TAARBOEK DE Ryksuniversr GRO£NGEN TE G RO NIN G E ^ 1963
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
ARCHIEF VAN TAARBOEK-.-. .-r^-r^^^-r^-r-- -r^-^DE CURATOREN '^ RlJKSUNIVERSITEIT RyKSUNIVERSr GRO£NGEN TE N2....i5 1/ • V G RO NIN G E ^ 1963 J.B.WOLTERS GRONINGEN DE BIJ DE REDE VAN ME.J.WIAEDABEHORENDE NOTEN ZULLEN U WORDEN NAGEZONDEN 6(1 ^ JAARBOEK DER RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN JAARBOEK DER RIJKSUNIVERSITEIT TEGRONINGEN 1963 ' GESCHIEDENIS DER UNIVERSITEIT GEDURENDE HET STUDIEJAAR 1962-1963 J.B.WOLTERS GRONINGEN MCMLXIII ^^^^n,. &\> GRONlNGANAfi BOEKDRUKKERIJJ.B.WOLTERS' V.M. INHOUD GESCHIEDENIS DER RIJKSUNIVERSITEIT GEDURENDE HEX STUDIEJAAR I962-I963 Rede, uitgesproken bij de plechtige opening van het Academisch Jaar aan de Rijksimiversiteit te Groningen op 16 September 1963 door ME. J. WIAEDA . p. 7 Verslag van de lotgevallen der Rijksuniversiteit te Groningen in het studiejaar 1962-1963, uitgebracht door de Rector Magnificus DR.F.H.L.VAN OS, op 16 September 1963 -53 Inaugurele oraties en openbare lessen . 92 In memoriam DK. B. GEMSER . 93 In memoriam DR.H.K.G.BAKTSTRA 94 In memoriam DR. p. j.ENK . 95 In memoriam DR. j.M. VAN DER ZANDEN . 96 Aantekeningen betreffende de hoogleraren MR.c.iE.UNiKEN VENEMA, DR.A.D.KYLSTRA, DR. J. A. SPARENBERG, DR.IR.J. C.FRANCKEN, DR. J. VAN DER VECHT, DR.L.M.J.U.VAN STRAATEN, DR.J.KOMMANDEUR, DR. R. SCHUTZ- EiCHEL, DR.D.HEiKENS en de lectoren DR. j. MOLL, DR. H. TH. OOSTENDORP, DR. H. F. R. PRECHTL, DR. A. VAN HEEMERT en DR. W. VERDENIUS, die in het Studie- jaar 1962-1963 met een inaugurele oratie of openbare les Hun ambt hebben aanvaard 99 Lijst van de voornaamste publikaties van hoogleraren, lectoren, docenten en leden van de wetenschappehjke staf 1962-1963 107 Overzichten der ingeschreven studenten . -154 Uitslag der afgelegde examens .158 NaamUjst der geslaagde geexamineerden 159 'Uitslag der promoties 171 Naamhjst der gepromoveerden . -172 Naamhjsten der ingeschreven studenten . ' -174 Rectores Magnifici sedert 1877 . 201 MERCATURA HONESTA EEKBARE HANDEL ENIGE BESCHOUWINGEN OVER DEN SAMENHANG TUSSEN HANDELSRECHT EN HANDELSMORAAL Oude Testament Andreas Alciatus [1492-1550] Nieuwe Testament Benvenuto Straccha [1509-1556] Plato [427-347 voor Chr.] Johannes Calvijn [i 509-1564] Aristoteles [384-322 v. Chr.] Dirck Volckertszoon Coornhert [i 522-1590] Marcus Tnllius Cicero [106-43 v. Chr.] Hendrik Laurenszoon Spieghel [i 549-1612] Publius Juventius Celsus [f 140 na Chr.] Hugo de Groot [1583-1645] Domitius Ulpianus [170-228] . Caspar van Baerle [i584-1648] Pseudo-Chrysostomus [± 400] Johannes Marquard [1610-1668] Augustinus [354-430] Jacques Savary [1622-1690] Justinianus [483/527-565] Franz Volkmar Reinhard [1753-1812] Gratianus [t ± 1159] Palea Joannes van der Linden [1756-1835] Albertus Magnus [1193 of 1206-1280] LJ.le Cosquino de Bussy [i 846-1920] Thomas van Aquino [1224 of 1225-1274] W.L.P.A.Molengraaff [1858-1931] ■ Desiderius Erasmus [1467-1536] Willem Hendrik Drucker [1887-193 3] Maarten.Luther [1483-1546] Rudolf Mees [1880-1951] REDE UITGES.PROKEN OP MAANDAG 16 SEPTEMBER I963 TER GELEGENHEID VAN DEN 349STEN DIES NATALIS DES RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN OP 23 AUGUSTUS 1963 EN VAN DEN AANVANG OP I SEPTEMBER 1963 VAN HETSTUDIEJAAR 1963-I964 DOOR MR.J. WIARDA' PROEECTOR DER RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN VOOR HET STUDIEJAAR 1962-1963 Edelgrootachtbare Heren Curatoren der rijksuniversiteit te Groningen, Hooggeleerde Heer Rector Magnijicus dezer Universiteit, Edelgestrenge, Achtbare Heer Secretaris dezer Universiteit, Hooggekerde Dames en Heren Hoogkraren, Weledelzeergeleerde en Weledelgeleerde Dames en Heren Lectoren, Weledelgeleerde Vrouwe waarnemend Bibliothecaris, Weledelzeergeleerde en Weledelgeleerde Dames en Heren Wetenschappelijke medewerkers en Wetenschappelijke assistenten, Zeergeachte Dames en Heren Leden van het administratieve, van het technische en van het overige Personeel, Weledelzeergeleerde Heren Doctores, Spectahiles et Venerabiles studiosi, Charissima studiosorum juvenum corona; - met welke woorden, waarmede bij de inwijding van onze Academie op 23 en 24 augustus 1614 de Heren Studenten door den theoloog Hermann Ravensperger en door den jurist Johannes Epinus Huninga [van Oostwold] werden begroet, ik heden U, Dames en Heren Studenten, begroeten moge. En voorts Gij alle overigen, die op enigerlei andere wijze deel uitmaakt van onze academische gemeenschap; en voorts, niet minder, Gij, die daarbuiten door Uw tegenwoordigheid hier blijk geeft van Uw zeer gewaardeerde belangstelling voor onze universiteit. Zeer gewaardeerde aanwezigen*, Wie op den derden maandag van September 1962 - dus morgen een jaar geleden - heeft aangezeten, in het Doelenhotel hier ter stede, aan den ge- bruikeUjkenjaarhjksen rectoralen maaltijd^ ter gelegenheid van den, in de zomervacantie vallenden, dies nataUs onzer universiteit [23 augustus] en den aanvang van het nieuwe studiejaar - waarbij onze Curatoren de gasten zijn van den Krans van hoogleraren en lectoren - zal zich zeker herinneren, dat en hoe mr. N. J. Polak in zijn hoedanigheid van President- Curator - in die hoge functie op 6 maart voordien benoemd^ - door den aanhef en in den aanvang zijner tafekede is opgekomen voor handhaving van wat hij als een, zijns inziens te betreuren verbroken, traditie zag: het begroeten van de aanwezigen bij academische hoge plechtigheden met het bezigen van titulatuur, in stede van het in den namiddag van dien dag * Teneinde het gehoor niet te zeer te vermoeien is deze rede verder in sterk verkorten vorm uitgesproken! REDE in deze aula gehoorde eenvoudige 'Zeer geachte toehoorders' van mijn ambtsvoorganger, Protector H. de Vos, in den aanhef zijner ons nog vers in het geheugen liggende oratie over Universitas ludens^ [door hem ver- taald als 'de spelende iiniversiteit' en aangeduid als 'het spelelement in het universitaire leven'], en het nog eenvoudigere 'Dames en Heren' van onzen hooggeschatten Rector Magnificus F. H. L. van Os, in den aanhef van zijn toen, in aansluiting daarop, uitgebracht Verslag van de lotgevallen onzer imiversiteit in het studiejaar 1961-1962.* Wij zouden echter, met alien eerbied voor onzen President-Curator - die van meet aan onmiskenbaar heeft getoohd welk een grote plaats onze, zijn oude, universiteit in zijn hart inneemt -, geen goede beoefenaren der wetenschap, en zeker ook geen goede juristen, zijn, indien wij het door hem gestelde, nl. dat hier van een traditie sprake is of is geweest, en wel van een zodanige als door hem voorgesteld, zonder meer aannamen. Wie - in deze materie even weinig thuis als ik zelf tot voor kort - hiemaar een onderzoek instelt, komt voor verrassingen te staan; en wie naar den rechts- grond en den zin van dit alles vraagt, vindt het antwoord niet Hcht. Gedachtig aan een der vele wijze raden, stelregels, mij als kind door mijn Moeder [1876-1931] gegeven: BEGIN BIJ HET BEGIN - raad, waaraan ik in mijn latere leven zovaak heb teruggedacht, dien ik ook bij wetenschappe- lijk onderzoek tracht op te volgen, en dien ik ook op college mijn studen- ten wel heb voorgehouden [hoezeer ook steeds de vraag Waar het begin ligt, het begin van het begin, bhjft^] - begon ik bij de plechtigheid van 23 augustus 1614, waarop ik in mijn begroeting zoeven van de Dames en Heren Studenten doelde. Illustres &c Praepotentes Ordines Nobilissimi, Am- plissimi, & Prudentissimi proceres, Reverendi, Clarissimi, Consultissimi, Expe- rientissimi &c Dodissimi Professores & Pastores, caeterique quotquot ade'stis, praestantes, Spectabiles & Venerahiles studiosi, auditores ac hospites, klonk het plechtig uit den mond van Hermann Ravensperger [15 86-1626], Doctor & Professor Theologus. En evenzo daags daama, den 24ste, uit dien van Johannes Epinus Huninga [1583-1639], Juris Utriusque & Philosophiae Doctor & Institutionum Practicaeque; Philosophiae Professor; behoudens, dat deze het Proceres [aanzierJijken] het voorafgaan door huius Urbis Agrique, daarmede als rechtgeaard jurist - immers getrouw aan het hetgeen de romeinse jurist Domitius Ulpianus (170-228], in navolging van ouderen, omschreef als kenmerk van iustitia [gerechtigheid, rechtvaardigheid] en als grondregel van ius [recht], in 533 door Keizer Justuiianus [483/527- 565] opgenomen in het sinds 1583 aldus genoemde Corpus luris Civihs: suum cuique tribuere [ieder het zijne toe te delen] - en zeker niet minder als 'herkomstig uit... Oostwold' [Oostivoldanus, zoals hij zich pleegde te noemen] - 'Stadt ende Lande' ieder het zijne gevend.^ Zo vermoedehjk ook Uw grote voorganger, Mijnheer de Rector, Ubbo JAARBOEK RIJKSUNIVERSITEIT Emmius [1547-1625], onze eerste rector magnificus bij de eerste plechtig- heid van den aard als wij hier vanmiddag beleven: de overdracht van het rectoraat aan onzen tweeden rector magnificus, Hermann Ravensperger voornoemd, bij het einde van het eerste en het begin van het tweede studiejaar, op 10 September 1615; plechtigheid, waarvan ons in druk is bewaard niet alleen de daarbij uitgesproken rede, doch 00k het overeen- komstig de in 1619 'gepolijste' Leges Academiae van 2 maart 1615 in acht genomen protocols En voorts, alhoewel reeds opmerkeUjk eenvoudiger, Ravensperger zelf in zijn overdrachtsrede, 23 augustus 1616, eveneens in druk verschenen, en wel, voor zo verre mij bekend, in het oudste gedrukte geschrift, waarop voorkomt ons 'Sigillum academicum [Academie-zegel, w^apen] met het Provincie-wapen, ende int middel een Boeck', zoals goed- gevonden in de Statenvergadering van 28 februari 1615, met de aan den Psalmist ontleende woorden: Verbum Domini lucerna [pedibus] [nostris] [Het woord des Heren is een lamp voor onze voeten, Psalm 119:105], welke woorden, sinds onze Universiteit bij Koninkhjk