pozostała cz ęść to tereny wiejskie, cz ęś ciowo popegeerowskie z bardzo słabo rozwini ętą infrastruktur ą komunikacyjn ą z rynkiem pracy. W 2012 roku zanotowano stosunkowo niski udział osób młodych w ogólnej liczbie bezrobotnych.

15 Udział osób w wieku do 25 roku Ŝycia tylko nieznacznie przekracza poziom 18% ogólnej liczby zarejestrowanych. Najtrudniejszymi problemami rynku pracy powiatu, wynikaj ącymi głównie ze strukturalnego charakteru bezrobocia s ą: 1. DuŜe zró Ŝnicowanie terytorialnego nat ęŜ enia bezrobocia. 2. Rosn ący odsetek m ęŜczyzn w śród ogółu bezrobotnych. 3. Niski poziom wykształcenia znacznej liczby bezrobotnych. 4. DuŜy udział mieszka ńców wsi (jawne i ukryte bezrobocie na wsi). Poni Ŝsza tabela przedstawia stop ę bezrobocia wyst ępuj ącą poszczególnych w gminach Powiatu Kamie ńskiego w latach 2010-2012.

Tabela 6. Stopa bezrobocia w gminach Powiatu Kamie ńskiego Lata Gmina 2010 2011 2012 Dziwnów 17,61% 18,57% 16,36% Golczewo 19,68% 22,47% 22,23% Kamie ń Pomorski 19,30% 19,94% 18,37% Mi ędzyzdroje 17,94% 18,98% 17,30% Świerzno 26,68% 28,87% 25,71% Wolin 25,85% 26,63% 25,46% Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w Kamieniu Pomorskim.

Na uwag ę zasługuje fakt, Ŝe liczba osób bezrobotnych w latach 2010-2012 wskazuje tendencj ę spadkow ą równie Ŝ zauwa Ŝalny jest spadek bezrobocia w pi ęciu gminach powiatu kamie ńskiego.

Tabela 7. Struktura bezrobocia według czasu pozostawiania bez pracy Wyszczególnienie Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Poni Ŝej 1 miesi ąca 342 313 397 1-3 miesi ęcy 1312 1001 1137 3-6 miesi ęcy 803 765 690 6-12 miesi ęcy 630 526 564 12-24 miesi ęcy 685 731 577 Powy Ŝej 24 miesi ęcy 497 615 648 Źródło: Urz ąd Statystyczny w Szczecinie.

Obecnie niepokoj ącym zjawiskiem obserwowanym na terenie Powiatu Kamie ńskiego jest wydłu Ŝanie si ę okresu zarejestrowania osób pozostaj ących bez zatrudnienia. Jeszcze na koniec 2012 roku w śród zarejestrowanych bezrobotnych najwi ększy procent stanowiły osoby bezrobotne pozostaj ące bez pracy od 1 do 3 miesi ęcy. Tendencja ta budzi du Ŝy niepokój z uwagi na pogł ębianie si ę zjawiska długotrwałego bezrobocia, które niesie za sob ą wiele problemów społecznych.

16 Taki stan mo Ŝe by ć spowodowany spowolnieniem gospodarczym i mie ć charakter przej ściowy, jednak nie nale Ŝy go bagatelizowa ć. Kolejnym niepokoj ący zjawiskiem jest wysokie bezrobocie w śród osób młodych. W 2010 roku w Powiatowym Urz ędzie Pracy w Kamieniu Pomorskim zarejestrowane były 871 osoby w wieku 18-24 lat oraz 1194 osób z przedziału 25-34 lata. Rok pó źniej liczba osób bezrobotnych wynosiła 759 i 1112. Obecnie według przedstawionych powy Ŝej danych na koniec grudnia 2012 roku ich liczba zmniejszyła si ę do poziomu odpowiednio 752 osób i 1092 osób.

Wykres 1. Bezrobotni ogółem w podziale według wieku w latach 2010-2012

1400

1194 1200 1112 1092

1000 955 871 18-24 lat 826 752 814 800 759 25-34 lat 724 701 716 639 35-44 lat 525 553 600 45-54 lat 55 lat i wi ęcej 400 Liczba bezrobotnych Liczba 200

0 2010 2011 2012 Lata

Źródło: Urz ąd Statystyczny w Szczecinie.

Ta smutna statystyka wynika przede wszystkim z niedopasowania wykształcenia do potrzeb rynku pracy. W wielu zawodach brakuje pracowników, a zatrudnienia szukaj ą rzesze specjalistów, których rynek nie jest w stanie wchłon ąć . Pozytywne jest, Ŝe bezrobocie w śród ludzi młodych trwa krócej ni Ŝ u osób starszych. Młodzi s ą bardziej mobilni. Konsekwencje długiego bezrobocia są jednak dla nich bardzo powa Ŝne. Je śli nie znajd ą pracy w ci ągu roku, maj ą gorszy start i pó źniej trudno im dogoni ć rówie śników. Dlatego bardzo wa Ŝne jest, by szczególnie młodych ludzi nie pozostawia ć w czasie bezrobocia samym sobie. W zwi ązku z powy Ŝszym Powiatowy Urz ąd Pracy w Kamieniu Pomorskim organizuje dla nich kursy i szkolenia, kieruje do odbycia sta Ŝy zawodowych u pracodawców oraz przyznaje środki na podj ęcie własnej działalno ści gospodarczej. Daje równie Ŝ mo Ŝliwo ść podj ęcia studiów podyplomowych o kierunku, na który jest zapotrzebowanie na rynku pracy, dzi ęki dofinansowaniu ich kosztów do poziomu 75%.

17 Według stanu na dzie ń 31 grudnia 2012 roku w Powiatowym Urz ędzie Pracy w Kamieniu Pomorskim, z wykształceniem gimnazjalnym lub ni Ŝszym zarejestrowanych było 1541 osób, co stanowi 38,40% ogółu zarejestrowanych oraz 1048 osób z wykształceniem zasadniczym - 26,11% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Osoby posiadaj ące wykształcenie wy Ŝsze stanowiły natomiast 6,15% ogółu bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urz ędzie Pracy w Kamieniu Pomorskim (o 0,11% mniej ni Ŝ przed rokiem - 6,04% w 2011 r.).

Wykres 2. Bezrobotni według poziomu wykształcenia

2000 1800 1721 1545 1600 1541 1400 wy Ŝsze 1109 policealne i średnie zawodowe 1200 1026 1048 1000 średnie ogólnokształc ące 762 716 745 800 zasadnicze zawodowe 468 600 425 432 gimnazjalne i poni Ŝej 400 Liczba bezrobotnych 209 239 247 200 0 2010 2011 2012 Lata

Źródło: Urz ąd Statystyczny w Szczecinie.

Pozostałe grupy stanowi ą osoby z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym, których procentowy udział do ogółu wynosi 18,56% (na dzie ń 31.12.2010 r. - 17,84%, na dzie ń 31.12.2011r. - 18,12%) oraz osoby po liceum ogólnokształc ącym - 10,76% (według stanu na 31.12.2010 r. - 10,96%, na dzie ń 31.12.2011 r. - 10,75%). Z powy Ŝszych danych wynika, iŜ najwi ększ ą grup ę osób bezrobotnych stanowi ą osoby o niskich kwalifikacjach. Ta sytuacja od kilu lat utrzymuje si ę na porównywalnym poziomie. Dlatego te Ŝ Urz ąd podejmuje działania w celu uzupełnienia, podwy Ŝszenia lub zmiany kwalifikacji zawodowych w/w grupy osób. Kierowane s ą one na szkolenia, kursy, przygotowanie zawodowe dorosłych tak, aby uzyskały kwalifikacje lub nabyły umiej ętno ści niezb ędne do podj ęcia pracy.

18 Wykres 3. Bezrobotni według sta Ŝu pracy

1000 897 900 800 774 777 Do 1 roku 700 1-5 lat

600 526 5-10 lat 494 500 10-20 lat 410 400 20-30 lat 30 lat i wi ęcej 300

Liczba bezrobotnych Liczba bez sta Ŝu 200 135 100 0 Rodzaj sta Ŝu pracy

Źródło: Urz ąd Statystyczny w Szczecinie.

Przedstawiony powy Ŝej rysunek przedstawia stan i struktur ę zarejestrowanych bezrobotnych na dzie ń 31.12.2012 r. w podziale według sta Ŝu pracy. Najwi ększ ą grup ę 22,35% stanowi ą osoby bezrobotne ze sta Ŝem pracy od 1 roku do 5 lat. Kolejna grupa to bezrobotni bez sta Ŝu pracy 19,36%, natomiast 19,28% to osoby bezrobotne posiadaj ące sta Ŝ pracy 1 rok i mniej. Na uwag ę zasługuje fakt, iŜ drug ą co do wielko ści grup ę stanowi ą osoby bez sta Ŝu pracy, wobec których nale Ŝy podj ąć działania, aby ten sta Ŝ mogli uzyska ć za po średnictwem Urz ędu. Posiadanie sta Ŝu, oprócz wykształcenia czy kwalifikacji zawodowych jest niezb ędne do podj ęcia zatrudnienia. Pracodawcy bardzo rzadko lub wcale nie przyjmuj ą do pracy osób bez sta Ŝu pracy. Najcz ęś ciej do świadczenie osoby bezrobotne mog ą uzyska ć w ramach organizowanych sta Ŝy lub przygotowaniu zawodowemu dorosłych.

1.2.6 Organizacje pozarz ądowe Według danych z 31 grudnia 2012 roku na terenie Powiatu Kamie ńskiego funkcjonuje ł ącznie 174 organizacji pozarz ądowych (w roku 2011 – 163 podmioty w roku 2010 - 159), tj.: 46 uczniowskich klubów sportowych, 28 stowarzysze ń zwykłych oraz 100 stowarzysze ń zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze S ądowym. Aktualnie 36 organizacji pozarz ądowych posiada statut po Ŝytku publicznego. W 2012 roku w porównaniu z 2011 rokiem zaobserwowano znaczny wzrost aktywno ści społecznej, dzi ęki której na terenie Powiatu Kamie ńskiego powstało 13 nowych organizacji pozarz ądowych. W 2012 roku dwie organizacje pozarz ądowe przestały funkcjonowa ć.

19 Wykres 4. Rodzaje organizacji pozarz ądowych działaj ących na terenie Powiatu Kamie ńskiego w latach 2010 – 2012

120 91 94 100 100 dowych ą Stowarzyszenia Zwykłe 80 Uczniowskie Kluby 60 47 46 46 Sportowe Stowarzyszenia 40 28 21 23 zarejestrowane w KRS 20

0 Liczba organizacji pozarz Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Lata

Źródło: Wydział Edukacji, Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego w Kamieniu Pomorskim.

Bior ąc pod uwag ę obszar działalno ści organizacji, mo Ŝna je podzieli ć tematycznie na sportowe, kulturalne, edukacyjne, ochotnicze stra Ŝe po Ŝarne, pomocy społecznej, turystyczne, uzale Ŝnienia oraz pozostałe. Jak obrazuje poni Ŝsza tabela, zdecydowanie najliczniejsz ą grup ę stanowi ą organizacje sportowe (64). Drugie pod wzgl ędem liczebno ści s ą organizacje o ró Ŝnych formach działalno ści, nie daj ące si ę przyporz ądkowa ć jednoznacznie do konkretnego obszaru (29). Z kolei zdecydowanie najmniej jest w powiecie kamieńskim organizacji o charakterze turystycznym i uzale Ŝnie ń.

Tabela 8. Wykaz organizacji pozarz ądowych według obszaru działania w roku 2012 Organizacje społeczne Liczba % Organizacji Sportowe 64 36,78% Kulturalne 12 6,89% Zdrowotne 9 5,17% Edukacyjne 7 4,02% OSP 27 15,51% Pomocy Społecznej 20 11,49% Turystyka 3 1,72% Uzale Ŝnienia 3 1,72% Inne 29 16,66% Źródło: Wydział Edukacji, Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego w Kamieniu Pomorskim.

20 W latach 2004-2012, czyli od momentu wej ścia w Ŝycie Ustawy o działalno ści po Ŝytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003 r. (Dz. U. 2003 Nr 96 poz. 873), zadania Powiatu Kamie ńskiego realizowane we współpracy z organizacjami dotyczyły w szczególno ści: 1. Ratownictwo i ochrona ludno ści. 2. Pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji Ŝyciowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób. 3. Kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego. 4. Wspierania i upowszechniania kultury fizycznej i sportu. Podstawowe formy współpracy powiatu kamie ńskiego z organizacjami pozarz ądowymi w latach 2011-2012 miały charakter pozafinansowy i finansowy. 1. Współpraca o charakterze pozafinansowym - czynna współpraca z organizacjami pozarz ądowymi umo Ŝliwiła skuteczniejsze zaspakajanie potrzeb konkretnych grup społecznych, pozwalała równie Ŝ na prawidłowe diagnozowanie problemów i potrzeb mieszka ńców powiatu. Powiat Kamie ński realizuj ąc roczne programy współpracy i maj ąc świadomo ść , Ŝe środki finansowe jakimi dysponował były niewystarczaj ące, preferował w latach 2011-2012 pozafinansowe formy współpracy, takie jak: a) wspieranie organizacyjne, min. Pomoc administracyjna, nieodpłatnie udost ępnianie sali kon- ferencyjnej organizacjom na organizacj ę szkole ń, udost ępnianie materiałów i sprz ętów, urz ądze ń na potrzeby organizacji, b) współpraca w sferze programowej, planowanie oraz realizacja wspólnych przedsi ęwzi ęć , np. Konferencje, szkolenia, warsztaty, c) informowanie organizacji pozarz ądowych o źródłach pozyskiwania pozabud Ŝetowych środków finansowych, np. funduszy UE, d) promocja działalno ści po Ŝytku publicznego i podmiotów działaj ących w tym obszarze, e) pomoc organizacjom pozarz ądowym w publikowaniu informacji w prasie lokalnej i internecie, f) patronat Powiatu Kamie ńskiego nad działaniami organizacji pozarz ądowych, g) pomoc w zakładaniu organizacji pozarz ądowych, h) konsultacje telefoniczne oraz punkty poradnictwa, i) pomoc w nawi ązywaniu kontaktów mi ędzynarodowych, j) tworzenie banków danych o organizacjach pozarz ądowych, k) wzajemne informowanie si ę o planowanych kierunkach działalno ści i współdziałanie w celu zharmonizowania tych kierunków.

21 2. Współpraca finansowa, w formie powierzania lub wspóln ą realizacj ą zada ń publicznych - współpraca o charakterze finansowym Powiatu Kamie ńskiego z organizacjami pozarz ądowymi oraz innymi podmiotami prowadz ącymi działalno ść po Ŝytku publicznego polegała na wspólnej realizacji zada ń publicznych oraz fundowaniu nagród. Poni Ŝsza tabela obrazuje wysoko ść środków finansowych przeznaczonych na wspóln ą realizacj ę zada ń publicznych w latach 2011-2012.

Tabela 9. Wysoko ść środków finansowych przeznaczonych na wspóln ą realizacj ę zada ń publicznych Rok Środki 2011 51 767,70 zł 2012 21 871,47 zł Źródło: Wydział Edukacji, Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego w Kamieniu Pomorskim.

Wykres 5 wskazuje, i Ŝ w Powiecie Kamie ńskim w latach 2011-2012 najbardziej preferowane były zadania publiczne z zakresu „Upowszechniania kultury fizycznej i sportu”, które wyniosły 74%. Na drugim miejscu uplasowały si ę imprezy z zakresu „Kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i tradycji - 24%. Po 1% wyniosły „Ratownictwo i ochrona ludno ści” oraz „Ochrona i promocja zdrowia”.

Wykres 5. Zestawienie procentowe zada ń publicznych realizowanych wspólnie z organizacjami pozarz ądowymi w latach 2011-2012

80% 74%

70% Kultura, sztuka, ochrona dóbr kulturalnych i 60% tradycji Upowszechnianie kultury 50% fizycznej i sportu

40% Ratownictwo i ochrona ludno ści 30% 24%

20% Ochrona i promocja zdrowia 10% 1% 1% 0%

Źródło: Wydział Edukacji, Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego w Kamieniu Pomorskim.

22 1.2.7 Bezpiecze ństwo publiczne Starosta Kamie ński zgodnie z art. 35 ust.2 i 3 ustawy o samorz ądzie powiatowym jest kierownikiem Starostwa Powiatowego oraz zwierzchnikiem słu Ŝbowym pracowników starostwa i kierowników jednostek organizacyjnych Powiatu oraz zwierzchnikiem powiatowych inspekcji i stra Ŝy, a tak Ŝe sprawuje zwierzchnictwo w stosunku do powiatowych słu Ŝb inspekcji i stra Ŝy. W celu realizacji zada ń starosty w zakresie zwierzchnictwa nad powiatowymi słu Ŝbami, inspekcjami i stra Ŝami oraz zada ń okre ślonych w ustawach w zakresie porz ądku publicznego i bezpiecze ństwa obywateli, została utworzona Komisja Bezpieczeństwa i Porz ądku, której przewodniczy Starosta. Do jej zada ń nale Ŝy mi ędzy innymi przygotowanie projektu powiatowego programu zapobiegania przest ępczo ści oraz porz ądku publicznego i bezpiecze ństwa obywateli (art. 38a ust. 2 pkt 3 ustawy o samorz ądzie powiatowym). Komisja Bezpiecze ństwa i Porz ądku opracowała i na posiedzeniu zatwierdziła projekt Powiatowego Programu Zapobiegania Przest ępczo ści oraz Ochrony Bezpiecze ństwa Obywateli i Porz ądku Publicznego na lata 2012-2014. Z danych statystycznych za 11 miesi ęcy 2011 (według stanu na dzie ń 30.11.2011r.) na terenie podległym KPP Kamie ń Pomorski odnotowano 946 czynów przest ępczych w stosunku do roku 2010 – 974 czyny, co daje spadek przest ępczo ści kryminalnej o 28 przypadków, a to oznacza dynamik ę na poziomie 97,1 %. W roku 2012 odnotowano 912 czynów przest ępczych, jest to kolejny rok spadku przest ępczo ści w Powiecie. Najwi ększym problemem były kradzie Ŝe metali kolorowych w tym linii telefonicznych i napowietrznych linii trakcji kolejowej. Z uwagi na du Ŝy skok cen paliw nagminnie zdarzały si ę równie Ŝ kradzie Ŝe paliwa z zaparkowanych pojazdów oraz maszyn budowlanych. Zanotowany w 2011 roku spadek ilo ści przest ępstw podyktowany jest znacznym wzrostem wykrywalno ści jednostki a tym samym izolacj ą sprawców wielu przest ępstw. Ze wzgl ędu na zagro Ŝenie jakim jest narkomania zwłaszcza w środowisku młodzie Ŝy na terenie działania naszej jednostki priorytetem w działaniach Policji nadal pozostaje walka z przest ępczo ści ą narkotykow ą. Rozwój i poło Ŝenie powiatu w rejonie pasa nadmorskiego jest zwi ązane z przepływem ludzi i towarów w zwi ązku z tym istnieje du Ŝe zagro Ŝenie bezpiecze ństwa w ruchu drogowym. W 2011 roku jednostki ochrony przeciwpo Ŝarowej interweniowały na terenie Powiatu podczas 1002 zdarze ń, z których 413 stanowiły po Ŝary, a 553 to zdarzenia miejscowego zagro Ŝenia. Pozostała cz ęść 36 to fałszywe alarmy. W 2012 roku jednostki ochrony przeciwpo Ŝarowej interweniowały na terenie Powiatu podczas 1042 zdarze ń, z których 449 stanowiły po Ŝary, a 575 to zdarzenia miejscowego zagro Ŝenia. Pozostała cz ęść 18 to fałszywe alarmy.

23 1.3 Sfera ekonomiczno-gospodarcza

1.3.1 Działalno ść gospodarcza Według danych z Centralnej ewidencji i informacji o działalno ści gospodarczej w powiecie kamie ńskim na koniec czerwca 2013 roku zarejestrowanych jest 4722 podmiotów gospodarczych. Wi ększo ść podmiotów gospodarczych, 96,84 % nale Ŝy do sektora prywatnego, natomiast 3,16% do sektora publicznego. W ostatnich trzech latach nie zaobserwowano du Ŝego wzrostu działaj ących na terenie powiatu podmiotów gospodarczych. Statystyki za ostatnie lata kształtuj ą si ę nast ępuj ąco: rok 2012 – 4689 podmiotów gospodarczych, rok 2011 – 4650 podmiotów gospodarczych, rok 2010 – 4504 podmioty gospodarcze. Taka struktura wynika z faktu, i Ŝ cz ęść przedsi ębiorców utrzymuje si ę na rynku ok.. dwóch lat, w miejsce zamkni ętych firm powstaj ą nowe których Ŝywotno ść jest na podobnym poziomie. Nale Ŝy zaznaczy ć, Ŝe mieszka ńcy Powiatu Kamie ńskiego zatrudnienie znajduj ą głównie w urz ędach bud Ŝetowych gmin i powiatu i jednostkach im podległych takich jak: urz ędy, szkoły, biblioteki, zakłady opieki zdrowotnej itd. Charakter powiatu mo Ŝna okre śli ć jako handlowo - turystyczny. Najwi ększy udział w ogólnej liczbie podmiotów maj ą jednostki z działu - Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodów, motocykli oraz artykułów u Ŝytku osobistego i domowego oraz hotele i restauracje. Najwi ększe zakłady pracy w powiecie to: 1. W gminie Wolin: Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji w Wolinie, Placówka terenowa KRUS w Wolinie, Po średnictwo Sprzeda Ŝy Paliw Płynnych „SOLAN” Ostromice, Energetyka Szczeci ńska S.A., Posterunek Energetyczny w Wolinie, GOLF AMBER BALTIC Sp. z o.o., Kołczewo, P.P.H.U. Rol-Mech w Wolinie. 2. W gminie Mi ędzyzdroje: Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji w Mi ędzyzdrojach, Green Key Plan gospodarki odpadami dla powiatu kamie ńskiego, PKN Orlen S.A. - stacja paliw w Mi ędzyzdrojach, Jurgen Bladowski, Ferien Haus, Hotel Slavia, Myjnia Samochodów Osobowych i Pralnia Odzie Ŝy, Enea S.A. - Rejon Dystrybucji Mi ędzyzdroje, Euro – Auto - Cz ęś ci w Świnouj ściu - oddział Mi ędzyzdroje, Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego w Szczecinie – filia w Mi ędzyzdrojach, FHU AUTO-POL Janusz Klucha, AMBER BALITC Sp. z o.o., Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „PARTNERMED”, 3. W gminie Kamie ń Pomorski: Kopalnia Ropy Naftowej - Kamie ń Pomorski, Uzdrowisko Kamie ń Pomorski Sp. z o.o., Ciastkarnia Piekarnia śelek – Kamie ń Pomorski, P.H. Adamczak E. i G S.C. – Kamie ń Pomorski, PKS Baza Transportowa – Kamie ń Pomorski,

24 Zakład Transportowy i Budowlany – Derylak Janusz i Iwona - Kamie ń Pomorski, Zakład Usługowo – Handlowy (rozbiórka wraków samochodowych) Gawron Agnieszka - Kamie ń Pomorski. 4. Na terenie gminy Świerzno: Zakład Rolny „Bas” w Gostyniu, Wielobran Ŝowe Przedsi ębiorstwo Rolnicze „Rolgo” w Stuchowie, Gospodarstwo Rolne Starza w Starzy, Gospodarstwo Rolne Margowo Spółka Cywilna w Margowie, Przedsi ębiorstwo Handlowo-Produkcyjne „Karex” Roma ńczuk Jarosław w Ciesławiu, Ciastkarnia-Piekarnia Dobies Teresa w Stuchowie, Ubojnia w Stuchowie, Audio Produkt w Ciesławiu, Kamieniarstwo Eksport Import w Chominie, Usługi autokarowe Andrzej Sielicki. Wszystkie gminy powiatu kamie ńskiego (szczególnie poło Ŝone bezpo średnio nad Morzem Bałtyckim) maj ą charakter turystyczny. Rozwija si ę tak Ŝe przemysł spo Ŝywczo – rolniczy (głównie w gminach Świerzno i Golczewo), a w gminie Kamie ń Pomorski funkcja uzdrowiskowa. Powiat Kamie ński cechuje stale rozwijaj ąca si ę działalno ść gospodarcza zwi ązana z obsług ą ruchu turystycznego, której atutem jest brak przemysłu. Na jego terenie powstała du Ŝa baza noclegowa (tak Ŝe gospodarstwa agroturystyczne) i gastronomiczna. Na terenie Powiatu Kamie ńskiego znajduje si ę te Ŝ wiele hoteli i pensjonatów (m.in. Hotel „Pod Muzami” w Kamieniu Pomorskim, Hotel „Amber Baltic” w Mi ędzyzdrojach, Hotel „Nautilus” w Mi ędzyzdrojach, Hotel & SPA Stary Dziwnów) oraz sanatoria i o środki wypoczynkowe.

1.3.2 Przemysł Atutem powiatu jest brak przemysłu maj ącego negatywny wpływ na środowisko. Nie zdegradowane tereny rolne s ą podstaw ą upraw ekologicznych. Na terenie powiatu istnieje du Ŝa baza noclegowa i gastronomiczna. S ą realizowane strategiczne inwestycje z zakresu modernizacji i rozbudowy dróg, oczyszczalni ścieków i gazyfikacji, wykorzystuje si ę blisko ść granicy niemieckiej i poł ącze ń ze Skandynawi ą.

1.3.3 Rolnictwo i le śnictwo Rolnictwo stanowi jeden z podstawowych działów gospodarki Powiatu Kamie ńskiego. U Ŝytki rolne stanowi ą 47269 ha tj. nieco ponad 47% powierzchni geodezyjnej powiatu. Nad poszczególnymi typami rolniczego u Ŝytkowania ziemi dominuj ą grunty orne (31,30% powierzchni powiatu), nad ł ąkami (9,68 %), pastwiskami (4,28 %), sadami (0,17 %). Najwi ększy udział lasy maj ą w gminach Wolin i Golczewo. Gmina Dziwnów posiada najmniejsz ą powierzchni ę le śną.

25 Lasy powiatu kamie ńskiego zaliczane s ą do kategorii lasów ochronnych ze wzgl ędu na ró Ŝne elementy, wyró Ŝnia si ę lasy: glebochronne, wodochronne, uzdrowiskowe, stanowi ące ostoj ę zwierz ąt podlegaj ących ochronie gatunkowej, stanowi ące cenne fragmenty rodzimej przyrody, stanowi ące drzewostany nasienne. Lasy na terenie powiatu charakteryzuj ą si ę cennym drzewostanem, zbli Ŝonym charakterem do lasów naturalnych. W lasach dominuje typ siedliskowy boru ba Ŝynowego, bory mieszane, olsy, lasy ł ęgowe. W drzewostanie dominuje sosna, d ąb, świerk, buk, olcha. Lasy pa ństwowe administrowane są przez trzy nadle śnictwa: Gryfice, Rokita, Mi ędzyzdroje. Nale Ŝą do Regionalnej Dyrekcji Lasów Pa ństwowych w Szczecinie. Obok lasów b ędących własno ści ą Skarbu Pa ństwa, w ka Ŝdej gminie wyst ępuj ą lasy prywatne. Nadzór nad lasami nie stanowi ącymi własno ści Skarbu Pa ństwa sprawuje Starosta Kamie ński. Ponadto, na terenie powiatu wyst ępuj ą liczne tereny zieleni urz ądzonej. Reprezentowane s ą głównie przez zespoły parkowe i parkowo - pałacowe z drzewami pomnikowymi i starodrzewem.

1.3.4 Transport Szczególnie wa Ŝną rol ę w całokształcie Ŝycia gospodarczo-społecznego Powiatu Kamie ńskiego, zwi ązan ą z jego wyj ątkowym poło Ŝeniem odgrywa transport. W regionie wyst ępuj ą niemal wszystkie rodzaje transportu. Z racji styku dwóch podstawowych gał ęzi: transportu wodnego i l ądowego. Na zło Ŝono ść problematyki komunikacyjnej w Powiecie Kamie ńskim dodatkowy wpływ ma wyst ępowanie tu kilku silnie rozwijaj ących si ę funkcji ponadregionalnych, a wi ęc rybołówstwa morskiego, śródl ądowego oraz jednego z krajowych centrów turystyczno-wypoczynkowych. St ąd te Ŝ ogromnej wagi nabiera wła ściwie działaj ąca komunikacja transport morski, śródl ądowy, Ŝegluga pasa Ŝerska, transport kolejowy i samochodowy, stan dróg bitych oraz telekomunikacja. Transport drogowy Na terenie Powiatu Kamie ńskiego funkcjonuj ą drogi publiczne wszystkich szczebli. Elementem mi ędzynarodowej i ponadregionalnej sieci drogowej jest odcinek drogi krajowej nr 3 (E 65) o układzie południkowym przebiegaj ącym przez powiat na terenie gminy Wolin. Droga krajowa nr 3 na odcinku Troszyn - granica powiatu, jest drog ą w standardzie S. Na terenie wszystkich gmin powiatu przebiegaj ą drogi wojewódzkie (102, 103, 105, 106, 107, 108). Łącz ą one miejscowo ści będące siedzibami gmin z wył ączeniem Wolina (Mi ędzyzdroje, Dziwnów, Kamie ń Pomorski, Świerzno, Golczewo). Droga wojewódzka 107 Dziwnówek – Parłówko, jest drog ą zaliczaj ącą si ę do dróg o najwi ększym nat ęŜ eniu ruchu na terenie Województwa Zachodniopomorskiego. Sie ć dróg powiatowych obejmuje 302,5 km dróg na terenie wszystkich gmin powiatu.

26 Na terenie gmin Dziwnów i Mi ędzyzdroje sie ć ta jest najmniej rozbudowana (po dwa odcinki dróg powiatowych na terenie gminy). Najbardziej rozbudowana sie ć dróg powiatowych znajduje si ę na terenie gminy Wolin. Drogi powiatowe Powiatu Kamie ńskiego w znacznej cz ęś ci nie spełniaj ą wymaga ń ustawy o drogach publicznych i ich kategoria powinna zosta ć w przyszło ści obni Ŝona na drogi gminne. Ulice będące drogami powiatowymi na terenie miejscowo ści – siedzib gmin, na mocy zawartych porozumie ń zarz ądzane są przez Burmistrzów (Kamie ń Pomorski, Golczewo, Wolin. Mi ędzyzdroje przej ęły wszystkie drogi powiatowe na własno ść ). Dost ępno ść komunikacyjn ą du Ŝej cz ęś ci miejscowo ści na terenie powiatu zapewniaj ą drogi gminne i drogi skarbu pa ństwa, nie zaliczane do dróg publicznych. Zarówno drogi powiatowe jak i gminne na terenie powiatu ulegaj ą post ępuj ącej destrukcji, są to cz ęsto drogi dwudziesto i trzydziesto letnie, wymagaj ące znacznych nakładów finansowych. W wielu przypadkach drogi i znajduj ące si ę w nich obiekty in Ŝynierskie wymagaj ą natychmiastowej przebudowy. Transport kolejowy Na terenie Powiatu funkcjonuj ą obecnie dwie linie kolejowe wykorzystywane w przewozach kolejowych: Świnouj ście - Szczecin, Kamie ń Pomorski - Wysoka Kamie ńska. Linie nie funkcjonuj ące: Wysoka Kamie ńska – Płoty, Golczewo - Gryfice. Linia kolejowa Świnouj ście – Szczecin zaliczona jest do mi ędzynarodowych linii kolejowych (AGC) i mi ędzynarodowych linii transportu kombinowanego (AGCT). Transport wodny Na terenie Powiatu Kamie ńskiego w chwili obecnej funkcjonuj ą szlaki wodne Wolin – Dziwnów, Kamie ń Pomorski – Dziwnów, Wolin – Szczecin. Obejmuj ą one Zalew Szczeci ński, rzek ę Dziwna oraz Zalew Kamie ński. Pozostałe rzeki na terenie powiatu nie są Ŝeglowne. Funkcjonuj ące obecnie szlaki wodne maj ą charakter turystyczno – rekreacyjny. Po wykonaniu niezb ędnych pogł ębie ń będą mogły by ć wykorzystywane jako szlaki transportowe (barki). Pozostałe Na terenie Powiatu funkcjonuj ą dwa morskie przej ścia graniczne wykorzystywane w ruchu turystycznym (Dziwnów) i pasa Ŝerskim (Mi ędzyzdroje). Na terenie Powiatu istnieje nie uŜytkowane lotnisko w miejscowo ści Śniatowo (gmina Kamie ń Pomorski), jednak ze wzgl ędu na utworzeniu na jego terenie farmy wiatrowej nie jest mo Ŝliwe przywrócenie jego funkcji. Istniej ące rozbudowana sie ć transportowa oraz blisko ść lotniska w Goleniowe i przej ść granicznych (l ądowe w okolicach Szczecina, morskie w Świnouj ściu) podnosi atrakcyjno ść powiatu kamie ńskiego i mo Ŝe by ć uznawane za jego atut.

27 1.3.5 Zagospodarowanie przestrzenne Zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorz ądu terytorialnego i organy administracji rz ądowej, zakres i sposoby post ępowania w sprawach przeznaczania terenów na okre ślone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy reguluje Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717 z pó źn. zm.). Plan miejscowy stanowi podstaw ę planowania przestrzennego w gminie. Ustanawia przepisy powszechnie obowi ązuj ące na danym terenie, b ędące podstaw ą wydawania decyzji administracyjnych (w przeciwie ństwie do studium, które wyra Ŝa jedynie polityk ę przestrzenn ą gminy). W planie miejscowym dokonuje si ę równie Ŝ zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne (nie myli ć z wył ączeniem gruntu z produkcji rolnej i le śnej, tzw. odrolnieniem). Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie mo Ŝe wykracza ć poza granice administracyjne gminy, mo Ŝe za to obejmowa ć tylko cz ęść jej obszaru. Na terenie gminy mo Ŝe obowi ązywa ć wi ęcej planów miejscowych, ich granice jednak nie mog ą si ę nakłada ć. Plan nie mo Ŝe narusza ć ustale ń studium, co stwierdza rada gminy przed jego uchwaleniem. Aktualne obowi ązuj ące plany zagospodarowania przestrzennego na terenie Powiatu kształtuj ą si ę nast ępuj ąco: 1. Gmina Kamie ń Pomorski – 18 planów. 2. Gmina Świerzno – 3 plany. 3. Gmina Mi ędzyzdroje – 17 planów. 4. Gmina Dziwnów – 4 plany. 5. Gmina Wolin – 18 planów. 6. Gmina Golczewo – 4 plany.

1.3.6 Turystyka Region Ziemi Kamie ńskiej uznawany jest w turystyce jako przepi ękny, niepowtarzalny zak ątek. Specyficzne poło Ŝenie w przestrzeni przyrodniczo-geograficznej nad Zatok ą Pomorsk ą i Zalewem Szczeci ńskim oraz rzek ą Dziwn ą w bezpo średnim sąsiedztwie morsko-lądowego Woli ńskiego Parku Narodowego i Puszczy Goleniowskiej jest niew ątpliwym atutem Powiatu Kamie ńskiego. Takie poło Ŝenie powiatu powoduje, Ŝe bardzo dobrze rozwija si ę tutaj turystyka, która spełnia bardzo wa Ŝną funkcj ę. Obszar wyspy Wolin nale Ŝy do najpi ękniejszych miejsc w Polsce - znajduj ą są tu lasy, jeziora i rzeki pełne ptactwa wodnego i ryb. Gmina Mi ędzyzdroje granicz ąca z lasami Woli ńskiego Parku Narodowego jest kurortem o mi ędzynarodowej sławie.

28 Corocznie latem do Mi ędzyzdrojów przyje ŜdŜaj ą dziesi ątki tysi ęcy turystów, ze wzgl ędu na czysto ść wody w Zatoce Pomorskiej, mikroklimat niezwykle korzystny dla organizmu, pi ękn ą i dzik ą przyrod ę, w Woli ńskim Parku Narodowym na lasy będące siedzib ą rzadkich okazów ptaków, ssaków (Ŝubry - światowa rzadko ść) i owadów. Krajobraz urozmaicaj ą liczne jeziora polodowcowe: Jezioro Turkusowe (Wapnica, gm. Mi ędzyzdroje). Tury ści wypoczywaj ący w powiecie korzystaj ą z zasobów przyrodniczych, a w szczególno ści z wodnych uprawiaj ąc Ŝeglarstwo, kajakarstwo, windsurfing, pływanie na nartach wodnych. W Powiecie Kamie ńskim znajduje si ę 157 obiektów wpisanych do rejestru zabytków, podlegaj ące ścisłej ochronie konserwatorskiej: 1. Gmina Dziwnów: Dziwnów - otoczenie pensjonatu, ul. Mickiewicza 3, otoczenie willi, ul. Parkowa 5. 2. Gmina Golczewo: Baczysław - park dworski, Gadom - dziedzicniec przedpałacowy, pałac, park dworski, Golczewo - zamek (wie Ŝa), teren osiedla, Kłodzino - park dworski, Kozielice - ko ściół Chrystusa Króla, cmentarz przyko ścielny, Mechowo - park dworski, dwór, ko ściół Niepokalanego Pocz ęcia NMP, Niemica - park dworski, dwór, ko ściół św. Michała Archanioła, Ronica - park dworski, Samlino - park dworski, Upadły - stodoła i budynek gospodarczy nr 19, ko ściół św. Józefa, cmentarz przyko ścielny, Wołowiec - park dworski. 3. Gmina Kamie ń Pomorski: Benice - park dworski, pałac, Borzysław - park dworski, Gi Ŝkowo - park dworski, Górki - park dworski, ko ściół MB Cz ęstochowskiej, Jarszewo - ko ściół Narodzenia NMP, Kamie ń Pomorski - obwarowania miejskie, teren Starego Miasta i osiedla katedralnego, kamienica (ul. Gryfitów 1, 11, 12, 13), kuria dziekana (pl. Katedralny 4), kanonia (pl. Katedralny 1), ko ściół Wniebowzi ęcia NMP, pałac biskupi (pl. Katedralny 7), ratusz, ko ściół św. Mikołaja, malowidła ścienne w skarbcu katedralnym, ko ściół św. Jana Chrzciciela (konkatedra), szkoła (pl. Katedralny 5), s ąd i areszt (ul. Ko ściuszki 13), plebania (pl. Katedralny 8), dom zakrystiana (pl. Katedrlany 9), Miłachowo - park dworski, dwór, Połchowo - teren osiedla wraz z przyległ ą wysp ą, Rarwino - park dworski, dwór, Sibin - park dworski, ko ściół Chrystusa Króla, Strze Ŝewko - park dworski, dwór, Strze Ŝewo - park dworski, dwór, teren osiedla, Śniatowo - park dworski, Świniec - park dworski, Trzebieszewo - ko ściół Niepokalanego Pocz ęcia NMP, park dworski, Wrzosowo - park dworski, dwór, chałupa nr 40, śółcino - park dworski. 4. Gmina Mi ędzyzdroje: Lubin - ko ściół MB Jasnogórskiej, Mi ędzyzdroje - otoczenie pensjonatu (ul. Ludowa 4), otoczenie domu zdrojowego (ul. Bohaterów Warszawy 20), park zdrojowy, otoczenie pensjonatu (ul. Bohaterów Warszawy 20), otoczenie pensjonatu (ul. 1000-lecia Pa ństwa Polskiego 21), otoczenie pensjonatu (ul. Pla Ŝowa 4), otoczenie pensjonatu (ul. Wesoła 4), otoczenie pensjonatu (ul. Bohaterów Warszawy 16), otoczenie pensjonatu (ul. Zdrojowa 21),

29 otoczenie pensjonatu (ul. Kopernika 3), otoczenie pensjonatu (ul. Zwyci ęstwa 21), otoczenie pensjonatu (ul. Kopernika 5), otoczenie willi (ul. Bohaterów Warszawy 4), ko ściół św. Piotra AP., otoczenie pensjonatu (ul. D ąbrówki 13), otoczenie pensjonatu (ul. Bohaterów Warszawy 8), otoczenie domu (ul. 1000-lecia Pa ństwa Polskiego 19), otoczenie pensjonatu (ul. Promenada Gwiazd 26), otoczenie pensjonatu (ul. Zdrojowa 5, 5a), otoczenie pensjonatu (ul. Rybacka 1), otoczenie pensjonatu (ul. Kopernika 6, 7, 12), otoczenie pensjonatu (ul. Bohaterów Warszawy 11), otoczenie pensjonatu (ul. Zdrojowa 5c), otoczenie willi (ul. Mickiewicza 8), otoczenie domu s.s. Boromeuszek "Stella Matutina" (ul. Krótka 5), otoczenie pensjonatu (ul. Promenada Gwiazd 12), otoczenie pensjonatu (u. Bohaterów Warszawy 18), otoczenie pensjonatu (ul. Pomorska 10, 16), otoczenie pensjonatu (ul. Bohaterów Warszawy 13), otoczenie pensjonatu (ul. Ksi ąŜą t Pomorskich 24), otoczenie pensjonatu (ul. Bohaterów Warszawy 9), otoczenie pensjonatu (ul. Bohaterów Warszawy 10), otoczenie stacji ratownictwa morskiego (ul. Promenada Gwiazd 13), otoczenie pensjonatu (ul. 1000-lecia Pa ństwa Polskiego 12), otoczenie pensjonatu (ul. Promenada Gwiazd 18), otoczenie pensjonatu (ul. Bohaterów Warszawy 7), wie Ŝa wodna (ul. Kolejowa), otoczenie pensjonatu (ul. Zdrojowa 15), otoczenie pensjonatu (ul. Ludowa 10). 5. Gmina Świerzno: Będzieszewo - park dworski, Gosty ń - park dworski, Jatki - park dworski, Kępica - park dworski, Margowo - park dworski, dwór, Stuchowo - pałac, park dworski, Sulikowo - park dworski, Świerzno - dwór (zespół budynków), park dworski, ko ściół św. Trójcy. 6. Gmina Wolin: Dargob ądz - cmentarz komunalny, Dobropole - cmentarz przyko ścielny, park dworski, dwór, Kołczewo - ko ściół (relikty), cmentarz przyko ścielny, Koniewo - ko ściół MB Cz ęstochowskiej, Ładzin - ko ściół NSP J, Mierz ęcin - dwór, park dworski, Mokrzyca Mała - park dworski, dwór, Mokrzyca Wielka - park dworski, dwór, Ostromice - wiatrak holenderski, Piaski Wielkie - park dworski, dwór, Strzegowo - park dworski, Unin - park dworski, Wiekowo - pałac (ruina), park dworski, Wiejkówko - park dworski, Wisełka - willa (ul. Nowowiejska 16), Wolin - ko ściół św. Mikołaja, dwór (ul. Zamkowa 23a), budynek (ul. Zamkowa 16), poczta (ul. Zamkowa 22), wiatrak holenderski (ul. Jaracza), teren Starego Miasta, otoczenie wiatraka holenderskiego, Zagórze - dwór. Z roku na rok poprawia si ę standard obiektów wypoczynkowych na terenie Powiatu Kamie ńskiego, a co za tym idzie wzrasta zainteresowanie bogat ą ofert ą turystyczn ą. Baza noclegowa jest dobrze rozbudowana pocz ąwszy od pól namiotowych, campingowych, po kwatery prywatne, pensjonaty, hotele, o środki wczasowe, kompleksy sanatoryjno-rehabilitacyjne. Według danych Urz ędu Statystycznego w Szczecinie w Powiecie Kamie ńskim znajduje si ę 186 obiektów noclegowych z ł ączn ą liczb ą 18.625 miejsc noclegowych, w tym 6352 całorocznych.

30 Nadmorskie gminy Dziwnów i Mi ędzyzdroje dysponuj ą najwi ększ ą w powiecie baz ą noclegow ą, łącznie około 10.842 miejsc. W roku 2012 w powiecie udzielono 203.584 noclegów, w tym 44.790 turystom zagranicznym. Baz ę noclegow ą uwa Ŝa si ę za podstawowy element zagospodarowania turystycznego danego obszaru, a jej wielko ść i struktura uznawane s ą za główne wska źniki zdolno ści recepcyjnej.

Tabela 10. Liczba wybranych rodzajów obiektów noclegowych w Powiecie Kamie ńskim Baza noclegowa Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Ośrodki wczasowe 90 93 65 Ośrodki kolonijne 21 17 15 Hotel 10 11 10 Zakłady uzdrowiskowe 3 3 3 Pensjonat 2 5 5 Pozostałe niesklasyfikowane 17 14 15 Źródło: Urz ąd Statystyczny w Szczecinie.

Dane szczegółowe dotycz ące turystycznych obiektów noclegowych w powiecie kamie ńskim obrazuje tabela 11. Według niego najwi ęcej hoteli oraz obiektów niesklasyfikowanych jest w Mi ędzyzdrojach, o środków wczasowych, kolonijnych i kempingów w Dziwnowie.

Tabela 11. Turystyczne obiekty noclegowe w Powiecie Kamie ńskim Gmina Gmina Gmina Kamie ń Gmina Gmina Gmina Baza noclegowa Dziwnów Golczewo Pomorski Mi ędzyzdroje Świerzno Wolin Hotele 0 0 1 8 0 1 Pensjonaty 3 0 0 2 0 0 Inne obiekty hotelowe 1 0 0 2 0 1 Szkolne schroniska 1 0 1 0 0 1 młodzie Ŝowe Ośrodki wczasowe 40 0 0 23 0 2 Ośrodki kolonijne 5 0 0 1 0 1 Ośrodki szkoleniowo- 1 0 0 4 0 0 wypoczynkowe Zespoły domów 7 1 0 0 2 3 turystycznych Kempingi 4 0 0 1 0 0 Pola biwakowe 1 0 0 0 0 0 Zakłady uzdrowiskowe 1 0 2 0 0 0 Pokoje go ścinne 29 0 2 24 0 2 Kwatery agroturystyczne 0 2 0 0 0 0 Pozostałe obiekty 3 0 0 10 0 2 niesklasyfikowane Źródło: Urz ąd Statystyczny w Szczecinie.

Istotnym elementem zagospodarowania turystycznego jest baza gastronomiczna i uzupełniaj ąca. Podstawowe zadanie zakładów i punktów gastronomicznych w turystyce sprowadza si ę do zapewnienia uczestnikom ruchu turystycznego wy Ŝywienia w miejscach i czasowego pobytu.

31 Zaspokojenie potrzeb odwiedzaj ących mo Ŝe nast ąpi ć za po średnictwem dwóch rodzajów usługowej działalno ści gastronomicznej: 1. Działalno ści placówek Ŝywienia zbiorowego w tzw. systemie pensjonatowym, czyli w obiektach noclegowych, gdzie turysta najcz ęś ciej opłaca pobyt w raz z wy Ŝywieniem. 2. Działalno ść placówek gastronomicznych w tzw. systemie ogólnodost ępnym.

Tabela 12. Liczba placówek gastronomicznych w latach 2010 – 2012 w Powiecie Kamie ńskim

Wyszczególnienie 2010 2011 2012 Restauracje 80 61 60 bary i kawiarnie 200 204 175 Stołówki 280 279 265 punkty gastronomiczne 66 72 50 RAZEM 626 616 550 Źródło: Urz ąd Statystyczny w Szczecinie.

Powy Ŝsze dane przedstawione w tabeli 12 wskazuj ą na spadek liczby placówek gastronomicznych w ostatnich latach. Głównym powodem jest wysoki koszt utrzymania tego typu placówek, a liczba turystów korzystaj ących z nich spada. Wczasowicz przewa Ŝnie korzysta z punktów gastronomicznych w porze obiadowej. Śniadania i kolacje przygotowuje sam. Według danych z 2010 roku 40,5% restauracji znajduje si ę w hotelach. Znaczna ich liczba funkcjonuje równie Ŝ w motelach, pensjonatach i o środkach wczasowych. Z kolei 43,4% barów i kawiarni oraz 49% stołówek i 27% punktów gastronomicznych znajduje si ę w o środkach wczasowych, które stanowi ą 62,7% wszystkich obiektów noclegowych powiatu kamie ńskiego. We wszystkich motelach działaj ą restauracje, a we wszystkich zakładach uzdrowiskowych, pensjonatach, ośrodkach kolonijnych i o środkach wczasowych znajduj ą si ę stołówki. W obiektach noclegowych Powiatu Kamie ńskiego, podobnie jak i w całym województwie zachodniopomorskim dominuj ą stołówki. Tego rodzaju zakłady Ŝywieniowe s ą pozostało ści ą dawnego modelu organizacyjnego obsługi ruchu turystycznego, bazuj ącego na o środkach wczasowych lub podobnych obiektach, które jeszcze niedawno działały na zasadach niekomercyjnych. Znaczna cz ęść tych placówek podniosła wyra źnie standard wyposa Ŝenia oraz zakres i jako ść świadczonych usług. Ró Ŝni ą si ę one jednak zasadniczo sposobem obsługi go ści w stosunku do restauracji. Cz ęść z nich na skutek stosunkowo du Ŝej konkurencji w coraz wi ększym jednak stopniu świadczy usługi podobne do restauracyjnych.

32 Rozdział II. Analiza SWOT

MOCNE STRONY SŁABE STRONY − Poło Ŝenie geograficzne (morze, lasy, − Słaba infrastruktura drogowa (drogi wojewódzkie, jeziora) powiatowe i gminne) − Droga krajowa nr 3 − Obszary chronione – przeszkoda w rozwoju − Woli ński Park Narodowy przestrzennym − Osi ągni ęcia sportowe (kolarze, − Zbyt mała oferta miejsc pracy dla mieszka ńców Ŝeglarstwo, tenis stołowy, biegi, (poza sezonem turystycznym) – brak przemysłu zapasy…) całosezonowego − Czysty klimat, w tym powietrze − Brak strefy ekonomicznej − Pola golfowe − Brak strategii promocji powiatu − Blisko ść granicy z Niemcami, Dani ą i − Wysoki poziom bezrobocia Szwecj ą − Niski poziom wykształcenia mieszka ńców − Aktywno ść istniej ących organizacji − Kierunki kształcenia w szkołach zawodowych pozarz ądowych niedopasowane do potrzeb powiatu − Imprezy kulturalne i sportowe o zasi ęgu − Niski poziom materialny społecze ństwa krajowym i mi ędzynarodowym (Festiwal − Zarobkowa emigracja młodych ludzi muzyki organowej i kameralnej, festiwal − Emigracja uczniów poza teren powiatu (szkoły wikingów, turnieje ta ńca, piknik country, średnie) bieg śniadaniowy, siódma mila Jarka) − Wysoki poziom zadłu Ŝenia Powiatu − Dziedzictwo historyczne i kulturowe − Niewystarczaj ąca jako ść i dost ępno ść usług − Otwarto ść na ró Ŝne kultury, obyczaje medycznych (szpital, szkoły) (wielokulturowo ść społecze ństwa) − Słabo rozwini ęta infrastruktura kolejowa − Zamo Ŝno ść gmin w pasie nadmorskim − Słaby system komunikacji publicznej − Maj ątek powiatu przeznaczony na − Brak silnych lokalnych przedsi ębiorców / sprzeda Ŝ/inwestycje dominacja sieci zagranicznych − Du Ŝa liczba turystów przybywaj ących na − Niedostateczna infrastruktura sportowa dla teren powiatu potrzeb powiatowych placówek edukacyjnych − Atrakcje turystyczne: ście Ŝka rowerowa − Wysoki procent bezrobocia absolwentów szkół Kamie ń-Dziwnów; szlaki turystyczne, ponadgimnazjalnych i wy Ŝszych skansen wikingów, katedra w Kamieniu, − Wysoki stopie ń bezrobocia na obszarach wiejskich molo w Mi ędzyzdrojach, pałac w − Zjawisko długotrwałego bezrobocia Stuchowie, marina w Kamieniu Pom. − Braki w wyposa Ŝeniu w nowoczesny sprz ęt

33 − Festiwal gwiazd w Mi ędzyzdrojach diagnostyczno-medyczny placówek słu Ŝby − Uzdrowisko Kamie ń zdrowia − Dobra infrastruktura turystyczna (hotele, − Brak profilaktyki zdrowotnej uzdrowiska, kwatery prywatne) − Niedostateczna świadomo ść społecze ństwa w − Prawie cały teren powiatu zakresie profilaktyki i promocji zdrowia zgazyfikowany − Wzrastaj ące potrzeby w zakresie − Zachodniopomorski szlak Ŝeglarski usamodzielnienia si ę wychowanków rodzin − Festiwal muzyki organowej i kameralnej zast ępczych i placówek opieku ńczo- wychowawczych − Niska świadomo ść ekologiczna społecze ństwa − Dzikie wysypiska i wysoki stopie ń zanieczyszczenia lasów − Wzrost liczby osób zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym, potrzebuj ących wsparcia − Bariery architektoniczne utrudniaj ące adaptacj ę niepełnosprawnych w Ŝyciu zawodowym i publicznym − Brak koordynacji działa ń o charakterze kulturalnym − Du Ŝe ró Ŝnice w rozwoju poszczególnych gmin SZANSE ZAGRO śENIA − Wykup Uzdrowiska Kamie ń przez firm ę − Przepisy formalno-prawne ograniczaj ące prywatn ą – planowane inwestycje aktywno ść obywatelsk ą − Działalno ść szkoły zawodowej w ramach − Ograniczenie rozwoju turystyki wynikaj ące z Cechu Rzemiosł Ró Ŝnych zaostrzania przepisów w zakresie ochrony − Mo Ŝliwo ści pozyskiwania środków przyrody unijnych − Zwi ększenie obci ąŜ eń fiskalnych − Powstanie gazoportu w Świnouj ściu − Starzej ące si ę społecze ństwo − Lotnisko w Goleniowie − Niestabilne prawo; ró Ŝnorodno ść interpretacji − Rozwój strefy ekonomicznej − Izolacja terenów wiejskich z uwagi na brak − Zmiany w przepisach dotycz ących dost ępu do Internetu zakupu ziemi − Brak spójno ści w rozwoju poszczególnych gmin i − Modernizacja infrastruktury wodno- współpracy mi ędzy nimi w ramach całego ściekowej, drogowej, gazowej powiatu

34 Rozdział III. Wizja rozwoju Powiatu

Powiat Kamie ński w roku 2020 b ędzie miejscem rozwini ętym gospodarczo, zapewniaj ącym miejsca pracy dla swoich mieszka ńców, zwłaszcza dla młodych ludzi. Będzie równie Ŝ miejscem atrakcyjnym turystycznie, wykorzystuj ącym swoje naturalne i historyczne walory i posiadaj ącym odpowiedni ą infrastruktur ę sportow ą, turystyczn ą i noclegow ą. Powiat b ędzie otwarty dla mieszka ńców, przyjazny osobom niepełnosprawnym, b ędzie promował i wykorzystywał aktywno ść społecze ństwa lokalnego do budowania swojego potencjału.

Rozdział IV. Priorytetowe obszary rozwoju

Maj ąc na uwadze wizj ę rozwoju Powiatu przedstawion ą w poprzednim rozdziale, ustalono nast ępuj ące priorytetowe obszary rozwoju Powiatu Kamie ńskiego: 1. Rozwój gospodarczy wykorzystuj ący potencjał zawodowy lokalnej społeczno ści 2. Wzmacnianie atrakcyjno ści turystycznej powiatu 3. Rozwój aktywno ści społecznej przy uwzgl ędnieniu istniej ących potrzeb społeczno ści lokalnej

Rozdział V. Cele i wska źniki dla poszczególnych obszarów rozwoju

Obszar strategiczny nr 1: Rozwój gospodarczy wykorzystuj ący potencjał zawodowy lokalnej społeczności

Cel nr 1: Stworzenie infrastruktury do o Ŝywienia działalno ści gospodarczej Działanie nr 1: Stworzenie Powiatowego Inkubatora Przedsi ębiorczo ści Istotnym elementem dla o Ŝywienia działalno ści gospodarczej Powiatu jest stworzenie szeregu instrumentów, powołanie odpowiednich instytucji, które pomog ą osi ągn ąć ten cel. Jednym z podstawowych instrumentów mo Ŝe by ć powołanie przez jednostk ę samorz ądow ą tj. Powiat, instytucji jak ą jest Powiatowy Inkubator Przedsi ębiorczo ści. Fazy rozwoju Powiatowego Inkubatora Przedsi ębiorczo ści (PIP): 1. Dokładne okre ślenie zakresu funkcjonowania, odbiorców (targetu) PIP a) Powiatowy Inkubator Przedsi ębiorczo ści ma by ć niezale Ŝną instytucj ą, która ma pomaga ć nowopowstałym firmom, młodzie Ŝy i studentom w osi ągni ęciu dojrzało ści i zdolno ści

35 do samodzielnego funkcjonowania na rynku oraz rozbudowanie lokalnego potencjału gospodarczego poprzez świadczenie usług konsultacyjno-doradczych i szkoleniowych. Poprzez organizowanie szkole ń, seminariów, konferencji. Usługi konsultacyjno – doradcze i szkoleniowe mog ą pomaga ć nie tylko nowym partnerom na rynku pracy. Celem Powiatowego Inkubatora Przedsi ębiorczo ści jest ogólna aktywizacja podmiotów gospodarczych na terenie całego Powiatu. Powiatowy Inkubator Przedsi ębiorczo ści mo Ŝe by ć istotnym elementem, który dzi ęki swym usługom konsultingowo – doradczym pomo Ŝe w promocji ju Ŝ istniej ących firm, w razie konieczno ści mo Ŝe pomóc w zmianie profilu ich działalno ści, tak by była zgodna z obecnymi wymogami rynku pracy. Z racji problemów zwi ązanych z du Ŝym bezrobociem w Powiecie niedoborem aktywnych młodych ludzi na rynku pracy, a tak Ŝe sporej grupy osób starszych pozbawionych mo Ŝliwo ści rozwoju, mo Ŝna zmodyfikowa ć target Powiatowego Inkubatora Przedsi ębiorczo ści i rozszerzy ć go o osoby starsze zagro Ŝone wykluczeniem społecznym, b) Powiatowy Inkubator Przedsi ębiorczo ści nie ma dublowa ć instytucji ju Ŝ istniej ących pełni ących podobn ą funkcj ę, ma z nimi współpracowa ć, z ró Ŝnorodnych działalno ści wyci ąga ć najlepsze pomysły i formy wsparcia tworz ąc własne instrumenty o Ŝywienia gospodarczego Powiatu. Ma pomaga ć w pozyskiwaniu środków na rozpocz ęcie działalno ści gospodarczej z ró Ŝnych źródeł, ma pomóc w zrozumieniu procedur jakie trzeba zrealizowa ć by zało Ŝyć własn ą firm ę. Pomóc w kształtowaniu my ślenia marketingowego osobom, które chc ą zało Ŝyć własn ą działalno ść lub w sposób pr ęŜ ny nowatorski i długotrwały funkcjonowa ć na rynku pracy, c) Powiatowy Inkubator Przedsi ębiorczo ści ma by ć kierowany głownie do: o pocz ątkuj ących przedsi ębiorców z sektora małych i średnich przedsi ębiorstw rozpoczynaj ących lub dopiero zamierzaj ących rozpocz ąć działalno ść gospodarcz ą, aktywizacja i rewitalizacja ju Ŝ istniejących firm;

o młodzie Ŝy i studentów; o osób starszych zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym. Dzi ęki przyst ąpienia do Inkubatora Przedsi ębiorczo ści uczestnicy maj ą mo Ŝliwo ść uczestnictwa w inicjatywach, maj ących na celu ustawiczne podnoszenie kwalifikacji zawodowych mieszka ńców naszego regionu ze szczególnym uwzgl ędnieniem pracowników oraz prowadzi ć działania umo Ŝliwiaj ące osobom poszukuj ącym zatrudnienia spełnienia aktualnych oczekiwa ń rynku pracy. Inkubator Przedsi ębiorczo ści ma tak Ŝe pomaga ć w inicjowaniu przekształce ń strukturalnych, zagospodarowaniu niewykorzysta- nych obiektów przemysłowych.

36 2. Współpraca Powiatowego Inkubatora Przedsi ębiorczo ści z innymi instytucjami: a) współpraca z Cechem Rzemiosł Ró Ŝnych w Kamieniu Pomorskim,

b) współpraca z Powiatowym Urz ędem Pracy w Kamieniu Pomorskim, c) współpraca z Uniwersytetem III Wieku w Kamieniu Pomorskim, d) współpraca z firmami na terenie powiatu, a tak Ŝe firmami z zewn ątrz prowadz ącymi dzia- łalno ść o charakterze konsultingowo – doradczym. Współpraca Powiatowego Inkubatora Przedsi ębiorczo ści z wymienionymi instytucjami ma by ć form ą wsparcia dla niego i stanowi ć dobre źródło informacji, a tak Ŝe ma w pewien sposób uzupełnia ć działalno ść ju Ŝ istniej ących instytucji w celu jak najlepszej aktywizacji przedsi ębiorczej Powiatu. Cech w Kamieniu Pomorskim jako organizacja pracodawców i przedsi ębiorców. Stanowi te Ŝ szczególnie silny punkt odniesienia na rynku pracy, zwłaszcza w kontek ście planowania szkole ń poprzez placówk ę kształcenia ustawicznego. Z racji wieloletniej współpracy cechu z pracodawcami i przedsi ębiorcami, jest doskonałym wsparciem i źródłem wiedzy dla Powiatowego Inkubatora Przedsi ębiorczo ści w zakresie lokalnego rynku pracy. Podobn ą funkcj ę pełni instytucja jak ą jest Powiatowy Urz ąd Pracy, dodatkowo PUP posiada szereg specjalistycznych instrumentów i usług, które pomagaj ą w funkcjonowaniu na lokalnym rynku pracy. Szczególnie pomocnym w funkcjonowaniu Powiatowego Inkubatora Przedsi ębiorczości mo Ŝe by ć np. wiedza doradców zawodowych, po średników pracy, Lidera Klubu Pracy, którzy znaj ą specyfikę lokalnego i zagranicznego rynku pracy. PUP mo Ŝe ułatwi ć funkcjonowanie grupie docelowej wyznaczonej przez inkubator, dzi ęki organizacji szkole ń, sta Ŝy czy mo Ŝliwo ści podj ęcia środków na rozpocz ęcie działalno ści gospodarczej, czy doposa Ŝenie stanowiska pracy. Taka szeroka działalno ść mo Ŝe by ć przydatna dla Powiatowego Inkubatora Przedsi ębiorczo ści. Kolejnym źródłem wiedzy dla Inkubatora Przedsi ębiorczo ści, mo Ŝe by ć Uniwersytet III Wieku z racji prowadzenia ró Ŝnorodnych wykładów i współpracy z ró Ŝnymi specjalistami jest doskonałym źródłem wiedzy o potrzebach osób starszych, a wi ęc w ąskiej lecz du Ŝej grupy odbiorców oraz ich spektrum zainteresowa ń. Pomoc firm konsultingowo – doradczych pełniłyby podobn ą funkcj ę, adresowan ą do wszystkich odbiorców inkubatora. 3. Promocja Powiatowego Inkubatora Przedsi ębiorczo ści

Inkubator Przedsi ębiorczo ści powinien posiada ć własn ą siedzib ę , a tak Ŝe powinien posiada ć własne logo, rozpoznawalny czytelny dla wszystkich w Powiecie znak. Powiat powinien organizowa ć szereg akcji promocyjnych w celu rozpowszechnienia wiedzy o tym, Ŝe jest i czym jest Powiatowy Inkubator Przedsi ębiorczo ści.

37 Informacje o takiej instytucji powinny pojawia ć si ę w lokalnych mediach, portalach społeczno ściowych czy poszczególnych stronach instytucji na terenie powiatu i gminy. 4. Finansowanie Powiatowego Inkubatora Przedsi ębiorczo ści: W corocznym bud Ŝecie powinna by ć przeznaczona okre ślona pula finansowa na działania zwi ązane z funkcjonowaniem Powiatowego Inkubatora Przedsi ębiorczo ści, mo Ŝna by tak Ŝe pozyskiwa ć środki finansowe z zewn ątrz np. z Unii Europejskiej czy z ró Ŝnych fundacji wspieraj ących rozwój okre ślonych inicjatyw lokalnych.

Cel nr 2: Reaktywowanie kształcenia zawodowego z uwzgl ędnieniem praktycznej nauki zawodu Działanie nr 1: Stworzenie systemu współpracy PUP-OPS-SP-SZKOŁY-PRACODAWCY. I Etap: Powołanie przez Starost ę, zespołu zajmuj ącego si ę koordynowaniem działa ń zmierzaj ących do reaktywacji kształcenia zawodowego zgodnego z potrzebami lokalnego rynku pracy. W skład zespołu wchodzi ć b ędą przedstawiciele: instytucji takich jak Starostwo Powiatowe, Powiatowego Urz ędu Pracy, Szkół Ponadgimnazjalnych, Opieki Społecznej oraz Pracodawców. Przedstawiciele pracodawców wyłonieni we współpracy z Cechami Rzemiosł oraz Stowarzyszeniami Pracodawców. Mo Ŝna si ę zastanowi ć nad zaproponowaniem wyst ępowania z głosem doradczym przedstawicielom Gmin a tak Ŝe organizacjom pozarz ądowym o charakterze pomocy socjalnej i instytucjom wspieraj ącym rodzin ę. II Etap: Powołany zespół stworzy plan działania z którego wynikn ą zadania dla wszystkich uczestników zespołu, formy współpracy i główne cele pracy. Specyfika ka Ŝdej instytucji pozwoli okre śli ć wła ściwe dla niej zadania i zebra ć dane potrzebne ze swojego zakresu działania które pozwol ą na analiz ę problemów, ich hierarchizacj ę i wybranie celów strategicznych. III Etap: Dotyczy wybrania celów strategicznych i zdefiniowania działa ń. W pocz ątkowej fazie pracy będą to cele krótkoterminowe zmierzaj ące do poprawy współpracy pomi ędzy instytucjami, głównie zwi ązanej z przepływem informacji, udost ępnieniem danych i wykorzystaniem ich do bie Ŝą cego działania. Na tym etapie mo Ŝna byłoby prowadzi ć nawet konsultacje społeczne, debat ę publiczn ą w celu zebrania dodatkowych informacji na temat oczekiwa ń, problemów zwi ązanych z kształceniem, powi ązanym z rynkiem pracy.

38 IV Etap: Wdro Ŝenie wybranego celu w Ŝycie. W wyniku zebrania wszelkich dost ępnych danych dzi ęki dobremu przepływowi informacji, zrealizowanie wybranego celu np. w postaci uruchomienia jednego kierunku kształcenia na podstawie istniej ącej bazy dydaktycznej. V Etap: Utworzenie stałej skoordynowanej współpracy która pozwoli na reagowania i przygotowanie bazy kształcenia na potrzeby rynku w skali jednego roku. Zespól b ędzie koordynowany przez przedstawiciela Starosty, b ędzie działał na podstawie planu pracy którego zał ącznikiem b ędzie harmonogram spotka ń. Zewn ętrznym wyrazem pracy b ędzie - promocja działa ń zespołu za pomoc ą strony internetowej własnej, stron urz ędów i instytucji współpracuj ących, mediów lokalnych, publikacji prasowych. Opracowanie systemu działania z celami i terminami, wyci ąganie wniosków i tworzenie propozycji działa ń oraz ich skoordynowanie powinno da ć efekt w postaci kształcenia w zawodach potrzebnych dla naszego regionu.

Obszar strategiczny nr 2: Wzmacnianie atrakcyjno ści turystycznej powiatu

Cel nr 1: Zwi ększenie atrakcyjno ści turystycznej powiatu.

Działanie nr 1: Stworzenie Strategii Promocji Powiatu. Promocja to zbiór wszystkich środków, za pomoc ą których jednostka organizacyjna, w tym wypadku Powiat Kamie ński przekazuje otoczeniu informacje o swojej działalno ści, produktach i usługach. W przypadku podmiotów gospodarczych promocja wpływa na szybko ść i ilo ść sprzeda Ŝy produktów przedsi ębiorstwa. Dla jednostki samorz ądowej tj. Powiatu najwa Ŝniejszym efektem działa ń promocyjnych jest wytworzenie oraz utrwalenie pozytywnego wizerunku Powiatu. W wypadku bran Ŝy turystycznej promocja powinna realizowa ć nast ępuj ące cele: 1. Informowa ć o ofercie turystycznej na terenie powiatu. 2. Wpływa ć na kształtowanie opinii turystów o ofercie turystycznej. 3. Kreowa ć potrzeby w celu dostosowania poda Ŝy do popytu. Strategia promocji Powiatu obejmuje nast ępuj ące fazy: 1. Okre ślenie odbiorców - Powiat Kamie ński mo Ŝe zaoferowa ć atrakcje dla wszystkich grup turystów. Na terenie powiatu kaŜdy znajdzie co ś dla siebie (od znanego w całym kraju kurortu w Mi ędzyzdrojach, przez o środki SPA na wybrze Ŝu, rzeki i jeziora dla w ędkarzy, Ŝeglowanie po Zalewie Szczeci ńskim i Kamie ńskim, Skansen Wczesno średniowieczny w Wolinie, do agroturystyki w gminach Świerzno i Golczewo). Z tego powodu nie mo Ŝna skupia ć si ę na jednej grupie odwiedzaj ących.

39 Łatwiejszy do okre ślenia jest podział ze wzgl ędu na miejsce zamieszkania. W przypadku pobytów weekendowych najwi ększy odsetek odwiedzaj ących stanowi ą mieszka ńcy aglomeracji Szczeci ńskiej, Gorzowa i Zielonej Góry (lubuskie). W przypadku pobytów dłu Ŝszych najwi ęcej odwiedzaj ących pochodzi z województwa Śląskiego i Dolno śląskiego. Wynika to z układu komunikacyjnego całego kraju (dla mieszka ńców tych rejonów Powiat Kamie ński jest najbli Ŝszym powiatem na poło Ŝonym nad morzem). W przypadku go ści zagranicznych najliczniejsz ą grup ę stanowi ą Niemcy. Najwa Ŝniejszym celem tej fazy jest identyfikacja potencjalnych klientów na terenie kraju i poza jego granicami. 2. Zidentyfikowanie celów promocji - celem głównym promocji jest pozyskanie turystów z kraju i zagranicy. Cel ten realizuje si ę przez przekazywanie informacji o imprezach i atrakcjach w poszczególnych gminach powiatu na terenie kraju i za jego granicami. Kolejny celem jest kształtowanie opinii o ofercie turystycznej. Celem promocji jest równie Ŝ kreowanie potrzeb w celu dostosowania poda Ŝy do popytu. stworzenie projektu przekazu; Cele te nale Ŝy realizowa ć przez działania z zakresu public relations (artykuły prasowe, konkursy, sponsoring, system oceny atrakcji turystycznych) oraz reklamy. 3. Stworzenie projektu przekazu oraz wybór odpowiednich mediów - w ramach tego działania nale Ŝy stworzy ć hasło reklamowe i logo powiatu (np. przez ogłoszenie konkursu w śród mieszka ńców lub turystów) oraz projekt jednolitych materiałów promocyjnych (teczki, foldery, reklamy graficzne i d źwi ękowe itd.). Warunkiem powodzenia jest stałe aktualizowanie materiałów, przyj ęcie jednolitej szaty graficznej (materiały gminne i powiatowe) oraz zapewnienie wystarczaj ącej ilo ści materiałów. W dobie rozwoju Internetu nale Ŝy zadba ć o aktualno ść strony graficznej oraz prezentowa ć Powiat we wszystkich funkcjonuj ących mediach społecznościowych (facebook, myspace) oraz platformach multimedialnych (youtube, wrzuta). W celu utrwalania marki w śród turystów odwiedzaj ących powiat nale Ŝy rozwa Ŝyć umieszczenie na obiektach nale Ŝą cych do Powiatu odpowiednich materiałów promocyjnych (np. budynki szkół i innych jednostek, działki przy drogach powiatowych itp.) 4. Ustalenie bud Ŝetu promocyjnego - koszty promocji s ą wydatkami przynosz ącymi efekt w długi okresie. Nie mo Ŝna oczekiwa ć napływu turystów zaraz po rozpocz ęciu akcji promocyjnej. Jednocze śnie o efektywno ści akcji promocyjnej w znacznym stopniu decyduj ą poniesione wydatki. Za wi ększe środki mo Ŝna przeprowadzi ć akcj ę skierowan ą do wi ększej grupy odbiorców. W celu finansowania działa ń promocyjnych nale Ŝy w corocznym bud Ŝecie zabezpieczy ć kwot ę przeznaczon ą na te działania. Najlepszym sposobem zabezpieczenia środków na promocj ę w poszczególnych latach jest zapis w wieloletnim planie o przekazywaniu na promocj ę okre ślonej procentowo cz ęś ci corocznego bud Ŝetu lub zapis o przeznaczeniu na promocję cz ęś ci środków pochodz ących ze sprzeda Ŝy i dzier Ŝawy maj ątku.

40 W przypadku promocji mo Ŝna stosowa ć monta Ŝ finansowy polegaj ący na wspólnym finansowaniu działa ń z gminami lub podmiotami świadcz ącymi usługi turystyczne. W promocji Powiatu mo Ŝna równie Ŝ wykorzysta ć środki finansowe pochodz ące z innych instytucji (Fundusz Ochrony Środowiska, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego) oraz środki pozyskane od sponsorów.

Działanie nr 2: Stworzenie systemu koordynacji działa ń promocyjnych w powiecie (przy wykorzystaniu sił poszczególnych gmin) Działania z zakresu promocji Powiatu pokrywaj ą si ę z działaniami gmin i podmiotów z bran Ŝy turystycznej. W zwi ązku z tym konieczne jest stworzenie systemu koordynacji prowadzonych działa ń. Istniej ą dwa podstawowe modele prowadzenia działa ń promocyjnych Powiatu: 1. Powiat w roli organizatora i koordynatora prac – wszystkie działania promocyjne prowadzone są przez Powiat lub wyznaczon ą jednostk ę. Koszty ponosz ą proporcjonalnie (np. gminy wg ilo ści miejsc noclegowych, podmioty gospodarcze za cm2 powierzchni) wszystkie promowane instytucje, przekazuj ąc środki finansowe na rzecz Powiatu. Zamawiaj ącym i realizuj ącym działania jest Powiat. 2. Powiat nie prowadzi działa ń – powiat nie prowadzi działa ń, w zamian za zastosowanie standardowej makiety materiałów, logo i hasła Powiat współfinansuje działania promocyjne gmin i podmiotów. Koordynacja prac jest mo Ŝliwa tylko w przypadku stosowania modelu nr 1. Bud Ŝety na działania promocyjne poszczególnych gmin s ą mocno zró Ŝnicowane. Dzi ęki zastosowaniu systemu proporcjonalnego gminy typowo turystyczne wydawałby odpowiednio wi ęcej na wspóln ą promocj ę. Zakres prac realizowanych w ramach działa ń promocyjnych nale Ŝy szczegółowo okre śli ć w formie porozumienia pomi ędzy wszystkimi podmiotami. W celu ich realizacji moŜna rozwa Ŝyć utworzenie Lokalnej Organizacji Turystycznej w formie stowarzyszenia lub spółki prawa handlowego.

Działanie nr 3: Współudział w organizacji imprez promuj ącej Powiat W chwili obecnej na terenie Powiatu odbywa si ę wiele imprez o znaczeniu ponadregionalnym (krajowym i mi ędzynarodowym). Do najwa Ŝniejszych nale Ŝą : 1. Festiwal Gwiazd w Mi ędzyzdrojach. 2. Festiwal Słowian i Wikingów w Wolinie. 3. Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej w Kamieniu Pomorskim. Na terenie Powiatu odbywaj ą si ę równie Ŝ liczne imprezy o charakterze mniej masowym, ale o bardzo du Ŝym znaczeniu dla środowisk do których s ą one kierowane.

41 Zliczy ć tu mo Ŝna warsztaty archeologiczne w Skansenie w Wolinie, regaty (w tym o znaczeniu mi ędzynarodowym) w Kamieniu Pomorskim czy zloty pojazdów tuningowanych na lotnisku w Śniatowie. W ramach działa ń promocyjnych Powiat powinien aktywnie wł ączy ć si ę w organizowanie wszystkich imprez na swoim terenie. Obok współfinansowania najlepsz ą form ą pomocy dla organizatorów jest pomoc w nagło śnieniu imprezy. Bardzo cz ęsto o tym Ŝe impreza si ę odbywa nie wiedz ą nawet mieszka ńcy s ąsiednich gmin. Działaniem najpilniejszym jest utworzenie ogólnodost ępnej informacji o imprezach na terenie powiatu. Wskazane jest aby uj ęte w niej były wszystkie imprezy organizowane na terenie Powiatu przez Powiat, Gminy i Organizacje Pozarz ądowe. Szeroka oferta pozwala aby ka Ŝdy zainteresowany przyjazdem do Powiatu znalazł jak ąś atrakcje dla siebie. W przypadku powołania LOT-u, mo Ŝe ona przej ąć na siebie organizowanie imprez na rzecz samorz ądów. Mo Ŝe by ć to dodatkowe źródło finansowania działa ń promocyjnych.

Cel nr 2: Poprawa infrastruktury turystycznej

Działanie nr 1: Tworzenie ście Ŝek i szlaków rowerowych W ramach tworzenia ścieŜek i szlaków rowerowych niezb ędna jest współpraca samorz ądów wszystkich szczebli. Nale Ŝy przyj ąć zasad ę Ŝe w ramach ka Ŝdej modernizacji drogi budowany będzie ci ąg pieszo – rowerowy. Zasada ta powinna obowi ązywa ć na wszystkich drogach na terenie Powiatu. Budowa ci ągu pieszo – rowerowego mo Ŝe by ć warunkiem współfinansowania inwestycji przez Powiat. W celu wytyczenia szlaków rowerowych nale Ŝy we współpracy z pozostałymi samorz ądami przeprowadzi ć analiz ę istniej ących poł ącze ń drogowych. W miejscach gdzie, ze wzgl ędu na bezpiecze ństwo uczestników ruchu, nie mo Ŝna skierowa ć rowerzystów na drogi nale Ŝy wyznaczy ć trasy alternatywne. Powiat powinien przej ąć na siebie ustawienie i utrzymanie oznakowania szlaków. Środki na finansowanie tego zadania powinny pochodzić z funduszy przeznaczonych na promocj ę (wspólne finansowanie promocji opisano wcze śniej). Podmiotem który mógłby przej ąć obowi ązki w tym zakresie mo Ŝe by ć LOT. Aktualna mapa ście Ŝek i szlaków powinna by ć dostępna na stronie internetowej Powiatu.

42 Działanie nr 2: Stworzenie oznakowania promocyjnego powiatu i jego atrakcji turystycznych W ramach środków przeznaczonych na bie Ŝą ce utrzymanie dróg nale Ŝy rozwa Ŝyć ustawienie na terenie całego Powiatu statutowych znaków drogowych okre ślaj ących granice administracyjne powiatu i gmin oraz znaków informuj ących o atrakcjach turystycznych (drogowskazy E-7 i E-8 oraz znaki z grupy E-22). Nale Ŝy oznakowa ć wszystkie miejsca i obiekty stanowi ące atrakcje turystyczne. Przy ka Ŝdej takiej atrakcji powinna znajdowa ć si ę tablica z logo Powiatu i Gminy, na której terenie atrakcja jest poło Ŝona. Tablica powinna zawiera ć podstawowe informacje oraz wykaz innych atrakcji w pobli Ŝu. Tablice takie mo Ŝna sfinansowa ć wspólnie z gminami oraz przez sprzeda Ŝ powierzchni reklamowych. Na takiej samej zasadzie mo Ŝna sfinansowa ć ustawienie tablic z mapami Powiatu okre ślaj ącymi szlaki rowerowe, szlaki kajakowe, zabytki itd.

Działanie nr 3: Wytyczenie szlaków wodnych kajakowych Na wi ększo ści rzek i zbiorników wodnych na terenie Powiatu mo Ŝliwe jest wytyczenie szlaków kajakowych. W tym celu niezb ędne jest, w porozumieniu z gminami, Zarz ądem Melioracji i Urz ądze ń Wodnych oraz Urz ędem Morskim organizacja miejsc wodowania kajaków oraz miejsc przeznaczonych na stanice wodne. Miejsca wodowana kajaków musz ą mie ć mo Ŝliwo ść dojazdu do brzegu samochodem. Miejsca na stanice powinny umo Ŝliwi ć biwakowanie oraz palenie ogniska. Nakłady organizacj ę takich szlaków nie s ą wysokie. Najwa Ŝniejszym wydatkiem b ędzie ich oznakowanie. Aktualna mapa szlaków kajakowych powinna by ć dost ępna na stronie internetowej Powiatu. Koszty organizacji szlaków mo Ŝna pokry ć ze środków pochodz ących ze sprzeda Ŝy powierzchni reklamowych na tablicach informacyjnych.

Działanie nr 4: Poprawa jako ści dróg Poprawa jako ści dróg jest jednym z najwa Ŝniejszych zada ń inwestycyjnych Powiatu Kamie ńskiego. Niestety środki przeznaczone na realizacj ę tego zdania s ą mocno ograniczone. Koszty remontów dróg powiatowych wielokrotnie przewy Ŝszaj ą warto ść rocznego bud Ŝetu. W zwi ązku z tym nale Ŝy konsekwentnie realizowa ć wieloletni plan inwestycyjny w zakresie budownictwa drogowego oraz poszukiwa ć nowych mo Ŝliwo ści finansowania remontów dróg (np. porozumienia z wła ścicielami kopalni kruszywa, farm wiatrowych). Nale Ŝy równie Ŝ doinwestowa ć słu Ŝby liniowe zajmuj ące si ę bie Ŝą cym utrzymaniem dróg. Obecnie istniej ące technologie pozwalaj ą na szybkie i skuteczne remonty nawierzchni, co ułatwi poruszanie si ę po drogach powiatowych.

43 Obszar strategiczny nr 3: Rozwój aktywno ści społecznej przy uwzgl ędnieniu istniej ących potrzeb społeczno ści lokalnej

Cel nr 1: Stworzenie systemu wsparcia organizacji pozarz ądowych

Działanie nr 1: Utworzenie Inkubatora Organizacji Pozarz ądowych Jedn ą z form ruchu społecznego, który powoduje, Ŝe ludzie gromadz ą si ę, zrzeszaj ą i podejmuj ą wspólne działania daj ą organizacje pozarz ądowe funkcjonuj ące w naszej społeczno ści lokalnej. To wła śnie w nich skupiaj ą si ę najaktywniejsi i najbardziej wra Ŝliwi na sprawy społeczne i kulturalne mieszka ńcy naszego powiatu. Wspólnym celem samorz ądu powiatu oraz organizacji pozarz ądowych jest zaspakajanie potrzeb ich mieszka ńców. Od kilku lat obserwujemy wzrost znaczenia organizacji pozarz ądowych w Ŝyciu społecznym naszego powiatu. Obszary tych aktywno ści to przede wszystkim: zdrowie i profilaktyka, o świata i edukacja, sport, kultura i inne formy aktywno ści społecznej. Rozległo ść zada ń w jakie anga Ŝuj ą si ę organizacje, ich społeczny charakter oraz wysoki poziom realizowanych usług powoduj ą, Ŝe postrzegane s ą one, jako cenny partner dla Powiatu. Nowe organizacje pozarz ądowe coraz cz ęś ciej na swojej drodze napotykaj ą liczne problemy, z którymi zazwyczaj musz ą zmierzy ć si ę same. Oczywi ście mog ą skorzysta ć z usług Pełnomocników ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi, którzy zatrudnieni są w Urz ędach Gminy czy w Starostwie Powiatowym w Kamieniu Pomorskim. Jednak Ŝe pełnomocnicy dysponuj ą wiedz ą na temat rejestracji, przeprowadzania konkursów, a nie na temat prowadzenia działalno ści. Dlatego te Ŝ na terenie Powiatu Kamie ńskiego powinien zosta ć utworzony Inkubator Organizacji Pozarz ądowych, który b ędzie prowadzony przez ju Ŝ działaj ące i posiadaj ące wiedz ę organizacje pozarz ądowe. Inkubator Organizacji Pozarz ądowych b ędzie zapewniał kompleksowy program usług maj ących na celu wspieranie organizacji w ich pocz ątkowym okresie rozwoju - od rejestracji poprzez stawianie pierwszych kroków, aŜ po profesjonalne działanie. Organizacje pozarz ądowe b ędą mogły skorzysta ć z usług typu: doradztwo, szkolenia oraz udost ępniania sprz ętu biurowego, komputera i internetu.

Działanie nr 2: Utworzenie Powiatowej Rady Działalno ści Po Ŝytku Publicznego Na terenie Powiatu Kamie ńskiego do chwili opracowania Strategii Rozwoju Powiatu Kamie ńskiego nie funkcjonowała Powiatowa Rada Działalno ści Po Ŝytku Publicznego. Powiatowa Rada Działalno ści Po Ŝytku Publicznego tworzona jest na wniosek organizacji pozarz ądowych przez organ wła ściwiej jednostki samorz ądu terytorialnego.

44 Zajmuje si ę doradzaniem, opiniowaniem dokumentów, dla potrzeb organu jednostki administracyjnej przy której ta rada działa. Szczególn ą warto ści ą takiej rady jest to, Ŝe składa si ę ona nie tylko z przedstawicieli organizacji pozarz ądowych i podmiotów, o których mowa w art. 3 ust 3 ustawy, ale tak Ŝe z reprezentantów administracji publicznej. Dzi ęki temu na forum rady istnieje mo Ŝliwo ść prezentowania stanowisk i jest szansa wypracowywania consensusu, który uwzgl ędnia racje stron. Zadaniem Powiatowej Rady Działalno ści Po Ŝytku Publicznego w szczególno ści b ędzie: 1. Opiniowanie projektów strategii rozwoju Powiatu. 2. Opiniowanie projektów uchwał i aktów prawa miejscowego dotycz ących sfery zada ń publicznych oraz współpracy z organizacjami pozarz ądowymi, w tym programów współpracy z organizacjami pozarz ądowymi. 3. Wyra Ŝanie opinii w sprawach dotycz ących funkcjonowania organizacji pozarz ądowych. 4. Udzielanie pomocy i wyra Ŝanie opinii w przypadku sporów mi ędzy organami administracji publicznej a organizacjami pozarz ądowymi. 5. Wyra Ŝanie opinii w sprawach dotycz ących zada ń publicznych, w tym zlecania tych zada ń do realizacji przez organizacje pozarz ądowe oraz w sprawach rekomendowanych standardów realizacji zada ń publicznych. Powiat Kamie ński jest zainteresowany utworzeniem Powiatowej Rady Działalno ści Po Ŝytku Publicznego, która w przyszło ści zaowocuje jeszcze lepsz ą współprac ą z organizacjami pozarz ądowymi działaj ącymi na terenie powiatu.

Cel nr 2: Zwi ększenie uczestnictwa obywateli w Ŝyciu publicznym powiatu

Działanie nr 1: Wydawanie biuletynu obywatelskiego Wydawanie biuletynu obywatelskiego jest zupełnie bez sensu, kto miałby wydawa ć takie publikacje ?. Kto miałby je finansowa ć ?. Ju Ŝ teraz jest kilka wyda ń papierowych lokalnych pism, których nikt nie czyta. Lepszym rozwi ązaniem byłoby stworzenie portalu internetowego dotycz ącego spraw obywatelskich, w którym propagowane byłby inicjatywy mieszka ńców, promowanie postaw obywatelskich, konkursy dla organizacji na np. najładniejszy ogródek, balkon czy obej ście. Prowadzeniem takiego portalu powinny zaj ąc si ę organizacje pozarz ądowe, stowarzyszenie, ale tylko wtedy gdy ich celem jest działalno ść społeczna, a nie zbieranie punktów do przyszłych wyborów samorz ądowych.

45 Działanie nr 2: Prowadzenie procesów konsultacji społ ecznych w sprawach wa Ŝnych dla dotycz ących mieszka ńców Dyskusja nad kierunkami działania samorz ądu lokalnego oraz problemami i stanem zarz ądzania publicznego w okre ślonej dziedzinie w skali lokalnej, a tak Ŝe wypracowywanie postulatów dotycz ących pracy instytucji publicznych w tym zakresie. Forum powołuje rada powiatu, a jego uczestników wyznaczaj ą starosta i wójtowie. Wprowadzenie konsultacji społecznych na zasadach okre ślonych przez organ JST.

Działanie nr 3: Umo Ŝliwienie mieszka ńcom inicjatywy uchwałodawczej Mo Ŝliwo ść wniesienia konkretnego projektu uchwały pod obrady Rady, po uzyskaniu odpowiedniego poparcia. Konieczno ść stworzenia odpowiednich zapisów w uchwale dotycz ącej zasad prowadzenia konsultacji społecznych.

Działanie nr 4: Uchwalenie zasad realizacji zada ń publicznych w trybie inicjatywy lokalnej Przedło Ŝenie okre ślonej sprawy publicznej pod dyskusj ę na sesji, poniewa Ŝ odpowied ź na interpelacj ę i ewentualna dyskusja nad ni ą musz ą odbywa ć si ę na sesji. Jest to mo Ŝliwe w przypadku zebrania odpowiedniej liczby osób popieraj ących dan ą inicjatyw ę.

Rozdział VI. Metodologia wdra Ŝania strategii

Działania opisane w ramach poszczególnych celów koordynowane b ędą przez: 1. Starostwo Powiatowe, Wydział inwestycji i wspierania przedsi ębiorczo ści (cel nr 1 w obszarze strategicznym nr 1; cel nr 1 w obszarze strategicznym nr 2; cel nr 2 w obszarze strategicznym nr 2). 2. Starostwo Powiatowe, Wydział edukacji, kultury i sportu (cel nr 2 w obszarze strategicznym nr 1; cel nr 1 w obszarze strategicznym nr 3; cel nr 2 w obszarze strategicznym nr 3). Wy Ŝej wymienione wydziały Starostwa Powiatowego powinny planowa ć i wdra Ŝać poszczególne działania opisane w rozdziale V we współpracy z innymi partnerami społecznymi i gospodarczymi, prowadzącymi swoj ą działalno ść w powi ązaniu z obszarami tematycznymi opisanymi w strategii. W śród potencjalnych partnerów wymieni ć nale Ŝy przede wszystkim: organizacje pozarz ądowe, grupy nieformalne, zwi ązki i porozumienia organizacji pozarz ądowych, Powiatow ą Rad ę Działalno ści Po Ŝytku Publicznego (w przypadku jej utworzenia).

46 Rozdział VII. Źródła finansowania

Z uwagi na przyj ętą metodologi ę tworzenia strategii, okre ślono poni Ŝej potencjalne źródła pozyskiwania środków na finansowanie działa ń uj ętych w strategii, bez wyliczania konkretnych kwot wydatków w ramach danych obszarów strategicznych. Do źródeł tych nale Ŝą przede wszystkim: 1. Bud Ŝet powiatu. 2. Bud Ŝety gmin le Ŝą cych na obszarze powiatu. 3. Ministerstwa tematycznie powi ązane z danym obszarem strategicznym rozwoju. 4. Środki z Unii Europejskiej (w ramach EFS, EFRR, PROW i innych). 5. Bud Ŝet województwa zachodniopomorskiego. 6. Środki własne instytucji realizuj ących strategi ę. 7. Środki instytucji grantodawczych dost ępne gównie dla organizacji pozarz ądowych (m.in. Program Operacyjny Fundusz Inicjatyw Obywatelskich, Szwajcarsko-Polski Program Współpracy, Fundacja Wspomagania Wsi i inne).

Rozdział VIII. Monitoring wdra Ŝania strategii

1. Wydziały Starostwa Powiatowego odpowiedzialne za realizacj ę poszczególnych działa ń przygotowywa ć b ędą dwa razy w roku sprawozdania z realizacji strategii obejmuj ące opis przeprowadzonych działa ń oraz plan na kolejny rok. 2. Sprawozdania zawiera ć b ędą informacje o podj ętych działaniach w ramach poszczególnych celów, zaanga Ŝowanych środkach, liczbie uczestników, osi ągni ętych rezultatach. 3. Sprawozdania przygotowywane b ędą w terminie 1 miesi ąca od zako ńczenia danego półrocza. 4. Sprawozdanie za drugie półrocze obejmowa ć b ędzie dodatkowo, oprócz informacji zawartych w punkcie 2, równie Ŝ planowane do realizacji na rozpoczynaj ący si ę rok kalendarzowy działania w ramach poszczególnych obszarów strategicznych.

47 Spis map, wykresów i tabel

Mapy: Mapa 1. Mapa z podziałem administracyjnym...... 6

Tabele: Tabela 1. Sytuacja demograficzna i społeczna w Powiecie Kamie ńskim ...... 10 Tabela 2. Migracje w latach 2010-2012...... 10 Tabela 3. Liczba uczniów, słuchaczy i wychowanków w placówkach o światowych prowadzonych przez Starostwo Powiatowe w Kamieniu Pomorskim w latach 2009-2012 ...... 12 Tabela 4. Liczba osób niepełnosprawnych w Powiecie Kamie ńskim...... 14 Tabela 5. Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia w latach 2010-2012 ...... 15 Tabela 6. Stopa bezrobocia w gminach Powiatu Kamie ńskiego...... 16 Tabela 7. Struktura bezrobocia według czasu pozostawiania bez pracy...... 16 Tabela 8. Wykaz organizacji pozarz ądowych według obszaru działania w roku 2012...... 20 Tabela 9. Wysoko ść środków finansowych przeznaczonych na wspóln ą realizacj ę zada ń publicznych ...... 22 Tabela 10. Liczba wybranych rodzajów obiektów noclegowych w Powiecie Kamie ńskim ...... 31 Tabela 11. Turystyczne obiekty noclegowe w Powiecie Kamie ńskim ...... 31 Tabela 12. Liczba placówek gastronomicznych w latach 2010 – 2012 w Powiecie Kamie ńskim ...... 32

Wykresy: Wykres 1. Bezrobotni ogółem w podziale według wieku w latach 2010-2012...... 17 Wykres 2. Bezrobotni według poziomu wykształcenia ...... 18 Wykres 3. Bezrobotni według sta Ŝu pracy...... 19 Wykres 4. Rodzaje organizacji pozarz ądowych działaj ących na terenie Powiatu Kamie ńskiego w latach 2010 – 2012 ...... 20 Wykres 5. Zestawienie procentowe zada ń publicznych realizowanych wspólnie z organizacjami pozarz ądowymi w latach 2011-2012...... 22

48