Friese Plaatsnamen Gratis Epub, Ebook
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
FRIESE PLAATSNAMEN GRATIS Auteur: K.F. Gildemacher Aantal pagina's: 288 pagina's Verschijningsdatum: 2008-04-17 Uitgever: Friese Pers/Noordboek EAN: 9789033006432 Taal: nl Link: Download hier Nederlandse namen voor plaatsen in Friesland Nederlands, pagina's, Friese Pers Boekerij, Leeuwarden, Zoeken in de catalogus Zoeken binnen de site. Rienk de Haan Fries voor zelfstudie Cursus voor beginners; met audio-cd's. Janneke Spoelstra De kleine Fries voor dummies 'De kleine Fries voor Dummies' is de toegankelijke en praktische kennismaking met het Fries, de bekendste officiële minderheidstaal van Nederland. Zolang de wind van de wolken waait geschiedenis van de Friese literatuur Non-Fictie Nederlands, pagina's, Bakker, Amsterdam, Gedrukt boek. Trienus Riemersma Proza van het platteland een onderzoek naar normen en waarden in het grotere Friese proza van Tevens proefschrift Amsterdam V. Schurer De Friesche eigennamen verklaard merkwaardige afkomst, vorming, beteekenis Nederlands, pagina's, Schurer, Den Dolder, E-book. Godard Gosses De Friesche oorkonden uit het archief van het St. Fokkema Het stadsfries een bijdrage tot de geschiedenis en de grammatica van het dialect van Leeuwarden Nederlands, p. Hylke Speerstra IJsliefde schaatsverhalen Verhalen over Friese schaatsers in de eerste helft van de 20e eeuw. Reitze J. Noardeast-Fryslân krijgt Friese plaatsnamen Publicatie: vr 11 september Een meerderheid van de gemeenteraad heeft hiervoor donderdag besloten. Het voormalige Ferwerderadiel had al Friese plaatsnamen en de rest van de gemeente krijgt nu ook Friese plaatsnamen. Noardeast-Fryslân maakt wel een uitzondering voor dorpen die de Friese naam niet willen gebruiken. Die kunnen kiezen voor de Nederlandse variant. De situatie zou aanvankelijk blijven zoals die was totdat de FNP kwam met een amendement om de Friese plaatsnamen te gaan gebruiken. Een unanieme raadsmeerderheid zorgde ervoor dat het daadwerkelijk gaat gebeuren. De inwoners noemen het dorp zelf 'Muntjesyl'. Zoiets speelt ook bij Kollumerpomp, dat in het Kollumerpompster dialect 'De Pomp' wordt. Ga naar inhoud Ga naar zoeken. Lees voor. Foto: Omrop Fryslân, Johanna Brinkman. Histoaryske jûn, foar it earst yn 11 jier jout in gemeente it goeie foarbyld!!! Opvallende Friese plaatsnamen en buurtschappen Hoewel het tot de gemeente Wonseradeel behoort, heb ik de naam in mijn boekje over oud-Bolsward kort besproken M 84, Ter verklaring kunnen we denken aan het kerk hof of de houw van de lieden die langs de Lange Ee woonden. Voor houw heb ik verwezen naar O. Postma Deze zag voor dit woord twee betekenissen, die praktisch op hetzelfde neerkomen: a hoeve of hoeve-aandeel, b recht om te houwen: hout te kappen of gras te maaien. Het voorkomen van de naam wijst op gemeenschappelijke gronden, waarin ieder zijn aandeel had. Voor hof , kerkhof heb ik in verwezen naar J. Spahr van der Hoek , 71 , die ook aan verband dacht tussen de namen van Longerhouw en het naburige Lonjee , dat onder Bolsward hoorde. Ik geef eerst de oudste vermeldingen van de naam Longerhouw , al zijn de voornaamste ook wel bij Spahr van der Hoek te vinden. Muller Opvallend is de vorm Lang - in de oude kerkenlijsten. Deze lijkt een versterking van een der stellingen die Ph. Breuker in naar voren heeft gebracht in een lezing voor de Dialectencommissie van de Fryske Akademy. Hij sprak toen over de - o - voor nasalen in het Oudfries van Westerlauwers, dus Nederlands Friesland. Volgens zijn veronderstelling was de Oudfriese - o - voor nasalen vroeger in de - a - overgegaan dan B. Sjölin aannam. Dat Lang - zich echter beperkt tot kerkenlijsten die ook buiten Friesland moesten worden gebruikt, doet vermoeden dat we hier een Middelnederlandse vertaling mogen zien van Oudfries Long -. Blijkbaar was dit in niet meer zo. Toen vond de schrijver van de Oostmiddelned. Met deze oorkonde sloot Longerhouw zich aan bij een verbond tussen Groningen en Westergo dat maar kort heeft geduurd. In zien we in de Nederlandse tekst van de Beneficiaalboeken behalve Longie , waarover meer in 3. Deze liep tussen de westelijke Blauwe poort van Bolsward en Lonjee, terwijl aan de zuid oostkant van Bolsward de Saerdera Ee lag. De gemeente Smallingerland , waarvan Drachten de hoofdplaats is, heet naar de Middeleeuwse vergaderplaats, het klooster aan het smalle water: Smelle Ie , het Smallinger convent. Smelle Ie FW wordt echter wel eens volgens de uitspraak gespeld als: Smel'lie in twee lettergrepen en met de klemtoon op de laatste Spahr van der Hoek , , Zoëven noemde ik B. Sjölin , die Longerhouw in besprak in zijn lezing voor het Amsterdamse filologencongres Zur Gliederung des Altfriesischen Enkele jaren later ging D. Hofmann , 88 hier op in. Hij vond het onwaarschijnlijk dat deze naam door een eigen, vaste schrijftraditie zijn Long - tot nu toe zou hebben bewaard, als deze verklaring klopte. Daarom dacht Hofmann aan de mogelijkheid dat de - o - hier uit de - u - is ontstaan, al wordt de verklaring van de naam dan niet gemakkelijker. In een noot vermeldde hij dat T. Hoekema hem had gewezen op J. Winkler 's Longerschar , Lollinger schar , mogelijk afgeleid van de mansnaam Lolle. Iets dergelijks zou misschien ook in Longerhouw kunnen zitten. Verder wees Hofmann 88 nog op het naburige Lonjee. Zeker zo belangrijk lijkt me dat Breuker toen liet uitkomen dat niet. Zo bleek Longerhouw niet zo'n geïsoleerd geval als Hofmann vermoedde. Ook wees Breuker op een Longerhouw als boerderijnaam bij Berlikum gem. Deze naam kwam hier in voor, volgens D. Misschien is die boerderij zo genoemd naar of door een bewoner die afkomstig was uit Longerhouw bij Bolsward? In elk geval heette de boerderij tevoren Latsma , Oudfries Littiama in D. Tenslotte wil ik nog op een nieuwe ontwikkeling wijzen in de studie van het vroeger als Ingweoons, nu meer als Noordzeegermaans aangeduide verschijnsel van de - o -, die voor nasaal uit - a - is ontstaan. Ik denk aan Gysseling 's verrassende en oorspronkelijke benadering in zijn lezing van te Franeker op een Fries filologencongres: Substraatinvloed in het Engels , Fries , Nederlands en Nederduits. Hierin vroeg hij zich ook af of de neiging om van de - a - een - o - te maken, o. Zo gezien zou Longerhouw misschien een relict kunnen bevatten uit het voorgermaans substraat. Dit zou niet alleen gelden voor Long -, maar b. Zoals bij Smelle Ie is de waternaam op de nabije woonplaats, een terp, overgegaan. Breuker ontving ik deze vormen van uit Bolswarder archiefstukken Longie Luijngjie , Luyngee Loeignie. Hallema Al heeft Lonjee de versteende Oudfriese - ee bewaard, toch laten vormen uit de 16de en 17de eeuw zien dat er wel een ontwikkeling tot nevenvormen met - ie is geweest. Volgens J. Spahr van der Hoek , 71 is Lunjier , de vorm der kaarten, een misspelling, die de ene kaartmaker van de andere heeft overgenomen. Toch heb ik vragenderwijs enkele mogelijkheden ter verklaring geopperd M 84, 22 voor het laatste deel. Op het eerste deel kan ik pas ingaan bij 3. Is - jier misschien een spelling voor - jee , onder invloed van de Franse spelling? Of heeft ook de naam van de Alde Ier , de oude ader, een watertje ten zuiden van Witmarsum, de spelling mogelijk beïnvloed? Terecht heeft Spahr van der Hoek aan verband gedacht tussen de namen van Lonjee en Longerhouw , terwijl hij ook op Langherahof wees. Beide terpen liggen dicht bij elkaar aan het water dat nu de Makkumer vaart heet. Sjölin 31 en Breuker zagen in de twee namen een bewaard Lon -. Een nieuwe poging tot verklaring is nu gedaan door J. Zijn betoog is niet eenvoudig samen te vatten. Daarom verwijs ik naar zijn werk en tracht puntsgewijs erop in te gaan. Het is mijns inziens echter moeilijk zonder meer te geloven dat de - d - een - n - is geworden. De twijfelachtige waarde van deze vorm komt nog ter sprake bij 3. Het was beter geweest als H. Schotanus , vermoedelijk met fouten. Sipma , is in dit geval niet ernstig. Ieder kan zich wel eens vergissen. Als de lezers de moeite nemen zelf de dateringen na te gaan in de oorkondenboeken, vinden ze oorkonden van tot en met In deze anderhalve eeuw is genoeg veranderd om de chronologie erbij te geven. Sipma en O. Maar het ziet er naar uit dat H. Dit is echter niet te bewijzen als zijn vormen kloppen met die van registers en oorkonden. Vries' Correcties op Sipma heeft H. Zo kan de lezer zich afvragen waar b. Lonium wel ligt en of dit dezelfde plaats is als het ook vermelde Lonigum waarin dan de - g - werd uitgesproken als de - i - van Lonium? Het is jammer dat H. Zie ook Breuker en Vries Hierbij verwijst hij naar Hofmann 's visie, die al onder 3. Toch denkt H. Het waarom geeft hij echter niet aan. Op de late palatalisering in - gee kom ik terug bij 3. Maar in Wonseradeel, waar Lonjee nu toe behoort, vinden we behalve Lonjee zelf nog vijf terpnamen met j - uit g -, waarin de ju - en de je - dezelfde, toonloze uitspraak hebben: Fries Dedzjum , Ned. Dedgum , ten zuiden van Bolsward. Bonjeterp onder Exmorra, niet ver van Longerhouw. Doanjebuorren , N. Doniaburen aan de kust bij Ferwoude. Doanjewier , N. Doniawier , westelijk van Bolsward, bij Wons. Penjum , N. Pingjum bij Witmarsum. Ook wanneer H. Het was beter geweest, wanneer ik in het eerste deel van het boekje deze palatalisering niet zo beknopt had vermeld of er uitvoeriger op was ingegaan in het derde deel, zoals ik dat ook voor verschillende andere namen en woorden heb gedaan. Zie nu bij 3. Winkler uit en naar K. Fokkema 's lezing over Friese achternamen van herdrukt in De studie van Fokkema is wel het belangrijkst. Zijn reconstructie der ontwikkeling, die hij slechts als een vermoeden heeft geuit, komt dadelijk aan de orde, na een beknopte vergelijking tussen de vroege en de late palatalisering van - k - en - g -. In het kader van dit artikel over verschillende problemen kan ik deze palatalisering hier niet uitvoerig bespreken.