Desdemona Toni Morrison Rokia Traoré Peter Sellars 2 3 Info Credits Desdemona Genoeg – Ook Verlichtende Verlossing
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
DESDEMONA toni morrison rokia traoré peter sellars 2 3 INFO CREDITS DESDEMONA genoeg – ook verlichtende verlossing. Othello Peter Sellars is generaties lang geïnterpreteerd als een indirecte, verkapte kritiek op de scheve ras- data / dates tekst / text senverhoudingen in westerse samenlevingen, di 11, wo 12, do 13 juni 2013 Toni Morrison Dit project is een literaire en muzikale en de bijbehorende vragen over (on)recht- Tue 11, Wed 12, Thu 13 June 2013 muziek / music samenwerking tussen de Amerikaanse vaardigheid. Juist vanwege de verontrus- locatie / venue Rokia Traoré schrijfster Toni Morrison en de Malinese tende complexiteit van het stuk kent Othello Muziekgebouw aan ’t IJ regie / direction muzikante Rokia Traoré. Een samenvloeien een opvoeringgeschiedenis waarin deze aanvang / starting time Peter Sellars van verschillende continenten, gedeelde en gelaagdheid vaak is gereduceerd tot een 20.30 u lichtontwerp / lighting design afwijkende histories, fantasierijke ‘andere soort poppenkast: de briljante, maar woeste, 8.30 pm James F. Ingalls werelden’ en de donkere, uitdagende en gevaarlijke zwarte man wordt besodemieterd duur / running time geluidsontwerp / sound design eindeloos fascinerende poëzie van William door een duivel aan zijn linkerzijde (het 2 uur, zonder pauze Alexis Giraud Shakespeares Othello. personage Iago), en een engel rechts van hem 2 hours, no interval cast (het personage Desdemona). taal / language Tina Benko Rokia Traoré, wonend en werkend in Bamako, Engels en Bambara met Nederlandse Rokia Traoré (Barbary) Mali, maakt deel uit van een nieuwe genera- Wat was er in Shakespeares tijd eigenlijk be- boventiteling ngoni tie Afrikaanse vrouwen. Ze is een krachtige kend over Afrika? En kende hij Afrikanen? English and Bambara with Dutch surtitles Mamah Diabate en dappere wereldburger die zich ontpopt Het is in ieder geval duidelijk dat de man die inleiding / introduction zang / vocals heeft als leider. Daarnaast is ze een muzikale zijn theater The Globe noemde, zeer door door by Bart Boone Fatim Kouyate erfgenaam van de griot-tradities – afkomstig dit continent was gegrepen. Ook bevatten 19.45 u Bintou Soumbounou van de koninklijke hoven van de Mandeans twee van zijn ‘multiculturele’ toneelstukken, 7.45 pm kora – en de eigenzinnige mix van Malinese mu- die zich afspelen in Venetië, Othello en de meet the artist Mamadyba Camara ziekstijlen, die de basis vormde voor de blues Koopman van Venetië, talloze referenties aan met with Peter Sellars en Rokia Traoré toneelmeester / stage manager in Noord-Amerika. Haar muziek is een rijke Afrika. wo 12 juni, na afloop van de voorstelling Anne Dechene collage van trans-Atlantische tradities met Wed 12 June, after the performance assistent toneelmeester / assistant een uniek vrouwelijk geluid. Het project Desdemona ontstond uit één moderator Bart Boone stage manager verbijsterende zin, die ergens opduikt aan website Janet Y. Takami Toni Morrison schrijft fantasierijke fictie als het eind van het vierde bedrijf van Othello. www.rokiatraore.net productie / production sprankelend eerbetoon aan de onderbelichte Voorafgaand heeft Othello Desdemona in Diane J. Malecki en verdwenen geschiedenissen van talloze ge- haar kamer opgezocht, en haar met vlijm- in opdracht van / commissioned by neraties mensen. Hun moed, worstelingen, scherpe bedreigingen de stuipen op het lijf Wiener Festwochen prestaties, passies, tragedies, beloningen en gejaagd. Na zijn vertrek vraagt Desdemona, Theatre Nanterre-Amandiers teleurstellingen zijn vaak niet in de officiële diep geschokt, haar gezellin Emilia om haar Cal Performances, Berkeley, California geschiedschrijving opgenomen, maar werken te helpen bij het voorbereiden op de nacht. Lincoln Center for the Performing Arts, door tot de dag van vandaag. In een staat van diepe, beangstigende en New York emotionele verwarring, die zal leiden tot haar spielzeit’europa | Berliner Festspiele Shakespeares Othello is een permanente gewelddadige dood, vertelt ze Emilia over Barbican, London provocatie. Al vier eeuwen lang belichaamt een liedje dat ze maar niet uit haar hoofd kan Arts Council London dit toneelstuk de meest invloedrijke en krijgen. Ze vertelt Emilia dat ze dit liedje London 2012 Festival zichtbare representatie van een zwarte man ooit leerde van haar moeders dienstmeid, wereldpremière / world premiere in westerse kunst. De tekst is doordrenkt Barbary, die tijdens het zingen stierf aan een Wenen, 15.5.2011 met zinspelingen, misinformatie, geheimen, gebroken hart. leugens, zelfbedrog, wreedheid en – vreemd 4 5 Met één zin schildert Shakespeare hier Morrison en Rokia Traoré kunnen we haar houden deze ideale vrouwen – Desdemona, verhalen. Wat was het duistere geheim, een hele reeks opzienbare beelden. Het eindelijk zelf ontmoeten. Ook Desdemona Virgilia, Cordelia – zich meestal koest. Maar waardoor Othello en Iago met elkaar woord ‘moeder’ wekt gelijk de belangstel- ziet haar weer terug. voor Toni Morrison is de ideale vrouw verre verstrengeld bleven in een band van haat ling – Shakespeares stukken zitten vol met van onderdanig en stil. In haar werk spreekt en wederzijdse afhankelijkheid? Wat waren mysterieuze, ‘ontbrekende vrouwen’, en Als jonge vrouw toonde Desdemona geen ze, en door te spreken onthult ze geheimen, de momenten van groot geluk, belofte en tegelijkertijd is dit de tweede en laatste keer interesse in de gebruikelijke aanbidders verlangens, dromen, maar ook haar eigen voldoening in de liefde tussen Desdemona dat Desdemonas moeder in het stuk wordt die gelieerd waren aan het Venetiaanse hof. tekortkomingen. De Desdemona van en Othello, voordat die bezoedeld werd door genoemd. Maar vooral de naam Barbary Dankzij een zwarte vrouw leerde zij ware lief- Shakespeare heeft een goddelijke perfectie, de buitenwereld? zorgt voor verrassende associaties. In het de kennen, en koos ervoor haar liefde voor maar Toni Morrison brengt haar terug tot taalgebruik in het Londen van de 17e eeuw een zwarte man te uiten. In het eerste bedrijf de menselijke maat. Ze geeft het personage Er is nóg een ‘stille vrouw’ in Shakespeares stond ‘Barbary’ voor Afrika. En dan in het van Othello vertelt Othello aan de Senaat van de ruimte om fouten te maken om uiteinde- stuk, die in de bewerking een nieuwe bijzonder de Noord-Afrikaanse piraten, de Venetië over het moment dat de liefde tussen lijk hiervan te leren, en wijzer te worden. dimensie krijgt: Emilia, de doodsbange en Berbers, die met grote regelmaat de Britse hem en Desdemona opbloeide. Dat gebeurde onderdanige vrouw van Iago (“I nothing, koopvaardijschepen kaapten en de blanke, toen hij haar talloze verhalen vertelde, over Shakespeares Othello speelt zich af in een but to please his fantasy.”). Ze komt in bijna Britse opvarenden de slavernij injoegen. zijn jeugd als kindsoldaat – ellendige histo- tijdspanne van slechts 2 dagen. Desdemona en elke scène voor, maar ze spreekt bijna nooit. ries over lijden, ommekeer, gemis, redding, Othello verklaren elkaar de liefde op maandag Zij is het enige personage in het stuk, die In 1600 trok een delegatie elegante geklede transformatie en onverwachte menselijke 2 uur ’s nachts. Ze worden meteen onderge- weet hoe de leugen over de zakdoek in elkaar ambassadeurs van het Berberse hof, allemaal grootmoedigheid. Kortom, verhalen over dompeld in een openbaar mediahuwelijk, en steekt – op ieder moment zou ze haar mond hooggeplaatste Afrikanen, naar Londen om ‘andere werelden’. En met het beeld van vrijwel gelijk belandt het stel in een emotioneel open kunnen doen om het onrecht en het te onderhandelen met Koningin Elizabeth. Barbary nog vers in ons geheugen kunnen slagveld. Op woensdagnacht heeft Othello naderende bloedbad te voorkomen. Deze gebeurtenis zorgde voor veel ophef we ons levendig voorstellen hoe Desdemona Desdemona vermoord. Vreemd genoeg biedt in de stad. Shakespeare schreef Othello in opgroeide met dezelfde vertelcultuur. het stuk weinig momenten van reflectie door Shakespeare schept zo, met dit personage, 1603 en was waarschijnlijk van dit voorval de personages. Het is toch opvallend dat de een belichaming van de collaboratieve stilte op de hoogte. Zijn gebruik van de naam Natuurlijk wilde Toni Morrison ook dit schrijver van Hamlet zijn hoofdfiguur ditmaal die schuldig is aan massamoord. Door niet Barbary impliceert dat het stuk, na Othello, soort verhalen schrijven. In de voorstelling slechts één monoloog van twaalf regels als de waarheid te vertellen probeert Emilia nóg een Afrikaans personage bevat. In het Desdemona schept Morrison een veilige overpeinzing meegeeft? Gedurende de rest in eerste instantie zichzelf te redden, maar eerste bedrijf neemt Shakespeare uitgebreid ruimte waar de doden aan het woord komen, van het stuk zien we deze zwarte man vooral door te blijven zwijgen gaat ze ten onder, op de ruimte om te tonen dat Desdemonas en kunnen vertellen over de dingen die onbe- ‘optreden’ ten overstaan van blanke toehoor- het moment dat de onvermijdelijke leugen ouders totaal niet begrijpen wat hun dochter spreekbaar waren toen ze nog in leven waren. ders, en krijgen we zeer weinig aanwijzingen uiteindelijk aan het licht komt. beweegt. Op het moment dat Desdemona Verder krijgen in haar werk de vrouwen in over zijn innerlijke gemoedstoestand. haar beroemde Willow Song zingt, in de Shakespeares stuk, en de personages in de Desdemona is weliswaar een bijzondere tiener, Het personage Cassio benadrukt de rol kalme, donkere en emotionele stilte van de marges, nét buiten de tekst, een eigen stem. maar haar stem wordt gesmoord voordat ze, van Othello als een inspirerende