PRIS 75c

Rhif 338

Ebrill Y TINCER 2011 PAPUR BRO GENAU’R-GLYN, MELINDWR, TIRYMYNACH, TREFEURIG A’R BORTH Y Morglawdd

O dan y môr a’i donnau mae llawer dinas dlos. Draw draw draw dros y gorwel……. mae’r llong fwyaf a welwyd yn y Bae erioed. Llong sydd wedi teithio’r holl fordd o Norwy. Dros nos mae i’w gweld fel ynys llawn hud a lledrith sy’n olau i gyd; y gwir amdani yw ei bod hi’n llawn o gerrig anferth a dim arall. Dim criw, dim ond cerrig. Yn ystod y dydd ar bob penllanw mae cwch llai o’r enw ‘Charlie Rock’ yn cario rhai tunelli o’r cwch anferth i’r lan. Yn glos wrth ei hymyl mae ‘Afon Goch’, cwch bach, bach o Sir Fôn. Y tyg yma sy’n arwain ac yn tynnu’r llwyth. Wedi iddi gyrraedd y traeth mae yna sioe yn aros i’r trigolion. Cânt weld gyrrwr Jac Codi Baw ar fwrdd ‘Charlie Rock’ yn dadlwytho’r creigiau fel mellten felen oherwydd ychydig oriau sydd ganddo bob ochr i’r penllanw; sôn am ‘advanced driving’! Mae ei ‘3 point turns’ yn rhyfeddol ac yn werth taith arbennig gan bob un o ddarllenwyr y Tincer! Dewch yn llu â’ch binocs i brofi peth o hanes yr hen, hen arfordir.

Enillwyr lleol unawd blwyddyn 1-2: 1af Arwen Exley; 2il Sian James; cydradd 3ydd: Olivia Blesovsky a Megan Evans. Llun: Arvid Parry-Jones 2 Y TINCER EBRILL 2011

CYDNABYDDIR Y TINCER CEFNOGAETH - un o bapurau bro Ceredigion | Sefydlwyd Medi 1977 ISSN 0963-925X | Rhif 338 | Ebrill 2011

SWYDDOGION

GOLYGYDD - Ceris Gruffudd DYDDIADUR Y TINCER Rhos Helyg, 23 Maesyrefail Y DYDDIAD OLAF Y BYDD GOHEBWYR LLEOL YN DERBYN Penrhyn-coch % 828017 DEUNYDD AR GYFER Y RHIFYN NESAF FYDD MAI 5 a MAI 6 I’R [email protected] GOLYGYDD. DYDDIAD CYHOEDDI MAI 19 TEIPYDD - Iona Bailey CYSODYDD - Dylunio GraffEG % 832980 EBRILL 20 Nos Fercher MAI 5 Dydd Iau MAI 23 Dydd Llun Arad Rihyrsal Cymanfa Ganu Etholiadau’r Cynulliad a Goch mewn cydweithrediad CADEIRYDD - Elin Hefin, Ynyswen, Stryd Fawr, Gogledd Ceredigion yng Refferendwm â BBC Cymru a Chyngor Y Borth % 871334 Nghapel y Garn am 7.00 Celfyddydau Cymru IS-GADEIRYDD - Bethan Bebb, Penpistyll, MAI 8 Dydd Sul Cymanfa yn cyflwyno Penbobi Cwmbrwyno. Goginan % 880228 EBRILL 23 Bore Sadwrn Ganu Unedig Gogledd hapus! yng Nghanolfan y YSGRIFENNYDD - Anwen Pierce Gweithdy’r Pasg yn Ceredigion yn Seion, Stryd Celfyddydau Aberystwyth 46 Bryncastell, Bow Street % 828337 Neuadd Eglwys Sant y Popty am 10.00 a 5.30. am 10.00 (Cymraeg) a 12.30 Ioan Penrhyn-coch rhwng Arweinydd: Dr Rhidian (Saesneg) TRYSORYDD - Hedydd Cunningham, Tyddyn- Pen-y-Gaer, Llandre, Aberystwyth SY24 5NX 10.00-12.00 Griffiths, Aberystwyth % 820652 [email protected] MAI 23 Nos Lun Dechrau EBRILL 31 Nos Iau Darlith MAI 11 Nos Fercher Canu, Dechrau Canmol yn HYSBYSEBION - Rhodri Morgan, Maes Mieri ‘Iolo Morgannwg’ gan yr Ymarfer ar gyfer Dechrau cael ei recordio yng Nghapel Llandre, % 828 729 [email protected] Athro Geraint Jenkins yn Canu, Dechrau Canmol yng y Garn am 7.00 LLUNIAU - Peter Henley Ysgoldy Bethlehem, Llandre Nghapel y Garn am 7.00 Dôleglur, Bow Street % 828173 am 7.30. Mynediad - £2; MAI 30 – MEHEFIN 4 TASG Y TINCER - Anwen Pierce aelodau Treftadaeth Llandre MAI 15-21 Wythnos Eisteddfod Genedlaethol yr am ddim. Cymorth Cristnogol Urdd Abertawe a’r Fro TREFNYDD GWERTHIANT A THREFNYDD CYFEILLION Y TINCER - Bryn Roberts MAI 4 Nos Fercher Rihyrsal MAI 22 Nos Sul Cwmni’r GORFFENNAF 13 Nos 4 Brynmeillion, Bow Street % 828136 Cymanfa Ganu Gogledd Morlan yn perfformio Fercher Cyfarfod blynyddol Ceredigion yng Nghapel ‘Byd yr Aderyn Bach’ yng y Tincer yn festri Noddfa, GOHEBYDDION LLEOL Seion, Stryd y Popty am 7.00 Nghapel y Garn. Bow Street.

ABER-FFRWD A CHWMRHEIDOL Mrs Beti Daniel, Glyn Rheidol % 880 691

Y BORTH Y Tincer ar dâp - Y Tincer ar dâp - Mae modd cael y Tincer Elin Hefin, Ynyswen, Stryd Fawr CYFEILLION Y TINCER [email protected] Dyma fanylion enillwyr ar gaset ar gyfer y rhai sydd â’r golwg yn pallu. Cysylltwch Cyfeillion Y Tincer mis â Rhiain Lewis, Glynllifon, 17 Heol Alun, Aberystwyth, BOW STREET Rhagfyr. SY23 3BB (% 612 984) Mrs Mair Lewis, 40 Maes Ceiro % 828 102 Lynn Phillips, 1 Cae’r Odyn % 820908 Anwen Pierce, 46 Bryncastell % 828 337 Dyma enillwyr Cyfeillion Camera’r Tincer - Cofiwch am gamera digidol y Tincer – mae y Tincer fis Mawrth : ar gael i unrhyw un yn yr ardal fydd am ei fenthyg i dynnu llun CAPEL BANGOR/PEN-LLWYN £25 (Rhif110) Jane Jenkins, Y Mrs Aeronwy Lewis, Rheidol Banc ar gyfer y papur o gyngerdd, cinio neu ddigwyddiad a gynhelir Blaengeuffordd % 880 645 Garage, Penrhyn-coch o fewn ein dalgylch. Fe’i cedwir gan Mrs Mair Lewis, 40 Maes £15 (Rhif116) Jane Jones, 107 Ceiro, Bow Street (% 828102). Os byddwch am gael llun eich CAPEL MADOG, CEFN-LLWYD A CAPEL DEWI Maes Ceinion, Waunfawr Dai Evans, Fferm Fronfraith, Comins-coch, noson goffi yn Y Tincer defnyddiwch y camera. % 623660 £10 (Rhif254) Iwan Davies, 6 Elwyna Davies, Tyncwm % 880275 Maes-y-Garn, Bow Street DÔL-Y-BONT Tynnwyd gan y Trysorydd a Mrs Llinos Evans, Dôlwerdd % 871 615 y Tincer Mrs Lena Davies yn y plygu Cyhoeddir yn fisol o Fedi i Mehefin gan Bwyllgor y DOLAU 16 Mawrth Tincer. Argreffir gan y Lolfa, Tal-y-bont. Nid yw’r Pwyllgor o Mrs Margaret Rees, Seintwar % 828 309 Cysylltwch â’r Trefnydd, Bryn angenrheidrwydd yn cytuno ag unrhyw farn a fynegir yn y GOGINAN Roberts, 4 Brynmeillion, Bow papur hwn. Dylid cyfeirio unrhyw newyddion i’ch gohebydd Mrs Bethan Bebb, Penpistyll, Street, os am fod yn aelod. lleol neu i’r Golygydd, ac unrhyw lythyr neu ddatganiad i’r Cwmbrwyno % 880 228 wasg i’r Golygydd. LLANDRE Am restr o Gyfeillion y Telerau hysbysebu % Mrs Mair England, Pantyglyn, Llandre 828693 Tincer 2010 gweler Tudalen lawn (35 x 22 cm) £100 PENRHYN-COCH http://www.trefeurig.org/ Hanner tudalen £60 Mairwen Jones, 7 Tan-y-berth % 820642 uploads/cyfeilliontincer2009. Chwarter tudalen £30 neu hysbyseb bach ca. 5 x 8 cm £6 y rhifyn - £40 y flwyddyn TREFEURIG pdf Mrs Edwina Davies, Darren Villa (10 rhifyn - misol o Fedi i Fehefin); mwy na 6 mis + £4 y mis Pen-bont Rhydybeddau % 828 296 , llai na 6 mis - £6 y mis. Cysyllter â Rhodri Morgan os am hysbysebu. Y TINCER EBRILL 2011 3

CYMDEITHAS AREDIG anodd oedd o flaen Pwyllgor y Casgliadau Gwastraff o’r Ger-y-lli A PHLYGU GOGLEDD Gronfa felly. Cymeradwywyd Ty^ ar W^ yl y Banc CEREDIGION awgrymiadau Y Pwyllgor gan Llongyfarchiadau i Gôr Ger-y-lli Gwmni Amgen i gefnogi 13 Ni chaiff gwastraff tñ ei gasglu am ennill yn Eisteddfod Dathlodd Cymdeithas o’r ceisiadau. Y rhai a fu’n ar ddydd Gwener 22 Ebrill Penrhyn-coch. Byddant i’w clywed Aredig a Phlygu Gogledd llwyddiannus eleni oedd: (Dydd Gwener y Groglith). Yn ar y radio dydd Mercher 27 Ebrill. Ceredigion hanner can mlynedd Clocswyr Ceulan; Clwb Hoci Bow hytrach gwneir y casgliadau ar Fel rhan o fis cerddoriaeth ar ei bodolaeth gyda chystadleuaeth Street; Capel y Garn; Cylch Ti a ddydd Sadwrn 23 Ebrill. Bydd Radio Cymru bydd côr y dydd ym Mhencaerau, Llanilar ar Fi Tal-y-bont; Treftadaeth Llandre; y casgliadau yn ystod pob Gãyl yn cael sylw ar y donfedd am Fawrth 10fed pan fu 30 aradwr o Ysgol Llangynfelyn; Cylch Ti a Fi Banc arall yn ystod mis Ebrill a yr wythnos 25-29 Ebrill. Bydd bob rhan o Gymru yn cystadlu. Llandre; Clwb Cãl Penrhyn-coch; mis Mai (gan gynnwys Gwyliau y corau i’w clywed yn y nos ar Mae’r Gymdeithas yn Cylch Meithrin Y Borth; Cae’r Cyhoeddus y Briodas Frenhinol) raglen Eleri Sion ac yn ystod y apelio am unrhyw luniau Odyn Galch, Tal-y-bont; Henoed yn parhau yn unol â’ch amserlen dydd chwaraeir portread neu sydd ar gael o’u cystadleuaeth Bow Street; Cyngor Plwyfol casglu gwastraff. ddau o aelodau’r cor. gyntaf a gynhaliwyd ar gaeau Bont-goch Elerch; Eglwys Maesbangor, Capel Bangor ym Eglwys-fach. 1961. Cynhaliwyd cystadlaethau Ers sefydlu’r Gronfa yn 1998, 1962 a 1963 hefyd yn yr ardal i ddosbarthu arian sy’n deillio o 30 Mlynedd ’Nôl - ar fferm Llwyngronw. Os oes elw fferm wynt Cwmni Amgen gan unrhyw un luniau o’r yn Mynydd Gorddu, rhoddwyd digwyddiadau yma gellir cysylltu dros £156,000 i gefnogi achosion â’r Cadeirydd, Glyn Davies, d/o a mudiadau lleol. Am ragor o Pant Drain, Penrhyn-coch, SY23 wybodaeth a hanes Y Gronfa 3EY. Yn ddiddorol roedd saith o gellir ymweld â gwefan Cronfa gystadleuwyr 1961 yn bresennol Eleri ar www.cronfaeleri.com yn nghystadleuaeth 2011. Arwain Eisteddfod Cronfa Eleri 2010 Bu Tomos Dafydd, Bow Street Cyhoeddwyd y rownd a Gwion Llñr, Llandre yn rhan ddiweddaraf o grantiau gan o griw Fforwm Ieuenctid yr Cronfa Eleri. Eleni, roedd Urdd fu yn cymryd eu tro i cyfanswm y ceisiadau dros arwain Eisteddfod Ranbarthol £48,000 – gyda’r arian a oedd Uwchradd yr Urdd ym Mhafiliwn ar gael i Bwyllgor y Gronfa gan Pontrhydfendigaid dydd Gwener Gwmni Amgen yn £15,590. Tasg 1 Ebrill. Côr Plant Ysgol Gynradd Penrhyn-coch gyda Mr R.T. Evans, prifathro a Mrs Euros (Elizabeth) Evans. Bu’r plant yn canu yn y Neuadd Fawr ac Cynlluniau Newydd Cludiant yng Nghapel y Tabernacl, Aberystwyth, yn ddiweddar. Cymunedol Ceredigion (o Dincer Ebrill 1981) Bws Bro Aberystwyth maes parcio ar Heol y Baddon, Cychwynodd dau gynllun lle mae caban Shopmobility. Gall galw-am-siwrnau ar ddydd Gãyl teithwyr fynd o’u cartrefi i un Ddewi eleni. Lleolir un o amgylch o’r pentrefi ar y dalgylch, neu i’r Aberystwyth, a’r llall yn ardal Meddygfeydd, Ysbyty Bron-glais, y Tregaron, a gwirfoddolwyr o Grãp siopau neu wasanaethau eraill yn Trafnidiaeth Cymunedol Ystwyth y dref. sy’n gweithredu’r cynlluniau. Mae’r gwasanaeth yma i bobl Mae Bws Bro Aberystwyth yn sydd sy’n methu defnyddio’r gweithredu am dri diwrnod yr gwasanaethau cyhoeddus wythnos o 9.00 tan 12.00 o’r gloch, oherwydd problemau symudedd bob dydd Mawrth, dydd Mercher a a/neu ynysu cefn gwlad. Mae Bws dydd Gwener. Mae’r gwasanaeth ar Bro Aberystwyth yn gweithredu o gael i bobl sy’n byw o fewn pedair dan Drwydded Adran 19, a rhaid milltir i Aberystwyth. Mae’n rhaid i deithwyr gofrestru gyda Grãp i’r defnyddwyr fwcio sedd o leiaf Trafnidiaeth Cymunedol Ystwyth. ddiwrnod cyn teithio, a gallant Cysylltwch â Mavis Birch ar Plant Cymdeithas Lenyddol y Borth fu’n cymryd rhan mewn cyngerdd ar gadw lle i fyny at wythnos cyn 0845 020 4322 rhwng 9.00 and 12.00 noson o Gawl a Chân yn Festri’r Gerlan yn ddiweddar. Llun: Bill Evans teithio. Mae’r bws yn eu casglu ganol dydd o ddydd Llun i ddydd (o Dincer Ebrill 1981) o’u stepen drws, a gallant deithio Gwener. Ar ôl cofrestru gyda Grãp i unrhyw un o’r pentrefi o fewn Trafnidiaeth Cymunedol Ystwyth, y dalgylch neu i gall teithwyr fwcio Aberystwyth. Mae lle ar y bws hyd at pentrefi Clarach, wythnos ymlaen llaw “Fi yw’r newid” Wallog, Bow Street, neu y diwrnod cyn Capel Seion, Capel teithio. Mae angen bod Bydd arddangosfa o waith celf Eifion Andreas Sven-Mayer, Dewi a Llanfarian o yn hyblyg ynghylch gwirfoddolwr Platform2 http://www.myplatform2.com/ yn fewn dalgylch Bws amserau gan bod rhaid Arad Goch, Stryd y Baddon, Aberystwyth o 3 hyd 23 Mai. Mae Bro Aberystwyth. trefnu pryd a lle i PLATFORM2 yn raglen newydd sbon sy’n rhoi cyfle i ieuenctid Gellir casglu teithwyr gasglu pobl o fewn yr 18-25 oed i fyw, gweithio a dysgu am fywyd mewn gwledydd o Benparcau, amserlen. Gall pob bws sy’n datblygu yn cynnwys Ghana, De Affrica, India a Peru. Bydd Southgate, Trefechan, gymryd dwy gadair ffilmiau CtrlAltShift Cymorth Cristnogol hefyd yn cael eu dangos. Llanbadarn Fawr, olwyn, ac mae grisiau Bydd wythnos Cymorth Cristnogol eleni Mai 15-21. Waun-fawr ac o’r isel i fewn ar yr ochr.. 4 Y TINCER EBRILL 2011

Dwy Daith Gerdded: Y BORTH Taith y Crynwyr a Dymuno’n dda gynhaliwyd yn y Neuadd Fawr, Aberystwyth, Thaith Mari Jones nos Fawrth, Ebrill 5ed. Ar ôl adferiad iechyd yn y Flwyddyn Newydd, Mae Pwyllgor Taith Dewi Sant wedi siom i Glynne Evans, Moorlands, a’r teulu Yn eu plith roedd Megan Clift, Station penderfynu trefnu dwy daith gerdded oedd clywed bod posibilrwydd y gallai House, Teras y Cambrian, a oedd wedi llwyr a fydd o ddidordeb i bawb sydd yn wynebu llawdriniaeth. Ond, gyda dyfodiad y fwynhau’r gwaith corawl o dan arweiniad ymddiddori yn hanes Cristnogol Cymru. Gwanwyn, cafwyd y newyddion da na fyddai Emyr Wynne Jones. Yn wyneb y toriadau Byddant yn digwydd yn ystod misoedd hynny’n reidrwydd, er bod mynychu clinig yn yng nghyllid addysg gerddorol Cymru rhaid Mai a Mehefin ac estynnir croeso cynnes i yr ysbyty’n angenrheidiol y misoedd nesa’. edmygu ei waith ef, a dyfalbarhad yr athrawon bawb. cerdd teithiol sy’n paratoi’r bandiau a’r Wrth ddymuno’n dda iddo, rydym yn cerddorfeydd ieuenctid mor raenus: Geraint Wele’r manylion isod: cydlawenhau ag ef, ac Elizabeth, wedi i Evans, Pen y Môr, Ffordd y Fulfran, yn eu Taith 1 Jonathan a’r teulu lwyddo i ymweld wedi i’r plith. Dydd Sadwrn, 7fed Mai 2011: Taith y gwaethaf o’r rhew a’r eira gilio. Roedd yn Crynwyr yn Nolgellau gyfle i gwrdd am y tro cynta’ â’r diweddaraf Newyddion da… Pwrpas y daith hon fydd dysgu am hanes o’r wyrion, Daniel, a hynny’n gystal tonig ag y y Crynwyr yn ardal Dolgellau a chael cyfle gallai unrhyw feddyg ei gynnig i Glynne. Newyddion da iawn oedd clywed fod yr un pryd i fwynhau prydferthwch ardal Gwyneth Edwards, Gwarallt, Gwastad, yn Meirionnydd. Rhoddwyd sylw i’r daith Hwb arall i’r galon oedd ymweliad Nansi a llawer iawn gwell. Cafodd Gwyneth godwm hon yn ystod y gyfres ‘Y Daith’ ar S4C yn Des Hayes (Dunstall, gynt) â’u hen ffrindiau cas adeg oerfel mawr y gaeaf, a thorri’r ddiweddar, ac mae Miss Catherine James o yn Moorlands pan oedden nhw ar eu ffordd gwregys pelfig. Yn dilyn triniaeth yn Ddolgellau (a welwyd yn arwain y daith ar i’r Clwb Golff, yn wahoddedigion Cinio’r Ysbyty Bron-glais a chyfnod hir yn aros yn y teledu) wedi cytuno i’n harwain. Hyd y Gymdeithas Gymraeg ym mis Mawrth. Bydd amyneddgar i’r asgwrn weu yn ei ôl, mae daith fydd oddeutu 7-8 milltir ac er y bydd hir gofio tymor diwyd Nansi ac Elizabeth yn Gwyneth yn teimlo’n llawer gwell, er bod yn yn weddol hamddenol ni fydd yn addas i ohebwyr ‘Y Tincer’ yn y pentre. rhaid iddi dychwelyd eto i’r ysbyty y mis hwn berson sy’n cael anhawster cerdded. Byddwn i gael sganio’r esgyrn. yn mynd ar hyd llwybrau cyhoeddus ac fe Cerddorion ifanc Mae’n ein hatgoffa mor bwysig yw cael ysbyty fydd y daith yn cymryd rhyw 4-5 awr. Bydd gerllaw. angen esgidiau cryfion a dillad glaw, yn Wedi holl brysurdeb Eisteddfodau Cylch a ogystal â phecyn bwyd a diod. Sir yr Urdd, bu nifer o gerddorion ifanc yr …a theimladau cymysg Pe bai diddordeb gan rai i ddod ar y ardal wrthi’n ddiwyd yn ymarfer ar gyfer daith ond am fynd mewn car (yn hytrach cyngerdd Band Chwyth a Cherddorfa Iau, a Serch hynny, o gael iechyd, gyda theimladau na cherdded) fe fydd hi’n bosib i 5 car ar y Band Pres Ieuenctid a Chôr Canolradd y sir, a cymysg y gobeithiai Gwyneth, a’i phriod mwyaf fynd ar hyd y lonydd. Yn naturiol bydd gwaith disgwyl am y cerddwyr wrth fynd o fan i fan ond os oes gennych ddiddordeb, ac yn teimlo na fedrwch gerdded cymaint â 7-8 milltir, bydd modd Gwyliau bach yn Y Borth i chi ymuno â’r daith fel hyn. Bydd y daith Merch lan y môr ydw i. Mi ges fy magu yn gwyliau – siopau “rubber rings”, 99s, fish & hon yn cychwyn ac yn diweddu y tu allan i Ffynnongroyw, pentref ar arfordir Gogledd chips, promenade, B&Bs – ac eto mae iddo’r Ddolgellau. Ddwyrain Cymru, cyn symud i Brestatyn wedd fohemaidd, artistic hefyd gyda’i siopau Os hoffech ymuno â ni ar y daith, ac yna i “Sunny Rhyl” yn fy arddegau. Mae crefftau chwaethus a’i artistiaid niferus. A cysylltwch â’r Parchedig Judith Morris ar atgofion y dyddiau hynny yn euraid, yn pha ryfedd bod cymaint o greadigrwydd yn 01970 820939 neu drwy e-bost: berwynfa@ haf o hyd, yn hufen iâ ac yn Ambre Solaire, perthyn i gynifer o drigolion Y Borth gyda btinternet.com cyn gynted ag y bo modd. heli yn y ffroenau a chri gwylanod yn gloc Môr Iwerddon yn geflen i fywyd bob dydd larwm. yma? Taith 2 Bellach, dwi’n byw yn y wlad, mewn Mae eistedd ar y dec yn Ynyswen yn Taith Mari Jones: Dydd Gwener a Dydd pentref bach ( os pentref hefyd) ym Mro sipian diod ddiddorol(!) yn heulwen yr Haf, Sadwrn, 3ydd a 4ydd o Fehefin 2011 Morgannwg. Mae fy ngãr, sy’n enedigol o neu’n clebran wrth i’r haul fachlud yn Pwrpas y daith hon yw cofio am Lanafan, yn fachgen cefn gwlad ac mae caeau ddramatic wedi’n lapio mewn carthenni yn ymdrech aruthrol Mari Jones yn teithio o a chloddiau wedi bod yn rhan annatod o’i yfed mygiau o de poeth yn drît amheuthun. Lanfihangel-y-Pennant i’r Bala i brynu copi fagwraeth o. Ond môr oedd fy nghaeau i a’r Rhoi’r byd yn ei le i rythm hypnotic y o’r Beibl gan Thomas Charles. Hyd y daith, tonnau oedd y “sietinne” ac er tonnau a fel arfer mae’r byd a fydd yn digwydd dros ddau ddiwrnod, mor ddedwydd fy myd, dwi hwnnw yn lle gwell ar ôl yw 28 milltir ac felly ar gyfer cerddwyr bob amser yn teimlo mod i’n sesiwn o drafod a hel atgofion. profiadol yn unig y mae’n addas. Rydym dod adre pan glywaf a gwelaf Amser gwely a’r llanw yn yn hynod falch bod Mr John Leeding o y môr. ein siglo i drwmgwsg bodlon Rehoboth, Taliesin sy’n gerddwr profiadol, A diolch byth mae dau o fy cyn i’r gwylanod ddod ar wedi cytuno i arwain y daith. Bydd y rhan ffrindiau agosaf wedi setlo yn ddyletswydd i’n croesawu nôl fwyaf o’r daith dros dir mynyddig ond y “Beach Hut” mwyaf moethus i ddiwrnod arall. byddwn hefyd yn dilyn y ffordd fawr o welais erioed a hynny ar y ’Dach chi’n lwcus iawn, bryd i’w gilydd. Byddwn yn trefnu llety traeth yn Y Borth. Dwi wedi bois bach, yn byw mewn lle ar gyfer y nos Wener ond nid yw’r lleoliad sôn ar raglen Daf a fi ar Radio mor hudolus a phob tro yr eto wedi’i gadarnhau. Cynhelir cyfarfod yn Cymru droeon mod i’n dod af nôl i Fro Morgannwg ar ôl weddol fuan i drefnu hyn ac i drafod hyd i’r pentref hwn o dro i dro i hoe fach yn Ynyswen, dwi’n y daith. Fe fydd yn bosib hefyd ymuno â’r aros gyda gyda nhw ac mae mynd ag ychydig o’r Borth daith am un o’r diwrnodau yn unig. pob arhosiad, hyd yn oed os yn ôl gyda fi ac yn ei sgîl, Os hoffech ymuno â’r daith hon neu am ydi o am un noson yn unig, talp o blentynod a’r cofion gael sgwrs amdani, cysylltwch â Mr John gyfwerth â mis o wyliau. Mae melysaf. Leeding ar 01970 832672 neu drwy e-bost: Y Borth yn feicrocosm o drefi Caryl Parry Jones [email protected]. Y TINCER EBRILL 2011 5

DOLAU

Ifor, fynychu gwasanaeth yng nghapel y At hyn, pleser arbennig bob amser oedd Gerlan nos Iau, Ebrill 14eg, i nodi cau Eglwys croesawu eu brawd-yng-nghyfraith annwyl, Annibynnol y Morfa. ‘O. T.’ i’r pulpud, yn y Morfa cyn cau’r capel, a’r Gerlan wedyn, yn ystod blynyddoedd y Bu Gwyneth a’i chwaer-yng-nghyfraith y cyd-addoli yno. Yn amlach na heb, adeg yr ddiweddar Tegwen Edwards gyda’r ffyddlonaf ymweliadau hyn byddai ei briod ymhlith y o aelodau’r achos, yno ar bob tywydd, ac gynulleidfa werthfawrogol (Wenna yn chwaer wedyn yn y Gerlan wedi’r uno â’r Eglwys i Tegwen, a’u brodyr Ifor ac Owen). Atgof Bresbyteraidd. Ym mhob ‘te yn y festri’, disglair yw’r gwasanaethau hyfryd hynny eu cacennau hwy oedd ymhlith y mwyaf erbyn hyn, a phregethu gwych o’r calibr poblogaidd – yn enwedig y cacs bach coconýt y byddai ‘O.T.’ bob amser yn llwyddo i’w ! gynhyrchu.

Er y mawr gwyno fu ar Caneuon Ffydd am nifer o resymau, mae wedi trysori i ni un o emynau mawr y Pasg, sydd hefyd yn arddangos holl fawredd y Parchedig O. T. Evans fel emynydd praff. Coffa da amdano, a bydd ein meddyliau gyda’r teulu ffyddlon hwn ar adeg drist yn hanes y pentref. Eisteddfodwyr brwd Gresyn i’r achos ddod i ben, ond arhosed bendith Duw ar holl deuluoedd cred: Mae tymor yr Eisteddfodau yn ei anterth ac y mae Glesni a Teleri yn cael cryn hwyl wrth ‘Arglwydd bywyd, tyred atom, fynd o steddfod i steddfod. Yn Abergynolwyn gobaith holl dylwythau’r llawr, yn ddiweddar cafodd y ddwy ohonynt gryn yn dy wanwyn gwena arnom, lwyddiant gyda Teleri yn cael 1af a Glesni rho i’n llwydni degwch gwawr; yn cael 3ydd. Ers hynny buont yn brysur yn tyred, Arglwydd, Steddfodau yr Urdd a Phenrhyn-coch. ti yw’r atgyfodiad mawr…’ Cyfrol o’r wasg O. T. Evans (1916-2004). Caneuon Ffydd, Rhif 551 Llongfyarchiadau i Huw Williams, Sãn yr Llongyfarchiadau! Awel, ar gyhoeddi llyfr gyda’r wasg, Palgrave MacMillan. Teitl y gwaith yw On Rawls, Croeso mawr i Gari Raggett, babi newydd Development and Global Justice: the Freedom sbon Rhiain a Heath, Golwg y Môr (a Chigydd of Peoples. Ynddo mae Huw yn trafod Bow St.). Mae Gari yn frawd bach newydd i dyletswyddau moesol gwledydd cyfoethog Moana,Celyn a Morus. i bobloedd anghenus y byd - yng nghyswllt syniadau’r athronydd, John Rawls. Dyma ei gyhoeddiad academaidd cyntaf, a dymunwn pob llwyddiant iddo yn y dyfodol. Gwelir erthygl ganddo ar t.17

Gwellhad buan Dathlu Gw^ yl Ddewi yn yr Alban Gwellhad buan i Mrs Mabel Rees, Talardeg, Eleni, am y tro cyntaf erioed fe ddathlwyd sydd ar hyn o bryd yn Ysbyty Bronglais. Dydd Gãyl Ddewi ym mhentref Carrbridge, Sir Inverness yn ucheldir yr Llongyfarchiadau Alban, yng ngwesty Craigellachie. Gweler http://www.craigellachiehouse.co.uk/ Llongyfarchiadau i Peter Leggett ar gael ei Paratowyd y cinio gan Shân (gynt Shân benodi yn Bennaeth Cynorthwyol Ysgol Craig Rees Davies o’r Borth) a Terry Dudleston - yr Wylfa, y Borth. Roedd Peter hefyd yn cawl, caws Caerffili, bara ffres, tarten afalau aelod o Cywair - y côr enillodd cystadleuaeth a hufen a paned i orffen. Mi ‘roedd pob Côr Cymru 2011. un o’r gwesteion - Albanwyr a Saeson i gyd - wedi mwynhau y bwyd dros ben ac yn gofyn am rysêt y cawl a ble ‘roedd cael prynu’r caws! Addurnwyd y tñ â blodau CIGYDD cennin Pedr, lluniau o’r Ddraig Goch, y llun “Salem”, copiau o’r Tincer a bwydlenni BOW STREET dwy-ieithog. Chwaraewyd cryno-ddisg o gorau meibion Treforus a Pontarddulais Eich cigydd lleol i hybu’r awyrgylch Cymreig ac yn dop Pen-y-garn ar bopeth mi ‘roedd Shân mewn gwisg draddodiadol! Ffôn 828 447 Codwyd £240 at elusennau Urdd Eglwys Llun: 9-4.30 yr Alban, a pawb am wneud yr un peth Maw-Sad 8.00-5.30 Dydd Gãyl Ddewi y flwyddyn nesaf! Gwerthir ein cynnyrch mewn rhai siopau lleol 6 Y TINCER EBRILL 2011

ABER-FFRWD A CHWMRHEIDOL

Pen blwyddi arbennig! Brysiwch wella cyflwynodd Mair Stanleigh Jenny Hall ein llywydd am y ein gãr gwadd sef cyn ddisgybl flwyddyn nesaf. Cyflwynodd Llongyfarchiadau a phen blwydd Treuliodd Richard Davies, iddi o ddyddiau Coleg Addysg Carol Marshall, ein trysoryddes, hapus iawn i Aneurin Morgan, Troedrhiwceir, rai dyddiau yn yr Bellach sef David Lloyd. Mae siec o £100 i brosiect Haul yng y Byngalo, a Mercia Railson, Ysbyty y mis yma eto, gobeithio David wedi ysgrifennu llyfr Nghanolfan y Celfyddydau. Maesawelon y ddau yn dathlu y bydd y droed yn gwella yn o’i atgofion o’i blentyndod yn Prosiect yw hwn sydd yn rhoi pen blwydd arbennig iawn yn llwyr yn fuan. Aberystwyth (Tales of an Aber cyfle i blant o dan anfantais ystod mis Ebrill. lad Y Lolfa) ac mae ei ail lyfr ar i gael profiad ym myd celf. Urdd y Benywod fin dod o’r wasg. Cyn ymddeol Cyflwynwyd siec o £50 hefyd Cydymdeimlad i ardal Aberystwyth bu yn i Ellie Doidge, Cae Gynon, Cynhaliwyd ein pwyllgor gweithio ym myd teledu a sydd wrthi ar hyn o bryd yn Estynnwn ein cydymdeimlad blynyddol yng Nghanolfan chawsom lawer o hanesion difyr casglu arian i fynd i weithio dwysaf â Paul a Norma Stephens, Nant yr Arian. Cawsom bryd iawn ganddo am ei waith drwy gyda plant yn Affrica trwy’r Blaenddol, ar farwolaeth tad hyfryd o fwyd wedi ei baratoi y blynyddoedd. Diolchwyd elusen “Thrive Africa” yn ystod Norma ddechrau mis Mawrth. gan Staff y Ganolfan ac yna yn gynnes iawn iddo gan gwyliau yr haf. LLANDRE

Cerddor ifanc swper wrth ddawnsio. Cawsom hwyl fawr o Capel Noddfa ddawnsio o dan ofal Mr Erwyd Howells a’r Mrs Mair Lewis, Mrs Beryl Bowen, Mrs Eryl Llongyfarchiadau a phob dymuniad da i organydd. Dathlwyd diwrnod Gãyl Ddewi Ifans, Mrs Diana Jones. Mrs Susan Jenkins Seren Powell-Taylor, Troed-y-bryn, sydd yn ar Fawrth 2il ym Methlehem gyda byr bryd oedd wrth yr organ. ddisgybl yn Ysgol Gynradd Tal-y-bont fydd Cymreig. Cafwyd adloniant gan ddwy aelod yn cynrychioli Ceredigion yn Eisteddfod o’r gangen yn canu caneuon digri, sef Hazel Chwiorydd yr eglwys fu’n casglu a Genedlaethol yr Urdd Abertawe a’r Fro ar a Margaret ac arddangosfa o osod blodau chasglwyd £39.00 tuag at waith y Mudiad a y gystadleuaeth unawd chwythbrennau gan aelod arall, Rose. llenyddiaeth Gristnogol a £4.50 o’r eglwys blwyddyn 6 ac iau. tuag at gludiad y rhaglenni. Priodas Cydymdeimlad Mrs Lona Jones, Penrhyn-coch draddododd Llongyfarchiadau i James ac Amy, Sunmead, yr anerchiad ar y thema “Pa sawl torth Ddydd Iau 17 Mawrth bu farw Mrs Gladys Lôn Glanfred ar eu priodas, yn Eglwys sydd gennych”. Gwragedd Cristnogol Chile Jones, Bron Berllan, yn Ysbyty Bron-glais yn Mihangel Sant Aberystwyth ar yr 2il o baratôdd y daflen. Thema addas iawn gan 98 mlwydd oed; gwraig ddiymhongar a fu’n Ebrill. Pob lwc i’r dyfodol. eu bod yn bwyta bara yn ystod pob pryd ffyddlon iawn i achosion lleol.. Cynhaliwyd bwyd. Cyfieithwyd y daflen ar ein rhan gan ei hangladd dan ofal ei Gweinidog ddydd Llyfr Newydd Mrs Nan Lewis, Peniel, Caerfyrddin. Gwener, 25 Mawrth, a chydymdeimlir â’r teulu a’i ffrindiau. Mae llyfr diweddaraf Randall Enoch Addurnwyd yr eglwys gyda ffrwythau wedi ei chyhoeddi. Teitl y gyfrol yw a blodau a pharatowyd basgedaid o Treftadaeth Llandre Llanfihangel Genau’r Glyn : The History frechdanau gan Mrs Glenys Evans a’i rhoi of a Community, ac mae’n cyflwyno ar y bwrdd gyda lliain drostynt, yna eu Bydd cyfarfod nesaf Treftadaeth Lladnre ar hanes Llandre a’r cyffiniau o’r dyddiau rhannu gyda chwpanaid o de ar ddiwedd yr Ebrill 28 yn Ysgoldy Bethlehem am 7.30 pan cynharaf hyd heddiw. Pris y gyfrol yw oedfa a chyfeillachu. ddaw Helen Palmer i ddweud – Beth sy’n £9.50 a bydd elw o werthiant y llyfr yn newydd yn yr Archifdy Sirol? mynd tuag at Treftadaeth Llandre. Gellir Gwlad debyg i Gymru yw Chile mewn llawer prynu copïau gan Roger Haggar - ffôn: ystyr gydag arfordir hyfryd, mynyddoedd, Ennill ysgoloriaeth 01970 820314 neu gan Randall Enoch ffon : llawer o adnoddau naturiol - copr, aur ac 01970 828328 arian, - pysgod, amaethyddiaeth, coedwigaeth Llongyfarchiadau i Gwion Llñr, Tremedd, a thwristiaeth yn brif ffynhonnell incwm. ar ennill un o brif ysgoloriaethau y Coleg Dydd Gweddi Byd-eang y Cymraeg Cenedlaethol. Chwiorydd Roedd Cymru a hyd yn oed Ceredigion wedi gallu uniaethu â’r mwynwyr a fu’n Sefydliad y Merched Yn Eglwys Llanfihangel Genau’r-glyn y gaeth yn nyfnder daear yng ngwaith copr Genau’r-glyn cynhaliwyd y cyfarfod uchod eleni ar ac aur San Jose cyn y Nadolig. brynhawn dydd Gwener, Mawrth 4ydd Ar ddechrau’r flwyddyn newydd gyda’r Garn a Noddfa yn uno. Gweddi, ffydd a chanu clychau’r eglwys cynhaliwyd pwyllgor i drefnu ein rhaglen a wnaeth pobl Chile, fel y Cymry gynt am y flwyddyn 2011. Ar Ionawr 12fed Y rhai a gymerodd ran oedd: gweddi a chanu emyn arbennig i’r sefyllfa trefnwyd noson i Ganolfan y Celfyddydau Eglwys Llanfihangel Genau’r-glyn Emyn 736 Caneuon Ffydd gwaith Dafydd i gael pryd o fwyd cyn ymweld â’r Mrs Glenys Evans, Mrs Joy Evans, Mrs William (1721-94) pan lifodd dãr i bwll glo’r pantomeim Cinderella. Yn ein cyfarfod Helen Jones, Mrs Sue Jones, Mrs Hazel Pitt, Tñ Newydd, Y Rhondda. mis Chwefror cawson noson o ioga ysgafn Mrs Averil Thomas, Mrs Margery Gill, Mrs yng ngofal Lesley Wheatley. Mwynhaodd Angela Wise. Yn y dyfroedd mawr a’r tonnau nifer fawr o’r aelodau oedd yn bresennol y nid oes neb a ddeil fy mhen noson. Ar ddiwedd mis Chwefror cawsom Capel y Garn ond fy annwyl Briod Iesu wahoddiad i Dwmpath Dawns yng ngofal Mrs Ann Jones, Mrs Shân Hayward, Mrs a fu farw ar y pren. Sefydliad y Merched y Borth. Cafwyd Meinir Lawry, Mrs Meinir Roberts, Miss Cyfaill yw yn afon angau, pryd da o gawl, tarten afal a hufen, te Kathleen Lewis, Mrs Mary Thomas, Mrs ddeil fy mhen i uwch y don; a chacennau cri wedi eu paratoi gan yr Elen Evans, Mrs Llinos Dafis, Mrs Tegwen golwg arno wna im ganu aelodau. Diweddodd y noson gan wared ein Pryse. yn yr afon ddofon hon. Y TINCER EBRILL 2011 7

Hola o Batagonia! Gyrhaeddais i Batagonia ychydig dros dair wythnos nôl, ond mae’n teimlo fel tipyn hirach a dweud y gwir. Dwi wedi profi cymaint o groeso a chyfeillgarwch ers cyrraedd, nes ‘mod i wedi teimlo’n gartrefol iawn yma o’r cychwyn cyntaf. Yn y Gaiman dwi’n byw, ond hefyd yn gweithio yn Nhrelew, Dolavon a Phorth Madryn – a dechreuais i ar y gwaith yn syth bin. Ddeuddydd ar ôl i fi gyrraedd y Gaiman, cyrhaeddodd bws llawn pobl o’r Unol Daleithiau i glywed Tegai Roberts yn rhoi sgwrs ar hanes y Wladfa yng Nghapel Bethel. Er mai’r bwriad o’dd eistedd yn y cefn yn gwrando, ges i ‘ngalw i ddarllen Salm 23 yn Gymraeg, cyn rhoi cyflwyniad byr iddyn nhw o ‘ngwaith gyda Menter Patagonia, ac ateb eu cwestiynau! Dwi wedi ymaelodi â Chôr y Gaiman, a bydda i’n cystadlu gyda nhw yn Eisteddfod Trevelin ddiwedd Ebrill. Bydda i hefyd yn beirniadu’r adrodd a’r dawnsio gwerin – ‘Cawl a Chân’ Ysgol Rhydypennau yw’r unig brofiad sy gen i o ddawnsio gwerin! Lois y tu allan i hen orsaf y Gaiman - lleoliad yr Amgueddfa Dwi’n cynnal gwersi yn ystod yr wythnos, a fy swydd i yw chwarae ffrindiau yn nosbarthiadau B ac C Ysgol yn ei wneud yma. Ma’r prysurdeb yn gyda’r plant trwy gyfrwng y Gymraeg – Rhydypennau ei recordio yng Nghapel y golygu nad ydw i wedi llwyddo i ga’l un gwych! Bob prynhawn Llun dwi’n cynnal Garn! siesta hyd yn hyn – ond ma’ wyth mis i cylch chwarae yn Nolavon, ac yn Ysgol Ro’dd Cynog a Llinos Dafis, a Gareth fynd! yr Hendre, Trelew ar brynhawn Gwener. a Gina Miles yn ymweld â Phatagonia Lois Dafydd Mae gen i ddau ddosbarth ôl-feithrin (5-10 fis diwethaf, a chytunodd Cynog Dafis a oed) – un yn y Gaiman ac un yn Nhrelew. Gareth Miles i roi sgwrs yn Salon Cultural Gellir dilyn Lois yn y Gaiman drwy ei Dwi’n mynd i Ysgol Feithrin y Gaiman Gaiman – y naill ar ddatganoli yng blog http://loisdafydd.blogspot.com/ bob prynhawn Mercher i ddarllen stori Nghymru, a’r llall ar fywyd llenor. A’r i’r tri dosbarth, ac yn dysgu rhieni rhai o’r prynhawn canlynol, siaradodd Llinos Dafis plant hynny ar brynhawn Gwener. Cefais yn Ysgol Camwy ar ei gyrfa hi ynghlwm i brofiad rhyfedd un diwrnod pan gerddais wrth ddwyieithrwydd yng Nghymru. ^ i mewn i’r Ysgol Feithrin a chlywed cd Ro’dd hi’n wych ca’l croesawu dau o Bow ‘Rala-la-la’ – ugain mlynedd ar ôl i fi a’m Street, a chawson ni amser braf iawn yn eu CLWB CWL cwmni. Penrhyn-coch Dwi wedi dechrau ‘Clwb’ yn y Gaiman bob nos Wener, er mwyn i’r bobl ifanc CLWB AR ÔL YSGOL gymdeithasu trwy gyfrwng y Gymraeg. Ar Agor Llun-Gwener o Bwyta amryw o gacennau a gwylio’r ffilm 3.30 y.p - 5.30 y.p. ‘Separado’ wnaethon ni’r tro cynta, a daeth £6 y sesiwn £5 ail blentyn pawb â thri pheth sy’n eu disgrifio nhw i’r Sesiynau wrth yr awr ar gael ail gyfarfod er mwyn i ni ddod i adnabod Bwyd a Diod Iachus yn Gynwysedig ein gilydd yn well. Ro’dd yr eitemau’n Gofal Plant Cofrestredig amrywio o sbatiwla, ffon hoci, cactws, jam llaeth (dulce de leche), clustog, ffôn, CLWB GWYLIAU cerddoriaeth a bagiau te. Fi ddaeth â’r Mae’r clwb hefyd ar agor yn ystod bagiau te – yr holl ffordd o Gymru! gwyliau’r ysgol a diwrnodau HMS Cafodd Ffair Amaethyddol ei chynnal 08.30 y.b. – 5.30 y.p. Lois gydag aelodau Clwb y Gaiman yn y Gaiman benwythnos cyntaf Ebrill, a daeth ymwelwyr o Drelew, Rawson, Porth £20 y diwrnod plentyn cyntaf Madryn ac Esquel i brynu a gwerthu £18 y diwrnod ail plentyn cynnyrch cartref. Heblaw crwydro’r Sesiwn hanner diwrnod stondinau a blasu rhai o’r cynnyrch, bues 08.30 – 1.00 y.p. neu 1.00 y.p. – 5.30 y.p. i’n gweini yn Nhe Cymreig y côr, ac yn cynorthwyo ar stondin yr Ysgol Feithrin. £10 plentyn cyntaf . £9 ail plentyn Roedd y penwythnos hwnnw hefyd yn benwythnos diolchgarwch, a threfnais i www.facebook.com/pages/Clwb-Cwl-Penrhyn- Gwrdd Diolchgarwch Capel Bethel. Profiad coch-After-School-Club/235577369148?ref=ts rhyfedd oedd sôn am y cynhaeaf gyda’r haul yn tywynnu’n gynnes braf y tu allan! I fwcio cysylltwch â Ond ro’dd hi’n braf iawn cwrdd i addoli Delyth James neu Katy Nash ar gyda’n gilydd yn Gymraeg, yn enwedig gan 07972 315392 mai prin yw’r oedfaon Cymraeg sy’n cael [email protected] Cynog Dafis, Fabio Gonzalez, Llinos Dafis a Lois; rhes eu cynnal yma erbyn hyn. Neu cipiwch mewn i’r clwb ar ôl Ysgol flaen: y ddwy chwaer Luned Gonzalez a Tegai Roberts Felly dyna bigion o’r hyn dwi wedi bod 8 Y TINCER EBRILL 2011

PEN-LLWYN A CAPEL BANGOR

Adref eto Bydd Megan, Dafydd a Huw yn hapus Mae Rhydian newydd glywed y bydd siwr iawn, ond trist ydym ni yma ym yn derbyn ei gap am chwarae dros Gymru Rydym yn falch fod Mrs Sally Evans, Mhen-llwyn. Cofia Siân byddwn yn falch yn erbyn gwlad Pãyl ddechrau mis Mai, Tywynfa, adref o’r ysbyty ac yn teimlo yn dy weld di a John yn ôl yn ymweld unrhyw mewn seremoni yng Nghaerdydd. Mae yn well. amser. Pob hwyl a diolch am bopeth. edrych ymlaen yn fawr, ac estynnwn ninnau ddarllenwyr y Tincer longyfarchiadau a Dymunwn Basg hapus i bob un nad ydynt Perfformiad canmoliaethus phob dymuniad da iddo ym myd pêl-droed yn teimlo yn dda, ac yn gaeth i’w cartrefi. yn y dyfodol. Rydym yn falch ohonot Gobeithio y byddwch yn well yn fuan. Cafwyd adolygiadau canmoliaethus yn Rhydian, dal ati! ddiweddar i berfformiad Jenny Livsey fel Ffarwel Nelly yn y cynhyrchiad Wuthering Heights yng Nghanolfan y Celfyddydau. Dymunwn pob dymuniad da a hapusrwydd i Mrs Siân Spink, 1 Cefnmelindwr, sy’n ein Pob lwc i’n pêl-droediwr gadael ar ddiwedd mis Ebrill. Mae hi a’i gãr yn symud i ardal Maenceinion, ble mae y Mae Rhydian Davies, Ceunant, yn dal i plant wedi ymgartrefu. Colled i’r gymuned lwyddo ym myd pêl-droed. Yn ystod y yw colli Siân, mae wedi bod yn weithgar misoedd diwethaf, mae wedi chwarae i dîm iawn am flynyddoedd mewn llawer maes. Birmingham, yn erbyn academi Lerpwl, Aelod gwerthfawr o bwyllgor y neuadd, ac Manchester United, Caerdydd a Peterborough. athrawes ysgol Sul, dim ond i enwi rhai o’i Mae yn sgorio yn gyson ac yn mwynhau y cyfrifoldebau. profiad yn fawr iawn. MADOG, DEWI A CEFN-LLWYD Gofal Traed GWELY A Aber Genedigaeth - Cleisiau - yng Nghyfansoddiadau BRECWAST MAIR Ceiropodydd / Podiatrydd Eisteddfod 2009 ac yn ôl Gerallt : 9 Heol Llangrallo, Pen-y-Bont cofrestredig H.P.C. “Roeddwn i wedi cael sioc a dweud ar Ogwr CF31 3AR Triniaeth ar ewinedd a chyrn Llongyfarchiadau i Angharad ac Croeso cynnes Cymreig mewn Llawdriniaeth ar gasewinedd Andrew Rowlands, Talar Deg ar y gwir a dwi heb glywed y gerdd yn lleoliad delfrydol i ganolfanau Triniaeth / asesiad arbenigol ar enedigaeth merch, Elen Siwan – cael ei llefaru eto ond yn gobeithio siopa gorau de Cymru, Canolfan y draed diabetig chwaer i Aneurin a Martha; wyres i mynd i’r Eisteddfod i wrando ar y Mileniwn, Stadiwm y Mileniwm a Gwadnau ac asesiad Cae Pêl-droed Caerdydd. biomecanyddol Aldwyth a Tegwyn Lewis, Rhos-goch, partïon yn ei dweud hi.” www.mairsbedandbreakfast.co.uk TRINIAETH YN Y CARTREF a gor-wyres i Mrs Nan Hughes, “Fe gyfansoddes i’r gerdd pan oedd e-bost : [email protected] AR GAEL Gelliwynebwen. Obama wedi cael ei ethol ac roedd 01656 655442 Cysylltwch gyda Shân Jones meddwl am y cleisiau roedd y bobl 07768 286303 neu Richard Ellison dduon wedi eu dioddef yn y caeau ar 01970 617269 am Pob lwc Cysylltwch â Huw a Sarah Tudur apwyntiad wedi dod i fy meddwl. Meddylies i Pob lwc i Siân Evans, Llain y Felin ar amdanyn nhw yn gweithio’n galed ddechrau yn yr ysgol feithrin. a dim gobaith dianc ond nawr bod yna ddyn du o’r un tras â nhw yn R.J.Edwards Gyrwyr newydd bennaeth ar y Ty^ Gwyn lle gynt y Adeiladau Fferm y Cwrt Cwrt Farm Buildings bydden nhw’n edrych ar dai mawr Penrhyn-coch Llongyfarchiadau i Siân Evans, Y gwyn eu meistri. Dydw i ddim yn

Contractiwr, masnachwr Fronfraith, a Rhys Wallace, Troedrhiw, ysgrifennu barddoniaeth; mae Taid gwair a gwellt. am basio prawf gyrru. (D.J. Jones, Llanbedrog) wedi ennill yr Arbenigwr ar ailhadu Cyflenwi a gwasgaru calch englyn yn y Genedlaethol a dwi wedi Gwrthtaith Fibrophos a rhai Llefaru cerdd Gerallt bod mewn ambell wers gynganeddu organig ond heb sticio ati mae arna i ofn!” Ymgymymerir â phob math o waith amaethyddol Mae cerdd a gyfansoddwyd gan Pob dymuniad da i barti llefaru am brisiau cystadleuol Gerallt Hywel ac a enillodd yn Ysgol Gyfun Dyffryn Teifi fydd yn Lorïau a pheirianau Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd Bae cynrychioli Ceredigion yn Abertawe. amaethyddol i’w llogi Caerdydd 2009 yn cael ei defnyddio Bydd y gystadleuaeth ar y llwyfan am

01970 820149 [email protected] fel darn ar gyfer cystadleuaeth parti 11.20 fore Iau.

07980 687475 Y TINCER llefaru eleni. Cyhoeddwyd y gerdd

Am bob math o  NI waith garddio CYSYLLTWCH CYSYLLTWCH

ffoniwch Robert ar [email protected] (01970) 820924 Y TINCER EBRILL 2011 9

BOW STREET

Suliau Ebrill – Mai inni o’r tair ffilm oeddym yn Cyfarchion Pen blwydd nad ydynt yn symud yn bell mynd i’w gweld. Y gyntaf yn iawn – ac ymddeoliad hir a Y Garn sôn am y Llyfrgell ei hun ac Pen blwydd hapus i’r Parchg hapus iddynt yn y Marian, eu 10 a 5 fe’n tywyswyd drwy’r adeilad Richard Lewis, 40 Maes Ceiro a cartref newydd, sydd o fewn Gweler http://www.capelygarn. gan y newyddiadurwr Huw ddathlodd ben blwydd arbennig tafliad carreg, bron, i’w hen org/ Edwards. Dangosodd adrannau ar 11eg Ebrill. Bellach bydd yn gartref. mapiau, ffotograffau, Beibl defnyddio’r bws!! Ebrill William Morgan a Llyfr Du Croeso 24 (Pasg) Oedfa’r Ofalaeth – Y Caerfyrddihn, ynghyd a nifer o Newid aelwyd Pasg Bugail bethau diddorol eraill. Croeso cynnes iawn i Michael Roedd yr ail ffilm am Dymuniadau gorau i Ian a Gwen ac Amanda Roberts i’r Tñ Capel, Mai briodasau yn 1911, 1921, 1937 Cole a ymddeolodd ddiwedd a phob dymuniad da iddynt fel 1 Pryderi Llwyd Jones a’r pumdegau. Dyna ichi Mawrth fel gofalwyr Capel gofalwyr newydd y Garn. 8 Cymanfa Ganu – Seion, beth oedd gwledd i’r llygad, y Garn, wedi cyfanswm o 24 Aberystwyth gwisgoedd anhygoel, ac nid o flynyddoedd o wasanaeth Ymddeoliad hapus 15 Oedfa Cymorth Cristnogol yn unig gan y briodferch, a’r arbennig iawn. Bydd colled fawr Gweinidog am 10.30 – cinio morynion yn gwisgo hetiau! ar eu hôl – nid oedd dim yn Dymuniadau gorau i R. Iestyn bara a chaws i ddilyn. Sylwer A’r drydedd ffilm oedd ormod i’r cwpwl hynaws hwn Hughes, 14 Maes y Garn, ar ei ar yr amser dechrau. ‘Spotlight on Wales’ sef yr ac fe wnaethant gymwynasau ymddeoliad o Archif Sgrin a 22 M. J. Morris (bore) Eisteddfod Genedlaethol yn di-rif ag aelodau’r capel dros y Sain y Llyfrgell Genedlaethol. 29 Eifion Roberts Nolgellau ym 1949. Y peth blynyddoedd. Rydym yn falch oedd yn taro rhywun yn syth Noddfa oedd gwisgoedd y merched, Ebrill ‘costumes’ fel roeddynt yn 24 Oedfaon Undebol Sul y Pasg cael eu galw amser hynny, sef ym Methel, Tal-y-bont am 10.00 sgert a chot fach, neu ffrog CYNGOR CYMUNED TIRYMYNACH a 2.00 Y Parchg John Gwilym efo cot a het wrth gwrs, a’r Jones, Peniel, Caerfyrddin dynion yn eu siwtiau a hetiau. Cawsom fraslun o weithgaredd Cyfarfu’r Cyngor ar nos Iau broblem hon yn fuan. 31 Mawrth o dan lywyddiaeth Derbyniwyd gohebiaeth Mai yr eisteddfod a’r Coroni, y Cynghorydd Owain parthed agor gorsaf trên yn 8 Cymanfa Ganu – Seion, Diolchwyd i Anwen gan Shan a Morgan. Ar ran y Cyngor Bow Street. Mae’r asesiad wedi Aberystwyth chafodd pawb becyn amrywiol i fynd adre cydymdeimlodd â’r Clerc, cyrraedd Adran C, ac ystyr Dyweddiad Ffwrdd a ni wedyn i Llety Y Parchg Richard Lewis, ar hynny yw bod yr awdurdodau farwolaeth ei dad ar ddechrau’r yn tafoli’r posibiliadau rhwng Parc i gael cawl a tharten afal ac wythnos. Bow Street a Charno ym Llongyfarchiadau a dymuniadau roedd yn flasus dros ben. Noson Yn codi o’r cofnodion Mhowys. Mae Ceredigion o gorau i’r dyfodol i Aled Morgan i’w chofio!. dywedwyd bod pwyllgor y blaid Bow Street yn gryf gan a Heledd Evans, Bryncastell, ar Neuadd yn ymwybodol o dybio y gallant weithredu eu dyweddiad yn ddiweddar. Priodas gyflwr y toiledau, a’u bod cynllun Park and Ride i Ennill camera Llongyfarchiadau a dymuniadau yn dal i ddisgwyl ymateb o Aberystwyth. Hynny yw, gorau am y dyfodol i Anwen dan gynllun Gwaith yn y pobl o’r gogledd yn gadael Gymuned. eu cerbydau yn Bow Street a Llongyfarchiadau i Nia Phillips 1 Jones-Steele a Mike O’Hara ar eu Adroddwyd hefyd bod y neidio ar y trên i Aberystwyth Cae’r Odyn, ar gyrraedd ffeinal priodas dydd Sadwrn Ebrill 2il. llwybr yn ystâd Tregerddan gan rwyddhau problem parcio rhaglen Stwnsh ar S4C. ac ennill wedi ei ddynodi yn llwybr cerbydau yn y dref. camera digidol. Da iawn ti Nia Cydymdeimlad cyhoeddus, ac er bod Penderfynwyd ymuno eleni Genedigaeth Cydymdeimlwn â Brian ac ymgymerwyr yn gosod tarmac eto ag Un Llais Cymru ar gost Eirian Dafis, Rhys a Sion, 80 ar y pafinau yn Nhregerddan yr aelodaeth o £246. yr wythnosau hyn, nid oedd Dywedwyd bod cyfarfod Llongyfarchiadau mawr i Bryn Castell ar farwolaeth mam y Cyngor Sir am darmacio’r y noson ganlynol yn Carol Davies ac Eifion Evans ar Brian – Mair Davies, 2 Afallen llwybr hwn am ba reswm Aberystwyth i gefnogi pob enedigaeth merch ar 21 Mawrth. Deg - gynt o Bonterwyd - ar bynnag. ymgais i gadw Ysbyty Bron-glais Bu Carol ac Eifion yn byw yn 53 Fawrth 23 Hysbyswyd y Cyngor bod tri yn Ysbyty Gyffredinol i’r Bryncastell tan y llynedd, ond ac â’r Parchg Richard H. a Mair chais cynllunio am godi tai yn ardaloedd cyfagos ac nid ei maent bellach wedi ymgartrefu Lewis, a Rheinallt, 40 Maes Ceiro yr ardal wedi eu gwrthod ar diraddio, fel sydd yn berygl yn ardal Llanwnnen. Croeso ar farwolaeth tad Richard yn hyn o bryd oherwydd problem ar hyn o bryd. Penderfynwyd mawr i Mari Gwenllian, a Llanfyllin ar 28 Mawrth. y garthffosiaeth. Ceisiadau ysgrifennu at Ymddiriedolaeth dymuniadau gorau i’r teulu. Cymdeithas Lenyddol y ydynt am anheddau ar dir Hywel Dda yn datgan gofid y Garn. Merched y Wawr I gloi’r tymor am eleni, Caergywydd, Bryncastell a Llys gymuned. nos Wener, 11 Mawrth 2011 Iwan, Dolau. Y mae pwysau ar Bydd y cyfarfod nesaf ar 28 Dãr Cymru i fynd i afael â’r Ebrill. Dathlwyd Gãyl Ddewi eleni cynhaliwyd ‘Cyfarfod Bach’ yn trwy fynd i weld tair ffilm ysgoldy Bethlehem, Llandre. fer i’r Drwm yn y Llyfrgell Yn dilyn gwledd o gawl a Genedlaethol. Daeth nifer o baratowyd gan y pwyllgor, aeth aelodau ynghyd a croesawyd y beirniad, Mr Tegwyn Jones, ni yn gynnes gan ein Llywydd, ati i gloriannu cyfansoddiadau Y TINCER Shan Hayward. Yna croesawyd niferus a dderbyniwyd i’r ni gan Anwen o Archif cystadlaethau, a mwynhawyd cofiwch gysylltu â ni Genedlaethol Sgrin a Sain noson hwyliog a chartrefol. [email protected] Cymru. Rhoddodd fraslun 10 Y TINCER EBRILL 2011

PENRHYN-COCH

Suliau

Horeb Ebrill 24 10.30 Oedfa bregethu Gweinidog

Mai 1 2.30 Oedfa gymun Gweinidog 8 Cymanfa Ganu – Seion, Aberystwyth 15 2.30 Oedfa Cymorth Cristnogol Gweinidog Bethel yn cyd-addoli 22 10.30 Oedfa bregethu Gweinidog 29 10.30 Oedfa bregethu Gweinidog

Salem Ebrill 24 Oedfaon Undebol Sul y Pasg ym Methel, Tal-y-bont am 10.00 fyddech cystal a llofnodi’r a 2.00 Y Parchg John Gwilym ddeiseb, sydd ar gael yn Jones, Peniel, Caerfyrddin Swyddfa’r Post, Penrhyn-coch, , Garej Tymawr, neu’r Clwb Mai Pêl-droed a Chymdeithasol 1 10am Y Parchg Richard H Penrhyn-coch.Yn ogystal mae Lewis – Cymundeb croeso i chi ddanfon llythyr 8 Cymanfa Ganu – Seion o gefnogaeth i’r Ysgrifenyddes- Aberystwyth Ann James, Pen-banc, 15 5pm Y Parchg Richard H Penrhyn-coch.SY23 3ER Lewis 29 2pm Y Parchg Richard H Cydymdeimlad Lewis – Cymundeb Cydymdeimlwn â Dr Arwyn Gwefan boblogaidd Edwards, Maesyrefail, ar farwolaeth sydyn ei fam yn Bu tipyn o edrych ar wefan Beulah, Castellnewydd Emlyn Trefeurig dros y dyddiau ganol mis Mawrth, Cylch Meithrin Trefeurig diwethaf ers yr Eisteddfod. Fel â John ac Yvonne Thomas a’r arfer, ceir ar gyfartaledd 12–15 teulu, Nant Seilo ar farwolaeth Oherwydd y tywydd braf yr ydym wedi gallu mynd allan o ymwelydd y dydd, ond dydd Sul Dai, brawd John yn Ffostrasol gwmpas y pentref. Dyma ni wrth yr afon Seilo. Fe fuom yn 10 Ebrill cafwyd 59 o ymwelwyr ganol mis Mawrth, gweld yr ãyn bach yn Fferm Pen-banc a chawsom fore yn chwarae a thrannoeth ar y dydd Llun ac â Rheinallt Lewis, Dôl yn y Parc. Yr ydym hefyd wedi bod yn codi arian at Ddiwrnod 118. Dydd Sul edrychwyd ar y Helyg, ar farwolaeth ei daid yn Trwynau Coch. wefan 880 o weithiau; tudalen y Llanfyllin ar 28 Mawrth. corau oedd fwyaf poblogaidd, gyda 290 o ymweliadau, ac yn ail Tywydd Costa tudalen yr unawdwyr gyda 115 Ceredigion! nghwmni ei merched, ar 25 mawr o Benrhyn-coch. Yma o ymweliadau. Ionawr, yn 97 oed. Prin yw’r oedd ei chartref a’i heglwys; Clywyd ar y teledu nos Iau 24 rhai sydd â’r hyder i drefnu eu yma y cafodd ei bedyddio, ei Cinio Cymunedol Mawrth fod y tymheredd a hangladd eu hunain, ond dyna a derbyn yn aelod, a phriodi, ac Penrhyn-coch recordiwyd yng Ngogerddan yn wnaeth Mary i arbed y merched yma hefyd y caiff ei chladdu. 19 tra mai ond 12 gradd oedd hi rhag gorfod gwneud yr holl Ymhlith llawer o swyddi a Bydd y Clwb yn cyfarfod yn ym Madrid! drefniadau. Fe drefnodd bob gafodd, fe aeth i Lundain ar Neuadd yr Eglwys dyddiau manylyn, hyd yn oed ddewis yr ddau achlysur i weithio yn y Mercher 11 a 25 Mai. Cysylltwch Gohebydd y Canolbarth archgludwyr a gofyn i Mrs Jean diwydiant llaeth. Y tro cyntaf â Egryn Evans 828 987 am fwy o Murray roi teyrnged. aeth i weithio gyda’i chwaer fanylion neu i fwcio eich cinio. Llongyfarchiadau i Cemlyn Ganwyd Mary yn Fferm a’i brodyr, ac ar ôl priodi John Davies ar gael ei benodi fel Ty’ncwm, Capel Dewi, ar 17 Samuel Raymond Thomas ym Neuadd y Penrhyn gohebydd y Canolbarth i Wales Ebrill 1913. Ymhen blwyddyn 1947 dychwelodd yno i redeg Today sydd yn golygu gweithio roedd wedi symud gyda’r teulu llaethdy gydag ef. Mae aelodau Pwyllgor Neuadd o Aberystwyth. Bydd yn olynu i Bronsaint, Capel Dewi, ac fel Am resymau’n ymwneud â y Penrhyn yn y broses o wneud Simon Pusey. Mary Bronsaint yr adnabyddid iechyd Raymond, dychwelodd cais i’r Cynulliad am grant i hi ers hynny. Mary oedd y y ddau i Gymru, lle’r oedd ei osod to newydd ar y Neuadd Mrs. Mary Maria nawfed o ddeg o blant, a hi fu chalon hi bob amser. Roedd ,yn ogystal â gwellianau mewnol Thomas fyw hiraf ohonynt i gyd. Ar ôl Mary yn gyfarwydd â galar; ac allanol. Fel rhan o’r cais mae (Mary Bronsaint) gadael Ysgol Penrhyn-coch yn bu farw Raymond mewn angen dangos fod trigolion 14 oed fe aeth, fel sawl un arall, damwain fferm yn 29 oed, gan y Plwyf yn cefnogi ‘r cais. A Fe fu farw Mary yn dawel yng i weini. Roedd ganddi feddwl adael Mary yn weddw gyda Y TINCER EBRILL 2011 11

thri phlentyn bach – ac un Roberts (chwaer yng nghyfraith) siarad am ei gwaith yn gwneud Lletyllwyd, ar ei ben blwydd yn ohonynt heb ei geni ar y pryd. fod yn bresennol oherwydd homeopathi yn Aberystwyth. 80eg oed ar y 18fed o Ebrill. Mae profedigaeth o’r fath yn gwaeledd. Mae amryw o bobl sydd yn ysigo’r goreuon, ac yn aml ni isel eu hysbryd yn mynd ati yn Brysiwch wella ddeuir dros y profiad, ond roedd Diolch rheolaidd, maent hefyd o help Mary yn wydn a dewr. Er bod mawr i bobl sydd yn dod dros Dymunwn wellhad buan i Connie amseroedd yn galed ni adawodd Hoffai Eleanor, Anne a ryw salwch arbennig. Mae yn Evans, Gwawrfryn, a Mairwen i ddrwgdeimlad na chwerwder ei Raymonda ddiolch i bawb am aml iawn yn gallu gwella pobl yn Jones, Tan-y-berth - y ddwy llethu ond brwydrodd ymlaen y gefnogaeth a’r caredigrwydd well nac unrhyw dabledi. Mae’n wedi cael triniaethau yn Ysbyty gan fod yn ffyddlon i’w phlant a ddangoswyd iddynt yn ystod bopeth i wneud rhwng meddwl Bron-glais yn ddiweddar. a rhoi magwraeth dda iddynt, a eu profedigaeth ddiweddar. a’r corff sydd yn eich iachau. Mae’r hynny ar ei phen ei hun. Roedd Diolch am y cardiau, y blodau, homeopathiaid fel Marian yn Cystadlu ei theulu’n eithriadol o bwysig y galwadau ffôn a’r negeseuon gwneud gwaith da dros ben. iddi – ei merched, ei hwyrion o gydymdeimlad; hefyd am y Diolchwyd i Marian yn Llongyfarchiadau i barti deulais a’i hwyresau a’i gorwyrion rhoddion hael a dderbyniwyd i swyddogol gan Elsie Morgan, ac Uwch Adran Bro Dafydd a’u a’i gorwyresau. Pan fu farw Eglwys Sant Ioan, Penrhyn-coch yna cafodd sawl un gair a thrafod harweinydd Greg Roberts sydd Raymond roeddynt yn byw ym a’r Gymdeithas MS. Mae diolch pethau dros gwpanaid o de. drwodd i Eisteddfod Genedlaethol Mhantybanadl, Comins-coch ond arbennig i wragedd Eglwys Sant Tynnwyd y raffl fisol. yr Urdd yn Abertawe. Bydd y sylweddolodd Mary fod angen Ioan am ddarparu lluniaeth ar rhagbrawf fore Mercher gyda’r cartref mwy arnynt a chafwyd ôl yr angladd, i’r Canon Stuart Ar y teledu gystadleuaeth ar y llwyfan am eiddo yn Nhal-y-bont ac yno, yn 5 Bell am ei wasanaeth arbennig 13.40. Penrhiw, y magodd ei phlant. a chydymdeimladol; Mrs Jean Gwelwyd Lloyd Edwards ar ‘Wedi O’i holl swyddi, y gwaith a Murray am ei theyrnged; Mrs Tri’ yn ddiweddar yn dangos sut Pulpud Horeb roddodd fwyaf o foddhad iddi Edwina Davies a Mr Dai Alun i wneud jams, chutneys ac yn y oedd nyrsio. Fe ddechreuodd Jones am ddosbarthu’r taflenni; blaen. Mae wrth ei waith bob Os byddwch yn ymweld a’r yn yr hen ysbyty yn Ffordd Mrs Eirwen Hughes am ganu’r dydd ac yn ei amser hamdden yn Arddangosfa Pregethwyr a y Gogledd, Aberystwyth cyn organ; Mr Egryn Evans a Mr prysur wneud yr holl gyffeithiau Phulpudau yn Amgueddfa symud i’r ysbyty newydd yn Max Jenkins (clochyddion); yma. Mae hefyd yn cystadlu Ceredigion (yno hyd 14 Mai) fe Ffordd Caradog. Nid oedd yn staff D. J. Evans, Cyfarwyddwyr mewn sioeau dros Gymru gyfan welwch hen bulpud Horeb ar ochr deall ystyr y gair ymddeol a Angladdau, am eu gwasanaeth a gwelwyd, yn ei gartref, yr holl chwith y llwyfan Fe’i symudwyd phan ymddeolodd o’r ysbyty urddasol a phroffesiynol, a staff wobrwyon mae wedi eu hennill. yma pan gafwyd hen bulpud yn 60 oed fe barhaodd i wneud Cartref Nyrsio Plas Cwmcynfelyn Mae bellach hefyd yn beirniadu Jezreel, Goginan yn Horeb. gwaith nyrsio preifat am ryw lle treuliodd Mary bymtheng mewn sioeau ac yn mynychu pob ddeng mlynedd. Roedd Mary mlynedd olaf ei bywyd. sioe sydd ar gael. Da iawn ti Lloyd Cyngerdd yn gyfarwydd â gwaith caled, yn a phob llwyddiant i ti eto yn y wraig fonheddig ac yn wraig a Merched y Wawr dyfodol. Cynhaliwyd noson arbennig chanddi ffydd. Penrhyn-coch gan Gapel Horeb er mwyn codi Cynhaliwyd yr angladd ddydd Gwellhad buan arian at Gronfa Tirion Lewis yn Sadwrn, 5 Chwefror, yn Eglwys Nos Iau 13eg o Fawrth croesawodd Neuadd y Penrhyn nos Wener 15 Sant Ioan, Penrhyn-coch pan ein Llywydd, Glenys Morgan, bawb Dymunwn wellhad buan i’r Ebrill. Arweiniwyd y noson yn ddaeth tyrfa o deulu a ffrindiau i’r cyfarfod. Trafodwyd y busnes canlynol i gyd sydd wedi bod yn hwyliog iawn gan Elen Pen-cwm a ynghyd i roi diolch am fywyd arferol ac fe longyfarchodd y yr ysbyty yn ddiweddar, sef: Jamie, chafwyd eitemau gan Gôr Meibion Mary. Roedd y gwasanaeth dan Llywydd y Tîm Dartiau sydd wedi 15 Dolfach, a gafodd driniaeth Aberystwyth, Sioned Exley, Sion ofal y Canon Stuart Bell gyda Mrs. mynd trwodd i’r chwaraeon yn lawfeddygol yn ddiweddar; Elen Wyn Hurford, Gwenno Morris, Eirwen Hughes wrth yr organ. Yr Machynlleth ym mis Mai. Y tair Pryse, Llys y Cwm, a fu yn Ysbyty Anwen Morris, Gwenno Morris, archgludwyr oedd Sean Sedore, aeth ymlaen oedd Eirlys Davies, Bron-glais yn ddiweddar, hefyd Alun John, Angharad Fychan ac Shayne Sedore, Alex Roberts, Glenys Morgan a Susan Hughes. Agnes Morgan, Cwrt Villa, a fu yn Efan Williams a Greg Roberts. Y Gareth Reid, Gregory Roberts Da iawn ferched. yr ysbyty. cyfeilydd oedd Eirwen Hughes, (wyrion), a Mr Peter Davies (nai). Pen-cwm. Cafodd y gynulleidfa a Y prif alarwyr oedd Eleanor a Aeth ein Llywydd ymlaen i Daliwch i wella i gyd, mae’r lanwai’r Neuadd a Tirion ei hun Selwyn, Anne a Ken, Raymonda groesawu ein gwraig wadd sef gwanwyn wedi dod. fwynhad arbennig , Y llywydd a Mike (merched a meibion Marian Gray o Drefeurig a oedd oedd y Parchg Peter M. Thomas yng nghyfraith); Sean, Shayne, wedi dod atom ar fyr rybudd Pen blwydd arbennig a gyflwynodd araith bwrpasol Richelle, Gareth, Ceri, Nicole, Alex, oherwydd bod y wraig oedd a diffuant. Diolch i bawb a Gregory a Rebecca (gorwyrion a i fod yn methu dod. Cafwyd Dymunwn ben blwydd hapus gyfrannodd i wneud y noson yn gorwyresau). Methodd Mrs Enfys noson ddiddorol dros ben. Bu yn iawn i Defi John Edwards, llwyddiant

Sion Wyn Hurford a Sioned Exley 12 Y TINCER EBRILL 2011

EISTEDDFOD PENRHYN-COCH . EISTEDDFOD PENRHYN-COCH . EISTEDDFOD PENRHYN-COCH .

Cafwyd Eisteddfod wych unwaith eto - yr ariannol gan Aaron ac Ashley Stephens, Glan a’r trwmpedwr oedd Efan Williams. oedd hon yn un o’r goreuon ers llawer Seilo. Mae’n diolch hefyd yn fawr i Ferched y blwyddyn, ac fel Pwyllgor mae ein diolch Ein beirniaid ar y dydd Sadwrn oedd Gegin am eu gwaith ardderchog, i deulu yn fawr iawn i bawb a gyfrannodd mewn Cerdd: Helen Wyn, Brynaman a Llefaru Reynolds a fu â gofal wrth y drws, i bawb o’r unrhyw fodd i’w gwneud yn eisteddfod a llenyddiaeth: Aled Gwyn, Caerdydd a’r pwyllgor a weithiodd mor dda ac i bawb o’r lwyddiannus dros ben, gyfeilyddes oedd Lowri Evans, Caerdydd. cystadleuwyr a’r gynulleidfa a’r cyfranwyr oll Y beirniaid nos Wener oedd Cerdd: Meinir Llywyddion y dydd Sadwrn oedd Alwen a wnaeth eu rhan i gadw yr eisteddfod i fynd. Wyn Edwards, Llandre ac Enfys Hatcher, Fanning (prynhawn) a’r Cynghorydd Diolch hefyd i’r beirniaid i gyd am eu gwaith Gors-goch; Emyr Pugh-Evans oedd yn arwain Richard Owen (nos) a’r arweinyddion Emyr hwy, i’r cyfeilyddion am eu gwaith bendigedig a’r gyfeilyddes Heddwen Pugh-Evans, y Pugh-Evans a Rhys Hedd, y Borth a Cemlyn ac am haelioni y llywyddion. Borth. Llywydd y noson oedd Janice Morris, Davies a Rhian Dobson, Penrhyn-coch. Gellir gweld y canlyniadau llawn a lluniau Penrhyn-coch a rhoddwyd y Tlws a’r wobr Canwyd cân y cadeirio gan Angharad Fychan o’r Eisteddfod ar http://www.trefeurig.org/

‘Gwreiddiau’

Wrth dynnu’r llen ysblenydd Daw’r wawr oer i dorri’n rhydd A’i olau i ddatgelu Un wlad a’i hanesion lu A naddwyd o’r mynyddoedd; Un hil a grewyd pan oedd Y dydd yn rhydd fel breuddwyd A’r nos yn dyner ei nwyd. O enaid y pren hynaf, Un fesen mor hen â’r haf Ei hun, fu’n arllwys ei hud I’n hanfon tua’r cynfyd, Treiddia un gwreiddyn trwy’r gro, Un genedl yn egino. Fel hud daw’r niwl i’n cofleidio a dwyn Y dydd i’w drawsffurfio, Yn gyfrwys i’n cymhwyso, Yn brawf o chwedloniaeth bro. Cawn weld gwlad Ysbaddaden, ac Arthur A’r gwyrthiau drwy’r niwlen, Gwelwn Culhwch ac Olwen, Gweld Gwythyr, Gwrhyr â gwên. Yna trwy’r hud daw’r ddrudwen a’i nodyn Siwan Aur George, Llanilar, ddaeth yn gyntaf ar yr Betsan Fychan, 3 oed, Glanrafon, Penrhyn-coch a Dan adain i Nisien, unawd a’r llefaru 8-10 oed. Llun: Arvid Parry-Jones enillodd ddwy gystadleuaeth - unawd a llefaru i blant Am ormes mewn hanes hen, meithrin. Llun: Arvid Parry-Jones A’r hyn fu’n warth ar Branwen. Daw dau â hualau dialedd, dau Dan don o unigedd, A’r ddau? Lleu a Blodeuwedd, Yn gaeth, yn welw eu gwedd. Sawl teyrnas a wel Teyrnon, o hirbell I Arberth daw’n ffyddlon, Yn ei law, llanc a gwên lon, Yr un gollodd Rhiannon. Yna cawn hanes Taliesin, un llawn O’r ddawn i farddoni’n Gelfydd a’i ffydd yn hau’r ffin, Yr un fu’n herio Heinin. Arwyr ddoe, gwir wreiddiau hen A’u bywyd ym mhob awen, O’r gwyll, o ryw amser gynt, Eneidiau oesol ydynt.

Yr oes hon ar frys o hyd A ninnau heb un ennyd I aros, i ystyried Rhyddhau ein gwreiddiau a’r gred Enillwyd y gadair gan Osian Rowlands, Llandwrog - a hynny am yr ail waith gan mai ef enillodd ddwy flynedd nôl. O oleuo chwedleuon Mae cysylltiad lleol gan Osian - magwyd ei wraig Sioned (Hywel) yn Dolau. Roedd y gadair eleni yn rhodd er cof A’n hawl i’r diriogaeth hon. am eu rhieni gan Alun, Merfyn ac Islwyn Hughes, Trawsnant ynghyd a gwobr ariannol o £100. Diolch yn fawr i’r teulu am eu haelioni. Llun: Arvid Parry Jones Mistar Mostyn - Osian Rowlands Y TINCER EBRILL 2011 13

EISTEDDFOD PENRHYN-COCH . EISTEDDFOD PENRHYN-COCH . EISTEDDFOD PENRHYN-COCH .

Enillwyr lleol unawd blwyddyn 1-2: 1af Arwen Exley; 2il Sian James; cydradd 3ydd: Enillwyr lleol - unawd dosbarth derbyn: Cerys Wyn Hurford; a llefaru dosbarth Olivia Blesovsky a Megan Evans. Llun: Arvid Parry-Jones derbyn: Carys James. Llun: Arvid Parry-Jones

Beirniadaeth

Mistar Mostyn Cerdd gynganeddol gan fardd galluog ond sydd efallai ar ei brifiant. Trawyd ar syniad da wrth ddehongli’r testun gan fwrw ati i fawrhau cyfoeth ac etifeddiaeth iaith a chenedl. Mae’n mynd rhagddo gan ddirwyn ein stori a’n chwedl fel Cymru rhagddi drwy gyfeirio at gyfoeth ein chwedloniaeth sydd yn y pendraw yn rhan o’n gwreiddiau ni fel pobl. Mae’r darn cywydd agoriadol yn agoriad effeithiol i’r gerdd ac yn llifo’n rhwydd ac esmwyth. Mae’r gyfres englynion hefyd yn osgoi’r perygl iddyn nhw fynd yn gatalog, yn bennaf oherwydd bod y nodweddion arbennig a berthyn i’r gwahanol gymeriadau chwedlonol yn creu amrywiaeth ohonynt eu hunain. Efallai y gallai’r clo gael ei gymhwyso ychydig er mwyn ystwytho’r mynegiant, ond cerdd a chryn gamp iddi a’r syndod yw i gymaint gael ei gyfleu o fewn cwmpas mor fyr. Aled Gwyn Y Cyng. Richard Owen, llywydd nos Sadwrn Angharad Fychan yn canu cân y cadeirio 14 Y TINCER EBRILL 2011

EISTEDDFOD PENRHYN-COCH . EISTEDDFOD PENRHYN-COCH . EISTEDDFOD PENRHYN-COCH . Tlws yr Ifanc - Eisteddfod Gadeiriol Penrhyn-coch 2011

Daeth saith ffolio o waith i law yng a chadarn. Hoffais y syniad o arbrofi gydag nghystadleuaeth Tlws yr Ifanc. Yn eu offerynnau ychwanegol, ond, mae’n rhaid bod mysg, cafwyd amrywiaeth helaeth o yn ofalus wrth ychwanegu offerynnau pres i’r wahanol arddulliau a chyfuniadau o leisiau gwead. Mae yna beryg i’r ensemble offerynnol ac offerynnau. Braf oedd gweld fod pob drechu’r lIeisiau. Serch hyn, dyma gerddor ymgeisydd wedi cyflwyno gwaith mewn medrus a chreadigol. fformat clir gan ddefnyddio meddalwedd Casgliad o ganeuon mewn arddull sioe cerddorol yn broffesiynol. Cyfansoddiadau gerdd a chafwyd gan ‘Ryan Giggs’. Roedd lIeisiol oedd y mwyafrif o’r darnau gyda pedwar darn yn y casgliad, ac yn eu mysg nifer ohonynt yn cynnwys offerynnau cafwyd cyfuniad medrus o leisiau unawdol, amrywiol ar gyfer y cyfeiliant. 0 ystyried deuawdau ynghyd â gwaith cor SATB. Teimlais bod yr ymgeiswyr i gyd wedi defnyddio fod iaith harmonig y gyfrol yma yn dangos meddalwedd tebyg i Sibelius er mwyn aeddfedrwydd arbennig. Un o gryfderau cynhyrchu sgor, dim ond un cystadleuydd amlycaf ‘Ryan Giggs’ yw rhwyddineb y gosod manteisiodd ar y cyfle o gyfrannu recordiad ar gyfer y lleisiau a’r defnydd hyderus o sain. offerynnau amrywiol. Pleser o’r mwyaf oedd darllen gwaith y Sgil y cystadleuydd yw bod y llinel lleisiol saith ymgeisydd, a dyma ychydig o sylwadau bob amser yn flaenllaw yn y gwead. Daw’r am y ddau a ddaeth i’r brig, sef ‘Stesion Strata’ gyfrol i ddiwedd grymus gyda’r gân ‘Un Llongyfarchiadau i enillydd Tlws yr Ifanc - Eurion Jones a ‘Ryan Giggs’. Teimlais fod cyfansoddiadau’r ydym Ni’. Uchafbwynt teilwng i gasgliad Williams o Cysgod y Pîn, Cwm-ann, Llanbedr Pont ddau yma yn dangos nifer o rinweddau graenus. Steffan. Mae Eurion ar hyn o bryd yn fyfyriwr blwyddyn medrus, ac yn gosod eu gwaith ar lefel uwch Hoffwn longyfarch holl gystadleuwyr gyntaf ym Mhrifysgol Cymru , Aberystwyth yn astudio yn y gystadleuaeth yma. Tlws yr Ifanc. Roedd hi’n bleser ac yn fraint Economeg. Mae’n dweud ei fod yn ddiolchgar i’w Roedd tri darn yn ffolio ‘Stesion Strata’, darllen eu gwaith, a gobeithio y byddant i rieni ac i athrawon Ysgol Penweddig yn enwedig yr darn cerdd-dant ‘Llais Pavarotti’, pedwarawd gyd yn parhau i fireinio’u crefft yn y dyfodol. adran gerdd am roi arweiniad a chymorth iddo. Ei brif lIinynnol ‘Hau’r Hadau’ ac ‘Ymdeithgan y Mae gwaith addawol ‘Stesion Strata’ yn ddiddordebau ydy chwarae cello, trombôn a phob math Werin’ ar gyfer chwe piano trydanol a drwm haeddu clod ac yn dangos dychymyg a’r gallu o chwaraeon. Fe’i gwelwyd ar fwy nag un achlysur ochr. Cafwyd ymgais dda yn ‘Ymdeithgan i arbrofi. Ond, gwaith aeddfed a medrus ‘Ryan yn ennill nifer o wobrau am gyfansoddi e.e. Tlws y y Werin’ i greu darn cyfoes gyda nifer o Giggs’ sydd wedi dod i’r brig eleni. Y mae Cerddor yn Eisteddfod Ysgol Penweddig; Gwobr Gyntaf rinweddau cyffrous, megis newid yr arwydd ‘Ryan Giggs’ yn deilwng o glod ac anrhydedd am gyfansoddi dan 15eg a 19eg yn Eisteddfod yr Urdd. amser ac amrywio’r gwead cerddorol. Yn y yr Eisteddfod, fel enillydd Tlws yr Ifanc, Tra ym mlwyddyn 12, sgoriodd y marciau uchaf yn pedwarawd llinynnol, cafwyd ymgais dda i Eisteddfod Gadeiriol Penrhyn-coch, 2011. Arholiad Cerddoriaeth Cyd Bwyllgor Addysg Cymru ar ddefnyddio harmonïau amrywiol. Roedd y Talfyriad o feirniadaeth Jane Leggett. Gellir draws y wlad. Llongyfarchiadau mawr iddo am ei holl darn cerdd-dant yn enghraifft draddodiadol darllen y cyfan yn http://www.trefeurig.org/ orchestion.

Cwlwm Beirniadaeth

Ym mrig yr hwyr Gwyrth mae genynnau’n gwau, Hoffais y gerdd hon ar y a thincial y ddawns gyfrin darlleniad cyntaf. Mae ynddi yn plethu alaw newydd ffresni a didwylledd ac mae’r ar gregyn gwynion yfory. mynegiant drwyddi yn afaelgar. Ceir paragraff agoriadol Daethost yng nghanol lliwiau drud yr hydref synhwyrus. Caiff llawenydd y i euro bywyd dau, rhieni sy’n dotio ar yr un bach a’th wên yn wefr hyfryd ei gyflwyno’n gynnil ond nid i oleuo’r bore bach. wyf yn siŵr a yw’r ‘llaw fawr yn cwpanu un lai yn gadwyn Llaw fawr yn cwpanu un lai o gariad ‘ yn gweithio’n gwbl yn gadwyn o gariad, gredadwy. a ninnau’n gweld y gorwel yn ymestyn yn bell o’n blaenau Telyneg dwyllodrus o syml gyda ti. ond mae ei datblygiad yn gynnil a gafaelgar. Drwy’r delyneg ar Adeiladu cestyll tywod a chodi cregyn i’r glust ei hyd mae’r bardd yn amlygu’r i glywed alawon aberoedd pell ddawn i ddewis yr union air a’r yn byrlymu trwy’r dychymyg . . . union draw neu gywair. Mae’n disgrifio sefyllfa sydd mor hen â’r Sefyll yno’n hir a syllu, cread ond eto mae rhyw ffresni wrth ddotio, rhyfeddol yn y mynegiant. Ceir rhy fe d du, rhai trawiadau cwbl gofiadwy e.e. a rhoi diolch amdanat. “a’th wên yn wefr hyfryd/i oleuo’r bore bach” a “i glywed alawon Gwyrth aberoedd pell/yn byrlymu drwy’r Gwyrth - Karina Wyn Dafis, Llanbryn-mair dychymyg...” Aled Gwyn Alwen Fanning, Llywydd pnawn Sadwrn Y TINCER EBRILL 2011 15

EISTEDDFOD PENRHYN-COCH . TREFEURIG

Marwolaeth Eifion Lewis, Cwmerfyn; Delyth Jones, Bronheulwen, Trefeurig; Trist oedd clywed am farwolaeth George Windsor Pugh (gwas Megan Thomas, Ty’n-gelli gynt, fferm Nantybwla); Gwilym ym Mhlas Cwmcynfelyn ddydd Evans, Tegfan, Trefeurig; Dilwyn Gwener 15 Ebrill. Lewis, Penrhyn-coch; Mavis Jones, Bwlchydderwen; Elwyn Cinio Urdd Trefeurig Jones, Cemlyn, Trefeurig. 1960degau Yn eistedd Chwith i’r dde Dilwyn Davies, Llwynderw, Rhes gefn Trefeurig; Eirlys Jones, Berry Evans, Cefn-llwyd; David Bwlchydderwen; Wil Defi Evans, 2 Tregerddan, Bow Street; Morgan, Lletycaws (Arweinydd); Terry Prescott, Trefeurig. Menna Lewis, Cwmerfyn; Jim Richards, Ceirios, Penrhyn-coch. Rhes ganol Cyflwynwyd Cwpan Parhaol ar gyfer cystadleuaeth yr Her Unawd gan y teulu Eirlys Jones, Cemlyn, Trefeurig; er cof am Mary Thomas, Bronsaint. Dyma Greg Roberts, wyr Mary Thomas yn cyflwyno’r cwpan i’r enillydd cyntaf - Efan Williams, Lledrod.

Englyn Digri: Het

Un ddel at haul a heli – neu un ddu At ddydd claddu Magi, Neu un fawr, debyg i Fi, Addas i siarad drwyddi.

Phil Davies

Syniad da yn cael ei drafod yn ddeheuig gan weithio yn esmwyth at yr ergydion yn y clo. Hwyrach y gallwch ymlafnio i beidio dibynnu ar yr ‘n’ wreiddgoll yn ormodol ond eto mae’n ymgais sy’n haeddu’r wobr lawn.

Diolch i David Evans, Bow Street am gael benthyg y llun.

Côr Ger-y-lli

Y Tri Amigo Lisa Angharad, Maes Meurig, un o gyflwynwyr Ddoe am ddeg ar S4C 16 Y TINCER EBRILL 2011

CANLYNIADAU EISTEDDFOD PENRHYN-COCH

MEITHRIN Unawd offeryn cerdd UWCHRADD Unawd 1 Elain Donnelly (piano) Llefaru 1 Betsan Fychan 2 Sioned Exley (recorder) Gwenno Morris 2 Ifan Evans 3 Sion Jones (trwmped) Anwen Morris 3 Sian Evans a Lleucu Thomas UWCHRADD Parti Unsain (plant ysgol) Llefaru Unawd Y Côr Blwyddyn 1a 2 a 5 a 6 1 Betsan Fychan DIM CYSTADLU Dosbarth derbyn a cylch meithrin 2 Ifan Evans 3 Sian Evans a Lleucu Thomas Unawd offeryn cerdd Parti Llefaru (plant ysgol) DIM CYSTADLU Cerdded i’r ysgol CYNRADD Blwyddyn 1a 2 a 5 a 6 Unawd (Dosbarth Derbyn) Llefaru (Dosbarth Derbyn) Dosbarth derbyn a cylch meithrin 1 Cerys Hurford 1 Carys James 2 Evie Steward 2 Cerys Hurford LLENYDDIAETH 3 Carys James & James Wilson 3 Evie Steward Cadair Osian Rowlands, Llandwrog John Meurig Edwards, Aberhonddu Unawd (Blwyddyn 1-2) Llefaru (Blwyddyn 1-2) 1 Arwen Exley 1 Megan Evans Telyneg ‘Cwlwm’ 2 Sian Jenkins 2 Olivia Blesovsky Karina Wyn Dafis, Llanbryn-mair 3 Olivia Blesovsky & Megan Evans 3 Chloe Waters Englyn digri ‘Het’ Unawd (Blwyddyn 3-4) Llefaru (Blwyddyn 3-4) Phil Davies, Tal-y-bont 1 Zoe Evans 1 Zoe Evans 2 Cerys Ann Reeves 2 Cerys Ann Reeves Stori fer ‘Y nos’ 3 Charlotte Ralphs 3 Steffan Huxtable Dafydd Guto Ifan, Llanrug

Unawd (Blwyddyn 5-6) Llefaru (Blwyddyn 5-6) Brawddeg CYNEFIN 1 Sioned Exley 1 Sion Hurford Mary Morgan, Llanrhystud a Carys Briddon, 2 Sion Hurford 2 Becky Hicks Tre’r-ddôl 3 Becky Hicks 3 Seren Jenkins Soned ‘Cartref’ John Meurig Edwards, Aberhonddu

Limrig ‘Un diwrnod fe brynais i filgi’ Phil Davies, Tal-y-bont & Megan Richards,

Erthygl i gylchgrawn John Meurig Edwards, Aberhonddu & Dafydd Guto Ifan, Llanrug

Adolygiad o hunangofiant John Meurig Edwards, Aberhonddu

TLWS YR IFANC (dan 21 oed) - darn cerddorol Eurion Jones Williams, Cwm-ann

Gellir gweld y canlyniadau llawn a lluniau o’r Eisteddfod ar www.trefeurig.org/

GWASANAETH Blodau i bob achlysur TEIPIO Blodau’r Bedol

CYSYLLTWCH Â Priodasau . Pen blwydd . MAIR ENGLAND Genedigaeth . Angladdau . PANTYGLYN Blodau i Eglwysi a LLANDRE Chapeli neu unrhyw achlysur CEREDIGION SY24 5BS Donald Morgan

Hen Efail, Llanrhystud SY23 5AB FFON: 01970 828693 Ffôn 01974 202233 E-BOST: [email protected] Danfon am ddim o fewn dalgylch y Tincer Y TINCER [email protected] Y TINCER EBRILL 2011 17

Y Bleidlais Amgen CYNGOR CYMUNED TREFEURIG Gelwir refferendwm fel rheol pan fo cefnogol o’r Ceidwadwyr neu Lafur, newid mawr yn y fantol, a gan amlaf am y rheswm syml eu bod yn ystyried y rheini sydd yn ystyried eu hunain pleidlais i’w dewis blaid yn wastraff Cyfarfu’r Cyngor nos Fawrth, 22 Chwefror, yn Neuadd yn wleidyddol flaengar sydd o blaid y - yn wir, mae’r pleidiau poblogaidd y Penrhyn gyda’r Cadeirydd, Trefor Davies, yn y gadair. fath bleidlais. Mae’r pôl ar y bleidlais wedi anelu eu hymgyrchoedd tuag at Roedd saith aelod arall yn bresennol ynghyd â’r clerc, amgen yn achosi cryn benbleth felly, y pleidleiswyr yma yn y blynyddoedd a derbyniwyd ymddiheuriadau oddi wrth Mervyn oherwydd yr hyn sy’n ei nodweddu diwethaf trwy bwysleisio mai ras Hughes a Gwenan Price. mwy na dim yw cyn lleied o newid dau geffyl sydd yn yr etholaeth hon. Adroddodd y Clerc fod llyfrau cofnodion y Cyngor ar mae’n addo. Fel sy’n hysbys, roedd y Gyda’r bleidlais amgen, mae yna fodd gyfer 1945-2008 bellach wedi’u trosglwyddo i ofal Archifdy gwleidydd a fynnodd y refferendwm iddynt fynegi eu cefnogaeth am eu Ceredigion; hefyd roedd y Llyfrgell Genedlaethol wedi - Nick Clegg y Dirprwy Prif hoff blaid trwy osod ‘1’ gyferbyn â’u cadarnhau y byddai’r llyfrau cofnodion ar gyfer 1894-1945 Weinidog - eisoes wedi galw’r sustem dewis cyntaf, ac yna ‘2’,’3’ ac yn y blaen, yn cael eu trosglwyddo o’r Llyfrgell i’r Archifdy fel y yma o bleidleisio yn ‘gyfaddawd i fynegi eu barn ar y pleidiau sydd yn byddai’r cyfan ar gael gyda’i gilydd. bach truenus’. Nid y fath o slogan i weddill. Nodwyd fod ymateb y Cyngor i’r Cynllun Datblygu ysbrydoli’r bleidlais ie! Ac eto, mae’n Dadleir bod yna fanteision Lleol wedi’i anfon i Gyngor Ceredigion erbyn y dyddiad rhaid bod y sustem yn cynnig rhyw eraill: bod y fath sustem yn hybu penodedig. ogwydd newydd ar ein gwleidyddiaeth gwleidyddiaeth fwy cynwysedig, gan Adroddodd Richard Owen am gyfarfod o Bwyllgor - o ryw faint o bwys - neu ni fyddai’r fod gwleidyddion yn gorfod apelio i’r Cyswllt Cynllun Nant-y-moch a gynhaliwyd yn Ceidwadwyr am ei gwrthwynebu. mwyafrif i sicrhau buddugoliaeth. Am Nhal-y-bont ar 25 Ionawr. Roedd yr aelodau wedi Cyn trafod y sgîl effeithiau posib yr un rheswm, mi fyddai’n anoddach gwrthod arwyddo’r ddogfen yn cytuno fod yr holl mae yna angen mentro esbonio’r i blaid fel y BNP ennill sedd nac o dan broses o ymgynghori â’r gymdeithas leol wedi’i sustem! Y gofyniad yw bod y sustem gyfredol. Ar hyn o bryd gall chyflawni’n llwyddiannus. Prif asgwrn y gynnen oedd pleidleiswyr yn mynegi eu barn ar yr gwleidydd ennill llai na thraean o’r nad oedd y cwmni (SSE Renewables) yn fodlon cael ymgeiswyr trwy osod rhifau gyferbyn bleidlais ond eto llwyddo i gipio’r sedd. unrhyw drafodaeth ar faint y gronfa gymdeithasol â’u henwau, yn ôl eu ffafriaeth - yn Mae’r lleiafswm o 50% o’r pleidleisiau y bwriedid ei sefydlu pe byddai’r cynllun yn mynd hytrach na’r un ‘x’ ar bwys eu dewis hefyd yn sicrhau bod y gwleidyddion yn ei flaen. Felly, roedd cyfarfod arall i fod lle gellid blaid. Digon hawdd i’r pleidleiswyr hynny sydd yn eistedd ar etholaethau gwyntyllu’r mater ymhellach. Adroddodd Trefor Davies felly, ond nid felly i’r rheini sy’n saff yn gorfod gwneud fwy o ymdrech fod Grãp Datblygu Ysgol Trefeurig yn y broses o wneud gwneud y cyfri! Cyfrifir y bleidlais, i apelio i’r sawl nad sy’n rhan o’u cais am arian i’r Loteri, ac er mwyn cyd-fynd â rheolau’r ac os nag yw’r ymgeisydd buddugol pleidlais graidd. Gall y sustem arwain Loteri, roedd y Grãp wedi newid ei enw i ‘Canolfan wedi derbyn 50% neu fwy o ‘rhifau 1’ at etholiadau agosach, ac o’r herwydd Gymunedol Hen Ysgol Trefeurig Community Centre yr etholwyr, mae’r papurau pleidleisio seneddau crog - mae’n debyg fe fyddai’r Ltd’. o blaid yr ymgeisydd lleiaf poblogaidd rhyddfrydwyr wedi derbyn tua 30 sedd Cytunwyd i gefnogi cais Elin Jones AC i yn cael eu cyfrif eto. Fe’u rhennir ychwanegol yr etholiad diwethaf - ond wrthwynebu’r bwriad i gau gorsaf Gwylwyr y Glannau ymysg yr ymgeiswyr eraill ar sail pa ar y llaw arall ni fyddai’r un sustem yn Aberdaugleddau. Daethai llythyr oddi wrth rai o enw sydd wedi derbyn rhif ‘2’. Os yw’r wedi creu buddugoliaeth hyd yn oed drigolion stâd Maesyrefail yn cwyno am lamp nad ymgeisydd fwyaf poblogaidd eto i mwyach i Thatcher yn ‘87 a Blair yn ‘97. oedd yn gweithio ers talwm. Gan nad yw’r stâd wedi’u ennill 50% o’r bleidlais, mae’r broses o Yn y pen draw, dyfalu rydym mabwysiadau gan y Cyngor Sir, ni allai’r Cyngor ail-gyfri pleidleisiau’r ymgeisydd lleiaf am effeithiau hir dymor unrhyw Cymuned weithredu yn y mater. poblogaidd yn dechrau eto, a dim ond newid, yn enwedig oherwydd diffyg Cyflwynodd y Clerc Asesiad Risg ar gyfer holl yn gorffen pan bod un o’r ymgeiswyr enghreifftiau o’r sustem ar waith - tair weithgareddau a chyfrifoldebau’r Cyngor, yn enwedig yn cyrraedd y ganran hollbwysig. gwlad yn unig sy’n ei defnyddio ar hyn yr holl drafodion ariannol gan gynnwys yswiriant. Pa effaith felly fyddai’r sustem o bryd. Oherwydd yr amwyster yma, Roedd yr adolygiad yn un manwl a threfnus, a newydd yn cael? Mae un canlyniad mae yna le i ddadlau bod rhesymau chymeradwywyd ef gan y Cyngor. o’r bleidlais amgen yn siwr o fod yn gwleidyddol, tymor byr, yn cynnig Roedd un cais cynllunio ar gyfer gwelliannu berthnasol i nifer yng Ngheredigion, rhesymau atyniadol dros bleidleisio’r diogelwch tân ym Mhlas Gogerddan – dim ac etholaethau o’i math. Gan fod y naill fordd neu’r llall - boed hynny i gwrthwynebiad. sustem yn eich galluogi i fynegi greu embaras i’r Rhyddfrydwyr neu Adroddwyd fod dau wedi ymgeisio am swydd y Clerc, cefnogaeth i fwy nag un o’r ymgeiswyr godi gwrychyn y Torïaid. Yn y pen a dosbarthwyd y ceisiadau i’r aelodau. Penderfynwyd (yn ôl trefn eich ffafriaeth bersonol), draw, y ddadl bwysicaf, a’r un sy’n cyfweld y ddau ymgeisydd ar 7 Mawrth. Yn dilyn y nid oes anghenraid i rheini sydd am debyg o’m mherswadio i bleidleisio ‘ie’, cyfweliadau, penodwyd Mrs Meinir Jenkins, Llanfarian, i’w pleidlais wir gyfri, bleidleisio’n yw sicrhau bod diwygiad o ryw fath yn Glerc y Cyngor, i gychwyn ar ei gwaith ym mis dactegol. Hynny yw, mae nifer yn ein yn digwydd - ac nad yw gobeithion o Ebrill. Mae Mrs Jenkins eisoes yn Glerc i gynghorau hetholaeth erbyn hyn yn pleidleisio greu sustem fwy democrataidd yn y Llanfarian a’r Faenor, ac felly’n brofiadol yn y gwaith. naill ai dros y Blaid Ryddfrydol neu d y fo d o l y n c a e l e u h y s g u b o i ’ r n e i l l t u . Pob dymuniad da iddi yn y swydd newydd. Blaid Cymru, er eu bod yn fwy Huw Williams Am gofnodion llawn gweler www.trefeurig.org.

RHODRI JONES FFENESTRI Brici a chontractiwr adeiladu IMEJ FFENESTRI PVCu, HEULFANNAU, DRYSAU a.y.y.b. Am y GWASANETH, PRIS 07815 121 238 a’r SAFON GORAU gan GWMNI LLEOL Gwaith cerrig Sefydledig dros 30 mlynedd Adeiladu o’r newydd Edrychwch am y Estyniadau Patios Ty^ Twt Waliau gardd 01970 880330 Cofrestrwyd gyda Llandre Bow Street

Marilyn a Ifor Jones [email protected] 18 Y TINCER EBRILL 2011

Clerc yn ymddeol COLOFN MRS JONES Wedi deuddeng mlynedd ar hugain fel clerc Cyngor Cymuned Trefeurig, ymddeolodd Mrs Pat Walker, Sunnyside, Cwmsymlog o’r swydd ddiwedd Mawrth. Bydd Un peth sydd yn fy rhyfeddu trowsusau byr a chofleidiwch eich colled fawr ar ei hôl. Swydd rhan amser yw swydd y clerc yw’r newid sydd wedi bod mewn teis a’ch cufflinks - a chi ferched, ond i Pat Walker rhoi gwasanaeth oedd yn bwysig ac nid arferion pobl yn ystod fy mywyd mynnwch eu bod nhw yn gwneud cyfrif yr oriau, a dros y blynyddoedd rhoddodd oriau mawr i. Merched - fel myfi fy hun! - nas fel eu bod hwy yn bartneriaid addas o waith di-dâl a diflino. Er enghraifft mynd o amgylch y gwelwch hwy mewn sgertiau ar i chi yn eich crandrwydd. plwyf gyda swyddogion gwahanol gwmniau ac adrannau o wahân i briodasau ac angladdau Peth arall sydd wedi newid, wrth fewn y Cyngor Sir (a’r Cyngor Dosbarth cyn hynny) i leoli a chyfweliadau a dynion mewn gwrs, yw ymarweddiad pobl. Ni neu chwilio safleoedd addas ar gyfer goleudadau cyhoeddus, trowsusau bach. Nid oeddwn i yn chaniateir ysmygu dan do ond fe seddau parc, hysbysfyrddau ac ati, neu cerdded llwybrau hoff o’r ffasiwn am shorts i ddynion gewch fronfwydo yn gyhoeddus. cyhoeddus y gymuned i baratoi adroddiad i’r Cyngor ar eu ond bu’n rhaid i mi ddysgu ei hoffi Rwan, mae hyn yn fy nharo i yn cyfer. Roedd yn mynychu cyrsiau a darlithoedd gyda’r nos oherwydd yr oedd Meirion yn hoff wirioneddol od ac fe wnâi hynny fyddai o fudd iddi hi fel clerc ac i’r Cyngor. ohonynt, fe dybiech felly y buaswn petawn i ddim yn ysmgyu fy hun. Yn ystod ei chyfnod yn y swydd mae wedi gweld a bod i yn pledio achos unrhyw un a fyn Un rheswm paham y croesawodd ynghlwm â llawer o newidiadau a digwyddiadau pwysig a eu gwisgo. A mi fyddech yn iawn, caffis a gwestai y rhwystr ar ysmygu chyffrous ym mywyd y Cyngor. I enwi dim ond rhai:- dim ond i bawb gofio bod adegau yw fod pobl yn gadael eu busnesau Newid yn ffiniau’r Gymuned gyda plwy Parsel Canol yn pan nad yw eu gwisgo yn addas. os oedd ynddynt rhywun oedd yn cael ei uno â Chyngor Trefeurig. Y mae’n anodd cymryd rhywun ysmygu. Felly, digon teg rhywsut, Newid yn sut mae’r cofnodion y Cyngor yn cael eu sydd yn ceisio am swydd (neu wobr iddynt fod yn barod i fabwysiadu cadw. Hyd 1979 roedd y cofnodion yn Gymraeg yn eisteddfod !) o ddifrif os yw yn dim ysmygu - ond pam mynd ati unig, ac yn cael eu cadw mewn llawysgrifen mewn Llyfr gwisgo trowsus bach. Pethau gwyliau wedyn i ganiatàu arfer sydd hefyd Cofnodion pwrpasol. Erbyn heddiw maent yn cael eu ac ymlacio ydynt yn eu hanfod yn gwacàu caffis? cadw yn ddwyieithog ar gyfrifiadur y Cyngor ac i’w gweld ac ydech chi yn mynd i benodi Synnaf at nodwedd arall yn y ar wefan Gymunedol Trefeurig http://www.trefeurig.org/ rhywun i swydd sydd yn prancio ffordd y mae pobl yn bihafio pan cymuned-cyngor.php i mewn i’w gyfweliad fel petai ar yn bwyta allan neu yn wir, yn Gweld adfer a diogelu Simne Fawr Cwmsymlog fynd ar wyliau? Ac a ydech chi yn cael paned yn ffreutur y Llyfrgell!. Cynllunio a gosod map o’r ardal a baner y Ddraig Goch mynd i ddyrchafu neu roi adroddiad Bellach, mae’n gwbl fanesol cadw ar sgwâr Penrhyn-coch i ddathlu’r Mileniwm. blynyddol da i rhywun sydd yn dod twrw a gweiddi a chwertthin ar Comisiynu bathodyn swydd arbennig ar gyfer Cadeirydd i’w waith mewn crys T a shorts? Fe draws yr ystafell fel petai chi yw’r y Cyngor. ddylai rhywun wneud, wrth gwrs, fe unig rai yn y byd ac nad oes ots Wrth ffarwelio â hi, estynnwn ein diolch diffuant iddi ddylai rhywun drin pawb yn ôl yr am gysur a mwynhad neb arall. am flynyddoedd o wasanaeth clodfawr, a dymunwn iechyd a hyn a haeddai ond dim ond Duw Mae’n amhosibl i neb glywed dim iddi fwynhau ymddeoliad haeddiannol. sydd yn medru gwneud hynny, y gan dwrw pobl eraill mewn ambell Bydd Pat yn dal i gael ei gweld yn gwneud gwaith mae pob meidrolyn yn gaeth i’w i gaffi. Beth sydd wedi digwydd i’r cyhoeddus o bryd i’w gilydd gan mai hi yw Swyddog farn a’i ragfarn. Fel yr arferai fy hen syniad o breifatrwydd cwmniaeth? Llywyddu Etholiadau yn yr orsaf bleidleisio leol. nain ei ddweud, y dyn yw’r dillad, a A beth sydd wedi digwydd i’r syniad ED mae gwisgo dillad ymlacio ar adegau o gysur corfforol pobl eraill? Yr difrifol megis gwaith yn awgrymu wyf fi, wrth gwrs, yn fyddar ond, natur wagsaw ac ysgeuwedd. Felly, yn ddiweddar, bu’n rhaid i mi ofyn gair o gyngor i chi hogiau ifanc, i fyrddaid dawelu oherwydd yr cadwch y shorts ar gyfer gwyliau a oeddynt mor swnllyd fel eu bod yn chwaraeon. merwino fy nghlustiau i a minnau Mae merched, wrth gwrs yn cadw heb fy ‘hearnig aids’, duw’n unig llygad ar ffasiwn a cholur a steil. a ãyr beth oeddent yn ei wneud i Mae hyd yn oed merch fel fi sydd eraill er fe roedd rhai wedi gadael ddim yn rhyw ferch nodweddiadol eu bwyd ar eu hanner oherwydd iawn yn trio gorau fedraf ar gyfer y sãn. Wrth gwrs, pan fyddaf yn achlysuron arbennig. Nid wyf yn gwisgo fy nhaclau clywed, gall ferch nodweddiadol am nad oes gormod sãn f’effeithio, mewn ffordd gennyf ddiddordeb ysol mewn na arall, ni allaf glywed yr hyn mae ffasiwn na cholur, a hyd yn oed fy nghwmni yn ceisio ei ddweud petai gennyf, erys dau ystyriaeth, y wrthyf oherwydd fod trwst yn mae pethau pwysicaf mewn bywyd fy myddaru, yr wyf wedi gweld yw un peth a’r llall yw na fedrir Gwynn fy mrawd - sydd hefyd yn gwneud ‘ a silk purse out of a sow’s fyddar - a mi yn gorfod bodloni ar ear’ fel y dywedwyd wrthyf droeon wenu ar ein gilydd am fod gormod pan yn ifanc. Ond yr hyn sydd o sãn amgylchynnol yn golygu na yn fy nharo i yw fod dynion fel fedrwn siarad â’n gilydd. petaent yn benderfynol o beidio, Felly, ar ôl i chi ymwisgo ac ychydig o ddynion sydd yn gwisgo ymdrwsiadu, cerwch am bryd o siwtiau i ddim byd heblaw angladd fwyd - ond cadwch eich sgwrs i’ch na phriodas bellach, yn wir, y mae bwrdd eich hun heb frefu chwerthin dyn mewn tei wedi mynd yn beth dros bob man. Dyna’r ffordd i dieithr. Ond gwrandewch ddynion, fwynhau eich hun gan adael i bawb nid oes dim smartiach na dyn mewn arall fwynhau hefyd. A mi rydw i siwt a gwasgod a thei, neu ddyn wedi am fynd i brynu het, mae gennyf ei wisgo mewn trwsus da a sports briodas...... jacket. Hen ffasiwn? Ydi, efallai, ond Boed i chi i gyd gael Pasg mae’n llawn steil ac nid yw steil yn bendithiol. Gwyneth Sadler a Pat Walker yn selio bocs pleidleisiau ar ol etholiad rhai mynd allan o ffasiwn. Gochelwch y blynyddoedd nôl. Y TINCER EBRILL 2011 19

Gofal Traed Aberystwyth ADOLYGIADAU Faint ohonoch chi ddarllenwyr Y Tincer sydd wedi pasio ffenest un o adeiladau’r Diarmuid Johnson Y a cheisio rhwyfo caiac Porth Bach (Eastgate) yn Aberystwyth a sylwi Gwyddel: O Geredigion i mewn dyfroedd peryglus bod ’na siâp troed mawr ar y gwydr? Nifer G alw ay, Gwasg Gomer £7.99 ambell dro. Cawn hanes ef ohonoch, rwy’n siãr. Dyma gartref meddygfa 120t. a’i dad yn pysgota afonydd Gofal Traed Aber, a ‘falle bod rhai ohonoch hefyd. chi wedi bod mewn i gael triniaeth yn y Yn y llyfr hwn cawn hanes Cawn hanes treigl y feddygfa arbennig hon. Ond a oeddech yn Diarmuid Johnson, gãr a tymhorau yn Galway, a gwybod bod ’na gysylltiad agos iawn rhwng fagwyd yn Iwerddon ond hanes creu’r coelcerthi ar y busnes hwn â merch o ardal Y Tincer? Un o sydd â’i fam, Llinos, yn gyfer noson Calan Gaeaf gyd-berchnogion y feddygfa yw Shân Jones, dod o Geredigion. Fe aeth (dyna’r adeg draddodiadol sy’n byw ym Mont-goch gyda’i gãr John hi i Goleg Aberystwyth ar gyfer coelcerth; rwy’n Henry, a’r plant, Alys a Rhodri. Ond un o yn y 1950au a chyfarfod â credu mai Protestaniaeth blant Llandre yw Shân; fe’i ganwyd yn sir Gwyddel ifanc, Desmond oedd yn gyfrifol am symud Gaerfyrddin, ond symudodd y teulu i’r Lôn Johnson, oedd yn dyddiad y digwyddiad Groes, Bow Street, pan oedd Shân yn bedair gwneud ymchwil mewn ymlaen ychydig ddyddiau oed, cyn symud i Landre, lle mae ei rhieni’n gwyddoniaeth yn y Coleg. yng Nghymru a Lloegr er byw o hyd. Un o Landre yw ei gãr hefyd, ac Ganwyd Diarmuid yng Nghaerdydd yn mwyn dathlu methiant cynllwyn Guto yno mae ei rieni yntau’n byw, gyda’r ddau 1965 ond yn 1969 fe symudodd y teulu i Ffowc, ond go brin y gellid disgwyl i’r deulu’n cefnogi gweithgareddau ardal Y ddinas Galway yng ngorllewin Iwerddon Catholigion ddathlu peth felly). Tincer ers blynyddoedd lawer. pan benodwyd ei dad ar staff Coleg y Un o’r penodau mwyaf difyr yw’r Mae’r busnes Gofal Traed wedi ei leoli Brifysgol yno. un am gerddoriaeth draddodiadol yn yn Aberystwyth ers y 1970au, gan symud Felly yn Galway y magwyd y bachgen. Iwerddon a thu hwnt. Dechreuodd yr i’r Porth Bach rhyw saith mlynedd yn ôl, Siaradai ei fam Gymraeg ag ef, felly roedd awdur ddysgu chwarae y chwiban (‘tin ond dim ers Hydref 2010 mae Shân yn ganddo grap da ar Gymraeg llafar, ond whistle’) yn ifanc, a buan y daeth yn gyd-berchennog arno. Cyn hynny bu’n ni ddaeth i arfer darllen Cymraeg tan feistr ar y gwaith. Daeth i adnabod llu o gweithio gyda’r Gwasanaeth Iechyd, lle bu’n ddyddiau Coleg. Hefyd byddai’r teulu yn gerddorion gwerin a chawn hanes sawl un feddyg traed yn arbenigo mewn trin traed ymweld â Tad-cu a Mam-gu yn Aberteifi ohonynt yn y llyfr. Mae hon yn bennod unigolion sy’n dioddef o glefyd y siwgr. am dair wythnos bob haf i gadw mewn ddiddorol iawn ac yn dweud llawer Mae’r feddygfa yn y Porth Bach yn trin cysylltiad â Chymru. Ond yn Galway, y wrthym am fyd canu gwerin Iwerddon. nifer o anhwylderau cyffredin yn ymwneud tu allan i’r cartref Saesneg oedd y brif Darlun o Iwerddon y 70au a’r 80au a geir â’n traed megis llyfnhau croen caled, torri iaith, ond gyda Gwyddeleg yn yr ysgol. Ail yma. Ar ôl dyddiau coleg, fe grwydrodd yr ewinedd poenus, ynghyd â thriniaethau mwy iaith oedd Gwyddeleg i’w dad, ond roedd awdur yn helaeth a gweithio fel darlithydd a arbenigol megis creu mewnwadnau er mwyn yn frwd drosti, ac yn ei defnyddio yn ei newyddiadurwr yng Nghymru, Llydaw, yr cywiro problemau bio-mecanyddol, a chynnig waith fel darlithydd gwyddoniaeth yn y Almaen a Gwlad Pãyl. Tra oedd yn gweithio llawdriniaeth dan anaesthetig lleol. Brifysgol. Felly roedd yn falch iawn pan yn Aberystwyth bu’n byw am gyfnod A wyddoch chi ein bod, ar gyfartaledd, yn gymerodd y bachgen at yr iaith hefyd; yn yn y Borth. Mae newid cymdeithasol yn cerdded rhwng 8–10,000 cam bob dydd, a’n wir ieithoedd a cherddoriaeth ddaeth yn Iwerddon, fel ym mhobman arall, wedi bod, ar gyfartaledd, yn cerdded dros 100,000 brif ddiddordebau Diarmuid. parhau a chyflymu yn yr ugain mlynedd o filltiroedd yn ystod ein hoes! Mae’n bwysig, Yn y llyfr cawn ddarlun diddorol o diwethaf, felly mae’r awdur yn gweld felly, ein bod yn gofalu am ein traed. Dyma Galway a rhai o’i chymeriadau yn y 1970au rhai pethau’n ddieithr iawn pan fydd yn rai o awgrymiadau Shân ynglyn â sut i’w a’r 80au. Mae Galway ar lan môr Iwerydd ymweld â’r wlad yn awr. Ond rwy’n siãr y cadw’n iach: wrth gwrs, ‘next stop, America’ fel y dywed bydd arbenigrwydd Iwerddon a’r Gwyddyl Osgoi torri’r ewinedd yn rhy fyr, yn rhai. Roedd yr awdur yn hoff iawn o yn parhau am sbel hir i ddod. enwedig ar yr ochrau. nofio yn y môr ar bob adeg o’r flwyddyn, Richard Owen Defnyddio ffeil ewinedd i gael gwared ar unrhyw ddarnau miniog ar yr ochrau. Golchi’r traed yn ddyddiol – ond peidio Cheerful with gwybodaeth dechnegol am â’u socian am ormod o amser – dylai pum Insufficient Reason, John awyrennau’r Almaen, sut i’w munud fod yn ddigon. Norrington-Davies. nabod yn yr awyr a natur Mynd i weld arbenigwr yn syth os oes (Cyhoeddwyd gan John eu bomiau. problemau’n codi. Norrington-Davies) £19.51 Y rhyfeddod pennaf Cofiwch edrych am y siâp troed tro nesaf y 428t yw’r cofnodion trylwyr o byddwch yn cerdded ar hyd y Porth Bach! Hanes dyddiau John gynnydd addysgol yr awdur Mae’r Tincer yn dymuno’n dda i Shân a’i Norrington-Davies, yn ystod ei bum mlynedd chyd-berchennog yn eu menter newydd gyda Dôl-y-bont, yn Ysgol Sirol yn yr ysgol, yn farciau Gofal Traed Aber. Edmonton, 1938-1943, yw arholiadau ac yn sylwadau prif drywydd y llyfr, ond athrawon y pynciau yn yr mae’n ymadael yn gyson adroddiadau blynyddol hyd â’r llwybr canol hwnnw i at ei School Certificate, a’r ddilyn trywyddau eraill sy’n cyfan yn cynnwys dogn dda digwydd codi. Ymhlith nifer o hiwmor. fawr o is-draethodau o’r fath, O ystyried bod y llyfr ystyrir pa gyhyrau a ddefnyddir i ddal hefyd yn olrhain llinach yr awdur o ochr pladur, beth yw natur y llwch sy’n codi ei fam (Norrington) a’i dad (Davies) gan o ysgubau barlys, adroddiad ar ymchwil i gynnwys enwau’r holl ffermydd y bu ymddygiad locustiaid, a gwybodaeth am teulu ei dad yn gysylltiedig â nhw yng George Stapledon a datblygiad tir glas. Ceir ngorllewin Cymru oddi ar 1841, mae’n hefyd ddisgrifiad manwl o ddigwyddiadau’r gryn gompendiwm o ffeithiau ac agweddau. ail ryfel byd ar ei hyd, gan gynnwys Oes rhagor i ddod tybed? Shân efo’i merch Alys 20 Y TINCER EBRILL 2011

Myfyrdod y Pasg Ar ãyl y Pasg daw dau brofiad gan fod Iesu wedi atgyfodi. gwahanol iawn at ei gilydd, sef Nid dathlu yn unig am fod dioddefaint a llawenydd. gwyrth wedi digwydd, ond Cofiwn yn y lle cyntaf am dathlu’n ddiolchgar gan mai ddioddefaint Crist. Nid yn am ein camweddau ni y bu unig y dioddefaint corfforol farw Iesu. Drwy ei aberth Ef arteithiol ar y groes, ond y ar y groes, cawn ninnau ein llwybr caled a gerddodd Iesu gwneud yn iawn gerbron y tuag at Galfaria. Cafodd ei Duw sanctaidd. fradychu gan un disgybl, ei ‘Dewch i ni roi ein ffydd wadu gan ddisgybl arall, a o’r newydd yn Iesu y Pasg chafodd driniaeth anghyfiawn hwn felly, gan gredu y cawn a dirmygus gan y dyrfa, Pilat, ni faddeuant a rhyddid drwy yr Archoffeiriad a’r milwyr. Iesu. Bu’n rhaid iddo gario’i groes ar Fe wyddon ni fod llawenydd hyd y llwybr serth a chaled i a dioddefaint yn plethu ben bryn Calfaria. Ac yno, ar i’w gilydd yng ngwead ein y groes, llefodd at ei Dad nefol, profiadau o fywyd. Er y “Fy Nuw, fy Nuw, pam wyt ti byddwn yn wynebu pob wedi troi dy gefn arna i?” math o dreialon, gallwn brofi Mae llawenydd yn rhan o tangnefedd a llawenydd hefyd brofiad y Pasg hefyd gan y pan fyddwn yn profi cariad gwyddom nad y groes yw Duw a gofal cyfeillion wrth diwedd y stori. Daeth Iesu nôl i ni oresgyn y rhwystrau a yn fyw ar y trydydd dydd, ddaw yn ein ffordd. [email protected] ac ymddangosodd i nifer o Pasg llawen iawn i chi i gyd. bobl a oedd yn ei adnabod. Gallwn ddathlu ar Sul y Pasg Siôn Meredith

COLOFNYDD Y MIS

Bethan Evans

O ganlyniad o weithio ar amrywiaeth o fod yn ein rhwystro rhag teithio, yn yr raglenni dogfen gan gynnwys yr ‘Human Ynys Las croesawir yr eira ac mae pawb yn Planet’ a gynhyrchir gan y BBC, rwyf wedi hapus. Mae’r eira yn eu galluogi i deithio bod yn hynod o ffodus i gwrdd â llawer yn fwy hwylus, mae’n dynodi’r amser i o bobl diddorol ac wedi medru teithio i glymu’r tîmau o gãn i’r slediau ac yn rhoi’r rai o fannau mwyaf anghysbell y byd. Yr rhyddid i drafeilio’r i’r tiroedd hela neu i wyf wedi profi amodau rhewllyd Gogledd ymweld â pherthnasau sy’n byw dros yr ia Canada a’r Ynys Las ac yna cyferbyniad sydd wedi ffurfio ar arwyneb y moroedd. eithafol wrth dreulio amser yn y jyngl I gychwyn mae pobl yr Arctig a’u llaith ym Mhapua Guinea Newydd. hamgylchedd yn ymddangos yn wahanol boddau yn dathlu. Gwelwyd tebygrwydd Ar ôl ystyriaeth rwyf o’r farn taw yr iawn i fywyd yng Nghymru. Fodd amlwg rhwng y gêmau a chystadlaethau a Ynys Las (Grønland) yn yr Arctig, yr bynnag, ar ôl i mi ffilmio yna nifer o gynhaliwyd ar eu diwrnod cenedlaethol ynys fwyaf yn y byd, oedd fy hoff leoliad weithiau a threulio amser yng nghwmni a’r rheini a welir yn ystod Carnifal y i ffilmio. Dim ond 57,000 o fobl sy’n y teuluoedd Inuit, sylweddolais bod Borth! Yn bwysicaf oll oedd y ffaith bod ymgartrefu yno a’r mwyafrif yn byw ein ffordd o fyw yn debyg iawn. Mae’r y gymuned yn cydnabod pryd i ddod at mewn pentrefi ar yr arfordir gorllewinol. ymdeimlad o gymuned yn ganolig i’w ei gilydd, boed yn yr amseroedd da neu y I gychwyn ymddangosodd y bobl a’r lle bywydau nhw hefyd. Maent yn wynebu rhai drwg. i fod yn wahanol iawn i ble gefais fy magu yr un problemau – mae eu hiaith frodorol Tra’n teithio trwy’r Arctig roedd yna yn y Borth. Dydy Derek y Siop ddim yn o dan fygythiad, mae’r plant yn symud luniau o’r Borth a fy nheulu gyda fi i gwisgo trowsus wedi ei greu o ffwr yr arth o’r pentrefi bach i’r dref neu i Ddenmarc ddangos i’r trigolion. Roeddent i gyd yn wen, gwisg hanfodol i berchennog y siop i chwilio am waith ac mae’r newid yn yr ymateb iddynt yn yr un modd wrth leol yn Qaanaaq, yng Ngogledd yr Ynys hinsawdd yn fygythiol. Serch hynny mae ddweud ei fod “yn edrych yn lle gwyrdd, Las. Does ddim ‘Eirwen y Llaeth’ gerllaw i pobl Inuit yr Ynys Las yn meddu ar un yn anhebyg iawn i fan hyn”. Rhyw ddydd wasanaethu’r trigolion a dod a llaeth ffres nodwedd sy’n debyg iawn i ni y Cymry, hoffwn cael un o fy ffrindiau o’r Ynys i’r drws yn ddyddiol, maent yn dibynnu maent yn wydn. Las i ymweld â mi yng Nghymru er ar laeth UHT sy’n cael ei fewnforio gan Derbynais groeso cynnes iawn tra’n aros mwyn dangos bod y ddwy wlad ddim awyren o Ddenmarc sydd dros 2,300 gyda’r teuluoedd Inuit, buom yn gofalu mor anhebyg wedi’r cyfan. milltir i ffwrdd. Dydy’r haul ddim yn amdanaf fel un o’r teulu. Soniodd aelodau Yn wreiddiol o Perllan Hen, machlud yno am chwe mis ac mae’n rhaid hñn y gymuned eu bod yn annog y bobl Glanwern, y Borth, mae Bethan i’r trigolion ymdopi gyda heulwen llachar ifanc i ddefnyddio a chadw eu mamiaith bellach yn byw yng Nghaerdydd ac am 24 awr y dydd, yna mae’r heulwen yn ac i barchu eu treftadaeth, yn debyg iawn yn gweithio fel Is-Gynhyrchydd ar diflannu a thywyllwch sy’n bodoli am y i’r ymdeimlad o falchder wnaeth Mam-gu raglenni megis ‘Tribe’ ac ‘O Gymru chwe mis nesaf. Pan yw’r eira’n disgyn feithrin ynof fi. Yn debyg i drigolion y Fach’ yng Nghymru rydym i gyd yn cwyno ei Borth, mae trigolion Qaannaaq wrth eu Y mis nesaf: Nia Peris Y TINCER EBRILL 2011 21

YSGOL PENRHYN-COCH

Eisteddfod yr Ysgol ennill drwodd i’r Eisteddfod Ranbarthol. Daeth y grãp dawns creadigol yn ail yn y Ar yr 11eg o Fawrth, cynhaliwyd Eisteddfod gystadleuaeth. yr Ysgol. Ein beirniaid eleni oedd Efan Teithiodd yr holl bartion i fyny i’r Eisteddfod Williams ac Elen Pen-cwm. Yn wahanol i’r Ranbarthol ym Mhontrhydfendigaid. Er na drefn arferol, cafwyd rhagbrofion yn ystod y chafwyd unrhyw wobrau gan y Côr na’r Parti bore gyda 2 o bob llys yn symud drwyddo llefaru, cafwyd beirniadaethau adeiladol iawn. i’r Eisteddfod yn y prynhawn. Ar ddiwedd Yn yr Eisteddfod Ddawns, llwyddodd y grãp diwrnod hwyliog o gystadlu, lle gwelwyd pob Dawnsio Gwerin i ddod yn drydydd a’r grãp plentyn yn yr ysgol yn cymryd rhan unigol, dawnsio disgo yn ail. Llongyfarchiadau i bawb Seilo a fu yn fuddugol. Enillwyd cadair yr ar eu llwyddiant. Diolch i’r holl ddisgyblion Eisteddfod gan Becky Hicks. Llongyfarchiadau a’r gwirfoddolwyr am eu hymroddiad, i’r staff i bawb am eu gwaith caled ac i’n beirniaid am y trefnu ac i’r rhieni am eu parodrwydd i a’n cyfeilyddes Heddwen Evans am eu gwaith gefnogi’r plant. arbennig. Eisteddfod Penrhyn-coch Eisteddfod yr Urdd Bu mwyafrif o ddisgyblion yr ysgol yn Gwelwyd criw da o ddisgyblion yr ysgol yn cystadlu yn Eisteddfod Penrhyn-coch. teithio i lawr i Eisteddfod Gylch yr Urdd. Gwelwyd nifer dda iawn o ddisgyblion yn Llwyddodd Sion Wyn i ennill y drydedd wobr cefnogi ac yn cystadlu yn unigol neu fel ar y llefaru blwyddyn 5 a 6. Daeth y parti aelodau o grãp. Llongyfarchiadau i bawb a fu wrthi yn cystadlu. llefaru yn gyntaf ynghyd â chor yr ysgol. Yn Becky Hicks, enillydd Cadair Eisteddfod yr Ysgol ystod y prynhawn, gwelwyd y parti dawnsio disgo a’r dawnsio gwerin yn cystadlu ac yn Trawsgwlad

Bu tri o ddisgyblion yr ysgol yn cystadlu yn Nhrawsgwlad Rhanbarth Ceredigion yn Llangrannog. Y tri a fu yn cystadlu oedd Owain Wilson, Mathew Merry ac Aneurin Rowlands. Daeth Mathew yn 10fed yn ei ras. Llongyfarchiadau i’r tri ar eu llwyddiant.

Ysgolion Eco

Llongyfarchiadau i’r Pwyllgor Eco ar ennill y wobr arian. Byddant yn awr yn gweithio tuag at y faner werdd cyn gynted â phosib.

Ras 10K Abertawe

Ar y 26ain o Fedi, bydd Mr Evans, Mr Roberts a Mr Lewis yn rhedeg ras 10K Abertawe i godi arian i Ysgol Penrhyn-coch. Os hoffech eu noddi cysylltwch â’r ysgol neu un o’r staff.

Capteiniaid llysoedd yr ysgol gyda’r beirniaid ar ddiwrnod ein Eisteddfod Ysgol

TAFARN TYNLLIDIART Ty Bwyta a Bar Prydau neilltuol y dydd JONATHAN Prydau pysgod arbennig JAMES LEWIS Cinio Dydd Sul Bwydlen lawn hanner dydd saer coed neu yn yr hwyr adeiladydd CROESO (mantais i archebu o flaen llaw) bronllys, capel bangor aberystwyth CAPEL BANGOR 01970 880652 01970 880 248 07773442260 Rhys Taylor wrthi yn diddanu y disgyblion yn ystod ei ymweliad â’r ysgol yn ddiweddar. 22 Y TINCER EBRILL 2011

YSGOL RHYDYPENNAU

Eisteddfod Yr Urdd neges i’r plant bod geiriau a darllen yn rhan annatod o fywyd. Yn dilyn perfformiadau arbennig Defnyddiwyd darnau allan o lyfrau yn yr Eisteddfod Gylch, dyma’r amrywiol gan awduron megis T. canlyniadau:- Cafodd Rhys Tanat ail Llew Jones a Daniel Glyn. Fel arfer am ganu Cerdd Dant a thrydydd cafwyd perfformiadau proffesiynol am ganu unawd. Cafodd Catrin a graenus iawn gan yr actorion. Manley drydydd am ganu Cerdd Dant ac fe gafodd Teleri Morgan Noson Agored gyntaf am ganu Cerdd Dant. O ran y grãpiau; fe enillodd y Parti Cynhaliwyd noson agored yn yr Unsain a’r Parti Cerdd Dant ac ail ysgol ar y 4ydd o Fawrth. Cafodd oedd Yr Ymgom. y rhieni gyfle i weld gwaith y Yn yr Eisteddfod Ranbarth plant a chael sgwrs adeiladol gyda’r ym Montrhydfendigaid; methu athrawon. o drwch blewyn wnaeth y parti unsain gan ddod yn ail ond Mari Lloyd Jones Y Parti Cerdd Dant Buddugol. llwyddodd y Parti Cerdd Dant i ennill a sicrhau lle haeddiannol Ar y 10fed o Fawrth, cafodd yn yr Eisteddfod Genedlaethol yn Blwyddyn 5 a 6 y fraint a’r Abertawe fis Mai. anrhydedd o gwrdd â’r artist enwog Mari Lloyd Jones. Mae’r dosbarth Ysgol Iach. Ysgol Eco ac wedi bod yn astudio gwaith yr Ysgol Fasnach Deg. artist Cymreig ac yr oedd hi’n gyfle iddynt i weld oriel o waith Mae’r ysgol bellach ar fin ennill Mari a chyfle hefyd iddynt holi Cam 4 yng nghynllun Ysgolion cwesyiynau am gelf a sgwrsio’n Iach Ceredigion. Ac yr ydym gyffredinol am ei bywyd. Yn newydd dderbyn dwy faner ychwanegol i hyn bu’r plant yn newydd er mwyn hyrwyddo’r creu darluniau wedi eu selio ar ysgol, am yr ail waith, yn Ysgol Eco arddull unigryw Mari Lloyd Jones. ac yn Ysgol Fasnach Deg. ‘Cychwyn Calon’ Ymweliadau ^ Wyn Bach yn Y Derbyn Cynhaliwyd wythnos ‘Cychwyn Calon’ yn ystod fis Mawrth. Yn Hoffa’r ysgol ddiolch i Carwen ystod y sesiynau cafwyd cyfle i (Pantyperan) am ei hymweliad atgoffa a chodi ymwybyddiaeth Y Dwbl am y trydydd tro! Y Tim Hoci buddugol. arbennig gyda’r dosbarth Derbyn. y plant o ddamweiniau a all Llwyddodd Carwen i ddod â thri ddigwydd yn y cartref. Bwriad y oen bach i’r dosbarth er mwyn i’r cynllun yw hyfforddi’r plant sut i plant gael gweld, teimlo a bwydo’r ddelio â sefyllfaoedd argyfyngus. creaduriaid. Cafodd y plant gyfle Mae’r ysgol yn aelod o’r cynllun hefyd i wrando ar Carwen yn hwn ers wyth mlynedd bellach. sgwrsio am sut i ofalu am yr ãyn. Chwaraeon Y Ganolfan Amgen Mae tîm hoci’r ysgol wedi cael Ar y 10fed o Ebrill fe aeth tymor neilltuol o dda eleni eto. blwyddyn 4 a 5 i’r Ganolfan Nid yn unig llwyddodd y tîm i Amgen ym Machynlleth. Yn ystod ennill y Gynghrair yng nghylch yr ymweliad mwynhaodd y plant Aberystwyth ond cipiodd y tîm y amrywiaeth o weithgareddau Cwpan hefyd. Llongyfarchiadau diddorol gan ddysgu llwyth o mawr iddynt am ennill ‘Y Dwbwl!’ wybodaeth am ailgylchu ac am Dyma’r drydedd flwyddyn yn faterion ‘Gwyrdd’ yn gyffredinol. olynol i’r tîm gwblhau’r orchest Rhai diwrnodau’n ddiweddarach arbennig hon. Gwych! fe aeth blwyddyn 2 i’r Ganolfan. Buont yn dysgu am ailgylchu Clwb Cant Y Cyngor Ysgol a’r Pwyllgor Eco gyda’r ddwy faner newydd. hefyd ond yn ychwanegol i hyn, y prif bwrpas oedd dysgu am ynni Yn ystod Cyfarfod Cyfarfod adnewyddol. Rhieni ac Aathrawon diweddar cyhoeddwyd enillwyr Fis Ebrill. Arad Goch Dyma’r canlyniad 1af - £25 Dylan Edwards, Llandre. Cafwyd ymweliad arall gan 2il - £15 Pine Croft, Llandre. Gwmni Arad Goch yn ddiweddar. 3ydd-£10 Gwawr Morgan, Ger y Y testun y tro hwn oedd Nant, Dolau. cynhyrchiad o’r enw ‘Llyncu Am fwy o wybodaeth a llwyth ^ Geiriau’. Bwriad y cynhyrchiad o luniau cliciwch ar www. Wyn bach yn ymweld gyda’r Dosbarth Sesiwn ‘Cychwyn Calon’ gyda plant oedd hybu darllen a throsglwyddo’r rhydypennau.ceredigion.sch.uk Derbyn. blwyddyn 5 a 6. Y TINCER EBRILL 2011 23

YSGOL PEN-LLWYN

Pawb ar Fferm Cwmwythig. Bwydo oen swci ar y fferm. GOLCHDY LLANBADARN ‘Evolve Sport’ gawson ddiwrnod hwyliog iawn. ystod y tymor a pharatoi’r holl weithgareddau. CYTUNDEB GOLCHI Ers Mawrth 14eg mae grãp o blant Campau’r Ddraig-Golff GWASANAETH GOLCHI Blwyddyn 4, 5 a 6 yn mynychu DUFET MAWR cyrsiau evolve sport pob nos Lun Cynhelir clwb chwaraeon yn yr Diwedd Cyfnod CITS CHWARAEON ac mae’r plant wrth eu bodd yn ysgol bob nos Iau. Mi fu y plant dysgu sgiliau amrywiol. yn lwcus i dderbyn sesiwn gan un Fe garwn ni ddiolch o galon i FFÔN: 01970 612 459 o hyfforddwyr arbenigol Campau’r bawb a fu mor gefnogol i mi MOB: 07967 235 687 GERAINT JAMES Gwasanaeth gyda’r Parchg Ddraig, sef Bryn Evans. fel Pennaeth Ysgol Pen-llwyn Roger Thomas Mi wnaeth y plant fwynhau dros y deunaw mlynedd dysgu am wahanol dechnegau o diwethaf. Rydw i wedi bod Yn ystod y mis bu’r Parchg Roger chwarae golff a dysgu am enwau yn hapus iawn yn eich mysg! Thomas yn cymryd gwasanaeth ar wahanol ardaloedd o amgylch Carwn ddymuno’r gorau i boreol yn yr ysgol ac fe fuodd yn cwrs golff. bawb yn y Gymuned a phob sôn am wlad Israel, Jeriwsalem a lwc i’r dyfodol!! Môr Galilea. Adroddodd stori Iesu Diwrnod Helpu’r Ysgol Christine Charlton Grist ar lan y môr yn pregethu i’w bobl. Ar ddydd Sadwrn, Ebrill 2il daeth rhai o staff, llywodraethwyr, Brigâd Dân rhieni a chyn-ddisgyblion yr ysgol Parti Ffarwelio ynghyd er mwyn trwsio, peintio â Mrs Charlton Daeth Karen Roberts o wasanaeth a garddio o amgylch yr ysgol. Bu y Frigâd Dân i ddysgu dosbarth pawb yn brysur iawn ac erbyn ar ddydd Sadwrn, 1 am ddiogelwch tân. Roedd yn diwedd y prynhawn roedd yr Mai 7fed brynhawn arddechog gyda pawb ardal yn edrych yn drwsiadus dros Am 2 o’r gloch wrth ei boddau i gwrdd â Tanni. ben. Yn Neuadd Pen-llwyn, Cafodd rhai o’r plant gyfle i wisgo Capel Bangor. i fyny hefyd!! Fferm Cwmwythig Cyfraniadau os dymunir i’r ysgol. Croeso i bawb! Eisteddfod Cylch Ar Ddydd Mercher, Mawrth 23ain Aberystwyth (Mawrth fe aeth dosbarth 1 ar wibdaith 18fed) i Fferm Cwmwythig. Roedd hi’n hyfryd cael help Llñr Evans, Yn ystod y dydd fe lwyddodd disgybl blwyddyn 2, sy’n dipyn o Haf Evans i gyrraedd y llwyfan arbenigwr ar ffermio i dywys ni ac ennill 3ydd yn y gystadleuaeth o amgylch Cwmwythig. Gwelsom Llefaru Bl3 a 4. Yna yn hwyrach llawer o anifeiliaid a peiriannau y bu’r parti Llefaru a’r Grãp fferm. Ar ddiwedd yr ymweliad fe Ymgom yn llwyddiannus i ennill gawsom ddiod, cacennau a bisgedi. 3ydd yn eu cystadlaethau. Diolch yn fawr iawn i Mr a Mrs Llongyfarchiadau i chi oll am Evans, Cwmwythig am ganiatau wneud eich gwaith mor dda disgyblion yr ysgol i ymweld â’r yn enwedig Haf Evans a’r Grãp fferm. Roedd hi’n fore bendigedig! Ymgom. Diolch hefyd i Miss Fflur Jones am ddysgu’r parti a’r grãp Parti Clwb Hwyl Ymgom. Ar Nos Fercher, Ebrill 6ed Diwrnod y Trwynau Coch cynhaliwyd parti yn y Clwb Hwyl i ddathlu’r Pasg ac i ddathlu Ar ddydd Gwener, Mawrth 18ed diwedd y tymor. Roedd Mrs gwisgodd y disgyblion wisg nos Ann Davies wedi paratoi bagiau neu wisg coch yn ystod y dydd ac o anrhegion a charden Pasg i’r aelodau i gyd. Diolch i Mrs Ann fe gyfrannon nhw £1 at achosion Carys a Llñr gyda Karen Roberts o Davies ac aelodau Capel Pen-llwyn da er mwyn gwisgo i fyny. Roedd wasanaeth y Frigâd Dân. pawb yn gwisgo trwyn coch ac fe am ofalu ar ôl y Clwb Hwyl yn 24 Y TINCER EBRILL 2011

TASG Y TINCER

Ydech chi’n mwynhau’r tywydd braf ‘ma, a’r dyddiau hir? Dyma un o’m hoff adegau i o’r flwyddyn. Ydech chi wedi bod yn brysur gyda’r eisteddfodau? Siwr o fod. Clywais fod rhai ohonoch chi wedi gwneud yn arbennig o dda yn Eisteddfod Penrhyn-coch yn ddiweddar. Da iawn chi. Diolch i bawb fu’n lliwio’r llun o’r plant yn mwynhau eu hunain Mari yn y parc y mis diwethaf. Morgan Roedd un yn hedfan barcud, un arall ar gefn beic, a chriw yn chwarae pêl-droed. Dyma pwy fu’n brysur yn lliwio: Dylan Jenkins, Cwm Ywen, Penrhyn-coch; Mari Morgan, Maes Mieri, Llandre; Elin Pierce Williams, Bryncastell, Bow Street; Craig Edwards, 10 Pen-llwyn, Capel Bangor. Ti, Mari sy’n ennill y tro hwn, ond roedd gwaith Mackenzie Byrne, y Borth, bob un ohonoch yn dda enillydd Mawrth iawn wir. Hoffais liwiau dy farcud, Mari, ac roeddet wedi Mae yna enw arbennig ychwanegu llun haul at yr ar y dydd Sul cyn y Pasg. awyr las. Wyddoch chi beth yw’r enw Mae ein siopau wedi bod hwnnw? Sul y Blodau. Am yn llawn o wyau Pasg o enw tlws! Dyma’r Sul sy’n bob lliw a llun ers misoedd. cychwyn gãyl y Pasg. Rydym Rwy’n hoffi’r cwningod ni’n dathlu ffaith fod Iesu siocled, a’r holl bethau Grist wedi mynd i ddinas eraill blasus sydd i’w cael Jeriwsalem ar gefn asyn ar adeg y Pasg. Rwy wedi colli y diwrnod hwnnw. Daeth cownt sawl bynen hot cross cannoedd o bobl i’w wylio, rwy wedi ei fwyta dros yr gan chwifio canghennau wythnosau ddiwethaf. Beth palmwydd i’w groesawu i’r amdanoch chi? ddinas. Wyddoch chi beth Enw oedden nhw’n floeddio? “Hosanna”. Y mis hwn, beth am liwio’r llun o’r Iesu yn cael ei groesawu ar strydoedd Cyfeiriad Jeriwsalem ar Sul y Blodau? Anfonwch eich gwaith ata’i erbyn Calan Mai ( 1 Mai) i’r cyfeiriad arferol: Tasg y Tincer, 46 Bryncastell, Bow Street. Ceredigion, SY24 5DE. Ta ta tan toc, dymuniadau gorau Oed Rhif ffôn dros y Pasg, a mwynhewch yr wyau siocled!

Llety Maes-y-môr Amrywiaeth eang o lyfrau, cardiau,cerddoriaeth Aberystwyth ac anrhegion Cymraeg. o £20 y noson Croesawir archebion gan unigolion Ystafell yn unig . Teledu . Te a choffi . Wi Fi am ddim . Parcio. Shed i feics ac ysgolion Rhif 338 | EBRILL 2011 www.maesymor.co.uk 13 Stryd y Bont Aberystwyth Ffon: 01970 639 270 01970 626200