Ministerie van Economische Zaken en Klimaat
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Directoraat-generaal Energie, Telecom & Mededinging Directie Energie en Omgeving Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Overheidsidentificatienr 00000001003214369000 T 070 379 8911 (algemeen) www,rijksoverheid.nl/ez
Datum Betreft Ontwerp-instemmingsbesluit winningsplan Langezwaag Ons kenmerk DGETM-EO/ 17175061 Uw kenmerk
BijIage(n) Ontwerp-instemmingsbesluit 1. Aanvraag
Op 24 november 2016 heeft de Minister van Economische Zaken en Klimaat (hierna: de minister) een aanvraag ontvangen, aangevuld met een addendum op 23 februari 2017 en een nadere uitleg op 18 juli 2017, door Vermilion Energy Netherlands B.V. (hierna: Vermilion) tot instemming met het geactualiseerde winningsplan Langezwaag (hierna: winningsplan Langezwaag).
Het winningsplan Langezwaag heeft betrekking op twee gasvelden, gelegen in de Zechstein Carbonaat en de Vlieland zandsteen formatie. De gasvelden zijn aangeboord met drie putten, te weten Langezwaag-Ol, Langezwaag-02 en Langezwaag-03 (hierna: LZG-01, LZG-02 en LZG-03). De gasvelden liggen binnen het gebied van de winningsvergunning Gorredijk zoals verleend op basis van de Mijnbouwwet (hierna: Mbw). Het gasveld ligt in de provincie Friesland, binnen de grenzen van de gemeenten Heerenveen en Opsterland en het verzorgingsgebied van het wetterskip Fryslân.
Het winningsplan Langezwaag betreft een actualisering van het vigerende winningsplan voor de bestaande gaswinning. De redenen voor de actualisatie zijn: het aanboren van een derde put in het gasveld waardoor er meer gas wordt gewonnen dan in het op 12 september 2012 goedgekeurde winningsplan Langezwaag was voorzien, een (vernieuwde) seismische risicoanalyse, een actualisatie van productie- en bodemdalingsvoorspellingen en voorziene activiteiten om de productie in stand te houden. Vermilion verwacht dat de gaswinning op basis van het winningsplan Langezwaag uiterlijk in 2030 beëindigd zal worden in geval van het maximale productiescenario. 2. Beleid gaswinning in Nederland
In het Energierapport 2015 en de Energieagenda van december 2016 is de lange termijn’-visie ten aanzien van de Nederlandse brandstofmix, inclusief de transitie naar een duurzame energievoorziening, uiteengezet. Het in productie brengen van hernieuwbare energiebronnen maakt daar nadrukkelijk onderdeel van uit.
Pagina 1 van 24 Directoraat-generaal Energie, Telecom & Mededinging Directie Energie en Omgeving
Ons kenmerk DGETM-EO/ 17175061 Hoewel in de gebouwde omgeving stevig ingezet wordt op het geleidelijk uitfaseren van het gebruik van aardgas, speelt aardgas (als efficiënte energiedrager) komende decennia nog een essentiële rol in de Nederlandse energievoorziening. Op dit moment is de Nederlandse energievoorziening nog voor meer dan 9Q% afhankelijk van fossiele brandstoffen (olie, gas, steenkool), waarbij aardgas voorziet in ruwweg 40% van onze primaire energiebehoefte. Van de fossiele brandstoffen is aardgas de brandstof met de minste C02-uitstoot en dus het minst belastend voor het klimaat. In de transitie naar duurzaam is aardgas — voor de industrie, voor het verwarmen van een groot deel van de huizen en voor het in stand houden van een betrouwbare elektriciteitsvoorziening - de komende decennia nog steeds nodig. Wanneer aardgas veilig kan worden gewonnen is het wenselijk dit uit de Nederlandse bodem te winnen. Nederland is dan minder afhankelijk van gasimport en de schonere winning in Nederland beperkt ook de met de winning samenhangende mondiale uitstoot van CO2. 3. Voorgeschiedenis
3.]. Wijziging Mijnbouwwet Met het per 1 januari 2017 in werking treden van de gewijzigde Mbw is onder meer het toetsingskader van en de procedure om te komen tot een winningsplan gewijzigd.
De wijziging van de Mbw is allereerst het resultaat van de implementatie van de aanbevelingen van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (hierna: OVV) in zijn rapport over de aardbevingsrisco’s in Groningen (Kamerstukken II 2014/15, 33 529, nr. 123) van 18 februari 2015. In de kabinetsreactie van 2 april 2015 (Kamerstukken II 2014/2015, 33 529, nr. 143) is aangegeven dat het kabinet alle aanbevelingen uit dit OVV-rapport zal overnemen.
Veiligheid Een van de belangrijkste aanbevelingen uit het OVV-rapport richt zich op de veiligheid van burgers en infrastructurele werken. Deze aanbeveling heeft geleid tot een wijziging van de Mbw. Door deze wijziging is het belang van veiligheid en risico’s voor omwonenden en het voorkomen van schade aan gebouwen of infrastructurele werken een grond om instemming geheel of gedeeltelijk te weigeren. Met het oog hierop dient in een winningsplan expliciet aandacht besteed te worden aan het belang van veiligheid en risico’s voor omwonenden, gebouwen en infrastructuur. Dit gebeurt volgens een samen met Staatstoezicht op de Mijnen (hierna: 50dM) opgestelde methodiek de seismische risicoanalyse (SRA). Dit betekent dat de beoordeling 1 van de gevolgen van aardbevingen niet langer wordt beperkt tot de seismic hazard” (seismische dreiging), maar is uitgebreid naar het daadwerkelijke seismische risico: (effecten voor omwonenden).
1 “Methodiekvoor risicoanalyse omtrent geïnduceerde bevingen door gaswinning”, SodM, 1 februari 2016. Te vinden op www.rijksoverheid.nI.
Pagina 2 van 24
winning winningsplan.
genoemd
Alvorens winningsplan
van
artikel
4.1
Een
regelgeving.
4. gevolgen
op
advies Vermilion
februari toetsingskader
Opsterland overheden Tijdens
uitgebracht
georganiseerd
Natuur
hebben 3.2 gevolgen
Klimaat, het verklaard,
10 in ontstaan.
Langezwaag
nemen de adviesrecht
gesteld tot
Burgerperspectief
principe bodembescherming
Concreet van
andere
bestaande
Een
de
mei
18
provincie,
een
voorkomen
het winningsplan
meer
ander
Mbw
juli
34,
uitgebracht
en
Juridisch 2017,
in
Mijnbouwregelgeving
overheden
Procedure
de
wijziging
Mijnbouwbesluit uitgebracht.
wordt om
2017,
afdeling
op
(hierna:
voor
voor
in gaat
de
2017
heeft
Op
aandacht
milieu
derde
zijn
waardoor
belangrijk
parlementaire
wettelijke
is
op
advies
aan
artikel
basis
van
De
ingediend.
besluitvorming.
wordt
op
gemeenten,
deze
de
Het
uitgevoerd
natuur
17
over
milieu het
waarna
naast
voor
van
een
op
artikelen
de
gemeenten,
13
lid,
gemeente
3.4
van
TNO))
van dient
mei
winningsplan
voor
te
wijze
aan
bij
24
35
minister.
winningsplan
getoetst. april
het
schade
nadere
voor
(hierna:
winningsplannen.
Ten
van
de
van
het
en adviseurs
geven.
de punt
kader
en
de
de
van
2017
november
SodM
de
te
winningsplan.
de
Dit
mogelijkheid
op
natuur
(hierna:
is Mbw
2017
de
behoeve
milieu. belang
het
Mbw besluitvorming
de
34,
behandeling
en
worden
waterschappen
minister.
de
uit
getracht
instemmingsprocedure
winningsplan
uitleg
21
Heerenveen aan
en
Mbw,
Algemene
Ten
de Ook
Tcbb),
(en
provincies
burgerperspectief.
35
Mbw.
op
het
over
door
maart
het
SodM
geeft
door
gebouwen
effecten
van
en
2016
TNO-Adviesgroep
verschillende
slotte
Mbb)
is
gegeven
0W-rapport
de
van
getoetst
Wetterskip
Langezwaag
te
de
36 bij
Op
worden
het
veiligheid
de
instemming
van
2017
concreet
en
Vervolgens
mogen van
de
een
minister
een
van
vormen
wet
verzoek
heeft
en
burgerperspectief
wijziging
op
over
daarvan
de
heeft
advisering
het
en
de
of
voor
geactualiseerd
waterschappen.
aan
en
wijziging
de
24
bestuursrecht
Technische
op
de
de
infrastructurele
indienen
gaan
mijnbouwactiviteiten
implementatie
de
Fryslân
Mbw
mei
onderdelen.
en
Vermilion
inzicht
betreft
grond
de
het
een
van
wat Ook
Mijnraad
Mijnraad
Tcbb
en
vereist van
hebben
risico’s
met
Mbw
2017,
juridisch
Economische
tot
en
informatiebijeenkomst
de
betreft
door
dient
van
deze
van
de
in
op
het
van
winning
op
de
het
minister
en commissie
de
van
aangevuld Mbw het
voor
de
11
in
op
de
(Awb)
de
artikelen
25
de
aanbeveling
winningsplan
nadrukkelijk
te
betrekken
winningsplan
de
zienswijzen
Naast
wijze
de
de
kader gemeente
mei
van
8
decentrale
winningsplan
voldoen
provincie
gewijzigde
april
de
werken,
daarop
toegevoegd
omwonenden
september
mogelijke
gelegenheid
is,
heeft
van
minister
Zaken
2017
het
waarop
de
op
2017
waaraan
en
24,
op
toepassing
OVV-rapport
reeds
van
grond
aan
gebaseerde
Vermilion
ook
het
Fryslân
hebben heeft
mee
is
23
30
en
advies
Mbw
om
met
de
de
de
2017
hebben
de
en
aan in
van
te
het
het
geleid
en
eisen
ook
31
een
op
het
Pagina
DGETM-E0 Ons
Mededinging
Directie Energie, Directoraat-generaal
kenmerk
3
van
Energie
Telecom
/
24
17175061
en
& Omgeving
•
•
•
van
• Over
gevraagd
de voorbereidingsprocedure
Mbw) winningsplan
4.2
Gelet
5. van
daardoor
leveringszekerheid. deze Artikel
of,
d.
kan c.
Ter
b.
a. slechts
beperkingen winningsplan
verwachte Artikel
winnen
maatregelen
gesteld.
Mbw),
van
daarvan,
voor
indien
indien
in
geschikt
indien
TCBB/17063484); reden
uitgebracht
Gedeputeerde
(hierna:
het de
heeft onderdelen
SodM
SodM
17037982).
de
schade
beoordeling
verlenen
het
gerechtvaardigd
het
op
en
Tcbb
minister,
36,
College
Adviezen
schade
24
Voorbereidingsprocedure
geheel
delfstoffen,
zover
artikel
winningsplan de
Het
bij
van
belang
niet
advies
aan
heeft aan
nadelige
nadelige
het
Mbb
tweede
hoeveelheid
aan
heeft
Mijnraad
de
wordt
brief
winningsplan
verbinden:
voorbereid
ter
onder
getoetst
het in
op
alle
SodM
het
of
aan
van
gemeente
doelmatige
(kenmerk:
bij
bevat
Voor 34,
gebouwen
het
of
advies
gevraagd
van
voorkoming
onaanvaardbare
van
gedeeltelijk
bij
belang
Staten
betrokken
belang
geacht
brief
gevolgen
gevolgen
lid,
met
gebouwen
Burgemeester
vierde
de
beperkingen
winningsplan
(artikel
brief
de
het
(artikel
een
naar
10
worden
van
Langezwaag
aan
bodembeweging
uitgebracht:
een
van
aanwezige
beoordeling
met
mei van
als
planmatig
van
van
voor
Heerenveen)
aantal
van
lid,
aan
dient
17.3002121);
de
winning, artikel
of
winningsplan
21 127
voor
voor
bedoeld
decentrale
toepassing van
105,
2017 de
aan’eiding
infrastructurele
de
instemming
de
Mbw
door
van
of
25
TNO
de
maart
onder
van veiligheid
provincie
infrastructurele
nadere
of
veiligheid
schade
april de
het
aangeduide
wijze
36,
in
en
derde
de
delfstoffen,
advies
bepaalt
een
daaraan
hebben
beheer
voor
bodemdaling
het
van
de
natuur
in
Wethouders
milieu
Mbw
eerste
2017
2017
meer
heeft
grond
afdeling
wordt
Mbw), ten
overheden
eisen
winningsplan
van
lid,
de
het
door
kan
weigeren
uitgebracht
Fryslân
voor
is
van
voor
voorts
de
advies
gevolge
worden
verificatie
voorschriften ontstaan,
van
advies
een
winningsplan
lid,
de
dit
bij
werken
van
worden
aangetast, gebied
als
die
bodembeweging.
volgende
de
de
voorkomens
omwonenden
uniforme
3.4
omwonénden
brief
van
besluit
werken
de
beschrijving
genoemd
en
Tcbb
van aan
hoeveelheden
dat
(hierna:
uitgebracht
(artikel
uitgebracht
of
veroorzaakt.
Mbw).
de
van
van
de
de
door
van
of
ingestemd,
de vermelde
een
(kenmerk:
de daaraan
of
van
(artikel
tot
SRA;
de Mbw.
de
adviseurs,
aanvraag
de
of
door
minister
gemeente
Openbare
24mei
kan
de winningsplan
Langezwaag
de
34,
de functionaliteit
instemming
de
Awb.
in
winning
van
te
minister
of
De
artikel
berekeningen
provincie
verbinden,
functionaliteit
of
het
(kenmerk:
vijfde
voorschriften
35,
(kenmerk:
activiteit
bevatten
jaarlijks
het
delfstoffen,
Tevens het
minister
2017
01415174
wordt
de
belang
tweede
op
Heerenveen
en
voorkomen
voorkomen
36,
lid, instemming
verzoek
niet
advies
de
heeft
met
Fryslân)
het
worden
van
eerste
te
is
om
daarvan
van
van indien
kan
lid,
advies
op
het
of
de
de
van
de
lid
Pagina
Ons
DGETM-EO
Directie
Mededinging
Energie,
Directoraat-generaal
kenmerk
4
van
Energie
Telecom
/
24
17175061
en
& Omgeving Directoraat-generaal Energie, Telecom & Mededinging Directie Energie en Omgeving
Ons kenmerk DGETM-EO/ 17175061 • het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Opsterland (hierna: de gemeente Opsterland) heeft bij brief van 17 mei 2017 advies uitgebracht (kenmerk: 2017-13222); • het bestuur van het Wetterskip Fryslân (hierna: het wetterskip Fryslân) heeft bij brief van 11 mei 2017 advies uitgebracht (kenmerk: WFN1703658); • de Mijnraad heeft bij brief van 8 september 2017 advies uitgebracht (kenmerk: MIJR/17142350). In aanvulling op het winningsplan inclusief addendum, hebben de overige adviseurs het advies van TNO, SodM en de Tcbb ook ontvangen. 6. Winningsplan op hoofdlijnen, adviezen en beoordeling
Per onderwerp wordt op hoofdlijnen beschreven wat Vermilion hierover in het winningsplan heeft opgenomen. Daarna volgt (indien van toepassing) het advies van de adviseurs en tot slot de beoordeling, waarbij op basis van een integrale afweging beargumenteerd wordt of het advies of de aanbeveling wordt overgenomen. 61 Planmatig beheer Winningsplan Voor wat betreft de LZG-01 en LZG-02 putten is het Zechstein reservoir op dit moment uitgewaterd. Het is niet uitgesloten dat er in de toekomst geprobeerd wordt om gas uit één van deze twee putten te produceren. Vermilion geeft in het winningsplan aan dat er mogelijk een vierde put (LZG-04) geboord wordt als de productiesnelheid van de bestaande putten gedaald is, waarbij binnen de productiegrenzen wordt gebleven.
Vermilion schat het resterende nog te winnen gasvolume in het Vlieland en Zechstein reservoir op circa 250 miljoen 3Nm tot circa 450 miljoen 3Nm Vermilion gaat daarbij uit van een winningspercentage van 90% voor het Vlieland. reservoir en 75% voor het Zechstein reservoir ten opzichte van de dynamische hoeveelheid aanwezig gas.
Vermilion verwacht dat de gaswinning op basis van het winningsplan Langezwaag in 2022 beëindigd zal worden, met een uitloop tot 2028 in geval van het maximale productiescenario. Vermilion noemt 2030 als uiterste productiedatum waarmee twee jaar speling wordt ingebouwd in het geval de productiE wordt vertraagd door capaciteitsgebrek in de transportleiding naar de gasverwerkingslocatie.
Vermilion vermeldt daarnaast in het winningsplan dat zij incidenteel zoet water in de put kan inbrengen om zoutafzetting in de put op te lossen. Daarnaast vermeldt Vermilion dat zij indien nodig een zuurbehandeling zal toepassen als zich een verstopping voordoet. Volgens Vermilion gaat het in dat geval om (op reservoir- schaal) zeer kleine vloeistofhoeveelheden. De kans op bodembeweging als gevolg van een kortdurende zuurbehandeling wordt door Vermilion als verwaarloosbaar ingeschat. Om het effect van grondwaterdoorstroming tussen twee dieper gelegen watervoerende pakketten te kunnen opmerken, zal Vermilion in het kader van de WABOvergunning milieu de waterkwaliteit van ondiep grondwater en ook van dieper grondwater gemonitord worden.
Pagina 5 van 24
Vermilion
Vermilion
van Vermilion
onzekerheidsmarge Winningsplan
wordt de verwachte ‘fracking’
besproken gasveld. In toekomst Algemeen Advies
binnen Advies
minder met 6.2 In gasveld winningsplan worden. te
meegenomen. Fracking ondergrond van ‘fracking’ TNO
behoeft onderhoudswerkzaamheden.
winbaarheidsfactor te
de omstandigheden door
Adviezen
Het
In
Beoordeling
Bij in
voldoende
winnen
onderdeel
sluiten.
onderdeel
het
inputparameters
ondergrond
planmatig
de
gasveld
de
de
en
de
geschat
winningsplan
grootte de SodM
gemeente
deifstof,
dan
bodemdaling
Bodemdaling
dit
SodM
past
mijnbouwonderneming
In
is
is
zou
geeft gebruik
geeft
in
delfstof
wordt
bodemdaling,
de
de
voorzien
2 toegestaan.
voorzien.
Langezwaag
het
dan
C2
C3
mate
worden
centimeter
gebruik
willen
planmatig
zijn
instemming
op
Voor
berekening
en
door
aan
in
waarbij
van
van
winningsplan
van
hoe
ook
3
Heerenveen
gemaakt
het
aard
van
van
voorziet
reëel
centimeter.
van
dat
van
het
fracken
is
de
het
het
als
bij
daarmee
geen het
in
Voortzetting
en
addendum
volgens
belang menin
van
gaswinning
de voorspellen
de
de
circa
het
het
De
gevolg
winningsplan
winningsplan
veroorzaakt
beheer
is,
bedraagt.
betreft
gasveld.
beheer
zijn
van
meest
andere
wijze
gaswinning
van
de
gemeente
in
gezien
Vlieland
planmatig
dan
Tevens
50%
is.
de
aangegeven
de
afwijking.
dat
wordt
de
de
van
de
Op
in
een
dient
dient
waarop,
De
aan
principes
waarschijnlijke Vlieland
gemeente
minister.
het
Daarnaast
activiteiten
van
“Geertsma het
gegeven.
de
deze
niet
De
van
de
beoordeling
en
zijn
bestaand
om
dat door
winningsplan
technische
en
van
adviseert
er
het
winningsplan
gebruik
maximaal
de
Langezwaag.
productie
ongewenst
Zechstein
de
voorspelling
Wanneer sprake
gegaan,
er
indien
het
het
gaswinning
en
winningsplan
Vermilion
de
van
grenzen
te
geen
niet
dient
addendum
Zechstein
tempo
gaswinning
van verwachten
beschreven
gaswinningsgebied.
van
doelmatige
de
dan
te
draait
van
aangegeven
te
bodemdaling
andere
parameters
waarbij
reservoir
Opstal”
de
een
zijn
de
onmogelijk
gemeten
verloopt
aangegeven
verwachten
realistisch
waarmee
ook
Indien
is
wordt
alle
nieuwe
van
ondergrond.
aangegeven
andere van
vooral
reservoirs
gewijzigd
geeft
om
gebruiksvormen
drie
uit
de
bodemdaling
methodiek,
het dan
winning.
een
Vermilion
door
heeft
‘fracking’
in
bodemdaling
consequentie
het
en
6f
de
om
Vermilion
Langezwaag
en
in
gebruiksvorm
reguliere
gemaakt
en
overleg
efficiënte
bodemdaling
en
Vermilion
geologische
Langezwaag
putten
het
gebruikt.
de
te de
doelmatig
en
In
in
dat
worden hoeveelheid
diepste
vraag
de
het
in
hoeverre
waarbij
expliciet
met
er
heeft
te
de
de
overlap
winning
van
niet
geen
afhangt
een
of
SodM
is
en
punt
van
de
de
zij
en
uit
Pagina
Ons
DGETM-EO Directie
Mededinging
Directoraat-generaal
Energie,
kenmerk
6
van
energie
Telecom
/
24
17175061
en
& Omgeving
Advies
de Bodemdalingsprognose te
voordoen Advies
SodM Beoordeling
nadelige Advies
hebben cumulatie
Het ook
om
risico
gehanteerde TNO
Er
hogere
berekend De van
geleidelijk winningsplan Volgens
het TNO
punt basis
Advies
het scenario)
bodemdaling. in omschreven
Adviezen
geeft Vermilion
binnen
boven
Langezwaag
opgesteld
bodemdalingsprognoses
bodemdaling
verwachten
2016
bestaan
bodemdaling
Tcbb
in
winningsplan.
wetterskip
maximale
in
5O%
kan
te
is
van
van
en
aan
de
het
het
Heerenveen
Wetterskip
Tcbb
van
SodM
de
inschatting
tegen
adviseren.
volgens
TNO
geeft
gevolgen
de
zich
buurt
ten
niet
van
in de
naburige
van
dat
heeft
winningsplan
en
prognose
en
Langezwaag
volgens
mening
Tcbb
het
dat
verificatie
meetplan
onzekerheidsmarge
ter
is
aanzien
waar
bodemdaling overschrijdt,
vinden
gelijkmatig
fysisch
de TNO
uit
scenario. de
gaswinning.
aan
geringe
Fryslân
van
de
in
die addendum
Vermilion
inmiddels
goedkeuring
voorgenomen
productie
de
hebben
SodM
zijn.
2015
zich
bijdrage
van
de stelt
andere
de
Nieuwehorne
dat
als
ligt.
resultaten
in
onderbouwd
van
bodemdaling
gemeente
bodemdaling geeft
in
te
gevolg
de
door
de
gasveld
de
SodM
in
dat
en
ziet
de
in
het
plaatsvindt
kunnen
de
te
maximale
geen
uitkomsten
berekeningen
wordt
bijna
winningsgebieden.
De
is
2016
bij
van
hun
de
in
TNO
geen
in
gaan
waterhuishouding
winningsgebied
gerealiseerd
vindt
aan
gemeente
het
van
het
haar
door
blijkt
uitbreiding
verwaarloosbaar.
de
significante
advies
de
een
van
ook Hëerenveen door
onderschrijft
vinden
aanleiding
winningsplan
de
winningsplan
is,
op
de
omliggende
helft
uiteindelijk
het
zich
advies
Vermilion
dat
bodemdaling
en
herhalingsmeting
maar
gas
minister
50%.
het
gaswinning
Vermilion
van
aangegeven
aannemelijk
maximaal
volgens
de
(verwachte
van
geeft
in
te
effect
terwijl
van de
aan
ruim
gemeten
het
bodemdaling
winnen.
om
Vermilion
van
veel
bodemdlingsberekening
voorgelegd.
gehanteerde
SodM
aan
de
minder gasvelden
geen
en
door
genoemde
van
mede
een
genoeg
aanvullende
het
de
In
het
Langezwaag
gaswinning, van
zorgen
3
er
dat
het
bodemdaling dat
scenario)
laatste
het
centimeter
nieuw
De
SodM
waterschap
de
overwegende
bodemdaling
vooralsnog
Langezwaag
vanwege
3
Vermilion
dan
en
uitgevoerd
bodemdalingsanalyses
aannemelijk
gemeente
de
advies
voor
centimeter
laat
over
aan
de
verwachte
hanteren
winningsplan
3
bodemdaling
onzekerheidsmarge
bodemdalingsmeting
centimeter
voorwaarden
resultaten
het
zien.
de
of
zal
omdat
de
van
de
bedraagt.
geen een
voornemens
geen
bodemdaling
voorliggende
en
effecten
plaatsvinden
gasveld.
volgens
vooralsnog
adviseert
door
bezwaren
TNO
dan
van
te
het
derde
er
problemen
merkbare
reëel
vinden
Vermilion
voor
is
door
zal
wordt
seismisch
de
Op
van
het
op
SodM
(hoog
zijn
dan
zijn.
te
de
de
is
dit
dat
in
in
Pagina
Ons
DGETM-EO/ Mededinging
Directie Energie, Directoraat-generaal
kenmerk
7
van
Energie
Telecom
24
17175061
en
& Omgeving
Advies
TNO
voorwaarden
voor Adviezen
analyse op
aannemelijk geverifieerd voor Vermilion
SodM Voor
risicoschatting. beven Winningsplan
analyse bodemtrillingen genereren zijn
maakt richtlijn. blijkt 6.3 winningsplan
vinden.
ook
hazard gaswinning en deze
bodemdaling besluitvorming significant Cumulatie van
in Daarbij een geeft de
bodemdalingsprognose In
Langezwaag
maximaal
herhalingsmetingen
het
het
circa
de
bodemdalingsprognose
aan
berekend SRA
SodM
heeft
trillingen
de
de
gasvelden
dat
tot
is
SRA
winningsplan
heeft.
winningsplan
Vermilion
SodM
analyse
Bodemtritling
van
is
prognose.
van is
monitoring
1,2 dit
opgenomen.
het
het
heeft
nadrukkelijk
een
3
op en
gescreend
bijdraagt
zijn
soort
Langezwaag.
op
Vermilion
dat
centimeter
mening
dat
veld
TNO
opnemen
op
potentiele
of
in
verzoek
de
op
van
verdere
vervolgens
de
kan
SodM
voor
het
te te
seismische te
door
dit
het
Tcbb,
gebruik
basis
analyses.
met
kan
schaal
SodM
dit
ver
generen
dienen,
van
plaatsvinden.
potentiele
punt
dan
Langezwaag
aan
risico
uitgevoerd
dat
geïnduceerde
Vermilion
conform
onderschrijft
netwerk
Vermilion
van
zich
nabijgelegen
blijkt
weg
vast
seismische
van
van
rekening
niet zal
vermogen
de
dient
de
de
ziet
te
van
van
Dit
op
SodM
getoetst
waarover
vinden
ligt.
seismische
zijn.
liggen
de
aanvullende
risicoanalyse
verwaarloosbaar
Uit
door
adviseren.
dat
bodemdaling
dat
alleen
daarom
het
bevingen
Richter.
heeft
Vermilion
vermogen
de gaswinning
ligt
deze
De
in
de
waaruit
gasveld
Vermilion
stelt
gehouden
het
Vermilion
huidige
is
geëigende
Mocht
het
en
in
in van
risicoanalyse
te
seismiciteit,
minister
heeft
de
de door
door
gasvelden
adviezen
seismisch
de
dan
het
er
geen dat
verwachten
winningsplan
bevindingen
activiteit
informatie
het
en
door
geen
blijkt
voorschriften.
hiervoor
Langezwaag
in
kunnen
Vermilion
onder
gebied
om
afwijkt
opnieuw
de
meetnet
boven
aanverwante
heeft
Langezwaag.
gasveld
de
aanleiding
voorgestelde
met
stelt,
bijdrage
berekeningswijze
geïnduceerde
is.
Vermilion
merkbare
dat
toekomst
blijkt
is.
risico
andere
hierna:
onzekerheidsmarges
Door
rondom
niet
in
van het
van
berekenen
een
mede
opgeleverd de
De
bodemdaling
besluitvorming
van
2015
van
een
Langezwaag
niet
in
Langezwaag
vereist
het
gemeten
de
voor
bodemdalingsprognose
van
een de
nieuwe
om
kaart
het
SodM
TNO
uitgevoerde
bodemdalingsprognose
DHAIS).
op
overlap
prognose
schade
dat
blijken
De
het en
uitkomst
onderhavige
monitoring
andere
verwaarloosbare
aanvullende
gasveld
KNMI.
basis
seismiciteit
bodemdalingsprognose 2016
op
Vermilion
volgens
is
en
Langezwaag
(en
wijziging
op
bodemdaling
gebracht.
(Deterministische
basis
geen
vindt
dat
beperkt
van
om
Uit
basis van
TNO) gasveld,
gasvelden
De
dient
zoals
van
Langezwaag
de
deze
seismische
passend
het
de
van
detectiegrens
aanleiding
de
die
het
winningsplan
de
deze
waarvan
op
te
en
SRA
plaats
beschreven
adviezen
is.
Uit
inherent
analyse
de
gasveld
kunnen
het
omdat
de
kans
binnen
niet
de
is
is
Tcbb.
te
dan
en op Pagina DGETM-EO Ons Directie Mededinging Energie, Directoraat-generaal kenmerk 8 van Energie
Telecom / 24 17175061 en & Omgeving
Wat
van
direct voorschrift
merkt Wapse. van volstaat
op seismische Voor
bevoegdheid op van Algem
Langezwaag, gebruik
Monitoring van
op
Langezwaag combinatie
beperkt omdat duiding
basis categorie
Met worden te Advies Advies
Gasvelden verplichten
en schade
risico bepaald risicocategorie risicocategorieën: voldoende
geregistreerd
Beoordeling aardbevingen,
De
Heerenveen
De
meten.
de
de
basis
bovengrondse
Tcbb
gemeente
het dit de
bodemtrillingen
betrekking
betreft
gasvelden
van
(kans
schaal schaal
stilgelegd
een
de
er
seismische
gemeente
Tcbb
netwerk
door
Het
van
gasveld
per
geregistreerd.
zullen
monitoring
door
van
kan
minister
veel
II
de
De
is
in kunnen
KNMI
van
om
het
advies
risicocategorie
x
uitkomen
het
geeft
een
in
van
van
de verificatie
heeft
om
zich
dan
het
de
gemeente
effect)
bodemtrilling
en
Heerenveen
kwetsbare
zijn.
het
II
risicocategorie
tot
het
advies
gemiddelde
met
ligt
adviezen
te
huidige
dient
combinatie
aardbevingen
beving adviseert
Richter. Richter.
meetnet
weer
instemmingsbesluit
zal
factoren
vinden
Heerenveen
op
categorie
aan
activiteit
zijn
winnen
van
krijgen.
bodemtrilling
in
meetnet
De
in
met
door
een
kunnen
deze
dat
het
te
doordat
het
van
dat
Tcbb
kleiner
instemming
de
door
meetnet
vindt
in
het
worden
verwaarloosbare
in
hij
gebouwen
kader
van
de
In Voor
gebied
uitgebreid
gemeente
gemeten
volgens
van
is
(mogelijk
te
risicocategorie
de
hiervoor
Dit
de
ondergrondse
rondom
van
1,
op zodanig
huidige onderschrijft
het TNO,
gaswinning
van
beïnvloeden.
geven.
SodM
gemeente het
dan
1.
categorie
of
bevindingen
meetnet
gas
het
vanaf
grond
van
geval
scores
SodM
mocht valt
van
de
mening
van
belangrijk
dat
in
gasveld
haar
direct
in
zorg
worden
en
de
of
het kans
netwerk
effect
uit
dient
Heerenveen
Een
het
risicocategorie
overgenomen. een
het
te
het
van
de
zich
heeft
industrie
de SRA
het
op
is
te
informatie
Langezwaag
II
trekken
Langezwaag
Heerenveen
te
aardbevingsrisico
nadelige dat
KNMI. veld
stilgelegd
op
onderhavige het
kracht
kans
T
in
Tcbb
artikel en
Om
te
zowel
en
breiden
een
van
Diever,
onverhoopt
van
kleiner
dragen
geclassificeerd
door
staat
in dat
sterkere
van
worden indien
bovengrondse
advies
categorie
kan
die
haar
op
bodemtrilling
een
dat TNO
De
in
ook
van
of
ondergrondse
het
36, het
wordt
om
gevolgen
beven
reden
hierdoor
de
dan
dat
het
in
ofwel
detectiegrens
beperkingen
eventuele beving) dient
het
advies
III.
van
en
lichtere
gasveld
aan 1,5
derde
om KNMI.
dat
beperkt
Wapse,
grondbeweging
omgeving
trillingen
winningsplan
ook
actuele
in
komen
III.
onverhoopt SodM.
dan
De
is
op
SodM.
Vermilion
zo (risicocategorie
te
het
te
risicocategorie
voor er
lichtere
worden
aangegeven,
bijvoorbeeld
risicocategorie
lid,
Hierbij
die
Voor
worden.
van
een de
factoren.
leggen
ook
bevingen
voordoet
winnen
maakt
is
zijn.
geen
nadelige
tot
meetnet
schaal
van
te
de
(kans
besloten
De
het
is,
azimutale
bodemtrilling
en
niet
de
voor
meten
aardbevingen,
hoogte
is
aardbevingen
of
algemene in
minister
hiertoe
meetnet
voorschriften
de
komt
gasveld
Vermilion
op
monitoring
De
van
als
het
groter
op
drie
door
van
worden
onder
trillingen
Mbw
gevolgen
circa
van
gemeente
in
optreden)
mede
II
dat
vanaf
risico
T)
gas
tot
van
Richter
wordt
dekking
te
een
en
de
stelt
KNMI
is,
bij
het
1,2
in
het
op
op
0,5
of
Pagina
DGETM-EO
Ons
Directie Mededinging
Energie,
Directoraat-generaal
kenmerk
9
van
Energie
Telecom
/
24
17175061
en
& Omgeving
Advies
Advies
Advies Advies
tussen
winningsgebied van
van worden
de de Adviezen
De van Vermilion
gaswinning geborgd Omdat Vermilion
een nieuwe volgens
Door De de die geeft Winningsplan
SodM gaswinning In veiligheid te
dat eerste
het oliewinning
Daarnaast productie 6.4
infrastructurele omstandigheden
bouwwerken handhavend
stellen
het
houder onzekerheid
Mbw.
Tcbb
gemeente
verband
SodM
risico
de
bouwwerken.
onafhankelijke
schade.
de
aan
kan
winningsplan
Vermilion,
gemeenten
lid
Drovincie
SodM
Tcbb
inwoners
uit
gaswinning
Schade
uitgevoerd.
de
gemeente
geeft
moet
op
van
of
verwijst
uit toezicht
acht
dat voor
zich
van
het
geeft
SRA
Langezwaag. schade
een
houden
wijzigen,
De
bevingen
kan
als
het
Heerenveen
gezien
artikel
winningsplan
worden
in
vinden
het
het
omwonenden
over
verplichting
Langezwaag werken
onmiddellijke
geleidelijk
door
Vermilion
gevolg
Frvslân
van
haar
Langezwaag
optreden. of
de
De
hierbij
houdt
winningsplan
ontstaan
Heerenveen
Heerenveen
nulmeting ontstaat
is,
gewijzigde
De
geeft
met
het
provincie
de
Heerenveen 36
gemeente
indien
advies
in bodembeweging
is
dat
en
provincie
of
van
indeling
van
de
al
de
op
het
naar
aanverwante
Vermilion
voor
adviseert
de
in
proces
dan
provincie
conclusie
de
Langezwaag
van
deze bodemtrilling
rust
de
dat
een
treffen
aan
het of
functionaliteit
uit
gasveld
schade
Fryslân
het
inzichten
naleving
en
niet
wordt het
Mbw.
het
Opsterland
verplicht
schade
gerechtvaardigd
van
op
adviseert
winningsplan
nulmeting
te
zich
schade
voor
is
Opsterland
hoofdstuk
gehele
voorkomen
voeren
Vermilion
uitvoeren
aan
van
dan
waarbij
het
van
van aan
Een
gesteld te
door
en
een
schade
van
aan
dat
ook
maatregelen
inzake
kunnen
Langezwaag
niet
zal
wetterskip
is Vermilion
mening
de
niet
van
gasveld
dan
belangrijk
aan
bodemdaling
adviseert,
aan
daarvan.
tot
de
bodemdaling
gebouwen
de
worden
om
“waarborgfonds
openbare
duidelijk
dat
van
om
de
wordt
aan
beperkt
ook
het van
maximale
een
bij
alle
bouwwerken
vinden
als
wordt
gronden
de
dat
die
vooropnames
de
dat
Langezwaag
uitvoeren
om
schade
gebouwen
grond
en
voorwaarde
Fryslân,
vergoed,
verwacht.
ongerustheid
Daarnaast
schade
deel
ter
via
gasveld
Mbw
op
blijkt
indien
vindt
Vermilion is. infrastructuur
ten
door
in
zeer
voorkoming
basis
het
door
helling
als
is
wordt
het
gestelde
gevolge
aan
wat
het
het
veranderde
te
om
uit
instemmingsbesluit
van
mijnbouwschade”
als
genoemd
klein.
in
inclusief
advies
voor
van
aardgas-
vergoeden.
gebouwen
nulmetingen
volgt
te de
aan
op
categorie
belang
aannemelijk
veroorzaakt
voor
zeer
gevolg
te
een
en
voeren.
afspraken
vergunde
te
van
wat
Vermilion
verplichten
regels
gebouwen.
en
van
bezorgdheid of
uit
vooropname
beperkt
het
nemen
de
in
van
de
betreft
beperking van
en
de
SodM.
gehele
kosten
het
1
of
en
de
Mbw
door
dat
en
dat
is.
de
in
Pagina
DGETM-EO
Ons
Directoraat-generaal
Directie Mededinging
Energie,
kenmerk
10
Energie
van
Telecom
/
17175061
24
en
& Omgeving
verkrijgen Algemeen
Vermilion toch
gebied, gemeentelijk
de als de vast
bodembeweging Nulmeting
risicoanalyse. Het van
nulmeting op uitgevoerde dat
bodembeweging met kunnen voortouw
gebouwschade het gemeente
bodemtrillingen. (verdere) maatregelen infrastructurele bodembeweging schaderegeling
Een het beven bebouwing. bodemdaling het schade om
minister Bodembeweging valt dupe
Beoordeling
De
leeftijd, minister aanverwante
gevolg
gemeente
geding
oorzakelijk
gasveld als
het
overleg
een
nulmeting
aan
de
dat
de
mogen
voor
voorwaarde
gemeente,
als
risico
vaststellen
kan term
bestaande
uit
van het
aangegeven
in
gaswinning,
van
van
Heerenveen
in
aan
gevolg
de
is.
een
het
het
de
met
De Langezwaag
seismische
te
vergoeden
worden
mening
de
nodig
of
nulmeting
is
op
schade
Indien
Heerenveen
bouwkundige
de
gaswinning
aan
gebouwen
nemen.
te
verband
nulmeting
minister
met
zeer
Langezwaag
winningsplan
werken
Rijksmonument
nulmeting
aanwezigheid
schade
de
gevoelige SodM
in bevingen
beperkt
bestaat
bouwkundige
kunnen
van
vast
zijn
relatie
gebouwen
of
gaswinning
op
gemeente
omkering
gering
dergelijke
dat
van
er
door
bij
bodemtrillingen
te
dat
en
aan
om
te
door van
risicoschatting,
gebruikt. tussen
beperkt
constateert
sprake
het
geldt
uit
is.
nadelen
nemen
een
achterwege
vaststellen
de
tot
stellen
en
er
is
zich voor,
bouwwerken
schade
dat
en
schade.
constructie
Er
bodembeweging
bodemdaling
gasveld
van
belang
bodemtrilling
Tcbb
een
en
aanverwante
de
vermoeden
van
is
dient
van
leidt dat
wordt
kan de
en
daarbij
gevoelige
staat
is
een
bedoeld
van
is. cle
conclusies
dat
mening
verwaarloosbare
representatieve
In
verbonden
van
gaswinning
de
het
kunnen
het
bouwwerken
te
voordoen.
De
uitgebrachte
naar
er
van
dat
De
het
rol.
zorg
de
verwaarloosbaar
geen
voorhanden
voorkomen.
bewijslastverdeling.
Ondanks
blijven.
dus
mijnbouwschade risico
toe
en
minister
expliciet
en
van
gemeente
bouwkundige
SodM
binnen
winningsplan
de
verwachting
als
dat
bouwwerken
gedragen
en
verzoekt
van
gaat
vinden
dat
zich
verwacht.
schade
schade
en
veiligheid
een
op
hulpmiddel
bodemtrilling.
de
aan
en
mijnbouwschade
en
Bij
Vermilion
bevindingen
vinden
dat
schade
het om
stelt
die
aandacht
inwoners
bouwwerk
adviezen
de
de
gaswinning
de
te
selectie
het
Gelet
aan
Heerenveen
beperkt
kans
de
het
een
gebied
gevoelig
wordt
Tcbb
eventueel
hebben.
selectie
dat
Ook
voor
niet
staat
aannemelijk
is
Langezwaag
formele
in
gebouwen
niet
ten
hier
tussentijdse
het
op
om
bestaat
en
en
het
de
moet
de
van
van het Aanvullend
tot
voor
volgt
waar
omwonenden
gevolge
is.
bovenstaande
evenals
aanwezig
Voor
van dat
van
de
gaat
nodig
gedurende
door
voor
zijn
spelen
verwachte
Om waarbij
schade
aannemelijk
De
Heerenveen
voor
wetgever
gemeente
toekomstige
adviseert
daarom
een
bestaan
aan
de
een,
dat
op
bodembeweging
de
voor
om
Vermilion
die
minister
en
het
kan
dat
seismische
wordt
de van
adequate
een
productie
onder de
meting,
het
na
aan
reden
zijn
te
objectief
geeft
zijn
status
het
kans
de
geen
overleg
voor
denken
gebouw,
hier
vervolg
niet dan
door
inzicht
in
is
stelt
om
andere
risico
vinden
niet
de
schrijft
de
het
op
wordt
het
ook
van
in
uit
een de Pagina Ons DGETM-EO/ Directie Mededinging Energie, Directoraat-generaal kenmerk 11 Energie van Telecom 17175061 24 en & Omgeving
verloopt
de
dat een verzoek
geen
Winningsplan
Door gebieden
In
kilometer 6.5 door Vermilion
toe
mijnbouwschade. Wetboek Vermilion
Schade
hierover beperkt. van
risico onveilige
noodzakelijk
gaswinning
gaswinningen van
bij gaswinning gaswinning
schadegevallen
schadeclaim.
De over Adequate
Medewerkers samen
door verwaarloosbare
Voor
Medewerkers verwachting schade
Boek
bodemtrilling
de
bodemdalingskom
wet
omkering
de
in
maximale
mijnbouwactiviteiten
State
gemeente
Vermilion
effecten de
de
de
directe
op 6,
staat
hellingshoek
worden
met
Natuur
wordt
door
van
oorzaak
aanleg
artikel
met
geen productie
Als
schade
Boek
situaties
aanwezig. afstand
-
heeft
schaderegeling
in
op
Oppenhuizen. aldaar.
zijn,
uit
de
de
er
haar
zijn bodemtrilling
een
niet
nabijheid
van
van
van
van
is
verwacht
voorschrift
in
bodemdaling
basis
6
betrokkenen
wordt
het
desondanks
geregeld
177,
gevraagde
minister
of
op
en ten
zeer
aan
andere
dan van
artikel
vanwege
daling
tot
kans
van Aangezien
de
uitspraak
de
het
het het
te
uit
basis
Groningenveld,
milieu
Deze
als
gevolge
Het
van
is
gebouwen
schade
bewijslast
voorkomen. de
vindt
gering.
gaswinning
een
aangegeven
het
het Landelijk Landelijk
in
op
het
van
gevolg
ten
177
van
schade
dichtstbijzijnde
gebieden.
op
van
de werking
en
stellingname
te
en
straal
gasveld
beven
en
gasveld
De
verplichting
de
vergoeding
mijnbouwbedrijf
het
toch
18
van
aansprakelijkheid
gevolge
niet
201607953/1/Al
worden
de
- van
maximaal
aan
dient
deze
Ook
de
omgekeerde
omkering
deze
door
van
juli
gasveld
juiste
geldt
en
Loket
en Loket
Mbw
minder
heeft
door
de
heeft,
schade
bebouwing.
Langezwaag
hebben
de
Dit
verplichting
Langezwaag
dat
Langezwaag
maatregelen
2017
Tot
de
infrastructurele omdat
zo
de
te
bodemtrillingen
opgenomen
van
verwachte
alleen
omvat een
route
middel
vergoeden.
van
Mijnbouwschade
bodemdaling mogelijk Mijnbouwschade
gaswinning
als
van
plaats
slot
2
hetgeen
is
Langezwaag
van
dan
Natura
nadere
ontstaat
bodembeweging.
centimeter
van
dus
zorgplicht
gevolg
alleen
bewijslast
circa
de
kan
te
aansprakelijk
binnen
de
tevens
2
van
Op
uit
een
al,
van
minister
zoals
centimeter vinden
op
direct
geldt
een
bewijslast
gelegen.
de
2000-gebied
4
bodemdaling
te
uitleg
inhoudt
grond
daar
via
het
in
van
een
natuur door
kilometer.
Zou
mijnbouwwerk
veroorzaakte
19
nemen
omkering
werken
dit
het
schadevergoeding.
hierdoor
vergoeding
geregeld
veroorzaakt
ten
over
wetgeving,
zijn
Waarborgfonds
voortvloeit
dat
april
de
om
vergunningsvoorschrift.
sprake
gegeven
Vermilion
de
instemmingsbesluit.
is
volgen
van
kunnen
effectgebied
aanzien
dat
gaswinning
Vermilion
en
geen
deze
bevestigd
4
duidelijkheid
voor
wordt gaswinning,
geldt
om
2017
De
door
kilometer.
het
milieu
in
Vermilion
zeer
van
De
in
is
is
mijnbouwschade
kans
een
Natura
de
principe
schade
ondersteunen
waarom
Burgerlijk
van van gering
daarmee
het
bodemtrilling.
verwacht,
geregeld. bodemtrilling
inzake
uit
Deelen
van
hier
door
bewijslast
of
geleidelijk voortgang
verwacht.
heeft
op
door
de
Burgerlijk
de grote
de
van
Langezwaag
de
niet
2000-
de
Vermilion
dan
schade
die
en
geeft
Mbw,
te
kosten
gaswinning.
geen
de
is
uitvoering
Vermilion
de
op
de
niet
(meer) krijgen
leidt
Wetboek
aantallen
op ontstaat
waarbij
dient
De
alleen
Raad
van
aan
hoeft
5
voor
door
is
door
die
Het
naar
en
de
Pagina
Ons
DGETM-EO
Directie Directoraat-generaal
Mededinging
Energie,
kenmerk
12
Energie
van
Telecom
/
17175061
24
en
& Omgeving
Advies
werkzaamheden winningsplan voordelige) Tot
winning waarmee trillingen van Adviezen
aanzienlijk omgevingsvergunning tegengaan winning Voor
Om
hanteert, Gezien omgevingsvergunning SodM tussen vult
maximaal natuur Dat beïnvloed, Door door compensatie waterpeil veranderingen
relatieve milieu. bedraagt, centimeter consequenties
bodemdaling bodemdalingsschade-
Het Beoordeling punt beperkt natuur dalingskom
milieu punten
slot
winnen
uit
is
het
aan
te Vermilion.
wat
bodemdaling
vindt
bij
zullen
SodM
en
en
bodemtrillingen
de
het
Eventuele
geen
adviseren.
is
maaiveld.
van
op
is
dat
zin,
kunnen
gaswinning
betreft
worden de
wordt
verwacht
3
Vermilion
milieu
milieu
geringe
en
maar
door
kleiner
gasveld
de
hanteert.
van
het
gevolgen
aan
centimeter
delfstoffen
de
daadwerkelijke
voor
ontstaan.
directe
als
dat
nodig
ziet
natuur
winningslocatie
als
plaatsvinden.
aannemelijk
bodemclaling
delfstoffen
beïnvloed
het
het
bodemdaling
plaatsvinden
gevolg
afgewogen.
de
door
wil
bodemtrillingen
er
bodemdaling
daarom
gevolg
het
is te
Dit
wordt
Langezwaag
waarmee
Vermilion
waterhuishouding
waterpeil
oppervlak
van
geen
zeggen effecten
dan
verwachten
Bij
uit
voor
en
kan
watersysteem
eventuele
en
worden voor
en
in
wordt
van
een
het
mening
de
de
herstel
van
milieu
effecten
het
geen
leiden door
schade
natuur
geschiedt
de
kritische
de
hoogte
gaswinning
dat
gasveld
dat
bodemdaling
Vermilion
een
van
de
de
diepste
aan
geen
(de
kan
beoordeeld
en
jaren
de
inrichting
kan-de
gaswinning
de
aanleiding
te het
het
minister
bodemtrillingen
dat
tot
gaswinning.
het
bodemdaling
de
geleidelijk
gevolgen
de
bovengrondse
en
zogenaamde
aan
te
wel
op
bodemdaling
kunnen
effecten
van
risico
water
vernatting
duurt,
daaraan
er
waterschap gaswinning
Langezwaag
noodzakelijk.
milieu.
passen.
grens
overeenkomstig
deel
de
verwacht
gevolgen
natuur
waterhuishouding
concludeert
geen
het
en
waarbinnen
waterhuishouding
heeft
op
op
tot
om
van
hoger
winnen
kunnen
waardoor
daarmee
Langezwaag
van
waterpeil
op proces
Het
oorzaak-effect
mogelijke
Alleen
gerelateerde nadelige
Vermilion
of
en
aanvullende
als
de
ingestemd,
en
installatie).
de
S
Vermilion
en
hebben
milieu.
gevolgen
waterschap
Langezwaag
worden
meestal
met
kan
niet
centimeter
bodemdalingskom,
gevolg
daarmee
waterhuishouding.
Aangezien
heeft
hebben dat
dat
is,
bij
verband
of
er
komen
5
in
een
aan
gevolgen
waarbij
bij
uitzonderlijk er
gevolgen
centimeter
stelt
het
Nadelige
geen
voor
absolute
minder
Vermilion
dan
namelijk
een
van
door
van
tevens
winningsplan. de
de
werkzaamheden
maar voorwaarden
voor
als
In
mij
tot
relatie
kan
dat
te
ook
die
het
beoordeling
op
orde. de
plotselinge
houdende
kritische
de
het
de
de
nbouwwerk
gevolg
bovengenoemde
nadelige staan
voor dan
natuur
het
te
ook
mens,
deze
het gaswinning
gevolgen
voor
waterpeil
daadwerkelijke
zin
niet
geen
opbouw
kader
beïnvloeden.
niet is
bekend
verwachte
zware
2
relatieve
waterschap
een niet
geen
het
welke
ten
verwacht
van
gevolgen
natuur
centimeter
grens
alleen
natuur
en
van
(en
op
De
milieu
opzichte
van
van
de
voor
milieu.
is
in
voor
dit
tevens
de
van
van
en
een
de
of 5 Pagina DGETM-EO/ Ons Directie Mededinging Energie, Directoraat-generaal kenmerk 13 Energie van Telecom 17175061 24 en & Omgeving Directoraat-generaal Energie, Telecom & Mededinging Directie Energie en Omgeving
Ons kenmerk DGETM-EO/ 17175061 bodemdaling door gaswinning verwacht. Aangezien het gasveld Langezwaag een verwaarloosbare kans op beven heeft, en het risico op bevingen en aanverwante schade beperkt is, zijn er geen nadelige gevolgen voor natuur en milieu als gevolg van de gaswinning Langezwaag te verwachten. In algemene zin concludeert de minister, mede op basis van het advies van SodM, dat er geen nadelige effecten op natuur en milieu door de gaswinning te verwachten zijn. 6.6 Overig Adviezen Advies SodM en Tcbb Uit het advies van SodM blijkt dat TNO constateert dat Vermilion in het winningsplan voor wat betreft de kwalitatieve beschrijving van de te verwachten bodemdaling termen gebruikt welke onvoldoende specifiek zijn. De Tcbb is tot dezelfde constatering gekomen. De Tcbb geeft daarbij aan dat het de aanbeveling verdient dat deze termen en kwalificaties ofwel kwantitatief of door een omschrijving worden gedefinieerd en hiervoor in alle winningsplannen eenzelfde definitie gehanteerd wordt, waarbij mogelijk een taak voor het Technisch Platform Aardbevingen is weggelegd.
TNO geeft daarnaast aan dat in het winningsplan een figuur ontbreekt die de bewering onderbouwt dat de 1 millimeter dalingscontour ruim binnen het bodemdalingsmeetnet valt. Vermilion presenteert met figuur 2 uit het winningsplan volgens TNO een verouderde figuur. TNO adviseert dan ook dat Vermilion meer aandacht dient te besteden aan de volledigheid en actualiteit van de referenties en figuren en dat Vermilion het winningsplan hierop dient aan te passen.
Advies provincie Fryslân De provincie Fryslân geeft aan dat uit het winningsplan Langezwaag niet duidelijk blijkt wat de vergunde en nieuwe gaswinning is.
De provincie Fryslân geeft aan tegen nieuwe gaswinning in Friesland te zijn. De provincie Fryslân verwijst hierbij naar haar standpunt zoals verwoord in het coalitieakkoord en verzoekt de minister dan ook niet mee te werken aan het gevraagde instemmingsbesluit voor zover dit de uitbreiding van de vergunde gasproductie betreft, en adviseert niet in te stemmen met een boring van put LZG-04.
Volgens de provincie Fryslân heerst er in de huidige situatie veel onduidelijkheid over wat wel en wat niet vergund is. De provincie geeft aan dat gezien de maatschappelijke zorgen over gaswinning er geen onduidelijkheid mag bestaan over wat er door het mijnbouwbedrijf wordt aangevraagd en waarmee door de minister wordt ingestemd. Het is volgens de provincie Fryslân beter wanneer er een nieuwe start wordt gemaakt en niet wordt voortgeborduurd op langer geleden ingediende plannen en addenda.
De provincie adviseert om te komen tot besluitvorming die duidelijkheid schept over de ingestemde situatie voor wat betreft onder andere de einddatum van de gaswinning, de gasproductie en de maximale bodemdaling, inclusief een motivering in de overwegingen van het instemmingsbesluit.
Pagina 14 van 24
onderzoeken van
van
Heerenveen
De gemeente
bodemdaling en
Heerenveen beleving winningsplan.
dient
naar gemeenten
De mee De Opsterland ambitie Vermilion. Advies
aangenomen
van
het en zoals
maken De en
heeft voorwaarden
Heerenveen.
nieuwe Heerenveen
2012 waarbij
reeds instemmingsbesluit.
moeten
De De bij gevolgen
provincie
Daarnaast
in
LZG-03,
gemeente
LZG-03.
gemeenten
gemeente
mijnbouwactiviteiten
gemeenten
gemeente
provincie
opsporen
Heerenveen de
advies
te
het
objectieve
te
gegeven
is alleen
forse
inwoners gemeenten
en
nemen.
gaswinning
opgenomen
onderschrijft
tevens
hanteren worden
van
rapport
voor
verzoekt
waarbij
is
De
geeft
zinvol
adviseren
wil
en hoeveelheden
De
worden
aandacht
betrekking
concludeert
opgemerkt
waaruit
bewoners.
en/of
Fryslân
moties
van
voor
Heerenveen
Heerenveen
Heerenveen
gemeente
door
inwoners
de
geeft
instemmen Heerenveen
gemeente wordt
zin
bij
te
de
‘Aardbevingsrisico’s
rond
is
en
gas
toestemming
de
een
zorg
Heerenveen
aardbevingen.
vergelijken
alle
dient
naar
provincie
gezien
middel
in
gevrijwaard
aan
de
in
is
een om
raad
om
aangegeven
de
in
moet
het
goede
van
beide
fasen
heeft
te
Ondanks
dat hieronder
door
Opsterland
(het
Opsterland
dat
zeggen
van
te
gaswinning
dat
niet
minimale
Heerenveen
gas
geeft
adviseert
is
van
winningsplan, dragen
met
de
van
mening
en
worden
zijn
er
het
van
als
gemeenten, op
Heerenveen
laten
aan
van
hinder,
communicatie
in
reeds
zijn
tot
Opsterland
Opsterland
is,
het
en
de
die
voor
aan
te
de
het
winnen
van
van
mening
dat
dat
de
is
Hierbij
nu
genoemde
voor
hoe
en/of
Opsterland
brief
terugvloeien
stemmen
winningsplan,
bodemdaling
het
dat
minister
gezien.
te
de
onderschrijft
om
winnen
dat
bestaande
te
gaswinning
de
negatieve
in
toe
de
overlast
het
gaswinning
vraagt
voorkomen. de
gemeente
een
ministerie
Groningen’ burgers
betrekken.
van
in
gemeente
van
het subjectieve
worden
waaronder
verwijst
onvoldoende
dat
rapport
een
waarin
baten
verwijzen
het
de
goede
Het
van
van
de
met
ondanks
gas
met
het
adviezen
zich
besluitvorming
en
klimaat
college
gaswinning
minister
gevolgen
betrokken
bevreemdt
van
terugvloeien
gas
belang gewonnen
en
en uit
inwoners
winningsplan
schade
de
betrekking
de
gepaard
de
hij
de
volgens
van
af
verdeling
wellicht
De
van
De
een
adviseert
het
put
baten
raad
beleving
in
uit
mening
voorliggende
in
gemeente
dan
de
oproept
mening neutrale
gemeente
aandacht
van gemeenten
hun
hoeverre
de
is
put
hele
van
verwaarloosbaar
LZG-02,
bezwaren
aan
van
het
van
dat
de
kan
op
en
OVV
naar
niet
de
uit
de
uit
advies
LZG-01.
van
29
heeft
van
Langezwaag
expliciet
voorzorgsbeginsel eigendommen.
naar
gemeente
van
gaswinning, te
geïnformeerd
dan
Heerenveen
inwoners
gemeenten
dat gemeente
om
de
gaan
de
Langezwaag
gemeente
waarin juni
met
naar
het
nemen
is
lusten
het
de
verwijst
derhalve
putten
bewoners.
putten
ook
ook wijziging gaswinning
op
het
naar
besteed
Heerenveen
van
gebied),
de
gemeente
2016
met
de
uitbrengen De
Groningen
de
gebied.
in
volgens
de
situatie
en
van
in
daarvoor
gemeente
LZG-02
nadelige
dat
LZG-02
beleving
risico
hierbij
te gasveld
aan
zoals
dient
het
als
de
lasten
aan
van
op
De
er
een
en
het
de
en
op
de
Pagina
Ons
DGETM-EO Directie
Directoraat-generaal
Mededinging
Energie,
kenmerk
15
energie
van
Telecom
/
17175061
24
en
& Omgeving
toekomst
Duidelijkheid
De
manier Advies
winningsplan Vermilion
Beoordeling ervan zijn.
instemmingsbesluit
productievoorspellingen
De Advies
mogelijk
gaswingebieden.
gaswinningen gaswinningen
duurzaamheid Tot
Wetterskip
ondersteunen.
dragen
zorg
andere
Langezwaag. transparante tevens
het
gemeente toegankelijkere
De
goede,
De niet waarbij
De wordt.
onafhankelijke
nemen
onrust
in
De draagvlak
aardbevingen
de
minister
Mijnraad
gemeente
gemeente
gemeente
gemeente
slot
periodiek
De
aan
te
uit
Heerenveense
Mijnraad
de
wetterskip
kan heerst.
voor
ontwikkelingen
adequate,
dragen
dat
Mijnraad
adviseert
duidelijk
een
Vermilion
dat
op
binnen
kwalitatieve
Opsterland
voor
Fryslân
er
gaat
dienen
stelt
een
een
voor
en
vierde
aan
overige
communicatie
communiceren
en
conform
Heerenveen
is
Heerenveen
Heerenveen
(blijvend)
zou
en
Het
De
voor
positie
deze
opzet
volledigheid
van
in
eenduidige
goede
de
daarbij
geeft
blijkt
de in
vraagt
de
Fryslân
de transparante
gemeente
blijken,
wetterskip
als over
geeft
overleg
op
haar
put
grenzen
een
orde
samenleving
mening
gemeente
gaswinning
rapporten
adviseert
en
adviespunt
adviezen
te
van
beschrijving
het op
aan
rondom
verdeling
(LZG-04)
uitgaat te
zorg
centraal
oog
aan
de
advies
nemen.
één
is,
welke
adviseert
adviseert
laten,
kleine maar
geeft
de
met
dat
minister
over
en
en
winningsplan
dat
blijven
van
te
Heerenveen
de
centraal wordt
adviserende
is
het
onderling
Opsterland het
van
en
erg
zijn hebben
adviseert
dat de
doelstelling
van
manier
waarvan
een
aan
uit
de
maar
de
veldenbeleid
aanspreekpunt
van
wordt
heeft
bij
actieve
onduidelijk
minister
van
gasveld
klein
een
adviseurs in
gedragen
die
gaswinning.
de
gemeten
om
om
mening
kritisch
website
dat
schade
lusten
loket
het
als
vierde
voor losgemaakt
de
door
deze
geboord,
eventuele
voorwaarden
de
de
is.
vergelijkbare
adviseert
de
deze
winningsplan
ministerie
communicatie
te
organen
net
communicatie
en
zorg
of
gaswinning
ten
te
en
dat
gemeente
hiervoor
de
de
zoals
onafhankelijke
verwachten
bodemdaling
voor
om
put
aanspreekpunt,
niet
is
verzoekt
als
actualisatie
zijn
lasten
communicatie
vergunde aanzien
ontwikkeling
voor
te
in
waarbij
zich
een
de
vierde
www.nlog.nl,
leidt
een
ten
om
hoeverre
dragen als
en
zorg
provincie
ingezet
te
vragen
bij
te
actualisatie
dat
SodM,
wijze
als
aanzien
constateert
goede
in
tot
is
de
van
stellen
rondom
beraden
put. mijnbouwactiviteiten.
de
bodemdaling
te
vergunningen
rond
opgenomen
Heerenveen
voorwaarde
er
expliciet
voor
minister
(1
een
dragen
positie
de
productie
kan
de
omtrent
bij
kan
van
TNO
keer
De borging
met
waarbij
de
Friesland
transitie
van voor
energietransitie
een
maar
de
worden
de
Mijnraad
worden.
op
kleine
winning
van
en
bewoners
per
dat
geborgd inwoners
daarnaast
in
nieuwe
voor
gaswinning.
goede
wat
welke
de
gasveld
van
het
met
dat
het
volgens
het
het
jaar)
op
in
het
gesteld
naar
zorg
Tcbb,
betreft
een
de
te
er
loket
De
van de
nodige
gaat
een
en
en
van
veel
te
gas
te
Pagina
Ons
DGETM-EO
Directie
Mededinging
Energie,
Directoraat-generaal
kenmerk
16
van
Energie
Telecom
/
24
17175061
en
& Omgeving
voorzien
de Hogere vertraagd
gasverwerkingsinstallatie.
van winningsplan
Langezwaag een
Naar winningsplan Nieuwe
instemming maar actualisatie opgenomen
productievoorspellingen Het Volgens
risicoanalyse Langezwaag. voor
plaatsgevonden. Bij op
productievoorspellingen bodemdalingsvoorspellingen. over wijst volledig
minister Door ontwerpbesluit aangesloten, figuren
hoofdstuk ontwerpbesluit. contact van winningsplan
regio hoofdstuk
november en
minister
minister aandacht
instemmingsbesluit. beschreven.
prognose
juridische
23
besluit
winningsplan
dit
bijgestelde
Nederlandse
wat
wat
aanleiding
de de
ziet
wordt
februari
instemmingsbesluit
productie
te
of
met
en
de
minister
provincie
mee
wordt
erop vindt
wel
betreft
te
op
door
bestaande
van
hanteren,
B5.
5
2016
duidelijk
provincie
van
georganiseerd
van
in
afspraken
de
besteden
gasveld,
van
Het
de
en
en
een
aard
heeft
De Langezwaag,
geen
instemt
dat
Om
het
artikel
2017
13
dat
capaciteitsgebrek
zal
omgeving.
(verhoogde)
van
voortzetting
het
de
wat
is
13
de
reden
Het
advies
de
erop
gasproducenten
door
‘Gedragscode
Langezwaag
Vermilion
september
Fryslân
daarom
zijn
te
het
worden
de
grond
vervolgens
bodemdalingsprognose
maart
bodemdalingsprognoses
winningsplan
maximale
het
een
mogelijk
wordt
De
niet
winningsplan
voorkomen
gaswinning
Fryslân
met
1
is
cumulatieve
aan
dat
winningsplan
en
vierde
bevat
van
van
van
de
verwacht
minister
advies
worden
addendum
vergund
is
dat
genoemde
een
2012. er
de
passend
tijdens
gegeven
Een
gedateerd
niet
einddatum
is
actualisatie
voor
dit
hierin
TNO,
productievoorspelling
van
op
heerst over
2012
put
De
aangegeven
winningsplan.
volledigheid
ze
cumulatieve
heeft
uitloop
gaswinning
van
instemmingsbesluit. nadere
overgenomen
gaswinning
7
duidelijk
voor
Hierbij
adviezen
realiseert
het
de
dat
in
Langezwaag
Vermilion
om
(NOGEPA),
is. september
zijn
de goede,
dat
heeft
productie
dat
de
tijdens
de
ingediend er
dat
bestaande
aldus
weigeren
er Het
zaken
periode
Vermilion
een
tot
13
verantwoordelijkheid
en
toelichting
nu
Mijnraad
in
transportleiding
Vermilion
is
verwarring
ter
heeft
de
geactualiseerde
maart
de
behandeld
in
de
ter open
de
geen en
breed
welke
van
uit
zich
geactualiseerd.
productie de
als
beoordeling
kleine
minister
Aangezien
tot
2030
huidige
op
voortzetting maximaal
uit
beoordeling
actualiteit
van 2017
waar
Vermilion
als
het
met
informatiebijeenkomst
van
van
SodM,
einddatum
gaswinning
en
dat
en
de
2012.
betrekking
de
merkt
een
publiek
onderdelen
een
aandacht
voor terinzagelegging
op
Langezwaag
velden’
transparante
ten
met
prognose
voorwaarde
nieuwe
instemming,
ook
13 vanuit
kan
de
situatie
in
gasveld
ingestemd
het
van
TNO
voorschrift
maart
Na
opzichte
documenten
de
als
het
de
ingestemde
Vermilion
2028
naar ontstaan
tevens
voorligt. van
moeilijk
winningsplan
winningsplan
van
het instemming
voorligt
minister
de
is
leesbaarheid
de
gasproductie
en
winningsplan
Gezien
op
uit
besteed
neemt.
de
veel uitgebracht
geactualiseerd
de
uit
2012.
gaat
gas
koepelorganisatie
productie
gasveld
Tcbb
de
een
het
gasveld
de
op
referenties
van
met
communicatie
het vertrouwt
Vermilion
over te
in
gasproductie
te
onduidelijkheid
bij
betreft
uitkomen
gasveld
seismische
de te
op
nieuwe
van
In richten
dit
gasproductie
van
lezen
Overigens
winnen de
aan
addendum.
het
is
leggen
die
huidige
dat
Langezwaag
waar
paragraaf met
en
verleende
van
het
van
wordt
technische
en
een
waarin
in
in
een
zijn.
als
het
winning
de
het
zich
en
heeft
de
24
uit
zijn.
de
een
boven
zo
De
en
met
het 1 Pagina Ons DGETM-EO Directie Mededinging Energie, Directoraat-generaal kenmerk 17 Energie van
Telecom / 17175061 24 en & Omgeving
via Vermilion
vormt
Advies
omgeving
het
bestaande gaswinning
een transitie
rapport het industrie, In
nodig.
voor een
worden Vermilion
de
het winningsplan
met het de winningsplan zijn.
Ook weten
529, eerst Vermilion
gasproductie
op Procedure
(zoals
per heeft vierde Vermilion
aanboren
winningsplan
voornemens Vermilion
besteden zoals
bovenstaande
dient
kader
paragraaf
decentrale
brief
een
het
gas
kabinet
al
geactualiseerde
betrouwbare
1
besluit
dit
de
gaswinning
De
nr.
januari
hiertoe
de
in
in
dan
geen
van
De het
dat
om
put.
vigerende
omgevingsvergunning
uit winningsplan
decentrale
in
aan
aan
te
minister
het
348).
naar
minister
geeft
het
aan
verbetering
de
daarbij
van
de
heeft
dient
hiervoor
winningsplan
niet
deze,
putten
niet
winningsplan
het
het
dienen,
hierover
in
een
onderdeel
het
winningsplan
de
2
productie
is
per
besloten
uit
Langezwaag op
2017,
verwarmen
duurzaam.
opgenomen
Groningen,
overheden
een
een
Op
acht Besluit
is
Langezwaag
instemmen
in
een
in
Tweede
op
belangrijk
een
bepaalde
in
basis
kleine
ingegaan
heeft
elektriciteitsvoorziening
1
winningsplan
essentieel.
toegelicht
gedaald
te
het
24
actualisatie
vierde
overheden
januari waarover
21
afwachting
gelet
vierde
de
de
winningsplan
omgevingsvergunning
stemmen
heeft
is
november
winningsplan
algemene
van
januari
van
van
nadat
minister
vervolgens
mocht
productie
gasvelden
verleend.
Kamer
Langezwaag),
Langezwaag
op
In
en
van
put
zijn
in
beschreven
de
maximale
is
het
aandachtspunt. ingediend.
put
het
de
met
2017 op
gasveld
de
de
dat
artikel
de
er
uit
dan
minister
geen
gewijzigde
een voorzetten zijn
de 2015
de
aangevraagd
met
van
toetsingskader maatschappelijk
aan
van
transitie
van
Mbw
mogelijk
uit
het
Mijnraad
het
voor
analyses
2016
regels
gewijzigde
doorvertaling
nut
mocht
opnieuw
Het
Langezwaag
zoals
groot
hiervan
Vermilion
2012
te
het
de
nieuwe
wijziging
winningsplan.
36,
aan
niet
14
een
te
een
productie
en
29
en
boren.
Het
winningsplan
heeft
formele
(bijvoorbeeld
bovendien
winningsplan
april
winnen. in
eerste
milieu
Langezwaag
dat
naar
geactualiseerd
worden noodzakelijk
juni
deel
noodzaak
adviezen
ingediend.
een
nieuwe
ingewonnen
wet,
afwachting
van betekent
-
voorliggende
op
besluitvorming
gaswinning
Naast
aan
de
Vermilion
te
2017
indien
Mbw
van
per
Wanneer
vierde
2016
duurzaam
van
de
SodM
van
mijnbouw
de
lid,
behandeling
komende
worden wordt
van
van
te
draagvlak
Het
voortgezet.
wijziging
brief
hoogte
het
en alle de
productie
de
(Kamerstukken
van
vragen
decentrale
een
van
de
ingediende
evenwel
24
de
In
aanboren zal
put
en
door
adviezen
het
bij
huizen
de
van
winningsplan.
geproduceerd,
in
acties
die
van
productiesnelheid
een
de de
binnen
november
aanbevelingen
waarbij
winningsplan,
en
gaswinning
TNO
immers
winningsplan
instemmingsbesluit
een
het
LZG-04
is
seismische
beter
gesteld.
decennia te
de
een
meegewogen
Mbw.
brief
en
afgenomen
voor
op
dient
aardgas
29
nieuw
doen,
van
mocht
aanboren
ten
en niet
voorschrift
is
wijziging
De
een
het
juni
overheden
vierde
van
van
de
betrekken winningsplannen
gebleken
van
de
gaswinning het
getoetst
Om
het
aanzien
minister plaats
geboord
dat
geactualiseerd
in
Zie winningsplan
2016.
melding
indien
II
effecten 2016
een nog
SodM, voortzetten.
—
in
29
realiseren
Gelet
het
risico’s
te gewijzigde
20
behoeft
instemming
put),
voor
in
Langezwaag
maar
relatie
van
draagvlak
van
uit
juni
steeds
komen
nieuwe te
16/17,
worden dit
aandacht
laten
Dat
van
van
Vermilion
dat
moeten
heeft
wordt
van
de
vinden.
het
op
in
de
een
de
van
verband
2016
beperkt
dient is
ziet
Tcbb,
bij
tot
het
de
de
het
het
OVV
voor
de
Mbw
van
tot
33
put
de
om
bij
op
de
te
Pagina
Ons
DGETM-EO
Directie Directoraat-generaal
Mededinging
Energie,
kenmerk
18
Energie
van
Telecom
/
17175061
24
en
& Omgeving
Tijdens
‘Gedragscode Tevens
burgers 2 tijdens
verantwoordelijkheid tegemoetgekomen
gedragscode en op de afspraken dit Opsterland
worden Betere een
Zaken Het gasproducenten erop communicatie een aanleg
De behulpzaam het instemming
bodemdalingsgegevens. bodemdaling, hierin betrokken publieksvriendelijk minister Het uitvoeren
minister De milieueffectenrapportage regels
hoofdstuk
website
openbaar omgeving.
grond
besluit
minister
minister
winningsplan
juridische
periodiek
verantwoorde
ieder
dat
en
behandeld.
milieu
communicatie
van
de
ziet
de geïnformeerd
www.nlog.nl,
wel
is
Klimaat
er
van
van
bezien
4
bevat
informatiebijeenkomst
integraal
decentrale
periode
erop
genoemde
de
op
de
vertrouwt
onderschrijft
kan en
zijn
de
gemaakt
ook
mijnbouw
artikel
informeren
gaswinning
Veel
die
een
kader
vanuit
put
7
minister
daarbij
nodige
gericht
beheerd
weigeren.
over
(NOGEPA),
september
in
of
open en
Vermilion
en
beoordeeld
boring
van
van
moet, aan
de
de
getoetst.
de
voor
de
30
zowel
van
rondom
goede,
veilige
overheden.
over
op
communicatie
erop
moties
gestelde
en
voorschriften is
terinzagelegging
bovenstaande
website
hun
te
om
reactie
geen
door
van
dat
aangegeven
en
www.nlog.nl 2
uit
zodat een
Vermilion
de
kleine
transparant
voldoen
Aan
de
dit
Vermilion,
dat
op
zorg;
waar
2017
het
TNO,
betrekken
te
manier
beoordeling
open
inzake
aanleiding
Op
om
gaswinning
melding
(gevolgen
worden.
te
wordt
basis
van
Vermilion
de
laten
voorschriften
burgers
Mbb
velden’
basis
doen of
Geologische
ook
De
vanuit
instemming
zij
daar
en
en
de
zelf.
eventueel
het
in
kan
van
ter
kunnen
aan
advisering
met
voeren.
transparante
Vermilion
adviezen
indien
op
communiceert
als
van
minister in
opdracht
in
van Daarnaast
(op
genoemde
gedegen,
winningsplan
is in
van
instemming
de
van
De
plaatsvinden.
het
het
zijn van
basis
samenwerking
de
conform
de en
uitgebracht
de
alle
het
de
koepelorganisatie
gegevens
van
het
burger.
Dienst
meetpian zich
informatie
de)
minister kader
instemming,
en een
door
met
een
omgeving
van
van
ingewonnen
tabblad
daarop,
betreffende
van
bij
ontwerp-instemmingsbesluit
beperkingen
toepassing
gaswinning.
ook
winningsplan
consistent dient
de
het
zienswijze
belangen
het
de
Nederland.
is
van
communicatie
welke
de
Overigens
voorgelegd
over
aangesloten,
hiervoor
verder
naar
Langezwaag
gemeenten
met
ministerie waarin
winningsplan
moet
decentrale
mijnbouw
Vermilion
het
kunnen
voor
met
is
gronden
de
zodat
betrekking
burgers
een
Besluit
communicatie
adviezen
een
aanleveren,
heeft
en
laten
en
Vermilion
voldoende
De indienen.
hoofdstuk
van
genoemde
wijst
is
van
mogelijk
transparant
betrokkenheid
aan
de
inzet
voor
geschetst
effecten).
en
Heerenveen
Nederlandse
de
overheden
informeren de
de
een
algemene
zorgvuldig
Economische
gaswinning
te
de
de
contact
verbindt
minister
minister
tot
van
weigeren.
het
en
minister
minister
5
ook
worden
eigen
worden
de
de
in
met
over kan
de
en
in
zijn
en
van op Pagina Ons Directie DGETM-EO Mededinging Energie, Directoraat-generaal kenmerk 19 Energie Telecom van / 17175061 24 en & Omgeving
Telecom
vergunningverlenende
delfstoffen
Er verrichten
SodM samenspraak van
Onafhankelijke afstemmingsprogramma. een Tijdens
de
project gastransportnet Lusten zienswijzen
lokale lastenverdeling gefaciliteerd
maatregelen
31 lusten geregelde wijze april
het De en
Naast Concreet vraagstukken
instemmingsprocedures adviesrecht fasen
besluitvorming. gemeenten,
de gevolg Beleving
Op
Kabinet Wat
pakket
Mij burgerperspectief
is
energiesector,
nbouwregelgeving
wordt
239,
huidige
provincie
basis
gebied.
de
positieve
een betreft
2017
wordt
is
van
de
of
en
‘Gedragscode
en
te
aan
en
de
ingesteld
nrs.
(Kamerstukken
en
regionale
functionele
van
van
specifieke
er
gaat
lasten
geven
lasten
de
van
mogelijkheden
anderzijds
een
en
informatiebijeenkomst
wettelijke
wijzigingen
In
tijdens
Mededinging
getracht
van
de
een
waterschap
door
211
Fryslân
(lusten)
gaswinning bewoners
aanbevelingen
bijdrage
met
aardwarmte
rond
zijn
het
verkenningsonderzoeken,
informatiebijeenkomst
positie
betrokkenheid
voor
tè
bij
gemeenten
informatiebijeenkomst
aan
en
overheden
in
ruimte
herkenbaar
de
voor
ondernemers
brieven
verkennen.
de
mijnbouwactiviteiten.
mijnbouwactiviteiten,
maatregelen
hoofdstuk
254)
scheiding
adviseert
mijnbouw,
de
het
gaswinning
omgeving adviseurs
stelt
in
uitgevoerd.
adviserende
aan
taak
bijeenkomst.
die
de
betrekken
de
aanbeveling
II
van
en
van
burgerperspectief
te
wijst
tot
heeft
de
2014/2015,
en
instemmingsprocedure
de
aan
omgeving
recht
is
de
scheppen
en
van
winningsplannen,
en
het
het
initiatiefnemer
op
ondergebracht omgeving
van
te
tussen
om
de
8
Overigens
Mijnraad
de
provincies.
de SodM
uitgewerkt
hernieuwbare
maatschappelijke
betrokken
van
worden
voortvloeiend
het
het
moeten
indienen
kleine
Ministerie
minister
Deze
is
Tweede
in
zorg
burgers
minister
organen
het
van
opslaan
OVV-rapport,
de
de
van
en
vergunningverlening voor
georganiseerd
33
te
georganiseerd herziening
velden’
besluitvorming
indienen om
Mbw
te
de
meegenomen
op
de
doen
wijst
waarbij
een
dragen
van
529,
Kamer
op
en
Daarnaast
het
leveren.
in
worden
nadrukkelijk
de
van
Tcbb,
advies
OVV
het
kennis
binnen
van
met
een
het
informatie
energie
mijnbouwlocatie.
zienswijzen
toezegging
waren
aan
de
indienen
uit
afspraken nr.
Economische
opsporen
van
is
stoffen.
er
volgende.
voor
(Kamerstukken
als Project
alsook
minister
organisaties
met
betreft
de
zoals
gevraagd.
de 143),
in
een
Per
en
ook
Directoraat-Generaal
voor
taak
zienswijzen
er
zijn
nieuwe
de
en
maatschappelijke
voor
het
een
middelen
in
herziening
project
van
mee
al
overgenomen
baten
voor
uitvoering
wordt
de
het
de
een
en
in
bevat decentrale
gedaan
het
op
winningsplan
bestaande
erop
en
goede
bewoners.
provincie,
(mondelinge)
de
besluitvorming.
te
het
hoogspannings-
aanpak
Zaken
Voorts
het
burgers
toezicht.
samenhangend
toezien
terugvloeien
de
wordt
het
huidige
nemen
Enerzijds
dat
over
beschikbaar
winnen
extra
winningsplan.
II
verdeling
lusten-
om
van
van
hoofdstuk
2015/2016,
en
is
overheden,
de
rond
wettelijk
dit
samen
op
bij
Op
door
de
er
in
De
Klimaat,
procedure
een
om
van
in
alle
het
kunnen
de
op
deze
Energie,
van
het
naar het
Om
13
met
om
en
7
Pagina
DGETM-EO
Ons Mededinging Directoraat-generaal
Energie,
Directie
kenmerk
20
Energie
van
Telecom
/
17175061
24
en
& Omgeving
van
Planmatig vanaf
ongewenst
uitgebracht
- TNO-Adviesgroep
met 8. ingediend Op
De Bij Gelet Zienswijzen als opsporing - - voorspellingen
Dit onafhankelijke SodM terwijl
het komt - de
de
De Economische
richt
7.
TNO-organisatie.
Secretaris-Generaal
planmatig
Tcbb
minister
deze
bedoeld
besluit
winningsplan.
de
de
gezonden; op
er gelegen op
mogelijkheid het aan-huisbladen, in
op
de
op
onderbouwt
het
de
de
delfstof
is
principes
Zienswijzen
Eindbeoordeling
[datum]
[datum]
advisering
ontwerp
wijze
is
minister
de
[aantal]
toezichtstaak
moment
Staatscourant;
bij:
beheer
en
is
een
onmogelijk
advies,
in
stelt
wijziging
op
met
bij
winning
Zaken
gebruik
afdeling
is
Inspraakpunt
2250
Postbus
Directie
commissie in
zonder
in
dit
Ministerie
[locatie];
is
is
de
vast
van
van
toepassing
samenvattend
het
de
werd
Economische
informatieavond
ontwerpbesluit
haar
een
door
dat
aan
concludeert
onafhankelijke
en
AE
Mbw
regionale
planmatig
van winningsplan
het
en
van
dat
dat
dit
wordt
3.4
kennisgeving
Energie
248
de
geboden Klimaat
ressorteert.
Voorschoten advies
is
de
beheer
besluit
van
kennisgeving
SodM, het
ontwerpbesluit
(paragraaf belegd
delfstoffen
met
een
Rijksoverheid
van
minister
winningsplan
van
gemaakt.
winningsplan
Economische
als
met
andere
dagbladen
de
en
Zaken
is
dat
beheer.
tot
dient
mede
mondeling
heeft
de
bij
een
kunnen,
Awb
taak
Omgeving
georganiseerd,
positie
Langezwaag
behulp
het
de een
uniforme
SodM,
met
6.2)
en
er
organisatieonderdeel
van en
gebruiksvorm
op
volgende
voorbereid:
het
heeft
winningsplan
ontwerp
Het
bodembeweging.
en
sprake
ter
betrekking
Klimaat
basis en
ingesteld
van
Langezwaag
van
gedurende
[datum]
adviseren
(inclusief
een
Zaken
zienswijze
onafhankelijk
gasvelci
inzage
ook
langs
openbare
de
onafhankelijke
van
inspectie
te
te
beoordeling
van
plaatsgevonden
adviserende
om
en
op
beoordelen.
zijn
elektronische
tot
bestuursorgaan
wordt
een
Langezwaag tot
van
addenda)
Langezwaag
het
over
technische
Klimaat
[data],
een
naar
van
en
voorbereidingsprocedure
het
hiertoe
de
die
besluit
opereert
met
periode
gelegd,
het
een
voren
dat
ontwerp
ondergrond
rechtstreeks
van
waarbij
expertise
verband
organen
[datum]
TNO-Adviesgroep
en
efficiënte
zich
door
aan
berekeningen
weg;
de
betreft
in
te
overeenstemt
de
worden
van
van
als
enkele
— uitsluitend
wijziging
brengen.
Vermilion
gepubliceerd
TNO
adviezen
de
zes
tussen de
geborgd.
ter
en
een
winning
onder
rest
weken
inzage betrekt
huis-
van
van en Pagina Ons DGETM-EO Mededinging Energie, Directie Directoraat-generaal kenmerk 21 Energie Telecom van / 17175061 24 en & Omgeving
voorzien.
Bodemdaling
Bodemtrilling van de de
Schade conclusie geeft SodM minister in
zijn seismische schade principes
dat winningsplan herhalingsmetingen bestaande
Natuur constateert Langezwaag Met maximaal
In voorgeschreven. overleg Bodembeweging aanleiding
waterhuishouding gaswinning als bevingen mening
Gezien centimeter worden Langezwaag betreft
De
bodembeweging
Langezwaag bodemdalingskom, natuur
nadelige
heeft,
het
de
bodemdalingsprognose
bodemdaling
minister
gevolg
het
om SodM
betrekking
tot
Mbw
en
planmatig
en
en
dit
en
het
beperkt
belang door
van
schade
getoetst.
met
van
gevolgen
de
het
van
van
en
het Gecontinueerde
3
en
milieu
milieu
criterium
van
om
winning.
die
activiteit
gasveld
die
van
dat
Tcbb
schrijft
centimeter
SodM
de
aanverwante
gasveld
te in
bodembeweging
mening
opnemen
de
risico
en
Vermilion planmatig
aanvullende
op
gaswinning
van
het
categorie
tot
verwachten.
te
gemeente,
SodM
is.
maximaal
Tcbb,
die
de
gebruik
gevoelige
toetsingscriteria bestaat
Gezien
hebben
1
voorkomen.
als
en
voor
Door
waterschap
bodemtrillingen
de
op
welke
januari
Langezwaag
een
uitgebrachte Tevens
als
uitgevoerd
instemmen
rondom
dat
verwaarloosbaar
TNO.
gevolg
en
veiligheid
bevingen
vast
van
zal
gevolg
natuur
nulmeting deelt
gebruik
middel
het
de en
de
uit
1.
in
tevens
gaswinning
schade
3
ligt.
zich
vast
zijn.
bouwwerken
aanvullende
voorschriften
Gelet
SodM
2017
dat
zijn
Tcbb
geringe
beheer
hun
centimeter
bodemdaling
De
winningsplan
van het
dat
Gelet van
hanteert,
en
De
kan
de
waaruit
van
te
minister geen
Vermilion
met
en
daarnaast
en
voor
advies
Langezwaag
adviezen
aanzienlijk op
in
de
het
het
heeft
geworden
beperkt
milieu
stellen
te
voor, minister
valt de
aanverwante
werking
voordoen van
beheer.
het
te
het
bodemdaling
het
op
verwachten
andere
aannemelijk
risico
omwonenden
van
gaswinning
is
verwachten
in
het
aangegeven
blijkt
in voorschriften.
bovenstaande huidige
de
vorenstaande
binnen
van voorliggende
en
concludeert,
worden
als
te
representatieve
en
haar
heeft
is.
het
het
volgt
Langezwaag
een
ondergrond.
op
stelt,
aardbevingsrisico
stellen
dat
waaraan
is
gevolg
kleiner
de
bodemtrilling.
gebruiksvormen
De dat
en
gasveld
diepste
Langezwaag
getreden
aardbevingen
advies
verwaarloosbare
daarom
het
meetnet
bouwkundige
in
dat
minister
heeft
er
schade
mede
de
bodemdaling
door
Langezwaag
vinden
2015
en
bodemdaling
van geen
gebied
niet
is
de
gemeten
het
een
mede
winningsplan.
deel
gemeten. aangegeven
kan
dan
ziet
is
dit
gaswinning
kans
op overeenstemt
de
geen
zijn
Gelet
en
in
aannemelijk
beperkt
de
van
effecten
stelt
winningsplan
dat
in
selectie
de
de
basis
de
het
van
waar
gaswinning
gasveld
2016
De
op
minister
de
artikel
op
en
het
voor
maatregelen minister
het
kritische
staat van
minister bodemdaling
hierop
vast
geding
minister
geen zal
basis
de
gevolgen
beven
aanverwante
van
De
bodembeweging
als
kans
is,
KNMI
risico
op
de
van
plaatsvinden
het
dat
verwacht.
2
dat
van
past
Tcbb
zijn
gevolg
aanleiding
de
van
van
de
is
te
ondergrond
op
met
is.
ook
voor
voor
gasveld
geen
grens
zij
wordt
de
uit
dient
op
adviezen
een,
vinden
er
dan
mening
het voor
deelt
beven
de
de
wat
het
nodig
geen
van
binnen
het
ook
van na
te
de
de
dat
de 5 Pagina DGETM-EO Mededinging Ons Energie, Directoraat-generaal Directie kenmerk 22 Energie Telecom van / 17175D61 24 en & Omgeving
Teneinde Artikel
Artikel
Vermilion
Voorafgaand staat
gebied
selectie
gaswinning
nulmeting geactualiseerde te
2017 Gelet de voor
besluit bedoeld winningsplan, zijn
maximaal Het onder
eerste Gelet
Besluit: de Conclusie
het planmatig Gelet gaswinning
infrastructurele advies
weigeren.
winning
veiligheid
addendum,
door
instemming.
milieu
van
en
op
op
op
het
lid,
2
van
1
waar
in
van
in
nadere
de
de
het
Vermilion
werking eventuele
een,
Energy
stellen
productievolume
aan
van gebruik
artikel
SodM,
door
uit
of
te
artikelen
inhoud
voor
bodembeweging
bovenstaande
Wel
aan
voor
inclusief
natuur,
verwachten
de
na
de
het
de
werken
winningsplan
uitleg
Vermilion
de van
bodembeweging heeft
Netherlands
34,
overleg
Minister
Mbw
is
dat
omwonenden
of
Langezwaag ingewonnen
Energy
van
toekomstige
getreden
nulmeting
beheer
34,
derde
het
er
de
van
addendum,
plaats
de
of
het
geen
derde
instemming
in
met
van
minister
de
vanuit
zijn.
18 Netherlands
van
ziet
door
lid,
het
van
functionaliteit
als
Langezwaag,
juli
dient
een
B.V.
nadelige
de
Economische
overlegt
adviezen
450 de
gasveld
van
lid,
besluit
of
Vermilion
gevolg
mijnbouwschade
delfstoffen,
het
gemeente,
2017,
nulmeting
gevoelige
wordt
het
minister
ervoor
voorschriften
en
te
de
miljoen
gasveld
met
vinden
36,
voorkomen
Mijnbouwwet.
genoemde
effecten
B.V.
Vermilion
objectief
van
met
en
de
dat
het
tweede
ingediende
inclusief
geen
daarvan,
de
Zaken
op
Nm 3 ,
gevraagde
de bouwwerken
een
vast
is
of
overeenkomstig
Langezwaag
binnen
winningsplan
uitgevoerd
nadere
24
gaswinning
in
op
en
looptijd
te
aanleiding
te
verkrijgt
een
aan
het
voorschrift.
lid,
van
november
en
natuur
kunnen
beperkingen
addendum
stellen
in
6
van
belang
Klimaat.
plan
winningsplan
bouwwerken
uitleg,
schade
maanden
instemming
het
tot
gelegen
de
en
naar
conform
de
van
zich
representatieve
belang
vaststellen, geheel
om
in
van
2016
Mbw;
milieu
en
het
instemming
aan
2030
van
aanpak
de
in
kan
overwegende
verbonden
na
de
ingediende
binnen
het
bouwkundige
gebouwen
van
of
ingediende
artikel
23
door
gegeven
Langezwaag,
door
voordoen.
de
gevolgen
en
gedeeltelijk
belang
februari
het
voor
dag
een
zorgt
de
de
het
34,
als
dat
aan
de
van
of
dat
dit
Pagina
Ons
DGETM-EO Directie
Mededinging
Directoraat-generaal
Energie,
kenmerk
23
energie
van
Telecom
/
17175061
24
en
& Omgeving Directoraat-generaal Energie, Telecom & Mededinging Directie Energie en Omgeving
Ons kenmerk ie Zaken en Klimaat, DGETM-EO/ 17175061
en Omgeving //
Pagina 24 van 24