KONTENI Nimero 128 Me 2017 - Zin 2017

EDITORYAL: Leta Burzwa: Zot Institisyon an Kriz...... 3 DOSYE: Zot Institisyon an Kriz Planet Earth Avan, Permi pu Biznes Answit: Ki Prezidan Repiblik? ...... 5 Rol Spiyker an Kriz, Parlman an Kriz ...... 6 Otaz bann Zom Dezespere ...... 7 Financial Services: FSC an Kriz ...... 9 Lalit an Aksyon ...... 8 Jabaljas & Bulbak ...... 10 DOSYE LATER 10 Demand LALIT ...... 11 Guvernman bizin al Delavan Met dibut nuvo sekter Agro-Alimanter ...... 12 Konferans de Pres: LALIT met kestyon later lor azanda ...... 13 Frederick Robert, Sef Tablisman St Felix Reprezant IRS MonRoze ...... 14 Eleman pu enn Veritab Vilaz Integre pu Baie du Cap ...... 16 20-enn Lakaz Richelieu “Unfi t for Occupation” ...... 17 Lakaz Lamyant swa IRS? Ki Guvernman pe Okipe? ...... 17 Rose Belle: Lamyant? Kontrol or Later? ...... 17 Site Telfair Moka: Petisyon a 3 Minis lor Lamyant ...... 18 DOSYE DIEGO GARCIA Kozesyon ubyin Konplo? ...... 19 Kominike Leta Moris kont Vizit ki UK pe “ofer” ...... 20 Manif Diego ...... 21 Demand Britanik pu Ranvoy Deba U.N.: Kronik Enn Maskarad Anonse ...... 21 Fet Travay 2017: Pu Enn Repiblik Klas Travayer ...... 22 Listwar Fet Travay ...... 22 Leta Uvriye Larisi a-lepok: 100 an Laniverser Revolisyon Ris ...... 23 Dan Kan 100 an Revolisyon Ris: Fim “Strike” par Eisenstein ...... 25 Lansman liv Ram Seegobin: Lagrev Ut 79 ...... 25 Seri Liv Marxist: ...... 25 Langaz ek 9-Year Schooling ...... 25 Nuvo Faz Demare dan Long Lalit kont Kart ID ...... 26 Intervyu Kliner Lekol ...... 28 Diskur pu LALIT: Lindsey Collen koze dan Sinpozyom Nursing Association ...... 28 Rivyu: Dispatches, liv lor Lager Vietnam ...... 29 Fim Metropolis: Lyin ant Fasism ek Konsansis Sosyal ...... 30 LALIT zwenn kanpayn internasyonal pu liberasyon travayer Maruthi-Suzuki dan Lend ....31 1,500 Prizonye Palestinyin deklans Lagrev Lafi n ...... 31 Kestyon Later: Desin lor Seki nu Pa’le ...... 32

FOTO: Rada Pibliye e Inprime par LALIT, 153 Rut Rwayal, GRNW, Port Louis, Repiblik Moris. Rs 20- www.lalitmauritius.org tel 208 2132 ek 208 5551 [email protected] Youtube channel: lalitmauritius Soundcloud channel: lalitmauritius

2 EDITORYAL LETA BURZWA: ZOT INSTITISYON ANKRIZ

Guvernman MSM-ML pe tap debandad ki ena dan Parlman. enn konpayni dan Lond? E so lestoma akoz swadizan Sanjeev Teeluckdharry, ad- ki ena kuma trustee Lord zot pe donn rezilta-lor-rezilta zwin Spiyker, li osi pa fi nn Paul Boateng, enn ex-Minis alor ki zot pe fer fas kriz- kapav mintenir disiplinn Britanik ek osi Sobrinho? lor-kriz dan plizir institisyon pandan deba. Li fi nn servi tu Armwari Repiblik Moris ti Leta. Leta burzwa ankriz. kalite taktik e abiz pwindord mem afi se lor paz sitweb PEI. pu favoriz kan Guvernman. Parlman Ki rol Prezidant Gurib- Alafi n li fi nn expilse depite Fakim fi nn ena dan Sobrinho Ena kriz disfonksyonnman MMM e fi nn ena workawt tu so bann demars vizavi Labank dan Parlman. Zordi kan par manb Lopozisyon. Moris ek FSC pu uver enn milye arpan later agrikol pe labank Moris? dilapide ek konverti an vila- Swita enn kestyon dan Parl- IRS-smart-city pu milyarder man, Premye Minis Pravind deor, kan lekonomi Moris Jug nauth fi nn dir ki 31 fwa pe vinn su dikta gro grup sekre ter Prezidant, Dass Ap- fi nansye, lerlamem nu tru v pa du fi nn fer demand pu ki sa tigit demokrasi ki Parlman Sobrinho gayn fasilite VIP reprezante menase. laero por Plaisance. Antretan Akoz ni Guvernman ni Dass Appadu fi nn pran konze Lopozisyon pena enn plan pu kot Minister Fonksyon Piblik, lekonomi, e zot politik telman kot li ti transfer, pu al travay parey, zot depite pas zot letan pu Sobrinho. lager zis lor banalite ziska li pe Lapres fi nn mem pibliye vinn destriktif. Parlman fi nn emel ki Gurib-Fakim fi nn vinn deplizanpli inkontrolab. Desin par Bernece Berkman, Dekontriksyon avoy Akilesh Deerpalsing, an- Spiyker Maya Hanoomanjee syin Chair FSC ek Mauricio pa pe reysi fer respekte so lo- Prezidans Fernandes, CEO Planet Earth to rite ek mintenir serenite Linstitisyon Prezidans Repib- Institute lor size demars So- neseser pu bon derulman lik li osi dan gran problem. brinho. seans parlmanter. Li pe bizin Prezidan Ameenah Gurib- Ziska ler Prezidant pa fi nn servi ruling alafi l ubyin me- Fakim fi nn expoz so naivte ek vinn explike an piblik lor sa nas expilsyon, ubyin mem mank lexperyans politik pu so bann zonn domb otur so rol expilsyon, pu anpes depite kontak ar Alvaro Sobrinho. dan PEI ek fasilite ki Sobrinho lopozisyon persiste fer tu Zordi tu parti lopozisyon fi nn benefi sye. kalite komanter pandan ki dan Parlman fi nn mem reysi Mesaz Prezidant ala nasyon Premye Minis ubyin lezot Mi- tom dakor pu dimann so lor MBC-TV pa fi nn ditu nis pe reponn kestyon ubyin demisyon. Eski enn Prezidan amenn eklersisman ki dimunn pran laparol. Kan Minis ek Repiblik kapav servi so pozi- ti pe atann. Depite Guvernman fer mem syon pu fasilit demars pu kalite komanter suvan li les milyarder ki vinn investi Labank Moris pase, li pa intervenir. Li azir Moris, kuma Sobrinho? Sa- Labank Moris osi an kriz. So plis kuma enn ex-Minis MSM. mem Sobrinho la ki fer fas Guverner fi nn bizin demanti ki So lotorite fi nn bese ankor plizir lanket pu deturnman li fi nn ena rankont ar Sobrinho. apre mosyon deblam ki depite fon dan Portigal ek Angola. Basant Roi fi nn deklare ki li Shakeel Mohamed ti prezante Kimanyer Ameenah Gurib- pa ti asiste kozri ki Sobrinho kont Spiyker anparti akoz Fakim enn mwa apre li nome ti fer le 6 Ut 2015 dan Ebene, so mank inparsyalite. Seans alatet Leta Moris, aksepte dan batiman Minister Bonn parlman ki ti ena pu debat pu vinn enn direktris Planet Guvernans, me selman li ti lor sa mosyon la fi nn expoz Earth Institute (PEI), enn deleg enn so Deputy Governor andirek lor MBC-TV sa grup ki anfet anrezistre kuma pu prezan laba!

3 Aster ena afi davit ki Rudy bizar. Se Minister Bonn Gov- ki li lor lavant Britam, enn Veeramundar, direkter ernance ki fi nn introdir enn fi lyal BAI, kot plizir Minis kominikasyon PMO, fi nn nuvo kategori lisans apel In- ek ex-Minis MSM-ML pu depoz Lakur e ki mansyonn vestment Banking Corpor- konvoke, e asterla advayzer nom tu dimunn ki ti prezan ate Finance e Labank Mo- P.M. Gerard Sanspeur so lapey dan sa kozri la. Parmi ena ris fi nn dakor ar sa nuvo ki pre Rs500,000 par mwa! plizir o-kad Minister TIC. kad legal ki anfet kareman Lekonomi provok kriz Solicitor General, enn lot transfer drwa donn permi la- Kriz ki pe afekte tu sa institi- o-kad Leta, fi nn mem ekrir bank depi Labank Santral a syon Leta li anparti rezil ta FSC lor lefet ki Sobrinho FSC akondisyon Labank la pa stratezi ekonomik guvern- kapav fi nn indwir zot fer transaksyon depo. Anfet man Lepep ki pe favoriz linstitisyon an erer e fi nn Sobrinho enn bann premye devlopman imoblilye, stil donn fos linformasyon dan so benefi syer sa nuvo kalite vila-IRS-smart-city ki atir aplikasyon lisans labank kan li permi la. investiser kuma Sobrinho. fi nn sit nom Iqbal Rajaballee Spekilasyon lor later ek Profeser Goolam Moham- Rol Britanik dan kriz? Inplikasyon plizir institisyon, med bhai. Tulede fi nn dir ki zot Nu remarke ki tusa kriz la pe Minis ek o-kad otur demars pa fi nn donn zot konsantman arive dan mem moman kot Sobrinho pu aste 131 gro pu ki sit zot nom. guvernman Moris fi nn alafi n vila Moris pe fraziliz Leta Alafi n FSC fi nn al fer depo- inskrir kestyon suverennte ek Parlman limem. Zordi zi syon lapolis kont Sobrinho. Chagos lor azanda lasanble brans exekitif Leta limem, CCID fi ni depoz dosye kot Zeneral Nasyon Zini. Li pa guvernman MSM-ML, kapav DPP pu gete si pu ena purswit. pu etonan si ena lame azan sibir ankor sekus e pe bizin fer Prosesis pu Sobrinho gayn Britanik dan sa destabilizasyon fas plizir lanket, ki li lor Vijaya enn permi pu uver enn labank Leta Moris. Sumputh so lapey Rs 320,000, investisman Moris anfet byin 24 Avril 2017

INVITASYON LALIT pu SELEBRE FET TRAVAY 2017 LINDI 1 ME GRNW 9:30 am ziska 1:30 pm

TEM “Pu enn Repiblik Klas Travayer”

PROGRAM Diskur Poem Fim Sante Lamizik Mesaz Partaz manze

Vini an fami, si u ule! LALIT, 153 Main Road, GRNW. Tel: 208 5551

4 PLANET EARTH AVAN, PERMI PU BIZNES ANSWIT! ZOT INSTITISYON ANKRIZ KI PREZIDAN REPIBLIK?

Mardi le 18 Avril 2017, pu eksplike ki manyer li fi nn azir dan Alor kitfwa Prezidan A. premye fwa dan listwar Repiblik lintere peyi e lavansman lasyans, Gurib-Fakim ti kapav eksplik nu Mauritius, lopozisyon parlmanter e pu atir investiser etranze. Li ki manyer lor web-sayt Planet (setadir: PMSD, MMM, PT, eksplike ki manyer li fi nn fek Earth Institute, ti anonse ki li ti MP, Reform Party, indepandan) al fer enn kozri dan Liniversite deza Prezidan sa lorganizasyon la le 1 Ziyet 2015, avan li al fi nn reklam demisyon Prezidan Harvard e MIT dan Lamerik. Repiblik Ameenah Gurib-Fakim, Lond, e zis 3 semenn apre ki li atraver enn petisyon. Dayer dan nome Prezidan Larepiblik? enn Konferans de Pres Zedi 13 2. Dan sa lepok la Premye Minis Avril, LALIT ti deza adopte sa ti Anerood Jugnauth, e nu kone pozisyon la. Mem avan sa, le ki Prezidan ek Premye Minis zwenn sak semenn: eski Prezidan 7 Mars 2017, lor nu web-sayt ti diskit ek PM lor so implikasyon ti deza ena enn lartik ki analiz (antan ki Chairperson) dan enn problem Alvaro Sobrinho, e rol lorganizasyon (PEI) ki anrezistre supsonab Prezidan A.Gurib- kuma enn kompayni dan Lond. Fakim dan tu sa la ( News Eski Prezidan ti pe diskit ek PM 7.3.2017: The Alvaro Sobrinho Jugnauth lor bann dezene ek dine Affair: President and PM ki li ti pe organize dan Reduit, pu entrapped). permet A.Sobrinho gayn kontak Desin Matisse, Vaz ek Grenad sosyal/biznes ek dimunn ki kon- Institi Sobrinho serne pu donn permi? Dan so deklarasyon le 13 Avril, Alor depi preske 2 mwa, fi nn ena pena okenn mansyon bann ele- Kanaliz kapitalist? lartik de pres, program radio, man ki ti fer li reklam enn lanket konferans depres, ki fi nn met Dan so deklarasyon lor MBC/TV, lor bann tranzaksyon A.Sobrinho. Prezidan dir ki dan so rol kuma ankestyon manyer ki Prezidan Par kont li asosye tu alegasyon Prezidan li ti pe kanaliz tu reket A. Gurib-Fakim fi nn implik lapres e parti politik a enn latitid depi investiser ver institisyon limem ek so staf dan bann zafer “iresponsab” e latak personel ki konserne: eski dezene/dine otur Planet Earth Institute, e bizin evite. Li mem truve ki fi nn dan Reduit ti form parti sa konpayni fi nansye Sobrinho. ena insinyasyon e alegasyon kont “kanalizasyon” pu tu investiser, Finn ena par santenn lartik dan apar A.Sobrinho? li an tan ki “madam”. lapres pu expoz bann triangaz NWT Sobrinho isi dan Moris, osi byen Pa konvinkan Enn dernye kestyon ki pa konsern ki dan Angola, Portigal, e mem Deklarasyon Prezidan le 13 Avril direkteman Prezidan A. Gurib- Laswis. pa fi nn konvink personn: pa Fakim: li paret ki bann demars fi nn ena okenn eksplikasyon lor Prezidan dimann lanket A.Sobrinho pu gayn permi pu so implikasyon fonksyon prezidans Dan kumansman saga, Prezidan bann konpayni ti fer atraver enn dan Planet Earth Institute, ubyen Am ee nah Gurib-Fakim fi nn Management Company ki apel dan demars Sobrinho pu gayn fer enn deklarasyon lor MBC/ NWT ki form parti grup AXYS. permi depi FSC pu so bann TV pu dir ki bizin ena lanket NWT ti sipoze fer enn lanket se- aktivite banker e investisman. lor tu sa seri alegasyon kont re lor Sobrinho avan sumet so LALIT ena 2 kestyon sinp pu Sobrinho. Me apre sa Lider ML, bann aplikasyon a FSC dapre Prezidan Gurib-Fakim: Collendavelloo, fi nn truv manyer repons enn Kestyon Parlmanter; blansi Sobrinho simpleman par 1. Dan so deklarasyon lor MBC/ dan kominike NWT, zot niye TV, Prezidan dir ki li fi nn nome get dan so blan lizye! an-parti. Nu kone ki dan grup kom Prezidan le 5 Zin 2015. Ler- AXYS ena enn serten Senior Demisyon depi PEI la an Ziyet li fi nn resevwar enn invitasyon depi Lord Boa teng pu Fund Manager ki ena osi enn rol Zedi 13 Avril, mem zur ki partisip dan enn fonksyon dan dirizan dan enn parti politik ki Konferans de Pres LALIT, dan Lond; se laba ki li fi nn zwenn fer rezistans e propoz alternativ: Zurnal MBC/TV, Prezidan A. bann dimunn Planet Earth kitfwa li ti pu itil si sa Senior Gurib-Fakim fer enn dezyem Institute (PEI) ki Sobrinho ti met Fund Manager la ti eklersi nu lor deklarasyon, pu anonse ki li pe dibut. E se dan sa fonksyon la ki so implikasyon dan penetrasyon demisyone depi tu linstans Planet fi nn propoz li pu met dibut enn kapital supsonab dan sirkwi Earth Institute, me an mem tan li Brans PEI dan Moris. fi nansye Repiblik Mauritius.  5 ROL SPIYKER ANKRIZ ZOT INSTITISYON ANKRIZ PARLMAN ANKRIZ

Me, li interesan get enn rezime, depi brib dan Hansard, ki Shakeel Spiyker pa tande. Kan Mohamed depi Hansard, bann pwin Shakeel Mohamed kan li ti pe koze, ti poz kestyon komye gard bizin dan Mohamed: pe interonpi san-ses par manb enn kor-degard, SAJ dir li al okip 1. Spiyker inn al ankont “separa- Guvernman ki Teeluckdharry ti zafer Gorah Issac, e lerla lapolis syon puvwar” kan li dir, dan enn inkapab kontrole. vinn aret li enn semenn plitar. intervyu, ki pa li ki desid azanda 4. Lerla Shakeel Mohamed inn La osi, SAJ pa dimann exkiz, e (Order Paper) pu Lasanble Na- vinn lor kestyon kifer Spiyker fi nn Spiyker gayn selective deafness. syonal, me Kabine. Li enn pwin interdir zurnalist Touria Prayag Mesaz ki fi nn avoye: “Si poz fi lozofi k inportan, me ni so vera- depi Parlman. Sa ti andeor so kestyon ki fer dimal Guvernman, site (eski reportaz intervyu ti drwa, li fi nn argyu ase byin: u pu arete!” (Zafer Gorah Issac ti presi?), ni so porte pa fi nn explike Premye Spiyker, li dir, ti pe azir enn fi ziyad lavey enn eleksyon.) kler man par Hon. Mohamed. kuma ziz ek pleynan (judge and Sa li enn kritik byin grav, e byin E detutfason, so argiman byin party) dan enn ka. Dezyem, li ti serye. Hon. Mohamed ena rezon afebli akoz sa intervyu la ti fer oredi raport ka la DPP si li truve pu ankoler. Me, bizin pli ankoler par Madam Hanoomanjee apre fi nn al ankont lalwa. Me, la osi, li ar SAJ e fer li pey pri politik pu ki mosyon no konnfi denns ti fi ni pa enn zafer pu vinn isterik. Ena enn tel abi puvwar, pa sey regle inskrir. presedan. Kapav presedan pa li par atak zis Spiyker. 2. Kan Aneerood Jugnauth ti bon, me Deepa Bhookhun ti met 7. Ti ena enn long but kan, propoz Hanoomanjee kuma deor par Spiyker Ramnah. Alor, pandan Sports Bill, Spiyker dir Spiyker, Lopozisyon pa ti invite sa fi nn uver laport pu akizasyon pu Mohamed poz kestyon li bizin pu segonde. Abe, si Lopozisyon ki zis akoz Spiyker enn fam ki pe travers par Whip Lopozisyon kan pa reysi segonde, pa kapav vinn blam li; sanse pa ti blam Ramnah, pa ti mem ena enn. Anfet fi nn pled febles kumsa. Li anfantin. akoz li enn zom. Enn argiman feb met Mohamed deor. Sa li paret Anfet, Xavier Duval, Lider aktyel depi ban Guvernman, dakor, me enn lexanp ase serye enn antrav, Lopozisyon, ti segonde! etan done Mme Hanoomanjee ti ubyin enn erer par neglizans, 3. Lor lefet ki Spiyker pa fi nn nome akoz li enn fam, pa pu so delapar Spiyker. fer prev “inparsyalite”, anplas lexperyans pu travay prezide, 8. E Pandan diskur Gayan dan Shakeel Mohamed vinn delavan manb Guvernman ti bizin sot lor parlman an 2015, Mohamed sit avek detay enn rekizitwar, statis- la. Anfet ena fam ki ti byin kapav depi Hansard, “Madam Speaker, tik a lapwi, reyelman so bann fer enn bon Spiyker: ena fam ki when questions were asked in this lexanp ti byin tigit, e byin feb fi nn dan ziron MSM sertin moman House about that appointment, Hon. pu enn tel mosyon de blam. Li kuma Sheila Bappoo, ena Shirin Shakeel Mohamed (…), it must be pa ti mem ena enn lalist kote Aumeeruddy-Cziffra, ena Vidula men tioned that it is - and that is Guvernman, kote Lopozisyon pu Nababsing, ena Villa Seenyen, shocking - for the fi rst time in the aret zot koze, sipa menas expilse ki ti potansyelman kapav nome history of Independent Mauritius, zot, sipa expilse zot – pu pruv kuma enn Spiyker akoz zot a non-Hindu is sitting as Leader mank inparsyalite. E, kan Hon. lexperyans. of the Labour Party in this House Mohamed fi nn vinn lor la, nu fi nn Anfet, li montre sa degradasyon, attacked Vijaya Sumputh.” Gayan kumans sufer mem problem ki kan nu mazine ki ansyin Spiyker, mem menas servi sa atak kominal ena dan mosyon: Setadir, lager Razack Peeroo, zame pa ti absird andeor Parlman. Spiyker fi nn kumans leve – kuma dan enn expilse personn. Li fi nn dir sa lor pa dimann li repran so parol komedi – ant Depyuti Spiyker ek radyo. infek. Lopozisyon, sann kut la. Ruling 5. Malgre Ruling Spiyker lor 9. Manb Guvernman, dapre Teeluckdharry, kumkwa pa kapav zafer andeor Parlman, Mohamed Mohamed, pe protez Spiyker, la servi lexanp depi andeor Parlman fi nn persiste met lor azanda la la, pandan deba, kumsidire, li depi lavi antan ki sitwayin prive zafer servi so lakaz (pu lekel li tuzur manb MSM. Mm Hanoomanjee, li kapav kest- gayn enn alowenns) kuma ladres .10. Kot manze zur Parlman, yonab. Teeluckdharry fi nn apiy biznes biskwi pu so tifi . Shakeel Mohamed dir, kot sa lor presedan Parlman Moris, 6. Lor zafer Spiyker so “selective “head table” ena Spiyker, Premye tandi ki Mohamed ti servi lozik deafness” (pa tande kan li Minis, Depyuti Premye Minis, zis ek tradisyon sirtu Britanik – tulde pa’le), la li enn lot lexanp mank manb Guvernman. Zame Lider interesan. Me, enn refri se enn inparsyalite, pa ti neseser fer Lopozisyon. Sa vedir, san ezite, refri, Depyuti Spiyker se Spiyker li enn pwin separe. Me, kan Madam Spiyker tultan frekant sa zur la. Jugnauth ti dir li “Shut up!”, li bann MSM. Li kler, depi redifi zyon lor TV e dan Hansard, Mohamed dir, me 6 OTAZ BANN ZOM DEZESPERE ZOT INSTITISYON ANKRIZ PARLMAN ANKRIZ Parlman li anfet sel but laparey sa konportman destrikter net la, Parlman li telman feb, telman leta burzwa ki opere dan kad enn fi nn ariv so pwin absird ziska ler divize, telman dezespere, ki li tigit demokrasi: nu elir depite pandan Mosyon no konnfi denns fi nn kumans konsantre so atak, sak 5 an. Lerla, antan ki depite, kont li-mem antan ki Spiyker dan pa kont Guvernman, me kont zot pena gran puvwar. Samem seans 4 Avril 2017, su prezidans re fri, kont Spiyker. Sa fi nn kil- nu dir li tigit demokrasi. Li tigit, nuvo Depyuti Spiyker, Sanjeev minn dan mosyon de blam ki wi, me li presye. Teeluckdharry. Sha keel Mohamed, Travayist, Enn laironi: Zis dan moman Parlman deza feb fi nn mete kont Spiyker. E sa fi nn dan listwar kot sa lespas enpe dezenere dan Parlman pu enn Parlman, li enn institisyon byin demokratik apel Parlman la lot rezon. MMM inn perdi Li- feb vizavi Kabine. Sa li akoz fi nn pran enn gran pa ver plis der Lopozisyon kan PMSD kit Kabine li nome parmi depite eli demokrasi – setadir avek pu Guvernman avek plis depite ki par Premye Minis, ki li asontur ti premye fwa redifi zyon andirek MMM; MMM ki’nn lev ton, eli kuma depite, me li nome par lor TV tu derulman Parlman – li kumans azir kuma batchara dan Prezidan. E plis ki tu, sa Parlman enn laironi ki ena sa vag deklanse Parlman, kifer? Pu, kan Bèrenger la, li enn institisyon ki burzwazi, par desperado ki vinn pus tu fer workawt, tu lopozisyon, inklir setadir klas kapitalist, ti met dan lot direksyon net, setadir PMSD, oblize swiv li, e li revinn dibut kan li fi nn ranvers reyn par zom dezespere pe fer tu pu fer ondire Lider Lopozisyon pu enn Lakur ek Kabine Lerwa. Parlman kareman kolaps. segonn. Tu fi nn redwir a enn tel Tusala pu dir ki sa sel but ki Normalman, tanki enn Guvern- zwe macho. enpe demokratik la – Lasanble man for, so Spiyker kapav Travay parlman pe derule di- Nasyonal – li pe anfons dan enn inparsyal. Pena problem. Me, van piblik aster. Mem si li dan kriz grav. Sa li pe provoke par sa Guvernman Lepep telman 2 langaz ki dimunn pa futi koze lefet ki pei la, limem, pe bayante inkoeran, telman efare, e sa avek presizyon, pa futi konpran ar milyarder deor, amizir lepep Lalyans Lepep ti telman feb ki avek presizyon, nonpli. Me, zot Moris pe exklir depi sa tigit PMSD inn demisyone pa-kone- sinema, sa sinema zom dezespere kontrol lor lekonomi ki Parlman kifer apre 2 an dan Guvernman, ki pe derule divan nu lizye. ti ena, amizir lepep pe return dan Spiyker, Madam Hanoomanjee, Sel solisyon se nu bizin enn sa inpwisans ki ti reyne anba fi nn vinn deplizanpli pa in- program pu plis demokrasi kad legal langazman 19yem parsyal. Dayer, li ti enn kandida dan kad priz puvwar bann klas Syek, swa lesklavaz, avan 1835. bati. Li ti nome anparti pu sa, oprime. Elastoplas pa pu marse. Presyon pu enn otokrasi pu inpoz anparti akoz li enn fam e fam Fode lamas dimunn, dan bann sa nuvo realite ekonomik li pe drastikman sureprezante dan nuvo striktir demokratik ki li gayn terin kont sa tigit demokrasi Parlman, anparti akoz li fami met dibut, reysi gayn kontrol lor pu lekel lamas travayer inn Jugnauth. E, li pa fi nn depas sa lekonomi dabor – setadir later ek lite depi 100 an, e fi nn gayne 3 rezon pu so nominasyon la. Li kapital. Samem ki pu reprezant progresivman pandan enn syek. fi nn res enn MSM, li fi nn res enn enn Repiblik pu klas travayer. Parlman inn vinn otaz bann nomini akoz li fam pa akoz so Mosyon kont Spiyker zom dezespere. kapasite prezide, e li fi nn res enn Sa bann desperado la zot pe fami Jugnauth, al Clarisse House Shakeel Mohamed, mem sertin asiz lor ban Guvernman, lor ban dan enn fet guvernmantal, e servi so bann pwin kont Spiyker ti Lopozisyon, tulde. Zot tu ena exkiz ki li fami. valab, dan lansanb so diskur ti mem politik ekonomik. Ki zot pu enpe feb, e pa ti reyelman porte lager apar lager macho? Zot bann Menase, kriye, insilte antan ki enn mosyon blam. Me, zom san lavenir si zot pa macho. Enn Spiyker ki bayas, li pa bon. sak so pwin fi nn sertennman E zot pare, zot tu, kuma enn teat Me, li pa enn rezon pu zom azut dan montre enn Parlman makab, pu infl iz destriksyon total Lopozisyon azir kuma zot fi nn ki pe al an debandad, avek enn lor Parlman, fer li kolaps, purvi azir, setadir dibute, menase, Spiyker ki pa pe futi galvaniz zot pe gard swa sezi puvwar. kriye, insilte. Zot inn vinn pli pa respe Lopozisyon. Me, li pa Sa sel fam ki enn akter ladan, bon, sann ku la. fasil kan li ena pu fer fas bann Spiyker Maya Hanoomanjee, li zom dezespere kuma manb Kan feb, viz refri osi, li pran rol zom macho dan Lopozisyon aktyel. sa sel lespas potansyelman enn Normalman, tanki enn lekip for, Anfet Aneerood Jugnauth, ki tipe “demokratik” dan pei. E li pa atak refri. Li plito okip so fi nn reponn Mohamed, fi nn fer Spiyker vinn santral, zur kan tu adverser. Me, Lopozisyon dan sa vit e ase konvinkan. 

7 ENN PARTI POLITIK LIYE TEORI AR AKSYON LALIT AN AKSYON

Delegasyon LALIT dan pu tir lamyant ek remont lakaz pu kreasyon anplwa e pu manif Chagos an-dir ki guvernman mem devlopman sutenab dan so fi nn monte. LALIT-abitan fi nn memorandem bidze. Zot pe invit An Avril, manb LALIT ti prezan organiz petisyon laba e enn militan pu explik nu 10 demand dan manifestasyon organize par delegasyon fi nn al kot Minis dan renyon sindika. GRC divan lanbasad Britanik Lozman Soodhun pu depoz li (lir lartik lor Chagos dan an-personn. Lasanble manb LALIT Revi). Ti ena bon slogan pu Ti ena lasanble manb LALIT dekolonizasyon osi byin ki pu EDC Rose Belle le 2 Avril kot manb LALIT drwa retur dan manifestasyon. Ti ena 2yem reinyon LALIT- fi nn analiz sityasyon politik, Alain Ah-Vee ti fer intervyu pu abitan site EDC lor problem fi nn diskit aksyon LALIT pu RFI laba. ek kanpayn lamyant laba. Dan sa lane la ek renuvle Komite 4,000 hits par zur sa reinyon-la, abitan fi nn diskit Santral LALIT. Enn lasanble demand LALIT lor itilizasyon byin interesan kot manb fi nn Web-Sayt LALIT fi nn stabilize later. Abitan Rose Belle pe donn fer plizyer propozisyon ki an 2017 otur 4,000 hits par kudme organiz reinyon dan lezot fi nn adopte anterm aksyon. zur. Li klerman enn sayt ki pe landrwa pu fer reinyon similer. Manb LALIT fi nn osi kumans konsolide. Petisyon Bambous mobilizasyon ver nu selebrasyon Kont IRS Baie du Cap Fet Travay le 1 Me Grand Brans Bambous LALIT, kon- Rivyer lor tem “Pu enn Repiblik Rezyonal LALIT Lwes-Abitan zwin ar abitan Bambous, pe Klas Travayer”. Baie du Cap ti al depoze District sirkil enn petisyon kont lefe Council Lasavann dan Souillac nefast depotwar La Chaumiere. Kozri LALIT dan apre ki zot fi nn fer obzeksyon Kontakte manb pu donn kudme. Nursing Association kont IRS Monrose/proze Lindsey Collen pu LALIT, imobilye Bouigues, ki pe rod LALIT lor sayt travay akote Pramila Patten antan ki pran State Land pu so biznes Ena militan LALIT lor sayt avoka feminist, ti pran laparol prive. U kapav lir plis detay lor travay pe devlop enn nuvo form dan enn lasanble lel fam sa la dan Revi. striktir lor sayt travay kot diskit sindika la. Finn pran desizyon problem dan sa sekter la ek ki Lozman Richelieu dan sindika pu donn kudme kalite demand ki dan lintere muvman fam pu fer tu dimunn Brans Richelieu LALIT-abitan klas travayer anzeneral osi byin kone ki dan Kazyelti 5 lopital Site Richlieu pa fi nn atann ki travayer dan sa sekter la. Sa Moris, enn Rodrig, ena enn lotorite vinn inspekte: zot fi nn kalite nuvo striktir la pe ne dan Yunit Agresyon Sexyel ki vinn organiz sayt vizit inzenyer zot sekter lasante ek dan lindistri an-viger dimoman enn viktim mem. Inzenyer fi nn dir ki lakaz sikriyer. Richlieu ki zordi zur dan enn prezante pu tir kart. Linportans leta preske invivab, pa ti devet Rankont avek CTSP se enn fam vyole nepli bizin al kumsa si li ti byin konstrir. Enn delegasyon LALIT ek istasyon. Dan prezans dokter Enn lakaz, li fi nn dir, si li byin ladireksyon CTSP ti zwenn pu forennzik lapolis, kan fi ni okip konstrir mem avek blok krwaze diskit kanpayn lor itilizasyon fam la so lasante, lerla enn gard si swiv so sistem byin, ti devet later. CTSP deza pe integre fam vinn lopital pu intervyue li. tini 100-150 an. Plis detay dan demand pu ki servi later Revi. Site Telfair Ti ena reinyon LALIT-abitan site EDC dan Telfair kot ena proze “Smart City” grup Espitalier Noel (ENL). Ofet kot ena “Smart” City fi ni mont miray pu bar site pu ki li konpletman andeor. Guvernman so fasilite ki li donn kapitalis imobilye fer enn kontras kriyel avek manyer ki li inyor dimunn ki pena mwayin 8 FINANCIAL SERVICES ZOT INSTITISYON ANKRIZ F.S.C. AN-KRIZ Ka Sobrinho, ankor enn fwa, fi nn expoz febles total institisyon sipozeman“regilater” pu fer fas a kapitalis fi nansye, enn kalite kapitalis partikilyerman rapas konpare ar kapitalis dan prodiksyon. Ena dimunn byin ot dan leta kuma Dev Manraj, sekreter fi nan- sye Minister Finans ki Chermenn FSC e sef parke Dhiren Dabee ki syeze lor bord FSC ki sipoze asire Profeser Mohamedbhai ansyin kapital stil Sobrinho instale dan konpayni kuma pu Sobrinho pa Vis Sanselye Liniversite Moris. pei. Li pa etonan si kriz dan gayn permi operasyon. Me FSC Pli resaman konpayni NWT institisyon leta, sirtu institisyon pa fi nn kapav asir sa. Lapres, dan grup Axys fi nn disosye ki sipoze “regilater” agrave dan alimante par enn seri afi davit li osi. Mem Sobrinho ti ena enn fason danzere. depi konseye pe devwal kantite enn repitasyon supsonab depi Lutchmeenaraidoo ek presyon depi Reduit, depi Minis plizyer lane, FSC ki fi nn donn feyton Euro-Lonn TIC (avek lekel ti ena kore- plizyer laysenns a konpayni spondans ki dat depi Me 2015, Sobrinho, fi nn fi nalman bizin Le 1 Ziyet 2015, apenn sis mwa lepok Pravind Jugnauth ti Minis al met depozisyon lapolis kont ki li nome kuma Minis Finans avan Bhadain) pu asire ki bann Sobrinho lor baz ki li fi nn donn dan guvernman Lepep, Vishnu konpayni Sobrinho gayn permi fos linformasyon kan li pe fer Lutchmeenaraidoo fi nn dekuver FSC e gayn li avek enn vites aplikasyon FSC. ki so lapey Minis pa sifi zan, li rekor. bizin fer enn biznes apar. Li fer 2-an apre BAI aplikasyon a labank SBM, ki Sutyin dan Leta pu Li pa premye fwa ki institisyon tom su so responsabilite antan Sobrinho regilater fer fas a kriz grav dan ki Minis Finans, pu enn lonn 1.1 Premye Minis Pravind Jugnauth sek ter fi nansye. Sa fer zis 2 an milyon Euro (Rs 45 milyon), antan ki Minis Finans ti am- dese la, Labank Santral ti retir ranbursab avek enn to dintere and lalwa pu detas “labank per mi BAI akoz so loperasyon 1.5% par an. Bi sa lonn la se pu investisman” depi responsabilite ponzi lor gran lesel ti pe vinn permet li investi dan lor, me kan labank santral an Ut 2016 e met an deor kontrol net. Rezim Ram- minis Lutchmeenaraidoo fi nn li su responsabilite Financial goo lam ek institisyon leta ti toler gayn so lonn le 11 Septam 2015, Ser vices Commission (FSC). 22 sa sityasyon la, sa “trin ki ti pe li deside ki pa lor ki li pu aste zur apre ki sa lalwa promilge, deraye” la, kuma Marc Hein, me plito aste e revann deviz kot Sobrinho fer aplikasyon pu gayn prezi dan FSC lepok guvernman li sir fer enn profi , sirtu antan permi labank investisman. Dan Ramgoolam ti dekrir li. Li ti dir ki Minis Finans, li ena puvwar enn letan rekor, li anfet premye ki fi yling dan Guvernman ek par- afekte to-sesanz. pu benefi sye sa permi la. Alor mi o-kad FSC, se pu sey sap BAI. Sa lonn ti vinn anpiblik atra- pa zis fi nn ena presyon depi ver enn lartik dan Le Dimanche/ ML (Collendavelloo fi nn vinn Kriz ekonomik ek kriz Hebdo 13 Mars 2016. Tutswit alareskus so Prezidant e fi nn dan leta apre, ICAC fi nn demar enn lanket defann Sobrinho), depi MSM Dan kontext kriz ekonomik e fi nn kon vok Lutchmeenaraidoo. me osi depi Roshi Bhadain ki kapitalis, leta pe swazir pu depli- Samem Lutchmeenaraidoo ki ti zordi dan lopozisyon. zanpli fye lor kapitalis fi nansye prezante kuma Minis Finans ki ti pu li gayn investisman depi deor pu realiz 2yem mirak ekonomik Dimunn dan Leta (FDI). Plis ki 75% FDI sorti kumans disosye guvernman Lepep ti zwe enn rol depi kapitalis imobilye ki form efase apre eleksyon, li ti byin Apre ki Sobrinho fi nn expoze, parti kapitalis fi nansye, e aster suvan absan dan Kabine Minis fi nn gayn enn seri dimunn nu pe kumans gayn enn apersi ki ek pran long konze maladi. dan leta ki fi nn disosye avek kalite kapital ena dan 25% FDI Sa labsans la ti deza pe Sobrinho, preske tultan zis an- ki reste la. Alor leta kwinse ant interprete ki ena konfl i ant li ek parti: Guverner Labank Santral, nesesite pu rod investisman depi Minis Bhadain. ansyin sef FSC Iqbal Rajahbalee, deor, enn kote, e lot kote anpes Antretan konfl i ant li avek

9 Roshi Bhadain fi nn vinn pib- lik. Finn ena bann atak enn kont Jabaljas ek Bulbak lot atraver Facebook osi byin ki atraver afi vadit kot Lutchmee- naraidoo ti tret Bhadain amenn rol KGB dan Guvernman. Anee- rood Jugnauth antan ki Pre mye Minis fi nn transe e ti fer enn mini remaniman kabine kot fi nn retir Lutchmeenaraidoo kuma Minis Finans, fi nn nom li Minis Zafer Etranzer, swadizan akoz Lutchmeenaraidoo ti fer sa reket- la akoz so lasante. Dan mem remaniman fi nn retir responsabilite ICTA ek MBC depi Bhadain. Li metod Aneerood Bulbak: Alor Jabaljas, to Parlman”. Anpasan Jabaljas, Jugnauth fi nn servi pu sey kolmat pe swiv inpe bann deba dan Ganoo so parti apel Muvman konfl i alinteryer Guvernman ek Parlman lor TV. Patriotik, pa patetik. alinteryer MSM. Me sa pa paret fi nn marse. Ti ena diferan klan ti Jabaljas: Mo swiv inpe, me mo Jabaljas: Abe si preske tu pe forme a linteryer MSM. Kriz pa konpran gransoz: zot tu koz dimunn dakor, kifer nu pe bizin fi nn kontinye ziska demisyon dan bann langaz etranzer. ekut sa bann zokris dan Parlman sirpriz Bhadain an Zanvye sa Bulbak: Abe se Konstitisyon koz langaz ki zot pa tro metrize? lane la. Pravind Jugnauth fi nn Moris ki dir ki selman Angle Bulbak: To bizin konpran ki ena nome kuma Premye Minis e ek Franse ki kapav koze dan nu ankor dimunn kuma Anerood pandan ki nuvo Kabine Minis pe Parlman. Jugnauth ki panse ki Langaz pret serman, Bhadain pa prezan e Jabaljas: To pa truv sa inpe Kreol tro vilger pu servi dan sumet so demisyon. bizar: kan sa bann Lonorab ti Parlman: li fi nn mem dir ki sa Sa feyton Euro-Lonn revinn fer kanpayn pu zot rant dan zame pu arive tan ki li la. dan laktyalite sa lane la avek Parlman, zot tu ti koz dan langaz Jabaljas: Kapav et li ena rezon: kominike DPP le 24 Mars 2017, Kreol. ki pu arive si kan enn Minis santi kot DPP truve ki ICAC pa fi nn Bulbak: Ki sann la ti pu vot li kwinse, si li pa kapav reponn furni sifi zaman prev komkwa zot si zot ti koz Angle ubyen kestyon, li dir: “Mo pis ar zot!” Lutchmeenaraidoo fi nn servi Franse dan miting? Me eksplik Bulbak: Abe Madam Spiker pu so linfl ians kuma Minis Finans mwa enn zafer Jabaljas, si to pa fer ondire li pa fi nn tande. Kapav pu gayn sa Euro lonn la. Alor konpran gransoz, abe kifer to mem ki li pu ekspilse inpe depite DPP desid pu pa al delavan get Parlman lor TV? Lopozisyon si zot proteste. pu met sarz kont li. Asterla Jabaljas: Mo gete zis anka ena Lutchmeenaraidoo pe dir ki Jabaljas: Ubyen kapav et lager ek workawt. Lerla li vinn Bhadain ti konplote pu gayn so Madam Spiker pu dir ki sa mo inpe interesan. plas Minis Finans. “pis” pa akseptab dan Parlman. Sa feyton ant Bhadain ek Bulbak: To pa ti pu kontan si tu Dapre Standing Orders, bizin dir Lutchmeenaraidoo fi nn dire lor deba ek diskur ti fer dan langaz “Mo titur ar zot”. enn peryod plis ki 2 an e fi nn Kreol ki nu tu konpran? Lerla nu Bulbak: Ala to pe fer badinaz ek inplik institisyon Leta ek medya, tu ti pu kone ki sann la merit dan zafer serye kuma Parlman. pran depi ICAC, SBM, Labank Parlman, e ki sannla ti devet dan Jabaljas: Abe dir mwa enn ku, Moris, Kabine Minis, DPP, e karo kann. Bulbak, eski dan langaz Angle mem Facebook. Jabaljas: Sa ti pu enn bon zafer: ubyen Franse, pena koze vilger? Alafi n elekter fi nn redwir a mo tuzur pa konpran kifer pa Bulbak: Ena enn kantite, kitfwa telespektater ki enn fwa eleksyon gayn drwa koz langaz Kreol plis ki dan langaz Kreol. fi ni lerla kumans sibir bann dan Parlman. Dayer mo truve Jabaljas: Abe lerla kifer koz evennman kot depite ek minis fer mem PMSD, MMM e Ganoo so Angle e Franse plito ki langaz seki zot anvi. Bann institisyon Muvman Patetik an faver. Ena Kreol, ki tu dimunn konpran. ena enn kapasite limite pu azir. mem depite e minis guvernman Elekter ti bizin ena puvwar ki an faver. Bulbak: Sa to pu bizin dimann Minis Mantor, zis li ki pu kapav sanksyonn depite ki fane atraver Bulbak: Sa li selman apre ki eksplik twa sa. petisyon elektoral.  fi nn ena enn kanpayn lafi s ki dir Dosye: Ram, Rada, Lindsey, Rajni “Bizin Langaz Lepep rant dan

10 “KESTYON LATER” DOSYE LATER 10 DEMAND LALIT Dan premye enn an kanpayn LALIT kont “Gated Communities”, IRS, Smart Cities, nu fi nn fer 25-30 reynion kat kote Moris. Pandan sa mobilizasyon la, nu fi nn kumans devlop 10 demand:

1. Revok tu lalwa ki ankuraz lavant later agrikol pu konstriksyon vila! Guvernman bizin revok tu lalwa ki rann li fasil pu kapitalist pran so later agrikol, konverti li, bayant li, vann li, dilapid li, betonn li. Tandi ki enn travayer pey 15% TVA lor materyo konstriksyon pu so lakaz, patron tablisman exanpte kan li konstrir vila pu bayant ar milyarder. Kan travayer vann enn but later familyal, li pey lanrezistreman 11%; kapitalist exanpte, li. Konsesyon tax – lor konverti, morsele, bayante, konstriksyon – bizin aboli. 2. Servi later pu “Vilaz Agrikol” kot ena prodiksyon! Pa pu IRS ek “gated communities”! Guvernman bizin kree “vilaz agrikol” pa “smart cities”. Vilaz agrikol pli smart. Li adres sekirite alimanter, somaz, lozman – tu anmemtan. Par exanp, anplas Guvernman mont enn 100-enn lakaz letaz NHDC, li pran 100 arpan later, li mont 100 lakaz tutotur, e omilye ena later kot dimunn kapav plante, fer lelvaz. Prof. George Chan, pandan kanpayn sekirite alimanter, ti montre nu kimanyer sa kalite laferm la li dirab san nuvo “intran”. Kote later, Tablisman tuzur dwa 700 arpan Guvernman apre Lakor 2008, dapre Rapor Odit, Mars 2017. Rodrig, kapav ankuraz dimunn rod vilaz similer. 3. Antreliyn dan tu later kann dan lespas 7 an! Guvernman bizin obliz tu tablisman, atraver tax, organiz zot karo kann pu ki kapav ena antreliyn lor totalite zot karo. Dan LALIT, zame nu pa fi nn dir ras tu kann, plant pistas, plant zariko. Nu propoze ki diversifye gradyelman, lane-apre-lane, pandan 7 an. Kann pu tuzur la, ziska li feyz awt amizir patron rann li kont ki kann inn futi. Lontan ti ena antreliyn dan tu kann “repus”, setadir dan enn-7yem totalite later. Planter ek meteye ti pran bay lor sa later antreliyn. Tablisman ti pran travayer, plant antreliyn limem. Me, kan pri disik tonbe, tablisman, telman fi nn mekanize bonaveni pu fer fas, zot fi nn instal irigasyon dan enn fason ki rann antreliyn difi sil. Me, Guvernman bizin fors tablisman re-organiz so plantasyon (1/7yem par an) ek so irigasyon: e.g. koste 2 laliyn nuvo kann pre-pre, kit enn gran lespas pu antreliyn, lerla rekoste 2 prosin laliyn. Kumsa gayn letan fer rekolt antreliyn avan kann monte, tuf li. Dan 7 an, san zenn rannman kann, pu ena prodwi alimanter dan lamwatye siperfi si later Moris anmemtan. Se sa ki apel prodiksyon alimanter lor gran lesel. 4. Lizinn pu Prezerv e Transform Prodwi Agrikol, pu kree travay! Guvernman bizin fi ni pran linisyativ, avan premye rekolt prodwi agrikol pare, met dibut lizinn pu prezervasyon ek transformasyon – partu dan pei, inklir Rodrig. Sa inklir lizinn met dan bwat, fur indistriyel pu deses grinsek, fasilite pu frigorifye legim, lizinn pu friz-dray legim, fasilite pu “sun- drying”, lizinn delwil kwi-manze (depi pistas, fl er soley, etc). Planter pu gayn pri garanti ar Marketing B ord, ki frni lizinn, pu prodwi ki pa reysi vande bazar. Bizin liye konesans tradisyonel grandimunn ar konesans syantifi k agronom. 5. Shifte sibsid depi kann ek disik ver prodwi alimanter! Aktyelman lindistri disik ek kann li existe selman akoz sibsid. Anfet, li rul a enn lapert. Alor, Guvernman ek Sugar Insurance Fund Board vid sibsid dan enn “kanar bwate”. Pena sibsid lor lindistri alimanter – mem li kree anplwa. Tu sibsid ki pandan de-syek fi nn al ar kann-ek-disik bizin shifte asterla ver prodwi alimanter. Pa zis pu otosifi zans, ki sa osi bon, me pu exportasyon, pu gayn deviz. Ala enn-de lexanp. a) MSIRI shifte so lanfaz depi resers lor kann ek pu mulin, ver resers lor prodwi alimanter. b) Sugar Industry Mechanical Pool bizin shifte depi masinnri pu planter kann ver masinnri pu planter manze/foraz. c) Sugar Insurance Fund Board bizin shifte depi asirans pu kann ver pu prodwi alimanter. Insi deswit pu 12 para-etatik. Leta mem amenn delegasyon Brixel pu negosye lavant disik; li pa fer naryin parey pu prodwi alimanter. 

11 DIS DEMAND LALIT (kont) 6. Lindistri Lapes ek Lizinn Prezervasyon prodwi lamer - pu kree anplwa! Moris ena tigit later, me gran siperfi si lamer: 2.3 milyon kilomet kare. E nu pena enn vre lindistri lapes! Dan friport, pwason sorti bato Kore, Lespayn, Lafrans. Bizin lizinn kaning, e pu vinday, rogay, kari, etc dan bokal. 7. Kreasyon Anplwa! Tu sa propozisyon LALIT met lanfaz lor potansyel kreasyon anplwa – dan karo, lizinn, liniversite, transpor, marketing. Ful anplwa anpes enn vole problem: ladrog, vol, old-ep, form prostitisyon kot expoze a danze – tu kalite problem kronik emerze ar somaz kronik. 8. Sekirite alimanter, nu ule! Dan propozisyon LALIT, ena laspe sekirite alimanter. Nu dan enn lepok tu danze lager. 9. Deviz Neseser pu Pei pa Kurbe divan FMI, Labank Mondyal! Kan ena prodiksyon kumsa, li amelyor balans peyman. Moris fode prodir e exporte, pu li kapav inporte. 10. Lozman Kanpayn LALIT, kan li viz anpes bayant later agrikol ar milyarder deor e tay kart spekilasyon lor “immobilier”, li osi apel pu Guvernman mont bon lozman dan bon lanvironnman pu tu dimunn dan pei. Konklizyon Nu pa’le ki dimunn ki lir sa program la zis tom dakor ar li. Nu ule u vinn aktif, devlop sa kanpayn la,

GUVERNMAN BIZIN AL DELAVAN MET DIBUT NUVO SEKTER AGRO-ALIMANTER Guvernman deza ena kontrol lor Rapor Lodit fi nn osi expoz Later SIT 14,000 arpan later agrikol ki li lefet ki ziska 2015, 700 arpan ki Sugar Investment Trust (SIT), kapav servi pu kree vilaz integre MSPA sipoze donn Guvernman kot Guvernman enn aksyoner uswa pu organiz plantasyon dan kad lakor 2008, Guvernman mazoriter, ena 2,425 arpan lor manze lor gran lesel, limem. pankor gayne. Lakor la expire lekel ankor pe plant kann dapre Sa vedir, anmemtan ki li met sa lane la. Alor si guvernman pa so websayt. Me erezman, dapre presyon lor tablisman, li kapav ekzize ki li gayn sa 700 arpan la so rapor anyel 2016, SIT paret azir par li. Guvernman ena later. avan lakor expire, later la riske ena enn politik plis eklere – li dir pa vinn piblik. Dan sa 2,000 Marketing Board li ena lintansyon pa vann so later arpan su lakor 2008, 1,214 arpan Li pu bizin anmemtan ki dimunn agrikol: li pu gard li e anbark lor ti alwe pu sekirite alimanter ek proze diversifi kasyon agrikol ki plante lor sa later la, osi met dibut leres pu proze lozman sosyal. ankor brans Marketing Bord – pli viyab, li dir, ki kann. pu stokaz e pu donn planter pri Rose Belle Servi later guvernman, garanti. Li ena later pu kapav Tablisman Rose Belle ena buku fors tablisman swiv met dibut lizinn konservasyon later. Ladan, ena 3,200 arpan kot Guvernman bizin al delavan, ek transformasyon manze. li pe kontiyn plant kann. Purtan met dibut nuvo sekter agro- tablisman Rose Belle anplway Later deza alimanter lor sa 14,000 arpan zis 322 dimunn permanan. Li Guvernmantal later agrikol piblik. Anmemtan, ti kapav fi ni kumans devlop Dapre Rapor Lodit (ziska 2015), li bizin fors tablisman liber later antreliyn dan tu sa later la, uswa kann antreliyn pu plant manze ena 9,129 arpan later agrikol servi enn parti pu plantasyon piblik ki administre par Land – gradyelman lor enn peryod alimanter lor gran lesel plennter. lespas 7 an dan tu so later. Use Division Minister Agro- Sa ti pu kree anplwa dan Lesid. Indistri. Sa later la servi sirtu pu Ena 500 arpan lor lekel fi nn donn planter kann lor bay, me diversifye: ena prodiksyon dile, akoz pri disik pe bese, ena 1,026 plantasyon diri, vilaz idroponik arpan kot planter fi nn abandonn (mem ki li kut byin pli ser pu later la. Plito ti servi later la pu kiltiv legim). plant manze. 12 DOSYE LATER KONFERANS DEPRES LALIT MET KESTYON LATER LOR AZANDA

LALIT ti fer konferans depres lalit permanan pu sirvi, enn ek laferm integre fi nn montre pu rann piblik 10 demand ki fi nn kote, ek lot kote, Guvernman nu dan LALIT kimanyer kapav sorti depi sa dernye faz enn an nu adopte politik ekonomik pu devlop agrikiltir dirab. Foto ek kanpayn pu kontrol demokratik fasilit kapitalist kuma Sobrinho desin dan lifl et la fer li posib lor itilizasyon later. Leker sa aste 131 vila delix! pu kapav imazinn kimanyer kanpayn la, se 25-30 reynon Li fi nn osi denons lopozisyon kapav servi later dan enn fason partu dan Moris. Finn osi ena Parlmanter: “Kot PNQ, PQ prodiktif. lafi s, trak ki militan LALIT kole dan Parlman pu chalennj Vilaz integre ala klas u distribiye mem zur, mem ler. E destriksyon later ek promosyon travayer nu fi nn osi fer lasanble nasyonal imobilyer?” Tu parti lopozisyon kanpayn. Nu 10 demand fi nn dan Parlman: MMM, PMSD, Lifl et desin osi montre kimanyer prezante dan form enn lifl et osi Labour Party parey kuma MSM- par milye plas travay kapav kree byin ki dan form vizyel. Sa form ML zot tu fi nn partisip aktivman pa zis dan agrikiltir alimanter, vizyel la ti devlope pu premye dan sa politik pu bayant later e me osi dan lizinn prosesing, fwa dan reinyon LALIT-abitan favoriz sekter imobilye. konservasyon ek transformasyon, Baie du Cap ki pe opoz proze dan marketing, transportasyon, Demand LALIT dan form IRS laba. Sa pe vinn enn veritab stokaz ek resers agrikol. desin zuti pu popilariz nu demand Li fi nn osi dir ki nu bizin aret onivo nasyonal. Lindsey Collen fi nn explike ki- dekrir nu pei kuma “enn ti lil” Nu ti expoz nu bann lafi s ek osi manyer kan LALIT ti kumans nu kan pei la li 18yem pei pli gran lifl et 10-demand plis nu desin ki kanpayn pu stop IRS tablisman, dan lemond kan azut tulede, later nu pe rode, e ki nu pe kritike dan zurnalist ti gayn difi kilte konpran ek lamer, kuma parti teritwar. politik Guvernman. 13 militan ki nu pe chalennj fason ki pe Purtan nu pa pe devlop sa resurs LALIT ek aktivist dan kanpayn itiliz later agrikol prive. Zot marinn imans dan sa 2.3 milyon later depi Baie du Cap, Richelieu, ti krwar nu ti pe koz laplaz kilomet kare lamer ki form parti Rose Belle, Moka, Bambous, piblik! Li fi nn explike kimanyer teritwar pei. Curepipe, Vacoas ti partisipe. lot difi kilte nu fi nn gayne dan Ti ena kestyon depi lapres lor kanpayn se adverser akiz nu nu referans a zafer Sobrinho Ekonomist trakase par “kont devlopman” kan anfet nu e si LALIT panse Prezidan proze imobilye pe konteste destriksyon later bizin ale apre ki so bann lyin Rada Kistnasamy ki ti prezid agrikol. avek Sobrinho fi nn devwale. konferans depres ti met lanfaz Ram Seegobin fi nn dir ki stil Desin monte IRS lor kimanyer dan mem moman devlopman ki favoriz sekter kot nu pe zwenn, ena enn bel Dan konferans depres, Lindsey imobilye ki atir dimunn kuma problem ekonomik: plis ki 75% Collen fi nn prezant nu lifl et. Enn Sobrinho. “Kan nu pe amenn investisman depi deor (FDI) rant kote ena desin ki montre miray kanpayn kont IRS, ERS, PDS, direk dan sekter imobilye – enn aparteid deklas ki separ lakaz Smart City, nu pe amenn kanpayn sekter baze lor spekilasyon e ki dimunn klas travayer depi vila kont Alvaro. Alvaro Sobrinho, li pa prodwir absoliman nanye. delix dan geto milyarder kot zot zis tip-of-the-iceberg” li fi nn dir. Li fi nn dir ki bann ekonomist pisinn. Li fi nn demontre natir “Eski fi nn poz lakestyon dan tu burzwa, zot deplizanpli alarme kolonyal sa kalite proze la kan sa bann vila IRS existan, komye par sa sityasyon la: enn lekonomi li fi nn dir: “Sa bann dimunn dan Alvaro ena? Nu pe dir nu pa ule pa kapav baze lor pran bon later vila la, zot kapav vinn mars- Alvaro ek tu so bann parey.” agrikol, mont vila, bayant later marse dan sime kot nu reste. Li fi nn konklir: “Madam la. Me, nu nu pa kapav al mars- Prezidan Gurib-Fakim koz Rajni Lallah fi nn koz lor lyin marse se zot.” buku lor antreprenarya ek ant sa kriz ekonomik ki pe atak Lot kote lifl et, li fi nn explike, investisman prive. Se sa febles travayer ek kriz politik aktyel. li montre ki li posib servi later la ki fi nn fasilit lantre dimunn Seki plis lev lakoler travayer dan enn fason alternatif: pu kree kuma Sobrinho dan Reduit. se sa inegalite terib kan telman vilaz agrikol integre lor 100 Prezidan bizin deside si pa li buku dimunn pe viv dan traka arpan avek lakaz tut-otur ek later ankor kapav et Sef Deta Moris. san-ses, kan pena sekirite an- andan kot kapav plant manze Li pu bizin deside. Me nu pa plwa, kan pe viv dan sere akoz e nuri zanimo. Fe Profeser krwar li kapav.” pena lakaz, kan pe amenn enn Georges Chan, enn Morisyin ki enn exper mondyal lor agrikiltir

13 DOSYE LATER FREDERICK ROBERT, SEF TABLISMAN ST. FELIX REPREZANT IRS MONROZE

16 Mars 2017, District Council District Council ti explike zot la Pena drin kan anfet Guvernman Savanne so Komite Land & pu ekute tulede kote. Zot pa pu pe depans par milyon lor drin Building ti syeze pu ekut obzek- reponn okenn kestyon. Alor, ti onivo nasyonal. Pena fasilite syon Komite konzwin LALIT sulev bann kestyon pu al dan Mi- sportif, pena mem plas pu enn ek abitan Baie du Cap kont sa nits e ki pu servi dan ka enn lapel. terin petank. sanse “dev lopman” par konpayni 1. Later Leta: Kan Bouigue inn Nu gayn loder enn konspirasyon Bouigue lor Later Leta ki pu liye gayn bay? Eski nu kapav get bay pu abandonn vilaz la, fors vilazwa so proze IRS Monroze ar lamer. la? Eski ti ena kondisyon atase ar vinn depandan lor bann devloper Komite konzwin opoz lefet ki bay? Lor ki nom bay la ete? IRS ki zot vre bi se gayn akse a konpayni prive Bouigue pe servi lamer pu milyarder depi deor par 2. Kisannla fi nn met sa pano State Land pu bezwin komersyal. fors abitan kite ale. Ena fami inn Private Property? Li Later Leta, Sa proze la, si zame li kontinye, deza forse pu kite. li pa enn propriete prive. pu enn presedan pu lezot promoter Obzeksyon li a 2 nivo: Lokal ek lezot plas. Ti ena enn dezyem grup 3. Ki fi nn ariv laport ek lafnet sa Nasyonal. Obzeksyon Nasyonal abitan Baie du Cap ki ti osi avoy swadizan “propriyete prive”? pu sumet a tu Minister konserne zot obzeksyon a District Council. 4. Eski zot ti deza fer aplikasyon ek Premye Minis. Nef reprezantan abitan Baie avan? An 2014? Kan ti fer aplika- Apre Ragini Kistnasamy, Ari du Cap ek 3 manb LALIT ti pre- syon pu Permi Land and Building Seerputty, abitan Baie du Cap ti zan kuma enn panel inifye kont pu premye fwa? Ki rezon zot ti fer enn pledwari byin solid lor Bouigue so proze IRS ek kont done kan ti fer aplikasyon? nesesite enn sime pu sa 15 fami destriksyon patrimwann. 5. Ki relasyon sa aplikasyon ek ki ena pu mont 75 peron pu ariv M. Kamalsaw Gajadur, Prezi- IRS Monroze? ziska zot lakaz. Li fi nn sumet enn dan District Council Savanne, 6. Ki relasyon ena ant konpayni dosye detaye ki montre ki kan ti prezide. Seans inn uver par Bouigue Ltd ek tablisman St. Baie du Cap ti ankor form parti inform nu ki tu dimunn prezan Felix, ubyin so bann direkter? District Council Black River, li pu ena tu letan pu exprim nu personelman ti fer demars pandan 7. Kan proze IRS Monroze ti fer libreman. Finn osi inform nu ki nu plizyer mwa dan bann renyon aplikasyon pu enn EIA? Kan li ti pu ena 21 zur depi zur ki District teknik ki ti fi nalman debus lor gayn so permi? Ena enn permi pu Council kominik nu so desizyon trase ki sime akse pu pran. Li ti IRS Monroze ki ti gayne le 9 Zin pu fer lapel divan Environment osi koz pano ki ti mete dan mem 2011. Sis banane inn pase. Kan sa and Land Use Tribunal. plas an 2016 e ki fer referans permi EIA expire? Frederic Leon Robert, enn sef a proze MonRoze, konpare ar tablisman St. Felix ti pran laparol Ragini Kistnasamy inn fer enn nuvo pano 2017 asterla pe koz pu explik so proze. Li ti koz lor deklarasyon preliminer pu dir zis State Land. Li fi nn osi presize so proze an antye, setadir IRS depi aplikasyon IRS, EIA an 2009 ki dernye pano ti ena enn fos MonRoze ek later Leta ar bati- e mem kapav depi avan, Leta fi nn dat 2014 lor la. M. Seerputty ek man patrimwann. Li ti met buku kumadir intansyonelman deles lezot manb delegasyon obzekter lanfaz lor 2-3 pwen feb: li enn vilaz Baie du Cap. fi nn dir ki manyer sa mank Morisyin, li depi Baie du Cap, li Baie du Cap pena ni lekol konsiderasyon pu enn 15-enn depi Lesid. Li pe fer sa proze la pu guvernman, ni lekol preskoler, ni fami ki lor later bay ki pena enn benefi sye Baie du Cap. Li premye lakres ni lekol segonder. Pankor sime li enn indikasyon sa proze proze dan listwar ar enn gran ena enn velej orl uyin enn seborl. IRS an zeneral. eleman “sosyal”, li dir. Li ena enn Pena fasilite labank, pa mem ena Lezot manb delegasyon inn petisyon avek 800 sinyater sutenir enn ATM. Pena fi linng lesans sa sumet foto ki montre vol dilo li, li dir. Li tusel ti koze – 3 lezot malgre buku peser bizin lesans lasurs, gran miray ki fi nn konstrir dimunn ar li pa ti koze. pu zot bato pu al lapes. Li ilegal kumanse depi Rut Rwayal vilaz Kote obzekter, nu ti tom dakor pu sarye lesans dan loto u taxi. monte ziska lipye montayn. Sa ki pu ena 2 portparol ki pu prezant Purtan ti deza ena enn fi linng fi nn blok sime akse pu tu fami ki obzeksyon suleve par tulede 2 avan. Sime ki ti promet parderyer res adrwat proze la, kan get ater. petisyon a District Council. Lezot ek akote lor sa later leta pa fi nn Sa lafuy ek gran ple ki fi nn fer lor manb delegasyon pu lib pu azut materyalize – M. Ari Seerputty, later leta pe koz gro debordman lezot pwin apre. fi nn explik sa pwin la an detay. labu lor Larut Lakot kan ena gro Ragini Kistnasamy, manb LA- apre Promoter sa IRS, apel zot lapli. LIT ti dimann pu met lor rikord mem “devloper”, me fi nn dekup Lindsey Collen, manb LALIT, bann kestyon preliminer apre ki fl an montayn, fer enn gran ple. ti konklir par atir latansyon sa

14 fenomenn re-kolonizasyon dan Moris onivo nasyonal e mem dan lemond, kot bann risar depi lot pei vinn etablir dan enn landrwa barikade avek miray e sekirigard arme pu gard abitan Moris andeor. Par kont, zot pu kapav sirkile libreman kot nu reste. Proze IRS, Smart Sitiz e lezot Geyted Komyunitiz (Gated Communities) pe fane dan Moris an antye. Li fi nn sumet enn map pu montre degre penetrasyon sa nuvo kalite kolonizasyon (get map lor kuvertir deryer Revi LALIT no 126). Li Desin Kathe Kollwitz, March of the Weavers fi nn azute ki LALIT pe dimann ki kennsel tu sa permi e tu sa 12 OBZEKSYON KONT I.R.S. LA konsesyon tax ofer par guvernman Isi lalist 12 obzeksyon ki Komite Konzwin LALIT ek Abitan Baie du sant ral kon sernan nuvo permi Cap ti argyu divan DIstrict Council. Zot ti deza dan enn petisyon konver syon, morselman later ek siyne par 17 dimunn preske exakteman enn an desela Alalila: lavant ar etranze zis akoz zot ena buku kas. 1. Proze la, e sa devlopman lor State Land, reprezant enn invazyon Li fi nn dir ki LALIT pu avoy nu vilaz. District Council enn kopi nu 2. Proze la, avek so devlopman lor State Land, kup nu vilaz an de. propozisyon a guvernman santral 3. Promoter la fi ni servi gro masinn pu ronz e dekup nu fl an- pu enn vre vilaz integre olye sa montayn la net lor sa sayt la; li fi nn deza fer enn vyolasyon lanatir kalite devlopman ala IRS. dan enn fason ki ofans nu memwar Baie du Cap. Prezidan District Council inn 4. Li fi ni kareman kokin lasurs; li fi nn met difi l metalik otur lasurs dir ki li pu fer enn sayt vizit. la, met so laponp. Apre seans, nu fi nn zwenn 5. Li fi nn mont enn miray ki ferm akse a lakaz 2yem ranze (kote pu enn debrifi ng e fi nn fi xe enn drwat Proze la kan get later). renyon lor prosenn letap nu 6. Li fi nn konpletman detrir, e anlev ansyin brik taye, depi enn aksyon. batiman patrimwann, seki ti tom zis par deryer ansyin istasyon Nuvo Forsing Patron Tablisman lapolis. dan Baie du Cap 7. Li fi nn kumans demantel istasyon lapolis, enn patrimwann ki dat Forsing Bouigue Developpe- depi 1905, e ki form parti nu memwar kolektif; li fi nn anlev laport ment dan L’Express li vinn dan ek lafnet. moman kot nu dan latant desi- 8. Si zame enn tel Proze Lotel avek so 74 lo vila ek apartman, zyon District Council Savanne, plis enn shoping morl, tusala vinn tom omilye nu vilaz, li pu gat li bizar. Dan enn paz dan L’Ex- latmosfer nu vilaz; dan so siyaz li pu amenn tu kalite problem press 8 Avril 2017, nu aprann ki sosyal grav. Bouigue Développement, enn 9. Nu obzekte akoz Proze la pena bi pu kree anplwa. Nu kone fi lyal SNC Bouigue Développe- patron sa zar Proze la prefer pa donn travay dimunn ki res pre. ment, baze dan Paris pe prezant Sa li enn fe. Nu fi nn truv li dan lezot Proze prekot Baie du Cap. Zot so proze IRS Monroze su enn pu zis fer sanblan, donn enn-de kontra, pu kuyonn nu; detutfason nuvo nom Anbalaba dan Baie nu pa ule kondane a enn lavi kot nu ek tu nu zanfan fer travay du Cap. IRS pu lor enn terin 15.4 “intandans”, setadir seki lontan ti apel “servant” pu dimunn ris; nu ektar pu “comprend également ule travay prodiktif, nu ule kree kiksoz. un village intégré articulé aut- 10. Proze reprezant enn menas a nu akse a lamer, a lonterm; nu our d’un bâtiment classé patri- fi ni truv zot vize. Nu fi nn truve kimanyer fi nn buz sime laplaz net moine national. Cet ancien poste depi Pte aux Roches. de police a été rebaptisé Maison du dialogue pour les besoins de 11. A mwayenn term, Proze la ena lintansyon fer nu kit nu lakaz, l’IRS.” Proze la pu kut Rs3.1 mi- ale (dimunn ki res adrwat proze la). Ena fami fi ni expilse deza. lyar e zot pe demar lavant vila 12. A lonterm, Proze la ena lintansyon fer tu dimunn ki lor bor ek lezot lozman delix. Dapre sa lamer kit lakaz ale (dimunn ki res agos proze la). lartik L’Express IRS Anbalaba pu Sa proze la, si zame li kontinye, li pu enn presedan pu lezot servi mem EIA IRS Monroze. promoter dan lezot vilaz.

15 DOSYE LATER KESTYON RES POZE DERNYE DEVLOPMAN - 1. Kestyon ki nu ti poze divan Distr- District Council Savanne fi nn kominik a bann obzekter dan enn ik Council Savanne, IRS MonRoze ti let date 14 Avril 2017 inform nu ki li fi nn akord permi a gayn so EIA an 2011. Sis banane inn Bouigue Development (Maurice) Ltee. Ala enn extre let Distrik pase. Eski EIA pa fi nn expire? Kes- Council a bann obzekter: tyon ankor res poze. “Permits and Business Monitoring Committee at its sitting of 2. Kimanyer Bouigue Développement 30.03.2017 respectively has approved the grant of Building pe fer reklam pu vann so lozman and Land Use Permit to Bouigue Developpement (Maurice) Ltee delix ki ena pu kut Rs28 milyon, Rs43 for: milyon ziska Rs90 milyon ki pu inklir (1) Renovation and conversion of an existing building at ground enn bato pu sak vila. Kimanyer bato fl oor to be used as market fair ek loto IRS pu ena sime lor Later Leta (2) Construction of a building comprising of 2 commercial units me fami ki res akote pa pu ena sime and toilet block at ground fl oor and sales offi ce at fi rst fl oor e pu bizin kontinye mont 75 peron (3) Construction of a Civil Status Offi ce at lot 15, Ruisseau de tulezur. Creoles, Black River-Savanne Coast Road, Baie du Cap. 3. Kimanyer Bouigue Développement The Council issues a Building and Land Use Permit to the pe fer reklam pu lavant lozman delix applicant on the 13.04.2017” avek Later Leta ek batiman patrim- Let la osi inform nu ki su Seksyon 117 (14) Local Government wann inklir ladan, kan District Council Act 2011, nu ena enn dele 21 zur pu nu fer apel kont sa Savanne pankor donn so zizman? desizyon divan Environment and Land Use Tribunal.

ELEMAN PU ENN VERITAB VILAZ INTEGRE PU BAIE DU CAP Dan plizyer renyon abitan Baie Leta, promoter Bouigue Ltd pe anplwa prodiktif. Zot ti kapav, du Cap ek manb LALIT, nu fi nn fer reklam lor lagazet pu vann so par exanp, servi later tablisman diskit lor ki kalite devlopman vila ek lakaz delix. pu plant manze lor gran lesel, integre dan Baie du Cap ki Proze kup abitan depi veritab prodwi alimanter, kon- pu reponn alafwa a problem lari verti mulin kann a lizinn pu lozman, problem travay ek asir kon serv asyon ek prezervasyon sekirite alimanter par servi later Sa kalite devlopman pa pran manze pu asir sekirite alimanter. ek lamer ki deza la. Renyon ti kont dimunn ki viv isi dan sa An memtan kapav devlop ex- baze lor konesans abitan lor landrwa la. Nu fi nn truv li kan port a syon pu amenn deviz dan Baie du Cap e lor met ansam zot pe refi z donn sime fami ki enn fason suteni, e pu amenn seki nu fi nn aprann ki sa kalite res akote proze. Nu fi nn truv an kor devlopman. Guv ern- devlopman “real estate” pu ule kimanyer promoter inn fer fami man pa kapav partisip dan dir pu dimunn Baie du Cap ek ki ti res lor Later Leta pandan plan tablisman kumsa. Li pe pu dimunn dan Moris an zeneral. plizir deseni kite, ale. Sa kalite donn tu kalite fasilite, tu kalite developman IRS, lotel, vila pa dediksyon tax, pu donn valer Fann vilaz an 2 kree buku lanplwa – li pa so bi. later tablisman, e osi pu permet Proze IRS Monroze li akote Tigit anplwa ki pu kree, li pa tablisman betonn later, e vann li lakaz dimunn, omilye vilaz, e anplwa prodiktif. ar milyarder lot pei. Guvernman li pu kareman kup vilaz an-de. Bizin enn vre devlopman dan pa kapav les tablisman betonn Nu pa konpran kimanyer enn tel vilaz Baie du Cap ki pu kree vre lavenir. Guvernman bizin proze inn gayn permi EIA. Later travay dan prodiksyon. Avan fors tablisman pu diversifye Leta e batiman patrimwann abitan ti travay dan tablisman lagrikiltir. (ansyen batiman stasyon Bel Ombre ek St Felix. Kan LALIT ek abitan Baie du lapolis ek batiman Leta Sivil) mulin inn ferme, plas travay inn Cap pu sumet nu propozisyon inn vinn “private property”. ale. Lizinn zonn frans dan lesid devlopman avek eleman ver Avan-mem so aplikasyon divan osi inn ferme. Dimunn Baie du enn vilaz integre Baie du Cap District Council inn fer, ti ena Cap bizin enn devlopman kot a Minis Local Government, enn lanseyn patron, ki anonse kree travay, travay prodiktif. Minis Lanvironnman, Minis san okenn laont, ki sa batiman Tablisman Bel Ombre ek St Lapes, Minis Lagrikiltir, Minis guvernman sanse “private pro- Felix ena kontrol lor later dan Finans. Kopi a District Council perty”. Avan District Council sa rezyon la. Alor, sa vedir, zot Savanne, Village Council Baie donn so verdik lor obzeksyon a ena responsabilite pu devlop du Cap ek trwa depite No 14. Nu developman komersyal lor Later later dan enn fason ki kree pu osi avoy kopi dosye a Lapres

16 DOSYE LATER LAKAZ LAMYANT swa IRS? 20-ENN LAKAZ RICHELIEU UNFIT FOR OCCUPATION Militan LALIT ansam avek These houses should be pulled Guvernman inn vann lakaz ar abitan site EDC diferan rezyon down on a phase to phase basis grandimunn enn 20-enn fami dan fi nn demar enn kanpayn kont and other units constructed Site Richelieu, lakaz ki ti mal- pre zans lamyant dan lakaz Site with proper material. ... konstrir ar blok-krwaze san feray, EDC inpe partu dan pei. Nu pe These shortcomings should be byin apre tu lezot lakaz par santenn dimann Guvernman, atraver pe- addressed.” dan Site, me ki pe literalman grene ti syon, pu anlev pano lamyant lor latet sa bann fami la, tandi ki ki danzere pu lasante depi dan ROSE BELLE lezot lakaz tuzur tini dibut. la kaz EDC e ranplas lakaz LAMYANT? Sa bann fami la pa fi nn res dimunn. KONTROL LOR LATER? lebra krwaze, me fi nn zwenn dan An 2002 LALIT avek Muvman 2yem Komite abitan Site EDC- Muvman Lakaz, fi nn kumans Lakaz ti deza organiz petisyon ek Brans LALIT Rose Belle ti fer demars (Get dernye 4-5 Revi kanpayn kont lamyant dan plis ki zwenn Lindi 3 Avril. Ladan, LALIT). Premye devlopman, se 15 Site EDC dan Moris. Rapor abitan ek militan LALIT ti diskit Minis Soodhun fi nn ofer 3 opsyon exper Commonweath John Addi- kimanyer Guvernman bizin tir pu dimunn dan sa problem la: son, mem lane, ti prekoniz mezir pano lamyant, kraz ansyin lakaz, 1 Aplay NHDC: pu dimunn pa expoz zot lasante ranplas li ar lakaz beton. Me, sa (a) pu larzan dal (si fami desid ar prezans lamyant dan sayt demand la li bizin, zordi, liye pu kraze-reranze) travay osi byin ki dan lakaz EDC. avek lezot demand, sinon li pa (b) pu larzan pu materyo pu lans E, an 2011, Rapor Truth and pu marse. Kifer? Akoz dimunn konstriksyon enn nuvo lakaz. Justice Commission fi nn kareman byin suvan na pena lemwayin 2 Aplay MHC pu enn lonn ti to rekomann demolisyon lakaz la- pu pey lakaz, ubyin pu pey dintere (pu konstriksyon?); myant dan Site EDC e ranplas lakaz regilyerman, mem lakaz 3 Aplay NEF pu li donn kudme zot avek enn lakaz ki konstrir National Empowerment Fund, konsernan rekonstrir/repar avek materyo pli apropriye. kan zot pena travay ar sekirite lakaz. Zordi ena National Committee anplwa. Sa prosesis kot dimunn pe exam- for the Removal of Asbestos Abitan fi nn diskit propozisyon inn tu sa posibilite la fi nn anklanse. kot Minis Lozman, Minis Lan- LALIT ki fi nn devlope dan Anmemtan ena 2 nuvo vironnman ek Minis Integrasyon kanpayn later pu ki kree plizyer devlopman: Sosyal syeze. Dernye fwa zot vilaz integre lor 100 arpan 1. Minis Wong, ki osi depite fi nn zwenn ti an Ziyet 2015 kan sakenn lor later tablisman Rose landrwa, inn dir dan enn rankont zot ti anons desizyon pu detrir Belle. Savedir anmemtan ki ar abitan ki li li pu avoy inspekter lakaz EDC ki pa okipe e ranplas dimunn gayn lakaz, li kapav osi pu gete sipa lakaz la kapav pano lamyant dan lezot lakaz. gayn travay: dan plantasyon, repare; e si wi, dimunn bizin Ziska ler pa fi nn ena enn rapor lelvaz zanimo osi. Anmemtan, fer zot reparasyon. Me, si truve kot fi nn arive ar sa desizyon Guvernman met brans Marketing ki Guvernman inn mal-konstrir la. Dimunn ankor pe viv dan Bord pu aste e stok rekolt lor lakaz, pa kapav repare, sa vedir sa bann lakaz ki reprezant enn pri garanti pu permet dimunn Guvernman ki pu bizin pran sarz. danze an-permanans pu lasante ki plant manze gayn enn reveni 2. Muvman Lakaz fi nn resevwar, ek lanvironnman. lor lekel zot kapav viv. Ansyin de so kote, enn inzenyer dan LALIT ansam avek abitan Site tablisman bizin met dibut lizinn domenn konstriksyon ki fi nn vizit EDC fi nn demar enn nuvo faz nu konversyon/transformasyon pu 6 lakaz konserne, pu li gayn enn kanpayn kont lamyant ki pe fer ki abitan Lesid ena travay fi x. lide. Li fi nn dir lakaz la pa kapav dan kontex kot guvernman ek Deza ena infrastriktir. repare. Bizin kraze refer. Li fi nn sekter prive pe dilapid later avek Dimunn fi nn truve bizin dir si lakaz ti byin konstrir a lepok bann proze imobilye pu milyader organiz plis reinyon kumsa dan (mem avek blok krwaze, me swiv lot pei e pa pe pran kont lozman lezot landrwa. Alor 2 abitan fi nn so sistem ogrin), enn lakaz beton li pu dimunn mizer, e dimunn dan volonter pu donn kudme organiz bizin dire 100 a 150 an. problem lamyant. reinyon dan lezot site EDC dan Extre rapor Truth and Justice Lesid. Militan LALIT-abitan Commission (Vol 1-2011) fi nn fi ni kumans al get dimunn 9. Housing dan lezot site EDC ki pe montre “Many housing estates have buku lintere pu diskit kestyon buildings constructed with lamyant ek kestyon kimanyer asbestos, a toxic substance servi later. which is damaging to health. Desin Kathe Kollwitz 17 DOSYE LATER SITE TELFAIR, MOKA PETISYON A 3 MINIS LOR LAMYANT INFO INFO INFO Zedi le 6 Avril 2017, manb ki reprezant abitan ek manb Reynion Uver Fam LALIT dan brans dan landrwa LALIT, Danielle Le Merle, Elvis Muvman Liberasyon Fam fi nn fi nn zwenn abitan Site Telfair, Jean Charles, Salma Beekharry, fer enn reynion uver an Avril, kot Moka pu met dibut enn komite Rada Kistnasamy ek momem fam fi nn fer enn analiz kritik lor pu desid ki aksyon pu pran pu kot Minis Lozman, Showkutally lefe sa politik donn promosyon adres problem lamyant dan Soodhun dan so biro Ebène. Finn dan yerarsi patriarkal pu enn- lakaz site EDC. Sa lakaz site osi avoy petisyon a minis Alain de fam. Sirtu sa tem la ti byin EDC ti konstrir an 1960 apre Wong ek Etienne Sinatambou. daktyalite avek problem grav siklonn Karol e fi nn fer so Dan mem moman nu truve ki otur Prezidant ek Spiyker ki ti letan ziska zordi. Kondisyon grup ENL pe anons proze Moka nome akoz zot fam, e pa akoz lakaz site EDC pe deteryore e Smart City avek gran piblisite, zot kapasite ubyin lexperyans so reparasyon preske inposib ek lot kote samem grup ENL relevennt. akoz prezans pano lamyant ki fi nn konstrir enn miray otur so lapusyer kapav pa bon pu site Telfair pu kasyet lamizer Kozri manb MLF dan lasante, sirtu kan manipil sa dimunn depi lizye milyarder ki Women’s International bann fey lamyant la. pu fi nn instale dan Moka Smart Association Desizyon City, me osi enn miray avek Dan kad Zurne Internasyonal lintansyon pu anpes dimunn Fam, Lindsey Collen pu MLF Seki fi nn deside dan komite; landrwa sirkile! fi nn pran laparol lor kestyon 1. Pu organiz enn petisyon vyol dan reynion Women’s adrese a trwa minis ki syeze Smart City Moka International Association. lor National Committee on Moka Smart City ki pe konstrir The Removal of Asbestos, lor bon later agrikol pa pu vinn LIV PU ZANFAN savedir Minis Lozman, Minis rezud problem lozman dimunn. Ena enn lof spesyal pu profeser Lanvironnman ek Minis lekol maternel pu liv pu zanfan Integrasyon Sosyal. Petisyon Li pu nonpli rezud problem lamwatye pri ziska lafi n Avril. pe met guvernman divan so anplwa. Later bizin servi pu responsabilite pu anlev lakaz prodiksyon ek transformasyon Ena enn panfl e kuler ki LPT fi nn lamyant e ranplas li par enn manze pu exportasyon. Sa ki avoy tu lekol maternel ki dan lakaz dirab ki pena okenn pu kree lanplwa dirab e amenn Lekol Guvernman. risk pu lasante. Sa vedir deviz. Kur Literesi respekte rekomandasyon Abitan site Telfair avek manb LPT fi nn lans 2 nuvo kur literesi , Rapor Komisyon Laverite ek brans LALIT pu kontiyn res plis enn nuvo kur post-alfa. Lazistis. mobilize pu ki guvernman azir 2. Pu fors Guvernman bizin e reponn a demand ki ena lor 100 an Revolisyon servi so prop mwayin pu petisyon. Larisi tir debri depi lakaz lamyant S M Fim K-Lib pu prozet enn sezyon avek enn lekip spesyalize e pu Brans LALIT fi m pu selebre 100-an depi gran pu debaras debri dan plas ki apropriye. Dosye lor later prepare par SM, RK, revolisyon klas travayer dan LC, RL, RF, BK. Larisi and 1917. 3. Pu zwenn muvman kont lakaz lamyant ki pe batir dan Evennman Merkredi 17 Me lezot landrwa kuma Rose Belle, dayer bann manb OSCAR LOPEZ RIVERA LIBERE LALIT brans Rose Belle ki fi nn fer premye kontak pu sa LALIT pe organiz enn selebrasyon pu kwinsid avek liberasyon renyon ena lye. Oscar Lopez Rivera, ki fi nn ferme plis ki 35 an dan prizon Apre renyon planifi kasyon, Amerikin akoz so lalit pu lindepandans Puerto Rico ki tuzur enn manb LALIT dan brans ansam koloni USA. Le 20 Zin lane dernyer, LALIT ti partisip dan enn avek abitan fi nn organiz petisyon evennman ki ti ena lye dan 35 pei dan lemond pu met presyon pu kot fi nn gayn 38 sinyatir depi liber li. abitan, enn par lakaz. Nu fi nn Barack Obama, dan enn so bann dernye aksyon kuma Prezidan, osi kontakte konseye vilaz fi nn anons so liberasyon. Moka ki fi nn donn so ful sutyin Alor, met sa dat pu evennman la dan u dayeri: e li pu sulev sa problem onivo Dat: Merkredi 17 Me. konsey vilaz. Dan Puerto Rico pu ena gran gran selebrasyon nasyonal. Petisyon fi nn al depoze Zedi le 18 Avril par enn delegasyon 18 DOSYE DIEGO KO-ZESYON UBYIN KONPLO? Dezyem fwa ki enn drol zafer arive: Kan Britanik kwinse lor dosye Diego Garcia, dan enn fason byin surnwa e par enn espes mazik, kestyon “kozesyon” aparet kuma enn opsyon. Kan li aparet, li zame kiksoz ki Gran Bretayn fi nn formelman met lor azanda; kan li aparet, li pa mem kiksoz ki Leta Moris anonse ki swa li, swa Gran Bretayn, inn met lor azanda. “Nuvel” la zis surse dan medya par mirak kumkwa, “Angle pe ofer kozesyon”. Dayer, ki li ule dir? Ondire voler Lapintir miral depi Lezip pe ofer pu partaz lakaz ki li fi nn mauriciennes.” [Vwa pasiv ed enn zafer apel enn “information” eskroke ar proprieter. L’Express pu kul sa “nuvel” la.] avan li kone si li vre. Antuka, Jadu? “Oublions la base militaire sur ena 2 kolonn argimantasyon Diego Garcia et regroupons les byin bankal, plis enn enn foto M. Ala, li pe re-arive zordi ankor! “outer islands” et discutons L’Estrac. Gran Bretayn ti’nn al mandye d’une formule de cogestion dans enn dele 6 mwa ar Chermenn Fe revinn rimer l’intérèt des deux pays. Voici en Lasanble Zeneral Nasyon Zini condensé l’offre qui est sur la Sa, le 27 Mars. Sannkutla, lan- pu debat e vote lor Rezolisyon table” [“L’offre” la azir par li- dime, le 28 Mars, dan L’Express, formel pu al Lakur Internasyonal mem; sa konstriksyon fraz osi ed ena enn lot lartik, su tit “PMO: Lazistis, ki deza lor latab UN. L’Express], “alors que Maurice Pas de discussion sur une Ep! kan so dele 6 mwa pe al précise ses intentions de saisir la cogestion.” “Le Prime Minister’s expire an Zin, kestyon kozesyon Cour internationale de justice.” Offi ce (PMO) est categorique: re-surse par jadu. Pa zis sa, le 27 la cogestion des iles Chagos Mars mem, nu lir dan enn reklam Potin vinn fe par Maurice et l’Angleterre n’a peye par Leta Britanik (an Kreol, Alor, sa vedir potin la pe al sanze jamais été discutée. Une source siuple) dan L’Express kumkwa pu vinn enn “fe”. Enn lof fi nn fer. offi cielle explique que ce ne pe al deryer ledo Guvernman Sanse. Lof la fi nn ariv lor latab. serait qu’une rumeur.” L’Express Britanik (ki ilegal dapre zizman Sanse. pibliye sa, dan so faver, me li pa UNCLOS Mars 2015) e pe al Alor, kisannla vinn dakor net dir tu laverite. Li pa dir ki limem deryer ledo Grup Refi zye Chagos ar sa? ki fi nn fann sa rimer la. ki eli pu koz lor nom Chagosyin, Wi, u fi nn devine, pa lot ki Snoxell re-konfi rme e li pe ofer enn lot zafer (pa zis Jean Claude de L’Estrac. Li enn kozesyon), me formelman, dan dimunn ki, pandan dezane, ena Lerla, dan enn lot piblikasyon enn reklam peye an Kreol, enn lyin ar L’Express. Kan li koze? L’Express, apel Weekly, 2 “vizit”. Dayer ki sa ule dir? Voler Lindi le 27 Mars. Kotsa? Dan zur plitar, 30 Mars, ena enn la pe ofer pu permet proprieter L’Express. intervyu David Snoxell, ansyin vizite pu enn zur. Dan enn lartik ki kumanse ar O-Komiser Britanik dan Moris. Alor, lepok la, li kle. E bann enn ti parantez pu kuver so deryer So intervyu fi nn sirman fer avan dat inportan dan sa zistwar avan li ponn leres so lartik, li li lir L’Express le 28, me apre “kozesyon” la. marke: “Chagos: Cogestion? Si ki li fi nn lir L’Express le 25 kot Premye zafer ki nu fi nn cette information, parue dans ena rimer la, si zame u dimann remarke, se enn tipti but dan “l’express” du samedi 25 mars, li so surs. Li osi, parey kuma lagazet L’Express Samedi (25 se confi rme, ce serait une avancée L’Estrac, kumanse ar enn ti Mars, 2017) dan seksyon potin. considérable.” Lerla li kontinye, parantez pu kuver so deryer, “As Sa vedir li kapav vre ubyin fos, e li kareman ankuraz Moris pu far as I know,” e lerla li dir, “the lagazet la pa pe garanti. Dayer sezi sa “lokazyon” ki sa potin British side proposed that a way ribrik la apel “Confi dentielles”. la fi nn pretann existe la. “Il forward would be to establish Ala seki li dir in toto: “Chagos: serait incompréhensible que le some sort of co-management Cogestion? L’offre britannique gouvernement n’en saisisse pas over the outer islands of the a été renouvelée aux autorités la portée.” Remarke ki li fi ni vinn Chagos archipelago, excluding Diego Garcia where the US

19 military base is …. I don’t know DOSYE DIEGO the exact details of what the KOMINIKE LETA MORIS KONT VIZIT KI UK PE OFER British proposed though.” Alor, “The Government of Mauritius has noted with concern that the UK Government rimer la kontiyn fer so ti sime. purports to organise a signifi cantly expanded programme of visits to the Chagos Li osi azute, e par sa li klerman Archipelago as part of the purported £40 million package which it announced last pran Morisyin pu idyo, innyoran November. This purported package is said to be intended to support improvements ubyin locals enpe gopya, “We to the livelihoods of members of the Chagossian community. The Government of have the example of Tromelin Mauritius reiterates that the Chagos Archipelago, including Diego Garcia, has always where the French entered formed and continues to form an integral part of the territory of Mauritius, and that into a similar arrangement it does not recognise the so-called “British Indian Ocean Territory”. Mauritius is the with Mauritius.” Nu tu kone only State which has the lawful authority to determine issues relating to the Chagos kimanyer Lafrans inn avoy so prop propozisyon kozestyon Archipelago. Mauritius does not recognise the legality of any acts that the UK has enn gran promne apre sipa enn purported, or is purporting, to take in respect of the Chagos Archipelago as they are deseni kot li fi nn fer kuyoner ar in breach of international law. This includes, but is not limited to, the purported £40 sa! million package and the purported programme of visits to the Chagos Archipelago. The Government of Mauritius strongly objects to the programme of visits to the Langazman pu negosye? Chagos Archipelago which the UK Government purports to undertake. In this regard, it welcomes the position taken by Mr. Olivier Bancoult, O.S.K., Chairman and Leader E tusala vinn dan enn moman kot Gran Bretayn pe literalman of the Chagos Refugees Group, on the matter. The Government of Mauritius deplores avoy promne so prop langazman that the UK Government’s purported unilateral initiative has been taken hardly pu “negosye” lor konteni three weeks after the last round of talks between Mauritius and the UK. These Rezolisyon ki Moris ena divan talks are aimed at completing the decolonisation process of Mauritius and enabling UN so Lasanble Zeneral. Li Mauritius to exercise its full sovereignty over the Chagos Archipelago, following the vinn dan mem moman kot Gran understanding reached in New York last September to defer the consideration of Bretayn pe fer ondire zot pa fi nn item 87 of the agenda of the 71st session of the UN General Assembly (entitled perdi ka divan Tribinal Drwa “Request for an advisory opinion of the International Court of Justice on the legal Lamer (UNCLOS). Li vinn dan consequences of the separation of the Chagos Archipelago from Mauritius in 1965”). moman kot Gran Bretayn pe sey The UK Government’s purported unilateral initiative is also in manifest breach of diviz Chagosyin avek lof enn the Award delivered in the case brought by Mauritius against the UK under the vwayaz. Li pe deklar suvrennte dan lapratik malgre enn zizman United Nations Convention on the Law of the Sea, and it contradicts the UK’s baynding inn dir li pa mem gayn own call for confi dence building. The Government of Mauritius reiterates that the drwa fer enn park pu pwason denial of the right of Mauritians, particularly those of Chagossian origin, to settle dan Chagos. in the Chagos Archipelago is a manifest breach of international law and a blatant violation of their human rights. The Government of Mauritius remains fully sensitive Vizit eskrokri to the plight of the former inhabitants of the Chagos Archipelago who were forcibly Lor kestyon vizit la, Leta Moris removed by the UK from the Chagos Archipelago in total disregard of their human inn tir enn kominike byin for rights, and is committed to ensuring their well-being. The Government of Mauritius pu denons manigans Britanik. Anmemtan, Olivier Bancoult, also supports their legitimate claim, as Mauritian citizens, to be resettled in the pu Grup Refi zye Chagos, inn Chagos Archipelago. Once Mauritius is able to exercise its full sovereignty over the apel sa lof pu vizite su lezid Chagos Archipelago, Mauritian citizens of Chagossian origin who choose to return Gran Bretayn, plis sa espes to the Chagos Archipelago will be able to do so and live there in full respect of pakej kolonyal ki Angle pe all their rights and dignity. The Government of Mauritius will relentlessly pursue propoze de £40 milyon an antye, its initiatives in conformity with international law to complete the decolonisation kuma “enn latrap”. LALIT fi nn process of Mauritius, thereby enabling Mauritius to exercise its full sovereignty over osi denons li, anplas-anplas. the Chagos Archipelago. Merkredi 19 Avril, GRC ti fer Minister Mentor’s Offi ce enn manifestasyon Port Louis. … 4 April 2017”. LALIT ti avoy enn delegasyon pu partisipe.

20 MANIF DIEGO DOSYE DIEGO Merkredi 19 Mars 2017, delega- DEMAND BRITANIK PU RANVWAY DEBA U.N. syon LALIT Alain Ahvee, Rol- and Bussac ek Ragini Kistna- KRONIK ENN MASKARAD ANONSE samy ti zwenn dan manifesta- An Septam 2016, kan item pu fi nn tipik tu tantativ pu diskit syon organize par Grup Refi zye Leta Moris met Grand Bretayn suvernnte depi 50 an. Get Le Chagos divan Lanbasad Bri- divan Lakur Internasyonal fi nn Mauricien 12 Mars 2017, kot tanik, Lari Edith Cavell, vinn lor latab Lasanble Zeneral Premye Minis Pravind Jugnauth Port Louis pu denons pyez Nasyon Zini, Guvernman Brit- deklare, “We are convinced of Leta Britanik ki pe ofer enn anik inn resi gayn enn ranvwa the righteousness of our action “vizit” Chagos atraver BIOT. byin rar, e enpe bizar, pu ziska to seek an Advisory Opinion of Guvernman Moris ek Olivier Zin 2017. Leta Britanik ti the International Court of Justice Bancoult lor nom Grup Refi zye pran langazman avek Prezidan on the legal consequences of Chagos fi nn deza denons sa Lasanble Nasyon Zini ki li pu the separation of the Chagos nuvo pyez Leta Britanik e rezet negosye avek Moris. Archipelago from Mauritius”. sa muv inakseptab. Premye Minis Pravind Jugnauth Leta voler Manifestasyon ti kumanse vinn konfi rm kominike ofi syel 9:00 e termine 12:00. Ti ena enn Leta Britanik inn kokin Chagos biro PMO le 9 Mars 2017. 75-100 manifestan pandan dire e vyol Sart Nasyon Zini. Divan Pravind Jugnauth manifestasyon avek enn gran Lalwa International, li enn leta prezans fam. Slogan ki ti pe voler. Nu bizin gard sa antet. Apre renyon avek delegasyon kriye: “Vizit – Nu pale!”, “Nu LALIT an Septam 2016, kan Britanik dirize par John Kittmer, dinite – Nu pa vande!”, “Angle Moris ti aksepte demand ranvwa Direkter, Overseas Territories, – Voler!”, “Ale – Pu reste!”, “Ki Britanik, nu ti tir enn kominike Foreign and Commonwealth Off- nu pe rode – Diego! Chagos!” pu dir ki, “Pu LALIT, suverennte ice, Pravind Jugnauth dir, “After Oliver Bancoult inn denons sa li pa kitsoz ki negosyab” e nu ti three rounds of discussions, pro- dernye muv Britanik kuma enn dir ki sa demand ranvwa li enn gress is still unsatisfactory. While pyez pu diviz Chagosyin. Li fi nn lot manev Leta Britanik. Mauritius is engaging in the anonse ki pu ena enn bato ki pu Depi Septam 2016, Leta discussions fully mindful of UK’s al Chagos tre byinto. Sa bato la Britanik inn fud Nasyon Zini concerns about defence interests, pu amenn Chagosyin pu al reste, – so Lasanble Zeneral e osi proposals made so far by the pa pu al vizite. Zizman UNCLOS, setadir so UK do not meet the legitimate Li fi nn osi anons ki GRC zizman baynding, ki obliz UK aspiration of Mauritius and nn deklans enn kanpayn inter- pa fer naryin lor Chagos san therefore have been rejected.” nasyonal. Anfet prezan dan konsilte Moris. - Novam 2016: Dan Parlman UK, manifes ta syon ti ena manb ko- - An Desam 2016, li al delavan, Guvernman anonse ki pa pu ena m ite santral Parti Kominist renuvle bay avek Leta Amerikin risetelmennt. Sa lof risetlemennt Larenyon, Ary Yee Chong Tchi pu ankor 20 an lor Diego ti enn labwet ki Leta Britanik Kan ki ti amenn enn mesaz Garcia pu so baz militer. Sa li ti pe fi le pu sey kas delegasyon solidarite. Li fi nn dir ki lalit al an kontravansyon zizman Chagosyin-Leta Moris dan Chagos li reprezant lalit pu lape. UNCLOS ki dir Leta Britanik pa UN ziska an Septam 2016. Li Ary Yee Chong Tchi Kan osi gayn drwa fer naryin lor Chagos ti osi enn fason opoz demand reponsab lyin avek pei dan la san konsilte Moris. drwa retur ek reparasyon pu tu rezyon. - Depi Septam 2016, tu bann Sagosyin (artikile avek demand Manb LALIT ti zwenn plizyer rankont bilateral pa fi nn debus pu reinifye Repiblik Moris ek manb GRC ki ti vinn dan 2em lor naryin de konkre. Guvernman Ferm Baz Militer US lor Diego Konferans Internasyonal LALIT Moris, avek rezon, inn met fi n a Garcia). Leta Britanik propoz lor Chagos ek Diego Garcia an sa bann renyon maskarad e pe enn espes CSR valer £40 milyon Septam lane dernyer. deklans demars pu ki sa item 87 (Rs 1.8 milyar) lor 10 an kot Leta Alain Ahvee ti fer enn “Request for an advisory opinion Britanik ki pu ena kontrol, su par deklarasyon a zurnalist Radio of the International Court of su. Grup Refi zye Chagos fi nn France Internationale lor ki- Justice on the legal consequences rezet sa propozisyon lor prinsip manyer LALIT fi nn dan sa of the separation of the Chagos e dir ki “dinite Chagosyin pa muvman depi byin lontan. Archipelago from Mauritius in avann”. Manb LALIT ti etablir kontak 1965” dan Lasanble Zeneral - An Desam 2017, LALIT avek reprezantan Parti Kominist Nasyon Zini vinn an viger. Leta revinn avek propozisyon ki Larenyon.  Britanik ankor enn fwa inn Leta Moris organiz enn vizit vinn konfi rm so movez fwa, ki deta lor Chagos (Lide lanse 21 an 1995, Rezolisyon vote dan NU TEM PU FET TRAVAY 2017 1er Konferans Internasyonal Chagos Diego 2010, e dan 2yem PU ENN REPIBLIK KLAS TRAVAYER Konferans 2016), gayn sutyin Lider Lopozisyon a lepok 2016, Pu Fet Travay ki pe vini le 1er kuma so rol pu atir investiser, degaze Leta Britanik vinn avek Me, LALIT fi nn swazir kuma so mem si zot pa tro prop. Enn tel so reklam dan lagazet pu dimann tem prinsipal: Pu enn Repiblik Prezidan li forseman anfaver Chagosyin vinn anrezistre pu al Klas Travayer. enn lekonomi kapitalist e bann institisyon leta burzwa. lor enn vizit Chagos. Kifer nu fi nn swazir sa Alor pu nu dan LALIT, konba Ambasader Britanik dan tem la, dan sa lepok la? Moris, M. Jonathan Drew, dan pu enn nuvo Repiblik, li form Resaman fi nn ena ase buku parti enn lalit pu ranvers sistem enn mesaz pu Moris alokazyon deba lor natir nu Repiblik: laniverser Larenn Langleter, fi nn kapitalist e so leta burzwa, depi lontan Bizlall pe ekrir lor e pu instorasyon enn sistem bizin konsede ki pena progre lor nesesite enn Dezyem Repiblik, dosye Chagos. sosyalist ki su kontrol klas nu fi nn ena propozisyon ansyen travayer: enn sistem ekonomik LALIT fi nn kontribiye pu lalyans PT-MMM pu eleksyon amenn mobilizasyon onivo ki zere demokratikman par klas 2014, dan lekel zot ti propoz travayer ki veritab prodikter, lokal ek internasyonal, e nu pu enn form Repiblik ki koresponn kontinye fer sa. Nu pu bizin enn sistem politik ki permet a lanbisyon personel N. lamas dimunn ekzers enn batir plis lafors ankor asterla Ramgoolam e P. Bérenger. pu mintenir presyon pu enn kontrol direk ek permanan lor tu Dan LALIT, nu fi nn tuzur desizyon, enn sistem elektoral konportman depi Guvernman pran pozisyon ant 1976 ek 1992, Moris ki baze lor prinsip, e ki ki rekonet sitwayin e pa diferan anfaver enn Repiblik kuma enn “kominote”. pa sumet divan tu kalite presyon letap importan dan prosesis dan “prive” ki popilasyon pa Sa konba la li osi ena enn dekolonizasyon, pu eliminn post dimansyon internasyonalist, mem okuran. Bizin rann piblik Guverner Zeneral ki ti enn espes tu presyon “an prive”. Kumsa e se pu sa rezon la ki zur Fet reprezantan Larenn Elizabeth! Travay, ki enn selebrasyon ki u akil u lennmi e u gard Me enn Repiblik dan kad enn linisyativ. o-nivo internasyonal, nu truv li leta burzwa kapav donn nu enn apropriye pu swazir kuma tem: Prezidan, kuma nu ena zordi, ki Pu enn Repiblik Klas Travayer LEZOT POSIBILITE anfaver “antrepenarya”, ki truv PU EXPLORE Pu ranforsi pozisyon Moris ek LISTWAR FET TRAVAY akil Leta Britanik, e pu aksantye Le 1 Me, Fet Travay, fi nn lanse avoy enn baton dinamit dan laful. kanpayn internasyonal pu kuma enn sinbol mobilizasyon Buku travayer fi nn mor. E sa gayn sutyin kan Chagos vinn demas travayer onivo mondyal zurne la, sorti dan determinasyon lor azanda UN an Me-Zin sa pu revandik 8-er tan travay par pu pa bliye revandikasyon lane, bizin osi kumans explor zur olye 12-er tan. Sa ti plis ki lezitim travayer. opsyon ki ena su 130 an desela. An 1888, kumans ena kontak Special Committee on the Dan Moris, an 1922, premye ant bann lorganizasyon travayer Situation with Regard to fwa travayer ti selebre Fet dan Leta Zini ek Langleter ki the Implementation of the Travay. Dapre enn lartik dan Le fi nn kumans mobilize pu dimann Declaration on the Granting Radicale sa pa ti an 1938 kuma zurne 8-er tan travay partu. Ti of Independence to Colonial buku dimunn dir. ena mem 700 travayer fam lizinn Countries and Peoples, osi Kan nu reget listwar, alokazyon zalimet ki ti fer lagrev. koni kuma Komite Spesyal Fet Travay, nu truv potansyel pu An 1889, ti ena premye kongre lor Dekolonizasyon u C-24, enn klas travayer ini, dan Moris e 2yem Internasyonal dan Paris ki mandate pu promuvwar ful dan lemond. alokazyon santener Revolisyon inplemantasyon Deklaration Dan lemond, listwar 1 Me Franse. Li ti enn regrupman 1960 Lasanble Zeneral Nasyon kumanse an 1886. Ti ena enn gran lorganizasyon politik travayer Zini lor Dekolonizasyon. lagrev travayer dan sant Chicago, dan plizyer pei ki ti milite pu Dosye Diego prepare par Leta Zini, kot Haymarket, kot lit kont sistem kapitalis. Li ti BK, AA, LC premier fwa 8-er tan travay ti inspire par 1er Internasyonal ki revandike. Lapolis ti tir lor laful, ti met dibut an 1847 par Marx e fi nn tuy travayer. Dan enn gran ek Engels. Dan Manifesto 1er manifestasyon an solidarite ar Internasyonal, Marx ek Engels, travayer ki fi nn mor, li paret ki ti ti terminn par enn slogan, ena enn azan provokater ki fi nn “Travayer pena nanye pu perdi 22 apar so lasenn. Zot ena enn LETA UVRIYE DAN LARISI A-LEPOK lemond pu gayne. Travayer tu pei bizin zwenn ansam!” 100 AN LANIVERSER REVOLISYON RIS An 1890, dan Kongre Inter- Dan dernye lartik (Revi 127)nu pu swazir si zot anvi res dan nasyon al ti ena mosyon pu enn ti truve ki Revolisyon Ris 1917 ti Larisi, ubyen gayn inpe lotonomi, manifestasyon pu komemor premye revolisyon klas travayer ubyen mem vinn indepandan. laniverser Manifestasyon 1 Me dan listwar lemond. Finnland pu vinn indepandan an dan Chicago. Sa aksyon la ti Zordi nu pu get inpe ki arive Desam 1917, Ikrenn an Zanvye demontre ki lafors travayer ena pandan bann premye lane apre 1918, e Poloyn an Desam 1918. buku potansyel pu ranvers sistem revolisyon. kapitalis. Egalite divan lalwa An 1891, 2yem Internasyonal Kontex difi sil Ti aboli tu tit e privilez lanobles ek adopte le 1 Me kuma enn zur Zis bizin rapel ki nuvo rezim klerze. Legliz ek Leta ofi syelman Internasyonal kot tu travayer revolisyoner ti pran puvwar dan separe apartir Zanvye 1918. dan lemond lite ansam pu zurne enn kontex extra-difi sil. Peyzan Zom ek fam pu gayn ekzakte- travay 8-er tan ek usi pu tu ti’nn sufer pandan byen lontan man mem drwa divan lalwa, lezot demand kle ki ranforsi su sistem feodal. Klas travayer ti ikonpri drwa de vot (ki dan lezot klas travayer. Dan Lamerik, enn pe fer fas peniri manze, lamizer, peyi kuma Lafrans ti vinn selman Guvernman an 1894, sanz Fet explwatasyon dan lizinn. Ena ti pe apre Dezyem Ger Mondyal). Pu Travay, fer li Septam. Canada al mor, blese dan lager ant Larisi, osi donn egalite konple ant zom parey. Guvernman burzwa truv enn kote, ek Lalmayn/Laongri ek fam dan lalwa lor maryaz ek itil ena enn Fet Travay diferan lot kote. Gran mazorite dimunn divors (dan Lafrans, sa egalite-la depi lezot pei, e zot ule fer bliye pa ti konn lir/ekrir. Kote bann ti vini selman apre 1960). rasinn sa Fet la. drwa demokratik, ti ena enn long Ti aboli diskriminasyon kont An 1917, Fet Travay fi nn vinn listwar diktatir su rezim otokratik zanfan ilezitim an Desam 1917. imans dan Larisi. Le 1 Me, setadir bann diferan lanperer apel Tsar. Drwa pu fer lavortman vinn 5 mwa avan Revolisyon Ris, ti Bann premye drwa demokratik legal an 1920. Omosexyalite ena gran protestasyon demas par kuma drwa pu rasanble, form depenalize an 1922. klas travayer ki ti pe al prepar parti politik, ti byen resan. Revolisyon. Nasyonalizasyon later Met fi n a lager Ariv 1937, Guvernman fasist Apre dekre ki ti met fi n a lager, dan Portigal, Litali, Lal mayn ek Rapel ki slogan “Later, lape, dekre lor size later ti dezyem gran Lespayn ti aboli konze piblik 1 manze” ti revandikasyon bann mezir par nuvo rezim. Me, me depi lerla, klas travay er klas oprime pandan revolisyon. Li ti aboli propriyete prive lor sa bann pei la fi nn retablir li. “Met fi n a lager (inperyalis)” ti later e deklare ki later apartenir Azordi, an 2017, nu sityasyon parmi bann slogan/demann ki ti a dimunn ki kiltiv li. Sa ti lor ek nu pozisyon, antan ki travayer, inifye bann klas oprime. kondisyon ki gran domenn kiltive nu retruv nu divize e travay pe E premye mezir inportan ki lor enn baz kolektiv, e non pa vinn plis instab ek preker. Leson nuvo rezim revolisyoner pu pran morsle an ti-but; alor ti ankuraz ki nu tire depi listwar 1 Me, se se pu ofi syelman lans enn lapel “a peyzan pu regrupe an koperativ ki nu tu travayer, ansam, ki pu bann popilasyon ek guvernman ubyen bann lantrepriz deta. ki pe lager pu ariv a enn lape kapav ranvers sa sistem kapitalis Kontrol uvriye e la ek anmemtan amenn enn vre ki demokratik ek zist, tutswit, san okenn anexasyon ni okenn nasyonalizasyon gro sanzman dan sosyete kot nu tu lindistri viv an larmoni avek lanatir. reparasyon pu dwa”. Lapel la Nu, klas oprime, revandik pu tu presize ki guvernman Larisi inn Deza an Oktob 1917 mem, lalwa dimunn; kontrol lor later ek lamer, desid pu aboli “diplomasi an pu lazurne 8-ertan ti zeneralize lozman, enn travay dirab ek enn sekre” e pu amenn anpiblik divan e osi, pli avanse ankor, kontrol saler desan, sekirite alimanter, lepep antye tu diskisyon avek uvriye. Dapre nuvo lalwa (dekre), emansipasyon fam ek liber Diego. lot peyi ki pe lager. Apre enn tu bann liv kont ek dokiman, san Travay dibut kont kapital! larmistis an Desam 1917, Lakor eksepsyon, e tu stok ek depo ma- R & S pu Lape “Brest-Litovsk” ti sinye teryo, zuti ek prodwi bizin uver an Mars 1918. a reprezantan eli par travayer ek anplwaye. Prodiksyon, konserv- Drwa oto-determinasyon asyon e lavant tu prodwi e ma- Larisi pu anmemtan aplik enn tyer premyer ti vinn su kontrol prinsip ki limem ti pe demann tu travayer. lezot peyi aplike. Li pu donn a Apre sa, gradyelman pandan bann pep a-linteryer Larisi drwa 1918, ti kumans nasyonaliz Lafi s anfaver 8 ertan travay, 8 ertan repo, 8 ertan lib 23 gro lantrepriz e gro grup indis- dan ka inkapasite travay ubyen sovyet o-nivo lokal ena enn triyel. Zot ti zere par bann somaz. komite ekzekitif, e anmemtan reprezantan eli travayer dan - zesyon fon lasirans par manb elir delege pu reprezant zot lizinn la, su ladireksyon leta. Ti asire, zot mem. o-nivo sovyet rezyonal/distrik. met dibut enn Konsey Siperyer Lerla tu delege rezyonal/distrik Lekonomi, ki ti konpoze depi eli form Kongre Nasyonal Tu delege sindika travayer, ki zot Sovyet. Sa Kongre Nasyonal ti ena responsabilite pu organiz la li elir enn Komite Ekzekitif prodiksyon pu Larisi an antye. ek osi Konsey Komiser Lepep (inpe ekivalan Kabine Minis Nasyonalizasyon labank dan sistem burzwa). Bann sov- Ti osi nasyonaliz bann labank. yet lokal e rezyonal ti ena zot Komers internasyonal ti osi vinn lotonomi, su direksyon zeneral su kontrol leta. Konsey Komiser Lepep. Tusala ti inportan pu aboli kontrol prive lor mwayen pro- Ki natir leta? diksyon ek distribisyon/lesanz. Rol enn laparey leta se pu Li ti enn mezir inportan pu mintenir anplas dominasyon klas protez kont sabotaz lekonomi sosyal ki dominan. par bann kapitalis e par bann Dan sosyete kapitalis, leta kad/profesyonel ki travay pu Ledikasyon obligatwar, permet enn ti minorite ki posed kapitalis. gratis, sekilye mwayen prodiksyon ek distribi- syon mintenir domi-nasyon lor Tranzisyon Dan Larisi an 1917, gran mazorite gran mazorite popi-lasyon (klas dimunn pa ti konn lir/ekrir. Sa ti Li pa ti ankor enn lekonomi travayer), alor mintenir sistem enn gro obstak pu devlopman enn sosyalis. Ti ankor ena salarye. kapitalis anplas. Sistem kapitalis veritab demokrasi e devlopman Me li ti enn letap kot enn leta pro- se enn diktatir par minorite ka- lekonomi. Nuvo guvernman met travayer pran kontrol pu fasilit pital is odetriman gran mazorite an plas enn sistem ledikasyon tranzisyon ver enn lekonomi ki dimunn. Sa, malgre tu sanblan e konple, gratis e obligatwar. Aboli pu evantyelman zere par travayer. verni “demokrasi” avek lekel li tu obstak legal e sosyal ki anpes Pandan sa letap tranzisyon la, makiy limem. zanfan travayer ek peyzan gayn atraver kontrol uvriye, travayer Larisi ti pe pas par enn faz akse a lanseynman iniversiter. ti gayn lokazyon pu aprann kuma tranzisyon. Depi enn sosyete Aboli fi z liniversite e diminye zer enn lantrepriz. avek enn melanz feodal ek nomb lexame. Met bann grup pu kapitalism, pu al ver sosyalism. Premye sistem pran sarz bann orfelin. Ti lans Dan sa faz tranzisyon la, diktatir proteksyon sosyal bann kanpayn masiv pu montre enn minorite kapitalis ti bizin Nuvo guvernman revolisyoner ti adilt lir/ekrir. Ti sinplifye alfabe ranplase par diktatir proletarya met anplas premye sistem konple dan langaz Ris. Dan lespas enn- (klas travayer organize). Setadir proteksyon sosyal dan listwar. an, nomb lekol ogmante par klas ki form gran mazorite dan Sa li ti enn akonplisman 50%. sosyete vinn klas dominan. ki lapres e ideolog burzwa Sa li reprezant enn gran bon kontan kasyet. Tu bann sistem Kuma sistem guvernman an-avan dan aprofondisman proteksyon sosyal ki fi nn swiv, ti organize? demokrasi. Travay pu sa Leta ikonpri “welfare state”, ti zis Revolisyon Oktob 1917 ti Travayer la se pu deposed bann bann kopi u adaptasyon depi sa reprezant enn priz-di-puvwar kapitalist ki fi nn expropriye tu premye sistem la. par reprezantan klas travayer e lezot dimunn pandan bann syek. Sistem proteksyon sosyal zis peyzan. Zot ti ras puvwar depi Alalong, kan ena enn sel klas, pa apre Revolisyon Oktob 1917 ti enn guvernman burzwa. Zot ti fer pu ena enn leta (andeor sosyete) inklir: li par sulevman ek proklamasyon, ditu. Aturderol, tu dimunn pu - proteksyon pu tu salarye san “Tu puvwar a bann sovyet”, okip fonksyon administrativ eksepsyon kont lisansiman. setadir Konsey Uvriye ki ti’nn Leta. E fonksyon represif Leta - proteksyon kont tu kalite in- devlope depi 1905. Kapitalist pu nepli neseser ditu, kapasite pu travay (ki li maladi, Nu get enn ku kuma nuvo alor li pu fonn. mitilasyon depi lager, invalidite, sistem guvernman ti organize. Larisi ti vinn enn leta uvriye, vyeyes, maternite, lamor kon- Larisi an antye ti guverne par an mars ver sosyalism.  zwen u paran, somaz, etc). bann sovyet. Sa ti bann lasanble/ Rosa - obligasyon pu patron kontribiye konsey konpoze de reprezantan totalite sarz sosyal. travayer, peyzan e solda. Zot ti - peyman enn som egal a lapey eli a enn interval regilye. Bann

24 DAN KAD 100 REVOLISYON RIS LANGAZ ek NINE YEAR SCHOOLING “STRIKE” Le 5 Me, Fim K-lib pe prozet Kan Guvern man MSM-ML pe rezilta dan lexame CPE e nivo ba fi m Strike par Sergei Eisenstein inplemant so Reform Ledika- literesi anzeneral, kuma LALIT lor lagrev. Li form parti dan se le- syon “9-year schooling”, ki ek plizir lorganizasyon edikatif brasyon mondyal sa gran sulev- viz sirtu ranplas lexame CPE pe mintenir depi lontan. Kifer man par tu klas oprime dan Larisi. par PSAC (Primary School pe obliz zanfan Moris aprann Anfet fi m la baze lor enn prelid Achievement Certifi cate), li pe Matematik, Listwar, Zeografi provok buku konfi zyon parmi Revolisyon Ris, an 1905.  dan enn langaz etranzer? Kifer profeser ek paran. guvernman MSM-ML, parey LIV RAM SEEGOBIN Anfet depi 2016 sindika Mauri- kuma lezot guvernman avan, tius Head Teachers Association persiste ar enn tel politik langaz LAGREV UT 79 pe dir ki zot pa rasire ditu lor ki fer ditor zanfan lekol? lafason ki nuvo sistem pe rant LALIT pe lans liv Lagrev Ut 79 Hearing LPT par Ram Seegobin dan kad 100 anviger. So prezidan Moonsamy Hearing ki LPT ti fer an 2009, an Revolisyon Ris, setadir pu Sunassee ti dir dan Le Mauricien kot plizir profeser, paran, analiz pli gran sulevman klas 5 Mars 2016 ki li trakase lor etidyan, akademik ek ansyin oprime dan listwar Moris, e ki mank preparasyon profeser, ek minis ti depoze, fi nn expoz montre ki sa kalite revolisyon mank ankadreman neseser pu ditor kognitif, intelektyel, emo- kuma ti fer Larisi, li tutafe posib. anseyn nuvo size kuma Com- syonel ek kiltirel ki zanfan sibir Li fi nn deza arive. Si pa ti mem munication Skills. Zordi SeDEC akoz zisteman pe siprim zot lang pre ar enn sityasyon kot klas (ex-Bec) ki pe dimann ki reget maternel kan pe montre dan travayer sezi puvwar, pandan kriter pu swazir profeser ki pu lekol. Kifer guvernman kontiyn Lagrev Ut 79, travayer fi nn anseyn Kreol Morisyin kuma aplik enn tel politik ki al ankont truve ki li kapav fer li. Patron li size apartir grad 7 (Form 1). seki UNESCO, buku linstitisyon osi fi nn truve, e li fi nn per. Vandredi 14 Avril ti ena enn edikatif inte rnasyonal prekonize? Lansman liv pu fer le 5 Me, Forum Komisyon Ledikasyon Anplis plizir lasosyasyon kuma zis avan fi m Eisenstein ki Fim MMM lor “9 year schooling ek Playgroup, Terre de Paix, BEC, K-lib pe vizyone. lavenir ledikasyon” kot dapre LPT ki servi langaz Kreol Dan kad 100 an apre pli reportaz lagazet plizir orater ek pu montre dan zot kur fi nn gran revolisyon dan listwar, partisipan fi nn kritik sa reform demontre ki li marse. Ena mem LALIT pu fer enn seri aktivite. ledikasyon guverrnman Lepep la. sondaz SOFRES (2009) kot Bi ladan, se rann omaz a tu Par exanp zot fi nn sulev problem 53% dimunn Moris fi nn dir zot travayer ek militan ki ti partisip leson ki pu zis ranvwaye, mank anfaver servi Kreol pu montre ladan, anmemtan pu tir leson vizyon ek mank planifi kasyon sa Syans dan lekol. Lorla aster ena ladan, anmemtan pu aprofondi reform la. Dan sa Forum la Sheila enn lortograf ofi syel pu langaz nu konesans teorik ladan. Li Bunwaree fi nn mem exprim so Kreol, ena liv gramer, ena osi inportan, pandan sa bann inkyetid lor kalite ledikasyon diksyoner, ena profeser forme selebrasyon la, pu elisid lefet dan Moris e fi nn kritik elitist dan anseyn Kreol, ena liv lekol ki pli gran chalennj, kan fi ni sistem ledikasyon aktyel. Li fi nn an Kreol ek pa mal literatir. Ki ranport laviktwar, se anpes tu dir ki mazorite etidyan ki rant bizin plis ki sa pu kumans servi kalite tandans birokratik pa liniversite pena enn vre metriz li kuma medyom? demokratik, diktater pa lib, sezi Angle e buku parmi fi nn pas Zordi dan lepok modern li enn revolisyon 4-5 an apre, kuma HSC lor kuto. lavantaz pu konn buku langaz birokratizasyon ek diktatir Me seki sokan dan tu sa enn ot nivo. Me kondisyon pu Stalinist ti fer dan Larisi.  bann priz de pozisyon kont reform ledikasyon MSM-ML ena metriz dan Angle ek lezot lang osi byin ki pu ki ena vre DAN KAD 100 REVOLISYON RIS la seki personn pa pe sulev kestyon santral, setadir medyom epannwisman zanfan depann SERI LIV MARXIST lanseynman, ki lakoz problem lor itilizasyon langaz maternel LALIT pe tir enn seri liv lor ki etidyan pe gayne pu metriz kuma medyom dan lekol. Marxism, liv teorik, sa lane la. Angle ek lezot size, setadir Ziska ler, ni MSM-ML ni Pu ena liv lor size kuma travay, kestyon medyom lanseynman ki bann parti dan lopozisyon dan ki ete “lapey”, alyenasyon, dan- servi pu montre dan lekol. Parlman pa fi nn montre okenn ze get lemond anterm “sitwayin” Reform 9-year schooling pa volonte politik pu aret ditor ki swa “Morisyin”, ek 2 text Marx mansyonn nanye lor medyom. zanfan Moris pe kontiyn sufer li-mem.  Alor ki lefet pa pe servi langaz dan lekol. Zot ankor pe kurbe maternel kuma medyom samem divan sa politik langaz ki dat ki prinsipal responsab move depi lepok kolonyal.  25 NUVO FAZ DEMARE DAN SA LONG LALIT KONT KART IDANTITE

Plis ki 3 an, LALIT fi nn tini enn individi “siperyer” kapav ek Leta, ena enn responsabilite lor modord, “Go-slo: Pa prese zis alonze, fer lagrev lafi n sak pu pa pran desizyon, ni donn pu tir nuvo kart idantite!” Ena fwa enn lalit kumans sofe, e mo-dord, ki al expoz dimunn plis lezot, plito individi, ki dir: “Mo abrakadabra, li fer gayne! (Ena vilnerab dan muvman a pli buku pa pu donn mo lanprint, mwa!” enn lartik lor nu sayt par Ram trakasri administratif ek plis Nu modord li form parti enn lalit Seegobin lor kuma servi metod represyon. Sa li pu ekivo “donn politik. Pozisyon individi, li enn lagrev lafi n dan kad lalit politik). dimunn kuma manze pu kanon”, pozisyon personel. Enn modord Lalit deklas, lalit pli inportan ki chair à canon kuma Franse dir. ek enn stenn individyel pa mem ena, li enn lalit kolektif. Sa koze la li sorti depi gran gran zafer. Dan LALIT, kan nu ti revok zeneral lor zot suval ki donn lord Enn modord politik li pa enn modord go-slo kont kart idantite, infrantri pu atak kavalri akote video-geym. Si nu zis tire baw- setadir apel pu enn nuvo faz kanonnye ar sinp bayonet. baw-baw, uswa apiye-mem san dan sa lalit la, ansam avek lezot Amezir lalit ID kard – ki li, li refl esi, nu riske fer ditor, e nu organizasyon dan Kolektif – sa ti zis enn sel akrosaz dan sa gran osi riske perdi batay la. Nu, apre 10 Mars 2017 – sa revokasyon batay kont represyon, ki asontur, tu, nu dan kote klas oprime. Pu la li form parti enn lalit kolektif zis enn sel parmi buku batay gayne, nu bizin refl esi plis – buku - enn lalit ki nu, antan ki parti, dan gran lalit pu sosyalism – pe plis – ki klas opreser bizin refl esi, pe amene depi 30 an. Premye sanz vites, nu ena pu arete, fer nu li. faz lalit nu fi nn amene kont kart bilan. E pu nu dan LALIT, “lavik- idantite, li dat depi 1987. Alor Ziska ler, modord LALIT fi nn: twar” li vedir kitsoz byin pli larz: nu kone ki nu pe dir kan nu koz Pa prese, kamarad! Sa mo-dord al ver transformasyon sosyete, “enn faz dan lalit”. Ena individi la ti par rapor ar dedlayn. Kan kan li pe vinn enn sosyete kapav swazir pu met paryaz, gete dernye dat arive, lalit la oblize sosyalist kot tu dimunn egal, lib kisannla ena plis kuraz refi z tir sanz so natir. Par defi nisyon. Li e kot tu dimunn deside ansam kart pli lontan, me nepli kapav nepli enn go-slo. Nu lapel pu kimanyer rul lasosyete, inklir ena modord go-slo, apre dat pa donn lanprint ti form parti sa lekonomi. Nu gard an-tet sa bi expirasyon. Nu pe aster rant dan go-slo la. E li ti an-proporsyon an-komin la, kan nu pe amenn enn nuvo faz. avek danze enn databeys santral lalit lor kestyon ID kard. Pu nu, Depi 2013, laplipar dimunn permanan ki Leta asterla fi nn lalit lor kart idantite li pa enn mal erezman fi nn galupe al tir nu- detrir – akoz sikse nu lalit “singul isyu”. vo kart – ki li par lafreyer ubyin kolektif. par labitid sumet divan lotorite. Rezistans individyel? Ziska ler, LALIT fi nn kapav Me, zot pa “inferyer” akoz sa. asire ki dimunn ki swiv nu Ena sertin individi zis refi z tir Kontrerman a bann ki fer li vinn modord pa gayn tro lamerdman. kart, zot tusel. Ladan ena enn enn kestyon moral, LALIT met, Me apartir asterla, kan lalit pe parti ki an-bonn fwa zot krwar e depi byin boner fi nn met, tu nu ariv ver lafi n enn faz, li enn but ki Guvernman kapav kapitile zefor dan mobiliz lor baz demand lalit ki riske vinn amer. Li riske dernye ler. Enn lot parti pretan ki inifye mazorite dimunn ki fi ni vinn enn batay datrisyon, setadir zot “pli siperyer” ki dimunn ki tir kart ar minorite ki dan go- Lotorite gayne atraver fatig fi nn tir kart. Ena osi enn-de lider slo. Fason ki nu fi nn fer sa se muvman la lor letan. lorganizasyon ki pe anons enn par atak databeys santralize (ki Amezir, enn par enn, sak modord ki so prop manb pa swiv. aster fi ni detrir), e anmemtan, individi al perdi so vye kart Tusala, pena sime li avans lalit atak kad legal represif: lefet ki li idantite, dekuver ki so paspor klas oprime. Kapav-et li fer enn- obligatwar, lefet ki polisye kapav expire, letan li bizin akonpayn de dimunn santi zot byin inportan. exziz ki nu prezant li, inpoz gro- enn fami pu enn loperasyon deor, Me samem tu. Tu dimunn ki zwe gro lamann ek prizon, manyer li li bizin, kan li tusel, al tir nuvo spor an-ekip kone ki se enn lekip donn lapolis e mem servis sekre kart. Lerla u truve kimanyer ki konn zwe kolektif ki gayne. inperyalist akse a data personel. sa taktik refi z tir kart, li fatig Zwer indiviyel so kapasite, mem Alor, li res enn lalit politik ki nu muvman la. Dimunn pu santi dan futborl, li selman inportan viz pu gayne. defet. Li pu santi li fi nn sumet, dan kad zwe kolektif lekip la; latet bese, an izolasyon, e li pu sinon enn zwer avan-sant ti pu Non a taktik chair à riske gayn santiman kilpabilite kapav zis tap bul depi moman canon totalman initil. Ala kifer pu refri sufl e kumansman match, Ladireksyon enn parti kuma kontinye, mem asterla gard mo- met gorl anplas-anplas! Uswa LALIT, ki pe opoz klas dirizan

26 dord pa tir nuvo kart, li enn erer. me samem tu. Dan enn parti esek, nu bi, pu byin vit expoze par E apartir asterla, seki pe par exanp, enn dimunn ki zwe realite mem, kuma fos. Taktik pu kontiyn refi z tir kart, si li ena defansiv pa kapav fer plis ki enn amenn enn Kart Idantite divan so paspor, si li ena enn laysenns dror. Mem si so adverser fer erer Lakur lazistis, par exanp, fi nn kondire, li pu ena lavantaz lor lor erer! Klas opreser, erezman, ed lalit kont kart idantite, e li seki pena. Plis u dan enn klas fer buku erer! Kontradiksyon dan fi nn osi antrav li. Guvernman pa sosyal pli ot, plis u alabri trakasri sistem kapitalis obliz li fer erer fi nn kasyet deryer zizman lakur, birokratik. Seki enn klas sosyal mem. malgre li plebisite pu tir sa Kart pli “ot” ki komi labank pu, apartir la dan eleksyon zeneral 2014? asterla, ena lavantaz lor dimunn E ka Lakur kapav osi fer nu bi ki dan enn klas sosyal pli “ba” politik ditor. ki komi labank. Seki vilnerab pu Premye Lexanp: Apre Cha- plis expoze. Lotorite pu desann gosyin fi nn servi taktik al Lakur dimunn pli frazil, enn par enn san pandan 20 an, Leta Britanik pitye, depi dan muvman. fi nn ofer zot enn risetulmennt Pu persiste san ena enn plan kolonyal. Me sa li lekontrer “sime sorti” kolektif depi enn liberte pu return kot u kan u anvi. taktik ki nepli viyab, li kareman Antuka, Leta Britanik pa fi nn iresponsab delapar lidership ezite pu retir so lof – mem sa enn organizasyon, sirtu enn risetulmennt kolonyal. parti politik. Individi kapav fer Dezyem Lexanp: Apre 10 an ki seki li anvi. Enn individi kapav Rezistans servi taktik al Lakur, ki desid aret so protestasyon kan Desin miral, Diego Rivera zot fi nn reysi gayne kont sistem li anvi. Li kapav kit pei ale, Pa bizin dir, batay lor kart Bestluzer? Nanye. Apart enn personn pa pu kone. Li kapav tir idantite li pa sel kanpayn ki menas pu fer nuvo resansman so kart kan li anvi an-katimini. LALIT amene. Li form parti enn kominal alafi n zot ka Nasyon Li kapav kareman disparet depi stratezi politik zeneral. Enn taktik, Zini. Sa li lekontrer seki zot ti pe sirkilasyon. Individi pena pu mem si li enn bon taktik, li pa sinserman vize. rann kont personn. Par kont, sifi . Go-slo li fi nn enn bon taktik Enn taktik ki kontiyn garde enn parti politik pa kapav fer ziska ler. Me li riske vinn enn fay mem kan li nepli apropriye, li sa. Enn parti politik, pu li sirviv, taktik dan enn ti-mama. Nu ena kapav osi fer ditor osi. Li kapav ena pu mazinn enn modord avek pu sanz vites zordi – lor kart ID dekuraz dimunn dan muvman. sansibilite, avek konpasyon, pu la. Nu ena pu desid enn seri nuvo Matirite pu konn tu dimunn ki ena pu swiv li. taktik ki inifye tu dimunn ki kont bat retret Parey kuma arive dan enn pu opoz kad legal kart obligatwar nerport ki lagrev uswa go-slo an-antye. E natirelman, kuma sak zenn lor sayt travay, ariv enn moman Li nu stratezi ki etablir bann futborler ki pe kumans konn kot ladireksyon bizin propoze prinsip zeneral dan lalit la, e ki drible kone, u bizin kone kan ki revok modord lagrev. Kan li permet nu ziz nerport ki nuvo pu bat retret – pu evit enn aryer vinn evidan ki ena plis pu perdi taktik, e evalye so posibilite uswa pu prepare pu enn prosenn ki pu gayne, sa vedir ler inn vini marse. latak. Pas par deryer dan enn pu devlop enn nuvo taktik. Ala E anpasan, anu get kestyon match futborl, li itil. Laful averti moman kot fi nn arive zordi dan kisannla pli “moral”? Sa, li kitsoz aplodi sa kalite taktik la. Zis lalit kont nuvo kart idantite. ki dimunn dan klas oprime zize dimunn ki pa refl esi ki pipe kan LALIT fi nn tini modord “go- kan li obzerv ladireksyon enn ena sa kalite muv la. slo” pandan plis ki 3 an. Tutolong, muvman lor letan. Individi pa Nu bizin avanse, me avek nu fi nn inifye tu dimunn dan klas donn li mem meday par dir, “Mo enn nuvo bi. Pa zis atraver oprime ki’nn fi ni tir kart dan sa pa pu tire kart, mwa!” enn poyne dimunn refi z donn muvman la. Zot osi, byin suvan lanprint, me atraver batir enn Kuma servi taktik zot kont sistem Kart. Asterla nu kanpayn pu Guvernman revok ena pu dir ansam: Lalit kontinye! Taktik neseser, byinsir. Me sa kad legal kart la an antye, pa Enn sel taktik, li pa kapav eternel. taktik, li bizin avans nu stratezi. zis retir so laspe biometrik. E sa Nu fi nn fer lalis enn 36 aksyon li form parti lalit pli larz pu plis Bi li sosyalism (sakenn ladan enn taktik) ki liberte pu tu dimunn, pu mwins Batay kont nuvo kart idantite li LALIT fi nn amene ansam avek sirveyans, kont represyon. E sa enn batay defansiv. Si nu fye zis lezot organizasyon uswa antan ki osi, asontur, li form parti lalit lor stratezi defansiv, nu pa pu parti. E lalit-la kontinye. pu sosyalism. Avan ki nu fer reysi amenn sosyalism, zame. Nu Me taktik ki paret briyan, me lalist demand ki bizin sanze kapav limit “skor” nu adverser, eternelman gard nu lwin depi dan lalwa, anu gete kot nu ete.

27 Anu evalye viktwar INTERVYU Lindsey Collen koz dan inpresyonan ziska ler KLINER LEKOL SINPOZYOM NURSING ASSOCIATION Nu ena 3 viktwar mazer pu sele- DISKUR PU LALIT bre ziska ler: Kan mo ti rant travay ar Mauriclean kom kliner kolez Lindsey Collen ti invite pu 1. Dan eleksyon zeneral 2014 ek 7 an desela, ti fer nu travay pran laparol lor nom LALIT minisipal 2015, sa lide ki kapav zis 3-erdtan par zur, enn but dan sinpozyom ki ki Nursing servi nerport ki “pyes idantite” granmatin, enn but apremidi. Association ti fer a lokazyon olye servi enn sel kart idantite Lerla enn an desela, telman paran Zurne Internasyonal Fam. Sin- ti popilarize a enn tel pwin ki fi nn fer konplint ki twalet res tro pozyom ti ena lye le 20 Avril, lotorite fi nn adopte sa pratik la. sal ki Minister fi nn bizin met fon Minispalite Port Louis. Mm Pra- 2. Konsyans popiler lor danze dan PTA kolez pu pey kliner pu mila Paten ti osi pran laparol. sirveyans elektronik fi nn vinn 100 okip twalet enn zurne. Savedir Lindsey Collen fi nn explike fwa plis pandan sa kanpayn la. mo fer mem travay netwayaz, kuma lalit fam zordi fi nn devye Ant-ot, travayer fi nn kumans refi z me se PTA ki fer mo lapey aster. depi seki li ti ete lontan – setadir donn lanprint pu prezans; sindika Depi plis ki 1an, mo rantre depi emansipasyon ek liberasyon ki ti pe reklam kamera dan bis 7.30a.m, fi ni 3.00pm – enn zurne fam. aster pe denons kamera dan bis. antye. Aster mo lapey fi nn vinn Li fi nn dir ki aster buku lorgan- 3. Leta fi nn detrir databeys san- Rs8,500 par mwa. Me mo ankor izasyon fam resevwar larzan depi tral. Savedir mem si data ki Leta lor kontra mem mo fi nn fer plis ki ONG, alor zot bizin redevab a garde tanporer li tuzur res vilner- 1 an. Sik ek lokal pa gayne. Bann saki pe donn zot fon. Suvan zot ab, efektivman li vilnerab, Leta paran osi pa dakor avek sa sistem fi ni par tom dan kad etrwa enn fi nn angaz li pu pa servi li. la. Se pa Minister ki pey travayer lalit lor enn “single issue”, kuma Nuvo modord: “Revok direk, ek paran bizin kontribiye vyolans kont fam ubyin drwa lalwa ki tini kart ID!” dan lapey travayer kliner twalet. reprodiktif. 1. Revok sistem kart Ramgoo- Bann ki travay dan lakur, zot Lindsey Collen fi nn liye sa lam, savedir servi li zis kuma enn ankor travay pu Mauriclean. Zot, dev ya syon avek nuvo santralite pyes idantite parmi lezot. zot travay zis 3erdtan par zur. enn stratezi baze lor “Gender”. 2. Denons rezim Jugnauth ant-ot, Ena fwa gayn Rs1,500, ena fwa Li enn mo ki paret inn sorti pu so lipokrizi ek so lintansyon gayn Rs.2,000. Ena fwa gayn depi Labank Mondyal ubyin represif, akoz: Rs2,500 depann komye travay Fon Moneter Internasyonal, e li a) Li pa fi nn revok kad legal. ena. Dan tu lekol primer ek kolez asosye avek bi pu fer fam gayn b) Li pa fi nn disud laspe biome- ki mo kone, sityasyon kliner li ekite andan dan yerarsi patriakal. trik kart-la. kumsa. Kumsa li anfet ranforsi patriasi. c) Li pa fi nn revok lalwa ki fer Minister ti bizin anplway dimunn Ena lorganizasyon kuma WIN, kart-la obligatwar. pu okip lakur ek netwayaz lekol. Gender Links, ubyin SOS Fam ki d) Li pa fi nn revok lalwa ki per- Kumsa zanfan lekol ek kolez ena ranforsi sa konsep ki an kontras met ofi sye Leta fors u prezant u enn bon lanvironnman, kumsa avek lalit fam dan bann lane kart. paran pa pini, ek kumsa travayer 70 kan tu fam ti pe debut kont e) Li mem pa fi nn revok lamann osi ena sekrite anplwa, kondisyon patriarsi. ex orbitan ek santans prizon. travay ek lapey rezonab.  Lindsey Collen fi nn osi dir f) Li pa fi nn amand Data Pro- ki buku fwa andan dan viktwar tection Act pu anpes lapolis gayn Intervyu MF par RL ena osi but-but defet. Zis pu ra- akse a data personel. pel ki Nursing Association an- g) Li pa fi nn amand Data Pro- sam avek MLF ti amenn lalit tection Act pu anpes CIA, the lor dekriminaliz lavortman, NSA, GCHQ u lot servis sekre e fi nn ena enn sertin viktwar, inperyalist ena akse a data. setadir lavortman nepli totalman h) Li pa fi nn fer retir foto biome- interdi. Me dan sa viktwar la ena trik u lanprint ki dan kart-la osi defet – dan lesans ki akse a malgre Zizman Privy Kawnnsil. lavortman li extreman limite. i) Li pa fi nn mem retir sa seksyon Ena zis 4 rezon pu enn lavortman Civil Status Act ki permet azut legal: lavi mama andanze, fetis la ankor linformasyon lor kart. arisk, fi nn ena vyol ubyin inses. Anu fer tulede Ramgoolam Lindsey Collen fi nn koz lor ek Jugnauth pey pri politik pu vyol, kot apre buku diskisyon sa sistem kart represif la!......  dan LALIT, fi nn konstate ki LALIT, 21 Mars, 2017 revandikasyon pu enn fam gard dan sak istasyon lapolis, li pa

28 enn revandikasyon ideal. Dayer, RIVYU LIV LOR LAGER VIETNAM lafors polisyer enn yerarsi patriar- kal, par exelans, e etan done nu DISPATCHES pa pe revandik met zom polisye deor, nu pe anfet revandik enn lafors polisye pli gran. Dayer, sa revandikasyon la li inplik ki fam kontiyn al donn depozisyon dan stasyon lapolis, alor li enn move demand. Ti bizin plito, lir dir, revandik enn “Rape Crisis Unit” dan sak kasyelti sak lopital dan Moris e usi dan Rodrig. Seki nu fi nn fer. E nu fi nn gayne. Setadir fam ki fi nn sibir agresyon seksyel al direk lopital. Depi lopital li gayn dabor tu so swin, ki li medikal, Desin kont lager Vietnam sikolozik, medsinn anti-groses e Ena enn liv apel Dispatches. So lao enn trinite Komandan: enn pu bare kont maladi sexyelman tit vedir rapor depi fron lager. zeneral lizye ble wadire enn ero, transmisib. Depi la, fam ki vyole Li ekrir par Michael Herr, e ti enn anbassader kuma enn kikenn kapav deside si li ule fer enn keys pibliye kuma enn liv an 1977. Li ansarz SAMU pu vye dimunn, Lapolis ubyin non. Dan sa ka la, anfet enn seri rapor depi Lager ek enn farser tapazer san pitye polisyer la, li deplase, li vinn Vietnam, ki ti pibliye dabor dan sef CIA”. (“At the bottom was dan lopital pu fam la donn so magazinn kuma Esquire, Rolling the shit-face grunt, at the top a steyment. Dokter lapolis, parey. Stone ek New American Riview Command trinity: a blue-eyed Li deplase. Pa fam viktim vyol ki pandan lager Vietnam, 1967-69. hero-faced general, a geriatrics- bizin al istasyon avan, lerla Line New York Times dekrir li kuma emergency ambassador and a Barracks pu examin medikal. Li “pli bon liv lor lager Vietnam”, hale, heartless CIA performer.” fi nn dir sa revandikasyon la ti e gran ekrivin espyonaz, John Alor, u gayn paz apre paz, sa enn lide depi enn zom manb dan Le Carré site lor kuvertir liv: realite kri: atake, defann, kurvfe, LALIT. Li vreman fer patriarsi “Pli bon liv ki zame mo fi nn lir lamor, lafreyer, destriksyon, e met aryer. E li donn fam dinite. lor zom ek lager dan nu lepok”. regar sinik sosyete lor lager. Me, Li sanz balans defors sosyal dan Sirman, kan li dir “dan nu lepok”, seki fer liv la gran, se Herr so faver viktim la. li pe kit lespas pu Tolstoy so War fi yling profon pu tu sa solda anba, An 2002 ti ena enn viktwar and Peace, lor lekel mo ti ekrir tu sa reporter – enn parti dan bez kan ti introdwir sa Sexual As- dan dernye Revi LALIT nimero mem – tu sa sosyete ki pe rwine sault Unit dan lopital Candos 128. dan Vietnam. E kimanyer li enn ek Jeetoo, me li fi nn fonn akoz Si zame u anvi konpran orer proses demonyak, enn kote, Minister pa ti ase fer kone. MLF lager, e rol Leta ladan, lir sa debride, lot kote. inn seye, me nu pena ase puvwar Dispatches. Li dir pu lir. U pa Li pa etonan ki apre lager, li pu fer tu dimunn kone. An 2006, kapav lir plis ki 5-6 paz dan pa fi nn reysi ekrir naryin pandan nu fi nn reysi fors enn nuvo Minis enn zur, telman li bulversan, plizir lane. Li ti kumsidire fi ni Fam tir enn Protokol ekrit, kot telman u pa’le absorb seki u pe brile, kuma enn et imin, e fi nn fam al direk lopital (nerport ki lir. Me, li rapel nu ki ete lager. bizin refer. lopital dan 5 gran lopital Moris, Enn ti sitasyon kan pe atann Zordi ena tu kalite menas nuvo plis lopital Rodrig), e kan li tir so Saigon: “Asize Saigon ti kuma vag lager pe menase – deza Kart, Unit la (enn fast track) vinn asiz omilye petal pliye enn fl er ena lager dan komye plas kot an-viger. anpwazone ... Vilaz, mem seki tuzur USA ena ubyin fi nn ena Lindsey Collen ti fer enn lapel gran, ti frazil, enn vilaz kapav enn rol agreser ki li dan Lasiri, ki devwar tu fam pu fer kanpayn disparet dan enn tanto.” (“Sitting Lirak, Lalibi, Palestinn, Kore. Li pu popilariz sa protokol la. Ti in Saigon was like sitting inside inportan ki nu tu rod fason politik fer distribisyon kopi protokol the folded petals of a poisonous pu gayn enn kontrol demokratik parmi bann ners ki ti prezan. fl ower ... Villages, even large lor nu “lider” pu anpes zot rant Sindika inn angaz li pu fer konn ones, were fragile, a village could dan lager agresyon. Antuka, li vo lapenn lir sa liv la sa protokol la dan so sekter.  disappear in an afternoon.”) Ubyin, kan li pe get kisannla kuma enn rapel lor natir lager.  SJ dan Vietnam, “Anba ena sa Lindsey Collen infantri marinn lagel-kaka, e

29 FIM “METROPOLIS” SO SINIFIKASYON PU LAMONTE TRUMP, LEPEN, DUTERTE & CO. LYIN ANT FASISM EK KONSANSIS SOSYAL Ki leson enn fi m blan-nwar, enn Kan fi m la ti sorti Goebells, ki ti alepok. Travayer sanse tro bet pu fi m mye, enn fi m turne ant 1924- ansarz propagann pu parti Nazi, rul enn sosyete. Travayer, dapre 1927 kapav kite pu nu zordi? Dan ek Hitler limem, ti byin kontan fi m la, reprezant “lame” sa lekor Fim K-lib mwa Avril, ti prozet fi m la. Tusala pu dir li enn fi m ki ki sosyete ete, tandi ki patron enn fi m ki ti sorti dan sinema Lal- donn nu enn lide latmosfer dan reprezant so “latet”. Fam ONG mayn 1927, setadir anplin kum- Lalmayn dan bann lane 1920. E reprezant leker. ansman veritab lamonte fasism, li rapel latmosfer dan USA kan Naratif dezyem lamwatye me enn lepok kot li pankor ti kler Trump inn eli. fi m montre enn realite ki buku pu tu dimunn ki so danze. Ala tram fi m. Li dan enn lavenir dimunn bliye: Nazism, li ti rod Pu donn enn lide kimanyer fi tirist. E so premye lamwatye li konsansis sosyal. Li atak lalit dimunn pa ti ankor truv danze, lor sosyete deklas dan enn gran deklas. Li rod likid lalit deklas ala seki Winston Churchill ti ena lavil, batiman byin ot wadire – literalman nway li. Sa se tram pu dir lor Hitler osi tar ki 1935: Dubai zordi, ti-avyon ek trin pe dezyem lamwatye fi m. Sa tifi “Li pa posib ziz enn personalite sirkile ant gratsyel. Travayer ONG la ek sa garson patron (ki piblik osi gran ki Adolf Hitler travay anba later, e viv anba tom amure), zot reysi fer patron byin avan ki atann get so lavi an- later, par milye, kuma batayon ek lider travayer trap lame antye. Mem si so aksyon politik dan enn larme travayer. Dimunn (literalman) pu sov sosyete. Tu dan lavenir pa pu exkiz tor ki so ris, sinbolize par sef patron sa fi ni kuma enn happy ending. aksyon fi nn deza fer, nu bizin seri lizinn ki prodir lenerzi pu Seki inportan dan fi m la, se li rapel ki listwar ranpli ar lexanp gran lavil la, ek so garson, ek rapel nu ki Nazism, ki lextrem zom ki fi nn gayn puvwar atraver inntelijennsia ki reprezante par drwat, so veritab bi. So bi se pa metod sever, brit, mem orib, me enn syantis fu, zot viv lao, al zot pu tuy dimunn lor baz kominote ki kan-mem sa fi nn, kan zet enn opera, ena gran gran lespas, biro, (sa li so mwayin, so taktik), so bi regar lor totalite zot lavi, kit enn trenn-devi kuma milyoner zordi. se pu detrir lorganizasyon lamas repitasyon kuma gran dimunn Zistwar la se garson milyoner dimunn, pu detrir tantativ pu fi ni ki zot lavi fi nn anrisi zistwar la, ki pa konn lexistans lavi tu ar sa bann divizyon dan sosyete limanite. Petet li pu kumsa ar sa milye travayer su-terin la, ki kapitalism inpoze. Hitler.” (Telman sa sitasyon dekuver zot par azar kan li swiv Alor, memwar ki sosyete kap- grav pu repitasyon ek zizman enn zenn fam, espes enn dimunn i tal ist ule ki nu garde de Hitler, Churchill, li vo lapenn sit li dan ki fer travay ONG, ki pe okip sa se li fi nn tuy 6 milyon dimunn so prop parol an Angle: “It is not bann zanfan travayer la. Kominote Zwif. Ki vre. Ki nu possible to form a just judgment of Premye lamwatye fi m la expoz bizin rapel. Sa debordman krimi- a public fi gure who has attained realite deklas: enn gran lamas nel ki Nazism provoke lor baz the enormous dimensions of Ad- anba later pe erinte pu ki enn-de kominal. Me anfet bi politik se olf Hitler until his life work as a dimunn ris plane. Parey kuma viz eliminn kominist, sosyalist, whole is before us. Although no zordi. Ena osi syantis, ki fu, ki sosyal demokrat, sindikalists, sub sequent political action can fi nn invant tusala pu patron. Li interdir zot par ti, exterminn zot. condone wrong deeds, history is avoy promne sufrans travayer. Pu sa ki li ti gayn sutyin depi gran replete with examples of men who Inpe kuma inntelijennsia Moris. indis triyel dan burzwazi Al man. have risen to power by employing Plis ena sa fam ki okip zanfan Pu sa ki li ti gayn sutyin gran zene- stern, grim, and even frightful travayer, ki kuma ONG zordi. ral larme Alman. E, kan nepli ena methods, but who, nevertheless, Ziska la, fi m la vremem enn lorganizasyon ki defann lamas when their life is revealed as a expozisyon sosyete – ziska 2017 dimunn, foli mertriye Hitler nepli whole, have been regarded as – distopik, setadir pa itopik, kontrolab. Par personn. Tu so great fi gures whose lives have lekontrer enn itopi. Enn lanfer. laenn anti-semit ik, kominal, anti- enriched the story of mankind. So Avek konplisite akademia, lapres, omosexel, deborde.  may it be with Hitler.” e travay elastoplas ONG, e Lindsey Collen Fim la ti fer par gran sineast linnyorans zenn dan klas patrona. Referans Fritz Lang, ki plitar ti kontan Travayer fer enn sulevman ki 1 Book Review kurt ki pruv sutyin gran gran so prop fi m akoz li ti truve li ti telman san preparasyon, ki zot indistriyel pu Hitler, e explik kifer: tro vant Nazism. Anfet li ti kit riske nway tu zot prop zanfan akoz http://www.vanityfair.com/news/1999/02/ Lalmayn. Anfet so fam a lepok, zot sabotaz larg dilo dan subas- hitchens-199902 Thea von Harbou, ki ti ekrir skrip man kot klas travayer viv. Fim la, 2 Alone in Berlin, ubyin nuvo edisyon “Berlin” baze lor so prop roman, ti vinn alor, enn atak direk kont muvman tukur, par Hans Fallada, pli bon roman lor enn manb parti Nazi an 1930. klas travayer dan Lalmayn lamonte fasism, e baze lor fe.

30 LALIT ZWENN KANPAYN INTERNASYONAL PU 1,500 PRIZONYE PALESTINYIN DEKLANS LAGREV LAFIN LIBERASYON TRAVAYER 17 Avril mark Zur ne Internasyon- MARUTI-SUZUKI DAN MANISAR, LIND al Prizonye Palestinyin. 1,500 prizonye Palestinyin fi nn kumans LALIT fi nn avoy enn let a travayer lor plizyer sarz. enn lagrev lafi n ilimite. Lapel pu guvernman Modi atraver lan- Seki pli grav se ki fi nn met deklans sa la grev la fi nn lanse par basad Indyin dan Moris le 15 sarz murder lor 13 travayer, san enn prizonye politik, Marwan Mars pu proteste kont arestasyon ki ena veritab evidenns, e 12 Barghouti, manb Fatah, depite arbitrer ek kondanasyon 31 parmi sa 13 la, se bann dirizan Palestinyin ki fi nn pas 15-an dan travayer Maruti-Suzuki. sin di ka dan lizinn Maruti-Suzu- prizon Israel. An 2012 travayer lizinn loto ki. Sa 13 travayer la fi nn gayn Bi sa lagrev lafi n la se pu atir Maruti-Suzuki ti mobilize pu kondanasyon a-vi. Li enn atak latansyon lemond lor seki lavi rekonesans zot sindika e kont grav lor liberte sindikal. su lokipasyon militer vedir, pu sistem travay lor kontra. Patron Muvman sindikal dan Lind pe denons e expoz tortir, move tret- ti kont rekonesans sindikal e truv sa sarz la ek santans ki fi nn man, neglizans medikal, ki pri- kont anplway travayer lor baz prononse pu kondann sa bann zonye Palestinyin sibir dan pri- permanan. travayer pu prizon avi byin byin zon Israel. Israel itiliz detansyon Pandan sa konfl i la fi nn ena enn dir. administrativ pu ferm Palestinyin insidan lor sayt kot malerezman Zot pe kontiyn mobilize atraver san pas lakur, san met sarz. Zot enn manejer fi nn perdi lavi. manifestasyon dan diferan sayt mem interdi prizonye gayn vizit. Lapolis fi nn aret 148 travayer. pu dimann liberasyon sa 13 Dapre enn deklarasyon komin Dan labsans prev sifi zan, 117 travayer la. LALIT dan lelan plizir lorganizayon Palestinyin travayer ladan fi nn libere. Me, internasyonal pe sutenir zot.  pan dan lagrev, lotorite Israel fi nn DPP fi nn kontiyn purswiv 31 RK ferm pre enn milyon Palestinyin depi ki Leta Israel etablir an 1948. Dapre Addameer, enn lasosya- H.E. Anup Kumar Mudgal, syon ki sutenir prizonye politik, Indian High Commissioner, Port Louis, Mauritius depi Mars sa lane la Israel fi nn arete e ferm 6,300 Palestinyin. Dear Sir, Depi 1967 ziska zordi, ant 800,000 ek 1 milyon Palestinyin LALIT party in Mauritius is making an urgent appeal to zom, fam, zanfan inn ferme. Sak the Indian Government through your offi ce to save the 31 fami dan Palestinn okipe – West workers from the Maruti-Suzuki, Manesar Factory who Bank, Zerizalem Est, Band Gaza were recently convicted of various offenses, following a – afekte par swa arestasyon, an- strike, and following the death, at the time, of the actions priz onnman. 2 manb LALIT ki of one of the Factory’s Directors. I personally met trade fi nn al dan Teritwar Okipe fi nn union delegates from the Maruti-Suzuki union last year temwayn sa dir realite. in Mumbai. It has yesterday been reported to LALIT that, Depi lagrev lafi n fi nn deklanse while there was no evidence produced to prove any link fi nn ena manifestasyon sutyin pu between the unfortunate death of a director following prizonye angrev partu dan teri- an incident in the Maruti-Suzuki factory in 2012 and the twar okipe, depi West Bank ziska workers’ actions, yet 13 people, of whom 11 are trade Gaza e osi dan Israel. Muvman union leaders, have been convicted of murder in this Non-Aliyne ek plizir pei pe case. They therefore run the risk of the death penalty or sutenir sa lagrev lafi n la. life imprisonment. This follows their legitimate struggle Sa aksyon ankomin prizonye for better work conditions in a diffi cult epoch for working Palestinyin montre sa determin- people world-wide. a syon ek kuraz ki karakteriz lalit dan Palestinn kont vyolans LALIT now joins the International Call to save the lives of Israel so lokipasyon militer ek the Maruti 13. We also call for all 31 workers to be freed. kolonizasyon. LALIT solider ar lagrev lafi n Yours sincerely, prizonye. Bizin izol Israel. Bizin Rada Kistnasamy kontiyn boykot prodwi Israelyin, LALIT dezinvesti dan Israel e mintenir 15 March, 2017 presyon pu sanksyon kont leta Israel. 

31 KESTYON LATER

SEKI NU PA’LE

LALIT pe fer kanpayn kont Guvernman ki pe ankuraz tablisman bayant later agrikol ar milyarder ki vinn koloniz Moris. Kifer pa pans pu angaz u ladan? Kontakte LALIT: [email protected] 208 5551..

32