Present system There are three verbal systems: present, , and . and The stem and the endings of the are formed differently in each.

)

)

Each system has its own set of tenses and moods. )

e

o

l

ṅ Indicative mood

l

( the Present System i

(

l

(

d

d

o

● o Finite verbal form ् d The ten present-stem classes (gaṇa) correspond to ten ितङन्तम o

o o (laṭ)

o

m

m

different combinations of vikaraṇas.

e

m

e

v

v

● e

i

All of these vikaraṇas are reserved for the active i

t

v

Root Ending t

i

c

a + + t n tense (laṅ) (kartari prayogaḥ); a separate vikaraṇa yaK is used for r

a

u

e

t

j

p धातःु ि픿करणः ितङ् p

the passive (karmaṇi prayogaḥ) and impersonal (bhāve b

O

m

u

I prayogaḥ) Stem अङ्गम ् S ● Some stems are subject to vowel gradation: ● strong stem: before paramaipada ekavacana NB: In the chart below, capitalized letters are Pāṇinian diacritics (anubandha) which are not ● weak stem: before all other endings part of the suffix, but give us information about how to use the suffix. Bold represents guṇa.

a strong stem weak stem

n

i

s

a

d

.

.

d

n

n

c

i 1. bhvādigaṇaḥ ŚaP e dhātu + -a- i

==

l e

m

t

भ픿॰ l r

d

a

s

a

e

o

y

c

f

m

d

a

e

e

e 2. adādigaṇaḥ luK n

dhātu + ∅ h dhātu + ∅ r w

e

t

l

m

ए॰ इ॰ a

a

a

a

y

s

y

l

l d

d

e

e

e

a

n 3. juhotyādigaṇaḥ Ślu abhyāsa + dhātu + ∅ h l

c

abhyāsa + dhātu + ∅ h

l

a

t

i

t जहो॰ु ज॰ु

a

,

,

r

-

s

s c

o

e

a

a

t

e

-

g

s

h

r

i

4. divādigaṇaḥ ŚyaN

n dhātu + -ya- == ”

a

s

l

a h ि餿व्य॰

y e

h

e

r

a

c

s

w

o

e

w

o

,

l

)

h 5. svādigaṇaḥ Śnu m

dhātu + -no- dhātu + -nu- v

a

v

e

T सनो॰ु सनु ॰ु

t

e

/

.

s

)

m u

-

m

e

e

e

d

t

H

6. tudādigaṇaḥ Śa h

s

h

dhātu + -a- == n a

t

t

ु a

n

त餿॰ ,

e

-

9

i

h

y

e

r

t

/

d

i

k

,

.

h 7. rudhādigaṇaḥ ŚnaM

)

n

t dhātu + -na- (CV-na-C) *

dhātu + -n- (CV-n-C) 0

g

् ्

a

a

셁णध॰ 셁न॰ 1

<

t n

n

i

i

8

-

n

d

d

,

ā

ā

d

n

r

u

7

n

8. tanādigaṇaḥ u a

l dhātu + -o- n

ā

dhātu + -u- -

,

c

ī ु e

k

6 तनो॰ तन॰ 5

r

n

a

,

,

y

k

i

(

(

4

3

e

r

,

,

t t

o 9. kryādigaṇaḥ Śnā dhātu + -nā- dhātu + -nī- h

(

1

2

t

n n

क्रीणा॰ क्रीणी॰

c

s s

a a

e

i

a

a

s

t n n

a

u

o o

a

a

s s 10. curādigaṇaḥ ṆiC dhātu + -aya- a

m

g g

== c

n n

चोरय॰ e

e

o o

n h

n

I B t I c c

● ●

aso 09.25.2012 These are the primary endings, used in the present tense (laṭ). Endings (ितङ्) These परस्मैप餿म ् आत्मनप餿मे ् Notes on the weak stem. एक॰ िद्वि॰ ब॰ एक॰ िद्वि॰ ब॰ ● the “theme vowel” -a- (in gaṇas 1, 4, 6 and 10) is lengthened to -ā- before endings that परस्मैप餿े Athematic -a(n)t-: start with -m- or -v- (e.g., bhavāmi) ● kurv-an प्र॰ प्र॰ ● the prathamapuruṣa bahuvacana endings ित तः अिन्त ते आते अन्ते ● kurv-antam have several variants: ● kurv-atā etc. ● -ati/-ate in gaṇa 3 (reduplicating Thematic -(n)t-: म॰ म॰ presents) िस थः थ से आथे ध्वे ● bhava-n ● -anti/-ante everywhere else (the -a- of ● bhava-ntam the ending is deleted after a stem ● bhava-tā etc. उ॰ उ॰ ending in -a-) िम 픿ः मः ए 픿हे महे Feminine formed by -ī suffix on weak These are the secondary endings, used in the imperfect tense (laṅ). stem (kurv-at-ī, bhava-t-ī, etc.) परस्मैप餿म ् आत्मनप餿मे ् Notes ● the prathamapuruṣa bahuvacana endings एक॰ िद्वि॰ ब॰ एक॰ िद्वि॰ ब॰ have several variants: आत्मनप餿े े ● -an/-anta in thematic presents Athematic -āna-: प्र॰ प्र॰ ● -an/-ata in gaṇas 2, 5, 7 and 8 ● kurv-ānaḥ त ् ताम ् अन ् ् ● त आताम अन्त -uḥ/-ata in gaṇa 3 ● kurv-ānam ● NB the ending -uḥ causes guṇa of a ● kurv-ānena etc. म॰ म॰ preceding syllable (e.g., ajuhavuḥ) Thematic -māna-: स ् तम ् त ् ् ● थाः आथाम ध्वम the ātmanepada uttamapuruṣa ekavacana ● bhava-mānaḥ ending -i combines with a preceding -a- ● bhava-mānam उ॰ अम ् 픿 म उ॰ or -ā- to become -e. ● bhava-mānena etc. इ 픿िह मिह Feminine formed by -ā suffix (kurvānā, (अट ्) The imperfect (like the aorist) adds an augment before the root. bhavamānā) ● Before consonants, this augment is simply a- (e.g., akaravam). Participles have verbal ● Before vowels, the augment takes the form of vṛddhi of the following vowel rection (they can govern (e.g., a + ita = aita, a + ṛcchat = ārchat). accusatives, etc.) and as adjectives, agree with their ● The augment comes between any upasarga and the dhātu (e.g., abhyāgacchat). head in gender, number, and case.

aso 09.25.2012