Bonedd Y Saint
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
—— — 417 BONEDD Y SAINT: ACHAU SAINT YNYS PRYDAIN. CASGLLAD a wiiaed Y hwn gan Lewis I swydd Flint ; yr hwn ydoedd adysgriviad Morris, yn y vlwyddyn 1760, allan o o Lyvyr y Llanerch, gyda chwanegiadau, amiyw ysgrivlyvrau hen iawn, dan enw o lyvrau ereill. Y llall ydoedd gasgliad o Bonedd y Saint, ac Achau y Saint, di-wy waith y Dr. Thomas Williams ei hun, eu cymharu gyd a'u gilydd ; ac hevyd allan o amryw lyvrau ; ac yn cynnwys drwy eu cyweirio, o gynnorthwy Uyvrau llawer o nodau cywrain, nad ydynt yn y ereil]. llyvyr arall, o waith y gwr dysgedig hwnw. Un o'r llyvrau, o ba rai y crynowyd Nid ynt y ddau uchod yn ol trevn yr hyn, ydoedd o waith ThoTnas Wyn ab egwyddor, eithyr, mal yn Uyvyr Llanerch, Edmwnd ab Rhys ab Robert ab leuan Dewi Sant sydd yn y dechreuad. Vychan, B. A. 1577. Hwn yn gyiredin a elwid Uyvyr Waiîcin Owain, gan ei vod A. eiddo y gwr hwnw, a oedd byw yn Ngwydyr Ariakwe!í Vch Brychan, gwraig lor- wi-th Lanrwst. werth hirflawdd a mam Caenawc mawr. Thomas Wyn a wnaethai y llyvyr hwnw T. W. 2. Hwyrach niai Gwenlliw. yn allan o'r Ysgrivlyvrau canlynol. LL S. Gwel. T. W. 2.—Cloc Caexog. Llyvyr o eiddo iV. Salesbury, o'r Plas Arthen ap Brychan, ym Manaw y mae Isav wrth Lanrwst ; ac wedi hyny o eiddo ef yn gorwedd. C. a T. W. 2. Mae lie Mr. "Wyn o Vodysgallen. Arwydd am y a elwid Rhiw Arthen wrth Aberystwyth. Urvyr hwn yw S. —Rhiw Arthex. Llyvyr John Brook o Vawddwy. Hwn Ane ap Caw CowUwg. C. Mae Capel sydd dim arwydd B. a elwid Coed Ane yn Mon. Coedaxe. Llyvyr Robert o'r Mox, Davies Llanerch ; yr hwn ydoedd o groen, ac yn hen iawn ; a Arddun benasgell verch Pabo post Brut y Breninodd yn rhan vwyaf o hono. Prydain mam TyssiHo ap Brochwel Hwn sydd dan arwydd D. Tcythrog. Y Cyth roc. S Gwel Tyssil- Heblaw llyvyr Watkin Owain, a'i am- iaw —DoL Arddux. ryw awduron, bu y llyvrau canlynol yn Arddun Benascell uerch Pabo post gynnorthwy i Lewis Morris. Prideyn, mam Tissiliaw m. Brochvael Llyvyr Bodeulvcyn, yn Mon, o eiddo esgithrauc. D. L^L leuan ab Sion Wyn ; wedi ei ysgrivenu Asaph ap Sawl ap Pabo P. PÎ a Gwen- " yn 1579. H\^^l sydd dan arwydd C. assed ach Reun hael o Ryfoniog i Yam. Llyvyr Henry Rowland, dan arwydd R. C. velly T. W. 2. Llyvyr Llywelyn Offeiriad. Asaph, Assa ap sawel benuchel ap Pabo Llyvyr Coch o Hergest. post prydain, a Gwensaeth ch Rhein o Llyvyr Achav, Robert Vychan, o'r Hen- Remwg i fam. B. gwrt. Assa mab sawyl benuchel mab Pabo Llyvyr Llywelyn ab Meredvdd, neu post Prydein a Gwenassed uerch Rein o Llelo Gwta. RieiuAvic e Fam. D. Llaxhassa. Dau Lyvyr y Dr. Thomas Williams, o Mae plwyv yn iiyfiryn Clwyd, a elwir Achau y Saint, a ysgrivenid rhwng 1578 Llanassa ; ac esgobaeth Llauelwy a ddug a 1609. Un o honynt a dyned allan o yr enw hwn hevyd. St. Asaph. lyvyr Thomas ah Llywelyn ab Ithel o Assa ap sawl benuchel ap Pabo post ] — — — — — — 418 BONEDD Y SAINT. Prydain ei fam oedd Gwenaseth verch Beuno m. hywgy m. Guyn llyu m. Run hael o Ryfoniawg. Th. W. 1. Assaph, Gliwis m. tegit m. Cadell a Phei-feren &c. I. Reyn hael o Ryfonioí^ ei fam. uerch Lewdwn lluydauc o dinas Eidin en T. W. 2. e Gogled e vam. D. LM. Avan Buellt, m. Cedic m. Ceredic m. Beuno ap Ingi ap Gwynlliw ap Prise a Cuneda Wledic o Decued vch Degit voel Theneu verch Leuddyn Luyddog o ddinas o Benllyn e vam. D. LM. Llanavan Edwin yn y gogledd i fam. T. W. 1. VAWR. Llanavax vach. Llanavan j Beuno ap Binsi ^ &c. ap Cadell deyrnllug Trawsgoed. Peren verch lawden luyddoc o ddinas Avan Buellt m. Cedic m. Ceredic m. Edwin, &c. T. W. 2. Cunedda a Thegvedd vch Degid voel o Baglan ynghoed Alun, ap Nudd hael ap Benllyn i vam. C. Cefnder Dewi. Th. seuyllt ap Cedig ap Dyfnwal hen ap W. 1. Ednyvet ap Macsen wledig, a Thebri vch Avan Buellt ap Caredic ap Cunedda Lewdwn lueddawc o Ddiu Eiddin yn y Wledic a Thegvedi vch Tegyd Voel o Gogledd i vam. B. Llakvaglan. Gwel Benllyn i vam. B. Eglwysi yn dwyn Lleuddad ei frawd. C. enw Avan yw, Llanavan vawr, Llanavan Llanvaglan, ei eglwys, sydd yn agos i vechan yn Muallt ; a Llanavan y Traws- Gaeiynarvon. goed yn Ngharedigion : ac yn Llanavan Baglan ynghoed Alun ap Dingat ap vawr y mae ei vedd hyd heddyw a'r geiriau Nudd, ac. megys Lleuddad. D. L.M. hyn ami Gwel Lleuddad, Eleri, Tygwy, Tyvriawg, HIC JACET SANCTUS Gwytherin. 2. Baglan a Thanwg a Thwrog meib •SiWOOSMa SXlliVAV Ithel hael. Th. W. 1. Mae Lewis Glyn Cothi yn son am dano Boda a Gwynnun Sant, &c. D. L.M. vel hyn, Prydaf i Afan Buallt. meibion Helic ap Glanauc. Gwel Brothen. Aelhaiarn St. Gwel Elhaiam. Llan- Boda a Gwynnyn, a Brothen a Chelynin AELHAIARN. a Rhychwyn ac Aelgyfarch meibion Heli Llanaelhaiarn yn Arvon ; ac arall yn ap Glanawc. T. W. 2. Meirionydd. Neu Bodfan ap Heli ap Glannog o Arthne. Llanarthne, eglwys yn Nghyd- ddyno Heli i goresgynnodd mor eu tir. weli, swydd Gaerfyrddin. Llanakthne. T. W. 2. Amo. Llanamo, eglwys yn swydd Brothen, St. mab Helic m. Glannawc o "Vaeshyved. Llanamo. Dyno a oresgynnws mor ei dir. D. Rhosyr yn Mon a elwir Llanamo, yn Ei frodyr oedd Boda a Gwynnun. D. hen lyvyr i R. Vychan o'r Hengwrt ; ond L.M. Gwel Bodfan. Llannano yw yr enw yn y gymraydogaeth. Buan ap Pascen ap Llywarch. S. Anhun, llawforwyn i madnin verch Buan ap Llywarch hen. Nage ap Yscwn Werthevyr frenhin ynys brideyn. D. ap Llyw. hen. Ysgwyn. C. Gwel Cadell L.M. a Catyel. Aidan neu Aedan ap Gwruyw wyr Buan m. esgun m. Llywarch hen. D. Urien Reged, ni wyddys pa un ai Aidan L.M. frenhin ai Aiden Voyddog ydoedd yr hwn Buan ap Ysgwn ap Llywarch hen. T. a rydd enw i Laniden ym Mon. Rowland. W. 1. Ond gwel Nidan. Brychan Brycheiniog '^ ap Anllech goi'- Amaethlu eg Camedavr e Mon mab onawc^ Brenhin Ewerddon, a Marchell Caradauc CJreichuras m. Llyr Marini. 'ch Tendric* ap Tithifalt ap Teithrin ap D. LM. Gwel Maethlu. Tathal ap Amun' ddu Brenin Groec, i Aelgyfarch ap Heli ap Glannog. T. W. Fam. C. Velly T. W. 2. 2. Gwel Boda, Tair Gwreig a fu i Frychan, nid aragen Ailiyw fab dirdan a danadlwen verch no 1. Eurbrawst. 2. Rhybrawst. 3. a Ynyr o Gaergawch ei fam. Th. W. 1. Pheresgri, a'i blant ef sydd yn un o'r tair Gwelygordd Saint Ynys Prydain, a'r ail B. yw Plant Kunedda Wledic, y drydedd yw Beuno, ap Hywgi ap Gwynllyw ap plant Caw o Brydein. C. Glywis ap Tegyd ap Cadell osser ufferen * Pesgi. vch. S. * Brycheiniog. 'Gorunawc—T. W. 2. Beuno ap Bugi ap Gwynlls ap Tegid ap * Teudric— T. W. Cadell deyrnllwg. —B. » Annun.—T. W. —— — — — —! BOXEDD Y SAINT. 419 Mewn He arall o'r un llyvyr dywedir Arilechwedd uchaf mab Helig ap Glannog. mai mam Kynawc vab Brychan oedd T. W. 1. Banbadlwedd 'ch Banhadle o Fanhadla Yn U^Tyr Llanerch vel hyn, Boda Ymhowys. Gwynnun a Brothen, meibion Helig ap Glannauc. L.M. ENWAU PLANT VRYCHAN. Brenda St. ddywaid saint (O Lyryr Bodeulwyn). Gwir a Brenda Nid llai cyrchir y drwg na'r da. MXIBION YRTCHAN. Bliglyd a Gwynhoydyl a merini a 2. Cledwyn. 3. Dingad. 1. Kynawc. Thyneio ynghyngreawdr, meibion i seith- 5. Kr\levyr. 6. Rhain. 7. 4. Arthen. inin frenhin a oresgynnodd mor eu tir o 9. Kadawc. 10. Dyfnan. 8. Gerwyu. faes gwyddno. T. W. 2. Mathayam. 11. Pascen. 12. Neffei. Camgymmeriad yw yr enw yma, mae Kynbryd. 13. Pabiali. U. Llecheu. 15. yn debyg, am y darlleniad hwn yn llyvyr 16. Kynfran. 17. Hychaa. 18. Dyfric. Llanerch, Tut^lyt, Gwynhoedyl, merin a 19. Kynin. 20. Docvan. 21. Rhawin. Thudno vender a Sennevyr meibion 22. Rhun. 23. A Chledawc.^ C. Seithinin frenhin. MERCHED VBYCHAS. C. neu K. 1. GwLADUS. 2. Arianwen. 3. Tan- Kadwc, neu Kadauc neu Kadawc neu glwst. 4. Mechell. 5. Nevyn. 6. Gwawr. Kadwc Sant ap GwynlHw ap Glywis ap 8. Eleri. 9. Lleian. 10. 7. Gwrgon. Tegid aj) Kadell, S. —Cadwc i^ant m. Nefydd. 11. Rhiengar. 12. Goleuddydd. Gwynllyw m. Gliwis m. Tegid m. Cadell. D. 13. Gwenddydd neix Wawrddydd. 14. —Llaxgadog vawr, swydd Gaervyrddin. Tydieu. 15*. Elined. 16. Keindrvch. Cadwg ap GwyuUiw ap Glwys ap Tegid, 17. Gwen. 18. Kenedlon. 19. Kym- ap Cadell o Langadog yn Gwent B. orth.* 20. Dwynwen. 21. Keinwen. Gwel Cattwg. Llakgatwg dyfr. Wysg 22. Tydvyl. 23. Euvail. 24. Hawystl. LL Grattwg meib. Afel LI. Gattwg Cleunig. C. ac yn 25. Tybie.— i gyd yn Mynyw. Bigel, hwyrach Vigilius. — Llanvigel, Kadawc ap Brvchan yn flS^lnc y Gor- Eglwys ym Môn.—Llaxvigel. wedd. C. velly T. W. 2. Maen y Bigel, careg yn y mor yn ymyl Kadell ap Urîen. B. Mon ; arall -wrth Enlli. Catyel m. Uryen. D. L.M. Bach ap Karwed, a adeiloedd yr Eglwys Kadell ap Urien ap Buan ap Ysgwyn Vach yn swydd Ddinbych, os gwir y ap Llywarch hen <tc. C. Gwel Buan. chwedyl. Eglwys Vach. Camddarllead yw hwn hevyd o lyvyr Berry s. —Llanverrys. Eglwys yn lal. Llanerch, yn mha un nid oes duu perthyn- Dinbych. Lla>"\'Errys. as rhwng Buan a Chatyel. Brynach. — Llanvrynach, Eglwys ym Kadvan St.