DOCSLIB.ORG

Using GIS in Analyzing Population Development

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Using GIS in Analyzing Population Development Using GIS in Analyzing Population Development A case study on the spatial factors behind population decline in the Province of Fryslân 2000-2008 Alex de Jonge Using GIS in Analyzing Population Development A case study on the spatial factors behind population decline in the Province of Fryslân 2000- 2008 Alex de Jonge, MSc Geographical Information Management & Applications (GIMA) Research conducted at the Province of Fryslân Leeuwarden/Groningen 2010 Supervisors: Dr. Jan Jaap Harts Faculty of Geosciences University of Utrecht Dr. René Monnikhof Beleids- en Geo-Informatie Province of Fryslân Ir. Cor de Wit Beleids- en Geo-Informatie Province of Fryslân Professor: Prof. dr. Tejo Spit Faculty of Geosciences University of Utrecht Preface Preface In the first decade of the twenty-first century population decline has become topic of public debate in the Netherlands. Many demographic prognoses are presented showing a declining population in the peripheral parts of the Netherlands, including the Province of Fryslân. Being a geographer the spatial extent of population decline has my interest. Why do some areas face population decline whilst others are still expanding in population and economic opportunities? In fact, this can be regarded as one of the most fundamental questions in geography. Doing research on this topic by using the possibilities and opportunities learned during the GIMA programme proved to be an interesting task. Subject of this research is the Province of Fryslân, one of the peripheral provinces of the Netherlands. Although the threat of population decline for this province is not as eminent as it is in for example Limburg and Groningen, local population decline is becoming a topic of interest in the provincial policy making. This thesis is executed with close support of these policy makers and researchers of the Province of Fryslân, for which I would like to thank them. First for giving me the opportunity to execute this research and secondly for their support. In particular I would like to thank all the members of the BGI department for their help on data handling, GIS, cartography and their visions on population decline. From the GIMA programme my thank goes to Jan Jaap Harts, for good to-the-point feedback and overall guidance during this research. The intention of this research is to generate a conceptual framework and methodology to research local population development in the Province of Fryslân. To achieve this, special focus is put on applying GIS methods and techniques. It has become clear that there is no conceptual framework complete enough to fully explain population development. This research is written as a search to gain better understanding in the concept of population development and it should be interpreted as such. It might be even concluded that this research raises even more questions than it answers. Therefore I hope it leads to an inspiring read! 1 Using GIS in Analyzing Population Development 2 Abstract Abstract Population development can be regarded as the result of natural increase and migration, both caused by a manifold of explanatory factors. This research focuses on population development in the province of Fryslân over the years 2000-2008 and the use of GIS in analyzing this subject. Two applications of GIS are described: visualization of spatial patterns and spatial analysis. Examples of spatial analysis are distances, area calculations, overlay functions, neighborhood functions and travel time. The explanatory factors related to population development are divided into three themes: population characteristics, planning & infrastructure and amenities & economy. For a number of factors the correlation with population development can be demonstrated. These explanatory factors include the number of inhabitants, age composition, average household size, planning hierarchy, railway stations, housing stock and amenities. The correlations between straight line distances, travel time by car, employment and population development can not be proven. Of all explanatory factors the development of the housing stock can be regarded as the most strongly correlated explanatory factor. Also the factors related to population characteristics have a relative strong correlation: population size, age composition and average household size. Keywords : GIS, Geo, spatial analysis, population development, population decline, Fryslân. 3 Using GIS in Analyzing Population Development 4 Table of Contents Table of contents Chapter Page Preface 1 Abstract 3 Table of contents 5 List of figures, tables, maps and boxes 9 List of abbreviations and terminology 13 1. Introduction 15 1.1. Defining population development 16 1.2. Population decline on various scales 17 1.3. Challenges of population decline on a local level 17 1.4. Problem description 18 1.5 Thesis outline 18 2. Population development in Fryslân 19 2.1. The province of Fryslân 19 2.1.1. Local levels in Fryslân 19 2.2. Applying the population balance on Fryslân 20 2.3. Natural increase 21 2.3.1. Births 22 2.3.2. Deaths 23 2.3.3. Sum of natural population increase 24 2.4. Migration 25 2.4.1. In migration 25 2.4.2. Out migration 26 2.4.3. Net migration 27 2.5. Population balance 27 2.5.1. Population development 28 2.5.2. Population development in time 28 3. Spatial factors 31 3.1. Demographic changes 31 3.2. Explanatory factors introduced 31 3.3. Conceptual model 32 3.4. Push- and pull factors 33 3.5. Themes related to population development 33 3.5.1. Population characteristics 33 3.5.2. Planning 34 3.5.3. Infrastructure 35 3.5.4. Housing 35 3.5.5. Amenities 36 3.5.6. Economy 36 5 Using GIS in Analyzing Population Development 4. Research objectives 37 4.1. Research goals 37 4.2. Research questions 37 4.3. Scope 37 4.3.1. Limiting population development 37 4.3.2. Empirical data 38 4.3.3. Scale 38 4.3.4. Determining relations 38 4.3.5. Spatial statistics 38 5. Methodology 39 5.1. Answering the research questions 39 5.1.1. GIS techniques 39 5.1.2. Determination of factors 39 5.2. Research methodology 39 5.3. Software 41 5.3.1. GIS software 42 5.3.2. Statistical software 42 5.4. Data 42 5.4.1. Data needs 42 5.4.2. Data acquisition 42 5.5. Statistical analysis 42 5.5.1. Statistical interpretation 44 6. GIS techniques 45 6.1. Spatial representations 45 6.2. GIS manipulation and analysis 46 6.2.1. Measurement, retrieval and classification functions 46 6.2.2. Overlay functions 46 6.2.3. Neighbourhood functions 48 6.2.4. Connectivity functions 48 6.3. Visualisation 49 6.4. Additional value of GIS 49 6.5 Application of GIS in this research 51 7. Population characteristics 53 7.1. Population characteristics of the Frisian cores 53 7.1.1. Population size 53 7.1.2. Age composition 54 7.1.3. Average household size 57 7.2. Hypotheses 59 7.3. Methodology 59 7.3.1. Population size 59 7.3.2. Age composition 60 7.3.3. Average household size 60 7.4. Population characteristics versus population development 60 7.4.1. Population size 60 7.4.2. Age composition 61 7.4.3. Household size 63 7.5. Summary 64 6 Table of Contents 8. Planning & infrastructure 65 8.1. Planning & infrastructure in Fryslân 65 8.1.1. Planning system 65 8.1.2. Centrality 67 8.1.3. Environmental planning restrictions 68 8.1.4. Infrastructure 70 8.1.2. Housing 71 8.2. Hypotheses 72 8.3. Methodology 72 8.3.1. Planning hierarchy 73 8.3.2. Centrality 73 8.3.3. Environmental planning restrictions 73 8.3.4. Infrastructure 73 8.3.5. Housing 74 8.4. GIS results 74 8.4.1. Centrality 74 8.4.2. Environmental planning restrictions 75 8.4.3. Infrastructure 75 8.5. Planning and infrastructure related to population development 79 8.5.1. Planning hierarchy 80 8.5.2. Centrality 82 8.5.3. Planning restrictions 83 8.5.4. Infrastructure 84 8.5.5. Housing 86 8.6. Summary 86 9. Amenities & economy 89 9.1. Amenities & economy in Fryslân 89 9.1.1. Education 90 9.1.2. Health care 92 9.1.3. Social-cultural 94 9.1.4. Retail 95 9.1.5. Business services 96 9.1.6. Public transport 97 9.1.7. Welfare 98 9.1.8. Complete cores 98 9.1.9. Employment 100 9.2. Hypotheses 101 9.3. Methodology 101 9.3.1. Individual amenities and complete cores 101 9.3.2. Average travel times 102 9.3.3. Employment 102 9.4. GIS results 102 9.4.1. Average travel times 103 9.4.2. Employment 104 9.5. Amenities & economy and population development 104 9.5.1. Individual amenities 105 9.5.2. Complete cores 107 9.5.3. Average travel time by car 108 9.5.4. Employment 108 7 Using GIS in Analyzing Population Development 9.6. Summary 109 10. Regression analysis 111 10.1. Linear regression 111 10.2. Outcomes 111 10.3. Interpretation 112 11. Conclusions 115 11.1. GIS techniques 115 11.1.1. Visualization 115 11.1.2. Spatial analysis 115 11.2. Determination of factors 117 11.2.1. Population characteristics 117 11.2.2. Planning & infrastructure 118 11.2.3. Amenities & economy 119 11.2.4. Regression 119 11.3. Main question 119 12. Discussion 121 12.1. Limitations of the research 121 12.1.1. Correlations versus causality 121 12.1.2. Spatial distribution 121 12.1.3. Absolute versus relative growth 121 12.1.4. Provincial borders 122 12.1.5. Statistical analysis 122 12.2. Future research 122 12.2.1.
Load more

Recommended publications
  • En Staangeld 2021
    Nr. 347527 31 december GEMEENTEBLAD 2020 Officiële uitgave van de gemeente Súdwest-Fryslân Verordening op de heffing en invordering van lig – en staangeld 2021 De raad van de gemeente Súdwest-Fryslân; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 10 november 2020; gelet op artikel 229 van de Gemeentewet b e s l u i t : vast te stellen de verordening op de heffing en invordering van lig- en staangeld 2021 Artikel 1 Definities In deze verordening wordt verstaan onder: • ½ jaar: een aangesloten tijdvak van zes kalendermaanden; • 7 dagen: een aaneengesloten tijdvak van 7 dagen; • A-locaties: ligplaatsen inclusief stroomvoorziening; • B-locaties: ligplaatsen exclusief stroomvoorziening; • camper: een (bestel)auto, ingericht voor het vervoeren van twee of meer personen en geschikt voor kamperen cq. buitenshuis verblijven met de mogelijkheid tot overnachten; • camperovernachtingsplaats: een door het college aangewezen locatie buiten kampeerterreinen waar campers/kampeerauto’s geplaatst kunnen worden ten behoeve van recreatief nachtverblijf, zijnde een gereguleerde overnachtingsplaats (GOP); • college: college van burgemeester en wethouders van de gemeente Súdwest-Fryslân; • etmaal: een periode van 24 uren, gerekend vanaf 10.00 uur; • historische schepen: schepen die het college als zodanig aanmerkt; • laadvermogen: het in tonnen uitgedrukte verschil tussen de zoetwaterverplaatsing van het schip bij de grootst toegelaten diepgang en die van het ledige schip; • ligplaats: de ruimte die een vaartuig in gebruik neemt; • maand: kalendermaand; • meetbrief: het document als bedoeld in artikel 1.10 van het Binnenvaartpolitiereglement; • nacht: het aaneengesloten tijdvak vanaf 18.00 tot 09.00 uur; • passagiersschip: a. een vaartuig dat is bestemd of wordt gebruikt voor het bedrijfsmatig vervoer van personen; b.
    [Show full text]
  • Lemsterland in De Loop Der Tijden
    De schoolmeesters van Lemsterland in de loop der tijden. 1. Echten Op 1 jan. 1647 trouwde Meyne Kersten, schoolmeester te Echten met Wopck Annesdr. van Follega.a Hij vertrok eind 1647 naar Follega. In dec. 1655 ontving een mr. Claes Joannes (waarschijnlijk te Echten) schoolpenningen voor een weeskind.b In 1712 werd Jildert Claesen hier schoolmeester; hij noemde zich later naar dit dorp "Van Egten". Hij vertrok in 1716 naar Wanswerd. In 1744 was Jan Rommerts hier als schoolmeester. Hij vertrok in 1745 naar Steggerda en vandaar in 1746 naar Hindeloopen. In 1749 was Reyn Teunisz hier als schoolmeester. Hij ging in 1756 naar Witmarsum. In 1786 was de weduwe van wijlen meester Nanne Jans te Echten. In de herfst van 1811 kwam Merk Tjidsgers Oosterhof, 3de rang, van Nijesloot (Opst.). Zijn traktement bedroeg ƒ 150 plus de schoolpenningen. In 1814 trouwde hij met Annigje E. Boersma; zij is te Echten overleden op 25 april 1858, oud 63 jaar. Meester Oosterhof is te Echten overleden op 17 mei 1861, oud 68 jaar. Op 15 nov. 1861 werd Sikke Tillema van Bovenknijpe als zijn opvolger benoemd. Omstreeks 1 jan. 1862 trad hij in dienst. Als hulponderwijzer fungeerde in 1861 A. Lenstra en in 1865 was dat Marten Jans Bakker. Op 15 nov. 1867 werd er een nieuwe school ingewijd. In 1874 was Alle Kooistra hier als hulponderwijzer. Sikke Tillema is gepensioneerd in 1903. Zijn zoon was de bekende Indië-kenner H.F. Tillema. In 1903 werd T. Zwart hoofd van deze school. In 1924 werd hij opgevolgd door S. Koopmans. Deze werd op 1 juni 1930 hoofd van de openbare lagere schippersschool te Sneek.
    [Show full text]
  • Inzameldata 2021
    Inzameldata 2021 Aan de bewoners van Meer info: www.scheidadvies.nl Hieronder vindt u de inzameldagen voor uw restafval, gft‐afval en oud papier. We hebben hierin al rekening gehouden met feest‐ en inhaaldagen. Gewijzigde inzameling Geen inzameling Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December 04 01 01 12 10 07 05 02 13 11 08 06 Restafval 18 15 15 26 22 21 19 16 27 25 22 20 29 30 Wordt op de aangegeven MAANDAG opgehaald. Zet uw container, met gesloten deksel, voor 07.00 uur aan de weg. 11 08 08 03 03 14 12 09 06 04 01 13 GFT‐afval 25 22 22 19 17 28 26 23 20 18 15 31 29 Wordt op de aangegeven MAANDAG opgehaald. Zet uw container, met gesloten deksel, voor 07.00 uur aan de weg. Papier Uw oud papier container wordt één keer per vier weken op DINSDAG geleegd. De inzamelingsdata vindt u op de bijlage. Ook bij oud papier de container voor 07.00 uur aan de weg zetten. Let op! Puin, bielzen, bouw‐ en sloopafval, elektrische apparaten en dergelijke mogen niet in de container. Dit kan schade aan de vrachtwagen veroorzaken. Schade wordt op de veroorzaker verhaald. Papierroute op dinsdag Data route 1 Data route 2 Data route 3 Data route 4 Dinsdag 5 januari 2021 Dinsdag 12 januari 2021 Dinsdag 19 januari 2021 Dinsdag 26 januari 2021 Dinsdag 2 februari 2021 Dinsdag 9 februari 2021 Dinsdag 16 februari 2021 Dinsdag 23 februari 2021 Dinsdag 2 maart 2021 Dinsdag 9 maart 2021 Dinsdag 16 maart 2021 Dinsdag 23 maart 2021 Dinsdag 30 maart 2021 Dinsdag 6 april 2021 Dinsdag 13 april 2021 Dinsdag 20 april 2021 Zaterdag
    [Show full text]
  • Brass Bands of the World a Historical Directory
    Brass Bands of the World a historical directory Kurow Haka Brass Band, New Zealand, 1901 Gavin Holman January 2019 Introduction Contents Introduction ........................................................................................................................ 6 Angola................................................................................................................................ 12 Australia – Australian Capital Territory ......................................................................... 13 Australia – New South Wales .......................................................................................... 14 Australia – Northern Territory ....................................................................................... 42 Australia – Queensland ................................................................................................... 43 Australia – South Australia ............................................................................................. 58 Australia – Tasmania ....................................................................................................... 68 Australia – Victoria .......................................................................................................... 73 Australia – Western Australia ....................................................................................... 101 Australia – other ............................................................................................................. 105 Austria ............................................................................................................................
    [Show full text]
  • 1 Nauta Yvonne UITWELLINGERGA D1 22.20.43 2 Ernst Eveline
    UitslagTijdrit van Oudemirdum 30-6-2006 Naam Voornaam Woonplaats Cat. Tijd Gem Categorie d1 meisjes 12 tm 14 jaar 1 Nauta Yvonne UITWELLINGERGA d1 22.20.43 38,14 2 Ernst Eveline BANTEGA d1 24.54.18 34,21 3 Anema Maartje GORREDIJK d1 25.03.31 34,00 4 Hoekstra Jenny TJERKGAAST d1 25.40.19 33,19 5 Hoekstra Marije JORWERT d1 27.05.38 31,45 6 Leenstra Ingrid WYCKEL d1 28.22.17 30,03 7 Visser Esther TJERKGAAST d1 28.53.88 29,48 8 Terpstra Tara LEEUWARDEN d1 32.32.30 26,18 Categorie d2 meisjes 15 tm 19 jaar 1 Brouwer Gerda SONDEL d2 22.22.34 38,08 2 Kalsbeek Janieke HARDEGARIJP d2 23.42.20 35,94 3 Terpstra Inez MENALDUM d2 23.53.91 35,65 4 Leenstra Selma WYCKEL d2 24.11.52 35,22 5 Witteveen Jildou BEERS d2 24.21.41 34,98 6 Bos Stefanie TOLBERT d2 26.50.89 31,73 7 Meulen van der Hennie DRACHTEN d2 27.07.09 31,42 Categorie h1 jongens 12 tm 14 jaar 1 Vries de Jurjen LEMMER h1 19.46.68 43,08 2 Groot de Daan LELYSTAD h1 20.53.76 40,77 3 Meeuwisse Koen KOUDUM h1 21.13.44 40,14 4 Daal van Orlando GROU h1 22.54.59 37,19 5 Bouma Johan OPPENHUIZEN h1 23.35.15 36,12 6 Bakker Ronald OLDEMARKT h1 23.42.49 35,94 7 Koning Frank VENHUIZEN h1 24.22.41 34,96 8 Haarsma Jeljer SLOTEN h1 25.03.16 34,01 Categorie h2 jongens 15 tm 19 jaar 1 Falkena Hendrik NIJLAND h2 19.17.90 44,15 2 Hoekstra Ruben TJERKGAAST h2 20.43.88 41,10 3 Wijnja Hessel HARICH h2 21.06.53 40,36 4 Sweering Harry SNEEK h2 21.21.92 39,88 5 Vries de Jan Folkert BUITENPOST h2 21.52.54 38,95 6 Bruinsma Tim HEERENVEEN h2 22.55.48 37,17 7 Elting Jelmer FRANEKER h2 23.07.49 36,84 8 Hooghiemster Niek OENKERK h2 99.99.99 8,46 Categorie d3 dames boven 20 zonder licentie 1 Spijkerman Marjon ST.
    [Show full text]
  • Leeuwarder Courant
    ZONDAG AS., HALFDRIE, TERREIN JULIANA-AVOND CAMBUUR Huizum op DINSDAG 30 APRIL 1940, WAT BLINKENDE HELDERHEID de kapel EEN LEEUWARDEN W. tf. tf. 's avonds 8 1/, uur, in Pniël, Zuiderstraat, Huizum. Ren- en Toeristenver. „Leeuwarden" Toespraak: Ds. J. J. F. FRANCK. — ZONDAG 28 APRIL, Zang: FRYSK KRITE-KOAR en 'snam.3uur, GROOTE WIELERWEDSTRIJDEN mevr. DOE ZUIDEMA—HAASDIJK. dank zij " (orgel): H. PASMA. op de Leeuwarder Wielerbaan N.V. Muziek deRINSO^H^S Wnd. Dir. WelEd. Heer MYLIUS Declamatie. Toegang vrij. T. DE BOER, Harlingen - J. ZWERVER - G. SCHOPPEN W. DE BOER, Harlingen. A. WOLDRING. J. J RUTTFN Het Bestuur der H. O. V. D. KANON, Sneek. K. ROZEMA. F. ERICH. Ü PAKES De koppels, die op 14 April zooveel strijd leverden, zoodat het talrijke publiek tot de laatste minuut in spanning den strijd volgde De beste Sprinters: D. KANON, SJ. RIEMERSMA, L. Vr Parochie 2 W. DE BOER. J. ZWERVER p. VISSER MINUTENFM De beste Achtervolgers (zij mogen gezien worden): CABARET AVOND A. WOLDRING. G. SCHOPPEN te geven door het ensemble *«n 't geheel 18 deelnemenderenners. Trainer der renners de Heer A. BRINK „de Chesellen van den Spele" Staanpl. 0.12. Tribune 0.24. Overdekte Tribune 0.36. Militairen half geld van Kampen, Haast U! Rijwielstalling op het terrein, Haast U! Nn raakt Kaarten de 2 Mei, Baan. uitverkocht! aan de Baan, voorm. 10—12 uur, 's nam. 1.30 uur op Hemelvaartsdag KOOKMETHODE in Hotel „de Beurs", Dokkum J ALGEMEEN ORANJE-COMITÉ 's avonds 8.15 uur, waaraan -en hel overvelle sop medewerken: Viering van den Verjaardag van H.
    [Show full text]
  • Raadsbesluit
    DE FRYSKE MARREN Raadsbesluit Vergadering .• 28 juni 2017 Onderwerp .• Vaststelling bestemmingsplan Buitengebied Noord - 2017. Agendapunt 3 Nummer: 2017/048 De raad van De Fryske Marren besluit: 1. De Nota zienswijzen en ambtshalve aanpassingen (ontwerp) bestemmingsplan Buitengebied Noord - 2017 vast te stellen met de daarin opgenomen beantwoording van de zienswijzen en de ambtshalve aanpassingen, met dien verstande de ambtshalve wijziging nummer 9 van bijlage 4 ten aanzien van het perceel Pll'isterdyk 7 te Broek wordt geschrapt. 2. het bestemmingsplan Buitengebied Noord - 2017 met planidentificatienummer NUMR0.1940.BPBUI16BUITENGEB-VA01 gewijzigd vast te stellen; 3. Geen exploitatieplan als bedoeld in artikel 6.12 van de Wet ruimtelijke ordening vast te stellen. Aldus besloten door de raad van De Fryske Marren in zijn openbare vergadering van 28 juni 2017. de griffier, de voorzitter, H.A. van Dijk-Beekman F. ee r hristenUnie Amendement nummer: Titel: Buitengebied Noord 2017 Agendapunt: 3 Onderwerp: Buitengebied Noord 2017 De gemeenteraad van De Fryske Marren in vergadering bijeen op 28 juni 2017, gehoord de beraadslagingen in de commissie Ruimte van 7 juni 2017 en de beraadslaging van heden hierover; overwegende dat: het voorstel tot vaststelling van het bestemmingsplan Buitengebied Noord 2017 ambtshalve wijzigingen bevat ten opzichte van het ontwerpbestemmingsplan zoals dat ter inzage is gelegd vanaf 31 oktober 2016; ten aanzien van het perceel PICisterdyk 7 te Broek deze ambtshalve wijziging betreft het maximum bebouwd oppervlak: het
    [Show full text]
  • Blauwhuis, De R.K. Sint Vituskerk
    BLAUWHUIS, DE R.K. SINT VITUSKERK Geschiedenis De parochie is ontstaan als gevolg van de Hervorming. ln 1580 werden in Friesland alle rooms-katholieke parochies opgeheven, ook de ruim tien kleine parochies, gelegen iets ten zuiden van de lijn Bolsward- Sneek (Greonterp, Dedgum, Hieslum, Abbega, Oosthem, Westhem e.a.). Relatief veel bewoners in deze streek bleven echter trouw aan de katholieke leer, zij werden regelmatig bezocht door rondreizende priesters. In 1630 werd er in dit missiegebied, met stilzwijgende toestemming van de autoriteiten, een priester aangesteld, die zijn intrek nam in Hieslum. Het gebied was daarmee een statie geworden, de priester bediende 10 dorpen. Een van de vele kleine meertjes in deze waterrijke streek, de Sensmeer, werd in 1632 drooggelegd. De nieuwe polderlanden werden al snel in gebruik genomen. De vergaderingen van de ingelanden en de opslag van gereedschappen vonden plaats in een gebouw in de polder dat wegens zijn dak van blauwe pannen de naam "it Blauhûs" kreeg. Dit "Blauwe Huis", eigendom van een katholieke Haarlemse dame, werd in 1651 ter beschikking gesteld aan de katholieken. De priester, die in Hieslum niet erg centraal woonde, nam er zijn intrek; één van de kamers werd als kerkje ingericht. |n1775 kregen de katholieken het recht om eigen kerken te bouwen. Reeds in 1780 werd het Blauwe Huis eigendom van de statie. Het kamerkerkje werd later te klein en in 1785 werd de eerste echte kerk in gebruik genomen, het huis werd pastorie. Tot patroonheilige werd de martelaar Sint Vitus gekozen. ln 1855 werd de statie een officiële parochie, nog niet met de naam Blauwhuis maar met de naam Sensmeer.
    [Show full text]
  • Terpen Tussen Vlie En .Eems
    • VERENIGING VOOR TERPENONDERZOEK • TERPEN TUSSEN VLIE EN .EEMS EEN GEOGRAFISCH-HISTORISCHE BENADERING DOOR • H. HALBER TSMA II • TEKST • • • J. B. WOLTERS GRONINGEN • • TERPEN TUSSEN VLIE EN EEMS VERENIGING VOOR TERPENONDERZOEK TERPEN TUS'SEN VLIE EN EEMS EEN GEOGRAFISCH-HISTORISCHE BENADERING DOOR H. HALBERTSMA Conservator bij de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek te Amersfoort 11 TEKST J. B. WOLTERS GRONINGEN 1963 Uitgegeven in opdracht van de Vereniging voor Terpenonderzoek, met steun van de Nederlandse organisatie voor zuiver-wetenschappelijk onderzoek (Z. W.O.), het Prins Bernhard Fonds, de provinciale besturen van Friesland en Groningen, het Provinciaal Anjeifonds Friesland en het Harmannus Simon Kammingafonds Opgedragen aan Afbert Egges van Giffen door de schrijver WOORD VOORAF Het is geen geringe verdienste van de Vereniging voor Terpenonderzoek, de ver­ schijning van dit werk mogelijk te hebben gemaakt. Met nimmer aflatend ver­ trouwen heeft het Bestuur zich bovendien de moeilijkheden willen getroosten en de oplossingen helpen zoeken toen de schrijver zijn arbeid op een aanzienlijk later tijdstip voltooide dan hij zich aanvankelijk had voorgesteld, met alle gevolgen van dien. Moge de ontvangst" welke het werk vindt, de verwachtingen derhalve niet beschamen. Dank is de schrijver ook verschuldigd aan de Directeur van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek te Amersfoort, die hem ten volle in de ge­ legenheid stelde zich geruime tijd vrijwel uitsluitend aan de samenstelling van atlas en tekst te wijden en nimmer een beroep op de hulpmiddelen van zijn Dienst afwees. Woorden van erkentelijkheid zijn niet minder op hun plaats aan het Biologisch­ Archaeologisch Instituut der R.U. te Groningen, het Provinciaal Museum aldaar, het Fries Museum te Leeuwarden, het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden, de Stichting voor Bodemkartering te Bennekom, de Topografische Dienst te Delft, de Niedersächsische Landesstelle für Marschen- und Wurtenforschung te Wilhelms­ haven alsmede aan de Hypotheekkantoren te Groningen en Leeuwarden.
    [Show full text]
  • 'De Lytse Marren'
    U komt na 5 km bij een fietsbrug (15) . Hier stapt u af en u vervolgt uw route onder de spoorbrug door . Fietstocht U kunt ook even een bezoekje brengen aan het 400 meter verderop gelegen Doris Mooltsje, een onlangs gerestaureerde spinnekop molen. In dat geval fietst u even een stukje door over de fietsbrug waarna u de molen al ziet liggen. Wilt u de route weer verder volgen dan keert u vanzelfsprekend weer terug naar de fietsbrug. Bij de eerste driesprong gaat u links en na een paar honderd meter meteen weer rechts richting Greonterp/Blauwhuis. In Greonterp staat ‘Huize het gras’ waar Gerard van het Reve (auteur van: ‘De Avonden’) enige jaren heeft gewoond. Na Greonterp gaat u bij het vee-rooster linksaf (14) het fietspad op richting Hieslum/Parrega. Aan het eind van dit fietspad gaat u op de Atzeburenweg rechtsaf. Vlak voor Parrega (10) weer rechtsaf richting Dedgum. U gaat door Dedgum Bij de eerstvolgende driesprong (11) gaat u linksaf richting Tjerkwerd. In Tjerkwerd kunt u een bezoek brengen aan Galerie Artisjok. U gaat over de brug en meteen rechtsaf het jaagpad op langs het water van de Workumertrekvaart terug naar Bolsward (5) . Aan het einde van het fietspad gaat u onder het viaduct door en rechtdoor langs het kaatsveld en de speeltuin. U passeert hierbij de enige schapenvachtlooierij van Nederland, de firma van Buren. Een bezoekje zeker waard! Over de Blauwpoortsbrug (5) gaat u rechtdoor en u komt weer bij de ‘De Lytse Marren’ bibliotheek (heeft u een ander startpunt dan Bolsward, ga naar ‘startpunt Bolsward’) Soort veer : Voet-Fietsveer Vaarperiode : 1 April t/m 30 September Fietstocht aangepast op het fietsroutenetwerk ‘Zuidwest’ Dagen : Dagelijks Vaartijden : ma-za 8:00-12.00 uur 13.00-18.00 uur 19.00-20.00 uur zondag 11.00-12.00 uur Uitgave: VVV-Zuidwest-Friesland i.s.m.
    [Show full text]
  • Infoflyer Ankertsjerke
    Ankertsjerke, Oudega SWF Algemeen U bevindt zich in de Ankertsjerke in Oudega , de kerk stamt uit 1755. Uit dat jaar dateren ook de fraaie preekstoel en de gebrandschilderde ramen. De kerk biedt plaats aan ongeveer 230 kerkgangers en elke week is er een zondagse eredienst van de Protestantse Gemeente Oudega, waaron- der ook de dorpen Idzega, Sandfirden, Wolsum, Greonterp, Blauwhuis en Westhem behoren. Bij de grote restauratie in 2000 is aan dit van oor- sprong Hervormde kerkgebouw de nieuwe naam “Ankertsjerke” gegeven. Het Gereformeerde kerkgebouw aan de Breksdyk is gesloten en verkocht met woonbestemming. Historie Al in 1132 was er sprake van een “capelle” op deze plaats, deze was van hout. Rond 1500 werd deze “capelle” vervangen door een kerk van steen met een zadeldaktoren , deze kerk was gewijd aan de Heilige Martinus. Rond 1580 vond in Oudega de hervorming plaats. De huidige kerk dateert van 1755, in dat jaar werd namelijk ook de tweede kerk van steen vervangen, waarbij het eikenhouten gewelf werd hergebruikt en ook de zadeldaktoren bewaard bleef. De zijmuren van de kerk zijn weer op de oude fundering van klooster- moppen gebouwd. In 1757 werd de toren hersteld en werd de kerk naar het oosten verlengd, deze verlenging is aan de binnenzijde duidelijk zichtbaar door de afwijkende gewelfconstructie. In 1868 is de zadeldaktoren gesloopt en is er op de westgevel een houten toren met een met leien bedekte spits geplaatst, deze is nog steeds in tact. De eikenhouten preekstoel is vervaardigd door Eite Tjebbes. De preekstoel heeft halve gewrongen kolommen en het afgehakte wapen van Grietman Juckema van Burmania op de voorzijde.
    [Show full text]
  • Kerkbeheer September 2019 3
    19e jaargang nummer 8 September 2019 Voor elke gemeente of kerkplek een predikant beschikbaar Samenwerking en teamontwikkeling Kerkelijk werker op waarde schatten bureau van voor architectuur en restauratie hoogevest bureau voor consultancy architecten bureau voor architectuurhistorie kariatiden Links de Zuiderkerk in Enkhuizen met een nieuw ontworpen kerkcentrum. Rechts de Sint-Joriskerk in Amersfoort met nieuw in- gebouwd meubel. meer info op www.vanhoogevest.nl Foto’s Frank Hanswijk Minder kosten voor het betalingsverkeer? Stichting Kerkelijk Geldbeheer is dé financiële dienstverlener Betalingsverkeer via SKG betekent: aan Protestantse kerken en aanverwante instellingen. Bij SKG lage vaste kosten kennen we de kerkelijke markt als geen ander! Veel kerkelijke aanvullende maatwerk producten gemeenten hebben het betalingsverkeer tot volle tevreden- hoog serviceniveau heid bij SKG ondergebracht. Vraag een vrijblijvend gesprek aan (0182) 58 80 00 of kijk voor meer informatie skggouda.nl. 2 KERKBEHEER INHOUD Predikant versus kerkelijk werker Voorzitterskolom | Tussen roeping en beroep 5 Voor elke gemeente of kerkplek een predikant beschikbaar 6 In mijn eigen (kleine) kerkelijke ge- meente gaat onze predikant bin- Maandelijkse cartoon 9 nenkort met emeritaat. Een mooi De orgelbank 9 moment voor de kerkenraad om te Agenda 10 bekijken welke opties er zijn en welke Kalender voor kerkrentmeesters 10 ontwikkelingen hierbij een rol spelen. Producten 10 Er zou bijvoorbeeld gekeken kunnen Samenwerking en teamontwikkeling 11 worden naar een samenwerking met een buurgemeente als het gaat om VKB Vrouw | Riekje van Beveren 15 een predikant of er kan gekozen voor Kerkelijk werker op waarde schatten 16 een ander ‘type’ voorganger. Opinie | Kerkrentmeesterlijke visitatie 19 Naar structuren en regelingen die bevlogenheid bevorderen 21 De verandering in onze gemeente en In dienst van de kerk | Kerkelijk werker 25 de keuzes die daaruit voortkomen Nijhuizum | Frieslands kleinste kerk 26 zijn natuurlijk niet uniek.
    [Show full text]