UCHWAŁA NR LII/365/2010 RADY GMINY z dnia 3 listopada 2010 roku

w sprawie zatwierdzenia „Planu Odnowy Miejscowości ”.

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591 z późn. zm.), w związku z § 10 ust. 2 pkt 2 lit b Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 lutego 2008 roku w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013 (Dz. U. z 2008 r. Nr 38 poz. 220) Rada Gminy Korzenna uchwala, co następuje:

§ 1

Zatwierdza się „Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa”, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.

§ 2

Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy.

§ 3

Traci moc Uchwała nr XXII/135/2005 Rady Gminy Korzenna z dnia 3 marca 2005 roku w sprawie: zatwierdzenia „Planu Rozwoju Miejscowości” dla wsi Wojnarowa.

§ 4

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodniczący Rady

Wiesław Kracoń Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

Załącznik do Uchwały nr LII/365/2010

Rady Gminy Korzenna

z dnia 3 listopada 2010 roku

PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WOJNAROWA

Gmina Korzenna

Październik 2010 r.

Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

Spis treści

Wstęp ...... 3 1. Charakterystyka miejscowości Wojnarowa ...... 4 1.1. PołoŜenie miejscowości, przynaleŜność administracyjna, powierzchnia, liczba ludności...... 4 1.2. Historia miejscowości ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń mających wpływ na powstanie układu przestrzennego...... 5 1.3. Określenie przestrzennej struktury miejscowości...... 7 2. Inwentaryzacja zasobów słuŜących odnowie miejscowości...... 8 2.1. Zasoby przyrodnicze...... 8 2.2. Dziedzictwo kulturowe, obiekty i tereny...... 9 2.3. Infrastruktura społeczna, infrastruktura techniczna, gospodarka i rolnictwo 10 2.4. Kapitał społeczny i ludzki...... 13 3. Opis i charakterystyka obszaru o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców ...... 17 4. Ocena mocnych i słabych stron miejscowości Wojnarowa...... 18 5. Wizja Rozwoju Wojnarowej...... 19 6. Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną w okresie 2010-2017 ...... 19 Podsumowanie ...... 25

Sołectwo Wojnarowa, , Województwo Małopolskie 2 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

Wstęp

Rozwój i odnowa obszarów wiejskich stanowi kluczowe wyzwanie dla Polski w okresie integracji z Unią Europejską. Zasadniczym celem jest wzmocnienie działań słuŜących zmniejszeniu dysproporcji i róŜnic w poziomie rozwoju obszarów wiejskich w stosunku do terenów miejskich. Pomoc w wyrównywaniu róŜnic ma przynieść m.in. uzyskanie dofinansowania na przedsięwzięcia spełniające wymagania określone w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, zapewniające osiągnięcie i zachowanie celów działania „Odnowa i rozwój wsi”. W związku z powyŜszym podstawowym dokumentem, w oparciu o który mogą być podejmowane działania jest Plan Odnowy Miejscowości spójny z dokumentami strategicznymi gminy (Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Gminy Korzenna na lata 2000 – 2015, Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Korzenna) Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa obejmuje jej charakterystykę, inwentaryzację zasobów słuŜących odnowie, ocenę mocnych i słabych stron, opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną w perspektywie siedmiu lat oraz opis oddziaływania planowanych poczynań. Wielokierunkowe działania, których efekty będzie moŜna obserwować zwłaszcza w płaszczyźnie gospodarczej, społecznej i ekonomicznej, ukształtują obraz Ŝycia na wsi, którego nieodzownym elementem będzie udział społeczności lokalnej w budowaniu własnej miejscowości. Wizja rozwoju Wojnarowej stanowi kwintesencję niniejszego opracowania, zapisy, którego poddane zostaną ocenie poprzez efekty odnowy miejscowości.

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 3 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

1. Charakterystyka miejscowości Wojnarowa

1.1. PołoŜenie miejscowości, przynaleŜność administracyjna, powierzchnia, liczba ludności

Wieś Wojnarowa połoŜona jest w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w Gminie Korzenna (rys. 1).

Rys. 1: Powiat nowosądecki, Gmina Korzenna, miejscowość Wojnarowa

WOJNAROWA

Pod względem geograficznym miejscowość Wojnarowa leŜy w północno-wschodniej części powiatu. Graniczy na wschód z Wilczyskami, na północ z JeŜowem, częścią Zamczyska i Jankową, na południowy-wschód z Chodorową, na południe z KruŜlowa NiŜną i na zachód z Niecwią. Wieś dzieli się na 6 przysiółków: Mosteczna, Rzeki, Sośnie, Sikornik, ZabrzeŜ, Równie. Obszar wznosi się do 380 m n.p.m i zajmuje 1019,25 ha, co stanowi ok. 9,5% terenu Gminy. Gospodarstwa rolne zajmują powierzchnię 913,81 ha, a średnia wielkość gospodarstwa rolnego wynosi 1,77 ha. Łączna liczba gospodarstw rolnych według stanu na rok 2010 wynosi 515 z czego 287 to gospodarstwa powyŜej 1 ha. Wojnarową zamieszkuje 1489 osób (co stanowi 146 os/km2). Od większych ośrodków przemysłowych wieś Wojnarowa połoŜona jest w odległościach: - Nowy Sącz – ok. 25 km - Kraków – ok. 100 km - Tarnów – ok. 70 km Przez Wojnarową prowadzi droga asfaltowa z Nowego Sącza do Grybowa, jest to przebudowany dawny gościniec z XVI wieku, który prowadził z Nowego Sącza przez Librantową, , Korzenną, Wojnarową, Bobową, Siedliska, Zborowice, CięŜkowice do Biecza. Wojanrowa w latach 1852 – 1859 wchodziła w skład tworzącego się „małego” powiatu grybowskiego, obok między innymi: Koniuszowej, Mogilna, Posadowej i Korzennej. Pozostałe miejscowości dzisiejszej gminy wchodziły w skład powiatu cięŜkowickiego.

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 4 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

Sytuacja taka istniała do 1867 r. kiedy to wszystkie miejscowości teraźniejszej Gminy wchłonął otworzony powiat grybowski. Na mocy reformy administracyjnej z 1931 r. Korzenna stała się gmina wiejską, wchodząca w skład powiatu nowosądeckiego. W 1954 r. zniesiono podział na gminy, w miejsce których utworzono gromady. W związku z tym utworzono w Korzennej Gromadzką Radę Narodową, która objęła swoim zasięgiem miejscowości: Korzenna, , Łyczana oraz . W roku 1975 dokonano nowego podziału administracyjnego kraju, w wyniku którego utworzono województwo nowosądeckie oraz reaktywowano Gminy. O pełnej samorządności w Gminie Korzenna moŜna mówić od 1990 roku. Wówczas nastąpiła restytucja samorządu terytorialnego. Obecnie w wyniku podziału terytorialnego kraju istnieje około 2,5 tys. gmin. Jedną z nich jest Gmina Korzenna, składająca się z 16 sołectw (rys. 2) wśród których znajduje się Wojnarowa. Funkcje sołectwa, jako jednostki pomocniczej określa statut Gminy.

Rys. 2: Sołectwa Gminy Korzenna

śycie publiczne we wsi Wojnarowa koncentruje się w centrum wsi: pomiędzy kościołem, szkołą podstawową a boiskiem druŜyny „Orzeł Wojnarowa” Układ zabudowy wsi zbliŜony jest do wielodroŜnicy, wieś jest rozrzucona, lecz charakteryzuje sie estetycznymi posesjami prywatnymi.

1.2. Historia miejscowości ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń mających wpływ na powstanie układu przestrzennego

Wojnarowa to stara osada, gniazdo Strzemieńczyków. Nazwa miejscowości jest urzędowa, pochodzenie nazwy wsi nie jest znane, od kogo lub czego się wywodzi. Poszukiwania prowadzone w archiwalnych dokumentach oraz kronikach nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Do wsi przylega folwark Zamczysko, a według monografii na górze Trzeblin znajdują się szczątki starych budowli. Z metryki osadniczej tej wsi czytamy:

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 5 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

"W roku 1416 otrzymał na własność StróŜe i Wojnarową Mikołaj JeŜewski herbu Strzemię, syn Kasztelana Bieckiego Stanisława. Jego starsi bracia Dobiesław i Spytek dostali wtedy sąsiednie wioski: Lipniczkę, Jankową, JeŜów i Wilczyska” (rocz. sąd. tom 9 str. 411). W połowie XV wieku dziedzicem Wojnarowej był hrabia Jan Strzemię. W latach 1522-1581 Wojnarowa była własnością Marcina Byliny i miała ośmiu kmieci, 6 zagród bez bydła. Dziedzic ten dawał łanowe do grodu sądeckiego. Zabudowa we wsi była wówczas rozproszona oraz dzieliła się na sześć wólek: Mosteczna, Rzeki, Sikornik, Sosnie, ZabrzeŜ i Równie. Mają one 109 domów i 693 mieszkańców z tego 340 męŜczyzn i 353 kobiety (źródło danych - kroniki zamku w JeŜowie). Rozbudowa wsi następowała powoli. DuŜe obszary kmieci 30 i 50 morgowe ulegały rozdrobnieniu na skutek podziałów rodzinnych i sprzedaŜy. W ten sposób tworzyły się gospodarstwa średnie, małe i karłowate oraz przybywało zagród. Po odzyskaniu niepodległości w 1946 roku została przeprowadzona reforma rolna na terenie wsi. 50 ha ziemi dworskiej naleŜącej do hrabiego de Lavaux zostało rozparcelowane pomiędzy 28 „chłopów”. Byli to głównie mieszkańcy, którzy przed drugą wojną światową pracowali na polach dworskich. RównieŜ w tym czasie powstało 52 ha. Państwowe Gospodarstwo Rolne w Wojnarowej zwane PGR. Do waŜniejszych wydarzeń mających wpływ na obecny stan wsi Wojnarowa moŜemy równieŜ zaliczyć: 1. Budowę przystanku kolejowego w Wilczyskach – dzięki staraniom mieszkańców wsi Wojnarowa oraz pobliskich wsi w 1946 r. uruchomiono przystanek kolejowy w Wilczyskach. Początkowo był to barak, w którym znajdowała się poczekalnia. W niedługim czasie czynem społecznym mieszkańców korzystających z przystanku został wybudowany murowany budynek. 2. Przebudowę Szkoły w Wojnarowej – z uwagi, iŜ Szkoła w Wojnarowej od szkolnego roku 1945/1946 była szkołą siedmioklasową posiadającą w budynku tylko jedną salę lekcyjną i dwie sale wynajęte na terenie wsi, dlatego w lipcu 1952 r. mieszkańcy wsi przystąpili do rozbudowy szkoły. 3. Budowę mostu na rzece Biała – w 1952 r. „Firma Państwowa” przystąpiła do budowy nowego Ŝelbetowego usytuowanego w odległości 80 metrów powyŜej mostu drewnianego. „Mieszkańcy Wojnarowej i Wilczysk z dumą chodzą i jeŜdŜą po moście a dla młodzieŜy jest to miejsce spacerów i spotkań.” 4. Utworzenie Gromadzkiej Rady Narodowej (GRN) w Wojnarowej – od 01.09.1954 r. powstała GRN w Wojnarowej, której przewodniczącym przez cały sześcioletni okres istnienia był Władysław Grygiel. Istnienie GRN bardzo przybliŜyło „Władzę do ludu”. Niedługo jednak mieszkańcy cieszyli się jej istnieniem. W 1961 r. została rozwiązana i włączona do GRN w Korzennej. RównieŜ w tych latach powstał Urząd Pocztowy w Wojnarowej. 5. Utworzenie Kółka Rolniczego – w 1956 r. powstało Kółko Rolnicze, które powoli ale systematycznie rozwijało swoją działalność dzięki wybudowanym w 1963 r. garaŜom, w których przechowywano maszyny rolnicze. Z usług świadczonych przez Kółko Rolnicze korzystali mieszkańcy przede wszystkim w pracach polowych. 6. Przebudowa drogi Nowy Sącz-Wilczyska nastąpiła w latach 1954-1958. Dzięki wybudowaniu asfaltowej szosy mieszkańcy uzyskali łatwiejszy dostęp do Korzennej i Nowego Sącza przez uruchomienie komunikacji autobusowej. Od 1964 r. PKS uruchomił linię autobusową Nowy Sącz-Wilczyska. 7. Budowa nowego sklepu GS i mostu – w latach 1958-1960 dzięki staraniom ówczesnego prezesa GS został wybudowany sklep spoŜywczy z funduszu GS w Korzennej. W nowym obszernym sklepie znalazły się podręczne magazyny do przechowywania towarów spoŜywczych zaś na piętrze mieszkanie składające się z dwóch pokoi i kuchni przeznaczone dla obsługi pracującej w sklepie. W 1960 r. wybudowano most w kształcie łuku na Zamłyniu na rzece Wojnarówce.

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 6 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

8. Elektryfikacja wsi - W 1960 r. została zelektryfikowana wieś za sumę 1 mln 276 tys. złotych. Zelektryfikowanie wsi przyczyniło się do polepszenia Ŝycia i pracy mieszkańców. Praca w większości gospodarstw została zmechanizowana przez zastosowanie silników elektrycznych do rŜnięcia drewna, do sieczkarni, do młocarni, śrutowników itp. 9. Klub KsiąŜki i Prasy „Ruch” - Od 1963 r. staraniem mieszkańców wsi został uruchomiony Klub Prasy i KsiąŜki "Ruch" w pomieszczeniach dawnej GRN. WyposaŜenie do wnętrza klubu zakupione zostało przez przedsiębiorstwo państwowe "Ruch" w Nowym Sączu. W ten sposób młodzieŜ uzyskała moŜliwość spędzenia wolnego czasu, szczególnie w długie jesienno-zimowe wieczory przy czytaniu ksiąŜek i oglądaniu audycji TV. W pomieszczeniach klubu odbywały się zebrania Koła ZSMW, Ludowego Zespołu Sportowego, a takŜe szkolenia rolnicze. 10. Regulacja rzeki - W latach 1963-1965 przeprowadzono regulację rzeki Wojnarówki od budynku klubu aŜ do ujścia do rzeki Białej na przestrzeni około 3 km. Przeprowadzenie regulacji przyczyniło się do zlikwidowania niebezpieczeństwa powodzi na tym odcinku, która prawie co roku nawiedzała gospodarstwa połoŜone w pobliŜu rzeki. W tym samym czasie przeprowadzono meliorację pól uprawnych na przysiółkach Mosteczna, ZabrzeŜ i Równie. 11. Rozwój sportu i turystyki - Wieś Wojnarowa posiada dobrą i długoletnią tradycję ponad 25-letnią w rozwoju sportu. Promowanie sportu rozpoczął były kierownik szkoły, który zapalił młodzieŜ do gry w piłkę siatkową, mimo wielu trudności ze strony niektórych starszych gospodarzy niechętnych tej dyscyplinie sportu. Obok szkoły wybudowano boisko do piłki siatkowej. Zawodnicy LZS Wojnarowa zajmowali I miejsce w tej dyscyplinie na terenie powiatu i czołowe miejsca na terenie woj. krakowskiego. WaŜną rolę w dziedzinie rozwoju sportu spełniała i spełnia nadal szkoła, która rozwija zainteresowania w tej dziedzinie oraz szkoli przyszłych zawodników LZS. W 1965 r. na terenie gruntu szkolnego obok placu budowy nowej szkoły wybudowano czynem społecznym młodzieŜy i robotników miejscowego PGR boisko do piłki noŜnej, dwa boiska do piłki siatkowej oraz skocznię. Od tego czasu dominującą dyscypliną obok siatkówki stała się piłka noŜna. 12. Budowa zlewni mleka - Dzięki staraniom dostawców mleka i przychylnemu stanowisku władz Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Nowym Sączu wybudowano zlewnię mleka obok Szkoły. 13. Remont wraz z modernizacją stadionu sportowego w miejscowości Wojnarowa w ramach Programu Orlik Plus – W 2009 r. za kwotę 330 570,79 zł. Zmodernizowano stadion sportowy dzięki dofinansowaniu z Województwa Małopolskiego, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. Zakres prac obejmował m.in. modernizację zaplecza szatniowo – sanitarnego, instalację solarną wraz z kolektorami słonecznymi o mocy 7,5 kw., remont drenaŜu boiska.

1.3. Określenie przestrzennej struktury miejscowości

Miejscowość Wojnarowa posiada plan zagospodarowania przestrzennego, przyjęty uchwałą Rady Gminy Korzenna Nr XXIX/174/2005 z dnia 5 grudnia 2005 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Korzenna pod nazwą „nr 2 – Wojnarowa” oraz Uchwałą Rady Gminy Korzenna Nr XLVIII/335/2010 z dnia 30 czerwca 2010 r. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 7 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

Gminy Korzenna w Wojnarowej dla działki 454/15 w zakresie określonym uchwałą nr XX/121/2008 Rady Gminy Korzenna z dnia 13 czerwca 2008 r. W centrum sołectwa zlokalizowane są budynki uŜyteczności publicznej (Kościół, Szkoła Podstawowa z salą gimnastyczną i boiskiem sportowym, budynek OSP, sklepy) oraz kompleks budynków mieszkalnych jednorodzinnych, połoŜonych głównie wzdłuŜ drogi powiatowej, która przebiega przez miejscowość. W Wojnarowej znajduje się teŜ Dom Kultury który stanowi filię Centrum Kultury w Korzennej. Sołectwo nie posiada ogólnodostępnych miejsc parkingowych oraz chodników, które pozwoliłyby mieszkańcom na bezpieczne poruszanie się. Brak wspomnianych miejsc parkingowych jest odczuwalny zwłaszcza w dni świąteczne, w godzinach sprawowania uroczystości sakralnych oraz organizowania imprez plenerowych. Infrastruktura drogowa na terenie Sołectwa jest niezadowalająca a spora część dróg wymaga remontu. Łączna ilość utwardzonych dróg na terenie gminy wynosi 168 km. W tym dróg gminnych 105 km. Przez miejscowość przebiega równieŜ droga powiatowa o długości około 4,7 km. Ogółem w Sołectwie Wojnarowa jest 29,5 km utwardzonych dróg. Drogi w Wojnarowej tworzą spójny ciąg komunikacyjny, stanowiący ponadto włączenie do dróg wyŜszej kategorii, przede wszystkim do drogi powiatowej Nowy Sącz – Wilczyska. Droga to jest podstawowym ciągiem komunikacyjnym łączącym wieś z aglomeracją miejską, w której w znacznej mierze koncentruje się Ŝycie zawodowe oraz edukacja ponadgimnazjalna.

2. Inwentaryzacja zasobów słuŜących odnowie miejscowości

2.1. Zasoby przyrodnicze

Krajobraz okolicy jest pagórkowaty, malowniczy o łagodnych, podłuŜnych wzniesieniach, poprzecinanych płytkimi dolinami rzek i potoków. Wzgórza pokryte są polami uprawnymi, które tworzą pasy oddzielone miedzami. Na zboczach występują lasy, a w dolinach rzek rosną olchy i wiklina. Takie piękno przyrody zachęca do pieszych wędrówek. Na wysoką atrakcyjność turystyczną miejscowości wpływ ma takŜe bliskość Jeziora RoŜnowskiego (15 km), Rezerwatu Przyrody NieoŜywionej „Diable Skały” w Bukowcu oraz Rezerwatu „Cisy w Mogilnie”. Przez wioskę przepływa rzeka Spólnik zwana przez miejscowa ludność Wojnarówka. Źródła rzeki znajdują sie poza granicami wsi, wypływa w Trzycierzu. Płynie z północnego zachodu na południowy wschód, potem skręca na północ i wpada do rzeki Białej naprzeciw JeŜowa, jest jej lewym dopływem. Wojnarówka ma trzy dopływy: z Lipnicy Wielkiej, Rzeczniankę i Chodorówkę. Ponadto, Wojnarowa posiada stawy, które istniały juŜ we dworze, lecz zarosły trzciną, sitowiem i są juŜ prawie niewidoczne. W miejscowości występują gleby podgórskie, w których próchnica przemieszcza się z małą ilością kamieni. Są to gleby średniej jakości, zawierają glinę i łupki pochodzące z piaskowca magórskiego. Gleby te wymagają intensywnego uŜyźniania i troskliwe pielęgnacji, aby otrzymać dobre plony. Zwarty obszar lasu występuje na północnych wzgórzach w przysiółkach Sośnie i Rzeki i przechodzi na teren Lipnicy Wielkiej. W lasach przewaŜają sosny, jodły i świerki. Podszycie leśne stanowią: jeŜyny, maliny, jarzębina, leszczyna, jałowiec i młode drzewka, a runo leśne tworzą: paprocie, wrzosy, borówczyna, mchy, trawa, barwinek, bluszcz, rzadko występujący widłak i ginące storczyki. W lasach Ŝyją w małych juŜ ilościach zające, lisy, dziki, sarny, wiewiórki i kuny, a z ptaków spotyka się dzięcioły, turkawki, jastrzębie, krogulce, baŜanty.

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 8 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

2.2. Dziedzictwo kulturowe, obiekty i tereny

PrzydroŜne kapliczki i krzyŜe stanowią ozdobę gminnego krajobrazu, są wyrazem wiary minionych i współczesnych pokoleń. Twórcy kapliczek i krzyŜy traktowali swoją pracę jako przyczynek do zbawienia. Ludowi artyści, często bezimienni, czasem niepiśmienni, w formie rzeźbiarskiej, architektonicznej czy malarskiej wypowiadali swoje uczucia, pragnienia, oddawali cześć Bogu i Świętym. Tworzone postacie były zwierciadłem duszy ich twórcy, więc mają w sobie coś niezwykłego, promieniują dobrocią pobudzają do modlitwy. Budowano kapliczki oraz stawiano krzyŜe i figury jako wotum za wysłuchanie próśb, za wyleczenie z choroby, za uchronienie od zarazy, głodu czy innej klęski, za wybawienie z niebezpieczeństwa. Figurki i obrazy świętych miały chronić bydło od pomoru, pola od powodzi i innych klęsk, zagrody od ognia. Jedni święci mieli strzec przed chorobami, kradzieŜami i innymi nieszczęściami, opiece innych powierzano róŜne trudne sytuacje Ŝyciowe. Kapliczki były miejscem gromadzenia się w chwilach smutnych i radosnych a przystrajanie ich stało się radosną sakralną czynnością1.

Rys. 3: Kapliczka słupowa w Wojnarowej

Źródło: http://zskorzenna.ayz.pl/opr/kik_ksl.html

Jedną z takich kapliczek na terenie Gminy Korzenna jest kapliczka słupowa w Wojnarowej w pobliŜu Szkoły Podstawowej zbudowana w 1950 roku na miejscu starszej figury kamiennej. Murowana z betonowym daszkiem. W przeszklonej wnęce figura N.M.P. Niepokalanie Poczętej2.

Gmina Korzenna naleŜy do diecezji tarnowskiej, którą tworzy sieć dekanalna. Najstarsze parafie na terenie dzisiejszej diecezji sięgają swymi początkami pierwszych dziesiątek lat chrześcijańskiej Polski (Podegrodzie, Tropie). Sieć parafialna gminy Korzenna kształtowała się w czasach Kazimierza Wielkiego. Obecny obszar gminy znajduje się w zasięgu czterech dekanatów.

1. Dekanat cięŜkowicki obejmuje parafię Bukowiec.

1 Źródło: http://zskorzenna.ayz.pl/opr/kik.html

2 Źródło: http://zskorzenna.ayz.pl/opr/kik_ksl.html

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 9 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

2. Dekanat bobowski obejmuje parafie: o Jasienna. o Korzenna z wsiami: Łyczana i Niecew. o Lipnica Wielka. o Wieś Wojnarowa stanowi Rektorat i wchodzi w skład parafii Wilczyska. 3. Dekanat Nowy Sącz - Centrum: o Siedlce z wsiami: , Łęka, Miłkowa, Słowikowa, Trzycierz 4. Dekanat Nowy Sącz - Wschód: o Mogilno z wsiami: , Posadowa Mogilska3.

Rys. 4: Kościół p.w św. Kingi w Wojnarowej

Źródło: http://zskorzenna.ayz.pl/opr/kik_ksc.html

Wojnarowa przynaleŜy do parafii w Wilczyskach. Od wielu lat czyniono starania budowy kościoła filialnego na swoim terenie. 13.05. 1997 r. rozpoczęto wykopy pod budowę, prace przerwano w związku z koniecznością dokonania nowych badań geologicznych – teren nie nadawał się pod budowę. W latach 1998- 1999 trwały prace przy budowie kościoła, dach przykryto blachą. 13.06.1999 r. miało miejsce wmurowanie kamienia węgielnego. 21.09.2002 r. bp. tarnowski Wiktor Skworc dokonał konsekracji kościoła4.

2.3. Infrastruktura społeczna, infrastruktura techniczna, gospodarka i rolnictwo

Według Monografii wsi, w Wojnarowej do 1939 roku nie było ani jednego absolwenta ze średnim i wyŜszym wykształceniem. Istniała szkoła stopnia drugiego z najwyŜszą klasą VI. Klasę siódmą uczniowie, którzy chcieli ukończyć zmuszeni byli uczęszczać do StróŜ lub do Bobowej pow. Gorlice. W okresie 30-lecia Polski Ludowej szkołę podstawową ukończyło

3 Źródło: http://zskorzenna.ayz.pl/opr/kik_ksc.html 4 Źródło: http://zskorzenna.ayz.pl/opr/kik_ksc.html

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 10 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa ogółem 650 osób, z tego uzyskało dyplomy ukończenia szkoły średniej ogólnokształcącej 84 osoby, technikum 30 osób, zasadniczą szkołę zawodową 314 osób, szkołę wyŜszą 11 osób. Dyplom inŜyniera uzyskały 3 osoby, lekarza 2, nauczyciela 29, technika 19, zawód pracownika umysłowego 43, robotnika kwalifikowanego 143. Do budowy nowej Szkoły przystąpiono w 1967 roku na terenie gruntu otrzymanego z PGR za pośrednictwem Ministerstwa Rolnictwa. Budowa prowadzona była w czynie społecznym w oparciu o typowy plan budynku pawilonowego z czterema salami lekcyjnymi, pomieszczeniem na bibliotekę, pracownią, zapleczem pracowni technicznej i kuchnią. W tym samym roku przerwano rozpoczętą budowę (wybudowano mury po okna) decyzja komitetu budowy dotyczącą zmiany projektowanego budynku na budynek piętrowy, w całości zapewniający pomieszczenia dla wszystkich uczniów i godziwe warunki pracy nauczycieli. Rozpoczęte mury i zgromadzony materiał na placu budowy czekały przez 7 lat. Dopiero wybrany nowy Komitet Budowy Szkoły w lipcu 1973 r. ponownie rozpoczął budowę jesienią tego samego roku. W dotychczasowych planach budowy dokonano zmian, zamiast stropodachu wybudowano dach z drewna kryty blachą. Zaplanowano centralne ogrzewanie wraz z kotłownią, sieć wodociągową pod ciśnieniem grawitacyjnym oraz salę gimnastyczną i 1 mieszkanie. W związku z poczynionymi zmianami uzyskano dodatkowe pomieszczenia: kancelarię, pokój nauczycielski, kuchnię oraz 6 sal lekcyjnych. Szkołę zakończono budować i oddano do uŜytku w VI.1977 r. Nocą z 21.07.2001 r. na 22.07.2001 r. powódź objęła wieś Wojnarową, w wyniku której uległ zalaniu budynek Szkoły Podstawowej. Dzięki zaangaŜowaniu społeczności, Fundacji Polsat, firm, instytucji oraz indywidualnych darczyńców wyremontowano budynek Szkoły Podstawowej i oddano do uŜytku na rok szkolny 2002/2003. Zgodnie z załoŜeniem szkoła w Wojnarowej pełni funkcje edukacyjne, wychowawcze oraz opiekuńcze, którym przyświeca podstawowy cel, jakim jest wszechstronny rozwój ucznia. Spośród zajęć dodatkowych w Szkole Podstawowej w Wojnarowej uczniowie mogą wybrać następujące:  zajęcia wyrównawcze  gimnastykę korekcyjną  kółka zainteresowań. Zajęcia dydaktyczne prowadzone są przez 13 nauczycieli w klasach „0” – VI. Placówka dysponuje salą gimnastyczną, biblioteką szkolną oraz pracownią komputerową. Łączna liczba pomieszczeń dydaktycznych wynosi 9. Wojnarowa nie dysponuje budynkiem szkoły gimnazjalnej, w związku z czym młodzieŜ uczęszcza do Gimnazjum im. Jana Pawła II w Korzennej. PoniŜsza tabelka przedstawia liczbę uczniów w roku szkolnym 2010/2011 wg stanu na dzień 30.09.2010 r.

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 11 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

Tab. 1. Liczba uczniów w Szkole Podstawowej w Wojnarowej w klasach I-VI Kl. „0” Kl. I Kl. II Kl. III Kl. IV Kl. V Kl. VI

ść ść ść ść ść ść ść ść ść ść ść ść ść ść Ilo Dzieci Ilo Oddziałów Ilo Dzieci Ilo Oddziałów Ilo Dzieci Ilo Oddziałów Ilo Dzieci Ilo Oddziałów Ilo Dzieci Ilo Oddziałów Ilo Dzieci Ilo Oddziałów Ilo Dzieci Ilo Oddziałów

17 1 11 1 21 1 17 1 19 1 14 1 11 1

Źródło danych: Urząd Gminy w Korzennej

Wojnarowa posiada rozwiniętą infrastrukturę techniczną. Wcześniej juŜ wspomniano, iŜ przez wieś przebiega droga powiatowa Nowy Sącz-Wilczyska, której nawierzchnia w ostatnim czasie została wyremontowana. Liczba utwardzonych nawierzchni na drogach gminnych znacznie wzrosła w ostatnich kilku latach (szacuje się, iŜ ok. 37,9% posiada nawierzchnię asfaltową lub betonową). Te które powstały wcześniej z upływem czasu wymagają remontu. Przy drogach nie ma jednak chodników, co znacznie pogarsza stan bezpieczeństwa komunikacyjnego, zwłaszcza dla pieszych poruszających się po drodze powiatowej, gdzie panuje wzmoŜony ruch pojazdów. Wieś Wojnarowa jest zgazyfikowana natomiast tylko w minimalnej części (tj. 10 odbiorców) posiada dostęp do sieci wodociągowej. Sołectwo nie posiada sieci kanalizacyjnej. Gospodarka ściekowa realizowana jest w oparciu o szamba i wywóz nieczystości. Sieć telekomunikacyjna nie jest zadawalająca poniewaŜ obszar Wojnarowej nie znajduje się w zasięgu sieci wszystkich operatorów telefonii komórkowej. Mieszkańcy mają natomiast dostęp do Internetu poprzez sieć analogową oraz radiową. Wojnarowa, jak i pozostałe sołectwa gminy Korzenna, ma charakter typowo rolniczy. Działalność gospodarcza podejmowana przez mieszkańców stanowi tylko częściowe uzupełnienie dochodów z gospodarstwa rolnego. Przedsiębiorstwa działające na terenie gminy to w większości firmy prywatne. Działalność gospodarcza w Wojnarowej prowadzona jest przez 43 zarejestrowanych podmiotów. W odniesieniu do całej gminy liczba ta wynosi 521. Klasyfikację działalności gospodarczej podejmowanej w sołectwie przedstawia poniŜszy diagram:

Rys. 5. Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w Sołectwie ze względu na rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej

3 15

25

Handel Usługi Produkcja

Źródło danych: Urząd Gminy w Korzennej

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 12 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

Głównym działem gospodarki jest rolnictwo. Stanowi ono podstawowe źródło utrzymania mieszkańców Wojnarowej. Podobnie jak w całej gminie rolnictwo w Wojnarowej charakteryzuje się znacznym rozdrobnieniem gospodarstw rolnych. W rozdziale pierwszym wspomniano juŜ, iŜ powierzchnia gospodarstw rolnych wynosi 913,81 ha, a średnia wielkość gospodarstwa rolnego wynosi 1,77 ha. Dominują gospodarstwa powyŜej 1 ha – jest ich 287, natomiast gospodarstwa rolne poniŜej 1 ha stanowią 44 %. Struktura uŜytków rolnych przedstawia się następująco:  uŜytki rolne ogółem: 736,14 ha  grunty orne: 541,01 ha  łąki i pastwiska: 195,13 ha  lasy: 110,66 ha  pozostałe: 67,01 ha Głównymi kierunkami produkcji rolniczej w sołectwie, podobnie jak na terenie całej Gminy są: uprawa zbóŜ i roślin pastewnych na paszę dla hodowanego pogłowia bydła i trzody chlewnej. Wśród roślin zboŜowych dominującą rolę odgrywają uprawy pszenicy ozimej i mieszanki zbóŜ jasnych. WaŜną rolę odgrywa takŜe uprawa ziemniaków. W produkcji zwierzęcej dominuje natomiast hodowla trzody chlewnej oraz bydła. Pewnym uzupełnieniem dla dominującej działalności rolniczej jest podejmowana przez mieszkańców Wojnarowej róŜnorakiej działalności gospodarczej.

2.4. Kapitał społeczny i ludzki

Wojnarowa obecnie liczy 1489 mieszkańców i pod tym względem zajmuje trzecie miejsce w Gminie. Liczba ta obejmuje równieŜ 11 osób zameldowanych na pobyt czasowy. Wykres wyraźnie pokazuje zdecydowany wzrost liczby ludności od 2005 roku. 2008 rok to okres stosunkowo waŜny dla Wojnarowej poniewaŜ liczba ludności osiąga w tym czasie 1496 osób. Rys. 6. Liczba ludności w miejscowości Wojnarowa w latach 2004-2009

Liczba ludności w miejscowości Wojnarowa w latach 2004-2009

1500

1495

1490 ci ś 1485 Liczba ludności 1480

Liczba ludno 1475

1470

1465 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Rok

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 13 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

Rys. 7. Ludność z podziałem na płeć i kategorie wiekowe

Kobiety MęŜczyźni

20% 9% 19%

17% 57% 8% 64% 6%

Kobiety 18-60 lat Dziewczynki do 6 lat MęŜczyźni 18-65lat Chłopcy do 6 lat Dziewczynki 7-17 lat Kobiety pow. 60 Chłopcy 7-17 lat MęŜczyźni pow. 65

Migracje ludności w Gminie Korzenna w poszczególnych latach przedstawi poniŜsza tabela.

Tab. 2. Struktura migracji na terenie Gminy Korzenna w latach 2004-2009

SALDO ROK NAPŁYW ODPŁYW MIGRACJI 2004 64 94 - 30 2005 87 109 -22 2006 79 116 -37 2007 106 134 -28 2008 104 103 + 1 2009 79 104 -25 Źródło: www.stat.gov.pl

Wśród organizacji społecznych działających na terenie Gminy Korzenna, które zasięgiem swojego funkcjonowania obejmują tylko Wojnarową. NaleŜą do nich:  Ochotnicza StraŜ PoŜarna w Wojnarowej  Uczniowski Klub Sportowy „Bociek” w Wojnarowej  Ludowy Klub Sportowy „Orzeł” w Wojnarowej OSP Wojnarowa liczy 26 członków, z czego 12 jest uprawnionych do brania udziału w akcjach ratowniczych. Jednostka posiada 1 samochód bojowy, 2 motopompy szlamowe oraz agregat prądotwórczy. Inicjatorem powołania Ochotniczej StraŜy PoŜarnej w Wojnarowej był poseł na sejm – Józef Steinhoff. Jej bezpośrednimi załoŜycielami byli jednak dwaj mieszkańcy Lipnicy Wielkiej – hrabia Adam de Lavaux i jego brat Jan Kanty Długoszowski, właściciele dworu (znajdującego się na terenie byłego PGR) oraz dóbr ziemskich w Wojnarowej. Do powstania straŜy ogniowej doszło w roku 1932, a pierwszym jej prezesem został wybrany Jan Kanty Długoszowski, natomiast komendantem, – Jan Krok. Jak wynika z zachowanych dokumentów, straŜacka druŜyna z Wojnarowej w 1935 roku wzięła po raz pierwszy udział w zorganizowanych w Nowym Sączu zawodach straŜackich. Najstarsi mieszkańcy wsi wspominają, iŜ do wybuchu II wojny światowej ochotnicy działali bardzo pręŜnie, niosąc pomoc wszystkim potrzebującym. Nie zachował się jednak Ŝaden dokument dotyczący wyposaŜenia przedwojennej straŜy. Od samego początku marzeniem druhów było posiadanie remizy. Prekursorem i jednym z fundatorów budowy straŜnicy wraz z Domem Ludowym, najprawdopodobniej miał być sam marszałek Józef Piłsudski – przyjaciel rodziny

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 14 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa de Lavaux. Pod przyszłą inwestycję przygotowano juŜ działkę i rozpoczęto gromadzenie materiałów budowlanych ale w rozpoczęciu budowy przeszkodził wybuch II wojny światowej5. Warto podkreślić, iŜ zahartowani w boju miejscowi druhowie znajdują równieŜ czas na inne zajęcia. Udzielają się społecznie w pracach na rzecz swojej miejscowości i parafii. Zawsze chętnie uczestniczą w licznych pielgrzymkach, m.in. na Jasną Górę, do Limanowej, a takŜe na odpust do Bazyliki św. Małgorzaty w Nowym Sączu. Czuwali takŜe nad bezpieczeństwem pielgrzymów, którzy przybywali na spotkania z Janem Pawłem II na krakowskich Błoniach oraz w Starym Sączu. Brali teŜ udział w zabezpieczeniu wizyty papieŜa Benedykta XVI w 2006 roku. Na swoim koncie mają równieŜ organizację wielu zabaw i festynów6.

Rys. 8. Członkowie OSP Wojnarowa (rok 2009)

Źródło: S. Bukowiec, K. Bukowiec, K. Klima, J. Truś, J. Basiaka StraŜacy Ziemi Sądeckiej, Agencja Wydawnicza „Palindrom”, Bochnia 2009, str. 191.

Jednym z celów organizacji sportowych działających na terenie sołectwa jest planowanie i organizowanie pozalekcyjnego Ŝycia sportowego uczniów w oparciu o moŜliwości obiektowe i sprzętowe szkoły, angaŜowanie wszystkich uczniów i sympatyków Klubu do róŜnorodnych form aktywności ruchowej oraz czynny udział w Ŝyciu kulturalnym, gospodarczym i społecznym. Niemniej jednak moŜna wyodrębnić wspólny trzon egzystencji wszystkich działających organizacji w Wojnarowej, jakim jest kultywowanie lokalnej kultury i tradycji a przy tym promocja miejscowości. Niewątpliwym sukcesem działających w Wojnarowej stowarzyszeń jest skoncentrowanie w gronie swoich działaczy zarówno najmłodszych uczestników społeczności lokalnej, jak i ich dziadków. Sprzyja to integracji pokoleniowej, szacunku dla historii i tradycji oraz tolerancji. PoniŜsza tabela podsumowuje analizę zasobów sołectwa, z uwzględnieniem stopnia, w jakim wpływają one na rozwój miejscowości.

5 S. Bukowiec, K. Bukowiec, K. Klima, J. Truś, J. Basiaka StraŜacy Ziemi Sądeckiej, Agencja Wydawnicza „Palindrom”, Bochnia 2009, str. 191-192. 6 S. Bukowiec, K. Bukowiec, K. Klima, J. Truś, J. Basiaka StraŜacy Ziemi Sądeckiej, Agencja Wydawnicza „Palindrom”, Bochnia 2009, str. 193.

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 15 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

Tab. 3. Analiza zasobów Sołectwa Wojnarowa

Znaczenie Rodzaj zasobu neutralne małe duŜe ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Walory krajobrazu X Walory klimatu X Walory szaty roślinnej X Cenne przyrodniczo obszary lub obiekty X Świat zwierzęcy X Osobliwości przyrodnicze X Wody powierzchniowe X PodłoŜe, warunki hydrologiczne X Gleby, kopaliny X ŚRODOWISKO KULUROWE Walory architektury wiejskiej i osobliwości kulturowe X Walory zagospodarowania przestrzennego X Zabytki X Zespoły artystyczne X DZIEDZICTWO RELIGIJNE I HISTORYCZNE Miejsca, osoby i przedmioty kultu X Święta, odpusty, pielgrzymki X Tradycje, obrzędy, gwara X Legendy, podania i fakty historyczne X WaŜne postaci historyczne X Specyficzne nazwy X OBIEKTY I TERENY, INFRASTRUKTURA Działki pod zabudowę mieszkaniową X Działki pod domy letniskowe X Działki pod zakłady usługowe i przemysł X Pustostany mieszkaniowe, magazynowe X Tradycyjne obiekty gospodarskie wsi X Place i miejsca publicznych spotkań X Miejsca sportu i rekreacji X Zaopatrzenie w wodę wsi X Skanalizowanie wsi X GOSPODARKA, ROLNICTWO Specyficzne produkty X Znane firmy produkcyjne i zakłady usługowe X MoŜliwe do wykorzystania odpady poprodukcyjne X Przetwórstwo rolno-spoŜywcze X Grupy producenckie i organizacje rolnicze X Rzemiosło artystyczne X SĄSIEDZI I PRZYJEZDNI Korzystne, atrakcyjne sąsiedztwo X Ruch tranzytowy w związku ze szlakiem X komunikacyjnym Przyjezdni stali i sezonowi X INSTYTUCJE, ORGANIZACJE SPOŁECZNE Placówki opieki społecznej X

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 16 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

Szkoły X OSP X Kluby sportowe X

Wojnarową wyróŜnia mało zanieczyszczone środowisko naturalne oraz dobrze utrzymane walory krajobrazu. Dodatkowym atrybutem jest fakt, iŜ społeczność wsi mieszka na tym terenie od lat, znikomą ich część to ludność napływowa. Jest to wieś o charakterze typowo rolniczym, co w duŜej mierze decyduje o formach aktywności jej mieszkańców. Mieszkania i obejścia we wsi są zazwyczaj zadbane. Niekorzystnym zjawiskiem natomiast jest brak kanalizacji a dostęp do linii wodociągowej ma bardzo mały odsetek mieszkańców. Prawną formą regulacji funkcjonowania sołectwa jest jego statut. To on wskazuje sposób zorganizowania się mieszkańców. Wśród organów sołectwa wyróŜniono Zebranie Wiejskie, będące jego ciałem uchwałodawczym oraz organ wykonawczy w postaci sołtysa wsi, któremu towarzyszy Rada Sołecka pełniąca funkcje opiniodawczo-doradcze. Zebrania Wiejskie to główna forma zorganizowania się mieszkańców, dzięki której poruszają oni sprawy waŜne dla sołectwa, dyskutują i rozwiązują problemy wsi. Ponadto współpracują z Urzędem Gminy Korzenna poprzez bezpośredni kontakt z władzami lokalnymi bądź za pośrednictwem wybranych przedstawicieli. Wśród lokalnych tradycji pielęgnowane są i rozwijane w szczególności: DoŜynki, Dzień Seniora oraz Wspólne Kolędowanie. Odrębne działania kierowane są do dzieci i młodzieŜy. Stanowią oni liczną grupę mieszkańców sołectwa, toteŜ troska o ich rozwój, jest jednym z priorytetów działalności wsi. Specjalnie dla nich organizowane są – głównie w szkole – spotkania i zabawy. W związku z powyŜszym Wiejski Dom Kultury, mieszczący się w remizie OSP, wymaga modernizacji i rozbudowy.

3. Opis i charakterystyka obszaru o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców

Nawiązując do wcześniejszych opisów Ŝycie publiczne we wsi Wojnarowa koncentruje się w centrum wsi: pomiędzy Kościołem, Szkołą Podstawową, Domem Kultury wraz z Remizą StraŜacką a Stadionem Orlik Plus i boiskiem w Wojnarowej. Bliskie sąsiedztwo tych obiektów w przestrzeni sprzyja nawiązywaniu kontaktów społecznych i organizowaniu Ŝycia społeczno kulturalnego w Sołectwie. Wojnarowa nie posiada odpowiednich przestrzeni publicznych pozwalających pełnić jej rolę rzeczywistego miejsca, w którym skupione są podstawowe funkcje waŜne dla kaŜdej społeczności lokalnej. W kształtowaniu obszaru przestrzeni publicznej moŜe pomóc czytelnie wyznaczone miejsca dającą moŜliwość rozwijania róŜnych aktywnych form Ŝycia społecznego, wzmacniających więzi pomiędzy mieszkańcami oraz toŜsamość lokalną. Istnieje więc potrzeba stworzenia odpowiedniej infrastruktury obiektów publicznych słuŜących promocji obszarów wiejskich, propagowania i zachowania dziedzictwa kulturowego, która umoŜliwiłaby realizację wspominanych wyŜej celów. Inicjatywa „Remont i rozbudowa Domu Kultury w Wojnarowej” stanowiłaby odpowiedź wobec istniejących potrzeb kulturalnych i społecznych mieszkańców Sołectwa. W kształtowaniu obszaru przestrzeni publicznej moŜe równieŜ pomóc sfinalizowanie prac zakresu inwestycji związanego z modernizacją Stadionu Sportowego Orlik Plus w Wojnarowej, gdyŜ na chwilę obecną teren nie został ogrodzony, a miejsca dla widowni nie posiadają odpowiedniej infrastruktury. Wykonanie miejsc parkingowych w obrębie Stadionu Orlik Plus i Kościoła w Wojnarowej wpłyną na poprawę bezpieczeństwa oraz infrastruktury drogowej i sportowej, natomiast rozbudowa ciągów komunikacji pieszej i jezdnej poprzez

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 17 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa wykonanie chodników pozwoli mieszkańcom na bezpieczne poruszanie się na co dzień a zwłaszcza w dni świąteczne, w godzinach sprawowania uroczystości sakralnych oraz organizowania imprez plenerowych.

4. Ocena mocnych i słabych stron miejscowości Wojnarowa

Na podstawie przeprowadzonej analizy zasobów sołectwa dokonano inwentaryzacji tych słuŜących odnowie miejscowości. Analiza ta stała się równieŜ podstawą do zobrazowania mocnych i słabych stron miejscowości, jak równieŜ do oceny potencjalnych szans i zagroŜeń. Zestawienie takie przedstawia poniŜsza analiza SWOT sołectwa Wojnarowa.

Tab. 4. Mocne i słabe strony Sołectwa Wojnarowa

MOCNE STRONY SŁABE STRONY • czyste otoczenie i środowisko • słabo rozwinięta infrastruktura naturalne drogowa • wysokie walory krajobrazowe • brak chodników • brak uciąŜliwego przemysłu • brak ogólnodostępnych miejsc • niska przestępczość, bezpieczna parkingowych okolica • brak skanalizowania oraz minimalny • duŜo terenów zielonych i lasów poziom zwodociągowania • sprzyjające warunki dla miejscowości sadownictwa • duŜe rozdrobnienie gospodarstw • tereny do zagospodarowania na rolnych cele społeczne • niewystarczająca oferta spędzania • moŜliwość korzystania z wolnego czasu innowacyjnych źródeł energii • brak bazy noclegowej (plantacja wierzby opałowej) • brak trybun dla widowni na stadionie • brak Przedszkola • występowanie na terenie wsi obszarów zagroŜonych powodzią

Tab. 5. Szanse i zagroŜenia Sołectwa Wojnarowa

SZANSE ZAGROśENIA • walory przyrodnicze • brak zainteresowania sprawami • moda na mieszkanie na wsi lokalnymi ze strony mieszkańców • wzrost zainteresowania turystyką i • niski poziom wykształcenia agroturystyką • ukryte bezrobocie • moŜliwość pozyskania środków • duŜa konkurencja w pozyskiwaniu finansowych ze źródeł środków unijnych zewnętrznych • emigracja w celach zarobkowych i • rozwój gospodarki ekologicznej edukacyjnych za granicę • wzrost roli młodzieŜy dla rozwoju • brak perspektyw na zatrudnienie miejscowości młodzieŜy

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 18 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

• oddolne inicjatywy na obszarach • brak oŜywienia gospodarczego wiejskich • rozwój społeczeństwa obywatelskiego i budowa demokracji lokalnej

5. Wizja Rozwoju Wojnarowej

Wizję rozwoju wsi jej mieszkańcy oraz lokalni liderzy sformułowali następująco:

Wojnarowa - wieś atrakcyjna inwestycyjnie oraz turystycznie posiadająca wykształcone i innowacyjne społeczeństwo, bezpieczna dbająca o toŜsamość i tradycje.

W związku z powyŜszym Wojnarowa powinna pełnić nie tylko funkcje rolnicze, ale równieŜ usługowe i agroturystyczne. Zgodnie z załoŜeniem rolnictwo powinno być nowoczesne i dochodowe, a cała wieś zwodociągowania i skanalizowana. Wojnarowa winna być wsią bezpieczną i wygodną posiadającą dobre drogi, chodniki oraz oświetlone ulice. Mieszkańcy powinni być w pełni zaangaŜowani w rozwój Sołectwa, identyfikować się z wsią. Nie bez znaczenia dla rozwoju miejscowości będzie nacisk na edukację, w tym edukację obywatelską, która wykształcić ma, zwłaszcza wśród młodszych mieszkańców miejscowości, postawy patriotyczne rodzące miłość do „małej Ojczyzny”. Przejawem rozwoju demokracji lokalnej i społeczeństwa obywatelskiego powinno być docenienie roli organizacji pozarządowych, zwłaszcza stowarzyszeń – zakładanie nowych, tworzenie partnerstw lokalnych. Istotna z punku widzenia przyszłości wsi jest odpowiednia oferta dla dzieci i młodzieŜy. Stąd konieczność takiego zagospodarowania terenu, który uwzględni ich potrzeby. Realizacji powyŜszych załoŜeń słuŜyć ma poprawa bazy organizacyjnej, sportowej i infrastrukturalnej, relacji interpersonalnych mieszkańców oraz kultywowanie tradycji lokalnej.

6. Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną w okresie 2010-2017

Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa określa ustalone przez społeczność priorytety rozwoju, cele oraz przewidziane do realizacji projekty. Poszczególne cele wpisują się w Strategię Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy na lata 2000-2015.

Priorytet I: Modernizacja i rozbudowa infrastruktury społecznej oraz poprawa wizerunku miejscowości

Cel 1: Zwiększenie atrakcyjności wsi oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego poprzez modernizację i rozbudowę obiektów słuŜących zaspokojeniu potrzeb społeczno-kulturalnych mieszkańców

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 19 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

Opis działania nr 1 Remont i rozbudowa Domu Kultury w Wojnarowej Celem planowanego działania jest utworzenie w miejscowości Wojnarowa miejsca integracji sołectwa, skupiającego Ŝycie społeczno-kulturalne mieszkańców. Remont i rozbudowa Domu Kultury w Wojnarowej obejmuje m. in .następujący zakres: • rozbudowa budynku o pomieszczenia przeznaczone na pracownie warsztatowe oraz pomieszczenia dla organizacji pozarządowych, • przystosowanie obiektu dla osób niepełnosprawnych, • zagospodarowanie terenu wokół budynku.

Opis działania nr 2 Utworzenie miejsca do grillowania w miejscowości Wojnarowa Celem planowanego działania jest utworzenie w miejscowości Wojnarowa przestrzeni integracji mieszkańców. Działanie obejmuje utworzenie miejsca do palenia ognisk oraz grillowania.

Cel 2: Poprawa bezpieczeństwa oraz infrastruktury drogowej i sportowej poprzez przebudowę lub rozbudowę ciągów komunikacji pieszej i jezdnej oraz modernizację zaplecza sportowego.

Opis działania nr 1 Modernizacja i remont stadionu sportowego w Wojnarowej – Etap II Celem planowanego działania jest poprawa infrastruktury towarzyszącej funkcjonującego stadionu ORLIK PLUS. Inwestycja wpłynie na poprawę bezpieczeństwa uŜytkowników tejŜe infrastruktury sportowej. Zakres działania obejmuje: • ogrodzenie terenu, • wykonanie miejsc postojowych, • budowa widowni, • modernizacja ciągów pieszych i jezdnych.

Opis działania nr 2 Budowa parkingu przy kościele w Wojnarowej Celem planowanego działania jest zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców poprzez utworzenie miejsc parkingowych w pobliŜu budynku kościoła. Zakres działania obejmuje: wykonanie parkingu dla ok. 40 samochodów wraz z dojazdem do drogi głównej.

Cel 3: Tworzenie korzystnych warunków dla lokowania przedsiębiorstw/inwestycji poprzez budowę strefy aktywności gospodarczej

Opis działania nr 1 Budowa strefy aktywności gospodarczej w miejscowości Wojnarowa – etap I Celem planowanego działania jest podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej terenów wsi Wojnarowa poprzez utworzenie sprzyjających warunków dla lokalizowania przedsiębiorstw. Zakres działania obejmuje: • budowę/przebudowę dróg w tym poszerzenie jezdni i budowa chodnika, remont istniejącego mostu oraz dróg lokalnych klasy „L” wraz z chodnikami, • budowę parkingów dla samochodów osobowych, • makroniwelację terenu,

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 20 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

• budowę sieci infrastruktury technicznej projektu: kanalizacja sanitarna, kanalizacja opadowa oraz sieć wodociągowa.

Priorytet II: Ochrona środowiska

Cel 1: Poprawa stanu środowiska naturalnego poprzez budowę sieci kanalizacyjnej oraz wodociągowej i oczyszczalni ścieków

Opis działania nr 1 Budowa oczyszczalni ścieków oraz sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie wsi Wojnarowa – Etap I oraz Etap II Celem planowanego działania jest zabezpieczenie podstawowych potrzeb społeczności lokalnej, a w perspektywie ochrona środowiska. Projektowana oczyszczalnia ścieków zapewni wysoką sprawność systemu kanalizacji nie tylko w obrębie miejscowości, ale takŜe w Gminie Korzenna. Zgodnie z przeznaczeniem realizacja zadania wpłynie na poziom Ŝycia mieszkańców, a pośrednio umoŜliwi rozwój przedsiębiorczości na terenie Wojnarowej. Budowa oczyszczalni ścieków oraz sieci wodno-kanalizacyjnej na terenie wsi Wojnarowa obejmuje następujący zakres: • budowę oczyszczalni ścieków o przepustowości docelowo 750 m3/dobę, • budowę sieci wodociągowej, • budowę sieci kanalizacyjnej.

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 21 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

Tab. 6. Zestawienie zadań inwestycyjnych według hierarchii waŜności oraz harmonogram realizacji

PRIORYTET CEL/PRZEZN DZIAŁANIE KOSZT DATA ŹRÓDŁA DATA ACZENIE REALIZACJI ROZPOCZĘCIA SFINANSOWANI ZAKOŃCZENIA REALIZACJI A REALIZACJI Priorytet Nr 1: 1 464 000 zł 2010 Program 2012 I:Modernizac REMONT I Rozwoju ja i Cel 1: ROZBUDOWA Obszarów ę rozbudowa Zwi kszenie DOMU KULTURY W Wiejskich 2007- ś infrastruktur atrakcyjno ci WOJNAROWEJ 2013; Działanie y społecznej wsi oraz „Odnowa i oraz poprawa zachowanie rozwój wsi”, wizerunku dziedzictwa Środki z budŜetu miejscowości kulturowego Gminy Korzenna poprzez ę modernizacj i Nr 2: 20 000 zł 2010 Program 2011 ę budow UTWORZENIE Rozwoju obiektów MIEJSCA DO Obszarów Ŝą słu cych GRILLOWANIA W Wiejskich 2007- zaspokojeniu MIEJSCOWOŚCI 2013; Działanie potrzeb WOJNAROWA „Odnowa i społeczno – rozwój wsi”, kulturalnych Środki z budŜetu ń mieszka ców Gminy Korzenna

Cel 2: 392 271,57 zł 2011 BudŜet Gminy 2011 Poprawa Nr 1: Korzenna, bezpieczeństwa MODERNIZACJA I Program oraz REMONT Rozwoju

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 22 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

infrastruktury STADIONU Obszarów drogowej i SPORTOWEGO W Wiejskich 2007- sportowej WOJNAROWEJ – 2013; poprzez ETAP II przebudowę Nr 2: 200 000 zł 2010 Środki z budŜetu 2011 lub rozbudowę BUDOWA Gminy Korzenna, ciągów PARKINGU PRZY Program komunikacji KOŚCIELE W Rozwoju pieszej i WOJNAROWEJ Obszarów jezdnej oraz Wiejskich 2007- modernizację 2013; zaplecza sportowego.

Cel 3: Nr 1: 10 374 277 zł 2012 Małopolski 2013 Tworzenie BUDOWA STREFY Regionalny korzystnych AKTYWNOŚCI Program warunków dla GOSPODARCZEJ W Operacyjny na lokowania MIEJSCOWOŚCI lata 2007-2013, przedsiębiorst WOJNAROWA – Środki z budŜetu w/inwestycji ETAP I Gminy Korzenna. poprzez budowę strefy aktywności gospodarczej

Priorytet II: Cel 1: Nr 1 12 271 00 zł 2011 Małopolski 2013 Ochrona Poprawa BUDOWA Regionalny środowiska stanu OCZYSZCZALNI Program środowiska ŚCIEKÓW ORAZ Operacyjny naturalnego SIECI 2007-2013; poprzez WODOCIĄGOWEJ I Wojewódzki

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 23 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa budowę sieci KANALIZACYJNEJ Fundusz Ochrony kanalizacyjnej WSI WOJNAROWA – Środowiska; oraz Etap I i Etap II BudŜet Gminy oczyszczalni Korzenna. ścieków

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 24

Podsumowanie

Przedstawiony w niniejszym dokumencie Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa posłuŜyć ma ukształtowaniu wsi. Wyznaczone cele a takŜe odpowiadające im kierunki działań zostały dobrane w odpowiedzi na analizę mocnych i słabych stron miejscowości, uwzględnieniem warunków zewnętrznych i wewnętrznych mogących mieć wpływ na ich realizację. Wszelkie przedsięwzięcia podporządkowane zostały wizji rozwoju miejscowości, sformułowanej w sposób następujący: Wojnarowa - wieś atrakcyjna inwestycyjnie oraz turystycznie posiadająca wykształcone i innowacyjne społeczeństwo, bezpieczna dbająca o toŜsamość i tradycje. W związku z powyŜszym zaprezentowany Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa będzie dokumentem kształtującym priorytety Sołectwa, które z kolei zadecydują o rozwoju danej miejscowości. Realizacja Planu zaś przyczyni się do rzeczywistej odnowy miejscowości w latach 2010-2017. Czy uda się zmienić oblicze Wojnarowej? Wszystko wskazuje, Ŝe jest to moŜliwe pod warunkiem konsekwentnej realizacji przyjętej Strategii Rozwoju. Na to potrzeba sił i środków. Siłą jest rozumne i pracowite społeczeństw, które trzeba ingerować do aktywnego działania, środków naleŜy usilnie poszukiwać zewnątrz, gdyŜ Gmina nie naleŜy do bogatych.

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolskie 25 Plan Odnowy Miejscowości Wojnarowa

Spis Tablic

Tab. 2. Liczba uczniów w Szkole Podstawowej w Wojnarowej w klasach I-VI ...... 12 Tab. 2. Struktura migracji na terenie Gminy Korzenna w latach 2004-2009...... 14 Tab. 3. Analiza zasobów Sołectwa Wojnarowa...... 16 Tab. 4. Mocna i słabe strony Sołectwa Wojnarowa ...... 18 Tab. 5. Szanse i zagroŜenia Sołectwa Wojnarowa ...... 18 Tab. 6. Zestawienie zadań inwestycyjnych według hierarchii waŜności oraz harmonogram realizacji...... 22

Spis Rysunków

Rys. 5. Powiat nowosądecki, Gmina Korzenna, miejscowość Wojnarowa...... 4 Rys. 6. Sołectwa Gminy Korzenna...... 5 Rys. 7. Kapliczka słupowa w Wojnarowej...... 9 Rys. 8. Kościół p.w. św. Kingi w Wojnarowej ...... 10 Rys. 5. Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w Sołectwie ze względu na rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej...... 12 Rys. 6. Liczba ludności w miejscowości Wojnarowa w latach 2004-2009 ...... 13 Rys. 7. Ludność z podziałem na płeć i kategorie wiekowe ...... 14 Rys. 8. Członkowie OSP Wojnarowa (rok 2009)...... 15

Bibliografia:

1. Monografia wsi Wojnarowa 2. S. Bukowiec, K. Bukowiec, K. Klima, J. Truś, J. Basiaka StraŜacy Ziemi Sądeckiej, Bochnia 2009, 3. http://zskorzenna.ayz.pl/opr/kik.html 4. www.stat.gov.pl

Sołectwo Wojnarowa, Gmina Korzenna, Województwo Małopolski 26