DOCSLIB.ORG

Hoofdstuk 10 1952-1956 DE EMIGRANT

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Hoofdstuk 10 1952-1956 DE EMIGRANT UvA-DARE (Digital Academic Repository) Dr. Tobie Goedewaagen (1895-1980): een leven lang nationaal-socialist van Berkel, A.B. Publication date 2012 Link to publication Citation for published version (APA): van Berkel, A. B. (2012). Dr. Tobie Goedewaagen (1895-1980): een leven lang nationaal- socialist. Dikus Waanders. General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:03 Oct 2021 Hoofdstuk 10 1952-1956 DE EMIGRANT Gratie en vrijlating Op 27 april 1951 ontving Goedewaagen dan eindelijk het langverwache antwoord op zijn gratieverzoek. ‘… as all of a sudden I obtained the Queen’s pardon: three years, as you have understood. From a mere personal viewpoint, there is reason enough to be bitterly disappointed. From a political and realistic viewpoint (comparing my own case to the situation of my political fellows of about the same ‘class’) I don’t feel much dissatified, although not contented. Occassionaly it is profitable not to be pampered by life during a certain period, you know! Meanwhile all has changed: the termina- tion of my ‘retraite’ is getting in sight now, viz. April 1952 at the last. (…) A quite new horizon has been opened for us now: new problems and questions and uncertainties! How to come into touch with the world outside of the prisonwalls? Life is coming back and I have immediately started cor- responding with friends and acquaintances about that matter.’1 In de zomer begon Goedewaagen zich meer en meer bezig te houden met zijn leven ná de gevangenis. Hij wist dat er geen weg terug was naar de universiteit, niet als privaatdocent en niet als hoogleraar. Door zijn levenslange ontzetting uit het recht om openbare ambten te bekleden, was in principe elke functie als ambtenaar, ook bijvoorbeeld die van leraar aan een openbare school, uitgesloten. Ook als journalist of publicist waren zijn kansen in Ne- derland klein: tot 1965 had hij een publicatieverbod. Het zag er somber voor hem uit. ‘Her- plaatsing in de maatschappij zal niet makkelijk zijn,’ schreef de rapporteur van de Reclas- sering. ‘De mogelijkheid tot het geven van privaatlessen acht gedetineerde niet uitgesloten, maar of dit voldoende zal zijn, meent hij te moeten betwijfelen. Hij denkt aan een betrek- king in een Universiteitsbibliotheek, een leeszaal, een museum.’2 Het was hem weliswaar verboden om openbare ambten te bekleden, maar als arbeidscontractant zonder vast dienstverband was dit verbod betrekkelijk makkelijk te omzeilen. Of dacht Goedewaagen evenals de rapporteur dat het met dat verbod zo’n vaart niet zou lopen? Vlak vóór zijn vrij- lating had hij namelijk nog een gratieverzoek lopen om hem te herstellen in het recht open- bare ambten te bekleden.3 Inderdaad zal het vooruitzicht zijn leven te slijten als privé- en bijlesleraar hem niet vrolijk gestemd hebben; het paste intellectueel niet bij hem en hij zal ook gegruwd hebben bij het idee ongemotiveerde leerlingen te moeten onderwijzen, die hem evenmin boeiden. 1 NIOD TG 858 inv.no. 9, Brief Goedewaagen aan Tobie Goedewaagen (17 juni 1951). Omdat hij in de Scheve- ningse Strafgevangenis Engelse les gaf, schreef Goedewaagen enige tijd brieven in het Engels. 2 NA CABR 3866 inv.no. 70897 III, Rapport Voorlopige Invrijheidsstelling (20 februari 1952). 3 NIOD TG 858 inv.no. 32, Gratieverzoeken (24 februari 1952 en 11 december 1952); het eerste verzoek trok hij na een maand in, het tweede zou worden afgewezen. 378 Maar voorlopig leek dat schrikbeeld geen realiteit te worden, vooral ook omdat Goede- waagen toch hoopte op een verzachting van de strafmaatregelen die hem belemmerden weer in zijn oude vak terug te keren.4 ‘Het wordt (…) tijd dat ik weer kans krijg, mij nuttig te maken en aan het werk te gaan, al zal dat niet zó vlot gaan.’5 Een ongetwijfeld heel nieuwe dimensie in zijn zoektocht naar werk was de noodzaak om geld te verdienen. Voor de oorlog had Goedewaagen als privaatdocent geen cent verdiend; pas in 1939 kreeg hij als redacteur van De Waag zijn eerste – bescheiden – salaris. Zijn vermogen was na de oorlog verbeurdverklaard en op zijn tachtigjarige moeder kon hij niet langer leunen. Het werd tijd om zijn eigen broek op te houden. Zijn moeder had hem in een zorgvuldig geformuleerde brief in 1947 – de enige die be- waard gebleven is uit de gevangenisperiode – al laten weten wat háár gedachten waren bij Goedewaagens reïntegratie.6 In deze brief maakte ze hem deelgenoot van de overpeinzin- gen die ze over haar zoon had. Ze wilde het liefst met hem van gedachten wisselen ‘om te peilen hoe in je innerlijk leven de ervaringen hun werk deden’. Ze wist dat hij de gebeurte- nissen van de laatste jaren bezag tegen de achtergrond van zijn gehele leven, vanaf zijn jeugd; tegelijkertijd wilde ze hem meegeven dat het alleen zijn, in afzondering leven, ook heel gevaarlijk kon zijn – het ontnam de mens het zicht op het grotere. Het werd tijd dat haar zoon ‘het uitzicht wat ruimer’ maakte. Ze beval Goedewaagen twee boeken aan, Reflections in a mirror van Charles Morgan en Le silence de la mer van Vercors, beide boeken die in haar ogen handelden ‘over hetgeen in dezen tijd in de menschelijke geest omgaat, als reactie op die ontzettende oorlog’.7 In dezelfde week schreef Anna Goedewaagen een soortgelijke brief aan Truus.8 Ze for- muleerde echter veel onverbloemder haar zorgen om de denkrichting van haar zoon. Waar ze haar zoon Tom als het ware om ‘advies’ vroeg over de Franse en Engelse cultuur en lite- ratuur en hem bevestigde in zijn Duitse gerichtheid, daar schreef ze aan Truus dat het hoog tijd was voor een verandering van denkrichting. In de brief aan Tobie raadde ze hem aan om Morgan en Vercors te lezen, en in de brief aan Truus vond ze het een must dat hij die boeken las. In de brief aan Truus is het veel duidelijker dat Anna zich grote zorgen maakte over Goedewaagens Duitsgezindheid. ‘Toch blijft het een vraag voor me, of hij zich ook voldoende rekenschap geeft van de feiten en verhoudingen in de buitenwereld en of hij niet te uitsluitend zich naar binnen keert; zijn omstandigheden leiden hiertoe, dat is duidelijk en de goede kant hiervan is van betekenis maar, zooals Vader dat noemde: “een leeuwerik op een loodje” is geen goed voorbeeld voor een mensch. Daarom zou ik zoo graag weten of Tom zich kan heroriënteren, langs de weg der buitenlandsche letterkunde.’ 4 NIOD TG 858 inv.no. 32, Brief Goedewaagen aan Truus Goedewaagen (28 februari 1950). 5 NIOD TG 858 inv.no. 9, Brief Goedewaagen aan Tobie Goedewaagen (5 november 1950). 6 NIOD TG 858 inv.no. 10, Brief Anna Goedewaagen-Bakker aan Goedewaagen (13 juni-17 juli 1947). 7 Reflections in a mirror (1944 en 1946) is een verzameling essays die Morgan sinds 1942 in The Times Literary Supplement publiceerde, onder meer over thema’s als ‘Verlaine’ en ‘France’. Le silence de la mer (1942) stond sym- bool voor het geestelijke verzet tegen de Duitse overheersing van Frankrijk. 8 NIOD TG 858 inv.no. 10, Brief Anna Goedewaagen-Bakker aan Truus Goedewaagen (21 juni 1947). 379 Het laatste jaar in de gevangenis was hij regelmatig bezig met zijn oriëntatie op het leven buiten de gevangenis, al was dat niet op de wijze zoals zijn moeder voor ogen had. ‘Nu ik op zijn laatst in het komende voorjaar wel thuis zal zijn, gaan mijn gedachten van- zelf over de muren,’ schreef hij in augustus 1951. Maar de toekomst baarde hem ook zorgen: ‘The more liberty is drawing nearer and nearer, the more one gets fidgety and strained,’ schreef hij zoon Tobie twee dagen later. Met Truus liet hij alle mogelijkheden de revue passeren. Privé-onderwijs, meester op een lagere school, bibliotheekwerk, redacteur bij een uitgeverij… Voor alle zekerheid zette Goedewaagen zijn in de gevangenis begonnen studie Spaans voort, voor het geval hij het buiten kon gebruiken. Via zijn vrienden in en buiten de gevangenis, zijn vroegere collega’s en familieleden, deed Goedewaagen diverse pogingen om her en der een introductie te krijgen. Aan zijn vriend Evert Beth vroeg hij openhartig om hulp: ‘Nu mijn tijd van invrijheidstelling zo allengs in het zicht begint te komen (…) vraag ik mij af, wat ik moet ondernemen om weer op gang te komen. Met een ont- zetting uit ieder ambt en een perszuivering tot 1965 is dat geen eenvoudig pro- bleem met mijn opleiding en geestelijke oriëntatie, temeer omdat ik van hieruit de mogelijkheden (privaatlessen, uitgeverij, bibliotheekwerk e.d.) toch niet helemaal kan overzien en te weinig contact heb met mensen, die dit, op grond van eigen er- varing of werkkring, enigszins kunnen aanvoelen. Dit alles brengt mij ertoe, je aandacht eens op mijn persoon te vestigen, terwijl je misschien ook met anderen, die mij kennen, eens wilt overleggen.’ Maar Beth, die op dat moment voor langere tijd aan de Universiteit van Berkeley verbonden was en in Nederland een grote naam in de filosofie van de wiskunde en de logica had opge- bouwd, onderschatte de ernst van het probleem.
Load more

Recommended publications
  • Ruimte Voor Beweging
    RUIMTE VOOR BEWEGING over de rol van de overheid bij de emancipatie van de mimesector in Nederland Universiteit Utrecht April 2007 Faculteit Letteren Opleiding Theater-, Film- en Televisiewetenschap Wanda Zoet studentnummer 0011487 (06) 20081720 [email protected] begeleiding Liesbeth Wildschut tweede lezer Toine Minnaert RUIMTE VOOR BEWEGING over de rol van de overheid bij de emancipatie van de mimesector in Nederland Afbeelding 1 voorkant: Brinkgreve, M. (1987). Caoutchouc. In: Donker, J. e.a. Zinnen op horizon. Amsterdam: Griftheater. p.48. 2 “Historisch is de mime een toegepaste kunst. Zo heeft hij zijn ups and downs gekend als modeverschijnsel, als stoplap, als geintje.” Will Spoor1 Voorwoord Met plezier heb ik Ruimte voor beweging geschreven. Het onderzoek heeft mij veel kennis van de mime én inzicht in het eigen werkproces opgeleverd. Het schrijven van deze scriptie was een leuke, maar ook een grote klus. Ik wil ieder bedanken die mij geholpen heeft. Familie, vrienden en huisgenoten voor hun steun, interesse en geduld. En voor het zetten van de vele kopjes ‘scriptiethee’. Liesbeth Wildschut bedank ik voor het begeleiden van het onderzoek. Ik ben blij met de vrijheid die zij mij liet. Dank ook aan tweede lezer Toine Minnaert, die mij heeft geholpen met de keuze van het onderwerp en mij ook bij het afronden aanwijzingen gaf. Zonder de hulp van de medewerkers van de bibliotheken zou ik het niet gered hebben. Zij wezen mij de weg in de archieven. Als laatste wil ik graag Ide van Heiningen, René van het Hof en Frits Vogels bedanken voor medewerking aan de interviews. Hun enthousiasme was heel motiverend! 1 Spoor, W.
    [Show full text]
  • University of Groningen Jelle Zal Wel Zien Harmsma, Jonne
    University of Groningen Jelle zal wel zien Harmsma, Jonne DOI: 10.33612/diss.67125602 IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 2018 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Harmsma, J. (2018). Jelle zal wel zien: Jelle Zijlstra, een eigenzinnig leven tussen politiek en economie. Rijksuniversiteit Groningen. https://doi.org/10.33612/diss.67125602 Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date: 26-09-2021 Jelle zal wel zien Jelle zal wel zien_150x230_proefschrift.indd 1 31-10-18 17:41 Jelle zal wel zien_150x230_proefschrift.indd 2 31-10-18 17:41 Jelle zal wel zien Jelle Zijlstra, een eigenzinnig leven tussen politiek en economie Proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor aan de Rijksuniversiteit Groningen op gezag van de rector magnif cus prof.
    [Show full text]
  • Complete Dissertation
    VU Research Portal De Staat koopt kunst Kuyvenhoven, F.R.E. 2007 document version Publisher's PDF, also known as Version of record Link to publication in VU Research Portal citation for published version (APA) Kuyvenhoven, F. R. E. (2007). De Staat koopt kunst: De geschiedenis van de collectie 20ste-eeuwse kunst van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en voorgangers (1932-1992). General rights Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain • You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal ? Take down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. E-mail address: [email protected] Download date: 25. Sep. 2021 VRIJE UNIVERSITEIT De Staat koopt kunst De geschiedenis van de collectie 20ste-eeuwse kunst van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en voorgangers (1932-1992) ACADEMISCH PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad Doctor aan de Vrije Universiteit Amsterdam, op gezag van de rector magnificus prof.dr. L.M. Bouter, in het openbaar te verdedigen ten overstaan van de promotiecommissie van de faculteit der Letteren op woensdag 28 november 2007 om 13.45 uur in de aula van de universiteit, De Boelelaan 1105 door Francisca Rosa Elisabeth Kuyvenhoven geboren te Leiden promotoren: prof.dr.
    [Show full text]
  • Grenzeloos Gelegitimeerd De Geschiedenis Van Het Nederlands Internationaal Cultuurbeleid Als Ideologisch Proces
    Grenzeloos gelegitimeerd De geschiedenis van het Nederlands Internationaal Cultuurbeleid als ideologisch proces Afbeelding 1: Standbeeld van Johan Rudolf Thorbecke, te Amsterdam Jim Verhoef Studentnummer: 5487196 Datum: 19 – 06 – 2015 Universiteit Utrecht Begeleider: Ann Coenen Masterscriptie: Politiek en Maatschappij in Historisch Perspectief Portfolio: B2 1 2 “Het is de euforie van de ontdekking dat iets klopt, dat alles op zijn plaats valt en daar betekenis krijgt voor het geheel. Ze is het grootst als je zelf iets maakt wat er niet eerder was, ook al is dat bedrieglijk, want de afzonderlijke elementen bestonden wel en zweefden in de geschiedenis, maar ze werden nooit eerder op deze wijze samengebracht. Samenbrengen, bijeenvoegen, het nieuwe zal altijd daaruit bestaan. Elke onverwachte samenvoeging levert een nieuwe interpretatie van de onderdelen op. Wat er bijeengebracht wordt en welke uitkomst dat heeft, verraadt de geest van degene die de originele ordening schept.”1 1 Connie Palmen, Lucifer, (Amsterdam 2007), 26. 3 4 Voorwoord De totstandkoming van een afstudeeronderzoek is geen solistisch proces. Voortdurend spiegelt de schrijver zijn gedachten aan die van andere. Reflectie is niet alleen een kwestie van tijd en een geestelijk vermogen, maar bestaat bij de gratie van deliberatie. Net zoals een kunstenaar vindt een onderzoeker zijn inspiratie buiten zichzelf. Interactie met de mensen om ons heen geeft de schepper het vermogen tot het verbinden van nieuwe kennis en de creatie van iets wat nog niet eerder aan de oppervlakte verscheen. Graag wil ik iedereen bedanken die met mij heeft meegedacht, een luisterend oor is geweest of mij nieuwe invalshoeken heeft aangereikt. In het bijzonder ben ik mijn stagebegeleider bij de Raad voor Cultuur, Monique de Louwere, buitengewoon erkentelijk voor haar toewijding.
    [Show full text]
  • In De Regel Vrij | 100 Jaar Politiek Rond Onderwijs, Cultuur En Wetenschap
    OO JAAR POLITIEK ROND ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Pieter Slaman e.a. IN DE REGEL VRIJ 1OO JAAR POLITIEK ROND ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Pieter Slaman e.a. Met bijdragen van Jo Bardoel Bram Mellink Evelyn Beer Cas Smithuijsen Geert ten Dam Robert Verhoogt Jacques Dane Sietske Waslander Patricia Faasse Paul van der Werve Adriaan in ’t Groen Maggie Wissink ook Willemijn Leene Geerdink 2 OUDE 1 BAAS VORMEN, IN EIGEN NIEUWE INHOUD SCHOOL TIJDEN DE STRIJD TEGEN DE PACIFICATIE ‘STAATSPEDAGOGIEK’, TER DISCUSSIE, 1848-1980 1980-2018 Pieter Slaman 23 Pieter Slaman 51 VOORWOORD KADER INTERMEZZO Geert ten Dam 7 ‘EENE ILLUSIE’ DE LAGER ONDERWIJS IN HET ONDERWIJSWET VAN 1920 KONINKRIJK OVERZEE INLEIDING OP DORPSNIVEAU Pieter Slaman 64 Pieter Slaman 11 Jacques Dane 38 PORTRET PORTRET PORTRET DR. JOHANNES JO CALS JOS VAN KEMENADE THEODOOR DE VISSER (KVP, 1952-1963) (PVDA, 1973-1977 (1857-1932) Jacques Dane 40 EN 1981-1982) Jacques Dane 18 Adriaan in ‘t Groen 70 INTERMEZZO OCW IN DE GRONDWET Adriaan in ‘t Groen 44 3 ‘TER VERSPREIDING VAN DE WAARHEID WORDE GEEN MIDDEL 4 ‘WAARTOE 5 DE STAAT , VERWAAR, TOCH DIE , DE ARBEIDS LOOSD KLOVE? MARKT EEN EEUW MEDIABELEID SELECTIE IN HET EN HET IN NEDERLAND MIDDELBAAR ONDERWIJS, BEROEPSONDERWIJS 1860-2018 1863-2018 Jo Bardoel 77 Pieter Slaman 121 Pieter Slaman 159 KADER INTERMEZZO INTERMEZZO WANKELENDE ZUILEN STATUS EN OPLEIDING 1OO JAAR MINSTERIE VAN EN DE VAL VAN HET VAN DE LEERKRACHT OCW IN PORTRETTEN KABINET-MARIJNEN 1965 Pieter Slaman 138 Robert Verhoogt en Pieter Slaman 102 Evelyn Beer 176 KADER INTERMEZZO
    [Show full text]
  • 'De Zuurdeesem in Het Leven Der Natie'
    ‘De zuurdeesem in het leven der natie’: Een studie naar de invloed van de voormalige illegaliteit op het politiek-maatschappelijke bestel in de eerste decennia na de Tweede Wereldoorlog (1944-1969) Joost Gerrits s1055674 MSC-thesis Prof. dr. B. Schoenmaker ECTS 30 04-02-2019 Woordenaantal: 25.477 2 Inhoudsopgave Inleiding 3 1 De verwachtingsfase (1940-1944) 13 2 De oorlog voorbij, de machtsstrijd begint (1944-1946) 21 3 De oorlog als schaduw (1946-1959) 31 4 De oorlog als spiegel (1960-1969) 48 Conclusie 67 Archivalia 73 Lijst van dag-, week- en maandbladen 73 Literatuurlijst 74 3 Inleiding Hossende menigten en triomferende geallieerde militairen: het zijn de beelden die de meeste Nederlanders zich herinneren of voorstellen bij de bevrijding van Nederland op 5 mei 1945. Feestvieren was in essentie echter slechts een deel van het begrip ‘bevrijding’. Zowel in materieel, als in geestelijk opzicht moest men de gevolgen van de oorlog te boven komen. Dit gold te meer wanneer het door de oorlog zwaar geraakte groepen betrof.1 Te midden van deze oorlogsgetroffenen vormde het voormalig verzet een bijzondere groepering.2 Volgens historicus Coen Hilbrink werden zij vrijwel van de ene op de andere dag gereduceerd tot ‘gewone Nederlanders’. 3 Tijdens de oorlog hadden zij meegedaan aan ondergronds werk, waren zij lid geweest van knokploegen, schreven en verspreidden zij illegale literatuur en vervalsten zij documenten. Na de oorlog bestond er geen reden meer voor deze activiteiten.4 De voormalig illegalen waren desalniettemin door de oorlog getekend. Door het illegale werk waren zij in een levenssituatie terechtgekomen waarbij het gevaar constant op de loer lag.
    [Show full text]
  • Monumenten Van Beleid: De Wisselwerking Tussen Nederlands Rijksoverheidsbeleid, Sociale Wetenschappen En Politieke Cultuur, 1945-2002
    UvA-DARE (Digital Academic Repository) Monumenten van beleid: De wisselwerking tussen Nederlands rijksoverheidsbeleid, sociale wetenschappen en politieke cultuur, 1945-2002 Keulen, S.J. Publication date 2014 Link to publication Citation for published version (APA): Keulen, S. J. (2014). Monumenten van beleid: De wisselwerking tussen Nederlands rijksoverheidsbeleid, sociale wetenschappen en politieke cultuur, 1945-2002. General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:30 Sep 2021 Keulen Monumenten van Beleid van Monumenten De wisselwerking tussen Nederlands rijks overheidsbeleid, sociale wetenschappen onumenten van Beleid laat zien hoe topambtenaren, politici en sociale wetenschap- en politieke cultuur, 1945-2002 pers vanaf de wederopbouw tot de opkomst van Pim Fortuyn gezamenlijk het Mrijksoverheidsbeleid ontwikkelden. De grote veranderingen in de Nederlandse verzorgingsstaat worden aan de hand van ideaaltypes van beleid op het gebied van land- bouw, ontwikkelingssamenwerking, gevangenenzorg en milieubeleid geduid.
    [Show full text]
  • Au Fond. the Phenomenology of Gerardus Van Der Leeuw*
    i i “ZnTH25-1” — 2018/9/24 — 9:39 — page 51 — #55 i i JHMTh/ZNThG; 2018 25(1–2): 51–68 Arie L. Molendijk Au Fond. The Phenomenology of Gerardus van der Leeuw* DOI 10.1515/znth-2018-0003 Abstract: This article explores Gerardus van der Leeuw’s view of phenomenology of religion. The phenomenological method he defended is basically a hermeneu- tical approach in which an observer relates personally and even existentially to the “phenomena” (s)he studies in order to determine their essence (Wesens- schau). In his anthropology (that reflects on the basic structure of human beings) a similar way of relating to the world is discussed: the “primitive mentality” that is characterized by the “need to participate” (besoin de participation). Both phe- nomenology and mentalité primitive imply a critique of modern scholarship. This fundamental criticism of the prevailing (historical) approach in the humanities including religious studies explains the growing distance between van der Leeuw and the majority of scholars of religion in the decades after his death in 1950. Der Aufsatz handelt über Gerardus van der Leeuws Auassung von Religions- phänomenologie. Die hantierte phänomenologische Methode ist im Grunde genommen eine hermeneutische, in der der Beobachter sich persönlich und sogar existentiell verhält zu den “Phänomenen”, die er studiert, um ihr Wesen zu ergründen (Wesensschau). In seinem Anthropologie, die die Grundstrukturen des menschlichen Seins nachspürt, wird eine ähnliches Verhältnis untersucht: die sogenannte “primitive Mentalität”, die gekennzeichnet wird vom “Bedürfnis zur Partizipation” (besoin de participation). Sowohl die Phänomenologie als auch die mentalité primitive implizieren eine Kritik der modernen Wissenschaft.
    [Show full text]
  • University of Groningen Au Fond. the Phenomenology of Gerardus Van
    University of Groningen Au fond. The Phenomenology of Gerardus van der Leeuw Molendijk, Arie Published in: Journal for the History of Modern Theology DOI: 10.1515/znth-2018-0003 IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Final author's version (accepted by publisher, after peer review) Publication date: 2018 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Molendijk, A. (2018). Au fond. The Phenomenology of Gerardus van der Leeuw. Journal for the History of Modern Theology, 25(1-2), 51-68. https://doi.org/10.1515/znth-2018-0003 Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date: 28-09-2021 i i “ZnTH25-1” — 2018/9/3 — 10:33 — page 51 — #55 i i JHMTh/ZNThG; 2018 25(1): 51–68 Arie L. Molendijk Au Fond. The Phenomenology of Gerardus van der Leeuw* DOI 10.1515/znth-2018-0003 Abstract: This article explores Gerardus van der Leeuw’s view of phenomenology of religion.
    [Show full text]