50 JAAR REPORTAGE

TEKST JACO BIJLSMA EN ROBERT SERVAAS Ferruccio’sFOTOGRAFIE ARNO LINGERAK voorkeur Nee, hier geen jubileumoptreden van de Miura en de Countach, supersterren van het merk met de stier. Dit relatief onbekende trio GT’s belichaamt de ideologie van veel beter. We presenteren van links naar rechts de Espada, de Jarama en de Islero.

62 | WWW.AUTOVISIE.NL WWW.AUTOVISIE.NL | 63 50 JAAR LAMBORGHINI REPORTAGE

N DE EERSTE ALINEA VAN DE GESCHIEDENIS DIE FER- borghini was not amused, want hij vond de motor te hoog- RUCCIO LAMBORGHINI VIJFTIG JAAR GELEDEN BEGON toerig en door de constructie ongeschikt. Hij kreeg daardoor TE SCHRIJVEN zit namelijk een vlijmscherpe doelstelling. ook onenigheid met Bizzarrini en monteerde uiteindelijk in Dat Lamborghini betere auto’s wilde maken dan rivaal de eerste productie-Lamborghini, de 350 GT, een tot 280 pk Ferrari is alom bekend. Maar veel minder mensen weten afgetrainde, geciviliseerdere versie van die motor. Die eerste wat Ferruccio onder ‘beter’ verstond. Lamborghini was als Lamborghini verscheen in 1964 en was een echte GT zoals klant van Ferrari een ervaringsdeskundige, die er niet voor Ferruccio wilde. In twee jaar tijd werden er 120 exemplaren terugdeinsde om kritische testnotities te plaatsen. Hij vond gebouwd, een succes dat met de 400 GT nog werd voortgezet. de Ferrari’s van toen te rauw en te racy, niet gecivili- seerd genoeg en eigenlijk ongeschikt voor de straat. Na Toen de Miura vier jaar na de geboorte van die eerste het bekendste conflict uit de autogeschiedenis besloot Lamborghini de wereld sneller deed draaien als bloedmooie Ferruccio om zélf betere sportauto’s te gaan bouwen allereerste supercar, dacht Ferruccio vooral na over een dan Ferrari. Daarvoor huurde hij de beste mensen in; opvolger van de 400 GT. Daarvoor klopte hij aan bij Touring, als eerste mocht met zijn bedrijfje dat ook het design van de 350 GT en 400 GT had verzorgd. Societa Aerostar aan de slag. Dat kreeg de opdracht om Het voorstel van de carrossier werd echter afgekeurd door een drieliter V12-motor te bouwen, net als die van Ferrari, Lamborghini en voor een tweede kans was het te laat, want maar met meer beschaving en souplesse om vooral ook op Carrozzeria Touring ging failliet. Daarop kreeg een oud- straat te kunnen schitteren. Bizzarrini was echter eigenwijs werknemer van Touring, Mario Marazzi, de opdracht. Die Alle drie GT’s, maar wel en maakte een 3,5 liter motor met dry-sump smering die 360 tekende op basis van de 400 GT een slanke, scherp gelijnde in totaal verschillende pk leverde bij 9800 krukasomwentelingen per minuut. Lam- koets met opklapbare koplampen en een lange motorkap. verschijningsvormen. Linkerpagina: deze Islero S is een ‘nakomertje’ die werd gemaakt voor Dries van der Lof toen de productie eigen- lijk al was gestopt.

De Islero heeft fraaie -wielen, die (goudkleurig)ook op de Espada worden gebruikt. De V12-motor pro- duceert in de Islero S minimaal 350 pk. Dit exemplaar heeft af-fabriek aircondi- tioning.

‘Ferruccio Lamborghini besloot om zélf betere sportauto’s te gaan bouwen dan Ferrari’

‘16 ‘46 ‘63 ‘64 ‘66 ‘67 ‘68 ‘70 ‘71 ‘68 Geboorte Ferruccio Elio Start bouw tractoren, Oprichting Automobili Presentatie eerste pro- Introductie 400GT 2+2 Introductie Miura, Marzal Introductie Islero en Miura Debuut van de Espada, Komst van de Lamborg- Het concept voor de Arturo Lamborghini in aircosystemen en Lamborghini S.p.A., ont- ductie-Lamborghini, de en 400 GT Monza, Flying Concept staat op Salon Roadster, Valentino Bal- ook weer op de autoten- hini Jarama, Urraco, en Countach debuteert in Renazzo di Cento, Ferrara. verwarmingsinstallaties. hulling 350GTV in Turijn. 350GT. Star van Touring. van Genève. boni komt in dienst. toonstelling van Genève. Miura Jota. (waar anders?) Genève.

WWW.AUTOVISIE.NL | 65 50 JAAR LAMBORGHINI REPORTAGE De Espada heeft een grote vlakke bagageruimte De auto kreeg de naam Islero en verscheen in 1968. Die onder een geheel Islero 400 GT had dezelfde V12-motor als de 400 GT en was glazen achter- een echte Gran Turismo zoals Lamborghini hem voor ogen ruit. Het klas- had. Helaas geen echte vierzitter en met 125 geproduceerde siek houten exemplaren ook geen echt succes. Een jaar later volgde een driespaaks stuur S en daarvan werden er nog eens 100 gemaakt. Het hier ge- staat vrij vlak. toonde exemplaar is zo’n S en werd in Nederland nieuw ge- leverd aan industrieel en ex-Formule 1-rijder Dries van der Lof. Die werd in 1970 verliefd op de Islero toen de productie eigenlijk net was gestopt. Het verhaal is dat hij Lamborghini overhaalde om er nog eentje te maken en dat werd deze 60- 46-PL. Origineel voorzien van airco.

De Islero was in feite een 400 GT met een nieuwe koets, maar had grotere spoorbreedtes, een onafhankelijke wielophanging en een vijfbak. De krachtbron was dezelfde vierliter V12 met een vermogen van 325 pk en in deze S zelfs Een volwaardige vier- 350 pk. Dat zorgde voor een topsnelheid van 259 km/h. De zits cockpit die gedo- mineerd wordt door een standaardsprint leverde een volgasconcert van slechts 6,2 grote centrale trans- seconden op. Dit exemplaar is door zijn huidige eigenaar missietunnel. Achterin weer in topconditie gebracht en het is tussen de extravagan- twee ‘aparte’ stoelen. te Espada en opvallend moderne Jarama de meest elegante GT. Fraaie strakke lijnen, een lange neus en een relatief

‘Op basis van de Marzal-conceptcar werd door Gandini de Espada ontworpen’

SPECIFICATIES ISLERO S ESPADA S2 JARAMA S nieuwprijs 62.000 gulden 92.000 gulden 97.500 gulden bouwperiode 1969-1970 1970-1972 1972-1976 topsnelheid 260 km/h 260 km/h 260 km/h acceleratie 0-100 6,2 s 6,5 s 6,8 s motor V12, 3929 cm3 V12, 3929 cm3 V12, 3929 cm3 max. vermogen 350 pk (261 kW)/ 350 pk (261 kW)/ 365 pk (268 kW)/ 7500 min-1 7500 min-1 7500 min-1 max. koppel 393 Nm/5500 min-1 393 Nm/5500 min-1 407 Nm/5500 min-1 transmissie handgesch. vijfbak handgesch. vijfbak handgesch. vijfbak afmetingen lengte 452,4 cm, lengte 473,0 cm, lengte 448,5 cm, breedte 173,0 cm, breedte 186,0 cm, breedte 182,0 cm, hoogte 127,0 cm, hoogte 118,5 cm, hoogte 119,0, wielbasis 254,8 cm wielbasis 265,0 cm wielbasis 238,0 cm massa leeg 1460 kg 1480 kg 1460 kg Alle gegevens zijn fabrieksgegevens

‘72 ‘74 ‘75 ‘76 ‘77 ‘78 ‘80 ‘81 ‘82 ‘86

Verkoop tractorenfabriek Ferruccio verkoopt rest De testrijder van het eer- De Urraco wordt opge- Onthulling van de Chee- Pietro Frua ontwerpt Ook Bertone doet een Presentatie van de Jalpa De LMA002 en de Marco De serieversie van de aan SAME en 51% van van Automobili S.p.A. en ste uur, Bob Wallace, ver- volgd door de Lamborg- tah, een prototype voor de ‘Fuena’, die in Turijn Lambo-duit in het zakje als opvolger van de Polo van Ital Design zien LM002-terreinbeul wordt autofabriek aan Rosetti. begint een wijngaard. trekt bij Lamborghini. hini Silhouette. een militair voertuig. wordt voorgesteld. met de Athon. Silhouette en de LM001. het levenslicht. gepresenteerd.

66 | WWW.AUTOVISIE.NL WWW.AUTOVISIE.NL | 67 50 JAAR LAMBORGHINI REPORTAGE

klein glasoppervlak geven de Islero de klassieke looks van ook een goede instap naar de volwaardige achterzittingen een Gran Turismo, gemaakt om op hoge snelheid mee over mogelijk te maken. De ruime kofferbak biedt plaats aan de autostrada te jagen. Om een relaxed retourtje Turijn-Pa- voldoende bagage voor een lange vakantietrip. Opvallend rijs mee te doen, cultuur te snuiven en van het goede leven is de grote glazen ruit in de achterzijde van de Espada, een te genieten. Een plaatje van een auto, die in een museum designelement dat Gandini later nog eens bij de Maserati niet zou misstaan. Dat was overigens heel dynamisch ook te Khamsin herhaalde. Onder de kap van de grote Lambo zien op het witte doek, dankzij een figurantenrol in de film kwam opnieuw de vierliter V12 met een vermogen van 325 ‘The man who haunted himself’, waarin de Islero naast Ro- pk. De naam Espada (‘zwaard’ in het Spaans) refereert aan ger Moore schitterde. Een eervolle, maar korte filmcarrière, het zwaard dat door stierenvechters wordt gebruikt. De auto zoals ook de Miura overkwam toen die in de openingsscène verscheen in 1968 en tot de productiestop in 1978 werden er van de eerste ‘Italian Job’ zo tragisch aan zijn einde kwam. 1217 exemplaren gebouwd, waarmee het de meest succes- volle Lamborghini uit die tijd was. In die tien productiejaren De auto van Martin Zomer is van 1976 Naast de Miura en Islero wilde Ferruccio Lamborghini het werd de Espada steeds aangepast. Na de S1 verscheen in en de laatste Jarama modellenprogramma breder maken en tevens de voor hem 1970 de S2 met 350 pk en een gewijzigd interieur. Die werd GTS uit de serie. zo gewenste vierzitter toevoegen. Hiervoor liet hij op basis in 1972 opgevolgd door de S3 met dezelfde krachtbron, Hij heeft een com- De Espada heeft als van de Marzal-conceptcar een sportsedan ontwikkelen. maar met opnieuw een aangepast interieur. Uiterlijk werd plete en kostbare enige van dit trio vier , op dat moment werkzaam bij Bertone, de Espada in al die jaren nauwelijks gewijzigd. Een auto- motorrevisie ach- onbedekte koplam- tekende de koets van die Espada. Met extravagante vleugel- matische transmissie was als optie leverbaar vanaf 1974 ter de rug. Nieuwe remmen van Movit pen. De Jarama heeft deuren die uiteindelijk het productiestadium niet haalden, en stuurbekrachtiging kon al vanaf 1970 als extra worden zorgen voor de stop- naar beneden weg- maar ze zijn wel degelijk overwogen, getuige een prototype besteld. Met een lengte van ruim 4,7 meter was de Espada draaiende ‘oogleden’ kracht. Het onderstel met die deuren in het privémuseum van Lamborghini. De geen kleintje en met een massa van bijna 1500 kg ook zeker over de units (geheel werd onder handen onder). De Islero Espada kreeg twee portieren, die groot genoeg waren om geen vedergewicht. Desondanks accelereerde zowel de S2 genomen door Intrax. heeft conventionele klapkoplampen.

De Jarama S van Mar- tin Zomer kent een mooi verhaal: afkom- stig uit Zwitserland, ooit het bezit van een sjeik en de ongenum- merde motor heeft een grotere inhoud van 4,7 liter.

‘ ‘De Jarama is qua uiterlijk niet het typerende voorbeeld van een traditionele GT’ ‘87 ‘88 ‘89 ‘90 ‘92 ‘93 ‘94 ‘95 ‘96 ‘98

Ferruccio Lamborghini Overname door De Lamborghini Countach De P140, een prototype Introductie van de Diablo, De Diablo Roadster wordt overlijdt op Chrysler verkoopt Lam- De Cala, een voorstel De Raptor, conceptcar Nieuwste fase gaat in: en oprichting Lambor- ‘25th Anniversary’ als voor de opvolger van de destijds de snelste pro- als prototype gelanceerd, 76-jarige borghini aan MegaTech voor de Jalpa-opvolger van Zagato, met befaamd AG neemt Lambor- ghini Engineering S.p.A. speciale editie. Jalpa, wordt getoond. ductieauto. maar komt pas in 1995. leeftijd. van o.a. Tommy Soeharto. van Ital Design. ‘double bubble’ dak. ghini over van MegaTech.

68 | WWW.AUTOVISIE.NL WWW.AUTOVISIE.NL | 69 REPORTAGE 50 JAAR LAMBORGHINI

als de S3 in 6,5 seconden van 0 naar 100 km/h. De Espada Het succes van de Espada wist de Jarama (officieel ‘Jarama de kap zoals die ook gebruikt werd in de Countach 5000S op de foto’s is een S2 in opvallend rood en met goudkleurige GT’) echter bij lange na niet te evenaren. In 1973 werd hij na en heeft dus nog meer vermogen. Dat levert een uitermate lichtmetalen wielen. 176 exemplaren opgevolgd door de GTS, ook wel Jarama S snelle auto op, die dankzij het uit Engeland afkomstige genaamd. Uiterlijk onder meer herkenbaar aan de bult op de QuickSilver-uitlaatsysteem ook nog eens geweldig klinkt. Om aan de nieuwe Amerikaanse veiligheids- en emis- motorkap en met een 365 pk sterke V12 aan boord. Stuurbe- Zoals gewoonlijk bij bijna al deze Italiaanse exoten, moet sie-eisen van 1970 te voldoen zou Lamborghini de Islero krachtiging was standaard. Het interieur en dan vooral het je je aanpassen in de auto. Je laat je in de kenmerkende behoorlijk hebben moeten herzien. In plaats daarvan kwam dashboard en de middenconsole ondergingen eveneens de kikvorshouding maar wat achter het stuur zakken, want het 1 het merk met de Jarama, die gebouwd werd op een ingekort nodige aanpassingen. Zo verdween de radio vanuit de mid- alternatief is verkrampt rechtop zitten zonder enige vorm chassis van de grote Espada. De ontwerper was opnieuw denconsole naar een plek in het dak, bóven de voorruit. De van ondersteuning. En dat is niet de bedoeling, deze Lam- Marcello Gandini, in dienst bij designhuis Bertone, die een Jarama S bleef tot eind 1976 in productie en Lamborghini borghini’s zijn immers ontstaan om in en van te genieten. 2 bijzondere vierzitter met naar beneden wegklappende kop- bouwde in totaal 152 exemplaren. Dynamische monumenten die typeren waarom Lamborg- lampkappen tekende. Onder de kap opnieuw de welbekende hini ooit auto’s ging maken. Voor Ferruccio was dat wat an- V12 met 350 pk, die de Jarama dezelfde topsnelheid gaf als De Jarama en Iso Lele zijn qua uiterlijk gemakkelijk ver- ders dan jezelf een hartaanval te bezorgen in zo’n gestresste diens voorganger. Hoewel het een bijzonder ontwerp is, is wisselbaar en dat is niet zo verwonderlijk, want ook die Lele Ferrari van toen of een supercar van nu. Lamborghini de Jarama qua uiterlijk niet het prototype van een traditio- werd in dezelfde periode door Gandini getekend. De Jarama voerde zijn hartritme liever op door te kijken naar schoon- nele GT. Desondanks biedt het interieur plaats aan vier per- hier is een S, door eigenaar Martin Zomer technisch geheel heid en te luisteren naar een uitermate fraai twaalfcilinder 3 sonen en is er ook nog een flinke bagageruimte beschikbaar. gereviseerd. Zijn auto heeft echter de 4,7 liter V12 onder toerenconcert.

Evert den Outer LAMBORGHINI’S 1 kocht zijn schit- ERFENIS terende Islero S Als zoveel fabrikanten houdt ook Lamborghini van de nazaten van zijn geschiedenis in ere. Hiertoe heeft het merk ex-formule 1-rijder op het eigen fabrieksterrein in Sant’Agata Dries van der Lof. De Bolognese een bescheiden fabrieksmuseum, auto die 18 jaar lang verdeeld over twee verdiepingen. Hier staan in de garage had 3 verschillende modellen uit de historie, waaron- gestaan was in goede 2 der een van de oudste, allereerste Countachs. conditie maar toch Tevens zijn er diverse conceptmodellen te zien, besloot Den Outer 1 zoals de Concept S (op basis van Gallardo) en tot perfectionering de Estoque. En mocht u niet in de gelegen- door specialisten. heid zijn om het museum zelf te bezoeken, via Google Maps is er de unieke mogelijkheid om Frank van een virtuele rondtoer te maken. 2 Marrewijk zag Tegenover het officiële fabrieksmuseum in toen hij nog op de de BullBar (2) heeft Nederlander Jasper van middelbare techni- Toorenburg een eigen minimuseum, gewijd aan sche school zat een het merk met de stier. Hier zijn nog veel meer Espada in een garage modellen van Lamborghini te zien, al zijn ze staan en die maakte wel op schaal. In een flink aantal vitrines toont zo’n onuitwisbare Jasper zijn enorme collectie miniaturen. indruk dat hij er Maar om de complete historie van Lamborghini beslist ooit een wilde te zien moet u toch echt naar het Ferruccio hebben. Nadat hij bij Lamborghini Museum. Hier hangt de door Fer- Van Vliet personen- ruccio zelfstandig in elkaar gezette helikop- auto’s zo’n auto zag ter, die een tijdje diende bij de brandweer van staan, kwam het niet Rome en verder staat er ook de auto (feitelijk tot een deal, nog de eerste Lamborghini) die hij voor zijn zoon veel later in Düssel- in elkaar zette. Verder ook tractoren en de dorf wel. Lambo-pausmobiel. En natuurlijk veel ‘gewone’ auto’s, waaronder de Miura van Ferruccio zelf, Martin Zomer de 350GTV concept (1), een schitterende Espa- 3 keek eerst nog da en een bijzondere Jarama-racer (3). ‘Dosso’, naar Espada’s maar zoals het onder kenners heet, zou eerdaags kocht uiteindelijk sluiten. Nabij de golfkarretjesfabriek van Lam- deze Jarama. De borghini legt de familie momenteel de laatste auto is afkomstig ‘Dynamische monumenten die hand aan een nieuwe, grotere en nog comple- uit Zwitserland, was tere verzameling. ooit van sjeik Al typeren waarom Lamborghini S.p.A. Thani en heeft een Via Modena 12, I-40019 Sant’Agata Bolognese grotere motorinhoud. ooit auto’s ging maken’ Ferruccio Lamborghini Museum Via Statale 342, 44040 Dosso (Ferrara) www.museolamborghini.com ‘99 ‘01 ‘03 ‘04 ‘06 ‘08 ‘10 ‘12 ‘13 ‘11 De Canto wordt door De Murciélago, ontwor- Introductie van de Gallar- De Murciélago Roadster De Miura Concept en de De hoekige Reventon en Met de Sesto Elemento Met de Aventador wordt De Urus-suv concept Een rijk jaar met de Aven- Zagato ontworpen, proto- pen door Luc Doncker- do, wordt de succesvolste komt op de markt. Gallardo Spyder worden de Estoque-conceptcar gaat het design ‘Stealth’- de opvolger van de Murci- wordt als ‘superatleet’ in tador Roadster, Egoista type Diablo-opvolger. wolke, volgt de Diablo op. Lambo ooit. getoond. trekken belangstelling. achtige kanten krijgen. élago gepresenteerd. Beijing getoond. en Veneno.

70 | WWW.AUTOVISIE.NL WWW.AUTOVISIE.NL | 71