Kullanimlar Ve Doyumlar Yaklaşimi Çerçevesinde
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
KULLANIMLAR VE DOYUMLAR YAKLAŞIMI ÇERÇEVESİNDE EVLENDİRME PROGRAMLARI: ESRA EROL’LA PROGRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME Ümmügülsüm KARAMAN (Yüksek Lisans Tezi) Eskişehir, 2016 KULLANIMLAR VE DOYUMLAR YAKLAŞIMI ÇERÇEVESİNDE EVLENDİRME PROGRAMLARI: ESRA EROL’LA PROGRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME Ümmügülsüm KARAMAN YÜKSEK LİSANS TEZİ Basın Yayın Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. İzlem Vural Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eylül, 2016 Yüksek Lisans Tez Özü KULLANIMLAR VE DOYUMLAR YAKLAŞIMI ÇERÇEVESİNDE EVLENDİRME PROGRAMLARI: ESRA EROL’LA PROGRAMI ÜZERİNE BİR İNCELEME Ümmügülsüm KARAMAN Basın Yayın Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekim, 2016 Danışman: Doç. Dr. İzlem Vural 2000’li yılların başından itibaren Türk televizyon kanallarında yayınlanmaya başlayan evlilik/evlendirme programları da halen farklı tür ve biçimlerde devam etmektedir. Bu çalışmanın ana problemini söz konusu evlendirme programlarının hangi kitlelerce ve hangi haz ve doyumlarla izlendiğinin saptanması oluşturmaktadır. Gündüz kuşağında yüksek bir izlenme payına sahip olan ve reality program türleri içinde yer alan Esra Erol’la adlı programın özelinde yürütülen bu çalışmada çalışmanın amaçlarından yola çıkarak Kullanım ve Doyumlar Yaklaşımı çerçevesinde oluşturulan anket kolayda örneklem yöntemi ile ulaşılan 319 izleyiciye uygulanmış ve hangi doyumları sağlamak üzere programı izlendiği araştırılmıştır. Analiz edilen cevaplar yine Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı bağlamında değerlendirilmiş; katılımcıların büyük çoğunluğunun eğlence, kaçış ve stres atma başlığı altında toplanan doyumları sağladıkları için bu programı takip ettikleri görülmüştür. İzleyicilerin sağladıkları doyumların yoğunluk sıralamasına göre eğlence, aidiyet geliştirme, temas ve sosyal destek başlıklarında toplandığı görülmüştür. Anahtar Sözcükler: Kullanımlar Doyumlar, Evlendirme Programları, İzleyici, Motivasyon, Reality iii Abstract MARRIAGE SHOWS BASED ON USES AND GRATIFICATIONS APPROACH: A STUDY ON ESRA EROL’LA SHOW Ümmügülsüm KARAMAN Department of Journalism Anadolu University, Graduate School of Social Sciences, October 2016 Supervisor: Assoc. Prof. İzlem Vural Marriage shows, which have been televised on Turkish television channels since early 2000s, still continue in various formats and types today. In this respect, the study aims to identify which audience watch these marriage shows on which gratification and contents. The study particularly focuses on the marriage show ‘Esra Erol’la’ which has a high rating on daytime broadcast as a reality show. The sample of the study consists of 319 audience surveyed based on the convenience sampling method through the questionnaire formed in compliance with the objectives of the study based on the Uses and Gratification Approach to survey which gratifications the audience aim to satisfy by watching the show. The analyzed answers were assessed in terms of the Uses and Gratification Approach and the results have shown that a great majority of the respondents watch the show to satisfy the gratifications such as entertainment, flight and relaxation. For the intensity sorting of the gratifications by the audience, entertainment, belonging, contact and social support are the main gratifications respectively. Keywords: Uses and Gratification, Marriage shows, Audience, Motivation, Reality TV. iv ÖNSÖZ Bu çalışma en çok fikirlerinden, eserlerinden ve her türlü çıktılarından faydalandığım yüzlerce düşün emekçisine aittir. Baştan sonra her aşamada akademik ve dostane olarak yanımda olan, yol gösteren, destek olan değerli danışmanım Doç. Dr. İzlem Vural’a minnettarlığım bakidir. Savunma jürisindeki katkılarından dolayı Prof. Dr. Abdulah Koçak’a; zamanını ve bilgisini esirgemeksizin çalışmanın önemli noktalarına müdahale eden sayın Doç. Dr. N. Bilge İspir’e teşekkür borçluyum. Ayrıca hem akademik hem felsefi anlamda yeni bakış açılarına kapılar açan ve derin sohbetlerini hep anacağım değerli hocam Doç. Dr. Hakan Ergül’e teşekkür ederim. Hayatımın her aşamasındaki gibi yine yanımda olan Maside Evrim Durmuş, Yeliz Erkoç, Ezel Gündoğdu’ya; içimdeki gizli çalışkanın ekmeği ve suyu Seda Akpınar Şenyuva’ya; her daim öncüm Ahmet Sinav’a; en kritik anlarda yetişen Özlem Yelda Dilmen’e; bağlantılarını hiç esirgemeyen Semra Sadık Krupka’ya; saha çalışmasının gerçekleşmesini sağlayan Esra Egi’ye ve her zamanki gibi yine elinden gelenin ötesine geçen Gülşah Erol’a gönülden teşekkür ederim. Ümmügülsüm Karaman Aralık, 2016 v vi Tablolar Listesi Sayfa Tablo 1. Ölçek Güvenilirlik Analizi Sonuçları ......................................................... 21 Tablo 2. Faktör Analizi Sonucunda Açıklanan Toplam Varyans Ve Faktör Yükleri ..... 24 Tablo 3. Katılımcıların Esra Erol'la Adlı Programı İzleme Oranı ................................... 109 Tablo 4. Esra Erol’la Adlı Programı İzleyen Katılımcıların Özelliklerine İlişkin Dağılımlar ............................................................................................................................... 110 Tablo 5. Katılımcıların Günlük Ortalama Televizyon İzleme Süresine İlişkin Dağılımlar ................................................................................................................................................... 112 Tablo 6. Katılımcıların Programı İzleme Sıklığına İlişkin Dağılımlar ............... 113 Tablo 7. Katılımcıların Cinsiyet Dağılımı .............................................................. 114 Tablo 8. Katılımcıların Evlendirme Programlarının Gerekliliğine İnanma Özelliğine İlişkin Dağılımları .................................................................................. 115 Tablo 9. Katılımcıların Evlendirme Programlarına Bağımlılığına İlişkin Bulgular ...................................................................................................................................... 116 Tablo 10. Scree Plot Grafiği ...................................................................................... 118 Tablo 11. Açıklanan Toplam Varyans Yüzdesi ve Faktör Düzeyleri ................. 119 Tablo 12. Katılımcıların Cinsiyetlerine Göre Doyumların Faktör Düzeyleri ... 124 Tablo 13. Katılımcıların Gelirlerine Göre Doyumların Faktör Düzeyleri ......... 125 Tablo 14. Katılımcıların Eğitim Durumları İle Faktör Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi .............................................................................................. 129 viii Görseller Listesi Sayfa Görsel 1. Esra Erol’la Stüdyosunun Program Açılışında Panoramik Görünümü .................................................................... 89 Görsel 2. Esra Erol’un Program Açılışında Stüdyoya İnişi ........................................ 89 Görsel 3. Esra Erol’la Stüdyosu Dekorasyonu ............................................................. 90 Görsel 4. Loca Görünümü .............................................................................................. 91 Görsel 5. Paravan Görünümü ........................................................................................ 92 Görsel 6. Karar Anı ......................................................................................................... 92 ix İçindekiler Jüri ve Enstitü Onayı ................................................................................................... ii Öz ................................................................................................................................. iii Abstract ......................................................................................................................... iv Önsöz .............................................................................................................................. v Etik İlke ve Kurallara Uygunluk Beyannamesi ............................................................................................................. vi Özgeçmiş .................................................................................................................. vii Tablolar listesi ......................................................................................................... viii Görseller Listesi ........................................................................................................ ix 1. Giriş ................................................................................................................... 1 1.1. Problem .................................................................................................. 5 1.2. Amaç ..................................................................................................... 13 1.3. Önem .................................................................................................... 14 1.4. Varsayımlar ......................................................................................... 15 1.5. Sınırlılıklar .......................................................................................... 16 1.6. Tanımlar ............................................................................................... 16 2. Yöntem ............................................................................................................ 18 2.1. Araştırma Modeli ............................................................................... 18 2.2. Evren ve Örneklem ............................................................................ 18 2.3. Veri Toplama Tekniği ve Aracı ....................................................... 19 2.3.1. Güvenilirlik Çalışmaları .....................................................