Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Wervik april 2006 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave ....................1 3.1. Wonen ....................... 42 3.2. Bedrijvigheid & kleinhandel .............58 INFORMATIEF DEEL ..................3 3.3. Verkeer & vervoer .................. 64 3.4. Voorzieningen ................... 70 Inleiding........................4 3.5. Toerisme & recreatie ................ 72 3.6. Landbouw ..................... 74 1. Een gemeentelijk ruimtelijk structuurplan voor Wervik .....4 3.7. Natuur ....................... 77 2. Motivering voor het starten van het structuurplanningsproces . 5 3.8. Landschap ..................... 82 3. Plannings- en besluitvormingsproces ............6 4. Bestaande ruimtelijke structuur van deelentiteiten ......86 4. Een voorontwerp van gemeentelijk ruimtelijk structuurplan . 7 4.1. Wervik ....................... 86 4.2. Geluwe ...................... 91 Situering van de gemeente ..............8 4.3. Kruiseke ...................... 95 4.4 Terhand....................... 96 Planningscontext...................14 4.5. Leievallei ...................... 97 1. Juridische context.....................14 4.6. Centraal open-ruimtegebied.............99 2. Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen ............21 4.7. Noordelijk golvend open-ruimtegebied .......100 3. Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen ....24 4. Structuurplannen van aanpalende gemeenten .......32 Prognoses en ruimtebehoeften ...........102 5. Sectorale (boven)gemeentelijke beleidsplannen.......32 1. Wonen .........................102 6. Planningsopgave .....................35 2. Bedrijvigheid ......................110 Bestaande ruimtelijke structuur ...........36 Kwaliteiten, knelpunten en mogelijkheden ....112 1. Situering van Wervik binnen een ruimer kader........36 2. Structuurbepalende componenten .............39 3. Bestaande ruimtelijke structuur van deelstructuren......42 Þ GEMEENTELIJK RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN WERVIK INFORMATIEF DEEL - APRIL 2006 1 RICHTINGGEVEND DEEL ..............117 Visie & concept-elementen .............118 1. Visie op de gewenste ruimtelijke ontwikkeling .......118 2. Concept-elementen voor de volledige gemeente .....120 Gewenste ruimtelijke structuur van deelstructuren 124 1. Wonen .........................124 2. Bedrijvigheid ......................130 3. Verkeer & vervoer ....................138 4. Open ruimte ......................142 Gewenste ruimtelijke structuur van deelruimten. 154 1. Wervik .........................154 2. Geluwe.........................157 3. Kruiseke ........................159 4 Terhand .........................160 5. Leievallei ........................161 6. Centraal open-ruimtegebied ...............164 7. Noordelijk golvend open-ruimtegebied ..........166 8. Sythese gewenste ruimtelijke structuur...........168 Actieprogramma ..................170 BINDEND DEEL ...................175 Bindende bepalingen ...................176 2 GEMEENTELIJK RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN WERVIK INFORMATIEF DEEL - APRIL 2006 Þ INLEIDING 1. EEN GEMEENTELIJK RUIMTELIJK (o.a. de relatie met structuurplannen van een hoger niveau), met STRUCTUURPLAN VOOR WERVIK de beschrijving van de bestaande ruimtelijke structuur en de beschrijving van kwaliteiten en knelpunten in de gemeente. De gemeente Wervik nam het initiatief tot de opmaak van een n Het richtinggevend deel van het ruimtelijk structuurplan is het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. Het Gemeentelijk Ruimtelijk deel waarvan de overheid bij het nemen van beslissingen niet kan Structuurplan Wervik moet het kader vormen voor de gewenste van afwijken, tenzij omwille van onvoorziene ontwikkelingen van ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente. de ruimtelijke behoeften van de verschillende maatschappelijke n activiteiten of omwille van dringende sociale of budgettaire Structuurplanning redenen. Structuurplanning is een continu proces van visie- en In het richtinggevend gedeelte worden visie, concepten en de beleidsvorming op lange termijn. Uitgangspunten zijn gewenste ruimtelijke structuur van de gemeente aangegeven. duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit. Structuurplanning vertrekt n Het bindend gedeelte tenslotte omvat de zogenaamde vanuit een geïntegreerde benadering. Het reikt een kader aan voor bindende bepalingen : elementen (engagementen, acties) die de gewenste ruimtelijke ontwikkeling. een bindend karakter hebben voor de gemeente. Structuurplanning is gericht op de realisatie van een aantal concrete Er worden structuurplannen gemaakt op drie beleidsniveaus: maatregelen en acties. Deze geven uitdrukking aan de beoogde gewestelijk, provinciaal en gemeentelijk. Het Ruimtelijk doelstellingen. Structuurplan Vlaanderen werd door de Vlaamse regering goedgekeurd op 23 september 1997. Het Provinciaal Het Decreet op de Ruimtelijke Ordening en de Omzendbrief R0 Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen is 97/02 (14 maart 1997) geven het kader aan voor het gemeentelijk goedgekeurd op 6 maart 2002. Een structuurplan van een lager structuurplanningsproces. Door het Decreet op de Ruimtelijke niveau richt zich naar een structuurplan van een hoger niveau. Het Ordening kreeg de structuurplanning een formele basis. De gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Wervik richt zich dus naar dat Omzendbrief RO 97/02 gaat dieper in op de inhoudelijke aspecten op gewestelijk en provinciaal niveau. Hierbij speelt het principe van van het structuurplan. de subsidiariteit. Dit houdt in dat beslissingen worden genomen op het niveau dat hiertoe het best geschikt is. De betekenis en de Een structuurplan bestaat uit drie delen : een informatief, een doorwerking van uitspraken in structuurplannen op een hoger richtinggevend en een bindend gedeelte. schaalniveau wordt aangegeven in de planningscontext. n Het informatief gedeelte bevat een evalutie van het gevoerde ruimtelijk beleid in de gemeente, de planningscontext 4 GEMEENTELIJK RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN WERVIK INFORMATIEF DEEL - APRIL 2006 Þ n Structuurplanning: werken op drie sporen 2. MOTIVERING VOOR HET STARTEN VAN Structuurplanning is een proces waarbij gelijktijdig wordt gewerkt op HET STRUCTUURPLANNINGSPROCES drie sporen: Het gemeentebestuur wordt voortdurend geconfronteerd met n de uitwerking van een langetermijnvisie op de gewenste ruimtelijke problemen die een oplossing op korte termijn vragen. ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente; Door de korte beslissingstermijn moet vaak pragmatisch worden n het inpikken op dringende problemen en kansen; gehandeld en kunnen niet alle mogelijkheden of mogelijke gevolgen van de keuze worden onderzocht. n het creëren van een maatschappelijk draagvlak. In het huidig ruimtelijk beleid van de gemeente werden projecten Via het eerste spoor wordt een uitwerking gegeven aan de steeds getoetst aan een ruimere context of kader. Een globaal en langetermijnvisie. Dit gebeurt via een uitgangshouding gericht op geïntegreerd kader ontbrak echter. Door het gebrek aan een duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit. De langetermijnvisie globaal kader bestaat het gevaar dat ad hoc oplossingen worden resulteert in een kader voor de gewenste ruimtelijke ontwikkeling gekozen. De kans is reëel dat de genomen optie negatieve gevolgen van de gemeente en in concrete acties, engagementen, heeft op andere functies of dat toekomstige ontwikkelingen worden maatregelen en concrete projecten, om de beoogde doelstellingen gehypothekeerd. te bereiken. Deze onderstrepen het uitvoeringsgericht karakter van de structuurplanning. In het verleden heeft de gemeente verschillende initiatieven genomen om over een omvattend kader te beschikken. In Het tweede spoor heeft tot doel om bestaande en geplande 1996-1997 werd voorbereidend werk gestart voor de opmaak van projecten te evalueren binnen het structuurplanningsproces. een gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. Deze voorbereidende Projecten worden getoetst aan reeds gekende visie-elementen of stappen werden verricht in een periode waarin er nog geen juridisch een hypothese van gewenste ruimtelijke structuur. Er hoeft niet kader was voor structuurplanning (planningsdecreet). Het was noodzakelijk gewacht te worden tot het volledige tevens de periode waarin het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, structuurplanningsproces is doorlopen. Tussentijds kunnen reeds als bovengemeentelijk ruimtelijk structuurplan van kracht werd. belangrijke acties worden opgestart wanneer deze kaderen binnen de visie op de gewenste ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente. Eind jaren negentig werd tevens het gemeentelijk natuurontwikkelingsplan en het mercuriusplan opgemaakt. Beide Het derde spoor houdt verband met het luik communicatie en beleidsplannen hebben duidelijk een ruimtelijke invalshoek en inspraak. Dit heeft tot doel het structuurplanningsproces inhoudelijk kunnen geïntegreerd worden in het gemeentelijk ruimtelijk te voeden en het creëren van een maatschappelijk draagvlak voor structuurplan. Door het starten van een structuurplanningsproces wil het beleidsdocument. de gemeente Wervik werken aan een integraal kader. De nood om te denken op lange termijn wordt steeds duidelijker aangevoeld. Door het nieuwe decreet krijgt de gemeente ruimere bevoegdheden en planningstaken toegemeten waardoor het ontwikkelen van een visie op de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente meer dan ooit noodzakelijk is. Door Þ GEMEENTELIJK RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN WERVIK INFORMATIEF DEEL - APRIL 2006 5 beleidsontwikkelingen op hogere schaalniveaus (Ruimtelijk 3. PLANNINGS- EN Structuurplan Vlaanderen, Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan BESLUITVORMINGSPROCES West-Vlaanderen) krijgt de gemeente een rol