Uitleg Tussen Rubens En Van Dyck Gaspar De CRAYER
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Uitleg Tussen Rubens en Van Dyck Gaspar de CRAYER aaa 1.1 bbb Jacob JORDAENS (Antwerpen, 1593-1678), toegeschreven aan — Portret van Gaspar de Crayer Omstreeks 1640 Olieverf op doek Privécollece Op het hoogtepunt van zijn kunst, als hij zo n vij!ig jaar oud is, wordt de Crayer door Antoon van Dyck vereeuwigd in een eerste portret, dat nu wordt bewaard bij de colleces van de Prins van Liechtenstein )Wenen). Dit schilderij zou een reprise zijn door -acob -ordaens, die trouw blij! aan het werk van van Dyck. .et model beroert door zijn allure en zijn lichaamstaal. aaa 1.2 bbb Antoon VAN DYCK (Antwerpen, 1599 - Londen, 1641), naar Paulus PONTIUS (Antwerpen, 1603-1685) — Portret van Gaspar de Crayer /urijngravure Antwerpen, 0useum Plann10oretus2Collece Prentenkabinet 1 3NESCO1 werelderfgoed aaa 1.3 bbb aaa 1.6 bbb Antoon VAN DYCK (Antwerpen, 1599 - Londen, 1641), naar François JOLLAIN (1660-1735) Jacob NEEFS (Antwerpen, 1610 - na 1660) — — Brussel - Weids uitzicht Portret van Gaspar de Crayer 16C011680 Tussen 1641 en 1648 Bravure /urijngravure Parijs, /ibliothDEue naonale de France, afdeling Gaarten en Plannen Antwerpen, 0useum Plann10oretus2Collece Prentenkabinet 1 3NESCO1 werelderfgoed aaa 1.7 bbb Georg BRAUN (Keulen, 1541-1622) aaa 1.4 bbb — Lucas FAYDHERBE (Mechelen, 1617-1697), toegeschreven aan ,éâtre des Cités du Monde — Gaspar de Crayer (1584-1669), schilder 1578, Geulen 1 BeaEuarelleerde gravure Saint1Omer, /ibliothDEue dHAggloméraon Op de medaille9 "P.ILIP. III );) .ISPANIARIA. REX. » Omstreeks 1640 ; 1 Terraco>a Amsterdam, Rijksmuseum aaa 1.8 bbb Gaspar de CRAYER aaa 1.5 bbb — Frans HOGENBERG (Mechelen, 1535 – Keulen, 1590) Aanbidding door de Drie Wijzen met zelfportret — van Gaspar de Crayer Uitzicht op de stad Antwerpen en de citadel 160811618 Olieverf op doek 1572 Bravure Gortrijk, Sint10aartenskerk Antwerpen, 0useum Plann10oretus2Collece Prentenkabinet 1 3NESCO1 Dit jeugdwerk is geInspireerd door het schilderij van Rubens over hetzelfde werelderfgoed onderwerp. .et is een fries van monumentale personages naar het voorbeeld van de meester9 Christus, links, is omringd door 0aria en -ozef, die de Drie Wijzen ontvangen. Dit schilderij is uitzonderlijk omdat het het tot nog tot toe enige gekende portret van Baspar de Crayer bevat. .et perspecef wordt rechts gesloten door de jonge schilder, die, in rugaanzicht en getooid met een baret met veer, de toeschouwer aankijkt. aaa 2.3 bbb Gaspar de CRAYER Peter-Paul Rubens )157711640), De aanbidding door — de koningen, 1608, h2t, 0adrid, 0useo Nacional del De Visitatie Prado 2 J 0useo Nacional del Prado, Dist. R0N1BP 2 aKeelding van het Prado Omstreeks 1617 1 Olieverf op doek Gortrijk, Onze1Lieve1Mrouwekerk aaa 2.1 bbb aaa 2.4 bbb Gaspar de CRAYER Gaspar de CRAYER — — Nood Gods met de portretten van burgemeester Henric van Onze-Lieve-Vrouw met Kind en kanunnik Jan van Calendries Dongelberghe en zijn echtgenote Adrienne Borluut 16N4 1 Rechts onderaan gesigneerd en gedateerd Omstreeks 1627 1 Rechts onderaan gesigneerd Olieverf op hout Olieverf op hout Dendermonde, Onze1Lieve1Mrouwekerk /russel, Goninklijke 0usea voor Schone Gunsten van /elgiL Ganunnik -an van Calendries wordt voorgesteld, knielend aan de voeten van de .eilige Dit werk illustreert de twee genres waarin Baspar de Crayer uitmun>e9 de 0aagd met Gind, die iets hoger zit. Ongetwijfeld hoopt hij zo gemakkelijker in het portretkunst en de religieuze schilderkunst. Ridder .enric van Dongelberghe Paradijs te geraken. Been enkel gebaar, geen enkele blik verbindt hem met 0aria of )burgemeester van /russel) en zijn echtgenote worden voorgesteld, knielend en haar Ooon. Alle personages hebben zich in hun respeceve wereld teruggetrokken. De biddend aan de voeten van de dode Christus, met naast .em de 0aagd 0aria en de zeer zuivere enscenering is bij De Crayer weinig gebruikelijk, die met dit werk zijn .eilige -ohannes. Mooral de kwaliteit van de gelaatsuitdrukkingen van de personages enige 0aagd met Gind, met één enkele schenker, signeert. trekken de aandacht. De theatrale enscenering waarbij de klemtoon ligt op het lijden dat -ezus hee! ondergaan, dwingt de gelovige tot bezinning en mededogen. aaa 2.5 bbb aaa 2.2 bbb Gaspar de CRAYER Gaspar de CRAYER — — De vrouw en vrienden van Job drijven de spot met hem De Annunciatie 1618 1 Rechts onderaan gesigneerd en gedateerd Olieverf op doek Omstreeks 1617 1 Olieverf op doek Gortrijk, Onze1Lieve1Mrouwekerk Toulouse, 0usée des Augusns Baspar de Crayer schildert dit doek voor de Sint1/aafskathedraal van Bent en laat zich a 3.1 b daarvoor inspireren aa bb door het Retabel van Sint-Job van Rubens, dat verloren is gegaan. De Duivel laat de Gaspar de CRAYER vrome -ob tal van beproevingen doorstaan9 zijn huis stort in, waardoor zijn kinderen omkomen, hij wordt ziek en zijn vrouw en zijn drie vrienden drijven de spot met hem. — -ob ondergaat dit alles lijdzaam en blij! ondanks alles bidden. -ob wordt als symbool Portret van Frederick van Marselaer van het geloof met name genoemd jdens pestepidemies. Omstreeks 1617 1 Olieverf op doek Privécollece aaa 2.6 bbb Als prominente Rguur uit de 17e1eeuwse /russelse poliek, laat Frederick van 0arselaer een portret maken van zichzelf als prins. .ij draagt kostbare kleren en Gaspar de CRAYER een ostentaeve halskraag. Merder pronkt hij met een zware gouden keSng — waarvan het medaillon getuigt van zijn toewijding aan Onze1Lieve1Mrouw van Lore>e. Moor dit staatsieportret laat Baspar de Crayer zich inspireren door een Het martelaarschap van de Heilige Catharina beroemd model van Rubens 1 Het portret van aartshertog lbrecht 1 dat we kennen dankzij een gravure. Omstreeks 1622 Olieverf op doek Brenoble, 0usée des /eauP1Arts De Crayer signeert hier een van zijn meesterwerken voor de Onze1Lieve1Mrouwekerk Jan Harmensz. Muller (1571-1627), naar Peter Paul Rubens (1577- van Gortrijk. De .eilige Catharina is een prinses, wat blijkt uit de kroon en de scepter 1640), Portret van aartshertog lbrecht van Oostenri$k , 1615, die op de trappen liggen. Oe wordt geradbraakt 1 op de voorgrond is een fragment gravure, Parijs, /ibliothDEue naonale de France 2 J /ibliothDEue van het rad te zien 1 maar ze overlee! en zal nu onthoofd worden. .et naonale de France paardenmoef, aQomsg van Rubens, is ook op een ander retabel van de Crayer te zien9 De marteling van Sint-Kwinnus van de kerk van Lennik. aaa 3.2 bbb Gaspar de CRAYER — Nicolas Triest, Graaf van Auweghem Gaspar de Crayer, De marteling van Sint-Kwinnus, h2t, Lennik, Sint1Gwinnuskerk 2 J GIG1IRPA, /russel 1620 1 Olieverf op doek Cambridge, .arvard Art 0useums 2 Fogg 0useum, schenking van Samuel Sachs, W. Sco> Fitz, Ernest /. Dane, FeliP 0. Warburg en drie anonieme schenkers Nicolas Triest speelde als schepen een belangrijke rol in het polieke leven van Bent. .et driekwartportret van deze edelman valt op door de uitdrukkingsloosheid van zijn gezicht. Net zoals voor het staatsieportret van Frederick van 0arselaer, eveneens in deze zaal, laat Baspar de Crayer zich ook hier inspireren door modellen aaa 3.5 bbb van Rubens. Gaspar de CRAYER, toegeschreven aan — aaa 3.3 bbb Portret van een man met een hoed en een witte halskraag Portret van een vrouw met een zwart gewaad en een waaier Gaspar de CRAYER — 1620116N0 Olieverf op hout Portret van een nobelman Antwerpen, The Phoebus Foundaon Na 1620 Olieverf op doek BTteborgs Gonstmuseum aaa 3.6 bbb Dit schilderij onderscheidt zich van de eerste portre>en van Baspar de Crayer door Gaspar de CRAYER het feit dat hij op de achtergrond een landschap weergee!. Deze verandering breekt met de oorspronkelijke soberheid van de neutrale en sombere achtergronden en — beklemtoont de invloed van zowel Rubens als van Dyck, die voor het staatsieportret Kardinaal-Infant Ferdinand van Oostenrijk nieuwe esthesche normen bepalen. 16N8 Olieverf op doek Rechts onder het gordijn gesigneerd en gedateerd aaa 3.4 bbb 0adrid, 0useo Nacional del Prado Gaspar de CRAYER Mermoedelijk omstreeks 1628 schildert Baspar de Crayer een eerste portret van een — zi>ende Gardinaal1Infant Ferdinand van Oostenrijk )160811641), naar een model van Portret van een vrouw met een kanten kraag Rubens. Dit werk is van latere datum en sluit meer aan bij de sjl van van Dyck. De Crayer houdt links immers ruimte vrij voor het landschap 1 een zeldzaam element in Eind jaren 1620 zijn corpus. .ij combineert in deze weergave heel vernu!ig de twee missies van de Olieverf op doek gouverneur van de Nederlanden, die in kardinaalsornaat tegelijkerjd staatsman en Wenen, BemUldegalerie der Akademie der bildenden GVnsten kerkvorst is. De identeit van deze vrouw blij! een raadsel. Been enkel opschri! of wapenschild gee! aanwijzingen over haar naam, maar haar weelderige kleding met een prachge kraag van naaldkant en haar kostbare sieraden doen vermoeden dat ze tot een aaa 3.7 bbb vooraanstaand geslacht behoort. .aar houding, lichtjes naar links neigend, zou kunnen veronderstellen dat er een mannelijke tegenhanger is. Gaspar de CRAYER — Portret van Filips IV van Spanje met een dwerg en een schildknaap Omstreeks 1627 1 16N0 1 Olieverf op doek aaa 4.1 bbb 0adrid, 0inisterio de Asuntos EPteriores y de CooperaciWn, Bobierno de EspaXa Gaspar de CRAYER Baspar de Crayer maakte een ambieus portret van de Spaanse vorst Filips IM, wiens autoriteit tot in Mlaanderen reikte. Molgens oude bronnen zou onze schilder de — monarch nooit ontmoet hebben, wat dan de vraag doet rijzen wie voor dit portret De triomf van Scipio Africanus hee! geposeerd. 0ogelijk maakte hij gebruik van een miniatuur van de hand van een Spaanse schilder. In tegenstelling tot de New Yorkse versie gee! de ruimte uit Omstreeks 16N5 op een breed landschap dat een evenwicht vormt met de aanwezige ondergeschikte Olieverf op hout personages. Londen, The Samuel Courtauld Trust. The Courtauld Ballery Gardinaal1Infant Ferdinand verzoekt de Crayer om het iconograRsche programma van zijn /lijde Intrede in Bent, op 2C januari 16N6, te verwezenlijken. Man de acht doeken aaa 3.8 bbb die hij maakte, blijven er nog vijf over. Deze schets van de triomf van Scipio gee! een beeld van het nu verdwenen werk.