TÜRKİYE’NİNTÜRKİYE’NİN GÜVENDİĞİGÜVENDİĞİ TARİFLERTARİFLER 17 ISSN 1304 - 5547 9 771304 554001
FİYATI: 5 YTL (5.000.000 TL) MAYIS 2005/5 SAYI: 17 KKTC FİYATI: 6 YTL (6.000.000 TL) KÖFTE Doğayla Başbaşa Pikniğe çıkıyoruz! Püf noktaları Bahar yemekleri ve tüm Hıdırellez keyfi çeşitleriyle Mucizevi bitki: Isırgan
AYIN MEYVESİ Çilekli nefis tatlılar Ve Final!.. Amerikan Pirinci ile Annelere Yemekler Yarışması sevgilerle sonuçları Elif Korkmazel’den Yaratıcı Tatlar ’DA NELER VAR? ’DA NELER VAR?
Gastro VE ... Sofra’n›n Önerileri 14 Yakın Plan 92 Magazin Etkinlik 18 34 Ruhun G›das› 24 Yaz›n bafllang›c›, do¤an›n En sevilen içeceklerin Bahar Yemekleri 38 yenilenmesi anlam›na gelen h›d›rellezin her bafl›nda gelen ve pek çok P›nar Labne’li Ay›n Mönüsü 54 yörede farkl› ritüellerle kutlan›fl›n›n toplumda kendine has Ülker Royal ile Tatl› bir Serinlik 74 Amerikan Pirinci ile Yemekler hikayesini, Ayfer T. Ünsal’›n kaleminden anlamlar› da içererek servis Yar›flmas› finali 78 keyifle okuyacaks›n›z. edilen “çay” hakk›nda merak Tabaklar 98 etti¤iniz herfleyi Güzin Yal›n’›n anlat›m›yla sunuyoruz...
Mehtap ile Yap›flmadan Piflirin 100 Do¤a ile Sa¤l›kl› Öneriler 108 Çay Saati 110 Farkl› Yaklafl›mlar 114 26 Yaratıcı Tatlar fiefin Not Defteri 120 Dengeli Beslenme (Nutri-Genetik) 130 Anneler Günü'nde sevgili annenize lezzet dolu bir sürpriz Ünlülerin Diyet Mönüsü 132 yapmak isterseniz, Elif Y. Korkmazel'in yap›m› kolay, 104 Mutfakta Erkek Var 136 Mutfağından Damak Unutmaz 138 sunumu göz al›c› önerilerini uygulayabilirsiniz... Al›flverifl 140 Avrupa Yakas›'n›n en "renkli" ve "sempatik" ismi Tan›t›m 142 olan Yaprak, yani gerçek ad›yla Hale Canero¤lu Fihrist 146 lezzet tutkusunu bizlerle paylafl›yor... 84 Ayın Meyvesi May›s ay›n›n Özel Dosya: Köfte simgesi olan 56 çilek, tüm Türk Mutfa¤›'n›n en sevilen yiyeceklerinden olan çekicili¤iyle pasta köftenin her halini sizlerle bulufltural›m istedik. Klasik köfteler, ve tatl›lar›m›z› yöresel köfteler, alternatif köftelerin yan› s›ra, süsledi... "Çilekli köfteli yemeklerden de oluflan dosyam›zda hem köfte yapman›n prenses çantas›", inceliklerini ö¤renecek, hem de lezzete doyacaks›n›z... "Merengli pasta", "Çilekli parfe", "Çilekli top pasta", "Çilekli 46 Piknik tart"; hepsi de nefis!.. Bahar aylar›n›n en güzel aktivitesi flüphesiz piknik Yeşil Köşe yapmak. K›rda ya da bahçenizde yaflayaca¤›n›z keyfi 20 122 Türk Mutfağı Do¤al t›bb›n mucizevi bitkisi ›s›rgan› 122 daha da art›racak harika lezzet önerilerini sizler için daha yak›ndan tan›mak için bundan iyi Bahar›n gelmesiyle birlikte daha bir renklenen ve lezzetlenen Ege Cem Botanik'in sahibi Ayfle fiirin verdi... f›rsat olmaz!.. Ferda Erdinç yazd›... Mutfa¤›’ndan hofl önerilerle Feriye Lokantas›, bu ay sayfalar›m›z›n konu¤u.
4 6 BAŞIBAŞI
SOFRA MERKEZ “Hayat›n kendisi enerjidir” Sahibi: Merkez Gazete Dergi Basım Yayıncılık Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Adına Sizlerden gelen tepkiler, bu sayfayı, sadece kendi yazılarım için değil de TURGAY CİNER "hoşuma giden", başkalarına ait yazılar için de kullanarak, pek isabetli bir karar verdiğimi kanıtlıyor… Bugün, derginin son formalarını teslim edeceğiz; işe gelirken, "yine insanlara Genel Müdür keyif verirken, farkındalıklarına hizmet edeceğim" bir yazı yazmaya MEHMET E. DEMİREL niyetliydim… Ama önce pazar günü biriken Genel Yayın Yönetmeni ve Sorumlu Müdür e-mail’lerime bir göz atayım dedim ve onu HÜLYA ÖZER ÇİLTAŞ gördüm! Prof. Dr. Osman Müftüoğlu’nun Hürriyet Yazı İşleri Müdürü Gazetesi’nde yayınlanmış bir yazısı… Daha önce de ESRA ÖZ gelmişti ve ben onu kuzenlerim, lise ve iş ([email protected]) arkadaşlarım da dahil, yaklaşık 60 kişiye falan Danışma Kurulu göndermiştim! Bugün, bu yazının tekrar gelmesini AYFER T. ÜNSAL - FERDA ERDİNÇ - GÜZİN YALIN HASAN AÇANAL - LALEHAN UYSAL - NAZLI PİŞKİN "ilahi organizasyonun" işi olarak görüyor, köşenin aldığı kadar bölümünü sizlerle paylaşıyorum... Editör NESLİHAN DEMİR ([email protected]) "Vücudunuz yetenekli bir enerji dönüşüm Yazı İşleri merkezidir. Taşıdığınız trilyonlarca hücre, besinlerle SELDA TOPTAŞ - MİNE NARTOP - SİBEL ERDEM aldığınız gücü, enerjiye çevirebilen organcıklarla Görsel Yönetmen donatılmıştır. AYŞE YAZICI Yiyecek ve içeceklerle aldığınız gücü kullanılabilir Fotoğraflar enerjiye çeviren süreçler, müthiş bir düzen içinde FÜSUN GÜMELİ - HATİCE ASLANKAYA tıkır tıkır işler. Sayfa Sekreteri Hayat bir enerjidir. İhtiyacı olan enerjiyi beden ve BENAN NARLI ruhun o müthiş işbirliğinden alır. Yürümek, koşmak, konuşmak, duymak, uyumak, gülmek, kızmak, Yemek Danışmanı ELİF Y. KORKMAZEL yazmak gibi hayata ilişkin pek çok şey bu enerjiyi kullanır. Katkıda bulunanlar SEDAT ÖZKAN - HARUN KOLÇAK- SİBEL GÖKTÜRK Ne vücudunuzun bol bol enerji üretmesi, ne de EBRU ÜNAL - PAKİZE HAKAN - FATOŞ YAĞCI - NİLGÜN TATLI kalorileri yüklenmesi kendinizi canlı ve güçlü hissetmenize yetmez. ‘Enerji’ ve BERNA BİLAL - SAİME DEMİR - AYFER İNGEÇ ‘canlılık hissi’ arasındaki ilişkiyi sadece kaloriler belirlemez. Canlılık hissinde, Yönetim biraz ruh sağlığının ve biraz da duygusallığın yeri olması gerekir. Genel Müdür Yardımcıları Enerjik ve canlı kalmayı, eskilerin deyişi ile ‘taş gibi olmayı’ istiyorsanız, TÜLAY TOSUN (Satış-Pazarlama) hayatın gücünü sadece yediklerinizde, içtiklerinizde aramayın. ‘Hayat GÜRAY ÇAKIR (Mali İşler) çorbası’nın içine birer tutam huzur, coşku, sevinç ve birer parmak keyif, Üretim: GAMZE CİN DEMİR Tanıtım Tasarım: NACİ YAVUZ heyecan ve ümit katmaya bakın! (…) Teknik: ENGİN ALTUNTAŞ Eğer ruhsal enerji üretiminizin yeterli olmasını istiyorsanız şu önerileri bir Ofset Hazırlık: ERCAN KARAASLAN kenara not alabilirsiniz: 1) Aceleci olmayın: Yavaşlayın. Sağlıklı bir ruh, bedeni ile yan yana REKLAM SATIŞ PAZARLAMA yürüyen, ona gecede gündüzde, korkuda sevgide, tasada, endişede eşlik Genel Müdür: RANA KARLIDAĞ edendir. Ruhunuzu bedeninizden ayırmayın, onu koşturup yormayın. Grup Başkan Yardımcısı: ERHAN ÖZDEMİR (Finans ve Operasyon) Genel Müdür Yardımcısı: AYSUN KOLDERE KORAY (Satış) 2) Dirençli olun: Size daha çok sağlık veren şeyin yalnızca pasta, börek, Genel Müdür Yardımcısı: YONCA ERTÜRK (Pazarlama ve Araştırma) hamburger ve kurabiyelere gösterdiğiniz direnç olduğunu sanmayın. Kaliteli ve Reklam Grup Koordinatörü: NURHAN ÖZTÜRK AŞAR formda bir hayat istiyorsanız direnmeniz gereken çok şey var: Karamsarlık, Reklam Müdürü: NEVAL ŞENGÜL korku, endişe, panik, hiddet, kızgınlık, kabalık, kin ve nefreti hayatınıza Rezervasyon sokmayın. Tel: (0 212) 354 33 61 / 63 / 65 Fax: (0 212) 354 33 75 3) Kızıp sinirlenmeyin: Her şey, her zaman daha önce hesaplanan, ölçülüp Ankara Bölge Reklam Müdürü: ELİF TETİKBAŞ Tel: (0 312) 292 51 53 Fax: (0 312) 292 51 43 biçilenden farklı boyutlar kazanabilir. Çevrenizde sizi üzen, bunaltan şeyler bazen yoğunlaşabilir. Bunları ‘çevresel kirlenme’ gibi algılayın. Huzurlu olmak, SOFRA Merkez, Merkez Gazete Dergi Basım Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş. ürünüdür. içe dönük yaşamda daha önceden örgütlü olmaktır. Kafa karışıklığı, güçlük, Sofra Merkez Dergisi’nde yayımlanan ilanların sorumluluğu ilan sahiplerine çatışma ve karşıtlıklar hep olacaktır. Marifet, bu durumlarda da sinirlenmemek, aittir. Sofra Merkez adı ve amblemi Türkiye’de hiç bir şekilde başkalarınca kullanılamaz. Sofra Merkez Dergisi’nde yayımlanmakta olan her türlü yazı, resim, kızmamaktır. fotoğraf ve illüstrasyonun Merkez Gazete Dergi Basım Yayıncılık San. ve Tic. 4) Daha çok sevin: Daha çok hayat enerjisi üretmenin en kolay yolu daha A.Ş.’nin izni olmadan kısmen veya tamamen kullanılması, yayımlanması yasaktır. Türkiye’de hazırlanıp basılmıştır. çok sevmektir. Sınırsız, karşılıksız sevmektir. Sevgi, oktanı en yüksek, fiyatı en Merkez Dergi Tel: (0 212) 426 64 94 Fax: (0 212) 354 47 50 ucuz yakıttır. Bagajınıza daha çok sevgi yükleyin. Yazışma: Merkez Dergi Grubu Tevfik Bey Mahallesi, 20 Temmuz Cad. No: 24 34295 Sefaköy/İSTANBUL 5) Kabul edin: Evet, gerektiğinde direnmelisiniz... Ama uzun süreli Yayının Türü: Yerel Süreli dirençlerin, beyhude karşı gelmelerin, uzamış streslerin adrenalin, kortizon ve Yönetim Yeri: Barbaros Bulvarı, Cam Han, No: 125 80700 Beşiktaş / İST. Basımcı: Merkez Gazete Dergi Basım Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş. ensülin gibi fazlası can yakan hormonları artırdığını bilmelisiniz. Biraz şans, Adresi: Barbaros Bulvarı, Cam Han, No: 125 80700 Beşiktaş / İST kader, kısmet ve biraz da ilahi takdir hayatın içinde mutlaka yer almalıdır."… Basıldığı Yer: Printcity, Fatih Mahallesi, Hasan Basri Caddesi, Samandıra/Kartal/İstanbul Tel: (0 216) 585 91 05 Basıldığı Tarih: Mayıs 2005 En güzel sofralarda buluşacağız… Dağıtım: Merkez Dağıtım Pazarlama Sanayi ve Ticaret A.Ş. HÜLYA ÖZER ÇİLTAŞ İşletme Müdürü: KEMAL ERGİNSOY İşletme Koordinatörü: KAZIM VAROL [email protected]
10 ’NIN ÖNERİLERİ ’NIN ÖNERİLERİ
Yeni Şaşırtıcı Yeni bir vazo Sefarad rjinal Mutfağı... Ofikirlerden Aslında yemekle ilgilenen hoşlanıyorsanız, herkesin kulağına, İlle de meyveli... sizler için seçtiğimiz "Seferad Mutfağı"nın ne Meyveli yoğurtlar son yıllarda küçük- vazoyu da kadar zengin olduğu büyük herkes tarafından severek seveceksiniz! gelmiştir. Gazeteci Deniz Alphan, sevgili Annenize yeniliyor. Sek de, içeriğindeki meyve tadı Karnabahar, marul, annesine ithaf ettiği "Dina’nın Mutfağı" ve yüzde 2 yağ oranıyla sağlık, lezzet ve brüksellahanası, eğlenceyi bir arada sunuyor... isimli kitabında bizleri Türk Seferad en tatlı hediye pırasa gibi sebze Yemekleri ile tanıştırıyor. Yemeklerle Çikolatanın, içerdiği "endorfin" maddesinden ötürü mutluluk duygusu veren kombinleriyle lezzetlenen, tatlı anılarla ısınan bu kitabı Helvanın renklendireceğiniz edinmenizde fayda var... ve kendimizi daha iyi hissetmemizi sağlayan bir yiyecek olduğu bilimsel vazo hem olarak da kanıtlandı. Siz de çok sevdiğiniz annenize hediye seçmeye fırsat çikolatası konuklarınızı bulamazsanız, bir kutu çikolata ile gönlünü alabilirsiniz. Özellikle Çocukların kalbini şaşırtacak hem de Safran üzerine... The Marmara'nın "trüffle"leri ve "portakallı çikolata"ları gerçekten fethedecek ne çok ürün var! Koska da, yemek masanıza Safran üzerine Prof. Dr. harika... Tel: (0 212) 251 46 96 İbrahim Gümüşsuyu geleneksel helvayı miniklere sevdirmek çok yakışacak... için, çikolatayla kaplamış; adını da "Çikos" tarafından hazırlanan koymuş. Ambalajları da Looney Tunes "Safran ve Safranlı Yemek karakterleri süslüyor...yani!.. Tarifleri", bu baharat Evinizin hakkında kapsamlı bir kaynak niteliğinde… 29 ekmek fırını! Dondurmaya farklı Süzgeci kendinden tarifin yer aldığı kitapta safranın Makarna, hazırlaması en kolay yemek ama tarihçesi, hazırlanması ve kullanılması Yani böyle bir şey olabilir mi? Oluyor işte… hakkında bilgiler yer alıyor. Safranbolu bir yorum kaynar su dolu tencereyi iki kulpundan tutup Kendi, öz mutfağınızda, bir adet "ekmek fırını" Kaymakamlığı’ndan temin edilebilir… Algida Carte d’Or, aceleyle süzmeye çalışmak bazen barındırıyorsunuz! Ve… Ev yapımı ekmek alıştığımız tatları iyi bir stres kaynağı olabiliyor! yiyorsunuz... "Sinbo" böyle kullanışlı bir ekmek dondurmayla birleştirip Oysa düşünün, kendinden Keyfin yapma makinesi üretmiş: Ölçüm kabına ölçüm farklı biçimlerde yorumlayarak bizlerle süzgeçli bir tencereniz olsa, yudumlanışı... kaşığı ile tüm malzemeleri koyuyorsunuz ve işiniz daha da kolaylaşmaz buluşturmaya devam ediyor. Yeni ürünü Dost sohbetlerinin yareni, mönüden programı seçiyorsunuz; francala, esmer ya da kepekli… "Ekmek Kadayıflı", özellikle iddialı mı? İlla’nın La Spaghettiera güzel bir yemeğin son Canınızın çektiği ekmek pişiveriyor, sıcacık sofranıza geliyor... tatlılardan hoşlananlar için... Tenceresi, bu hayalimizi tamamlayıcısı, kekin- www.ekonomikticaret.com gerçekleştiriyor... böreğin ortağı çayın Yepisyeni cipsler öyküsü, Deniz Gürsoy’un "Demlikten Süzülen Cips karşısında iradesine Kültür: Çay" isimli kitabında hakim olamayanlardansanız, sözcüklere dökülüyor... Oğlak bu yeni lezzetleri Haydi çocuklar Yayınları’ndan çıkan kitapta, çay hakkında denemelisiniz. Mısır cipsi pasta yapmaya! merak edilen her şey bir arada sunuluyor. markası Patos’un Acı biber ve Baharat çeşitlerine Domatesli Ebeveynlerin, etrafı dağıtır, ve Peynirli’si de eklenmiş. kırar-döker diye çocuklarını Sağlıkla “form” mutfağa sokmadığı günler çok Tereyağına çeşni geride kaldı. Şimdilerde çocuklar isteyenlere Tereyağının mis kokusu, pek çoğumuz için baştan çıkarıcıdır. Onun Şişesi yenilendi pasta yapmayı bile öğrenebiliyor. Diyet konusunda son zamanların çekiciliğini biraz daha artırayım diyorsanız işte size öneri: Tereyağını en popüler ismi olan Taylan Fanta’nın tasarımı yenilenen şişeleri, Tu ta Bakery Cafe’nin çocuklara oda sıcaklığında yumuşatın. Sonra kıyılmış taze otlar ya da minik Kümeli, "Sentez Diyeti" isimli pek şık! Portakal ve limon çeşitleri yönelik pasta kursları da 7 ve 28 ile satışa sunuluyor. Promosyon kitabıyla, beslenme alışkanlığını doğranmış, kurutulmuş sebzeler ile baharatlar katıp, farklı tatlar kampanyası kapsamında da Mayıs tarihlerinde küçük aşçıları düzene sokmak isteyenlere hitap elde edin. Tekrar dolapta sertleştirmeyi unutmayın ama!.. 500 ml’lik ürün hediye ediyor. bekliyor... Tu ta ayrıca, farklı ediyor. Kitapta, bedeninizi ve Anlayacağınız Fanta, yaza düğün konseptleri için özel kimyanızı, sosyal hayatınız ile nasıl sıkı giriyor!.. hazırladığı pastalarla hem birleştireceğinizin sırları da yer alıyor... kalplere hem gözlere hitap ediyor. ürünler Tel: (0212) 275 66 19 kitaplar
14 16 ETKİNLİK Ruhunuza gıda: Kimim? Neyim? Bilim ve Ruhsallık arasındaki köprü, İstanbul’da 1. Parapsikoloji Konferansı’nda kuruluyor…
SOFRA Dergisi olarak, fiziksel beslenmenin yanı sıra "ruhsal beslenme"nin de önemini çeşitli vesilelerle vurguluyoruz… Fiziksel bedenimiz ile ilgili daha çok sorumluluk yüklendikçe, onun sağlıklı işleyişinin başlıca şartının ruhsal sağlığımız olduğunu sanki daha çok fark ediyoruz. Enerji alanımız ya da herkesçe bilinen adıyla auramız, fiziksel, duygusal ve zihinsel sağlığımızı yansıtan bir aynadır. “Hayatı akışına bırak” Bize gelen bültende, yukarıda açıklamaya çalışılan "varlığımız" ile ilgili gerçek, şöyle özetleniyor: "Sağlıklı bir bireyde tüm enerji alanları arasında önemine dikkat çekmek için bir düzgün bir ilişki ve ritmik bir akış vardır. Sağlıklı bir basın gezisi düzenleyerek beslenme insan olmanın ne anlama geldiği artık birçok enerji konusunda yağların rolünü sisteminin nazik ve dinamik dengesini kapsayan çok medyayla paylaştı... boyutlu bir süreç olarak görülmektedir." İnsana huzur veren doğası ve İşte, insan varlığı olarak "potansiyellerimizi’ daha sakinliği ile bu özel buluşmanın açık bir biçimde anlamak istiyorsanız, bu derin düzenleneceği yer olarak Ağva konuyu uzmanlar aracılığı ile anlatan önemli bir seçilmişti. “Hayatı akışına bırak" fırsatın duyurusunu yapmak istiyoruz sizlere: Lütfi gezisinde elbette Sofra Dergisi de Kırdar Kongre Merkezi, 14-15 Mayıs günlerinde, "1. vardı. Sabah düzenlenen basın İstanbul Parapsikoloji Konferansı"na sahne olacak. toplantısında son derece faydalı bilgiler aldıktan sonra, bizleri Kongrenin içeriği bekleyen aktiviteler için eşofmanlarımızı giyip Ağva'ya 20 km Parapsikoloji, beş duyumuz ile algıladıklarımızın uzaklıkta bulunan Hacılar Köyü’ne dışında kalan, doğa üstü veya paranormal diye gitmek üzere yola koyulduk. Yarım adlandırılan tüm insan deneyimlerini araştıran saat süren bir yolculuktan sonra bilim dalıdır. köye vardık. Ormanlık alanda dağ Telepati, geleceği önceden sezmek, biyoenerji, bayır aşarak, ağaçlara tırmanarak, şakralar, pozitif düşüncenin gücü, yoga, çamura batıp çıkarak yapılan çeşitli meditasyon… Her biri, günlük sohbetlerimize aktivitelerin ardından akşamüstü yerleşmiş ama hala bilimsel olarak ele alınma kaldığımız otele geri döndük. Bu ihtiyacında olan kavramlar. yaşımıza kadar yapmadığımız İki gün sürecek konferans boyunca, Duyular Dışı şeyleri (iki ağaç arasına gerilmiş Algılamalar, Biyoenerji Çalışmaları, Kuantum ipin üzerinde yürümek ya da belirli Felsefesi, Bütünsel Yaşam ve Ölüm Ötesi gibi pek aralıklarla sıralanmış ağaç çok konu, kendi alanlarında dünyaca ünlü kalasların üzerine tırmanmak gibi) akademisyenler tarafından anlatılacak. Ülkemizde, parapsikoloji konusunda (hem de o gün birkaç saat içerisinde yaptık. uluslararası katılımlı olarak) ilk kez düzenlenecek Akşam yemeğinden sonra Fatih konferans, 1994’ten beri halka açık bilgilendirme hoca eşliğinde salsa dansı yapmak çalışmaları yapan ve kökeni 1950 yılında Dr. Bedri da gerçekten çok keyifliydi. Önceleri Ruhselman tarafından kurulmuş olan Metapsişik birbirimizin ayaklarına basıp Tetkikler ve İlmi Araştırmalar Derneği’ne dayanan, ayattan keyif alarak durduk ama kısa sürede hepimiz İnsanlığı Birleştiren Bilgiyi Yayma (BİLYAY) Vakfı’nın yaşamanın, mutlu olmanın bu dansın tadını çıkarmaya bir düşüymüş… Bu düşün gerçekleşmesine tanık ilk şartı sağlık! Özellikle kalp H başladık... Ertesi gün yaptığımız olmak ve kendiniz için "iyi" bir şey yapmak sağlığımızı korumak... Kalp dinlendirici nehir gezisiyle, istiyorsanız… Kayıt ve rezervasyon için sağlığımızı etkileyen faktörlerin unutulmaz iki gün geçirmiş olarak (0 212) 347 96 69 numaralı telefonu arayabilir başında ise beslenme ve tabii ki İstanbul’a geri döndük... İnsanın ya da [email protected] adresine e-mail kullandığımız yağlar geliyor. arada sırada böyle küçük aracılığı ile başvurabilirsiniz. Doymuş yağ oranı ile kalp dostu kaçamaklara ihtiyacı var galiba... ürünler sunan Becel, bu konunun Sibel ERDEM
18 YEŞİL KÖŞE
ONUN adı ısırgan. Isırıyor. Ağzı, dişi olmadan. Ot çünkü. Dili? Her nebatın olduğu gibi... Elbet var. Ama İlkbahar ve sonbahar kürü bizimkinden farklı tabii. Onunki bit- Mevsim başında dört hafta süreyle her sabah aç karnına bir fincan, gün ki dili. Gezegen dili. Evren dili. Si- boyunca da bir veya iki fincan ısırganotu çayını yudumlayın. Bir fincan için bir hirli. Her otun rengi, endamı, edası, avuç taze ısırgan yaprağı veya bir tatlı kaşığı kurusunu 250 gram kaynamış sırganımsırganım kırkkırk faydası, hikayesi, hizmeti nasıl baş- suyla demlemeniz yeterlidir. II kaysa dilleri de öyle; her biri ayrı. Isırganınki biraz sivri, yüksek sesli, kuvvetli. Karakteri gibi. Yapısı da bi- raz öyle zaten; ismi gibi. Dal budak sarıyor hemen, yayılıyor, serpiliyor. ayak,ayak, kırkındankırkından Yaprak yaprak üstüne dallarını dol- duruyor. Ve değdiği teni dalıyor. Yapraklarının üstü öyle bir tüy ordu- suyla kaplı ki iğneden ince kılıçtan keskin handiyse! Değdiği yer iğne fı- çısına düşmüş gibi oluyor. Ama işte yedimyedim dayak!dayak! şifasını böyle iletiyor; dilini bize böy- le değdiriyor. Isırarak. Onun dili pek yaman! Öte yandan, aslında çok da masum ısırması; kendini koruyor o sadece. Bu kadar şifa taşıyan bir ot iğnesiz, ısırmasız, savunmasız olsa kalır mıydı tek bir parçası ondan ge- riye? Bir insanlar değil ki alemin canlısı ve şifa peşinde olanı. Börtüsü var, böceği var, tırtılı var, solucanı var, kurdu var, kuşu var... Var da var. Isırganın da yakması var, ısır- bette bize göre böyledir, bir de ona lersek, ancak yararlı olan güzeldir, ması var. Isırmasın da n’apsın? sormalı, bizim yargımız ne denli ge- deyip kesip atabiliriz." Urtica dioica resmi adı. Bu adı çerlidir). Dikenli, dalayıcı, gösteriş- İlhan Berk’in ısırganotunu anlat- Latince "uro" yani yakmak fiiline siz olmasına bakıp, ona güzellikten maya girişi böyle. Ve anlatmaya de- borçlu. Anglo-sakson dünyada noedl yoksun da diyemeyiz. Hem güzellik, vam ettiği gibi aslında rengi yeşilin yani needle (iğne) kelimesinden tü- çirkinlik nedir ki? Sokrates gibi söy- en canlı, en diri halidir. Uçlara doğ- retilen bir isme sahip: Nettle. Adı ne ru sivrilen kalp şeklinde yaprakları, olursa olsun insan dillerinde, tıp ale- tırtık tırtık kenarlarıyla dantel gibi- minde baştacı. Kökü, sapı, yaprağı, dir. Bu mevsimde yol kenarlarında, tohumu; her parçası şifa. İnsanoğlu Saçlar için: çiçek tarhlarında, her yerde davet- bu; iğneden, ısırılmaktan ve ‘hain siz misafir bitivermesi Tanrı’nın bir 8-10 avuç taze veya bunun yarısı kurttan’ bir korkmayanı mutlaka nimeti, baharın ve canlılığın müjde- oluyor. Isırgan daha bedene girme- kadar kuru ısırgan yapraklarını 5 sidir. den, toplarken, ısırmasına ve yak- litre suyla kaynama noktasına Isırganın faydası önce yetiştiği top- masına dayanabilirseniz eğer, şifası- gelene kadar ısıtın, ama rağı zenginleştirmesiyle başlıyor. nı vermeye başlıyor. Kan dolaşımını kaynatmayın. Beş dakika kadar Her durumda hayırsever biri. Konu artıyor hemen. Hele dişinizi sıkıp demlenmeye bırakın. Saçlarınızı komşuya da yararlı. Diğer bitkiler dizlerinizin üstüne koyabilseniz bi- bu suyla ve tercihen saf bir için arzulanan bir eşlikçi. Nane gibi raz, romatizmanız hapı yutuveriyor. sabunla yağları kullanılan şifalı otların ya- Tabii yanan deriniz de biraz! Şifa öy- nında biterse mesela, bu bitkilerin yıkayın. le bedelsiz elde edilmiyor. Yakması- yağ oranını artırıyor. Sıra hayvanlar nı dindirecek olan da yine kendisi alemine geliyor sonra. Eski çiftçiler Suyunu, tohumunu, lapasını, hülasasını, banyosunu hizmetimize sunuyor. hem. Sapından elde edilen suyu ya- yumurtlamaları için tavukların, de- nan yere sürülürse acıyı hemen din- rileri parlasın ve ruhları canlansın Dahası, yapraklarını damaklarımızın emrine amade ediyor; kavurmasını, böreğini diriyor. Yeter ki dilinin ilk andaki diye atların yemlerine tohumunu sivriliği ürkütmesin sizi. karıştırıp verirlermiş. Küçük kap- sofralarımıza. Isırgan bedenin bahar temizliğini tek başına üstleniyor, saçtan giriyor lumbağalar, tavuskuşları ve kırmızı Hor Görmeyin Garibi tırtıllarla ısırgansever hayvanların ayaktan çıkıyor. Elden başlıyor, mideden geçiyor; bütün vücudu kat ediyor. Ve resmi geçidi son buluyor. Canlılar "Adına bakıp onu horlamaya kalk- alemine bu katkılarından dolayı do- tam da mevsimi şimdi işte. Hem ısırganın, hem temizliğin, hem damak şöleninin! mayın. Gerçi, soyu öbür yaban otla- ğaseverler geliyor sonra. Ve sonra rıyla karşılaştırıldığında, gösterişli sökün ediyor kervanda şifa peşinde Yazı: Ferda ERDİNÇ Fotoğraflar: Füsun GÜMELİ değildir. Alımsız, siliktir (ama bu el- koşanlar....
20 21 YEŞİL KÖŞE
Isırgan kavurması İki demet ısırganın yapraklarını gerekirse eldivenle ayıklayın, yıkayın, kabaca doğrayıp az tuzlu suda biraz haşlayın. Süzüp çıkarın. Bir tencerede soğanı zeytinyağında az kavurup ısırganları ekleyin. Karıştırarak kavurun. Bu haliyle börek içi olarak kullanabilirsiniz. Blender’den geçirerek çorba yapabilirsiniz. Bir yumurta kırıp karıştırarak veya Karadeniz usulü kalın dövülmüş mısır unu ekleyip biraz daha kavurarak afiyetle yiyebilirsiniz.
Mars Kapıdan Baktırır... de, denizlerinde, ovalarında, mağara- mayanlar, kendini şifasına teslim larında ve göklerinde ve ruhunun de- edenler çıplak ellerle. Yanacaksa deri O bir Mars çocuğu. Ait olduğu yer rinlerinde ne çok derdi var birikmiş ya da beden, savaş ateşleri değil ısır- ateş elementinin gönüllüler ordusu. gereksiz yere! Kadın ruhunun arın- gan olsun müsebbibi. Böyle bir yan- Mart kapıdan baktırırken kazma ması ve gücüne kavuşması aracılığıy- manın sonunda, küllerinden doğa- kürek yakmasanız da olur yani; deri- la olmasın sakın bu dertlere deva ge- cak Anka kuşu gibi ölümsüz oluruz nizi ısırganla dövseniz yeter! İngiliz zegenin bu ahir ömründe? Isırganın biz de belki! topraklarında soğuktan ve rutubetten dili de diğer bütün şifalı otlarınki gibi muzdarip Romalı askerlerin vaktiyle çözülüp evrenin gizini çözene kadar yapmış oldukları gibi. İskoçlar daha bunun cevabını bilemeyeceğiz. Ama kalıcı çözüm peşinde; kumaşlarına işte ısırganın dili bir çözülürse..... dokuyorlar. Kumaşları bu kadar ısıtı- Bu arada ısırgan boş durmuyor. cı olunca erkekleri bile "etek"le üşü- Her halde ve ahvalde sağaltmaktan, meden dolaşır oluyorlar haliyle! beslemekten, bereketi çoğaltmaktan Mars’ın çocukları bedende biriken geri durmayan kadınlar gibi. Kanı te- sıvıları ateşleriyle yakıp kurutmak mizliyor, balgamı söküyor, cildi te- marifetine sahip. Isırgan da öyle. Ro- mizliyor, saçları parlatıyor ve güçlen- matizmaya neden olan, kanda ürik diriyor, bağırsakları gevşetiyor, idrar asit oranının artması. Isırgan temizli- söktürüyor, alerjileri gideriyor. De- yor bu gereksiz fazlalığı. Bronşit, ba- mir, potasyum, silisyum, sülfür, demcik şişmesi vücutta biriken ilti- klorofil, A ve C vitamini yüklü göv- habın sonuçları. Isırgan yine iş başın- desini, saplarını, yapraklarını se- da: Ciğerler, boğaz, bademcik iltihap- ferber ediyor. Kumaşlara dokunu- tan arınıyor hemen. Kanamalar, cilt yor, kağıt hamuruna giriyor. Su- hastalıkları, akıntılar vesaire... Vü- yunu, tohumunu, lapasını, hüla- cutta gereksiz biriken her neyse, ısır- sasını, banyosunu hizmetimi- gan temizliyor hepsini. Bazen döve ze sunuyor. Daha- döve bazen daha uysal bir biçimde. sı, yapraklarını damaklarımı- Ruhu da Arındırıyor zın emrine amade ediyor; Duygular için de bu böyle. Bedene kavurmasını, olduğu kadar ruha da zarar öfke, böreğini sofra- kendine acıma gibi insanın gerçek larımıza. Isır- gücünü boğan ne varsa onları da te- gan bedenin mizliyor. En çok da kadınlarda. Isır- bahar temizliği- ganın yakıp yok ettiği bu gereksiz za- ni tek başına üst- yıflıklar işte. Ataerkil düzenin asırlar- leniyor, saçtan gi- dır yaptığı gibi şehirleri, medeniyetle- riyor ayaktan çıkı- ri ve canlıları yakıp yıkmak gibi değil yor. Elden başlıyor, yani. Kadınların içlerinde küllendiril- mideden geçiyor; bü- miş gerçek gücü ateşleyen bir nefer o tün vücudu kat ediyor. bu alemde. Bunu kaydedin aklınızın Ve tam da mevsimi şim- bir köşesine ve hemen sabahları bir di işte. Hem ısırganın hem fincan ısırganotu çayı içerek başlayın temizliğin, hem damak işe. Dünyanın da bedenlerimiz gibi şöleninin! bir an evvel bünyesinden atmaya ihti- En üstteki en taze yapraklarını yaç duyduğu, sağlığa ve akla zarar, toplayarak başlayın işe. Cildi nazik insan elinden yüklendiği; derelerin- olanlar eldivenle, ısırılmaktan kork-
22 RUHUN GIDASI Patatesli Garni Soya Etli Yahni Yarım kg taze patates (küçüklerinden) Malzemeler Yarım demet taze soğan erhabalar... M Yarım demet taze sarmısak 1 kutu (250 gram) soya eti GEÇEN gün İzmir'de yaşayan örnekleri vardır; Hitler gibi... Dereotu, taze nane Yarım kg arpacık soğan Hemodiyaliz Hekimi Tamer İnanmak değil de bilmek, o Kekik, pulbiber, tuz 4-5 diş sarmısak Bey’le sohbet ettik. Tamer Bey, bilince ulaşmak gerekli. İnanç, Yarım su bardağı zeytinyağı babasının akciğer kanserine içinde şüpheyi de barındırır Yarım su bardağı fındıkyağı yakalanmasının ardından ama bilmek tamamen 2 adet kırmızı biber Patatesleri iyice yıkadıktan sonra Amerika Birleşik Devletleri'ne teslimiyeti oluşturur ki, bu da 2 adet çarliston biber haşlayın (Ben kabukları ile gidip yaptığı araştırmalardan içsel sevgi, barış ve huzuru 2 çorba kaşığı salça tüketilmesinden yanayım). Soğan sonra beslenme şeklini uyandırır. Bilmek için sokağa ve sarmısakları ince doğrayın, Kimyon, mercanköşk değiştirmiş bir dost... Ege'de çıkın, ağaçlara bakın, şimdi tam zeytinyağında soteleyin. Haşlanmış yaşıyor olması, seçtiği beslenme zamanı. O ağaçlar çiçeklenmeyi Çekilmiş karabiber patatesleri katın. Üzerine taze ya da tarzı açısından çok elverişli. nasıl akıl ediyorlar? Yıllardır Tuz kuru nane, dereotu, kekik, Yeşilyurt pazarında, bahçesinde aynı programı aksatmadan, pulbiber ve tuzu ilave edin. Mutfak hobi olarak yetiştirdiği bıkmadan nasıl uyguluyorlar? harika kokularla tütsülendiğinde hormonsuz, yapay gübresiz Geçen yaz bahçemde çiçek açan hazırdır. Ben yemek yaparken sebzeleri, kökleri getirip satan bir sarmaşık kendiliğinden dakikalardan çok kokulara göre kişilerle tanışıyor; dağ köylerinde çıkmaya başladı. Bir süre sonra anlıyorum piştiğini... otlarla yapılan birçok yemeği en yakın duvara doğru eğildi ve biliyor. Katı bir vejetaryen değil. o yöne uzamaya başladı. Bir Derin su balıklarını tüketiyor ve akşam seyrettim, dedim ki; haftada bir kez çok az kuzu eti “gözü yok, beyni yok nasıl akıl yiyor. Bütün dünyaya, ne yazık ki etti bunu? Neydi bu ‘akıl’?” bize de bulaşan ayaküstü yeme İşte bilmek için bir örnek. Hazırlanışı: Soya etlerini soğuk suda yumuşamaya bırakın. Genelde sıcak su alışkanlığının olumsuz O aşamada inanç değil biliş ile yapın deniyor, bu işlem çok hızlı yapılmazsa soyalar yumuşak, tatsız sonuçlarını Amerika’da bizzat devreye giriyor. Görüyorsun yumrulara dönüşüyorlar. Ben hep soğuk suda ıslatırım, kullanmadan önce de görmüş. Obezite, kalp ve damar çünkü. muhakkak suyunu sıkarım. Arpacık soğanları, rendelediğiniz sarmısaklarla hastalıkları, kanser ve daha Evet sevgililer bu fındıkyağında biraz soteledikten sonra, doğradığınız biberleri de ekleyin. Salçayı birçok hastalık bu “refah” ve farkındalıkla baktığımızda az sıcak suya karıştırıp, tencereye ilave edin. Isıtıcınızda sıcak suyunuz hep “özgür” ülkede bol bol var. içimizde sevgiyi, barışı olmalı ki gerekirse katabilesiniz. Sudan çıkarıp iyice sıktığınız soyaları da ekleyin Bugün dünyadaki tüm bulmamak için hiç engel yok. ve üzerini geçmeyecek kadar sıcak su koyun. Kimyon, mercanköşk, karabiber ve huzursuzlukların temeline bakarsak Hataların cezası iğne, doktor hatta Ha, bir engel var tabii; egomuz!.. tuzu ekleyin. Soyaların bu sosu iyice emmesi gerekir. Kısık ateş her zaman hep aynı adrese gidiyoruz değil mi? Nefis en büyük rakibimiz. akşama eve gelen baba olabiliyor. idealdir. Mutfağınız baharatların kokusu ile dolduğunda, yemek hazırdır. Her neyse, bizim konumuz ruhumuzu Bu da saf ve temiz bilinçaltımızı Bugünlerde biraz kilolandım, beslemek... korkularla kirletmeye başlıyor. Daha kendime şöyle bir diyet uyguladım ve Bildiğim kadarı ile Ege insanı sonra da yaşam koşulları buna 5 kilo verdim. Diyet şu; “nefsim mi çok daha doğal, sağlıklı besleniyor. eklenince, ağzımızdan düşmeyen ama istiyor, bedenim mi?” diye soruyorum Portakal Reçeli Doğadan uzaklaştıkça huzursuz, çaresini hiç aramadığımız "stres" kendime. Nefsim ise, yemiyorum, gergin ve dengesiz oluyoruz. Bu oluşuyor. Bütün rahatsızlıkların bir ya da elma, havuç gibi ‘dostlarla’ Hazırlanışı: Portakalların Malzemeler durumda özümüzü unutuyoruz. şeyin eksikliğinden doğduğunu geçiştiriyorum bunu. Artık kadın- kabuklarını rendeledikten sonra Hastalıklar da böyle oluşuyor. bilmemiz, o eksikliği bulabilmek için erkek herkesin sorunu olan fazla 4 adet portakal haşlayın. Sonra arzunuza göre Hastalıkları bir "uyarı" olarak da de kendimize yönelmemiz gerekiyor. kiloları kendimizi severek ve “nefis 1 kg tozşeker yarım ay ya da halka şeklinde görmemiz gerekiyor. Bütün düşünsel, Sigara ya da alkole bağlıysanız mi, beden mi?” sorusunu sorarak dilimleyerek tencereye koyun. ruhsal, fiziksel rahatsızlıklar, maddi savaşmak yerine neden kullandığınızı çözebileceğimizi bizzat gördüm. 2 adet portakalın suyu sıkıntılar, hatalı ilişkiler ve negatif araştırmak daha doğru olmaz mı? Bilinçli yiyerek 5 kiloyu bir ayda Yarım limonun suyu Üzerine tozşeker ve portakal düşünceleri değiştirmek sadece bizim Suçluluk, kendini yetersiz, gereksiz vermek hoş değil mi? Tabii beyaz un, Tereyağı suyunu ekleyerek kısık ateşte elimizde. Bunun çaresi çok kolay ama hissetme, yalnızlık ve bunlardan şeker, fazla yağ, tuz gibi nefsani pişirin. Pişmesine yakın limon bir o kadar da zor; sevmek gerekiyor. doğan kendini sevmeme olamaz mı bağımlılıklardan uzak durarak... suyu ve bıçak ucuyla tereyağı Kızmak, darılmak, kin tutmak, nefret sizce? Depresyon, stres, panik atak Not: Tereyağı reçelinizin ekleyin. Daha sonra tencereyi etmek, yargılamak, affetmemek gibi çok derin araştırma gereken Bu ay sizlere yıllardır tükettiğim parlak olmasını sağlıyor ve ocaktan alıp, soğuyunca küflenmesini önlüyor. karşımızdakilere hiçbirşey yapmazken rahatsızlıkları günlük terminolojiye soya etinden yahni ve patatesli kavanozlara doldurun. bizi hasta düşünceler, hasta ortamlara sokmuşuz ama nedenini araştıran garnitür hazırladım. Portakal sürüklüyor. Daha küçük bir çocukken pek yok. Çareyi yıllarca dışarıda mevsiminin sonuna yaklaşırken de Sizlere afiyet olsun... terbiye amacı ile terlemekten, aramış birisi olarak, çözümün sadece çok sevdiğim Nedret Erkli Hanım’dan, koşmaktan, hayvanlardan (özellikle içimizde olduğunu rahatlıkla onun da Selanik dolaylarından buraya Bana yazmaya devam edin. Yöresel yemeklere de köpekler), dondurmadan; kısacası o yazabiliyorum. Manevi doyum, bilgi, gelmiş büyük validesi Sabriye Egesoy yer vermek istediğim için, tariflerinizi bekliyorum. yaşta zevk alabileceğimiz her şeyden sevgi, güven gerekli. Sevgi olmadan Hanım’dan öğrendiği reçeli tarif [email protected] adresinde buluşmak üzere... “korku” ile uzaklaştırılıyoruz. bilginin bir işe yaramadığının pek çok edeyim dedim... Sevgiyle... Harun Kolçak 24 25 YARATICI TATLAR
Annelerimiz, bütün bir yıl boyunca bize en sevdiğimiz yemeklerle en güzel sofraları hazırladılar. Anneler Günü’nde, babalar ve çocuklar olarak ona bir sürpriz yapın ve sofrayı bu kez onun için siz hazırlayın. Pratik ve lezzetli tarifler Elif Y. Korkmazel’den...
M‹NE NARTOP HAT‹CE ASLANKAYA
Elif Y. Korkmazel
Yoğurtlu meyveli kup Mısır ekmeğinde kalpler Tarif için sayfayı çeviriniz... Tarif için sayfayı çeviriniz... 26 27 YARATICI TATLAR
YOĞURTLU MEYVELİ KUP KARAMELLİ DOMATES EŞLİĞİNDE ZENCEFİLLİ TAVUK IZGARA 3 kişilik 1 su bardağı az yağlı yoğurt 5-6 adet kuru kayısı 4 kişilik 1 adet kivi 4 adet ince dövülmüş 4-5 adet çilek MISIR EKMEĞİNDE KALPLER tavuk göğüs eti 8-10 adet üzüm tanesi Yarım limonun suyu 2 tatlı kaşığı bal veya Marinat için: 1 tatlı kaşığı diet şeker 4-6 kişilik 1 çay bardağı sıvıyağ 3 adet kakaolu gofret 3 çorba kaşığı dolusu mısır unu 1 adet limonun suyu 1 çorba kaşığı dolusu un 1 adet soğanın suyu KAYISILARI akşamdan kaynar su- 1 adet yumurta (arzuya bağlı) ya koyup kapağı kapalı olarak bek- 1 tatlı kaşığı tozşeker 1 tatlı kaşığı kekik letin. Kiviyi soyup doğrayın. Kayısı, 1 çorba kaşığı sıvıyağ 1 tatlı kaşığı toz zencefil çilek ve üzümleri ikiye bölün. Tüm 1 su bardağı süt 1’er çay kaşığı yenibahar, meyveleri bir kaba alıp üzerine li- 1 paket kabartma tozu pulbiber, karabiber ve tuz mon suyu gezdirin ve kenara alın. 1 çay kaşığı tuz Yoğurdu bir tülbente koyup süzün. Daha sonra balla karıştırın. Yoğurt Üzerine: Üzeri için: 1 paket labne peyniri ve meyveleri kuplara paylaştırın. 7-8 adet küçük sivri biber Üzerlerine bal gezdirin. Gofretleri 2 çorba kaşığı dolusu yerleştirip servis yapın. süzme yoğurt Karamelli domatesler için: 1’er çorba kaşığı ince kıyılmış 100 gram kiraz domates Aşçının notu: dereotu ve maydanoz Yarım su bardağı su Kupları arzunuza göre farklı mey- 1 çorba kaşığı susam velerle de hazırlayabilir ve benmari 7-8 adet kiraz domates 1 çorba kaşığı tozşeker usulü erittiğiniz çikolata ile de süs- 4 dilim kepek ekmeği leyebilirsiniz. YUMURTA ve tozşekeri çırpın. Üze- rine sıvıyağ, süt ve tuzu katıp karış- MARİNATI hazırlamak için tüm tırın. Un, mısır unu ve kabartma malzemeyi bir kapta karıştırın. tozunu da ekleyin. Kalp şeklindeki Tavukları içine koyup 2 saat teflon kalıpları yağlayıp içlerine ha- buzdolabında bekletin. Yapış- murdan dökün. Önceden ısıtılmış maz yüzeyli bir tavada ya da ız- 200 derecelik fırında 20 dakika pi- garada arkalı önlü kızartın. Ka- şirin. Üzeri için labne peyniri ve yo- ramelli domatesler için, doma- ğurdu karıştırın. Dereotu ve may- tesleri ikiye bölüp üzerine su danozları da ekleyip karıştırın. Ek- ekledikten sonra 10 dakika or- mekleri servis tabağına yerleştirin. ta ateşte pişirin. Şekeri serpip Üzerlerine labneli karışımdan bir 5 dakika daha pişirin ve ocak- çorba kaşığı kadar koyun. Diğer ta- tan alın. Diğer taraftan sivri bi- raftan susamları yapışmaz yüzeyli berleri közleyin. Ekmekleri kı- bir tavaya koyup çok kısık ateşte zartıp domatesleri üzerlerine tahta bir kaşıkla sürekli karıştıra- dökün. Tavukları servis tabağı- rak rengi dönene kadar kavurun. na alıp közlenmiş biber ve ka- Soğuduktan sonra ekmeklerin üs- ramelli doma- tüne serpin. Kiraz domateslerle tesli ekmek- süsleyip servis yapın. lerle birlikte servis ya- Aşçının notu: pın. Ekmekleri yapışmaz yüzeyli bir tavada da pişirebilirsiniz. Bunun için küçük bir tavayı yağlayıp, 1 parmak kalınlığın- daki hamuru tavaya koyup arka- lı önlü kızartın.
28 29 YARATICI TATLAR
KÖRPE ISPANAK SALATASI BAHAR PİLAVI
4 kişilik 8-10 kişilik 250 gram kuzu ıspanağı 2 su bardağı pirinç (sadece yaprakları) Yarım çay bardağı sıvıyağ Yarım göbek salata 2 adet orta boy havuç 15 adet kiraz domates 4 adet taze soğan 7-8 adet küçük salatalık 1 çay bardağı konserve mısır 2 dal taze nane Yarım demet kıyılmış dereotu İki buçuk su bardağı Sosu için: kaynar su, tuz 2 çorba kaşığı zeytinyağı 2 çorba kaşığı balsamik sirke PİRİNÇLERİ yıkayıp süzün. Yağı 1 çay kaşığı pulbiber kızdırıp pirinçleri 2-3 dakika ka- Tuz, karabiber vurun. Üzerine halka şeklinde doğradığınız havuçları ekleyip 3 ISPANAK yapraklarını bir salata ka- dakika daha kavurun. Sıcak suyu bına alın. Göbek salatayı iri iri ke- ve tuzu ilave edin. Tencerenin ka- sip üzerine ilave edin. Soyduğunuz pağını kapatarak 10 dakika pişi- salatalıkları, kiraz domatesleri ve rin. İnce kıydığınız taze soğan ve nane yapraklarını da tabağa ekleyin. dereotları ile mısırları da tencere- Ayrı bir kapta tüm sos malzemesini ye ekleyin.15 dakika çok kısık karıştırıp hazırladığınız salatanın ateşte demlendirip ocaktan alın. üzerinde gezdirip servis yapın. Tabak ve aksesuarlar: Güral Porselen Nautilus Mağazası (0 216) 339 87 57 30 YAKIN PLAN
çağlardan beri, Mezopotamya, Anado- Var ve yok mayası tutarsa o senenin bereketli, yok mayası lu, İran, Yunanistan, ve Doğu Akdeniz tutarsa o senenin kıtlık içerisinde geçe- BaharBahar veve umutumut bayramı:bayramı: ülkelerinde bahar ya da yazın gelişiyle Hıdırellez günü erken kalkılır. Amuca ceğine inanılır ve önlem alınırmış. İki ilgili bazı tanrılar adına çeşitli tören ve kabilesinde 6 Mayıs sabahı gün doğma- mayadan hangisi tutarsa onunla mutla- ayinlerin düzenlendiği görülmektedir. dan çiğlerin üzerinde yuvarlanılırsa yeni ka ekmek hamuru yoğrulur, pişirilen Hızır’ın kimliği, yaşadığı yer ve zaman hayatın, yeni doğanın gücünden bünyesi- ekmek de dağıtılırmış. Başka bir inanı- belli değildir. Hızır; zor durumda ka- ne aktarılacağına inanılır ve uygulanır- şa göre ise süt, içerisine maya konma- lanların yardımına koşarak dileklerini mış. Hatta bu çiğ damlacıkları toplanıp dan mayalanmaya çalışılırmış. Eğer o yerine getirir. Uğradığı yerlere bolluk, yüz yıkanırmış. En çok çiğ damlacığını eve Hızır uğramışsa yoğurt tutarmış. bereket, zenginlik sunar. Dertlilere der- mercimek bitkisi barındırdığı için, merci- Edremit Körfezi’nde bulunan Tahta- man, hastalara şifa verir. Bitkilerin ye- mek fidanından toplanan çiğ ve pınardan kuşlar Köyü’nde ise Hıdırellez mezar- IDIRELLEZIDIRELLEZ şermesini, hayvanların üremesini, in- alınan su karıştırılarak “var” ve “yok” ma- lıkta kutlanır. 6 Mayıs sabahı önce ev- HH sanların kuvvetlenmesini sağlar. İnsan- yası olarak iki ayrı lerin kapıları çiçeklerle süsle- ların şanslarının açılmasına yardım maya tutulurmuş. nir. Daha sonra kese- Her yıl 6 Mayıs’da mevsimlik bir bayram olarak, eder. Uğur ve kısmet sembolüdür. Var mayası bilen, bir oğlak şenlik havasında kutlanan Hıdırelllez, aynı zamanda veya kuzu Hızır Peygamber’i bekleyiş baharın, baharla yeşeren taze hayatın da simgesi… "Baharın, yazın gelmesi, fakir insan- Günler öncesinden yapılan hazırlıklar yörelere göre farklılık ların hazine bulması gibidir" diyor Sırplar… Roma, işte bu nedenle Hıdı- AYFER T. ÜNSAL gösterse de, Hızır Peygamber’in bolluk, şifa rellezi önemli bir bayram olarak ka- [email protected] bul ediyor. Artık soğuk geceler ve ve şans getireceğine olan inanç değişmiyor. kısıtlı yiyecek dönemi sona er- miştir. Kimbilir belki de bu ne- HER sene Mayıs ayının 6’sında kutla- oluşturmaktadır. İşte bu nedenle yazın kabul edilir. Gerek Sırpların inanışına, denle hem Roma’da hem ülke- nan Hıdırellez’in "Hızır" kökü, Farsça başlangıcı olan 6 Mayıs kutlanıp bay- gerekse yaygın inanışa göre; Hızır her mizde evler, mutfaktaki kap- "Hadir", Arapça "Ahdar" kelimesinden ram yapılacak bir gündür. türlü bitkinin koruyucusu ve muhtaçla- lar, giysiler, bahçeler terte- gelir. Hadir, Türkçe’de yeşil dal veya 6 Mayıs’ta anılan Hıdırellez, Orto- ra yardım eden, İlyas ise suyun ve hay- miz yapılır. Hıdırellez’in yeşilliği bol olan yer anlamındadır. doks inancında Aya Yorgi; Katolikler’de vanların koruyucusudur. çok önemli olduğu Trak- Halk arasındaki yaygın inanışa göre; ise St. Georges Günü olarak kutlan- Hıdırellez Bayramı’nı ve Hızır inancı- ya’da 6 Mayıs gününden Hıdırellez Günü, Hızır ve İlyas peygam- maktadır. Bu bayramın Avrupa’ya Os- nı tek bir kültüre mal etmek olanaksız- önce bütün ev temizlen- berin yeryüzünde bir gül ağacının altın- manlılar tarafından getirildiğini yazan dır. Hıdırellez inanışının özelliklerini miş, her türlü tamirat da buluşmaları nedeniyle kutlanmakta- Sırplar, Hızır’a Herdeljez ve aynı kö- taşıyan ilk törenler MÖ 3 binin sonla- yapılmış, duvarlara ba- dır. Bu arada Kültür Bakanlığı’nın in- kenden gelen Djurdjevdan demekteler. rında Mezopotamya’da, Fırat ve Dicle dana yapılıp, bahçe dü- ternet sayfasında "Hıdrellez" olarak ya- Roma ve Sırpların benimsediği Hıdırel- nehirlerinin etrafına bolluk ve bereket zenlemesi yapılmıştır. zıldığını burada belirtelim. Diğer taraf- lez bayramı, kışın sonu olması nede- getirmesi için Tommuz veya Dumuzi Bir başka yaygın inanı- tan bölgelere göre HIDIRELLEZ, HIZI- niyle yeni bir hayatın başlangıcı olarak adı verilen tanrı adına yapılıyordu. İlk şa göre, Hızır Peygam- RELLEZ, DİRELLEZ, ELLEZ, ber sadece temiz olan İDİRELLEZ, HIZIR İLYAS olarak ev ve bahçelere uğraya- da isimlendirilmektedir. caktır. Tüm peygamberler "Nebiyyul- 5 Mayıs günü gecesi lah", yani Allah’ın emirlerini kulla- çoğu yörede sabaha karşı rına ileterek doğru yolu gösteren- gelecek olan Hızır Pey- dir. Ancak Alevilerin inançlarına gamber için hazırlık yapı- göre, Hızır peygamber "Nebi" olma lır. Ne tür birşey dileniyor- özelliğinin yanısıra Ab-ı Hayat su- sa, onun küçük bir maketi, yunu içtiği için "Veliyullah"tır da. çizimi veya tasviri, hatta kü- Bu nedenle Hızır ve İlyas aslında çük bir dilekçeyle gül ağacı- aynı peygamberdir. Hızır Nebi, nın altına veya dalına asılır. peygamberlik; Hızır İlyas ise Veli Hızır, uğrayacağı yerlere feyiz sıfatıdır. ve bereket vereceği için yiyecek Şimdi Kültür Bakanlığı’nın in- kaplarının, ambarların ve para ternet sayfasına tekrar bakalım cüzdanlarının ağızları gece bo- (www.kulturturizm.gov.tr): Halk yunca açık bırakılır. Ertesi gün, arasında eskiden yılı ikiye ayıran gül ağacına asılmış minik dilek bir takvim kullanılırmış. 6 Ma- kağıdı mutlaka bir akarsuya atılır. yıs’tan 8 Kasım’a kadar olan süre Bu su, ya yöredeki bir dere, ya Por- -186 gün- Hızır günleri adıyla yaz suk Çayı, bazen de Fırat Nehri’dir. mevsimini, 8 Kasım’dan 6 Mayıs’a Bu inanç Gaziantep’te o denli yaygın- kadar olan süre ise -179 gün- Ka- dır ki, atılan dilek kağıtlarından Alle- sım günleri adıyla kış mevsimini ben Deresi’nin üzeri bembeyaz olur.
34 35 YAKIN PLAN
gidip "Kukureg and Dren" isimli otları Bir efsane... toplarlar. Ayrıca en yakındaki nehir- den su da alırlar. Bazen de suyu üç ay- Samsun’un Bafra ilçesine bağlı rı nehirden alırlar. Aile bireylerinin Kuşlugan Köyü ve Hıdırellez Köyü’nün hepsi, törensel şekilde ısıtılmış ve ot- yolu üzerinde "Kız oğlan kayası" olarak larla kaynatılmış su ile yıkanırlar. Bazı isimlendirilen siyah bir taş yer alıyor. Bu Romalılar ise evlerini kırlardan topla- taş, sanki birbirine kavuşan iki insan dıkları bu çiçeklerle dekore eder. Bir şeklindedir. Efsaneye göre, çeşitli söylentiye göre Dren, güçlü bir bitki ol- duğu için; onun suyuyla yıkanmış ço- nedenlerle Hıdırellez günü bile cuklar da güçlü olacaktır. Aynı gelenek buluşamayan iki sevgiliden her biri, ülkemizde de vardır; kırlardan topla- derenin bir yanında taş olmuş. Başka nan çeşitli ot ve çiçekler kaynatılarak o bir kısmı süt, bir kısmı peynir olarak, bir Hıdırellez akşamı, öyle bir fırtına su ile banyo yapılır. Ayrıca Aydın yöre- Hak’ka şükran ifadesi olarak dağıtılır. çıkmış, taşa kesen bu iki sevgiliyi sinde otlu börekler, özellikle de taze Ayrıca, köyün çeşmesine giden bir kişi buluşturmuş. çökelekli, ısırganlı sac böreği yapmak çeşmenin taşına tereyağı sürer ki su, yaygın bir gelenek. dinçlik, yeni yaşam gücü ve hayvanla- Hıdırellez’in bereket ve bolluk getir- rın verimli olmasını sağlasın. Yağları- kesip dağıtır. Köyün bütün kızları, ka- mesi için, Ege ve Bursa yöresinde pilav nın akan çeşme gibi bol ve bereketli ol- dınları, en güzel yöresel kıyafetlerini gi- pişirilip bir kaba alınır, yanına hiç kul- ması dileği ile dilek de dilenir. Bunun yerler. Ve tüm köy halkı mezarlıkta lanılmamış bir tahta kaşık yerleştirilip, yanısıra evlerde nohut mayalı ekmek toplanır. Daha önceden bakımı yapılan bir odaya konur. Sabah kaşık kullanıl- pişer. Hıdırellez çöreği yapılıp içine pa- mezarları çiçeklerle süslerler. Her aile mışsa o eve Hızır gelmiş sayılır. Doğu ra konur. 12 eşit parçaya bölünen çö- mezarlığının yanında ocak vardır. On- ve Orta Anadolu halkı, kimsenin elinin rek, dağıtılırken ilk parça Hızır niyeti- lar yakılır, çay ve kahve yapılıp ikram değmeyeceği bir yere un veya gavut ele- ne, ikinci parça tarlalara alınır, üçüncü edilir. Ayrıca kolonya ve çerez dağıtılır. yip koyar. Sabah uyandıklarında bun- parça ise evdeki en yaşlı kişiye ikram Tüm bu ikramlar ölülerin hayrına dağı- lara dokunulmuşsa Hızır’ın evlerine edilirmiş. Diğer dağıtılan parçalarda tılır. Ayrıca köy halkı mezarların ucuna uğradığına inanırlar. çörek içindeki para kime çıkarsa o se- çerez, para, sigara, su gibi yiyecekler Adıyaman’da 6 Mayıs, Hıdırellez gü- neki varlığın ona çıkacağına inanılır- bırakırlar. Birisi daha sonra bunlardan nü çoğu evde mutlaka çiğ köfte yoğru- mış. Amuca kabilesinde ilginç bir gele- alıp faydalanırsa, ölünün hayrı sürer lur. Ahmet Akil Yağınlı’nın yazdığına nek de Hıdırellez günü yemek yenilen diye düşünülür. Bütün bu merasim bit- göre, mutlaka açık havaya çıkılır, yani tahta kaşıkları yakmak! Eğer yanma- tikten sonra, topluca, özel olarak yapıl- piknik yapılır ve orada çiğ köftenin ya- yan kaşık olursa, o gece Hızır’ın geldi- mış yemeklerden yenir. nısıra kavrulmuş nohut ve "Pekmezli ğine inanılırmış. Hıdırellez gününün tüm toplumlar- taplama" denilen bir hamur işini yer- daki ortak yanlarından birisi de dualar lermiş. Merzifon’da ise halk, hazırla- "Kısmet açma" gelenekleri eşliğinde isteklerin kabul olmasını dile- dıkları dolma ve çeşitli yiyeceklerle Na- mektir. Bunun için sadaka vermek, zır ismi verilen piknik alanında eğlene- Hıdırellez günü, evlenmek isteyen oruç tutmak, hali vakti yerinde olanla- rek kendilerine ziyafet çekerlermiş. genç kızlar için de önemli. Gelecekte rın kurban kesmesi özellikle Trabzon, iyi birisiyle evlenip, mutlu olmak için Erzurum, Diyarbakır yörelerinde çok Ateşten atlama ve diğer ritüeller gül dibine yüzük saklarlarmış. Ayrıca yaygın bir gelenektir. Diğer taraftan, çeşitli yörelerde bu günde uygulanan Yozgat - Eğrice yöresinde, nişanlı kıza, Araştırmacı Refik Engin’in verdiği kısmet açma geleneği de var. İstan- nişanlısı tarafından çeşitli hediyelerin bilgiye göre, Tekirdağ’ın Kılavuzlu Kö- bul’da "baht açma", Denizli ve çevresin- yanı sıra, özellikle süslenmiş bir kuzu- yü’ndeki Amuca kabilesinde 3 gün sü- de "bahtiyar", Yörük ve Türkmenlerde nun götürülmesi vazgeçilmez bir gele- ren eğlenceler sırasında, "Çıkrangıç" "mantıfar", Balıkesir ve çevresinde nektir. Bu geleneğe "Eğricelik" denir. denilen salıncakta sallanan kızlar, sal- "dağlara yüzük atma" Edirne ve çevre- lanırken dua ve niyetlerinin olacağına, sinde "niyet çıkarma" Erzurum’da "ma- Gelelim bayramın bazıları da sallanmak suretiyle günah- ni çekme" geleneği var. Bunun için bir yiyecek boyutuna… larından kurtulacaklarına inanırlar. çömleğin içerisine su doldurulup genç Ayrıca kapılarına cadı ve kötülükler- kızların, yüzük, küpe, bilezik gibi şahsi Tekirdağ, Aydın, Balıkesir, Bergama, den kurtulmak için ısırgan ve yemiş- eşyaları çömleğin içerisine konuyor ve İzmir yörelerinde 6 Mayıs sabahı er- ken gibi dokununca yakan veya diken- ağzı temiz bir tülbentle bağlanıyor. kenden kırlardan topla- leri batan bitkiler asarlar. "Devesil" Çömlek de gül ağacının dibine bırakılı- nan çiçekleri kayna- isimli otla, güçlü olmak için tütsü yapı- yor. 6 Mayıs sabahı erkenden çömleğin tarak suyunun lır. Birçok yerde olduğu gibi Amuca ka- yanına gidiliyor, ağız tadının bozulma- içilmesi şifa bilesi de Hıdırellez’de mutlaka ateş ya- ması için sütlü kahve içiliyor. Çömleğin sayılır. Avru- kar ve üzerinden atlarlar. Ateşten atla- ağzı açılıp, eşyaları kızlara maniler eşli- pa’da ise Ro- manın, günahlardan arınmanın yanısı- ğinde veriliyor. ma, Sırplar ve ra, bulaşıcı hastalıklara karşı korun- Ben de yazımı bitirirken, evinize Hı- bazı Arnavutlar manın da vazgeçilmez yolu olduğuna zır uğrasın, sağlık, bolluk, bereket ek- erkenden kıra inanılır. Hıdırellez günü sağılan sütün sik olmasın diyorum.
36 BAHAR YEMEKLERİ Hıdrellez bereketi Hıdrellez, doğanın yenilenmesi, yazın başlangıcı anlamına geliyor. Bu özel zamanda pişirilen çeşit çeşit yemeğin de şifalı olduğuna inanılır... Kaburga Sofrası’ndan Esra Demirat da, bu özel günün bereketine yakışan yemeklerle sofralarınıza renk katıyor…
NESL‹HAN DEM‹R FÜSUN GÜMEL‹
ZEYTİNYAĞLI KURU BİBER, ra alın. Soğanların uç kısımlarını ke- Yarım kg kıyma PATLICAN VE SOĞAN DOLMASI sip, kenarından hafifçe yarın. Yumu- 1 adet soğan şayana kadar kaynatın. Soğuk suyla 2 adet domates durulayıp kenara alın. Kat kat ayı- 4 adet sivri biber rın. İç harcı için, zeytinyağını tence- 8-10 kişilik reye koyup, yemeklik doğranmış so- 1 demet maydanoz 20 adet kurutulmuş ğanları pembeleştirin. Üzerine salça, 1 çorba kaşığı salça patlıcan ve biber karabiber, nane, limon tuzu veya su- Tuz ve karabiber mak, pul biber, 2 adet kesme şeker 2 adet büyük soğan koyup kavurun. Yıkanmış pirinci Üzerine: Yumurta üzerine ekleyin. Birkaç dakika kavu- İçine: rup, üzerine su ekleyin ve 2-3 daki- BÜTÜN sebzeleri incecik doğrayıp, 1 kg pirinç ka pişirin (pirinç çiğ kalacak) Ocak- kıyma ile yoğurun. Ekmek hamuru- 2 su bardağı su tan alıp, soğumaya bırakın. Önceden nu yağlayıp, mandalina iriliğinde be- 3-4 adet kuru soğan hazırladığınız patlıcan, biber ve so- zeler koparın. Tabak büyüklüğünde 1 çay bardağı zeytinyağı ğanın içine, biraz eksik kalacak şe- açıp, bir yarısına kıymalı malzeme- 1 çorba kaşığı salça kilde pirinçli harcı doldurun. Üzeri- den koyun. Hamurun diğer yarısını ni aşmayacak kadar suyla yarım sa- Karabiber, nane, pulbiber, üzerine kapatın. Üzerine yumurta sa- at - 45 dakika pişirin. sumak veya limon tuzu rısı sürün. Orta ısılı fırında pişirin. 2 adet kesmeşeker SEMBÜSEK Aşçının notu: ÖNCELİKLE kuru patlıcanları su do- Özellikle lu bir tencereye koyup kaynatın. Pat- odun fırı- lıcanlar hafif yumuşayınca, biberleri nında pişer- 4-6 kişilik de aynı suda kaynatın. 5-10 dakika se çok daha sonra, soğuk suyla yıkayıp, bir kena- 2 adet ekmek hamuru+zeytinyağı lezzetli olur.
38 39 BAHAR YEMEKLERİ
EKŞİLİ ERİK YEMEĞİ (Hamidiye)
4-6 kişilik 1 kg. kemikli kuzu eti Yarım kg ekşi erik Yarım kg taze soğan 2 demet maydanoz 1 adet limonun suyu, tuz
KUZU etini tencereye koyup, kendi yağında kavurun. Üzerine su koyup, iyice kaynatın. Et pişince, ince kıydı- ğınız taze soğan, maydanoz ve eriği ekleyip pişirin. Üzerine limon suyu döküp servis yapın.
Aşçının notu: Bu yemek, Doğu’da bahar aylarında pişirilir.
TARÇINLI ÇÖREK
35 adet 1.5 su bardağı tozşeker 1 paket kabartma tozu 1.5 tatlı kaşığı tarçın 1 tatlı kaşığı yenibahar 1.5 su bardağı süt 1 adet yumurta, aldığı kadar un
BÜTÜN malzemeyi karıştırıp, kulak memesi yumuşaklığında hamur elde edin. Hamurdan ceviz iriliğinde par- çalar koparın. Avuç içinde yuvarla- yıp, burduktan sonra halka yapın. Yağlanmış fırın tepsisine dizin. Önce- den ısıtılmış orta ısılı fırında pembe- leşinceye kadar pişirin.
NAR SUYU SALATASI
6 kişilik 1 kg domates 1 kg salatalık 500 gram sivri biber Nar suyu 1 çorba kaşığı pulbiber, tuz, nane
DOMATES, salatalık ve sivri biberi incecik doğrayın. Nane, tuz, pulbi- ber, sulandırılmış nar suyunu ilave edin. Karıştırarak servis yapın.
40 41 BAHAR YEMEKLERİ
CİĞERLİ PİLAV
6 kişilik 1 kg karaciğer 1 çorba kaşığı tereyağı, tuz Dolmalık fıstık, karabiber, yenibahar Pilav için: 2 su bardağı pirinç 1 çorba kaşığı tereyağı 3 su bardağı su, tuz Üzerine: Maydanoz
CİĞERLERİ ufak doğrayın. Üzerine bi- raz su koyup pişirin. Suyunu çektikten sonra yağını koyup kavurun. Dolmalık fıstık ekleyin. Karabiber ve yenibaharı ilave edin. Ayrı bir yerde yıkanmış pirin- ci tereyağında kavurup, üzerine su ekle- yin. Pilavı pişmeye bırakın. Ardından ci- ğer harcını ve pilavı karıştırıp, kıyılmış maydanozla süsleyerek servis yapın.
Aşçının notu: Hıdrellezin en önemli yemeği "Ciğerli pi- lav"dır. Farklı yörelerde değişik pişiril- me usulleriyle servis yapılır, kalabalık bir grup halinde yenir.
MAHLEPLİ KURABİYE SUSAMLI SİMİTLER
35 adet 35 adet 1 paket margarin 1 paket margarin 1 çay bardağı pudraşekeri 1 çay bardağı yoğurt 1 çay kaşığı mahlep 1 adet yumurta Aldığı kadar un 1 tatlı kaşığı mahlep 1 paket kabartma tozu BÜTÜN malzemeyi derin bir kaba Aldığı kadar un alıp karıştırarak iyice yoğurun. Ha- 1 tatlı kaşığı tuz muru düz bir zeminde rulo haline 1 tatlı kaşığı tozşeker getirin. Üzerine çatalla şekil verin. Ardından bıçakla dilimleyip, eliniz- de şekil verin. Yağlanmış tepsiye di- Üzerine: zin. Orta ısılı fırında 1 adet yumurta akı, susam pembeleşinceye ka- dar pişirin. MALZEMELERİN hepsini derin Fırından bir kaba koyup yoğurun. Ceviz alıp, üzeri- iriliğinde parçalar koparıp, iki ne pudra- avucunuzda yuvarlayarak uzatın şekeri ser- ve simit şekli verin. Önce yumur- perek ser- ta akına, sonra susama bulayın. vis yapın. Orta ısılı fırında pembeleştirin.
42 43 PİKNİK
Güneşin, yeşille ve maviyle büyük aşk yaşadığı eşsiz güzellikteki bahar günlerinin en keyifli aktivitesidir piknik yapmak. Cem Botanik’in sahibi Ayşe Şirin’in göz alıcı bitkilerle süslü serasında hazırladığı piknik sofrası, bahçenizde ya da kırlarda size de esin kaynağı olacak…
NESL‹HAN DEM‹R FÜSUN GÜMEL‹
AYŞE Şirin, bizim baharda tanık yerinden getirdikleri birbirinden ha- olduğumuz güzellikleri aslında dört rika çiçeklerle ilgileniyor. Tabii böy- mevsim yaşama şansına sahip. lesine renkli bir işi olduğu için de, Çünkü o, aynı zamanda dünyanın yemek ve masa süslemelerinde baş- ilk bitki hastanesi ve otelinin de yer ta çiçekler olmak üzere tamamen aldığı serasında, yine dünyanın her doğal malzemeler kullanmayı tercih ediyor… Dış mekan davetleri ise kesinlikle favorisi. Çünkü bu şe- kilde hem konukların kendini çok daha rahat hissettiğini hem de paylaşılan atmosferin daha da keyifli olduğunu düşünüyor… İşi dolayısıyla sık sık yurt dışı- na seyahat eden Şirin, gittiği ül- kelerden bol bol sofra malzemesi ve aksesuarı almayı ihmal etmi- Şirin, yağ ölçüsünü ise iyi ayarlama- yor. Bu da onun masalarına özel ya çalışıyor… bir şıklık olarak yansıyor… Tek Ayşe Şirin, piknik masalarının bile bir renkle kendini sınırlamaktan istenildiğinde çok şık ve görkemli hoşlanmadığı için, masada doğa- olacağı inancında… Mesela insanla- nın armağanı tüm renkleri elin- rın dinginleştiği piknik sofrasında den geldiğince değerlendirmeye güzel bir şarabın, ortamı çok daha dikkat ediyor… güzelleştireceğine inanıyor. Ayrıca Düzenlediği davetlerde konuk- pikniğin ille de plastik bardak, tabak ların damak tadını çok önemse- ve çatallar olmadığını, biraz itina ile, diği için, mönüleri buna göre doğada geçirilecek saatlerin masa- oluşturmaya çalışıyor. Mezeler lımsı bir havaya bürüneceğini düşü- ise onun için yemeğin en önemli nüyor… unsurları. Baharatlar ve taze otla- Ayşe Şirin’in önerileriyle siz de da- DDoğaoğa sizisizi çağırıyorçağırıyor rın yemeklerdeki sihirli etkisin- mağınızda unutulmaz tatlarla harika den faydalanmayı ihmal etmeyen bir piknik günü geçirebilirsiniz…
46 47 PİKNİK
KUYMAKLI KÖMBE
6 kişilik 1 kg un 1 tatlı kaşığı tuz 1 paket kabartma tozu Yarım su bardağı yoğurt 1 su bardağı sıvıyağ 1 paket margarin (eritilmiş)
İçine: 1 su bardağı sıvıyağ 5 çorba kaşığı un 1 çay kaşığı tuz
Üzeri için: 1 çay bardağı sıvıyağ 1 adet yumurta sarısı 1 tatlı kaşığı yoğurt
UN, tuz, kabartma tozu, yoğurt ve sıvıyağı yeteri kadar su ile kulak Marinatta memesi kıvamına gelene kadar yoğurun. Hamuru ızgara et sekiz eşit parçaya bölün. Mangalda pişireceğiniz etleri Oklavayla açtığınız her bir gece önceden sarmısak, bezenin üzerine, eritilmiş zeytinyağı, pulbiber, taze margarin döküp tekrar kekik ve nane karışımında yumak hale getirin. bekletirseniz tadına Hamurları iki saat doyamazsınız… dinlendirin. Bu arada içini hazırlayın. Tavada ısıttığınız 1 su bardağı sıvıyağda un ve tuzu pembeleşinceye kadar kavurun. Kavurduğunuz unu soğuması için ocaktan alın. Yağlanmış fırın tepsisine, açtığınız dört hamuru dizin. Hazırladığınız harcı üzerlerine ilave edin. Kalan dört hamuru da açıp harcın üzerine kapatın. Üzerine sıvıyağ, yumurta sarısı ve yoğurdu çırparak hazırladığınız karışımdan sürerek fırına verin.
48 49 PİKNİK
meyi doldurun. Servis tabağını Ali Nazik (6 kişilik) istediğiniz sebzelerle süsleyip servis yapın. 6 adet patlıcan 4 adet kırmızı biber 1 kase yoğurt MERCİMEK KÖFTESİ 4 diş sarmısak 250 gram kıyma 1 çay bardağı sıvıyağ 8 kişilik 1 çay kaşığı pulbiber, Yarım kg kırmızı mercimek karabiber, nane, tuz 1 adet soğan 4 su bardağı su YAPIŞMAZ yüzeyli tavaya YAPIŞMAZ yüzeyli tavaya 1 kg köftelik bulgur patlıcanları dizin. 4 çorba kaşığı domates salçası Tavanın kapağını 1 çorba kaşığı biber salçası kapatıp, patlıcanları 1 tatlı kaşığı kimyon közleyin. Kırmızı 1 tatlı kaşığı karabiber biberlere de aynı işlemi 1 çorba kaşığı pulbiber uygulayın. Közlenmiş patlıcanları soyup küçük 1 demet maydanoz doğrayarak, servis 1 demet taze soğan tabağına alın. Ayrı bir Sıvıyağ, tuz, 1 adet marul kapta yoğurdu çırpıp, MERCİMEĞİ, yemeklik doğran- dövülmüş sarmısağı mış soğanı, 1 çorba kaşığı do- ilave edin. Kıymayı mates salçasını suyla birlikte kı- karabiber ve tuz sık ateşte pişirin. Bulguru üzeri- ilavesiyle kavurup, ne döküp, tencerenin kapağını yoğurt-patlıcan kapatın ve 1 saat bekletin. Daha karışımının üzerine alın. sonra yoğurma kabına alıp, ka- Pulbiber ve nane lan salçaları, tuzu, karabiberi, serperek servis yapın. kimyonu, pulbiberi ekleyerek yoğurun. Maydanozu, taze soğa- nı sıvıyağı ekleyip biraz daha yo- ğurun. Ceviz iriliğinde parçalar koparıp, elinizde şekil verin. Marulla servis yapın.
YEŞİL ZEYTİN SALATASI tan sonra, buzdolabında beklettiğiniz ZERDALİ KAVURMASI yeşil zeytinlerle harmanlayın. Nar ekşisi, limon suyu, pulbiber, tuz ve kekiği ekleyerek servis tabağına alın. 6 kişilik 4 kişilik Yarım kg yeşil zeytin Yarım kg zerdali kurusu 2 diş sarmısak YUMURTA DOLMASI 250 gram ceviz içi 2’şer adet domates ve kırmızı biber 300 gram tereyağı 1 demet tere 3 çorba kaşığı dut veya 1 adet salatalık turşusu üzüm pekmezi 2 çorba kaşığı zeytinyağı 4 kişilik 4 adet yumurta 1 çorba kaşığı nar ekşisi ZERDALİLERİ yumuşayana dek haş- Yarım limonun suyu 1 çay kaşığı pulbiber layın. Suyunu süzün. Bir tavada eritti- Pulbiber, tuz, kekik 3-4 dal maydanoz ğiniz tereyağına haşlanmış zerdalileri Bir tutam tuz, karabiber ekleyip, 1-2 dakika karıştırarak kavu- ZEYTİNLERİ yıkayıp suyunu süzdük- run. Üzerine 1 kahve fincanı zerdali- ten sonra küçük doğrayın. Sarmısağı YUMURTALARI haşlayıp, kabukları- nin haşlama suyundan ekleyerek bir dövüp, zeytinyağıyla karıştırın. Doğ- nı soyun. Yumurtaları boylamasına kere daha karıştırın. Servis tabağına radığınız yeşil zeytinlerin üzerine ila- ortadan ikiye kesip, sarılarını bir ka- alın. Tereyağında erittiğiniz pekmezi ve ettikten sonra buzdolabında 2 saat ba alın. Pulbiber, tuz, karabiber ve ve iri dövülmüş ceviz içini, kavurdu- bekletin. Domates, kırmızı biber, sa- ince kıyılmış maydanozu karıştırın. ğunuz zerdalilerin üzerine dökün. Ce- latalık turşusu ve tereyi de doğradık- Yumurta beyazlarının içine bu malze- viz içiyle süsleyip servis yapın.
50 51 PİKNİK
HİNDİSTANCEVİZLİ HAMUR kabına margarini, yumurtayı, vanilyayı, yoğurdu, KURABİYE DOLMASI pudraşekerini koyun. Elinizle karıştırıp, nişastayı ve kabartma tozunu ekleyerek, yavaş yavaş 10 kişilik unu ilave edin. Kulak memesi 1 paket oda sıcaklığında margarin yumuşaklığında bir hamur elde 2 adet yumurta (akı ayrılmış) edin. Hamurdan yumurta 1 çorba kaşığı yoğurt büyüklüğünde parçalar koparıp, elinizde yuvarlayın. İçli köfte gibi 1 paket vanilya içini açın. Marmelat ve ceviz 1 su bardağı pudraşekeri karışımından alarak hamurların Yarım paket kabartma tozu içine yerleştirin. Ağzını kapatıp 36 çorba kaşığı buğday nişastası yumurta akına bulayın. Ardından 250 gram hindistancevizi hindistancevizine bulayarak, Aldığı kadar un unlanmış fırın tepsisine dizin. Orta ısılı fırında hafifçe İçi için: 250 gram ceviz içi pembeleştirin. Soğuk olarak 2 çorba kaşığı marmelat servis yapın.
52 Labne ile rengarenk... Çıtır çıtır bir börek, deniz kokusunun tat kattığı özel bir ana yemek, sağlıklı bir salata ve mevsimin en güzel meyvesi çilekle renklenen Pınar Labne’li harika bir tatlı; hepsinin ortak özelliği, Pınar Labne'yle olan uyumları... Ayın Mönüsü Deniz Ürünlü Patlıcan
Labne Soslu Roka Salatası Pulbiber Labne, ince kıyıl- Labneli Milföy Labneli Milföy Kızartmak için: Sıvıyağ mış maydanoz ve pulbiberi Bohçacıkları Bohçacıkları karıştırın. Hazırladığınız harçtan, mil- Sponsorlu konudur Süslemek için: Kiraz domates föylerin içine paylaştırın. Milföyleri Labneli ve Malzemesi (4 kişilik): bohça gibi katlayın. Bol kızgın yağda Çilekli Katlar 4 adet milföy MİLFÖYLERİN her birini dört eşit ka- kızartın (kızartırken açılmaması için 2 çorba kaşığı Pınar Labne re şeklinde kesin. Kareleri de elinizde kürdan saplayabilirsiniz). Kiraz doma- Birkaç dal maydanoz hafifçe açın. Küçük bir kapta Pınar teslerle süsleyerek servis yapın. Labne Soslu Roka Salatası Labneli ve Malzemesi (4 kişilik): 1 demet roka Çilekli Katlar 1 adet havuç Malzemesi (4 kişilik): 3 dal taze sarımsak 20 adet çilek Birkaç adet küçük turp 1 paket Pınar Light Labne Sos için: 2 çorba kaşığı Pınar Yoğurt 2 çorba kaşığı esmerşeker 1 çorba kaşığı Pınar Light Labne 1 paket yulaflı bisküvi 6-7 yaprak taze nane Üzerine: Çilek Bir tutam pulbiber ÇİLEKLERİ iyice yıkayıp temizleyin. ROKALARI iyice yıkayıp temizleyin. Pınar Light Labne ve esmerşeker ile Sarımsaklarla birlikte incecik kıyıp, birlikte robottan geçirin. Bisküvileri servis tabağına alın. Havucu rendeleyin. de ayrı olarak robottan geçirip, kırıntı Rokaları salata kasesine alın. Üzerine halini aldırın. 4 adet kup bardağının rendelenmiş havuç ve sarımsak koyun. zeminine labneli karışımdan, çok az Turpları dilimleyerek tabağa ekleyin. PATLICANLARI paylaştırın. Üzerine bisküvili kırıntı- Deniz Ürünlü Ayrı bir yerde Pınar Light Labne, Pınar yıkayıp, hafif nemli bir şekilde, yapışmaz dan koyun. Onun üzerine tekrar lab- Patlıcan Yoğurt, nane ve pulbiberi çırpıp, salata- yüzeyli tavada közleyin. Sarımsakları ince- neli karışımdan koyun. İnce dilimlen- nın üzerine gezdirin. Malzemesi (4 kişilik): cik doğrayıp, zeytinyağında soteleyin. Man- miş çilekler yerleştirin. Tekrar bisküvi 4 adet patlıcan tarları ve küçük doğranmış kırmızı biber- kırıntısı ve labneli karışımdan koyun. 2 çorba kaşığı zeytinyağı leri ekleyip, suyunu çekmesine yakın, ka- En üste de çok az bisküvi kırıntısı ser- Birkaç diş sarımsak ridesleri ve küçük doğranmış kala- piştirin. Çilek dilimleri ile süsleyin. marları ilave edin. Karıştırarak pi- 1 çay bardağı küçük Buzdolabında birkaç saat bekletip so- şirin. En son midyeleri ekleyip, doğranmış kestane mantarı ğuk servis yapın. birkaç dakika daha ocakta tu- 1 adet kırmızı biber tun. Daha sonra deniz ürünlü 1 su bardağı karides malzemeyi ocaktan alıp içine Pı- 5 dilim halka kalamar nar Labne'yi ekleyin ve karıştırın. 1 çay bardağı midye Patlıcanların ortasını bıçakla hafif- 3 dal taze kekik, tuz çe yarın ve bu malzemeyi doldurun. 1 çay kaşığı kimyon, pulbiber Orta ısılı fırında, üzeri hafifçe kızara- 2 çorba kaşığı Pınar Labne na dek pişirin. Sıcak servis yapın.
54 55 ÖZEL DOSYA: KÖFTE LLezzetezzet yoğrulunca...yoğrulunca... Çocukluktan başlayarak en sevilen yemek, habersiz misafirler için pratik kurtarıcı, pikniklerin ve mangal sefalarının baş gediklisi... Ekşilisinden, İzmir köfteye, kaşarlısından ıslamaya, çiğ köfteden dalyan köfteye kadar her biri ayrı lezzet şöleni... İşte köfte dosyası!
M‹NE NARTOP HAT‹CE ASLANKAYA
Köfte yaparken: İdeal köftelik kıyma, dananın kıvamında çekilmiş ekmek içi, yağsız kısmı ile kuzunun döş maydanoz, karabiber, yenibahar ve Tarifleri Sibel Göktürk hazırladı. kısmındaki etin çekilmesi ile tuzdan hazırlanır. hazırlanır. Çeşidine ve yöresine göre Köftelik kıyma orta yağlı etten malzemelerde eksiltme ya da Türkiye’nin köfteleri... yapılmalıdır. ekleme yapılabilir. Akçaabat köftesi (Rize/Akçaabat), Kasap köftesi, Bitlis yuvarlama köfte, Köftelik kıymaya kesinlikle Kasaplarda etle beraber bütün sıkma köfte (Malatya) Susamlı köfte kuyruk yağı konmamalıdır. malzemesi birlikte çekilerek (Mersin) Lebeniyeli köfte (Adana) hazırlanan kıymadan yapılan köfte, Köftelik kıyma normalde bir Tekirdağ köftesi Hekeheşandi farklı lezzeti ile denemeye değer bir kez çekilir. Kıymayı iki kere çekmek (Şırnak) Satır köfte (Edirne / Keşan) tat oluşturuyor. renginin daha güzel görünmesini Nohutlu köfte (Elazığ) Akıtma köfte (Gaziantep) Bademli köfte sağlar. Izgarada köfte pişirirken, önce (İstanbul) Salihli odun köftesi (İzmir) harlı ateşe koyup içindeki pembe Kıymayı kasaptan alır almaz Mayalı köfte (Kütahya) Buğday et suyu çıkınca çevirir ve daha buzdolabında bekletmeden köftesi (Van) Harput köftesi (Yozgat) sonra normal ateşte pişirirseniz hazırlanan köfte daha lezzetli olur. Lıklıklı köfte (Şanlıurfa) Herleli köfte köfteniz daha lezzetli olur. Çünkü Yoğurduktan sonra en fazla 1 saat (Mardin) Ayva köftesi (Malatya)... bu şekilde etin suyu köftede dinlendirmek, köftenin lezzetini kalacaktır. arttıracaktır. Kıyma ne kadar çok yoğrulursa Köfte hakkında... o kadar lezzetli olur. Kıymayı Köfte kelimesi Acemcedeki En sevilen köfte çeşitlerinden yoğururken (yaklaşık) 60 defa "Kufteh" sözünden dönüşerek dilimize İnegöl köftesinin, balkanlardan göç tepsiye vurmak ve elleri arada bir yerleşmiş. Acemlerin dış yüzeyi etle eden, Tekirdağ köftenin ise Selanik’ten suya batırmak gerekir. kaplı, içinde yumurta ve sebze göç eden Türkler tarafından Kıyma, yoğurduğunuz kaba ve bulunan yemeklerinin adı olan bu yurdumuza getirildiğine inanılıyor. kelime bize “Köfte” olarak geçmiş. Her köftenin kendine özel ızgara parmaklarınızın arasına yapışıyorsa köfte kıvamına gelmiş demektir. Ülkemizde 300’e yakın köfte ya da kızartma yoluyla bir pişirme şekli çeşidi yaratılmış. Yani yurdumuz olsa da bunu arzunuza göre değiştirip Klasik köfte, kıyma, köftenin anavatanı sayılıyor. farklı lezzetler yaratabilirsiniz. rendelenmiş soğan, irmik
Tabaklar: Güral Porselen Nautilus Mağazası 0216 339 87 57 56 57 ÖZEL DOSYA: KÖFTE
Kolaycacık hazırlanmaları ve Kaşarlı Köfte (2-3 kişilik) dayanılmaz lezzetleriyle, köfte 500 gram dana ve koyun karışık kıymayı derin bir kaba alın. Üzerine 1 adet rendelenmiş orta boy soğan, deyince ilk aklımıza gelenler onlar... 2 dilim rendelenmiş bayat ekmek içi, 1 adet yumurta, Klasik Çoğunlukla etin kullanılış şekli ve içine 2 çorba kaşığı kıyılmış maydanoz, 1 çorba kaşığı su, 1 çay köfteler kaşığı pulbiber ve tuz katıp yoğurun. Harçtan çok büyük katılan malzemelerle farklılık gösteren olmayan yuvarlak köfteler yapın. Köftelerin ortasını oyup içlerine 1’er tatlı kaşığı kaşar peyniri rendesi koyup yeniden en ünlü köfteleri sizler için biraraya getirdik... yuvarlayın. Arzunuza göre sıvıyağda kızartın ya da orta ısılı fırında pişirip patates kroketi ile birlikte servis yapın.
Kuru Köfte (2-3 kişilik) 4 dilim bayat ekmek içini suyla ıslatıp sıkın. 500 gram dana kıymayı derin bir kaba alıp, 1 adet orta boy soğanı Kadınbudu Köfte (2-3 kişilik) rendeleyin. Üzerine ekmekleri, 2 adet yumurtayı, 6-7 dal 500 gram dana kıymanın yarısını kavurun. Soğuyunca diğer ince kıyılmış maydanozu,1 çay kaşığı karabiber ve tuzu yarısıyla geniş bir kaba alıp içine 1 adet yumurta kırın. ekleyip iyice yoğurun. Harçtan ceviz büyüklüğünde Üzerine ince kıydığınız 7-8 dal maydanozu, 1 çay bardağı parçalar kopartıp yuvarlak veya oval köfteler hazırlayın. haşlanmış pirinci, 1’er çay kaşığı tuz ve karabiberi ekleyip Kızgın sıvıyağda kızartıp, patates eşliğinde servis yapın. iyice yoğurun. Hamurdan iri oval köfteler hazırlayın. 1 adet yumurtayı çırpın. Köfteleri önce una sonra yumurtaya bulayıp bol kızgın sıvıyağda kızartın.
İnegöl Köfte (2-3 kişilik) 500 gram dana ve koyun karışık kıymayı bir kaba alın. 1 adet orta boy soğanı rendeleyip üzerine ilave edin. Kasap Köfte (2-3 kişilik) 4 çay kaşığı tuzu, 1 çay kaşığı karbonatı ekleyerek uzun 500 gram dana kıymayı çukur bir kaba alıp üzerine süre yoğurun. Hazırladığınız harçtan koparttığınız yemeklik doğranmış bir küçük soğanı ekleyin. parçalarla avucunuzda uç kısımları sivriltilmiş uzun Üzerine 4 çay kaşığı tuz, 3’er çay kaşığı kekik ve köfteler hazırlayın. Izgarada arkalı önlü kızartıp piyaz kimyon, 2’şer çay kaşığı karabiber ve pulbiber ve turşu eşliğinde ikram edin. ekleyip yoğurun. Harçtan yuvarlak, iri ve yassı köfteler hazırlayın. Izgarada pişirip bulgur pilavı ve turşu eşliğinde servis yapın.
Kokteyl Köfte (2-3 kişilik) Sucuk Köfte (2-3 kişilik) 500 gram kıymayı 500 gram az yağlı dana kıymayı derin bir kaba alıp bir kaba alın. Üzerine 3 diş üzerine 1 adet orta boy dövülmüş sarmısak, 2 çay kaşığı soğanı rendeleyin. Daha karabiber ve pulbiber ile yarım sonra ıslatılıp sıkılmış çay kaşığı kimyon ilave edip Izgara Köfte (2-3 kişilik) 4 dilim bayat ekmek içini, yoğurun. Hazırladığınız harcı 2 adet yumurtayı,1 çay kaşığı alüminyum folyoyla rulo halinde 500 gram kıymayı bir kaba alın. 4 dilim bayat ekmek karabiber ve tuzu ekleyip iyice sarıp buzluğa kaldırın. içini suda ıslatıp sıkın ve kıymanın üzerine ekleyin. Daha yoğurun. Harçtan cevizden daha Donduktan sonra bu rulodan sonra 1 adet rendelenmiş orta boy soğan, 1 çay kaşığı küçük parçalar kopartıp yuvarlak istediğiniz kalınlıkta dilimler karabiber ve 2 çay kaşığı tuz ekleyerek iyice yoğurun. Çok köfteler hazırlayın. Bol sıvıyağda keserek ızgarada kızartın. Patates büyük olmayan yuvarlak köfteler hazırlayın. Izgarada pişirip kızartıp, kürdanlarla servis yapın. kroketi eşliğinde servis yapın. pilav ve taze soğan eşliğinde ikram edin.
58 59 ÖZEL DOSYA: KÖFTE
HASANPAŞA KÖFTE Onlar aslında yemek, ama aynı zamanda köfte!.. Yani köfteli 2-3 kişilik yemek. Hem köftenin lezzetini hem Köfteler için: Köfteli 500 gram dana kıyma yemeklerde sulu yemeklerin doyuruculuğunu 4 dilim rendelenmiş bayat ekmek içi birleştiren mükemmel tatlar... 1 adet orta boy rendelenmiş soğan 1 çay kaşığı karabiber 2 çay kaşığı tuz
İçi için: 4 adet orta boy patates 1 su bardağı süt 1 çay kaşığı tuz 1 çorba kaşığı sıvıyağ
Üzeri için: 3-4 çorba kaşığı tereyağı 1 tatlı kaşığı pulbiber
TÜM malzemeyi derin bir kapta ka- rıştırıp köfte harcını hazırlayın. Harçtan avucunuzu dolduracak ka- dar parçalar kopartıp ortası boş ka- seler hazırlayarak fırın tepsisine di- zin. Diğer taraftan patatesleri haşla- yıp rendeleyin. Üzerine süt, sıvıyağ ve tuzu ekleyip karıştırarak püre hazır- layın. Püreyi bir sıkma torbası yardı- mı ile hazırladığınız köftelerin ortala- rına sıkın. Önceden ısıtılmış 200 de- recelik fırında üstleri kızarana kadar pişirin. Fırından çıktıktan sonra her köftenin üzerine 1 fındık büyüklü- ğünde tereyağı koyup pulbiber serpin ve servis yapın.
SAHAN KÖFTE
2 kişilik 500 gram az yağlı dana kıyma 1 baş dövülmüş sarmısak 3 dilim bayat ekmek içi Tuz, karabiber
TÜM malzemeyi iyice yoğurun. Avuç içi büyüklüğünde yuvarlak köfteler hazır- layın. Düz bir tencere- ye köfteleri yerleştirip üzerini geçmeyecek kadar su ekleyin. Or- ta ateşte pişirin.
60 61 ÖZEL DOSYA: KÖFTE
EKŞİLİ KÖFTE 1 adet orta boy patates Derin bir tencereye, doğradığınız DALYAN KÖFTE 1 adet yumurtanın sarısı bütün olarak tam ortasına koyun. Yarım demet maydanoz sapı havuç ve patatesleri koyun. Üzeri- İçine: Kıymanın kenarlarını ortaya top- ne, su, 2 çorba kaşığı sıvıyağ, ve 2 çorba kaşığı un 1 su bardağı havuç, patates layarak rulo haline getirin. Üzeri- doğranmış maydanoz saplarını ne yumurta sarısı sürüp, önceden 2-3 kişilik 1 adet limonun suyu ve bezelye garnitürü da ekleyip pişmeye bırakın. Ha- 4-6 kişilik ısıtılmış 200 derecelik fırında üze- 2 çay kaşığı tuz Köfteler için: vuçlar yumuşayınca köfteleri de Köftesi için: 3 adet katı pişmiş yumurta ri kızarana kadar pişirin. Köfte 150 gram dana kıyma 7-8 su bardağı su tencereye ekleyip pirinçleri yumu- 750 gram dana kıyma 2 adet haşlanmış orta boy havuç pişerken tepside biriken yağa 1 1 kahve fincanı pirinç şayana kadar pişirin. Limon su- 1 adet rendelenmiş büyük çorba kaşığı salça ekleyip hazırla- 1 adet orta boy soğan KÖFTELERİ hazırlamak için so- yu, un, ve 1 çorba kaşığı suyu ayrı boy soğan KIYMAYI derin bir kaba alıp üze- dığınız sosu köftenin üzerine gez- ğanı rendeleyin, maydanozları in- bir kapta iyice çırpın. Yavaş yavaş 2 çay kaşığı tuz 5 dilim rendelenmiş bayat rine yumurta sarısı hariç tüm dirdikten sonra dilimleyerek ser- cecik kıyın. Un hariç kalan tüm köftelere ekleyin. 5 dakika daha malzemeyi ekleyerek iyice yoğu- vis yapın. 2 çay kaşığı karabiber ekmek içi köfte malzemesini karıştırıp iyice pişirip ocaktan alın. run. 2 saat buzdolabında bekletip 1/3 demet maydanoz 1 adet yumurta yoğurun. Hamurdan fındık bü- yeniden yoğurun. Kullanacağınız Aşçının notu: Yarım su bardağı un 1’er çay kaşığı karabiber yüklüğünde köfteler hazırlayın. Aşçının notu: fırın tepsisine harcı koyup elinizle Dalyan köftenin içine garnitür ye- Un döktüğünüz bir tepsiye köfteri ve kimyon bastırarak açın. Ortasına garnitü- Suyu için: Köftenizin suyu koyu gelirse su, rine patates püresi ya da mantar koyup sallayın ve köftelerin her ince gelirse de soğuk suyla karış- 2 çay kaşığı tuz rü yayın, yumurtaları ve havuçları da koyabilirsiniz. 2 çorba kaşığı sıvıyağ tarafını una bulayın. Böylece ya- tırdığınız un ekleyerek istediğiniz 2 adet orta boy havuç pışmalarını önlemiş olursunuz. kıvama getirebilirsiniz.
62 63 ÖZEL DOSYA: KÖFTE
Her yörenin damak HIRTLAMA KÖFTE İZMİR KÖFTE zevki ve yemek Trabzon 2-3 kişilik 2-3 kişilik alışkanlıklarına uygun Yöresel Yarım kg dana az yağlı dana kıyma Köfteler için: 500 gram dana köftelerolarak gelişen yöresel 1 su bardağı mısır unu ve koyun karışık kıyma 1 tatlı kaşığı kekik, tuz 4 dilim rendelenmiş bayat köftelere, hazırlaması en zor Kızartmak için: ekmek içi 2 çorba kaşığı tereyağı 1 adet rendelenmiş soğan köfte çeşitleri diyebiliriz. Yine de Karabiber, kimyon ve kekik ortaya çıkan lezzet düşünüldüğünde KIYMANIN içine yarım su bardağı 2 çay kaşığı tuz mısır, kekik ve tuz ekleyip yoğu- biraz daha fazla zaman ve emek run. Çok büyük olmayan yuvarlak Kızartmak için: Sıvıyağ köfteler hazırlayın. Kalan mısır Suyu için: 2 adet domates harcamaya değiyor, öyle değil mi? ununu bir kaba alıp köfteleri içine 7-8 adet sivribiber atın, sallayarak una bulayın. Kuru bir süzgece koyup unun fazlasını 2 çorba kaşığı salça atın. Tereyağını kızdırıp köfteleri 2 su bardağı sıcak su kızartın. Turşu ile servis yapın. KIYMAYI bir kaba alın ve tüm mal- zemeyi ekleyerek iyice yoğurun. Ha- zırladığınız bu harçtan çok büyük olmayan ve uç kısımları sivri uzun köfteler yapıp kızgın yağda kızartın. Yayvan bir tencereye köfteleri yer- leştirip üzerine dilimlenmiş doma- tesleri ve biberleri dizin. 2 su barda- ğı sıcak suda salçayı açıp, yemeğin üzerine gezdirin. Orta ateşte 10-15 dakika pişirip servis yapın.
64 65 ÖZEL DOSYA: KÖFTE
ISLAMA KÖFTE Islama malzemesi için: İNCE kıyılmış soğanı kıyma ve di- Bir buçuk su bardağı ğer malzemelerle karıştırıp yoğu- kemik suyu run. Bu harçtan orta boy oval köf- Adapazarı 1 çay kaşığı pulbiber teler hazırlayın. Genişçe bir kaba 2-3 kişilik Yarım kahve fincanı zeytinyağı kemik suyunu alıp pulbiber ve Köfteler için: 5-6 dilim bayat ekmek zeytinyağı ile karıştırın. Bayat ek- mek dilimlerini bu suya batırın ve 500 gram orta yağlı dana kıyma (muntazam kesilmiş ) 1 adet orta boy soğan köftelerle birlikte ızgarada kızar- tın. Servis tabağına kızarmış ek- 3 dilim rendelenmiş Garnitür için: mekleri yerleştirip üzerine köftele- bayat ekmek içi 5-6 adet sivri biber ri koyun. Közlenmiş biber ve do- 2 çay kaşığı köfte baharı 2 adet orta boy domates matesle servis yapın.
Güneydoğu Anadolu
İÇLİ KÖFTE İNCE kıydığınız soğanı sıvıyağda Hamuru parmak uçları ile çekerek pembeleştirip üzerine kıymayı ilave deliği kapatın. Tuzlu suda haşlayın ederek kavurun. Kıyılmış maydanoz ya da bol yağda kızartın. ve cevizi ekleyip ocaktan alın. Baha- 10 adet ratları ve tuzu katın. Dış malzemeyi Aşçının notu: İç malzemesi: hazırlamak için, patatesleri haşlayıp Bulgurlu karışımı çok iyi yoğurmak 250 gram kıyma rendeleyin. Kalan tüm malzemeyi ve daha sonra da olabildiğince ince 1 adet orta boy soğan üzerine ekleyin ve iyice yoğurun. Ha- açmak gerekir. mur kurudukça elinizi su ile ıslatıp 1 çorba kaşığı sıvıyağ yoğurmayı sürdürün. Bulgurlu ha- 2 çay kaşığı tuz murdan yumurta büyüklüğünde 1 çay kaşığı karabiber parçalar kopartın. Avucunuzun için- 1/3 demet maydanoz de yuvarlayarak şekillendirin. Baş- 100 gram iri çekilmiş ceviz parmağınız yardımı ile ortasını oyup, içine kıymalı harçtan 3 Dış malzemesi: çorba kaşığı kadar doldurun. 2 su bardağı bulgur 2 adet orta boy patates İçli köfteleri hazırlamak biraz 1 çorba kaşığı salça zahmetli olduğu için, bol miktarda 2 adet yumurta yapıp, buzlukta bekletebilir ve 1 çorba kaşığı un ihtiyacınız oldukça kızartabilirsiniz. 2 çay kaşığı tuz
66 67 ÖZEL DOSYA: KÖFTE
Güneydoğu Güneydoğu Anadolu Anadolu
ÇİĞ KÖFTE ANALI KIZLI BULGURU 1 su bardağı su ile ıslatıp suyunu çekene kadar bekletin. Üzerine tuz, karabiber, kimyon ve biber salçası ekleyip yoğurun. Dövülmüş et, yumur- 8 kişilik 8-10 kişilik ta ve unu ekleyip yeniden yoğurarak 300 gram ince siyah bulgur 1 kg köftelik bulgur kenara alın. İçini hazırlamak için kıy- 2 çorba kaşığı biber salçası 1 adet yumurta mayı bir tavaya alıp suyunu çekene ka- 1 çorba kaşığı domates salçası 250 gram dövülmüş et dar pişirin. Üzerine ince kıyılmış soğa- 1 kahve fincanı pulbiber 3 su bardağı un nı ilave edin. 2-3 dakika pişirdikten sonra biber salçası, tereyağı, kırmızıbi- Tuz, kimyon, karabiber, 1 tatlı kaşığı biber salçası ber, tuz ve karabiberi ekleyip kavurun. köfte baharatı Tuz, karabiber, kimyon Soğumaya bırakın. Önceden hazırladı- 1 adet orta boy soğan ğınız hamurdan bir parçayı kenara 8 diş sarmısak Köftelerin içi için: alın. Kalan hamurdan ceviz büyüklü- 2 adet orta boy domates 1 kg orta yağlı kıyma ğünde parçalar kopartıp elinizi ıslata- Yarım kg çiğ köftelik kıyma 1 kg soğan rak yuvarlayın ve ortalarını açın. İçleri- Yarım kahve fincanı sıvıyağ 1 tatlı kaşığı biber salçası ne hazırladığınız harçtan doldurup ye- Bir demet maydanoz 250 gram tereyağı niden kapatın ve yuvarlayın. Kenara ayırdığınız hamurdan da fındık büyük- 7-8 adet taze soğan Tuz, karabiber, kırmızıbiber lüğünde yuvarlak köfteler yapın. Et su- yunu tencereye alıp, rendelenmiş do- BULGURU geniş ve derin bir kaba Sosu için: mates, limon suyu, tuz ve karabiber alıp üzerine salça, tuz ve tüm baha- 6 su bardağı et suyu ratları ekleyerek yoğurun. Soğan ve ekleyerek kaynatın. İçine nohutları ve sarmısakları çok ince kıyıp bulgura 1 tatlı kaşığı biber salçası küçük köfteleri ilave edin. Diğer taraf- ilave edin. Rendelenmiş domatesle- 1 su bardağı haşlanmış nohut tan bir tavada tereyağını eritip nane ve ri de ekleyip yoğurmayı sürdürün. 2 çorba kaşığı tereyağı salçayı yakın. Bu sosu kaynayan tence- Kıymayı 3’e bölüp 15 dakikalık 1 çorba kaşığı nane reye ekleyin. Büyük köfteleri de tence- reye ekleyip pişirin. Kıyılmış mayda- aralarla köfte harcına yoğurdukça 2 adet limonun suyu nozla süsleyerek servis yapın. ekleyin. Sıvıyağ, ince kıyılmış taze 2 adet rendelenmiş domates soğan ve maydanozları karışıma ilave edin. Harçtan kopardığınız Aşçının notu: Üzerine: 2-3 çorba kaşığı parçalara elinizle şekil verip, yeşil- Dövülmüş et, sinirsiz etin satırla kı- lik eşliğinde servis yapın. kıyılmış maydanoz yılması ile elde edilen kıymadır.
68 ÖZEL DOSYA: KÖFTE