Jongeren Op Zuid En Noord

AANPAK Wijken zijn ingedeeld in stedelijk “Noord” of met CBS-data wordt op wijkniveau gekeken “Zuid” op basis van waar zij zich bevinden ten naar verschillende indicatoren rondom opzichte van de Maas. Ook wordt in dit stuk JONGEREN OP ZUID EN NOORD jeugdproblematiek: VSV’ers, verdachten van aandacht geschonken aan de wijken waar het een misdrijf, recidivisten, neerwaartse Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) FACTSHEET OVER VERSCHILLEN IN ROTTERDAM onderwijstransities, doorstroom binnen het zich op richt, en aan de steden Den Haag en onderwijs en werkloosheid. De indicatoren Amsterdam. Er kan nog niets gezegd worden worden op wijkniveau afgezet tegen het over de effectiviteit van NPRZ aangezien dit stedelijke gemiddelde. programma nog niet lang operationeel is.

SAMENVATTING

HET GAAT GOED IN ROTTERDAM Hebben jongeren woonachtig op Rotterdam-Zuid Criminaliteit en percentage vroegtijdig Instroom HAVO en VWO neemt toe meer sociale problemen dan jongeren op de schoolverlaters neemt af noordoever? Is criminaliteit nog steeds een urgent probleem? Deze factsheet, gebaseerd op CBS-data, probeert verschillen tussen noord en Zuid te duiden.

WAT MINDER GOED GAAT Hoger percentage Jongeren met neerwaartse werklozen dan in onderwijstransitie is toegenomen Amsterdam en Den Haag

ONDERZOEK JONGEREN WIJKEN

THEMA DOELGROEP DOEL LOCATIE

SAMENVATTING verklaringen zijn dat jongeren langer in het Uit de gegevens blijkt dat het beter gaat in onderwijs blijven, of dat zij met een lager Rotterdam. Criminaliteit onder jongeren en het onderwijsniveau eindigen dan oorspronkelijk De wijken die slecht percentage vroegtijdig schoolverlaters (VSV‘ers) geadviseerd. De stad heeft een hoger percen- scoren op de onderzochte nemen af en het percentage leerlingen dat tage werklozen in vergelijking met Amsterdam indicatoren: ZUID instroomt op HAVO of VWO-niveau neemt toe. of Den Haag. De wijken Delfshaven, Charlois Daarentegen is het aantal jongeren in en Centrum zijn wijken die slecht scoren op de NOORD DELFSHAVEN Rotterdam dat een neerwaartse onderzochte indicatoren over doorstroom naar Zuid scoort relatief onderwijstransitie (wanneer een kind een werk, criminaliteit, VSV en doorstroom binnen ZUID CHARLOIS minder goed op niveau omlaag gaat binnen het onderwijs, het onderwijs. Wel scoort het zuiden als geheel Langer in Lager eindniveau onderwijs en het NOORD CENTRUM bijvoorbeeld van VWO naar HAVO) maakt de relatief minder goed als het gaat om indicatoren het onderwijs dan geadviseerd vinden van werk. afgelopen jaren toegenomen. Mogelijke rondom het onderwijs en het vinden van werk.

PARTNERSPARTNERS:: Stichting de De Verre Verre Bergen, Bergen, Verwey-Jonker Verwey-Jonker instituut Instituut FOTO: Shutterstock 1 van 8 3 VERDACHTEN VAN EEN MISDRIJF PER WIJK % 6 RECIDIVISTEN PER WIJK 20072016 % 3 TotaalVERDACHTEN over de periode VAN EEN 2007-2016 MISDRIJF PER WIJK % 6 RECIDIVISTEN PER WIJK 20072016 % Totaal over de periode 2007-2016 0-2% 2-4% 4-6% 6-8% 0-5% 5-10% 10-15% 15-20% 0-2% 2-4% 4-6% 6-8% 0-5% 5-10% 10-15% 15-20%

COLOFON PERCENTAGE JONGEREN VERDACHT VAN Tussen 2007-2016HvH wonen1,4% op wijkniveau de 3 VERDACHTEN3,7% VAN EEN MISDRIJF PER WIJK % 6 RECIDIVISTEN PER WIJK 20072016 % HvH 4,0% HvH 1,4% Totaal over de3,7% periode 2007-2016 Initiatief: HvH EEN MISDRIJF meeste jongeren die verdacht zijn van een 4,0% Stichting De Verre Bergen, Rotterdam. Het percentage jongeren dat verdacht is van een misdrijf in Delfshaven, Centrum en Charlois. in 0-2% 2-4% 4-6% 6-8% 0-5% 5-10% 10-15% 15-20% De Verre Bergen is een filantropische instelling misdrijf neemt in heel Rotterdam af. Dit is onder- Hoek van Holland, Pernis en Rozenburg zijn O H-S O H-S A 3,2% die gedurfde ideeën voor maatschappelijke deel van een bredere nationale trend inA de minste jongeren verdacht geweest van een O H-S O H-S A 3,2% groei in Rotterdam ondersteunt. nederland: cijfers over criminaliteit onderA de misdrijf (zie figuur 3). 0,9% N K-C 5,4% bevolking van 15 jaar enN ouder dalenK-C in alle de- 5,9% 0,9% N 1 N 5,9%6,7% K-C 5,4% Vormgeving: len van het land . Dit is ook terugK-C te zien in cijfers Ce 6,9% Ce D HvH 1,4% 3,7% D HvH 6,7% R 2,3% Ce 6,9% 4,0% Studio Mosgroen R over Amsterdam en Den Haag,Ce zie figuur 1. Toch D F D F R 2,3% R zijn in Rotterdam procentueel meer jongeren F F Hebt u vragen over dit onderzoek? Neem dan verdacht van een misdrijf dan in Den Haag en P IJ P IJ P IJ O H-S contact op met het projectteam. Amsterdam.P In Noord zijn meer jongeren O H-SCh A 3,2% Ch IJ A Ch verdacht van een misdrijfCh dan op Zuid als geheel. H H 5,7% 6,0% 0,9% N © 2019, Stichting De Verre Bergen Dit is terug te zien in figuur 2. H N K-C 5,4% H 3,8% K-C 5,9% 5,8% 5,7% 6,0% 3,8% 6,7% Ce 6,9% Ce5,8% D D R 2,3% R F F 1 VERDACHTEN VAN EEN MISDRIJF Totaal (cirkel) en trend (graﬁek) over periode2007-2016 P IJ 1 VERDACHTEN VAN EEN MISDRIJF P IJ Totaal (cirkel) en trend (graﬁek) over periode2007-2016 Ch Ch

H 12,9% 10,5% 10,7% H 5,7% 6,0% 3% 3% 3% 3,8% 3% 12,9% 3% 10,5% 3% 10,7% 5,8% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 1% 1% 1% 1 VERDACHTEN VAN EEN MISDRIJF 1% 1% 1% Woonwijk 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2007- 0% 0% 0% Totaal (cirkel) en trend (graﬁek) over periode2007-2016 2016 0% 2007 2015 0% 2007 2015 0% 2007 2015 2007Rotterdam2015 2007Den Haag2015 2007Amsterdam2015 NOORD A Alexander 2,8% 1,1% 1,0% 0,7% 0,8% 0,9% 0,7% 1,3% 0,9% 10,20% Rotterdam Den Haag Amsterdam 3% 12,9% 3% 10,5% 3% 10,7% D Delfshaven 4,0% 3,2% 1,7% 2,0% 13,1%1,5% 1,0% 2,0% 1,3% 1,7% 18,00% 13,1%in 2013 2% 2% 2% HvH Hoek van Holland 0,9% 0,9% 0,0% 0,0% 0,9%in 20130,0% 0,0% 0,0% 0,9% 7,16% K-C Kralingen-Crooswijk 3,2% 2,3% 2,3% 0,5% 1,6% 1,1% 1,3% 0,7% 1,1% 15,22% 1% 1% 1% 2 VERDACHTEN VAN EEN MISDRIJF NOORD / ZUID N Noord 2,5% 1,8% 2,3% 1,9% 3,1% 0,9% 0,4% 2,9% 0,9% 16,36% 2 VERDACHTEN VAN EEN MISDRIJF NOORD / ZUID O Overschie 0% 3,1% 1,9% 0%0,0% 1,3% 1,2% 0,0%0% 0,6% 0,6% 0,0% 11,74% 100% 2007 2015 2007 2015 2007 2015 H-S Hillegersberg-Schiebroek 1,5% 1,1% 1,0% 0,4% 1,3% 0,9% 0,7% 0,7% 0,2% 11,01% 100% Rotterdam Den Haag Amsterdam Ce Centrum 1,7% 0,0% 1,2% 1,2% 1,2% 1,4% 0,5% 0,0% 1,7% 17,94% NOORD 52% 55% NOORD ZUID 13,1% 52% 55% in 2013 50% NPRZ gebieden 50% Ch Charlois 4,4% 2,4% 1,7% 1,5% 1,3% 0,8% 1,0% 1,0% 1,3% 16,64% 46% 40% 2 VERDACHTEN VAN EEN MISDRIJF NOORD / ZUID wel NPRZ F Feijenoord 3,7% 3,0% 1,0% 0,6% 1,6% 0,9% 0,9% 1,1% 1,2% 15,63% ZUID 46% 40% 2% 5% wel NPRZ IJ IJsselmonde 4,0% 3,1% 1,0% 1,9% 1,8% 1,6% 1,6% 0,5% 1,2% 15,94% ZUID geen NPRZ 0 2% 5% Niet NPRZ100% gebieden 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015geen NPRZ H Hoogvliet 1,1% 1,7% 0,5% 2,1% 0,5% 0,5% 0,5% 1,0% 0,8% 11,88% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 NOORD 52% 55% P Pernis 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 2,0% 1,5% 0,0% 8,86% R Rozenburg 1,5% 1,3% 0,7% 0,0% 0,0% 4,80% 1 https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2018/09/afname-criminaliteit-in-alle-delen-nederland 05-09-2018 50%

46% 40% wel NPRZ ZUID 2% 5% geen NPRZ 0 2 van 8 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 3 VERDACHTEN VAN EEN MISDRIJF PER WIJK % 6 RECIDIVISTEN PER WIJK 20072016 % Totaal over de periode 2007-2016 0-2% 2-4% 4-6% 6-8% 0-5% 5-10% 10-15% 15-20%

HvH 1,4% 3,7% HvH 4,0%

O H-S O H-S A 3,2% A

0,9% N K-C 5,4% N K-C 5,9% 6,7% Ce 6,9% Ce D D R 2,3% R F F

P IJ P IJ Ch Ch

H H 5,7% 6,0% 4 - AANTAL RECIDIVISTEN TUSSEN 2007 EN 2016 IN 3,8% RECIDIVISTEN VERSCHILLEN IN DOORSTROOM BINNEN5,8% In Rotterdam stapelden in 2013 rond de 13,1% Zoals aangetoond in tabel 4 telt Rotterdam een ROTTERDAM, DEN HAAG EN AMSTERDAM HET VOORTGEZET ONDERWIJS van studenten tussen VMBO-t tot het HAVO.2 hoger percentage recidivisten dan Den Haag en Recidive 2007-2016 2007-2016 Verschillende indicatoren wijzen op Ook toonde landelijk onderzoek aan dat in 1 VERDACHTEN VAN EEN MISDRIJFAmsterdam. Tussen de jaren 2007-2016 telde neerwaartse onderwijstransities, schooljaar 2009/2010 14% van scholieren een Totaal (cirkel) en trend (graﬁek) overhet periode2007-2016 noorden van Rotterdam meer recidivisten Rotterdam 4,2% instroomniveaus en schooluitval (VSV’ers). Deze neerwaartse onderwijstransitie had ondergaan; dan het zuiden. Zoals aangetoond in tabel 5 indicatoren schetsen een beeld van de stappen zij zaten in het derde leerjaar op een lager Den Haag 3,2% wonen in de gebieden waarop het NPRZ zich die jongeren maken binnen het onderwijs. niveau dan het gegeven schooladvies. 3 Zowel 3% 12,9%richt procentueel3% meer10,5% recidivisten dan in3% de 10,7%Amsterdam 3,2% Alhoewel meer jongeren op hogere niveaus de neerwaartse onderwijstransities als het niet-NPRZ gebieden. De drie wijken met de lijken in te stromen binnen het VO, neemt het stapelen van diploma’s zorgen er mogelijk voor 2% 2% 2% hoogste percentages recidivisten zijn Centrum, aantal neerwaartse onderwijstransities in dat jongeren langer doen over de studie in het 1% gevolgd door Delfshaven1% en IJsselmonde.1% Rotterdam toe. Ook stapelen jongeren diploma’s VO. 5 - VERDELING RECIDIVES NOORD EN ZUID in het onderwijs. 0% 0% 0% 2007 2015 2007 2015 2007 Recidive2015 2007-2016 Totaal NEERWAARTSE ONDERWIJSTRANSITIES Het percentage neerwaartse onderwijstransities Rotterdam Den Haag AmsterdamNoord 56% neemt toe in Rotterdam. ten opzichte van 2007 Zuid 44% 13,1% is het aantal neerwaartse transities tussen 2007 in 2013 en 2015 met 3,4 procentpunt toegenomen NPRZ gebieden 39% (figuur 7). Sinds 2008 ondergaan meer jongeren 2 VERDACHTEN VAN EEN MISDRIJF NOORD / ZUID Niet NPRZ gebieden 5% in het zuiden een neerwaartse onderwijstransitie (figuur 8). 100% De wijken waar in 2015 de meeste jongeren een 3 VERDACHTEN VANNOORD EEN MISDRIJF PER WIJK % 6 RECIDIVISTEN PER WIJK 20072016 % Gesproken wordt van stapelen in het onderwijs neerwaartse transitie ondergingen zijn Noord, Totaal over de periode 2007-2016 52% 55% wanneer studenten meer opleidingen na elkaar Charlois en Overschie. Tussen 2007-2016 zijn 0-2% 2-4% 4-6% 6-8% volgen in het VO. Mogelijk betekenen de dit de wijken Feijenoord, Charlois en Delfsha- 50% 0-5% 5-10% 10-15% 15-20% huidige cijfers dat het aantal stapelaars binnen ven. Deze data zijn te zien in figuur 9.

46% 40% het VO toeneemt, terwijl de overadvisering (een wel NPRZ schooladvies dat hoger is dan wat voor het kind ZUID 2% 5% 0 geen NPRZ wenselijk is) óók toeneemt. 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 HvH 1,4% 3,7% 7 NEERWAARTSE ONDERWIJSTRANSITIES 6 NEERWAARTSE ONDERWIJSTRANSITIES 20072016 % HvH 4,0% Totaal (cirkel) en trend (graﬁek) over periode 2007-2016

0-2 2-4 4-6 6-8

30,9% 29,0% 27,6% O H-S O H-S A 3,2% A nog niet ingevuld

0,9% N K-C 5,4% N K-C 5,9% 8% 8% 8% 6,7% Ce 6,9% HvH Ce D D R 2,3% 4% 4% 4% R F F

P 0% 0% 0% P IJ O H-S IJ 2007 2015 2007 2015 2007 2015 A Ch Ch Rotterdam Den Haag Amsterdam H N K-C H 5,7% 6,0% 3,8% 5,8% 8 VERDELING NEERWAARTSE ONDERWIJSTRANSITIES NOORD EN ZUID D Ce R F 2 https://www.onderwijsincijfers.nl/themas/transities-in-het-onderwijs/stapelen-in-het-voortgezet-onderwijs/regionale-verschillen-in-stapelen100% 05-09-2018 3 https://www.onderwijsincijfers.nl/themas/transities-in-het-onderwijs/schooladvies-en-de-verdere-schoolloopbaan 05-09-2018 P 1 VERDACHTEN VAN EEN MISDRIJF IJ Totaal (cirkel) en trend (graﬁek) over periode2007-2016 NOORD 52% 48% Ch

H 50% 3 van 8 3% 12,9% 3% 10,5% 3% 10,7% 40% 44% wel NPRZ ZUID 8% 8% 2% 2% 2% 0 geen NPRZ 1% 1% 1% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

0% 0% 0% 2007 2015 2007 2015 2007 2015 Rotterdam Den Haag Amsterdam 13,1% in 2013

2 VERDACHTEN VAN EEN MISDRIJF NOORD / ZUID

100%

NOORD 52% 55%

50%

46% 40% wel NPRZ ZUID 2% 5% 0 geen NPRZ 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 7 NEERWAARTSE ONDERWIJSTRANSITIES 6 NEERWAARTSE ONDERWIJSTRANSITIES 20072016 % Totaal (cirkel) en trend (graﬁek) over periode 2007-2016

0-2 2-4 4-6 6-8

30,9% 29,0% 27,6% nog niet ingevuld

8% 8% 8%

HvH 4% 4% 4%

0% 0% 0% O H-S 2007 2015 2007 2015 2007 2015 A Rotterdam Den Haag Amsterdam N K-C

8 VERDELING NEERWAARTSE ONDERWIJSTRANSITIES NOORD EN ZUID D Ce INSTROOMNIVEAUR In het zuiden van de stad stromen in de laatste In zowel Rotterdam, Amsterdam en Den Haag jaren meerF kinderen in een algemeen leerjaar of 100% (2007-2015) is de instroom in het HAVO/VWOP het speciaal onderwijsIJ in dan in het noorden van NOORD 52% 48% toegenomen terwijl de instroom in het deCh stad. In het noorden van de stad stromen praktijkgericht onderwijs en het VMBO is meer kinderen door naar het VMBO en HAVO/ H 50% afgenomen (figuur 10). VWO. (figuur 11)

40% 44% wel NPRZ 10 INSTROOM PER STAD 11 VERDELING INSTROOM ROTTERDAM 2015 ZUID 8% 8% geen NPRZ 0 100 3% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 16% 75

Rotterdam 50 9 - NEERWAARTSE ONDERWIJSTRANSITIES Woonwijk 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 07-16 NOORD 25 NOORD A Alexander 2,2% 3,3% 4,3% 5,2% 7,2% 3,9% 3,9% 4,4% 5,4% 27,08% 0 30% D Delfshaven 6,0% 7,6% 8,3% 7,9% 9,0% 6,9% 6,8% 6,5% 9,3% 34,57% 2007 2015 HvH Hoek van Holland 8,8% 3,6% 3,3% 2,2% 2,8% 3,7% 2,8% 1,9% 6,1% 29,04% 100 K-C Kralingen-Crooswijk 3,9% 3,9% 4,2% 9,3% 8,5% 4,4% 9,1% 4,4% 6,8% 28,30% N Noord 5,5% 7,0% 6,4% 9,1% 11,2% 6,3% 11,5% 8,4% 12,1% 34,28% 8% 75 O Overschie 3,1% 2,5% 5,0% 8,2% 7,4% 5,0% 7,0% 3,6% 9,9% 34,17% 3% 1% H-S Hillegersberg-Schiebroek 3,7% 2,9% 3,7% 3,8% 4,8% 4,7% 6,1% 7,2% 6,4% 27,47% 8% Den Haag Ce Centrum 5,7% 10,5% 8,4% 6,7% 13,3% 5,6% 9,6% 8,9% 5,8% 34,35% 50 4% ZUID NPRZ gebieden 25 Ch Charlois 5,6% 8,9% 12,3% 13,1% 12,7% 11,4% 12,9% 9,1% 12,0% 35,00% F Feijenoord 4,8% 5,9% 8,5% 8,7% 8,8% 8,1% 9,2% 9,3% 7,7% 36,80% IJ IJsselmonde 5,8% 7,3% 9,7% 11,4% 13,1% 10,3% 7,5% 7,5% 8,1% 30,26% 0 ZUID 22% 2007 2015 Niet NPRZ gebieden H Hoogvliet 5,7% 8,2% 7,3% 6,1% 8,7% 11,2% 10,8% 7,7% 9,1% 32,30% 100 P Pernis 6,6% 3,9% 6,7% 16,7% 1,8% 2,0% 4,1% 4,5% 4,8% 29,32% R Rozenburg 2,2% 3,4% 2,0% 3,7% 6,7% 15,34% 75 3% 3% 1% Amsterdam wel geen NPRZ 50 HAVO/VWO

VMBO/HAVO/VWO alg leerjaar 25 VMBO LWOO

Praktijk/speciaal onderwijs 0 2007 2015

4 van 8 HAVO/VWO Algemeen leerjaar VMBO/LWOO Praktijk/speciaal onderwijs De laatste twee jaar stromen in Feijenoord, Figuur 12 toont aan dat in 2015 jongeren in Jongeren uit Schiebroek, Charlois en Feijenoord Jongeren in Hoogvliet beginnen in 2015 het Delfshaven en Charlois gemiddeld het laagste Charlois en Feijenoord vaker een algemeen stromen het minst vaak in op het niveau VMBO/ vaakst aan het speciaal onderwijs. Dit wordt percentage jongeren door naar HAVO/VWO. In leerjaar doen. LWOO. De meeste in Rozenburg, Pernis en gevolgd door Feijenoord en IJsselmonde. Hoogvliet en Hillegersberg-Schiebroek gaan IJsselmonde. relatief de meeste jongeren naar HAVO/VWO.

12 INSTROMING PER WIJK 2015 %

12% N < 10 13% 51% 54% 49% 31% 34% 28% 6% N < 10 HvH 10% 30% 13% 51% 53% 14% 29% 5% N < 10

O H-S A

15% 11% 51% 40% N K-C 27% 44% 6% N < 10 7% N < 10 56% 11% Ce 38% 28% D 58% 43% 26% R 8% N < 10 N < 10 F

P IJ

11% H HAVO/VWO 6% 37% 69% 43% VMBO/HAVO/VWO alg leerjaar 17% 5% 16% 10% 31% 71% VMBO LWOO 9% 40% 16% Praktijk/speciaal onderwijs 13% 9%

5 van 8 SCHOOLUITVAL13 AANTAL VROEGTIJDIG SCHOOLVERLATERS Totaal (cirkel) en trend (graﬁek) over periode 2007-2016 In figuur 13 is te zien dat in de afgelopen jaren Het hoogste percentage VSV’ers tussen 2007- 15 PERCENTAGE VROEGTIJDIG SCHOOLVERLATERS PER WIJK 20072016 % het percentage vroegtijdig schoolverlaters 2016 is woonachtig in Charlois, Delfshaven en (VSV’ers) in Rotterdam is afgenomen. Er wordt het stadscentrum. 0-3% 3-6% 6-9% 9-14% gesproken van VSV wanneer een leerling9,0% het 9,1% 9,0% schoolsysteem verlaat zonder1,5% 1,5% 1,5% startkwalificatie. Een startkwalificatie is een HvH MBO-niveau 2 diploma of hoger.1% Landelijk 1% 1% neemt het aantal VSV’ers sinds schooljaar

2011/2012 af, alhoewel in 2016/20170,5% weer een 0,5% 0,5% 4 stijging te zien is. Tot 2013 woonden de O H-S A meeste Rotterdamse VSV’ers0% op Zuid. De 0% 0% afgelopen twee jaar wonen meer2007 VSV’ers in het2015 2007 2015 2007 2015 N K-C noorden van de stad (figuur 14). Rotterdam Den Haag Amsterdam D Ce R F 13 AANTAL14 VERDELING VROEGTIJDIG AANTAL SCHOOLVERLATERS VROEGTIJDIG SCHOOLVERLATERS NOORD / ZUID Totaal (cirkel) en trend (graﬁek) over periode 2007-2016 15 PERCENTAGE VROEGTIJDIG SCHOOLVERLATERS PER WIJK 20072016 % 13 AANTAL VROEGTIJDIG SCHOOLVERLATERS P IJ Totaal (cirkel) en trend100% (graﬁek) over periode 2007-2016 15 PERCENTAGE VROEGTIJDIG SCHOOLVERLATERS PER WIJK 20072016 % Ch 0-3% 3-6% 6-9% 9-14% NOORD 51% 64% H 9,0% 9,1% 9,0% 0-3% 3-6% 6-9% 9-14% 1,5% 1,5% 1,5% 50% 9,0% 9,1% 9,0% 1,5% 35% 1,5% 1,5% HvH 1% 1% 1% 30% wel NPRZ Woonwijk 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2007- ZUID 6% HvH 1% 14% 1% 1% 2016 geen NPRZ 0,5% 0 0,5% 0,5% NOORD O H-S 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 A 0,5% 0,5% 0,5% A Alexander 0,10% 0,31% 0,31% 0,52% 0,75% 0,74% 0,00% 0,18% 0,10% 7,45% 0% 0% 0% O H-S D Delfshaven 0,54% 0,65% 1,39% 0,66% 0,32% 1,44% 0,35%A 0,12% 0,12% 12,14% 2007 2015 2007 2015 2007 2015 N K-C 0% 0% 0% HvH Hoek van Holland 0,00% 0,00% 0,83% 0,00% 1,85% 0,75% 0,00% 0,00% 0,00% 5,93% Rotterdam 2007 2015 2007Den Haag 2015 2007Amsterdam2015 N K-C Kralingen-Crooswijk 0,92% 0,46% 0,70% 0,23% 0,00%D Ce 0,44%K-C 0,00% 0,22% 0,22% 10,75% R Rotterdam Den Haag Amsterdam N Noord 0,69% 0,75% 0,69% 0,96% 0,44% 2,16%F 0,00% 0,00% 0,89% 11,86% 14 VERDELING AANTAL VROEGTIJDIG SCHOOLVERLATERS NOORD / ZUID D Ce O Overschie R 0,00% 0,00% 0,00% 1,27% 0,61% 0,62% 0,00% 0,00% 0,00% 10,03% P F 14 VERDELING AANTAL VROEGTIJDIG SCHOOLVERLATERS NOORD / ZUID H-S Hillegersberg-Schiebroek 0,87% 0,00% 0,39% 1,01% 0,00% 0,19% 0,00%IJ 0,54% 0,17% 7,44% 100% Ch Ce Centrum 1,15% 0,62% 0,00%P 1,84% 0,58% 0,00% 0,00%IJ 0,00% 0,00% 13,67% NOORD 100% 51% 64% ZUID H Ch NPRZ gebieden NOORD 51% 64% H 50% Ch Charlois 0,72% 0,30% 0,99% 1,35% 1,11% 1,13% 1,09% 0,43% 0,27% 12,71% 35% F Feijenoord 0,53% 0,75% 0,92% 1,41% 0,74% 1,32% 0,22% 0,00% 0,23% 11,97% 50% 30% wel NPRZ IJ IJsselmonde 1,01% 0,74% 0,74% 0,74% 0,59% 1,74% 0,00% 0,00% 0,15% 11,43% ZUID 35% 6% 14% 30% geen NPRZ Niet NPRZ gebieden 0 wel NPRZ ZUID 6% H Hoogvliet 0,00% 0,48% 0,24% 0,53% 0,48% 1,07% 0,00% 0,00% 0,00% 9,11% 14% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015geen NPRZ 0 P Pernis 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 6,46% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 R Rozenburg 1,48% 1,34% 0,00% 0,00% 0,00% 1,59%

4 https://www.onderwijsincijfers.nl/kengetallen/onderwijs-algemeen/leerlingen-en-studenten/prestaties-voortijdig-schoolverlaten/landelijke-vsv-cijfers

6 van 8 TOEGANG TOT DE ARBEIDSMARKT dan inwoners op Zuid. Een mbo-2 diploma is Werkloosheid6 werkloosheid hoger dan de gebieden op Hoogst behaalde diploma’s een startkwalificatie: wij zien dat op Zuid minder Rotterdam telt meer werklozen dan Amsterdam Zuid waar het programma niet actief is. Zoals Jongeren die de arbeidsmarkt zonder 18 plussers hun startkwalificatie afronden dan of Den Haag. in het zuiden van de stad is een aangetoond in figuur 18 zijn de drie wijken met startkwalificatie betreden hebben minder kans in Noord (tabel 16). De wijken waar de meeste groter aandeel van de inwoners werkloos dan in de hoogste werkloosheid Centrum, Charlois en 16 HOOGST 5 BEHAALD DIPLOMA NOORD EN ZUID op een baan. Percentage Kijkend naarvan inwoners het hoogst per gebiedbehaalde jongeren VMBO of lager als het hoogst behaal- het noorden. in de NPRZ-gebieden is Delfshaven. diploma op de leeftijd van 18 jaar en ouder zien de diploma hebben zijn Delfshaven (46,5%), 17 WERKLOOSHEID 1,6% lager dan \ vmbo mbo mbo havo vwo hbo wo we dat tussen 2007- 2016 meer Rotterdammers Charlois (45,8%) en Noord (45,4%). Spreiding Rotterdam Aantal werklozen per gebied vmbo 1, 2 en 3 4 17 - WERKLOOSHEID in Noord een16 havodiploma HOOGST BEHAALD of hoger DIPLOMA hadden NOORD EN ZUID 25,6% 0,3% Rotterdam Percentage van inwoners per gebied20,5% 6,5% 16,1% Spreiding Rotterdam Werkloosheid per gebied NOORD 15,6% 12,6% 17 WERKLOOSHEID 16 HOOGST BEHAALD DIPLOMA NOORD EN ZUID 8,4% 51,0% 1,6% Percentage van inwoners perlager gebied dan \ vmbo mbo mbo havo vwo 0,4% hbo 0,9% wo Noord vmbo 1, 2 en 3 4 Spreiding Rotterdam 51,0%Aantal werklozen2,2% per gebied0% 17 WERKLOOSHEID 0,2% 0,3% wel NPRZ 1,6% 1,5% lager dan \ vmbo mbo 25,6% mbo havo vwo hbo3,9% wo 0,3% Rotterdam 20,5% 7,4% 8,3% 0,1% 0% Zuid 6,5% 49,0% 2,6% vmbo 13,4%16,1%1, 2 en 3 4 0,7% geen NPRZSpreiding Rotterdam Aantal werklozen per gebied NOORD 1,7% 2,215,6% 12,6% 2,1% 8,4% 24,1% NPRZ51,0% gebieden 42,4% Den Haag ZUID 25,6% 26,7% 0,4% 0,9% Noord 42,4% 0,3% 2,2%Rotterdam 20,5%4,4% 6,5% 2,2% NOORD 16,1% 4,4% 15,6% 12,6% Zuid wel NPRZ 1,5% 8,4% 3,9% 0,2% 0,3% wel51,0% NPRZ Niet NPRZ gebieden 6,5% 0,3% 7,4% 8,3% 0,4% 0,9% 0,1% 0% Zuid geen NPRZ 13,4% 0,7% geen NPRZ 2,2% 1,7% 2,2 2,1% 1,5% 0,9% 24,1% 3,9% 0,2% 0,3% wel NPRZ 42,4% Den Haag ZUID 7,4% 26,7% 8,3% 0,1% 0% Noord 13,4% 4,4% 0,7% geen NPRZ 1,7% 4,4% 2,2 2,1% Zuid wel NPRZ 24,1% 42,4% Den HaagAmsterdam ZUID 26,7% Noord Zuid geen NPRZ 4,4% 4,4% 18 WERKLOOSHEID PER WIJKZuid % wel NPRZ 0,9% Zuid geen NPRZ 0-1% 1-2% 2-3% 3-4% 0,9% Amsterdam Woonwijk 18 jaar en < vmbo vmbo mbo mbo havo vwo hbo wo ouder (N=27.896) 1, 2 en 3 4 18 WERKLOOSHEID PER WIJK % Amsterdam NOORD 18 WERKLOOSHEID PER0-1% WIJK %1-2% 2-3% 3-4% A Alexander 14,6% 23,3% 17,4% 9,6% 19,3% 13,9% 0,7% 1,1% HvH 2,3% 0,7% 1,2% D Delfshaven 17,6% 28,9% 26,6% 8,8% 11,3% 6,1% 0,2% 0,5% 0-1% 1-2% 2-3% 3-4% HvH Hoek van Holland 9,8% 29,7% 19,8% 12,1% 18,4% 8,4% 0,6% 1,2% K-C Kralingen-Crooswijk 16,5% 25,5% 20,7% 7,3% 13,9% 14,6% 0,3% 1,2% O H-S HvH 2,3% A 1,2% N Noord 16,8% 28,6% 22,0% 7,5% 15,3% 8,7% 0,4% 0,7% 0,7% 1,2% O Overschie 15,8% 28,9% 21,7% 11,0% 12,2% 9,6% 0,5% 0,3% HvH 2,3% N 0,7% 0,5% 1,2% K-C 2,3% H-S Hillegersberg-Schiebroek 15,6% 20,2% 14,6% 6,0% 18,0% 24,2% 0,3% 1,1% 2,4% 2,8% O H-S Ce Centrum 19,6% 25,2% 22,1% 7,6% 13,0% 11,8% 0,3% 0,5% D Ce A 3,4%1,2% R 2,3% ZUID F H-S O 1,2% 0,5% N A K-C 2,3% NPRZ gebieden 2,4% P IJ Ch Charlois 17,4% 28,4% 31,8% 8,2% 9,5% 4,4% 0,1% 0,3% 2,8% Ce 3,4% 0,5% N K-CD Ch 2,3% F Feijenoord 15,3% 28,5% 32,6% 9,1% 9,4% 4,6% 0,2% 0,3% R 2,4% 2,3% F 2,8% H IJ IJsselmonde 15,3% 28,8% 30,1% 9,1% 11,2% 5,0% 0,3% 0,3% D Ce 3,4% R 2,5% 2,7% Niet NPRZ gebieden 2,0%2,3% P F IJ 2,9% H Hoogvliet 13,6% 29,1% 27,9% 10,5% 13,7% 4,6% 0,3% 0,3% Ch P IJ P Pernis 14,2% 22,4% 29,7% 10,6% 17,5% 4,9% 0,8% 0,0% H Ch 2,5% 2,7% R Rozenburg NA NA NA NA NA NA NA NA 2,0% 5 https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/leerplicht/vraag-en-antwoord/waarom-moet-ik-een-startkwalificatie-hebbenH 2,9% 19-10-2018 Rotterdam totaal 14,9% 27,3% 24,2% 9,0% 14,0% 9,6% 0,3% 0,6% 6 Dit betreft niet de officiële werkloosheidscijfers, omdat die worden afgezet tegen het aantal2,5% mensen2,7% dat deel uitmaakt van de beroepsbevol- Amsterdam 15,2% 20,2% 22,9% 8,4% 16,0% 16,4% 0,2% 0,7% king, deze cijfers hebben we voor de hier gehanteerde2,0% leeftijdsgroep en wijken niet beschikbaar. Het aantal werklozen is dus afgezet tegen het aantal jongeren in de betreffende leeftijdscategorie (ongeacht of ze deel uitmaken2,9% van de beroepsbevolking of niet) en is daarmee altijd lager dan het ‘officiële’ percentage werkloze jongeren.

7 van 8 verbeteringen te bewerkstelligen. In de eerste BIJLAGE vijf jaar van dit programma heeft binnen de pijler TOELICHTING OP DE DATA 16 HOOGST BEHAALD DIPLOMA NOORD EN ZUID De geschiedenis van Rotterdam-Zuid school de grootste focus gelegen op investe- De bevindingen in dit stuk zijn gebaseerd op Percentage van inwoners per gebied In de 19e eeuw woonden op Rotterdam-Zuid ringen in het primair onderwijs. Doormiddel van 17 WERKLOOSHEID 1,6% CBS-data van bijna 200 duizend jongeren lager dan \ vmbo mbo mbo havo vwoveel havenarbeiders.hbo wo Tegen het eind van 1980 de Children’s Zone zijn schooluren uitgebreid gevolgd voor de jeugdpadenwebsite. vmbo 1, 2 en 3 4 verschoven de havenactiviteiten naar hetSpreiding Rotterdamen wordt een onderzoek uitgevoerdAantal over werklozen de link per gebied 25,6% 0,3% Rotterdam Doorstroompercentages in het onderwijs 20,5% Westen, waardoor de werkgelegenheid afnam. 6,5%tussen school en zorg. Het is te vroeg om effec- NOORD 16,1% tussen 2007 en 2016 zijn verzameld binnen 15,6% 12,6%Verschillende gemeenten rondom Rotterdam ten te kunnen zien van het programma binnen 8,4% 51,0% 0,4% 0,9% de gemeente Rotterdam, Amsterdam en Den boden aantrekkelijke huisvesting aan, wat de indicatoren in dit stuk. 2,2% 1,5% Haag. Het percentage VSV’ers, verdachten van 3,9%een trend0,2% van selectieve0,3% wel migratie NPRZ creëerde. 7,4% 8,3% 0,1% 0% 13,4% 0,7% geen NPRZ een misdrijf en neerwaartse onderwijstransities 1,7% 2,2 Kansrijke gezinnen verhuisden uit het zuiden en 2,1% zijn verzameld tussen 2007 en 2015. Deze 24,1% kansarme gezinnen bleven achter in het goed- 42,4% Den Haag ZUID 26,7% Noord 4,4% 4,4% data zijn gebaseerd op informatie van circa kope, maar kwalitatief lagere woonaanbod dat Zuid wel NPRZ 7 6300 - 7500 jongeren per stad per jaar. Waar de na de Tweede Wereldoorlog was bijgebouwd . Zuid geen NPRZ data gebaseerd is op minder dan 10 individuen De sociaaleconomische situatie van inwoners 0,9% wordt n<10 in de data weergeven. Dit gebeurt vormde een zorgpunt voor de gemeente. In 2011 wegens privacyregels van het CBS. Wegens trad het Nationaal Programma Rotterdam Zuid Amsterdam privacyoverwegingen is de data vanuit het CBS (NPRZ) in werking om Rotterdam Zuid18 tegen WERKLOOSHEID PER WIJK % als percentage aangeleverd voor analyse. De 2031 naar het niveau van de rest van Rotterdam bovenstaande tabellen zijn tot stand gekomen en de overige G4 steden te tillen8. 0-1% 1-2% 2-3% 3-4% door alle percentages van de wijken over de Het NPRZ is niet gericht op alle buurten in het jaren heen in een overzicht te zetten. Omdat het zuiden van de stad. Het programma richt zich op niet uit te sluiten is dat jongeren 3 wijken; Charlois, Feijenoord en IJsselmonde. meerdere malen in de data als dubbeling zijn Daarbinnen hebben 7 buurten extra aandacht: HvH 0,7% 2,3% mee geteld zijn de berekeningen gemaakt op Tarwewijk, Oud Charlois, Carnisse, Bloemhof, 1,2% basis van gemiddelden per jaar of gedurende Hillesluis, Feijenoord en Afrikaanderwijk. Het een gekozen periode. De weergegeven cijfers grootste verschil tussen de focuswijken en de O H-S zijn percentages per wijk; door percentages rest van NPRZ is dat er voor de basisscholen in A 1,2% weer te geven wordt gecorrigeerd voor het de focuswijken geld beschikbaar is voor extra 0,5% N K-C 2,3% variërende aantal gevolgde inwoners per wijk. les en de wijkteams extra capaciteit hebben in 2,4% De absolute getallen zijn kleiner voor wijken de vorm van studententeams met professione- 2,8% D Ce 3,4% 9 R met minder gevolgde jongeren. Zo slaat de 6,7% le begeleiding . De rijksoverheid, gemeente, 2,3% F recidives uit Delfshaven tussen 2007-2016 op schoolbesturen en woningcorporaties stelde in 700 jongeren, terwijl de 6,9% recidives in het 2018 260 miljoen euro extra beschikbaar voor P IJ Centrum refereert aan 170 jongeren. De de continuering van de komende 5 jaar van Ch 10 weegeven cijfers voor de scheiding tussen het het NPRZ . H 2,5% 2,7% noorden en het zuiden, met het bijbehorende Het NPRZ richt zich op de thema’s school, 2,0% onderscheid tussen wel en geen NPRZ gebiden werk en wonen in de genoemde buurten. De 2,9% is berekend door het absoluut aantal jongeren organisatie achter het programma zet zich in per indicator te delen door het totaal aantal om relevante stakeholders te verbinden om gevolgde jongeren.

7 http://docplayer.nl/14225651-Kwaliteitssprong-Zuid-ontwikkeling-vanuit-kracht.html 8 https://www.nprz.nl/over-nprz/nprz/over-ons 9 Astrid Kroos, NPRZ 10 https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2018/03/15/kabinet-reserveert-samen-met-rotterdam-260-miljoen-voor- verbeteren-leefbaarheid-rotterdam-Zuid

8 van 8