ARFORDIR CEREDIGION PEN LLŶN PARC CENEDLAETHOL ERYRI 2017 Y FFORDD YMLAEN

Mae pethau’n newid yn ardal Eryri Mynyddoedd a Môr. Rydym bellach yn gartref i restr hirfaith o weithgareddau awyr agored megis gwifrau sip, dringo ceunentydd, anturiaethau tanddaearol a - gredech chi? - syrffio mewndirol. Zip World Chwarel Penrhyn

Yna, beth am rywle i aros. Gallwch ein llwybrau cerdded a’n cestyll, ein aros mewn gwestai sy’n llamu’n syth o hunaniaeth Geltaidd a’n naws am le cryf. dudalennau cylchgronau dylunio. Neu Mae ansawdd ac amrywiaeth o bethau fe allwch wersylla neu glampio dan i’w gweld a’u gwneud yma - o reilffyrdd ein Hawyr Dywyll, a syllu tua’r sêr wrth bychan i atyniadau i deuluoedd. eistedd o gwmpas y tân. Dim ond crafu’r wyneb wnewch chi wrth Mae’r oes yn newid hefyd - bellach ymweld am y dydd, felly ewch amdani gallwch fwynhau profiadau teithio yma a threfnwch wyliau yma am ychydig o a chael gwyliau byr yma drwy gydol y ddyddiau neu wythnosau. Mae’r cwbl flwyddyn gan bod gennym lawer mwy i’w weld yn y llawlyfr hwn, ynghyd â i’w gynnig na gwyliau traddodiadol ar gwybodaeth am Ffordd Cymru, sy’n y traeth. gasgliad o lwybrau teithio sy’n siŵr o’ch helpu i wneud y gorau o’ch ymweliad. I Wedi dweud hyn oll, rhaid i ni beidio ag ffwrdd â ni. anghofio’r atynfa fwyaf sydd gennym - Eryri Mynyddoedd a Môr ein tirlun gwyllt a’n harfordir godidog, Roger Thomas, Golygydd Cynnwys Y FFORDD 2 Gwybodaeth 10 Ar hyd yr arfordir 28 Cerdded am deithio 12 Ffordd Cymru 30 Beicio a beicio 4 Cipolwg - mynydd braslun o’n chwe 16 Drwy’r flwyddyn ardal gwyliau 32 Gwyliau a 18 Atyniadau a digwyddiadau YMLAEN 6 Parc gweithgareddau, Cenedlaethol antur ac ymlacio, 34 Be’ ‘di be’ – Eryri bwyd a llety gwybodaeth bellach 8 Mentra’n Gall – 26 Hanes a Cyngor ar threftadaeth 35 Hysbysebion ddiogelwch

Ymunwch yn y sgwrs a chadwch ymweldageryri.info mewn cysylltiad facebook.com/ymweldageryri twitter.com/ymweldageryri I gael yr wybodaeth ddiweddaraf am yr hyn sy’n flickr.com/visit_snowdonia digwydd a’r hyn sy’n newydd, ymunwch â ni ar pinterest.com/visitsnowdonia ein rhwydweithiau cymdeithasol. Cofiwch, mae’n instagram.com/visitsnowdonia gweithio’r ddwy ffordd. Rhowch wybod i ni beth yw youtube.com/VisitSnowdonia eich barn; a rhannwch eich syniadau, eich lluniau a’ch fideos gydag eraill.

Cymryd gofal ymweldageryri visitsnowdonia Rydym oll am wneud yr hyn sydd orau ar gyfer ein hamgylchedd gwerthfawr - a chynyddol fregus. Gall gwneud y pethau bychain wneud byd o wahaniaeth. Defnyddiwch gludiant cyhoeddus (pleser pur yn y rhan hwn o’r byd) ac ailgylchwch lle bynnag mae hynny’n bosib, a cheisiwch ddefnyddio cyn lleied â phosib o blastigion ac eitemau defnydd un-tro. Yma yng Nghymru rydym wedi ymrwymo i fod y Genedl Ail-lenwi gyntaf yn y byd, ac mae hyn yn canolbwyntio yn y lle cyntaf ar ddarparu gorsafoedd ail-lenwi dŵr yfed ar hyd Llwybr Arfordir Cymru. Am ragor o fanylion ewch i refill.org.uk/refill-wales

20,451 wedi'i weld Ewch i weld rhai o'n otogra au gorau ar instagram.com/visitsnowdonia. I rannu lluniau o'ch ymweliad, defnyddiwch yr hashnodau- #croesocymru #gwladgwlad #eryri # orddcymru #arfordircymru #blwyddynawyragored ymweldageryri.info

1 I gyrraedd y rhan yma o’r byd, byddwch yn teithio gydag ôl-troed ysgafn. A phan gyrhaeddwch, mae digonedd o ddewisiadau teithio gwyrdd i fynd a chi o le i le. Am ragor o wybodaeth ewch i traveline.cymru

Cyrraedd yma Ar feic Mae’n hawdd defnyddio beic i ddod i Ar drên Eryri Mynyddoedd a Môr drwy ddilyn Mae gwasanaethau uniongyrchol yn y Rhwydwaith Beicio Cenedlaethol eich cludo i gyrchfannau arfordirol (nationalcyclenetwork.org.uk). Yn wir, poblogaidd Gogledd Cymru o’r rhan mae’n lle sy’n croesawu beiciau. Mae fwyaf o Brydain. Gallwch wneud llwybrau tawel a di-draffig yn ei gwneud teithiau cyswllt mewndirol ar Lein yn hawdd cyrraedd o bell ac agos. Dyffryn conwyvalleyrailway.( co.uk) sy’n rhedeg drwy Barc Mewn awyren

Teithio’n ysgafn Teithio’n Cenedlaethol Eryri i Fetws-y-Coed a Blaenau . Mae gwasanaethau Mae teithiau trosglwyddo ar gael o o ganolbarth Lloegr trwy Amwythig a feysydd awyr rhyngwladol Manceinion, Machynlleth yn cysylltu â Rheilffordd Lerpwl, Birmingham a Chaerdydd. y Cambrian (walesonrails.com). Am manchesterairport.co.uk wybodaeth ac ymholiadau National Rail, liverpoolairport.com ewch i nationalrail.co.uk birminghamairport.co.uk cardiff-airport.com

Ar fws Am wybodaeth am y National Express Crwydro’r ardal ewch i nationalexpress.com Gwefr-eiddiol Os ydych yn ymweld mewn cerbyd Mewn car trydan, mae digon o bwyntiau gwefru Mae’n hawdd teithio yma o Ogledd ar gael ledled Eryri Mynyddoedd a Môr. Orllewin Lloegr ar hyd yr M56 a’r Gallwch ail-wefru eich cerbyd mewn A55. Mae’r cysylltiadau traffordd mannau megis Fferm Cwrt (eiddo gyda Chanolbarth Lloegr hefyd yn Yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol) dda ac mae’r un ffyrdd – yr M6, M5 ym mhen draw Llŷn a’r Ganolfan a’r M1 – hefyd yn golygu fod ardal Technoleg Amgen ger Machynlleth. Am Eryri Mynyddoedd a Môr yn hawdd ei restr lawn o bwyntiau gwefru, ewch i chyrraedd o dde Lloegr. zap-map.com

Ar y môr Teithio ar y bws Mae Irish Ferries (irishferries.com) a Osgowch y drafferth o ddod Stena Line (stenaline.co.uk) yn rhedeg â char a theithiwch yn wyrdd gwasanaethau rheolaidd, cyflym i ar un o’n gwasanaethau bws lleol. Mae Gaergybi o Ddulyn. Ar gyfer de Eryri Sherpa’r Wyddfa yn ddewis hwylus sy’n Mynyddoedd a Môr, mae gwasanaeth eich galluogi i fwynhau golygfeydd ac fferi i Abergwaun a Doc Penfro’n atyniadau godidog Eryri Mynyddoedd a ddewis amgen cyfleus. Môr wrth i rywun arall orfod poeni am y gyrru. Ewch i .llyw.cymru/ cludiantcyhoeddus am wybodaeth

Eryri Mynyddoedd a Môr am hwn a bysiau lleol eraill.

2 Chwilota Aros am hoe Eryri 360 Prynwch Docyn Archwilio Mae meysydd parcio Cylchdaith twristiaeth Cymru gan Drafnidiaeth talu ac arddangos lle y yw Eryri 360 Cymru (trctrenau.cymru/ gallwch adael eich cerbyd (snowdonia360.com) cy/archwilio-cymru) dros nos mewn trefi sy’n rhoi ffocws i ymwelwyr a mwynhewch bedwar megis , Bangor, ddarganfod drwy deithio diwrnod o deithio dros Abermaw, , drwy Gonwy, Ynys Môn a gyfnod o wyth diwrnod a . Er bod Gwynedd. Mae’n gymysgedd ar drên ac ar gerbydau’r llawer yn derbyn taliadau o ffyrdd arfordirol, mynyddig mwyafrif o weithredwyr cerdyn, cofiwch mai dim a gwledig sy’n dangos y bws. Am arosiadau ond arian parod y mae gorau o ardal Eryri. Ar hyd y byrrach, prynwch docyn rhai yn ei dderbyn. Am 364 milltir bydd golygfeydd Rover Gogledd Cymru ragor o wybodaeth, ewch godidog, pethau i’w gwneud, (trctrenau.cymru/cy/ i gwynedd.llyw.cymru/ llefydd i aros a bwyta. rovers-a-rangers/rover- parcio gogledd-cymru) sy’n rhoi mynediad di-derfyn i chi i drenau a bysiau am ddiwrnod cyfan.

I

Conwy Morfa

Tal-y-cafn

Llanfihangel Glyn Myfyr

Llangwm

Cricieth

Llaniestyn

Porth Iago

Porth Oer/ Whistling Sands

Park

Llyn Myngul

Talyllyn Gwobr Traeth Beach Award

Canolfan Groeso Tourist Information Centre ymweldageryri.info

3 Croeso i Eryri Mynyddoedd a Môr. Efallai y dylem newid ein henw, gan mai dim ond hanner y stori yw’n copâu creigiog a’n traethau tywodlyd. Rydym yn ymestyn dros bron i 1,000 medr sgwâr, ac yn yr ardal honno mae copâu Eryri ond hefyd ddyffrynnoedd cudd, gweunydd niwlog, coedwigoedd derw hynafol, aberoedd godidog, cildraethau diarffordd, a llynnoedd ac afonydd di-rif.

Mae’r gweithgareddau a’r profiadau ddynodedig yn yr ardal hefyd! awyr agored sydd ar gael yr un mor A dyna ni, mae popeth yma ac ar gael amrywiol hefyd. Mae trenau bychan drwy gydol y flwyddyn. Rydym ar agor a chestyll mawr, chwaraeon adrenalin 12 mis o’r flwyddyn, felly gallwch brofi a llwybrau cerdded, orielau celf a sîn popeth o flagur y gwanwyn i wyliau fwyd fydd yn siŵr o dynnu dŵr i’ch clyd, cofleidiol yn ystod y gaeaf. I’ch Chwe chwim dannedd. Gyda llaw, cofiwch bod Parc helpu i weld beth sydd ar gael yn yr Cenedlaethol Eryri, a Phen Llŷn, sy’n ardal, rydym wedi rhannu’r rhanbarth ‘Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol’ yn chwe ardal.

Cricieth, Bae Ceredigion Deheudir Eryri Porthmadog a Arfordir y Cambrian â Mwy o fynyddoedd Dyffryn Ffestiniog chastell i goroni’r cyfan - a llynnoedd a Coedwigoedd derw, choedwigoedd traethau a siot o Ynghyd â Phenrhyn Llŷn, adrenalin Bae Ceredigion sy’n Mae gennym yma rhoi’r ‘môr’ i ni yn Eryri ein rhaniad gogledd/ Mae yna arfordir - glannau Mynyddoedd a Môr. de ein hunain. Ceir deheuol Penrhyn Llŷn ac Mae’r mynyddoedd yn mynyddoedd yn y de aber afon Dwyryd. Ac mae cwrdd â’r môr ar hyd yr hefyd – llwyth ohonynt yna gefn gwlad - digonedd arfordir hyfryd yma – - ond maent yn lasach ohono, gan gynnwys ond yn fwyaf cofiadwy ac yn gleniach nac talpiau o fynydd a dyffryn yw’r ddwy aber odidog ucheldir y gogledd. Mae coediog Ffestiniog. Felly, sef Mawddach a Dyfi Cader Idris yn teyrnasu dydych chi ddim yn brin (rhan o Warchodfa gan godi ei ben niwlog o olygfeydd. Mae’r un Biosffer Dyfi UNESCO uwchlaw Dolgellau ac peth yn wir am atyniadau sy’n amgylcheddol i’r dwyrain ceir y ddwy a llefydd i ymweld â eithriadol). Ceir Aran, y ddwy Arenig a nhw - mae’r rhan hon o uchafbwyntiau eraill mynyddoedd y Berwyn Gymru’n gyforiog o hanes, yng Nghastell Harlech sy’n codi uwchben y Bala treftadaeth a diwylliant. sy’n Safle Treftadaeth y a Llyn Tegid, llyn naturiol Cofiwch ymweld â Byd, Abermaw (dewch mwyaf Cymru. Ceir Phentref Eidalaidd draw am y traeth - a’r coedwigoedd yma hefyd a Blaenau machlud gwefreiddiol), - yr enwocaf ohonynt yw Ffestiniog, hen bencadlys Aberdyfi dlos a Parc Coed y Brenin, sy’n llechi’r byd sydd wedi cael rheilffyrdd bychain adnabyddus am ei feicio a Thywyn. mynydd sydd gyda’r

Eryri Mynyddoedd a Môr ei hadfywio fel canolfan weithgareddau fyd enwog. gorau yn y byd. 4 Llyn Mwyngil, Tal-y-Llyn

Dyffryn Conwy Bangor, Caernarfon, Penrhyn Llŷn a Hiraethog a Tirweddau, morlinau a Hanes, bryniau coediog Phentrefi Eryri gwarchodfeydd natur a rhosydd grugog Ar y brig os am fynyddoedd, cestyll a gweithgareddau Dyma ‘Fraich Eryri’, penrhyn Mae milltir neu ddwy’n hardd a gwyllt sy’n cydio gwneud byd o wahaniaeth. Pwy sy’n teyrnasu yn y ynddoch a’ch dwyn i’w gôl. Ar ochr orllewinol dyffryn parthau hyn - dyfalwch? Mae cymysgfa gwlad Llŷn o ffrwythlon, ir afon Conwy, y - Yr Wyddfa, y mynydd ddiwylliant a threftadaeth, mae coedwigoedd trwchus. uchaf yng Nghymru a ffermydd traddodiadol Ewch tua’r dwyrain ac fe Lloegr. Ond nid dyma a phorthladdoedd gyrhaeddwch Hiraethog (a yw’r unig atyniad o bell bach, baeau, traethau a adwaenir hefyd fel Mynydd ffordd. Ceir yma lynnoedd chlogwyni môr yn wahanol Hiraethog), ehangder mawr mynydd a dyffrynnoedd iawn i unrhyw beth arall o ucheldir fydd yn siŵr o coediog hefyd, ac arfordir sydd yng Nghymru – neu ddod â’r fforiwr allan ynoch. gyda thraethau breision yn rhywle i ddweud y At ei gilydd, mae hi’n ardal a chulforoedd cysgodol. gwir. Nid yw’n syndod felly ag iddi amrywiaeth eang, Mae llefydd a grëwyd gan bod ei arfordir yn ‘Ardal gyda phentref mynyddig ddyn hefyd ar frig y rhestr, o Harddwch Naturiol Capel Curig yn un pen a thref yn arbennig castell byd- Eithriadol’ wedi’i warchod. gaerog hanesyddol Conwy enwog Caernarfon. Ac mae Gallwch grwydro ar ei hyd yn y pen arall. Rhyngddynt, atyniadau megis Zip World ar Lwybr Arfordir Llŷn. ac allan yn y wlad, saif Betws- Chwarel y Penrhyn wedi y-Coed brysur, a lagŵn cyfrannu at fri rhyngwladol syrffio mewndirol cyntaf Eryri Mynyddoedd a Môr fel y byd yn Adventure Parc canolfan gweithgareddau

Snowdonia, . drwy gydol y flwyddyn. ymweldageryri.info

5 Gyda 823 milltir sgwâr o gopâu uchel, Llyn Gwynant cymoedd dwfn coediog, gweunydd gwych, morlin garw a thraethau tywodlyd meddal, Parc Cenedlaethol Eryri yw un o’r llefydd mwyaf hudolus yn y byd. Am ragor o wybodaeth ar y teithiau cerdded a’r gweithgareddau sydd wedi’u rhestru isod, ewch i eryri.llyw.cymru

Cyrraedd y copa Yr Wyddfa gadarn yw un o sêr mawr y Parc. Dyma’r copa uchaf a’r prysuraf yng Nghymru a Lloegr (a dyma lle y bu i Syr Edmund Hillary a’i dîm hyfforddi cyn mynd ati i goncro Everest). Ond dim ond un o 14 copa yn y Parc sy’n mesur mwy na 3,000tr/ 914m yw’r Wyddfa. Mae’n werth mentro i rywle arall a chrwydro i fannau diarffordd megis Carnedd Dafydd ym mynyddoedd y , neu draw i Glyder Fawr greigiog. Gwnewch yn siŵr eich bod yn barod i fwynhau ein mynyddoedd yn ddiogel drwy edrych ar y wybodaeth ar dudalennau 8/9 cyn i chi fentro allan. Parc Cenedlaethol Eryri Parc Prydferthwch y de Os ydych am osgoi tyrfaoedd yr Wyddfa, mae Cader Idris yn ddewis amgen da. Yn sefyll yn gadarn uwchben Dolgellau yn ne’r Parc, mae’r mynydd hwn yn nodedig iawn yn y nenlinell. Cerddwch ar hyd Llwybr (sy’n llwybr byrrach ond mwy serth), sy’n ymlwybro drwy Warchodfa Natur Genedlaethol Cader Idris, neu dilynwch Lwybr Llanfihangel y Pennant (sy’n llwybr hirach ond mwy cymedrol) gyda’i olygfeydd o Gwm Dysynni ac adfeilion , sy’n gastell brodorol Cymreig atmosfferig.

Gan bwyll Nid oes yn rhaid i chi fynd ati i ddringo mynyddoedd i fedru mwynhau crwydro ym Mharc Cenedlaethol Eryri. Gallwch ddewis o fyrdd o lwybrau cerdded gwastad a rhwydd, yn amrywio o daith gerdded hamddenol drwy Gwm Penamnen ger Dolwyddelan i rwydwaith 18 milltir o lwybrau cyd-gysylltiedig yn croesi Dyffryn sy’n dirwedd o goedwigoedd derw a llynnoedd. Yn ogystal, mae digonedd o lwybrau cerdded ‘hygyrch i bawb’ sy’n addas i ddefnyddwyr cadeiriau olwyn a phramiau ar gael. Cerddwch ar ran o lwybr naw milltir Llwybr y Mawddach rhwng Abermaw a Dolgellau (mae hefyd yn llwybr poblogaidd ar gyfer taith feicio ysgafn). Neu dilynwch y llwybr pren drwy’r goedlan ar lannau Llyn Cwellyn, sydd i’w ganfod ymysg y llethrau serth rhwng a Chaernarfon. Mae rhestr

Eryri Mynyddoedd a Môr lawn o deithiau cerdded hamddenol a hygyrch i’w gael ar wefan y Parc Cenedlaethol eryri.llyw.cymru 6 Y Parc Cenedlaethol mewn rhifau Pwynt uchaf: Copa’r Wyddfa 3,560tr/1,085m Y traeth hiraf: 4.35 milltir Morfa Dyffryn, ger 37 milltir o arfordir o ymwelwyr 4 miliwn 434 milltir o afonydd bob blwyddyn 1,498 milltir o lwybrau troed 237 milltir sgwâr o Y llyn mwyaf naturiol: Llyn Safleoedd o Ddiddordeb Tegid, Y Bala sy’n mesur Gwyddonol Arbennig

3.95 milltir sgwâr Rhostir mwyaf: Y Migneint uwchben Ffestiniog yn mesur 55 smilltir sgwâr

Yn y tywyllwch Hyd yn oed ar ôl i’r haul fachlud, mae digonedd i’w weld yn Eryri. Diolch i’w ardaloedd agored a’i lefelau isel o lygredd golau, mae’r Parc Cenedlaethol yn Warchodfa Awyr Dywyll Rhyngwladol. Mae’n un o dri yn y DU (a chofiwch mai dim ond 13 sydd i’w cael ledled y byd) ac felly dyma’r lle delfrydol i syllu tua’r sêr. Ar noson glir, gallwch weld cytserau crisialog, sgleiniog, y Llwybr Llaethog a’r nifylau’n tywynnu yn anfeidredd y gofod. Mae Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol Llŷn hefyd yn gobeithio cael yr un dynodiad, felly cofiwch edrych ar ein gwefan am y datblygiadau diweddaraf.

Gofynnwch i’r arbenigwyr Mentro ymhellach Nid oes angen i chi boeni lle i fynd i gerdded Dysgwch fwy am Eryri ym Mhlas Tan y ym Mharc Cenedlaethol Eryri. Bob mis, Bwlch, canolfan astudio’r Parc Cenedlaethol. mae un o Wardeiniaid y Parc yn rhannu ei Mae’r tŷ gwledig hardd hwn, sydd wedi’i hoff lwybr yn yr adran ‘Taith y Mis’ ar wefan leoli yng nghanol gerddi a thiroedd tlws y Parc. Yno, gallwch ddod o hyd i deithiau ger Maentwrog, yn cynnal cyrsiau preswyl cerdded ar gyfer pobl o bob gallu, o ddringo sy’n cofleidio holl agweddau’r Parc, o fywyd mynyddoedd i deithiau hamddenol mewn gwyllt i gerdded, o gelf a chrefft i hanes a coedwigoedd cysgodol, ynghyd â llawer threftadaeth ddiwydiannol. Mae’r gerddi a’r o wybodaeth ar anifeiliaid a phlanhigion tŷ ar agor i’r cyhoedd drwy’r flwyddyn, ac i chwilio amdanynt ar wahanol adegau ystafell de Dwyrwyd ar agor rhwng Pasg a o’r flwyddyn. diwedd Hydref. ymweldageryri.info

7 adventuresmart.co.uk

Rydym ni i gyd yn caru bryniau a mynyddoedd. Maent yn brydferth i edrych arnynt ac yn gyffrous i’w crwydro ar droed. Ond fe allant hefyd gyflwyno heriau a pheryglon annisgwyl. Byddwch yn gwbl barod am y dirwedd arw a’r amodau cyfnewidiol yn Eryri Mynyddoedd a Môr. Gofynnwch dri chwestiwn i chi eich hun cyn cychwyn: • Ydi’r OFFER iawn gen i? • Ydw i’n gwybod sut fydd y TYWYDD? • Ydw i’n hyderus bod gennyf y WYBODAETH a’r SGILIAU ar gyfer y diwrnod? Mentra’n Gall Eryri Mynyddoedd a Môr

8 Glyder Fawr Mentro’n Gall Cynlluniwch am ddiwrnod diogel a llawn mwynhad yn y bryniau a’r mynyddoedd drwy:

Wirio rhagolygon y tywydd ac amodau’r ddaear ar metoffice.gov.uk. Cofiwch wirio’r tywydd yn rhannau gwahanol o’r daith. Os yw’r tywydd yn gwaethygu neu os ydy’r amodau yn mynd tu hwnt i’ch gallu mae’n iawn troi yn ôl.

Gwybod beth sydd o fewn eich gallu a lle’r ydych yn mynd. Mae’n iawn herio eich hun ond byddwch yn ymwybodol o brofiad a lefelau ffitrwydd y grŵp cyfan. Dewiswch lwybr sy’n siwtio pawb yn eich grŵp. A pheidiwch â chael eich dal yn y tywyllwch - gadewch ddigon o amser i ddod yn ôl i lawr pan fo digon o olau da.

Cariwch yr offer cywir, gan gynnwys map, cwmpawd, tortsh, chwiban, pecyn cymorth cyntaf bychan, ffôn symudol a bwyd a diod.

Cadw’n sych ac yn gynnes. Gwisgwch esgidiau cerdded cryf, haenau o ddillad insiwleiddio, menig, het, dillad a throwsus sy’n dal dŵr. Peidiwch ag anghofio’r het haul a’r eli haul ar ddiwrnod cynnes o haf.

Cymryd arweiniad gan yr arbenigwyr. Os nad ydych chi’n brofiadol neu os nad ydych chi’n adnabod yr ardal, ystyriwch ymuno â thaith dywys neu gofrestru ar gwrs.

Am ragor o fanylion ewch i adventuresmart.uk/develop-your-skills/

Cofiwch: • Os ydych chi’n mentro i’r • Gwiriwch metoffice.gov.uk bob mynyddoedd neu ar y dŵr ewch i amser i gael yr adroddiadau tywydd adventuresmart.uk i wneud yn diweddaraf a snowdon.live/cy am siŵr bod gennych y wybodaeth i y darlleniadau diweddaraf o’r orsaf gyd ar gyfer gwneud diwrnod da yn dywydd ar gopa’r Wyddfa ddiwrnod gwell! • Dilyn Y Codau Cefn Gwlad sydd i’w gweld ar • cyfoethnaturiolcymru.gov.uk ymweldageryri.info

9 Dyma ffaith ddifyr: dim ond 10 milltir sydd o gopa’r Wyddfa at y môr. Dyma un arall: mae ein harfordir rhyw 200 milltir o hyd. Felly, pan ydym yn ein galw ein hunain Eryri Mynyddoedd a Môr, mae’r traethau a’r glannau yr un mor bwysig a’r copaon, y coedwigoedd a’r gweunydd.

Ar lan y môr Mae gennym dros 35 o draethau. Dyma restr fer, o’r gogledd i’r de, o rai o uchafbwyntiau ein harfordir:

• Penmaenmawr - traeth hir, • Marian y De, - tair milltir

Môr a mynydd tywodlyd gyda chlwb hwylio a crymanog o dywod a graean, phromenâd deniadol â thwyni tywod y tu ôl iddo • Llanfairfechan - pentref glan môr • Morfa Bychan - mae’r traeth hwn gyda thraeth eang tywodlyd, sy’n yn ymestyn am 1½ milltir ac mae addas i’r teulu i gyd. Gerllaw mae ganddo dywod euraid, pyllau Gwarchodfa Natur Traeth Lafan. môr, a thwyni sy’n ei wneud yn Lle ardderchog i wylio adar lle poblogaidd i deuluoedd • , ger Caernarfon • Harlech - traeth tywodlyd - traeth helaeth gyda golygfeydd dilyffethair, gyda thwyni y tu ôl iddo, godidog. Ardderchog i gerddwyr, dan oruchwyliaeth y castell hwylfyrddwyr, a barcudwyr • Mochras, Llanbedr - tywod, twyni • - dwy filltir o draethau ac wrth gwrs, cregyn crymion, wedi’u naddu o’r morlin • Bermo/Abermaw - ttref fel pedolau perffaith. Mae pentref fywiog yw hon sy’n adnabyddus rhyfeddol dlws am ei thraeth tywodlyd anferth a sy’n eiddo i’r Ymddiriedolaeth golygfeydd tuag at y mynyddoedd Genedlaethol gerllaw ac aber • Porth Oer, ger • - traeth syrffio poblogaidd - lle unigryw, gyda thywod sy’n gyda bron i bum milltir o lan môr. gwichian dan draed Mae hefyd yn lle da i weld dolffiniaid • Aberdaron - traeth llydan tywodlyd a llamhidyddion ym mhendraw Llŷn, ym mynwes dau • Aberdyfi -mewn llecyn trawiadol benrhyn trawiadol ger aber Afon Dyfi, mae’r traeth • - un o’n cyrchfannau tywodlyd hwn yn lle ardderchog i mwyaf poblogaidd. Mae’n hwylfyrddio a gwylio bywyd gwyllt boblogaidd iawn gyda theuluoedd, ac i’r rhai sy’n mwynhau chwaraeon dŵr, siopa a gwylio pobl Traethau o fri Am wybodaeth am draethau sydd wedi ennill Baner Las a thraethau sydd wedi ennill Gwobrau Glan Môr, ewch i ymweldageryri.info Eryri Mynyddoedd a Môr

10

Porth Oer

Aberdaron

Abersoch

Llŷn ac Arfordir Ceredigion Bywyd gwyllt Mae braich Penrhyn Llŷn, sy’n ymestyn allan Mae rhan helaeth o’n harfordir wedi’i i’r môr, yn gysegrfan i ddiwylliant Celtaidd, amddiffyn fel Parc Cenedlaethol, Arfordir bywyd gwyllt a phrydferthwch glan môr Treftadaeth, ac ‘Ardal o Harddwch Naturiol perffaith. Mae’r dirwedd o ddiddordeb Eithriadol’. Yn ôl y disgwyl, mae bywyd gwyllt hanesyddol gwarchodedig, yr Ardal yn ffynnu yma - beth am wylio’r dolffiniaid Cadwraeth Arbennig a’r Arfordir Treftadaeth ym Mae Ceredigion, neu ddal cwch draw i yn gartref i 90 o faeau diarffordd, Ynys Enlli sy’n Warchodfa Natur Genedlaethol pentiroedd caregog, a chyrchfannau gydag enw rhyngwladol am ei gyfoeth o fywyd bychain dedwydd. Does dim diwedd i’r gwyllt a nythfa adar, gan gynnwys Adar Drycin harddwch. Ymhellach tua’r de, ar hyd Manaw. traethau Arfordir Ceredigion, mae’r trwynau a’r aberoedd a’r mynyddoedd yn y pellter, Anghofiwch am y car yn ysbrydoliaeth i feirdd a pheintwyr. Ewch i grwydro’r arfordir ar drên neu fws. Mae’n hawdd. Mae gwasanaethau bws lleol yn Môr(!)Flasus mynd â chi i bobman bron. Beth am deithio Ar fwydlenni lleol ceir dalfa’r dydd o fwyd ar lein Rheilffordd y Cambrian sy’n teithio ar môr. Bwytwch lond eich bol o gimwch, hyd Bae Ceredigion o Aberystwyth i Bwllheli? crancod a chregyn bylchog wedi’u dal yn Dyma daith gyda golygfeydd diguro a digon o nyfroedd croyw Llŷn, lleden neu ddraenog lwybrau cerdded rhwng gorsafoedd ar hyd y y môr wedi’u dal gan bysgotwyr lleol, neu ffordd. Neu beth am deithio ar y ‘trenau bach’ arbenigedd enwog Conwy, sef cregyn sy’n rhedeg i Flaenau Ffestiniog a Chaernarfon gleision wedi’u hel yn gynaliadwy o’u trigfan o Borthmadog. ar wely’r môr, diwydiant sy’n mynd nôl ganrifoedd (am ragor o wybodaeth ewch i’r Mentra’n Gall Amgueddfa Cregyn Gleision ar y cei). Cadwch yn ddiogel ger y môr ac ar yr arfordir gyda rnli.org/safety. Gwiriwch

amseroedd llanw gyda tidetimes.org.uk ymweldageryri.info

11 12 Eryri Mynyddoedd a Môr Crwydro Ffordd Cymru

Llyn Gwynant Os ydych chi’n chwilio am ysbrydoliaeth ar gyfer eich trip i Eryri Mynyddoedd a Môr, beth am Ffordd Cymru? Mae’r teulu hwn o dri llwybr teithio - Ffordd yr Arfordir, Ffordd y Gogledd a Ffordd Cambria - yn eich harwain ar hyd y glannau, ar draws ardal y cestyll a thrwy ein mynyddoedd mawreddog. Ar hyd y ffordd, mae cylchdeithiau a chysylltiadau fel y gallwch greu eich antur Ffordd Cymru eich hun. Dyma’n cyfraniad i dair siwrne gofiadwy. ymweldageryri.info

13 I ffwrdd â ni

Dim ond wedi crafu’r wyneb ydym ni o ran y pethau sydd i’w gweld a’u gwneud ar hyd Ffordd Cymru. Am ragor o syniadau - a theithlenni defnyddiol - ewch i ymweldageryri.info

Ffordd y Gogledd Ffordd yr Arfordir Ffordd Cambria

Ffordd yr Arfordir

Lle mae’n mynd Gan ymestyn o Aberdaron ym mhen draw gorllewin Pen Llŷn i Dyddewi yn Sir Benfro, mae Ffordd yr Arfordir yn rhedeg ar hyd 180 milltir o Fae Ceredigion - bae â dyfroedd glas sy’n ddeniadol i ddolffiniaid.

Uchafbwyntiau Ffordd yr Arfordir yn Eryri Mynyddoedd a Môr

Mynd ar daith mewn cwch draw i uwchben tref glan y môr Abermaw lle Ynys Enlli hudolus, oddi ar arfordir ganed yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol. Llŷn. Mae’r bardd RS Thomas wedi canu cerddi sy’n sôn am naws unigryw Crwydro Ffordd Cymru Ffordd Crwydro ac ysbrydol yr ynys. Mae’r ynys yn adnabyddus fel ‘Ynys yr 20,000 o Saint’ oherwydd bod yno doreth o safleoedd crefyddol hynafol. Mae hefyd yn warchodfa natur nodedig sy’n gartref i 310 rhywogaeth gwahanol o adar.

Cewch weld y gorau o’r byd celf yn Oriel Plas Glyn-y-Weddw, plasty Gothig yn sydd wedi’i amgylchynu gan 12 acer o erddi godidog, a drama hanesyddol yng Nghastell Cricieth sydd wedi gweld amryw o frwydrau yn ei ddydd, a thyrau nerthol Castell Harlech (sy’n sefyll yn gadarn uwchben Cwrs Golff Brenhinol Dewi Sant, un o gyrsiau golff lincs gorau’r DU). Cewch fwy o

Eryri Mynyddoedd a Môr hanes yn Ninas Oleu, llechwedd gwyllt

14 Cricieth Ffordd y Gogledd

Lle mae’n mynd Gan ddilyn yr hen lwybr masnach o Fflint ar hyd yr arfordir i Fôn, mae Ffordd y Gogledd sy’n ymestyn am 75 milltir yn crwydro drwy drefi bywiog, Safleoedd Treftadaeth y Byd syfrdanol ac mae digon o gyfleoedd i ymlwybro draw tua’r tir a dilyn eich trwynau.

Uchafbwyntiau Ffordd y Gogledd yn Eryri Mynyddoedd a Môr Crwydrwch yng nghrandrwydd Castell Penrhyn, Bangor (eiddo’r Ymddiriedolaeth Genedlaethol), sy’n ffug-gastell a adeiladwyd gan y teulu Pennant cyfoethog yn gynnar yn y 1800au. Yna, ymgollwch eich hun ymysg gwyrddni yr Ardd Gorsiog yn nhiroedd y castell. Os mai’r traeth yw’r lle i chi, ewch a’ch bwced a’ch rhaw i draeth Llanfairfechan, sy’n lle delfrydol i deuluoedd.

Caernarfon Cofiwch ddod â’ch ysbienddrych gyda chi - mae Gwarchodfa Natur Traeth Lafan Gweld cestyll mawreddog yng Nghaernarfon gerllaw ac mae’n lle gwych i wylio adar. a Chonwy - y ddau yn Safleoedd Treftadaeth Os mai diwylliant yw’ch pethau chi, mae y Byd. Os ydych chi awydd mynd am dro digon o gelfyddyd a hanes yn STORIEL a sydd ychydig bach yn wahanol, ewch ar cherddoriaeth, theatr a sinema i’w cael yn daith ar ben waliau hynafol tref Conwy, sy’n adeilad Pontio - y ddau leoliad ym Mangor. ymestyn am ¾ milltir di-dor o amgylch y canol tref canoloesol.

Ffordd Cambria

Lle mae’n mynd Yn ymestyn ar hyd asgwrn cefn mynyddig Cymru o Landudno i Gaerdydd, mae Ffordd Cambria, sy’n 185 milltir o hyd, yn igam-ogamu drwy gopâu Parciau Cenedlaethol Eryri a Bannau Brycheiniog.

Uchafbwyntiau Ffordd Cambria yn Eryri Mynyddoedd a Môr

Mentrwch dan y ddaear ym Mlaenau Ffestiniog Coed y Brenin. Am gipolwg ar ddiwylliant i chwilota yn nyfnderoedd chwareli llechi a hanes Cymru, ewch draw i’r Ysgwrn ger hanesyddol Llechwedd. Hefyd, beth am . Y ffermdy bychan hwn oedd roi cynnig ar ‘Bounce Below’ sy’n drampolîn cartref y bardd Hedd Wyn a gafodd ei ladd yn y tanddaearol enfawr, cyn hedfan yn uchel ar Rhyfel Byd Cyntaf, ac yno gallwch weld y Gadair wifren sip fwyaf Ewrop. Ewch am dro yng Ddu a enillodd yn Eisteddfod Genedlaethol Nghrawcwellt, ehangder gwyllt wrth droed 1917, ar ôl iddo farw ar faes y gad. mynyddoedd Rhinog, lle mae ceffylau gwyllt yn crwydro.

Gall yr anturiaethwyr yn eich plith reidio’r tonnau a’r gwifrau sip yn Adventure Parc yn Nyffryn Conwy, neu os mai beicio mynydd sy’n mynd â’ch bri, beth am Coed y Brenin dderbyn her llwybrau beicio ysgytwol Parc ymweldageryri.info

15 Tocynnau tymor Tocynnau Aber Mawddach

Dewiswch eich tymor - unrhyw un, gan bod pob un yr un mor ddeniadol â’r llall. Efallai eich bod yn chwilio am gynhesrwydd tafarn wledig yn ystod y gaeaf, neu flagur y gwanwyn yn Dyffryn Conwy. Neu beth am wyliau heulog ar lan y môr yn yr haf, neu weld aur yr hydref ar hyd Aber Mawddach.

Mae rhywbeth i’ch denu i Eryri Mynyddoedd a Môr drwy gydol y flwyddyn. I’ch cyffroi, dyma gyflwyniad i rai o’r pethau y gallwch eu gweld a’u gwneud waeth beth fo’r tywydd, waeth pa dymor o’r flwyddyn yw hi. Am y darlun cyflawn, ewch draw i dudalennau 18/25.

Y gwanwyn a’r haf Mae’r ŵyn bach yn prancio. Mae’r Ewch dan y bwa. caeau’n wyrdd. Mae teimlad ffres yn Ac yn benodol - y Bwa Tresi Aur ein coedwigoedd, ac mae’r dewisiadau prydferth yng Ngardd Bodnant, Dyffryn sydd ar gael i chi yn cynyddu bob Conwy. Mae’r bwa ar ei orau ddiwedd munud wrth i’r dydd ymestyn. Ar hyd mis Mai pan mae’r blodau melyn yn creu yr arfordir rydym yn ymbaratoi ar gyfer twnnel disglair 180tr/55m sy’n arwydd o haf prysur pan mae’n traethau - dros ddiwedd y gwanwyn a dyfodiad yr haf. 35 ohonynt - sydd wedi’u gwasgaru ar hyd draethlin 200 milltir o hyd - yn dod yn fyw. Mae’n siŵr o’ch bywiogi. I’ch

Eryri Mynyddoedd a Môr rhoi ar ben ffordd, dyma rai syniadau.

16 Daliwch y trên, Hedfan ar wifren. Swatiwch ac ymlaciwch. ewch am dro. Efallai eich bod wedi sylwi yn Mwynhewch gynhesrwydd Camwch ar Reilffordd y ddiweddar ein bod wedi dod tân coed mewn tafarn Cambrian - un o reilffyrdd yn enwog am ein gwifrau wledig glyd. Beth am fynd mwyaf golygfaol Prydain - ac sip a’n gweithgareddau i sba a chanolfan iechyd yna gadewch y trên a mynd awyr agored. Mae’r wifren da ger y môr (The Quay yn am dro ar y llwybrau rhwng sip gyflymaf yn y byd i’w Neganwy neu Sba Môr- gorsafoedd. Neu, beth am chanfod ym Methesda (sy’n Forwyn Portmeirion, er gerdded ar hyd un o’r ‘20 teithio 100mya ddim llai). enghraifft), neu yng nghalon Best Coastal Walks’ yn y DU Cymaint fu ei lwyddiant, mae y wlad (mae Gwesty’r yn ôl papur newydd The dau safle Zip World arall i’w Waterloo ym Metws-y-Coed Times. Mae hon yn daith 6¾ cael erbyn hyn, a hynny ym yn ddewis da arall). milltir ar hyd Llwybr Arfordir Metws-y-Coed a Blaenau Cymru rhwng gorsafoedd Ffestiniog. trên Harlech a Llandecwyn. Yr hydref a’r gaeaf Nid oes angen cloi eich hun yn y tŷ pan fo’r nosweithiau’n cau amdanom. Mae Eryri Mynyddoedd a Môr yn gyfoeth o weithgareddau a phrofiadau drwy gydol y flwyddyn. Arhoswch mewn gwesty clyd, eisteddwch Gelli Gyffwrdd o flaen tanllwyth o dân, Reidio ar y tonnau. lapiwch yn gynnes ac ewch am dro ganol gaeaf, Mae Adventure Parc bwytewch a byddwch Snowdonia yn Nyffryn Parciau antur. lawen, a mwynhewch Conwy yn gartref i’r lagŵn syrffio mewndirol cyntaf y Bydd y plant wrth eu boddau driniaethau sba lleddfol ac byd sy’n creu’r don berffaith, ym mharc Gelli Gyffwrdd, adloniant heb ei ail. Beth i’r eiliad, waeth beth fo’r ger Caernarfon. Mae’r parc amdani...? tywydd. Os nad yw hyn yn wedi ennill gwobrau lu, ac ddigon, mae pob math o yn sgil ei atyniadau clyfar, Lawr â ni i’r goedwig. weithgareddau adrenalin ecogyfeillgar, dyma un o’r Yn ogystal â llwybrau tu mewn ac awyr agored ar ‘parciau antur gwyrddaf yn y cerdded sy’n gyfoeth o gael i chi. byd’. Hefyd, mae digonedd o liwiau’r hydref, yma hefyd y weithgareddau i’r teulu i gyd cewch rai o’r llwybrau beicio Gwylio’r sêr. i’w cael yn Glasfryn Parc, ger mynydd gorau yn y byd (heb Pwllheli. sôn am redeg llwybrau yn y Mae’n Hawyr Dywyll ar gaeaf - a hynny gyda’r nos). ei thywyllaf yn ystod yr Cyfri cestyll. hydref a’r gaeaf ac mae mwy i’w weld ynddo bryd Mae 641 ohonynt yng Ymgollwch yn ein hynny hefyd. Rydym yn Nghymru - ac os allwn ni byd celfyddydol. un o’r unig Warchodfeydd fod mor hy - credwn bod Gwyliau, theatr, celf Awyr Dywyll yn y byd felly rhai o’r goreuon yma yn a chrefft, orielau, byddwch yn gweld sêr ac yn Eryri Mynyddoedd a Môr: amgueddfeydd...mae syllu’n ddwfn i’r gofod. tri Safle Treftadaeth y Byd, diwylliant ffyniannus yn i fod yn fanwl gywir, yng Eryri Mynyddoedd a Môr ac, Nghaernarfon, Conwy os rhywbeth, mae’n dod yn a Harlech. fyw yn y misoedd ‘tawel’. ymweldageryri.info

17 Mae’r wyth tudalen nesaf yn cyfeirio at yr anturiaethau, y gweithgareddau a’r atyniadau sydd i’w cael yn Eryri Mynyddoedd a Môr. Cewch wybod y cyfan am bopeth o lesiant i chwaraeon dw^r, o drenau bach i gestyll mawr, ac o fwyd i gelf a chrefft. Bydd gennym ambell sypreis i chi ar hyd y ffordd, gyda gwybodaeth am bethau megis y wifren sip gyflymaf yn y byd ac ogof ddyfnaf y DU, y pentref sy’n meddwl ei fod yn yr Eidal a’r parc antur sy’n eco-gyfeillgar ac yn addas i’r teulu cyfan. Ein hargymhellion nihargymhellion Ein

RYDYM AR YR UN DONFEDD Â CHI

Mynd i forio Mae’n hafonydd, ein llynnoedd a’n moroedd yn gyfoeth o chwaraeon dŵr. Fe allwch hwylio, padlfyrddio, caiacio, neu syrffio. Gall y llongwyr yn eich plith fentro i’r môr mawr agored neu i loches Culfor Menai o’r porthladdoedd, harbyrau, marinas a llithrfeydd ar hyd yr arfordir. Mae Canolfan Awyr Agored Genedlaethol Plas Menai ar lannau’r Fenai yn un o’r amryw lefydd lle gallwch gymryd rhan mewn gweithgareddau niferus gan gynnwys hwylio, hwylfyrddio a chaiacio. Mae Pwllheli, y porth i rai o ddyfroedd hwylio gorau’r DU, yn gartref i Hafan Pwllheli, marina gwych sydd ag angorfeydd i 400, ac i Blas Heli, Academi Hwylio Genedlaethol Cymru a Chanolfan Ddigwyddiadau. Eryri Mynyddoedd a Môr

18 Portmeirion Dŵr croyw (a gwyn) Wrth fynd tua’r berfeddwlad, mae ein llynnoedd a’n hafonydd hefyd yn fwrlwm o weithgareddau dyfrol. Beth am fynd ar gwch ar hwylfan uchaf y DU yn Llyn Brenig, un o ddyfrfeydd mewndirol mwyaf Cymru sy’n 1,200 troedfedd/365m i fyny ar Fynydd Hiraethog. Llyn Tegid yn y Bala yw llyn naturiol mwyaf Cymru ac mae’n ganolfan bwysig i chwaraeon dŵr. Gerllaw mae , sy’n llifeirio ac yn sicrhau cyffro rafftio a chanŵio dŵr gwyn yn y Ganolfan Dŵr Gwyn Cenedlaethol lle y caiff unrhyw un sydd ddim yn poeni am wlychu roi tro ar y gamp. Rhowch gynnig ar gaiacio ar Lyn Gwynant ger Beddgelert neu ar Lyn Padarn yn Llanberis. Llynnoedd eraill poblogaidd ar gyfer chwaraeon dŵr yw Llynnau Mymbyr ger Capel Curig a Llyn Afon Tryweryn Geirionnydd sy’n llechu yng Nghoedwig Gwydir, yr unig lyn yn Eryri a ddefnyddir ar gyfer cychod pŵer a sgïo dŵr. Syrffio Mae Adventure Parc Snowdonia yn Nyffryn Conwy yn gartref i lyn syrffio mewndirol cyntaf y byd, sydd wedi ei ddylunio i gynhyrchu gwell tonnau a thonnau mwy cyson na’r hyn a geir ar unrhyw draeth ym Mhrydain. Wedi dweud hynny, pan fo’r amodau’n ffafriol, mae’r syrffio’n eithaf gwefreiddiol ar Benrhyn Llŷn mewn llefydd fel Porth Neigwl (mae’r enw Saesneg, Hell’s Mouth, yn dweud y cyfan). Am ddiwrnod gwych o donfyrddio, ewch i Barc Tonnau Glasfryn (Glasfryn Wake Park). Dyma atyniad arloesol sy’n addas i ddechreuwyr a selogion - mae popeth yn barod ar eich cyfer yno. Os ydych chi awydd gwefr heb wlychu - ac awydd y profiad prin o wibio o dan Bont Britannia a phont Fenai Thomas Telford - yna ewch ar gwch pŵer RIB ar hyd y Fenai.

PYSGOTA MYND DROT DROT... Ewch i bysgota yn y môr oddi ar ein traethau Croesewir pawb, o ddechreuwyr i arbenigwyr neu mewn cychod pwrpasol. Neu beth am yn ein canolfannau marchogaeth a merlota. hel am y berfeddwlad i bysgota gêm ar Mae’r tirlun yn amrywiol ddigon hefyd. lynnoedd ac afonydd (mae Llyn Myngul ger Teithiwch ar hyd llwybrau marchogaeth , er enghraifft, yn lle rhagorol i dyffryn hyfryd Ffestiniog neu carlamwch ar bysgota brithyllod). Ceir pysgota bras da hefyd hyd y traeth ar lannau deheuol Penrhyn Llŷn. mewn llefydd fel Llyn Trawsfynydd, lle mae cyfleusterau rhagorol i bysgotwyr. AR GRWYDR Mae Parc Coed y Brenin ger Dolgellau yn GOLFF FEL AG Y DYLAI FOD enwog am ei feicio mynydd. Ond, oeddech Dyna’r union fath o golff sydd ar gael yma yng chi’n gwybod ei fod hefyd yn gartref i’r ganolfan Nghymru - golff sy’n cael ei chwarae yng ngwir rhedeg llwybrau pwrpasol cyntaf yn y DU? Mae ysbryd y gêm ar gyrsiau rhagorol sy’n enwog yno rwydwaith o bum llwybr wedi’u marcio am eu croeso a’u cyfeillgarwch. Waeth beth sy’n addas i ddechreuwyr a rhedwyr profiadol fo safon eich gêm, mae ein hamrywiaeth o ac maent yn amrywio o ran pellter o un filltir gyrsiau golff yn addas i bawb, ac mae yma dri i 13 milltir, ac mae’r cwbl wedi’i leoli ymysg chwrs o blith cant gorau’r DU. Cychwynnwch tirwedd prydferth o afonydd, coedwigoedd a ar y traeth yn Nefyn ac Aberdyfi, neu gweunydd. Ceir yno hefyd siop offer rhedeg chwaraewch o flaen Castell Harlech yng a rhaglen ddigwyddiadau brysur drwy gydol y Nghwrs Golff Brenhinol Dewi Sant. Hefyd, flwyddyn, gan gynnwys marathon gwytnwch a mae’n werth galw heibio Clwb Golff Conwy, digwyddiadau rhedeg gyda’r nos. cartref Cwpan Curtis yn 2020. ymweldageryri.info GWELER DROSODD AM FWY O’N HARGYMHELLION > 19 ATYNIADAU I DEULUOEDD

Awn ar y trên bach... Dyma’r lle i fynd yn y byd os ydych chi’n chwilio am reilffyrdd lein gul. Mae’n amlwg mai i gopa’r Wyddfa, y mynydd uchaf yng Nghymru a Lloegr, yr aiff Rheilffordd yr Wyddfa â chi. Gerllaw mae Rheilffordd hyfryd Llyn Padarn. I deithio ar reilffordd dreftadaeth hiraf

Prydain, camwch ar Reilffordd Eryri Rheilffordd yr Wyddfa sy’n daith 25 milltir o Gaernarfon i Borthmadog. Yna, i fynd ymhellach Mae Rheilffordd hefyd yn mynd fyth, camwch ar ei chymdoges, yn ôl gryn dipyn, gyda’i gwreiddiau yn Rheilffordd glasurol Ffestiniog, yr holl dyddio’n ôl i’r 1850au. Y ffordd orau o ffordd i Flaenau Ffestiniog. fwynhau’r golygfeydd ar draws y dŵr Hefyd ym Mhorthmadog, ceir yr yn y Bala, o bell ffordd, yw ar Reilffordd hudolus Reilffordd Ucheldir Cymru, ac Llyn Tegid. ychydig pellach i lawr yr arfordir mae rheilffordd Fairbourne (ein lleiaf, gyda chledrau sydd ddim ond 12¼mod). Mae rheilffordd arall i’w chanfod yn Nhywyn - Rheilffordd Talyllyn - enillydd Ein hargymhellion nihargymhellion Ein haeddiannol ‘Busnes Twristiaeth Gorau’r Flwyddyn’ yng Ngogledd Cymru. Ceir adran arbennig yn ei hamgueddfa sy’n sôn yn benodol am y Parch W. V. Awdry, crëwr “Tomos y Tanc”. Talyllyn

Yr union beth Mae digonedd o weithgareddau, megis go-karts, bowlio deg, tonfyrddio a chaiacio i’w cael yn Glasfryn Parc ger Pwllheli. Mae Gelli Gyffwrdd ger Caernarfon yn atyniad hynod wyrdd, ac mae wedi ennill nifer o wobrau am ei elfennau eco-gyfeillgar. Reidiwch ar y rollercoaster ecogyfeillgar cyntaf yn y byd i gael ei bweru gan bobl, a Solar Splash, y reid cyntaf yn y DU i gael ei bweru Labrinth y Brenin Arthur gan ynni solar. Hefyd ger Caernarfon mae Parc Coed y Sipsi, sy’n cyfuno hud tylwyth teg gyda swyn anifeiliaid. Rydych mewn ogof, ar gwch yn Labyrinth ‘ lends itself so well to y Brenin Arthur yng Nghorris, yn hwylio many activities and adventures. heibio darluniau, a sioeau sain a golau Snowdon is an international sy’n dod â’r chwedl Arthuraidd yn fyw. icon and encapsulates the spirit Yng Nghaernarfon ceir canolfan chwarae of Wales and the Welsh people.’ dan do mwyaf gogledd orllewin Cymru, sef yr Hwylfan. Bear Grylls Eryri Mynyddoedd a Môr

20 UN ANTUR FAWR Mae adrenalin yn llifo yn ein gwaed. Dechreuodd y cyfan yn Chwarel y Penrhyn ar ôl i ni fod mor hy a gosod gwifren sip yno. Ac nid gwifren sip gyffredin mohoni, cofiwch chi, ond y gyflymaf (100mya) yn y byd. Dydyn nhw heb edrych yn ôl ers hynny. Bellach mae gan y cwmni - Zip World - dri safle, ac mae pob un yn dra gwahanol. Yn ogystal â’r wifren wreiddiol Zip World, Llechwedd ger Bethesda, mae Zip World Titan ym Mlaenau Ffestiniog (ac yno fe allwch neidio ar drampolîn MYND YN WYLLT YN Y WLAD tanddaearol anferthol ‘Bounce Below’) a Zip Paciwch eich ysbienddrych, oherwydd bydd World Fforest yng nghanol y goedwig ym digon o alw amdanynt pan fyddwch yn Metws-y-Coed. ymweld â’n mynyddoedd, ein coedwigoedd, Yn Go Below Underground Adventures, hefyd ein haberoedd a’n glannau, a’n cynefinoedd ger Betws-y-Coed, gallwch abseilio i lawr i’r sy’n gyfoeth o adar. Disgrifiwyd Gwarchodfa pwynt dyfnaf yn y DU (ac, os nad ydych chi wedi RSPB Conwy, er enghraifft, yn ‘hafan i fywyd cael digon ar wifrau sip erbyn hynny - gallwch gwyllt ar gyrion Eryri’. Mae eu prif atyniadau wibio i lawr gwifren sip o dan y ddaear). Mae yn cynnwys y cornchwiglen, telor yr hesg Adventure Parc Snowdonia yn Nyffryn Conwy, a hwyaden yr eithin. Ond canfyddir ein Surf Snowdonia gynt, yn cynnig pob math o sêr pluog mwyaf arbennig ger Beddgelert weithgareddau gan gynnwys cwrs antur dan do yn Bywyd Gwyllt Glaslyn Wildlife, ble mae cyffrous, heriau rhaffau uchel a (da iawn chi am modd gwylio’r gweilch hynod brin trwy ddyfalu), gwifren sip dros y lagŵn syrffio. ysbienddrych a ffrwd fyw o bell.

Y BYD CELF Nid oes yn rhaid mynd ymhellach na gwaith Mae’r rhaglen ddiwylliannol yng nghanolfan yr artist Cymreig hynod, Syr Kyffin Williams, Pontio, Canolfan Celfyddydau ac Arloesi i weld sut mae’r rhan dramatig hwn o’r byd Prifysgol Bangor, yn cofleidio theatr, sinema, wedi ysbrydoli creadigrwydd mewn celf a comedi a cherddoriaeth. Yng Nghaernarfon, chrefft, y theatr a cherddoriaeth. Lle bynnag mae Galeri yn cyfuno gofod celf gyda sinema, y byddwch yn teithio, byddwch yn siŵr o ddod gweithdai a pherfformiadau. I weld sut ar draws orielau, stiwdios, gweithdai a gofod ddaeth elfennau lleol megis gwlân a llechi yn perfformio. ddeunyddiau crai ffrwythlon oedd yn magu creadigrwydd, ewch draw i Felin Wlân Mae’r gorau yn eu plith yn cynnwys STORIEL lle mae gwlân yn cael ei drawsnewid yn ym Mangor ac Academi Frenhinol y dapestri Cymreig lliwgar, a Gwaith Llechi Inigo Cambrian yng Nghonwy (y ddau yn gartref i Jones, Penygroes; busnes sydd wedi bod yn arddangosfeydd celf cyfnewidiol), ac Oriel Plas weithredol am dros 150 mlynedd. Glyn-y-Weddw, Llanbedrog, gofod godidog sydd wedi ymroi i gelfyddyd gyfoes Yng Nghanolfan Grefft Corris mae’r stiwdios a pherfformiadau theatr awyr agored. yn arbenigo mewn crefftau a wnaed â llaw. Ym Mharc Glynllifon ger Caernarfon, mae mwy o greadigrwydd a sgiliau unigol i’w gweld mewn clwstwr o weithdai crefft.

Celf ar-lein Am ragor o wybodaeth am ein byd celfyddydol, ewch i creativegwynedd.com. Chwiliwch am yr Helfa Gelf yn helfagelf.co.uk Oriel Plas Glyn-y-Weddw ymweldageryri.info GWELER DROSODD AM FWY O’N HARGYMHELLION > 21 Ein hargymhellion nihargymhellion Ein Gwinllan a Pherllan Pant Du

BWYTEWCH A BYDDWCH LAWEN Bwyd da, iechyd da, llety cysurus, sba lleddfol...mae’r rhain oll yn bethau y gellir eu mwynhau drwy gydol y flwyddyn. Yn wir, mae cael pryd o fwyd wrth ymyl tanllwyth o dân ar ôl bod yn cerdded yn y goedwig yn brofiad delfrydol i’w gael yn y gwanwyn neu’r hydref. A beth gwell na gwyliau sba ger y môr neu yng nghanol y wlad i godi’ch calon dros fisoedd llwm y gaeaf?

BWYTA Yn ôl Lonely Planet, ‘ has lleol toreithiog sy’n cael ei ddefnyddio also become a haunt of in-the-know gan gogyddion i gynhyrchu popeth foodies’. Nid ciniawa coeth yn unig o fwyd cartref da i brydau coeth, ‘mo hyn (er bod digon o hynny ar gael blasus, llawn dychymyg. mewn bwytai a gwestai yn y wlad a ger y lli). I gael pryd mwy ymlaciol, gallwch gael blas o fwyd da wedi’i YFED goginio â gofal ac angerdd mewn Mae Distyllfa Aber Falls ger Bangor caffis, bistros a thafarndai cartrefol. a Distyllfa Dyfi yng Nghorris yn Does dim syndod, mewn gwirionedd, cynhyrchu jin gwobrwyedig allan o gyda chystal cynnyrch lleol ar gael fotaneg lleol. Mae gwin ar y fwydlen megis cig y gwartheg duon Cymreig a hefyd, o winllan a pherllan Pant Du chig oen (o’r mynydd neu’r morfeydd ger Penygroes, a chwrw o Fragdy’r heli), bwyd môr yn syth o gwch y Mŵs Piws ym Mhorthmadog (un arall pysgotwyr, caws artisan... a gwin, jin a sydd wedi ennill gwobrau) a Chwrw chwrw lleol hyd yn oed. Dyma bantri Llŷn, Nefyn. Eryri Mynyddoedd a Môr

22 CYSGU Mae dychymyg, celfyddyd a dawn wedi trawsffurfio ein byd lletygarwch cyfan. Meddyliwch am lety, er enghraifft. Bellach, gallwch aros mewn llety Gwely a Brecwast boutique, gwestai trwsiadus a llety hunan-arlwy moethus, ac mae gwyliau sba ar gael hefyd. ‘Wales is way ahead of the UK when it comes to sustainable eco-living,’ The Sunday Times. Felly, gallwch ddisgwyl dod o hyd i lefydd gwahanol i aros, sy’n ailddiffinio’r diffiniad traddodiadol o ‘lety gwyliau’. Beth am iwrt Mongolaidd, cwt bugail, eco-encilfa, caban yn y coed neu gaban ar y traeth? Mae’r holl gyfarpar cyfoes y byddai arnoch ei angen ynddynt, gyda llaw. Neu beth am gaban glampio ger lagŵn syrffio mewndirol neu geudwll llechi?

Anelu am aur Lawr ar y fferm O fewn y waliau hyn Yn Eryri Mynyddoedd a Os ydych yn chwilio am Mwynhewch ychydig o Môr, mae dros 100 o eiddo ddihangfa rhag y byd amser yn y dref yn y Castle gwahanol wedi ennill mae Tyddyn Mawr yn Hotel, sydd wedi’i leoli Gwobr Aur gan Groeso ddewis da. Mae’n cuddio o fewn waliau canoloesol Cymru. Ac maent oll yn wrth droed Cader Idris ger Conwy. Tafarn o ddyddiau’r wahanol, gan amrywio o Dolgellau, ac mae’r tŷ fferm goetsh fawr oedd hwn yn lety Gwely a Brecwast clyd i hwn o’r 18fed ganrif, sydd wreiddiol ac mae gwesteion westai gwledig mawreddog. bellach wedi’i drawsnewid yn wedi bod yn aros yno am Edrychwch ar ein gwefan lety moethus, yn ddihangfa ganrifoedd (gan gynnwys i weld beth sydd ar gael. I dawel ddelfrydol i rai sy’n Tywysoges Fictoria pan roi blas i chi, dyma ddewis y hoffi gwylio adar, sy’n caru oedd yn 13 mlwydd oed, golygydd. byd natur, ffotograffwyr neu a ymwelodd yn 1832). Er unrhyw un sy’n chwilio am bod hwn wedi newid cryn fymryn o heddwch. Tŷ mawr yn y wlad dipyn ers y dyddiau hynny, mae’r gwesty tŷ tref cynnes a Gyda’i gynteddau â phaneli chroesawgar hwn yn dal yn Boutique yn Y Bala pren a’i ystafelloedd cain addas i Frenhines. (rhai gyda gwely pedwar Mae Plas yn Dre yn adeilad postyn rhamantus), mae hanesyddol ar Stryd Fawr Bron Eifion, yn westy Y Bala. Nid oes unrhyw Cyfforddus a llawen gwledig gyda digon o swyn. beth hynafol na gwichlyd Cynnes, croesawgar a hynod Er gwaethaf ei leoliad tawel am y llety hwn - mae’n gyfforddus, maeTŷ’n Rhos yng nghanol pum acer o taro cydbwysedd clyfar yn rhywle perffaith i aros erddi perffaith, nid yw ond rhwng yr hen a’r newydd, os ydych chi am grwydro tafliad carreg i ffwrdd o y traddodiadol a’r cyfoes. gogledd Eryri Mynyddoedd bentref Cricieth (a’r traeth). Yn ogystal ag ystafelloedd a Môr. Wedi’i leoli ar fryn moethus, byddwch yn rhwng Caernarfon a Bangor mwynhau bwyd blasus Beth am flas o hyn a chyda golygfeydd sy’n wedi’i wneud o gynnyrch ymestyn am filltiroedd, Mae Plas Bodegroes, lleol, ffres. mae’r tŷ gwledig hwn yn bwyty gydag ystafelloedd ger cynnig llofftydd wedi’u Pwllheli ym Mhenrhyn Llŷn, steilio’n unigol, ystafell wedi bod yn hafan i bobl sy’n haul fawr a bwyty coeth. ymddiddori mewn bwyd am dros 30 mlynedd. Gallwch wledda ar gynhwysion lleol megis cig eidion Gwartheg Duon Cymreig, cig oen morfa heli a bwyd môr (yn ogystal â chynnyrch lleol sy’n cael ei dyfu yng ngardd y gegin),

heb orfod poeni am deithio GWELER DROSODD AM FWY O’N ymweldageryri.info ymhell i’ch gwely ar ôl y pryd. HARGYMHELLION > 23 SIOPA

Dywed rhai mai dyma’r therapi gorau - hyd yn oed yn well na gwyliau sba. Penderfynwch chi. Ond fe allwn yn bendant eich denu â dewis arbennig iawn o brofiadau siopa.

Mae’n arlwy siopa yn ffafrio nwyddau personol dros nwyddau parod, a nwyddau wedi’u gwneud â llaw yn lle nwyddau wedi’u cynhyrchu ar raddfa fawr. Wrth gwrs, mae’r enwau stryd fawr arferol i’w cael yma, ond dim ond rhan fechan o’n tirwedd manwerthu unigryw yw’r rhain. Ein pwynt gwerthu allweddol yw’n stoc enfawr o fusnesau cyfeillgar, annibynnol sy’n cynnig eitemau un-o’i-fath sydd wedi’u creu a’u hysbrydoli gan ein hamgylchfyd hynod. Dyma rai o’r uchafbwyntiau.

Chwant bwyd? Yna, Bwyd Cymru Bodnant, Dyffryn Conwy yw y lle i fynd am gyfuniad blasus o siopa a bwyta. Yma, ceir cynnyrch arbenigol gorau Cymru, o lysiau a chawsiau organig i gig oen mynydd a danteithion o bob math. Yno hefyd mae bwyty’r Furnace (sy’n gweini popeth o bitsa o bopty tân coed i sgons ffres) a’r Hayloft am ginio Sul penigamp. Ein hargymhellion nihargymhellion Ein Lle i fynd. Llefydd da i siopa yw Bangor (gyda stryd fawr hiraf Cymru), Betws-y-Coed, Caernarfon, Conwy, Llanberis, Porthmadog a Phwllheli.

Crochenwaith perffaith. Mae Grym y farchnad. Cynhelir pentref Portmeirion yn lleoliad marchnadoedd cynnyrch lleol ym siopa hudolus, ac mae yno ddewis Methesda, Conwy, Dolgellau a o boutiques cain, gan gynnwys siop Phorthmadog (holwch yn lleol am Crochenwaith Portmeirion. fanylion). Ar ddydd Mawrth mae marchnad yn Abermaw (ac ar ddydd Sul hefyd, ond dim ond yn yr haf); yng Pobl awyr agored. Hwb antur Nghaernarfon ar ddydd Sadwrn (drwy’r Betws-y-Coed yw’r lle am offer a flwyddyn) a Dydd Llun (Mai-Medi); nwyddau awyr agored. Yn ogystal, mae ar ddydd Mawrth; Porthmadog ar ddydd yno gasgliad hynod o siopau crefft a Gwener; Pwllheli ar ddydd Mercher; a rhoddion annibynnol. Mae’n lle gwych Thywyn ar ddydd Llun (haf yn unig). i siopa Nadolig hefyd. Mae yna ddigon o ddewis ar gael yn Llanberis hefyd, y pentref sydd ar droed yr Wyddfa. Prynwch yn lleol. Chwiliwch am y logo hwn pan ydych ar grwydr - mae’n golygu bod y siop wedi ymrwymo i ymgyrch Prynu’n Lleol Gwynedd. Byddwch yn eich helpu eich hun i ganfod rhywbeth unigryw ac arbennig - ac yn helpu’r gymuned leol. Eryri Mynyddoedd a Môr Rheilffyrdd Ffestiniog ac Eryri 24 TEG EDRYCH TUAG ADREF Mae Cymru yn glytwaith o lefydd, ac mae gan bob un ei ‘naws am le’ cryf ei hun. Mae gennym eiriau am hyn yn y Gymraeg megis hiraeth a cynefin sy’n cyfleu ysbryd dwfn lleoliad a’r ymlyniad y mae’n ei ysbrydoli. Mae gan Eryri Mynyddoedd a Môr ei ysbryd ei hun, sy’n codi o’i fynyddoedd creigiog, folcanig, ei faeau, ei draethau a’i aberoedd. Dyna pam fod gan Gymru gymaint o apêl i bobl Cymru, ynghyd â’r ymwelwyr niferus y mae’n eu croesawu o weddill Prydain a thramor.

DEWIS A DETHOL AC I GLOI ...

Gallwch lunio eich Mae bob amser yn dda gofyn am farn taith ddelfrydol i Eryri rhywun arall. Mae Lonely Planet wedi Mynyddoedd a Môr drwy bod yn hynod ganmoliaethus ohonom ar ddefnyddio’r teclyn Fy Arweinlyfr ar ein sawl achlysur. Er enghraifft, maent wedi gwefan. Os byddwch yn gweld unrhyw beth barnu bod yr Wyddfa, Tryfan, Portmeirion sydd at eich dant ar y safle, boed hynny’n a Rheilffyrdd Ffestiniog ac Eryri yn uchel atyniad gwobrwyedig, bwyty sy’n tynnu dŵr ar eu ‘Ultimate UK Travelist of Top 500 o’ch dannedd, neu rywle croesawgar i aros, Experiences’. cliciwch ar y botwm Fy Arweinlyfr er mwyn ei ychwanegu i’ch teithlen bersonol. Dyma Maen nhw’n dweud: ‘views are sublime’ ffordd rwydd i gadw trefn ar y cannoedd o o gopa’r Wyddfa, ac mae Tryfan yn ‘ranks bethau sydd i’w gweld ac i’w gwneud ledled among Britain’s most distinctive peaks’. y rhanbarth. A dyma’u barn am Bortmeirion, ‘surreal settlement … lived in by no one but visited by thousands’. Does ryfedd, mae’r lle wedi serennu ar y teledu, gan ymddangos fel lleoliad ar gyfer y gyfres deledu gwlt o’r 1960au, The Prisoner (ac roedd i’w weld ar gyfres ITV Cymru Wales, The Village). Ac wrth sôn am Goed y Brenin, maent o’r farn bod y lle yn ‘tops the list of pedal-powered adrenaline rushes’. Betws-y-Coed ymweldageryri.info

25 Mae gennym stori ddifyr i chi. Mae penodau’r stori yn sôn am gestyll mawreddog, a chwareli tywyll a dwfn, a diwylliant nodedig Cymreig sydd â’i wreiddiau ymhell yn y gorffennol ond sy’n edrych tua’r dyfodol. Mae’n deg dweud bod y gorffennol yn fyw ac yn iach yn Eryri Mynyddoedd a Môr.

Gwnaed o garreg Chwareli

Gwersi hanes Mae cestyll i’w gweld ar hyd ein Nid cestyll yw’r unig seren yn ein harfordir ac yn ein hardaloedd plith. Allwch chi ddim adrodd stori gwledig. Mae’r cestyll yng Eryri heb gyfeirio at lechi, a arferai Nghaernarfon, Conwy a Harlech, a gael eu chwarelydda yma ar raddfa adeiladwyd gan y Brenin Edward anferthol. Mentrwch i geudyllau I yn y 13eg Ganrif, mor drawiadol tanddaearol a grëwyd wrth fel eu bod wedi’u dynodi’n chwarelydda am lechi yng Nghorris, Safleoedd Treftadaeth y Byd. Er Llanfair a Llechwedd (lle gallwch mai’r mawrion hyn sy’n dwyn y hefyd fynd ar daith o amgylch y sylw i gyd gan amlaf, mae gan chwareli mewn cerbyd 4x4). Ym gestyll megis Cricieth - sy’n sefyll Mwynglawdd Copr Sygun ger mewn man strategol uwchben Bae Beddgelert, mae taith sain-weledol Ceredigion - ei stori arwyddocaol hunan-dywys yn eich cludo yn ôl i ei hun i’w hadrodd am goncwest a fyd y chwarelwr copr Fictoraidd. gwrthdaro. Mae dogn dda o hanes yn aros amdanoch chi yn Amgueddfa Lechi Cymru, Llanberis, lle mae adeiladau a gweithdai wedi’u cadw mor dda fel y credech chi mai newydd orffen mae’r shifft olaf. Mae Gwaith Llechi Inigo Jones ger Caernarfon (a sefydlwyd yn 1861) yn dal i ddefnyddio llechi i greu popeth o Castell Dolbadarn glociau i standiau cacennau. A pheidiwch ag anghofio am ein Daw treftadaeth llechi ac uwch- cestyll brodorol, a adeiladwyd dechnoleg ynghyd yn y Mynydd gan Dywysogion Gwynedd, ac Gwefru - hefyd yn Llanberis - ac yno mae digonedd o atmosffer i’w gallwch fynd ar daith syfrdanol o deimlo o’u cwmpas hyd heddiw. amgylch gwaith trydan hydro sy’n Mae Dolbadarn, er enghraifft, cuddio y tu mewn i fynydd llechi. yn gwylio’n unig dros ddyfroedd Llyn Padarn a Bwlch Llanberis, Rydym mor falch o’n tirwedd llechi, a a Chastell y Bere sy’n sefyll ar chyfraniad y diwydiant i beirianneg, frig creigiog, yn gwarchod llwybr trafnidiaeth, technoleg a diwylliant hynafol sydd wedi mynd yn angof, ar draws y byd. Am y wybodaeth sy’n arwain heibio godre Cader ddiweddaraf ynghylch ein Idris. Am ragor o wybodaeth am cais am statws ein cestyll, ewch i cadw.llyw.cymru Safle Treftadaeth y Eryri Mynyddoedd a Môr a treftadaetheryri.info Byd UNESCO, ewch i llechi.cymru 26 Y Gadair Ddu, Yr Ysgwrn Tŷ Mawr Wybrnant STORIEL

Gwobr neu ddwy Tai teg Amser stori Er mai diymhongar yw Yn y bryniau uwchben I gael cipolwg ar ffermdy’r Ysgwrn ger Penmachno saif Tŷ dreftadaeth morwrol, Trawsfynydd, mae tipyn Mawr Wybrnant, un o naturiol a diwylliannol o fawredd yn perthyn i’r eiddo’r Ymddiriedolaeth Llŷn, ewch draw i Borth y lle. Hwn oedd cartref Genedlaethol, sy’n Swnt, canolfan ymwelwyr y bardd Hedd Wyn a dŷ fferm bychan sy’n yr Ymddiriedolaeth fu farw yn Fflandrys dyddio’n ôl i’r 16eg ganrif Genedlaethol sy’n yn 1917 yn ystod y ac mae iddo arwyddocâd adrodd hanes y penrhyn Rhyfel Byd Cyntaf, ac diwylliannol enfawr. drwy arddangosfeydd mae’n taflu goleuni ar Hwn oedd man geni’r arloesol sy’n cynnwys draddodiad barddol Esgob William Morgan, deunydd aml-gyfrwng, Cymru ac ar effaith y sy’n enwog fel y dyn cerfluniau a gwaith celf. rhyfel ar ein cymunedau. cyntaf i gyfieithu’r Beibl Ac ym Mangor, mae Ar yr un pryd, mae’n i’r Gymraeg, ac yn sgil STORIEL. Wedi’i leoli gweithredu fel capsiwl hynny, gadw’r iaith yn fyw mewn gofod sydd wedi’i amser o fywyd gwledig ar gyfer y cenedlaethau i ailwampio’n brydferth yma yn gynnar yn yr ddod. Ymysg eiddo eraill yng nghyn Balas yr 20fed ganrif. Does yr Ymddiriedolaeth mae Esgob, mae’n cynnwys ryfedd ei fod wedi ennill Plas yn Rhiw, maenordy casgliadau trawiadol o Gwobr Dreftadaeth o’r 16eg ganrif yn Llŷn arteffactau o orffennol Ewropeaidd yn 2019 am sydd â gerddi addurniadol hir a chyffrous Gwynedd ansawdd ei gadwraeth. perffaith a golygfeydd - popeth o glefydau godidog o’r môr; a Rhufeinig a choronau Enillydd arall yn ein plith Chastell gothig Penrhyn, brenhinoedd hynafol, yw Nant Gwrtheyrn, Bangor, a adeiladwyd i lên gwerin a hanes y Ganolfan Iaith a yn y 1800au gydag arian cymdeithasol. Threftadaeth, sydd wedi’i a wnaed o ddiwydiant lleoli mewn cyn-bentref llechi ffyniannus Gogledd Mae amgueddfeydd chwarelyddol ar lannau Cymru. morwrol Nefyn a gogleddol Penrhyn Llŷn. Phorthmadog yn Yn sgil ei fuddsoddiad Mae Plas Mawr, Conwy adrodd hanesion mewn treftadaeth yn mynd â chi yn ôl i Oes am ein gorffennol ddiwylliannol, mae’r Elisabeth ac yn arddangos morwrol, ac mae ganolfan wedi ennill y ffordd o fyw freintiedig pentref gwobr RegioStars y yr oedd gan daeogion yn yn gartref i amgueddfa Comisiwn Ewropeaidd. y cyfnod hwnnw. Ychydig hynod ddiddorol am i lawr y lôn mae’r ‘Tŷ y gwleidydd tanbaid, Lleiaf yn y DU’, bwthyn David Lloyd George, a eithriadol o fychan lle yr dreuliodd ei blentyndod arferai pysgotwr oedd yn y pentref. dros chwe throedfedd o ymweldageryri.info daldra fyw ynddo. 27 Cerdded yw’n pethau ni. Ffansi mynd am dro bach hamddenol ar draws gweundiroedd neu grwydro ar y traeth yng ngwynt y môr? Neu beth am ddringo i’r uchelfannau drwy dirweddau hanesyddol neu daith o gwmpas tref ar hyd waliau hynafol? Os felly, dyma’r lle i chi. Cerddwn ymlaen Myydd Mawr, Aberdaron

Llwybr y Pererinion o daith gerdded fyr i ddringfa hirach. Yn ymestyn i mewn i’r môr Gallwch weld Rhaeadr Fawr a mwynhau fel braich greigiog hynod, golygfeydd o fynyddoedd y Carneddau, Y Penrhyn Llŷn yw un o’r Fenai ac Ynys Môn ar daith pedair milltir llefydd gwylltaf a mwyaf rwydd o ger Bangor. dramatig yn Eryri Mynyddoedd a Môr Neu beth am fentro ar daith gerdded 10 (ac mae’n Ardal o Harddwch Naturiol milltir ychydig yn fwy heriol o Faentwrog Eithriadol ar ben hynny hefyd). Does ger Porthmadog, gan ymgolli yn y dyffryn unman yn debyg iddo. prydferth a gerfiwyd gan Afon Dwyryd a galw heibio Gwarchodfa Natur Coed Profwch bersonoliaeth Camlyn (cofiwch chwilio am injan stêm yn unigryw Llŷn drwy gerdded pwffian heibio gan bod y llwybr yn dilyn ar hyd rhan o Lwybr y rhan o lein Rheilffordd Ffestiniog). Pererinion, y llwybr 130 milltir o hyd sy’n ymestyn o Abaty Am daith gylchol ar raddfa Basingwerk yn Sir y Fflint, i Aberdaron fwy, beth am roi cynnig ar ym mhen draw Llŷn. Gan ymlwybro ar Lwybr Llechi Eryri. Gan hyd ymyl gogleddol Llŷn, dyma siwrne ddechrau ger y môr ym fydd yn mynd â chi drwy dirwedd Mangor, mae’r llwybr 83 milltir hwn gyfnewidiol o gilfachau cudd, pentrefi yn mynd â chi i fannau na fyddech o pysgota prydferth, baeau tywodlyd a bosib wedi dod ar eu traws fel arall, gan chlogwyni môr garw (ac, yn Nefyn, o gynnwys olion dramatig o orffennol amgylch penrhyn bychan perffaith sy’n diwydiannol Eryri, pentrefi tawel, werth ei weld). mynyddoedd garw a dyffrynnoedd afon serth. Ewch i

aith am ragor o chd Rownd a rownd snowdoniaslatetrail.org yl C Edrychwch ar ein taflen wybodaeth.

e daith t ch u Teithiau Cylchol Arfordirol am

Eryri Mynyddoedd a Môr l y C Ro C irc r ula lwybrau cylchol sy’n amrywio

e t u daith 28 o ch Ci R yl rcular C

e t daith u ch C o yl ir r R C cula

e t u C o ircular R o wiwerod coch yng Nghymru. o wiwerodcochyng Nghymru. ceffylau gwylltPrzewalskia’rboblogaeth fwyaf Hiraethog, amgyfleiweldygrugiar ddu, gwyllt fynddrawiGoedwigClocaenog, Dylai’r rhaisy’nymddiddorimewn bywyd teithiau cerddedoamgylchyglannau. rhagor owybodaethachaelgwybodamy yn fancychwyngwychermwynichigael hefyd. Maecanolfanymwelwyrwychyllyn boblogaeth oweilchsy’nnythuynLlynBrenig byddwch ynddigonlwcusigaelcipolwgary a theithiaucerddedcylcholbyr.Efallaiy a dymalesy’ncynnigllwybraucylcholmaith ogamu oamgylchuchelfannauLlynBrenig lonydd tawelaffyrddgwledigbrafynigam- yn Hiraethog.Maerhwydwaitholwybrau, hollol agoredacawyramygwelwchchi frith ogrug,fforestyddtrwchus,mannau Cerddwch ymysggweundiroeddsy’n Mannau diarffordd Dilyn yrarfordir ger Caernarfon. ger Caernarfon. arfordirol ehangafi’wgweldynNinasDinlle yn uchafbwynt,acmaerhaio’rgolygfeydd Mae’r traetheuraidhirymMhenmaenmawr ydych chi’nhoffogerddedarlanymôr. Eryri MynyddoeddaMôr,ynenwedigos mwyaf prydfertho’rllwybri’wcanfodyn yn gorfodeiwneud.Maerhaio’rrhannau hyd ynrhywbethymaellawerogerddwyr

Dinas Dinlle de a bellach mae cerdded ar ei de abellachmaecerddedarei ein traethlincyfano’rgogleddi’r yn ybyd.Mae’nymlwybroarhyd milltir ohyd,yw’rcyntafo’ifath Llwybr ArfordirCymru,llwybr870 Croeso cynnes un o’rgwirffefrynnau. Cyfaddefiad: Ermaigwynygwêlywhi,dyma lle maemynyddoeddEryri’nllithroi’rmôr. sy’n ymestynardrawscegAberMawddach, ar hydybontrheilffordd125mlwyddoed Ewch iAbermawgerddedynhamddenol tref Conwy. daith gerddedarhydwaliauhynafol fodd bynnag,mewnmwynagunffordd,yw’r lleiaf ymMhrydainynôlysôn.Yruchafbwynt bwthyn pysgotwrbychangeryrharbwr-ytŷ yn pasioPlasMawr,tŷtrefoOesElisabetha dref ganoloesol.Arhydyffordd,byddwch Lwybr TrefConwyardaithdrwyamseryny taith gerddeddda.Amanturdrefol,dilynwch Nid oesynrhaidichifentroi’rgwyllfwynhau Mynd droti’rdref ein bryniau a’n mynyddoedd. ein bryniaua’nmynyddoedd. gwybodaeth argadw’nsaffwrth gerddedyn Gweler tudalennau8/9amgyngora Mentra’n Gall cerddwyr. mynd yfilltirychwanegolwrthgroesawu llety. Mae’ngolygubodyperchnogionyn Edrychwch amylogohwnyneinrhestrau

Conwy

29 ymweldageryri.info Yn ôl y sôn, beicio yw’r golff newydd. O ystyried y niferoedd uchel o feicwyr sy’n Lycra o’u pen i’w traed, a’r dewis o feiciau mynydd soffistigedig sydd ar gael erbyn hyn, mae’n ddigon posib bod hyn yn wir. Ar ben hynny, mae’r cynnydd aruthrol ym mhoblogrwydd e-feiciau, yn ogystal â gorchestion dau Gymro balch ar

Ar dy feic Ar dy feic ddwy olwyn (Geraint Thomas a Syr Dave Brailsford), mae’n deg dweud bod beicio yn mynd o nerth i nerth.

Ond peidiwch da chi â meddwl mai dim ond ar gyfer beicwyr profiadol sy’n benderfynol o goncro bryniau heriol a fforestydd mwdlyd yw beicio. Yma yn Eryri Mynyddoedd a Môr mae gennym bopeth o’r eithafol i’r rhwydd, o’r stryd serthaf yn y byd (go iawn, mae honno i’w chanfod yn Harlech*), i lwybrau gwastad sy’n addas i’r teulu i gyd a llwybrau arfordirol di-draffig.

* Yn swyddogol bellach, Ffordd Pen Llech yw’r stryd serthaf yn y byd, gyda graddiant sydd dros 37% (hyn wedi’i ddilysu).

Ffordd Brailsford gwirionedd, mae dau lwybr beicio - un sy’n 50 milltir o hyd, a’r llall sy’n 75 Mae’r arwr lleol, Syr Dave Brailsford, milltir o hyd - sy’n mynd drwy a heibio sy’n Gymro Cymraeg, yn hannu o rhai o olygfeydd mwyaf trawiadol bentref ger Llanberis. ‘Dw i Eryri. Ac ar hyd y ffordd fe fyddwch yn wedi bod yn ddigon ffodus i deithio’r wynebu rhai dringfeydd heriol iawn, byd yn reidio beic,’ meddai, ‘ond i mi, heb anghofio am y caffis lleol lle mae dim ond un lle sy’n sefyll allan ac adref Syr Dave yn hoffi cael ‘paned o goffi a yw hwnnw.’ Gallwch nawr ddilyn ôl ei sgwrs efo’r bobl leol’. olwynion ar Ffordd Brailsford. Mewn

Map Panel - Taflen 11_Layout 1 03/05/2016 13:40 Page 1

Ffordd BRAILSFORD B Way Eryri Mynyddoedd a Môr

30 Beicio, cacen a phaned Beicio mynydd anfarwol Yn ôl beicwyr, dyma’r drindod Dechreuodd y cyfan ym Mharc sanctaidd - lle da i barcio’r beic Coed y Brenin yn ôl yn y 1990au. yn ddiogel a chael seibiant a Yma sefydlwyd beicio mynydd rhywbeth bach i’w yfed a’i fwyta. cyfoes Prydain pan ddaeth criw o Dyma bum dewis penigamp. bobl frwdfrydig at ei gilydd i greu Aberdaron: Becws a Thŷ llwybrau trac unigol arbenigol. Coffi Islyn Ac ers hynny mae wedi mynd Nefyn: Caffi Cwrw Llŷn o nerth i nerth. Bellach mae (wedi’i leoli mewn bragdy llwybrau Coed y Brenin rhyw 90 cwrw annibynnol) milltir o hyd. Fel beicio ar y ffordd, maent yn addas i bobl o bob gallu. Penygroes: Caffi Gerlan Bydd y beicwyr go iawn yn debyg (yng Ngwaith Llechi Inigo Jones) a’r o fynd am lwybr Bwystfil y Brenin, Banc (deli lleol) llwybr 24 milltir o hyd (gradd ‘du’ : Lakeside Café yn nhermau sgïo), ond bydd yn well gan feicwyr mwy hamddenol Mae pawb yn hoffi beiciau lwybr Yr Afon, llwybr ‘gwyrdd’, pum milltir o hyd sy’n dipyn haws. Nid oes yn rhaid i chi fod â’ch bryd Yn ogystal, mae llwybr i blant ifanc ar gystadlu yn y Tour de France. a reidwyr gydag anableddau. Mae lonydd esmwythach a mwy graddol hefyd i’w cael, a llwybrau Ar wib ym Mlaenau hamdden sy’n addas i bawb o bob gallu. Mae rhai’n dilyn llwybrau Mae , gwledig ac eraill yn mynd ar hyd cyn ‘bencadlys llechi’r byd’, hen reilffyrdd segur - ac maent wedi gwneud defnydd da naill ai’n brin o draffig neu’n gwbl o’r mynyddoedd llechi gyda ddi-draffig. chanolfan feicio Antur ‘Stiniog. Mae pobl sy’n gwirioni ar feicio Mae Llwybr Mawddach, er i lawr gelltydd yn canmol y lle i’r enghraifft, yn lwybr hamddenol cymylau. Mae beicwyr selog wedi naw milltir o hyd ar hyd glannau disgrifio’r lle fel ‘Canolfan llwybrau deheuol godidog Aber Mawddach beic brawychus’ ac ‘ychwanegiad o Ddolgellau i Abermaw. Am rhagorol i’r sîn beicio mynydd yng ragor o wybodaeth, ewch i Lonydd Ngogledd Cymru’. Glas Gwynedd yn ein hadran feicio Ac mae mwy o feicio mynydd o o ymweldageryri.info safon byd eang yma - yr oll sydd Mae dewis gwych o lwybrau rhaid i chi ei wneud ydi mynd prydferth sy’n addas i bawb ym am Benmachno, Beddgelert Mhenrhyn Llŷn a’r Bala hefyd - er neu Goedwigoedd Gwydir. Neu enghraifft, chwiliwch am daflen beth am Barc Beicio Dyfi ger Llwybrau Beicio Cylchol Llŷn. Machynlleth, lle mae traciau wedi’u creu â llaw (‘I’ve built what E-feiciau = beicio rhwydd I want to ride’) gan Dan Atherton, Mae nifer gynyddol o siopau un arall o fawrion y byd beicio. beiciau ledled Eryri Mynyddoedd a Môr yn llogi e-feiciau sy’n cael Croeso cynnes eu cynorthwyo gan drydan. Mae Edrychwch am y logo hwn amrywiaeth o fodelau ar gael, sy’n yn ein rhestrau llety. Mae’n addas ar gyfer y ffordd ac oddi ar golygu bod y perchnogion y ffordd. yn mynd y filltir ychwanegol wrth groesawu beicwyr, gan ddarparu cyfleusterau megis lle diogel i gadw beiciau dros nos, ymweldageryri.info cyfleusterau golchi, ac ati. 31 Mae gwyliau a digwyddiadau lu yn mynd ymlaen yn Eryri Mynyddoedd a Môr. Waeth pa adeg o’r flwyddyn yw hi, byddwch yn siw^r o ganfod rhaglen llawn dop o bethau i’w gweld a’u gwneud. Dyma drosolwg o rai o’n prif ddigwyddiadau, i’ch rhoi ar ben ffordd. Am ragor o fanylion ewch i’n gwefan neu’n llif cyfryngau cymdeithasol. ymweldageryri.info I cy.visitconwy.org.uk

Drwy’r flwyddyn Mai

Gerddi Bodnant, Gŵyl Fwyd Caernarfon Digwyddiadur Teithiau cerdded tywys yn eich cyflwyno Gŵyl brysur, addas i’r teulu i gyd, o i blanhigion ac anifeiliaid dirifedi’r ardd fwyd, diod, cerddoriaeth ac adloniant. ysblennydd hon. nationaltrust.org.uk/ gwylfwydcaernarfon.cymru bodnant-garden Cwrw ar y Cledrau, Rheilffordd Cestyll Caernarfon, Conwy a Harlech Eryri, Caernarfon Digwyddiadau’n amrywio o ail-greu’r Ar garlam gwyllt i bawb sy’n hoffi canoloesoedd i ‘deithiau arswyd’. rheilffyrdd, cwrw a cherddoriaeth. cadw.llyw.cymru festrail.co.uk

Gwarchodfa Natur yr RSPB, Mai, Mehefin a Medi Aber Conwy Amrywiaeth eang o ddigwyddiadau a Coron Driphlyg Abersoch. gweithgareddau. Digwyddiadau - ras redeg, triathlon rspb.org/Conwy a hanner marathon - cynhelir ym mis Mai, Mehefin a Medi. Digwyddiadau yng Nghoed y Brenin abersochtriplecrown.com Digwyddiadau rhedeg llwybr drwy gydol y flwyddyn yng Nghoed y Brenin Mehefin ger Dolgellau. runcoedybrenin.com Penwythnos Môr Ladron Conwy Marathon Ultra Pen Llŷn Adloniant hwyliog gyda rasys cychod, Rasys heriol yn amrywio o 50 i 100 cystadlaethau gwisg ffansi môr ladron, milltir yn yr haf a’r gaeaf. cerddoriaeth fyw a llawer mwy. penllynultra.co.uk conwypirates.com

Chwefror Gŵyl Fwyd Pwllheli Digwyddiad gyda bwyd, diod ac Rali’r Cambrian, Llandudno adloniant lleol. facebook.com/ a Dyffryn Conwy gwylfwydpwllheli Un o ddigwyddiadau chwaraeon modur arweiniol y DU ar gam clasurol, Ras y Tri Chopa a 10k Abermaw heriol mewn coedwig. Hwyliwch i fyny Arfordir y Gorllewin cambrianrally.co.uk o Abermaw i Fort William a rhedwch i gopâu’r Wyddfa, Scafell Pike a Ben Nevis. Hefyd, mae ras 10k ar y ffordd. threepeaksyachtrace.co.uk Eryri Mynyddoedd a Môr

32 Duathlon a Thriathlon y Slateman, Gŵyl Gerdded Abermaw Llanberis Teithiau cerdded sy’n amrywio o rai rhwydd Rasys sy’n cyfuno golygfeydd ysblennydd â i heriol ym mhrydferthwch deheudir Eryri. heriau heb eu hail. alwaysaimhighevents.com barmouthwalkingfestival.co.uk

Gorffennaf Penwythnos Blas Abersoch Bwyd, cystadlaethau hwyliog, blasu, Gŵyl Fwyd Abermaw cerddoriaeth fyw a digonedd o adloniant. Stondinau bwyd a diod ar hyd yr harbwr abersoch.co.uk a’r cei. -wales.co.uk/foodfestival Red Bull Hardline Un o rasys beicio mynydd lawr allt anoddaf Marathon Llwybr Eryri, Yr Wyddfa/ y byd. redbull.com Snowdon 24, Llanberis Golygfeydd panoramig a dringfeydd caled Hurly Burly, Abermaw mewn tirwedd ddramatig. Hwyl ac anniben a’r ffordd orau i orffen haf alwaysaimhighevents.com o nofio.outdoorswimmingsociety.com/ bwrlwm-bermo-hurly-burly/ Ras Ryngwladol yr Wyddfa, Llanberis Ras hir-sefydlog sy’n denu dros 600 Hydref o redwyr o ledled y byd. snowdonrace.co.uk Marathon Eryri, Llanberis Mae hwn wedi’i bennu yn farathon gorau Sesiwn Fawr, Dolgellau Prydain ddwywaith, ac mae’n dilyn llwybr Cewch gipolwg ar sîn gerddoriaeth eclectig, godidog o amgylch yr Wyddfa. gyffrous Cymru yn yr wŷl wych hon. snowdoniamarathon.co.uk sesiwnfawr.cymru Gwledd Conwy Feast Rasio Offshore Circuit, cei Caernarfon Cynnyrch lleol, bwyd stryd, dosbarthiadau Holl gyffro rasio cychod pŵer mewn lleoliad meistr, gweithgareddau i blant, celf, crefft a â golygfeydd sydd gyda’r gorau cherddoriaeth. conwyfeast.co.uk yn y byd. ocrda.com Wales Rally GB Gorffennaf/Awst Un o’r digwyddiadau rasio llawn antur mae pawb angen ei weld. walesrallygb.com Digwyddiadau hwylio, Abersoch a Phwllheli Tachwedd Mae Regattas a chystadlaethau (megis Wythnos Dingi Abersoch) yn cael eu cynnal Gŵyl Cerdded Eryri, Betws-y-Coed drwy gydol yr haf. scyc.co.uk, plasheli.org Teithiau cerdded sy’n addas i bawb yn y mynyddoedd a’r coedwigoedd. Awst breeseadventures.co.uk

Rasio’r Trên, Tywyn Tachwedd / Rhagfyr Pwy fydd yn fuddugol: Rheilffordd lein gul Talyllyn neu’r rhedwyr? racethetrain.com Gŵyl Nadolig Abersoch Mae awyrgylch fendigedig yn Abersoch yn Medi ystod penwythnos yr ŵyl hon. abersoch.co.uk

Bash Mawr y Bala Rhagfyr Lleoliad syfrdanol ar gyfer digwyddiad penwythnos ffantastig. Ffair Fwyd a Chrefftau Portmeirion welshtriathlon.org/events/bala-big-bash/ Lleoliad hudolus sy’n rhoi llwyfan i’r bwyd, diod, anrhegion ac adloniant lleol gorau. portmeirion.wales ymweldageryri.info

33 Ewch draw i un o’r Canolfannau Croeso am gymorth a chyngor ar lety, atyniadau, digwyddiadau a gweithgareddau. Mae gwybodaeth amdanynt i’w gweld yma, ynghyd â ffynonellau gwybodaeth defnyddiol eraill.

Canolfannau Croeso Llandudno Canolfan Fictoria, LL30 2RP Aberdyfi*, 01492 577577 Wharf Gardens, LL35 0ED [email protected] 01654 767321 [email protected] * Ar agor rhwng y Pasg a mis Hydref

Gwybodaeth Beddgelert* Mannau Gwybodaeth i Canolfan Hebog, LL55 4YD Ymwelwyr 01766 890615 Am wybodaeth am Fannau [email protected] Gwybodaeth i Ymwelwyr yn yr ardal, ewch i ymweldageryri.info Betws-y-Coed Stablau’r Royal Oak, LL24 0AH Gwybodaeth feddygol 01690 710426 [email protected] Ysbyty Gwynedd 01248 384384 (dim ond mewn Conwy argyfwng ddylech chi ffonio 999) Adeiladau Muriau, LL32 8LD 01492 577566 Galw Iechyd Cymru 0845 4647 [email protected] Gwasanaethau Meddyg Teulu y Tu Allan i Oriau 0300 123 5566

Dewch i Wybod Mwy

Rydym yn cynhyrchu detholiad o arweinlyfrau ar bethau i’w gweld a’u gwneud ledled Eryri Mynyddoedd a Môr ac maent ar gael ar-lein ac mewn print mewn Canolfannau Croeso. Gall beicwyr ddysgu mwy am Ffordd Brailsford, sy’n ymlwybro drwy rai o’n dringfeydd a’n disgyniadau mwyaf eiconig. Am rywbeth mwy hamddenol, beth am Lonydd Glas Gwynedd, sy’n dawel ac yn fwy neu lai’n rhydd o draffig. Gallwch gerdded ar y lonydd hyn hefyd. Mae llwybrau cerdded glan y môr hyfryd i’w canfod yn ein taflen Teithiau Cylchol Arfordirol, yn ogystal â theithiau ffordd arbennig ar hyd Ffordd yr Arfordir, Ffordd Cambria a Ffordd y Gogledd.

Cyhoeddwyd gan: Gwasanaeth Twristiaeth, Marchnata a Digwyddiadau, Adran Economi a Chymuned, Cyngor Gwynedd, Swyddfeydd y Cyngor, Caernarfon, Gwynedd LL55 1SH. Hawlfraint © 2020. Cyngor Bwrdeistref Sirol. [email protected] Golygyddol wedi’i ysgrifennu gan: Writerog Ltd (Roger Thomas Freelance Services, writerog.co.uk). Dyluniwyd a chynhyrchwyd gan: View Creative Agency, viewcreative.co.uk Argraffwyd gan: design2print, d2pltd.co.uk Ffotograffau: © Andrew Lee; © APCE; © Cyngor Bwrdeistref Sirol Conwy; © Hawlfraint y Goron (2019) Croeso Cymru; © Cyngor Gwynedd; © Gelli Gyffwrdd; © Labrinth y Brenin Arthur; © Amgueddfa Lechi Cymru Llanberis; © Ymddiriedolaeth Genedlaethol /Arnhel de Serra; © Rheilffordd yr Wyddfa; © Llwybr Arfordir Cymru; © Zip World. Er y gwnaed pob ymdrech i sicrhau cywirdeb yn y cyhoeddiad hwn, ni all y cyhoeddwyr dderbyn unrhyw atebolrwydd am unrhyw gamgymeriad, anghywirdeb neu unrhyw beth sydd wedi’i adael allan, neu am unrhyw fater sy’n

Eryri Mynyddoedd a Môr gysylltiedig â chyhoeddi’r wybodaeth neu sy’n codi yn sgil hynny. Holwch ynghylch y prisiau a’r cyfleusterau cyn i chi fynd ati i archebu. Pan fyddwch wedi gorffen â’r llyfryn hwn, rhowch ef i ffrind neu rhowch ef mewn bocs ailgylchu addas os gwelwch yn dda. 34